Tài liệu Thông tin cần thiết khi sống và học tập tại hoa kỳ

Biªn tËp: ThiÕt kÕ: Minh häa b×a: 2 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi If you want to study in the united States Cuèn 4: S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt khi sèng vµ häc tËp ë Hoa Kú 2 lêi nhµ xuÊt b¶n LêI nhµ xuÊt b¶n Hoa Kú lµ n­íc cã nÒn gi¸o dôc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi, nÒn gi¸o dôc cã søc hót m¹nh mÏ kh«ng chØ häc sinh, sinh viªn, nghiªn cøu sinh ViÖt Nam mµ víi nhiÒu quèc gia kh¸c. Trong xu thÕ toµn cÇu hãa, hîp t¸c quèc tÕ më réng trªn nhiÒu lÜnh vùc ngo¹i giao, kinh tÕ, gi¸o dôc... nhiÒu b¹n trÎ ViÖt Nam muèn t×m hiÓu vÒ nÒn gi¸o dôc Hoa Kú, n¾m b¾t c¸c th«ng tin vµ c¬ héi häc tËp nh­ du häc ng¾n h¹n, ch­¬ng tr×nh häc tiÕng, häc ®¹i häc, cao häc vµ nghiªn cøu chuyªn ngµnh, häc nghÒ vµ kü thuËt... ViÖc kÌm theo trang Web hay Ên phÈm trong quyÓn s¸ch nµy chØ nh»m môc ®Ých cung cÊp thªm th«ng tin, chø kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc Bé Ngo¹i giao Hoa Kú khuyÕn nghÞ hay th«ng qua. §©y chØ lµ danh s¸ch c¸c trang Web vµ c¸c Ên phÈm ®· ®­îc chän ra, do ®ã kh«ng nªn xem ®©y lµ mét danh s¸ch ®Çy ®ñ. The translation and publication of this book in the Vietnamese language were made possible through the financial support of the Public Affairs Section, Embassy of the United States of America in Hanoi. S¸ch ®­îc dÞch vµ xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt víi sù ®ång ý vµ hç trî vÒ tµi chÝnh cña Phßng Th«ng tin - V¨n hãa §¹i sø qu¸n Hoa Kú t¹i ViÖt Nam. §­îc sù hîp t¸c tÝch cùc cña Phßng Th«ng tin - V¨n hãa, §¹i sø qu¸n Hoa Kú, Nhµ xuÊt b¶n Thanh Niªn xuÊt b¶n tiÕp 3 tËp trong bé s¸ch h÷u Ých thiÕt thùc: NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú, víi nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vµ tin cËy: TËp 1. Häc ®¹i häc TËp 3. Du häc ng¾n h¹n, ch­¬ng tr×nh häc tiÕng Anh, häc tõ xa vµ kiÓm ®Þnh TËp 4. S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt khi sèng vµ häc tËp ë Hoa Kú. Xin tr©n träng giíi thiÖu cïng b¹n ®äc! Nhµ xuÊt b¶n Thanh niªn 5 6 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Lêi nãi ®Çu ch­¬ng tr×nh cao häc, tiÕn sÜ vµ sau tiÕn sÜ t¹i Hoa Kú cïng th«ng tin vÒ thñ tôc cÊp chøng chØ vµ giÊy phÐp hµnh nghÒ cho nh÷ng chuyªn viªn muèn häc tiÕp hoÆc hµnh nghÒ t¹i Hoa Kú. 3. Du häc ng¾n h¹n, ch­¬ng tr×nh häc tiÕng Anh, häc tõ xa vµ kiÓm ®Þnh LêI nãi ®Çu S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt khi sèng vµ häc tËp t¹i Hoa Kú lµ mét trong bèn cuèn s¸ch do Bé Ngo¹i giao Hoa Kú ph¸t hµnh, nh»m cung cÊp nh÷ng lêi khuyªn thùc tÕ vµ kh¸ch quan vÒ viÖc häc ë Mü cho c¸c häc gi¶ vµ nh÷ng sinh viªn quèc tÕ cã triÓn väng. C¶ bèn cuèn s¸ch nµy ®Òu cã thÓ t¶i xuèng tõ trang Web: http://educationusa.state.gov/ vµ cã thÓ t×m thÊy nh÷ng b¶n in t¹i c¸c trung t©m t­ vÊn gi¸o dôc cña Hoa Kú trªn toµn thÕ giíi (xem ch­¬ng 1 ®Ó cã thÓ biÕt thªm th«ng tin vÒ c¸c trung t©m nµy). Bé s¸ch 4 cuèn nµy bao gåm: 1. Häc ®¹i häc: C¸ch lùa chän vµ ®¨ng ký theo häc c¸c ch­¬ng tr×nh ®¹i häc vµ ®¹i häc ®¹i c­¬ng cña Hoa Kú cïng th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi ®µo t¹o kü thuËt vµ d¹y nghÒ t¹i Hoa Kú. 2. Häc cao häc vµ chuyªn ngµnh nghiªn cøu C¸ch nghiªn cøu vµ ®¨ng ký theo häc c¸c Th«ng tin vÒ c¸c c¬ héi häc ë Mü trong vßng mét n¨m vµ kh¸i qu¸t vÒ viÖc häc ®Ó lÊy b»ng cÊp hay chøng chØ tõ bªn ngoµi n­íc Hoa Kú th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc tõ xa. Cuèn s¸ch nµy cßn cã c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ kiÓm ®Þnh chÊt l­îng cña c¸c c¬ së gi¸o dôc sau ®¹i häc ë Hoa Kú. 4. S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt khi sèng vµ häc tËp t¹i Hoa Kú Gióp b¹n lªn kÕ ho¹ch tõng b­íc ®Õn Hoa Kú sau khi b¹n ®· ®­îc nhËn vµo häc ë mét tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng. Cuèn s¸ch nµy cung cÊp cho b¹n nh÷ng lêi khuyªn quý gi¸ tõ viÖc nép ®¬n xin thÞ thùc, chuyÓn sang Mü cho ®Õn nh÷ng ®iÒu ®ang chê b¹n ë tr­êng häc. 7 8 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú B¶n ®å B¶n ®å n­íc Mü n­íc Mü 9 10 Giíi thiÖu NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Môc lôc Lêi nhµ xuÊt b¶n 5 Lêi nãi ®Çu 6 Giíi thiÖu Ch­¬ng 1: giíi thiÖu 11 C¸c nguån cung cÊp th«ng tin vµ trî gióp tr­íc lóc khëi hµnh 13 Ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng 16 Ch­¬ng 3: ThÞ thùc du häc cña b¹n 39 Ch­¬ng 4: Lªn ®­êng vµ tíi Hoa Kú 52 Ch­¬ng 5: Khëi ®Çu häc tËp ë Hoa Kú 71 Ch­¬ng 6: T×m nhµ ë 83 Ch­¬ng 7: Th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy 95 Ch­¬ng 8: ThÝch nghi víi m«i tr­êng míi 135 Phô lôc: Tµi liÖu tham kh¶o 159 Gi¶i thÝch thuËt ng÷ 160 Lêi c¶m ¬n 170 Xin chóc mõng b¹n s¾p tíi häc tËp t¹i Hoa Kú! Cïng víi tÊt c¶ nh÷ng thay ®æi mµ b¹n sÏ tr¶i qua, ch¾c ch¾n ®ã sÏ lµ kho¶ng thêi gian võa lý thó, võa bì ngì ®èi víi b¹n. Cuèn s¸ch nµy sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt hÕt søc quan träng gióp b¹n cã thÓ chuyÓn tíi sèng t¹i Hoa Kú mét c¸ch dÔ dµng vµ thµnh c«ng h¬n. B¹n cµng chuÈn bÞ tèt bao nhiªu th× sù thay ®æi sÏ diÔn ra cµng thuËn lîi còng nh­ nh÷ng kinh nghiÖm trªn ®Êt Mü sÏ cµng cã Ých cho b¹n bÊy nhiªu. S½n sµng lªn ®­êng S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc sèng vµ häc tËp t¹i Hoa Kú sÏ gióp b¹n lªn kÕ ho¹ch cho chuyÕn ®i mét c¸ch cã tæ chøc. Ch­¬ng 2 ®Ò cËp tíi nh÷ng giÊy tê mµ b¹n cÇn mang theo, nh÷ng l­u ý vÒ tµi chÝnh cho chuyÕn ®i, b¶o hiÓm y tÕ vµ sù chuÈn bÞ cho qu¸ tr×nh häc tËp. Ch­¬ng 3 cã nh÷ng chØ dÉn ®Ó xin cÊp thÞ thùc du häc vµ Ch­¬ng 4 tËp trung vµo chuyÕn ®i tíi Hoa Kú víi nh÷ng lêi khuyªn khi ®ãng gãi hµnh lý còng nh­ c¸c thñ tôc nhËp c¶nh vµ h¶i quan t¹i Hoa Kú. Th«ng tin trong cuèn s¸ch nµy còng sÏ gióp b¹n æn ®Þnh cuéc sèng sau khi tíi tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú. Ch­¬ng 5 ®Ò cËp tíi nh÷ng vÊn ®Ò häc tËp nh­ nhËp häc, kü n¨ng häc vµ qui t¾c danh dù. Ch­¬ng 6 tr×nh bµy nh÷ng lùa chän, bè trÝ vÒ ¨n ë. 11 12 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Hai ch­¬ng cuèi bµn vÒ nh÷ng g× b¹n cÇn biÕt vÒ cuéc sèng th­êng nhËt t¹i Hoa Kú. Ch­¬ng 7 cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ tiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng, ®iÖn tho¹i vµ dÞch vô b­u chÝnh, dÞch vô y tÕ, ®Þa ®iÓm mua s¾m, giao th«ng, an toµn c¸ nh©n vµ c¸c ho¹t ®éng t¹i Hoa Kú cho nh÷ng ng­êi cïng ®i víi b¹n. Trong ch­¬ng 8, b¹n sÏ t×m thÊy nh÷ng chØ dÉn ®Ó thÝch nghi víi mét tr­êng míi, ®èi mÆt víi nh÷ng có sèc v¨n hãa, hßa nhËp víi ng­êi Mü trong m«i tr­êng häc tËp vµ x· héi còng nh­ dÇn hßa nhËp vµo céng ®ång. S½n sµng lªn ®­êng mong muèn ®­îc gióp b¹n chuÈn bÞ cµng nhiÒu cµng tèt khi chuyÓn tíi Hoa Kú. Tuy nhiªn, b¹n sÏ lu«n cã sù trî gióp thªm tõ phÝa c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú vµ nh÷ng ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ t¹i tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n (xem ch­¬ng 1). Chóc b¹n may m¾n khi tíi häc t¹i Hoa Kú! C¸c trang Web h÷u Ých Phiªn b¶n trùc tuyÕn cña bé s¸ch NÕu b¹n muèn häc tËp t¹i Hoa Kú vµ Danh b¹ c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú trªn toµn cÇu. http://educationusa.state.gov/ ch­¬ng 1: c¸c nguån cung cÊp th«ng tin... Ch­¬ng 1 C¸c nguån cung cÊp th«ng tin vµ trî gióp tr­íc lóc khëi hµnh Khi lªn kÕ ho¹ch cho chuyÕn ®i tíi Hoa Kú cña m×nh, cã thÓ b¹n sÏ muèn kiÕm t×m sù gióp ®ì cña mét nhµ t­ vÊn chuyªn nghiÖp cho sinh viªn n­íc ngoµi. B¹n cã thÓ nhËn ®­îc h×nh thøc trî gióp nµy tõ c¸c trung t©m t­ vÊn gi¸o dôc t¹i ®Êt n­íc b¹n vµ ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng cña b¹n ë Hoa Kú. C¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú Khi lùa chän vµ ®¨ng ký vµo c¸c tr­êng häc, cã thÓ b¹n ®· sö dông dÞch vô cña mét trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú. Nh÷ng trung t©m nµy còng sÏ gióp ®ì khi b¹n lªn kÕ ho¹ch khëi hµnh tíi Hoa Kú. H¬n 13 14 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú 450 Trung t©m T­ vÊn vµ Th«ng tin Gi¸o dôc ®­îc sù cho phÐp cña Bé Ngo¹i giao Hoa Kú ®ang chÝnh thøc ho¹t ®éng t¹i kh¾p c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi. Nh÷ng trung t©m ®ã cã mét l­îng th«ng tin dåi dµo vµ mét ®éi ngò c¸c nhµ t­ vÊn gi¸o dôc ®­îc ®µo t¹o chuyªn nghiÖp. Trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú gÇn nhÊt cã thÓ cung cÊp cho b¹n nh÷ng tµi liÖu vµ cã thÓ sÏ tiÕn hµnh nh÷ng ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn tr­íc khi khëi hµnh cho sinh viªn t¹i n­íc b¹n s¾p sang häc tËp t¹i Hoa Kú. Mét sè ch­¬ng tr×nh t¹o c¬ héi cho b¹n gÆp gì nh÷ng sinh viªn võa ®i häc ë Hoa Kú vÒ. Tr­íc khi khëi hµnh, h·y liªn hÖ víi trung t©m gÇn nhÊt ®Ó biÕt vÒ kÕ ho¹ch ch­¬ng tr×nh cña hä vµ ®Æt chç tr­íc. Mét vµi trung t©m cã thÓ thu mét kho¶n phÝ cho nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy. B¹n cã thÓ t×m ®­îc nh÷ng nhµ t­ vÊn gi¸o dôc t¹i rÊt nhiÒu tæ chøc trong ®ã cã c¸c ®¹i sø qu¸n Hoa Kú, c¸c ñy ban Fulbright, c¸c tæ chøc phi lîi nhuËn ho¹t ®éng ngoµi n­íc Hoa Kú, c¸c trung t©m liªn kÕt song ph­¬ng, c¸c tr­êng ®¹i häc ®Þa ph­¬ng, c¸c quü b¶o trî t­ nh©n vµ c¸c c¬ quan ®Þa ph­¬ng kh¸c. Tr­íc hÕt, c¸c t­ vÊn ë ®ã sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin chung vÒ hÖ thèng gi¸o dôc cña Hoa Kú. TiÕp ®ã, hä sÏ gi¶i thÝch râ rµng qu¸ tr×nh ®Ó ®­îc mét tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng cña Hoa Kú nhËn vµo häc, th«ng th­êng lµ qua c¸c buæi giíi thiÖu ®­îc tæ chøc th­êng xuyªn. C¸c nhµ t­ vÊn gi¸o dôc còng cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn cho c¸ nh©n, ®«i khi cã thu phÝ, ®Ó gióp c¸c sinh viªn quan t©m vµ ®ñ tiªu chuÈn chän mét khãa ®µo t¹o vµ tr­êng häc phï hîp víi hä nhÊt. Nh÷ng lo¹i th«ng tin ë c¸c trung t©m t­ vÊn gåm cã: • M« t¶ s¬ l­îc vÒ c¸c c¬ së gi¸o dôc cña Hoa Kú trong ®ã cã c¶ giíi thiÖu vÒ c¸c khãa häc. ch­¬ng 1: c¸c nguån cung cÊp th«ng tin... ®Òu ®­îc Bé Ngo¹i giao Hoa Kú hç trî víi môc ®Ých cung cÊp nh÷ng th«ng tin kh¸ch quan vÒ mét lo¹t c¸c c¬ héi gi¸o dôc t¹i Hoa Kú. Tuy nhiªn, tªn c¸c trung t©m vµ tæ chøc ®iÒu hµnh chóng t¹i mçi quèc gia l¹i kh¸c nhau. §Ó t×m trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc gÇn nhÊt, b¹n h·y liªn hÖ víi ®¹i sø qu¸n hoÆc l·nh sù qu¸n Hoa Kú gÇn nhÊt hoÆc tra cøu danh s¸ch trªn trang Web cña Bé Ngo¹i giao Hoa Kú http://educationusa.state.gov/. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ ë hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc t¹i Hoa Kú, Ban T­ vÊn Sinh viªn N­íc ngoµi (ISA) lµ ®Þa chØ trî gióp, t­ vÊn cung cÊp c¸c th«ng tin quan träng vµ cã nh÷ng hç trî c¸ nh©n kh¸c mµ b¹n cã thÓ cÇn khi ë Hoa Kú. ISA th­êng n»m trong mét V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi hoÆc mét phßng víi tªn t­¬ng tù. Nã cã tr¸ch nhiÖm ®Þnh h­íng cho b¹n khi tíi Hoa Kú, gióp ®ì vÒ c¸c vÊn ®Ò thÞ thùc vµ thuÕ. NÕu kh«ng cã mét v¨n phßng sinh viªn n­íc ngoµi chÝnh thøc nµo ë tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng mµ b¹n chän th× sÏ cã mét nh©n viªn nµo ®ã ®­îc ñy nhiÖm lµm viÖc víi sinh viªn n­íc ngoµi, Ýt nhÊt lµ theo h×nh thøc b¸n thêi gian. Khi b¹n nhËn ®­îc th­ chÊp thuËn, ch¾c ch¾n b¹n sÏ nhËn ®­îc tªn cña ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ hoÆc mét ng­êi kh¸c lµm viÖc víi chøc n¨ng t­¬ng ®­¬ng. NÕu kh«ng thÊy cã tªn ng­êi t­ vÊn h·y hái V¨n phßng TiÕp nhËn hoÆc kiÓm tra trªn trang Web cña tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng cña m×nh. H·y viÕt th­ cho ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ hoÆc mét ng­êi thÝch hîp nµo kh¸c ®Ó th«ng b¸o cho hä vÒ ngµy b¹n ®Õn. C¸c trang Web h÷u Ých • ChiÕn l­îc vµ thñ tôc ®¨ng ký. Bé s¸ch NÕu b¹n muèn häc tËp ë Hoa Kú • Chän trî gióp vÒ tµi chÝnh. http://educationusa.state.gov/ • Th«ng tin vÒ c¸c bµi kiÓm tra tiªu chuÈn b¾t buéc ®Ó ®­îc nhËn vµo häc nh­ TOEFL, SAT, GMAT vµ GRE. TÊt c¶ c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú Danh b¹ c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú trªn toµn cÇu http://educationusa.state.gov/ 15 16 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng nh÷ng giÊy tê quan träng. §õng ®Ó chóng trong va li. §õng cho m­în hay giao chóng cho bÊt cø ai trõ khi ng­êi ®ã cã thÓ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c chøng minh ®­îc quyÒn ñy nhiÖm nhËn nh÷ng giÊy tê ®ã. Ch­¬ng 2 Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng Ch­¬ng nµy liÖt kª nh÷ng giÊy tê mµ b¹n cÇn mang theo khi sang Hoa Kú. Nã còng ®Ò cËp tíi b¶o hiÓm y tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c mµ b¹n cÇn nghiªn cøu vµ thu xÕp tr­íc khi rêi khái ®Êt n­íc m×nh. Vµ cuèi cïng, ch­¬ng nµy ®­a ra nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh vµ nh÷ng chuÈn bÞ cho viÖc häc tËp mµ cã lÏ b¹n cÇn thùc hiÖn. GiÊy tê mang theo H·y dù kiÕn mang theo tíi Hoa Kú bÊt cø giÊy tê nµo liªn quan tíi tiÓu sö ph¸p lý, søc kháe vµ häc vÊn cña b¹n. Khi tíi vµ ë t¹i Hoa Kú, b¹n cÇn ph¶i mang theo bªn m×nh tÊt c¶ GiÊy tê ph¸p lý Lµ mét ng­êi n­íc ngoµi nhËp c¶nh vµo Hoa Kú, b¹n ph¶i cã mét sè giÊy tê ®Ó chøng minh ®­îc t×nh tr¹ng ph¸p lý cña m×nh. Nh÷ng giÊy tê nµy gåm cã: • Hé chiÕu hîp lÖ ®­îc n­íc b¹n cÊp, cã gi¸ trÞ Ýt nhÊt trong 6 th¸ng sau ngµy ®Çu tiªn b¹n ®Õn Hoa Kú • ThÞ thùc kh«ng di d©n ®­îc ®ãng dÊu trong hé chiÕu cña b¹n do v¨n phßng l·nh sù cña §¹i sø qu¸n hoÆc L·nh sù qu¸n Hoa Kú cÊp (xem h­íng dÉn chi tiÕt khi xin cÊp thÞ thùc trong ch­¬ng 3) • Chøng nhËn tiªu chuÈn (mÉu khai I-20 A-B, I-20 M-N hoÆc DS-2019) cho sinh viªn vµ sinh viªn cã häc bæng • Tê khai ®i-®Õn (mÉu khai I-94) ®­îc cÊp cho b¹n, th«ng th­êng ë trªn m¸y bay tr­íc khi h¹ c¸nh, b¹n cÇn ®iÒn th«ng tin ®Çy ®ñ vµ ®­îc v¨n phßng nhËp c¶nh t¹i n¬i b¹n ®Õn trªn ®Êt Hoa Kú xem xÐt vµ ®ãng dÊu. B¹n còng cã thÓ sÏ ph¶i tiÕn hµnh thªm c¸c thñ tôc chøng thùc khi tíi n¬i. Trong tr­êng hîp ®ã, b¹n sÏ ®­îc h­íng dÉn tíi mét tr¹m vËn hµnh c¸ nh©n ®Ó chôp ¶nh vµ lÊy dÊu v©n tay ®iÖn tö (kh«ng dïng mùc) nh»m x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng cña b¹n, mét cuéc pháng vÊn ng¾n sÏ ®­îc tiÕn hµnh vµ tiÕp ®ã lµ mét cuéc hÑn ®­îc lªn lÞch ®Ó x¸c nhËn nh÷ng kÕ ho¹ch cña b¹n. Nh÷ng giÊy tê nµy x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng ph¸p lý cña b¹n. Chóng hÕt søc cÇn thiÕt khi b¹n tíi vµ sèng t¹i Hoa Kú còng nh­ khi b¹n v¾ng mÆt t¹m thêi vµ quay trë l¹i ®Êt n­íc. Mét ®iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ c¸c giÊy tê b¹n gi÷ lu«n ph¶i cßn h¹n. S¬ suÊt trong viÖc nµy cã thÓ dÉn ®Õn nhiÒu phiÒn to¸i cho viÖc l­u tró t¹i Hoa Kú cña 17 18 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú b¹n. SÏ lµ s¸ng suèt nÕu b¹n mang theo mét b¶n sao giÊy khai sinh hîp ph¸p bëi cã thÓ ng­êi ta sÏ yªu cÇu khi b¹n ®¨ng ký c¸c d¹ng chøng minh kh¸c nhau còng nh­ c¸c giÊy tê kh¸c ë Hoa Kú. NÕu b¹n ®· kÕt h«n vµ vî (hoÆc chång) cña b¹n cïng ®i theo th× h·y mang theo b¶n sao giÊy ®¨ng ký kÕt h«n hoÆc c¸c chøng nhËn h«n nh©n kh¸c. H·y ch¾c r»ng b¹n cã b¶n dÞch ®· c«ng chøng cña nh÷ng giÊy tê nµy, nÕu chóng kh«ng ph¶i lµ tiÕng Anh. Chøng nhËn miÔn dÞch vµ tiªm chñng H·y hái §¹i sø qu¸n hoÆc L·nh sù qu¸n Hoa Kú ®Ó biÕt b¹n cã ph¶i tiÕn hµnh kh¸m søc kháe hay miÔn dÞch tr­íc khi tíi Hoa Kú hay kh«ng? Nh÷ng qui ®Þnh cho mçi quèc gia n¬i b¹n xuÊt ph¸t lµ kh¸c nhau. H·y th«ng b¸o cho §¹i sø qu¸n hoÆc L·nh sù qu¸n Hoa Kú nÕu b¹n dù ®Þnh tíi mét vµi n­íc kh¸c tr­íc khi sang Hoa Kú bëi ®iÒu nµy cã thÓ sÏ thay ®æi nh÷ng yªu cÇu ®èi víi b¹n. C¸c h·ng hµng kh«ng lín cã thÓ cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng yªu cÇu khi ®Õn Hoa Kú tõ n­íc kh¸c. B¸c sü cña b¹n còng cã thÓ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p miÔn dÞch bæ sung. PhÇn lín c¸c tr­êng ®¹i häc ®Òu yªu cÇu chøng nhËn miÔn dÞch víi c¸c bÖnh sëi, quai bÞ vµ bÖnh sëi §øc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ b¹n ®· ®­îc tiªm chñng hai mòi phßng sëi, mét mòi phßng quai bÞ vµ mét mòi phßng sëi §øc khi hoÆc sau khi ®­îc mét tuæi. NhiÒu tr­êng còng yªu cÇu cã mét xÐt nghiÖm da PPD gÇn ®©y nhÊt (trong vßng s¸u th¸ng tíi mét n¨m) hoÆc mét kÕt qu¶ chôp Xquang ®Ó kiÓm tra hoÆc lo¹i trõ nhiÔm khuÈn lao phæi. H·y ch¾c r»ng tÊt c¶ c¸c mòi tiªm chñng ®Òu ®­îc ghi l¹i trong thÎ vµng cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi (WHO). Ch¾c ch¾n thÎ nµy còng cã ë chç b¸c sü cña b¹n hay dÞch vô y tÕ c«ng céng ë ®Êt n­íc b¹n. §Ó cã thªm th«ng tin xin h·y xem trang chñ vÒ y tÕ vµ giao th«ng quèc tÕ cña Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi http://www.who.int/ith/. B¹n còng cã thÓ hái l¹i ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch vµ nguyªn t¾c riªng cña tr­êng b¹n häc t¹i Hoa Kú. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng §¬n thuèc vµ kÝnh m¾t Khi vµo Hoa Kú, b¹n ph¶i t­êng tr×nh nh÷ng lo¹i thuèc mang theo vµo c¸c mÉu khai h¶i quan. Cã thÓ mét vµi lo¹i thuèc nµo ®ã kh«ng ®­îc mang vµo Hoa Kú. NÕu b¹n cã th¾c m¾c g× h·y hái l¹i §¹i sø qu¸n hoÆc L·nh sù qu¸n Hoa Kú tr­íc khi lªn ®­êng. NÕu b¹n th­êng xuyªn uèng thuèc theo ®¬n h·y mang theo mét l­îng võa ®ñ vµ mét b¶n sao ®¬n thuèc viÕt b»ng tiÕng Anh. NÕu b¹n ph¶i ®eo kÝnh, sÏ rÊt tèt nÕu mang theo mét cÆp kÝnh dù phßng, vµ mét b¶n sao ®¬n thuèc vÒ kÝnh viÕt b»ng tiÕng Anh. Cho dï cã thÓ b¹n sÏ c¶m thÊy tho¶i m¸i h¬n khi sö dông c¸c lo¹i thuèc mang tõ nhµ ®Ó trÞ ®au ®Çu, c¶m cóm, ®au bông hay c¸c chÊn th­¬ng nhá nh­ng ë Hoa Kú còng lu«n s½n cã thuèc aspirin, thuèc mì vµ biÖn ph¸p ch÷a trÞ kh¸c. Mét d­îc sü cã thÓ t­ vÊn gióp b¹n. BÖnh ¸n y tÕ vµ nha khoa NÕu cã thÓ h·y mang theo c¸c bÖnh ¸n chi tiÕt vµ cËp nhËt vÒ y tÕ vµ nha khoa cho b¶n th©n còng nh­ nh÷ng ng­êi ®i theo b¹n. Còng sÏ rÊt tèt nÕu ®¶m b¶o r»ng nh÷ng bÖnh ¸n ®ã cho thÊy b¹n ®· cã nh÷ng lÇn kh¸m bÖnh gÇn ®©y víi chuyªn gia y tÕ ®Þa ph­¬ng ®Ó tiÕn hµnh kh¸m tæng thÓ, xÐt nghiÖm m¸u, kiÓm tra r¨ng vµ m¾t, chôp X-quang v.v... §iÒu nµy kh«ng chØ gióp b¸c sü cña b¹n t¹i Hoa Kú biÕt râ vÒ c¸c ®iÒu trÞ vµ chÈn ®o¸n gÇn ®©y hoÆc tr­íc ®ã mµ cßn gióp b¹n tr¸nh ph¶i lÆp l¹i c¸c xÐt nghiÖm ®ã ë Hoa Kú víi chi phÝ lín h¬n (Xem “Tr­êng hîp kh«ng thuéc ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tՔ trong ch­¬ng nµy). Hå s¬ häc b¹ B¹n cÇn mang theo häc b¹ chÝnh thøc cña tr­êng phæ th«ng, cao ®¼ng hay ®¹i häc. Thªm vµo ®ã h·y mang theo bÊt kú ch­¬ng tr×nh häc, danh môc, tËp san, th«ng tin giíi thiÖu khãa häc vµ c¸c t­ liÖu liªn quan do tr­êng phæ th«ng hoÆc tr­êng ®¹i häc mµ b¹n häc gÇn ®©y 19 20 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú nhÊt ph¸t hµnh. Nh÷ng häc b¹ nµy rÊt cã Ých cho V¨n phßng TiÕp nhËn vµ c¸c phßng, ban qu¶n lý häc tËp trong tr­êng hîp n¶y sinh nh÷ng c©u hái liªn quan tíi häc tr×nh vµ sù tham gia cña b¹n vµo c¸c khãa häc t¹i tr­êng cao ®¼ng hoÆc ®¹i häc n¬i b¹n sÏ theo häc t¹i Hoa Kú. Th«ng tin liªn hÖ Trong giÊy tê cña b¹n h·y mang theo tªn, ®Þa chØ vµ sè ®iÖn tho¹i cña mét ng­êi th©n ë tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú phßng tr­êng hîp khÈn cÊp hay khi chuyÕn ®i bÞ ho·n. Còng ®Ò c¶ tªn, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i cña ng­êi liªn hÖ t¹i nhµ vµ tªn, ®Þa chØ, sè ®iÖn tho¹i cña l·nh sø qu¸n n­íc b¹n t¹i Hoa Kú hoÆc mét c¬ quan nµo kh¸c nh­ mét ñy ban gi¸o dôc hay mét tæ chøc b¶o trî. VÊn ®Ò tµi chÝnh Dù trï ng©n quü cho cuéc sèng H·y nh×n vµo kho¶n phÝ dù tÝnh trong mÉu khai I-20 hoÆc DS2019 kÌm theo th­ chÊp thuËn göi tõ tr­êng ®¹i häc mµ b¹n sÏ theo häc t¹i Hoa Kú. Nh÷ng dù to¸n ®ã th­êng chÝnh x¸c vµ dù kiÕn sè tiÒn sinh viªn n­íc ngoµi sÏ cÇn cã ®Ó trang tr¶i ®Çy ®ñ nh÷ng chi phÝ ®ã. H·y nh×n c¶ vµo ng©n quü mµ tù b¹n ®· chuÈn bÞ dùa trªn nh÷ng chi tiªu ­íc tÝnh vµ hái ý kiÕn ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ, mét nhµ t­ vÊn gi¸o dôc cña Hoa Kú hoÆc nhµ tµi trî cña b¹n vÒ kho¶n tiÒn b¹n sÏ yªu cÇu. H·y sö dông danh s¸ch d­íi ®©y ®Ó gióp b¹n tÝnh to¸n tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi cã thÓ ph¸t sinh trong t­¬ng lai: Häc phÝ vµ phô phÝ: Häc phÝ, phô phÝ vµ c¸c chi phÝ gi¸o dôc kh¸c v« cïng ®a d¹ng. §Ó hiÓu vÒ nh÷ng kho¶n phÝ nµy vµ tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh cña b¹n, h·y xem mÉu khai I-20 hoÆc DS-2019 do tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng b¹n sÏ häc göi tíi. NÕu b¹n cã bÊt kú th¾c m¾c g×, ®õng ng¹i hái V¨n phßng TiÕp nhËn, nhµ b¶o trî cña b¹n hoÆc ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ. Chi phÝ sinh ho¹t: Chi phÝ sinh ho¹t rÊt ®a d¹ng vµ phô thuéc ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng vµo vÞ trÝ ®Þa lý còng nh­ c¸ch sèng cña mçi ng­êi. NÕu b¹n mang theo ng­êi th©n cïng tíi Hoa Kú th× tÊt nhiªn chi phÝ hµng th¸ng cña b¹n sÏ t¨ng lªn. Chi phÝ sinh ho¹t cao nhÊt lµ t¹i c¸c thµnh phè lín, ë California vµ ë vïng §«ng B¾c. Chi phÝ cã thÓ sÏ thÊp h¬n nhiÒu ë miÒn Nam, vïng Trung T©y vµ c¸c vïng kh¸c. Danh môc c¸c tr­êng ®¹i häc vµ c¸c trang Web lµ nguån th«ng tin rÊt tèt vÒ chi phÝ sinh ho¹t hiÖn thêi. Trung t©m th«ng tin hoÆc t­ vÊn gi¸o dôc Hoa Kú cña b¹n còng cã thÓ cã th«ng tin vÒ chi phÝ sinh ho¹t hµng th¸ng míi nhÊt theo tõng thµnh phè hay tr­êng häc. H·y ch¾c r»ng b¹n ®· tÝnh c¶ chi phÝ thªm cho c¸c kú nghØ. PhÇn lín ký tóc x¸ vµ tiÖm ¨n cña c¸c tr­êng ®¹i häc ®ãng cöa vµo kú nghØ. Tuy nhiªn, ®«i khi cã ký tóc x¸ vÉn më cöa cho nh÷ng sinh viªn kh«ng thÓ vÒ nhµ. Kú nghØ lµ thêi gian thÝch hîp ®Ó du lÞch nh­ng sÏ ph¸t sinh nh÷ng chi phÝ ®¸ng kÓ. Sau khi tíi tr­êng, h·y th¶o luËn vÊn ®Ò thuª nhµ trong kú nghØ víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ, tõ ®ã b¹n sÏ biÕt ph¶i ®ãn ®îi ®iÒu g× vµ cã thÓ thu xÕp mét c¸ch hîp lý. B¶o hiÓm du lÞch vµ b¶o hiÓm y tÕ: B¹n sÏ cÇn b¶o hiÓm du lÞch ®Ó ®¶m b¶o cho chuyÕn ®i tõ nhµ tíi tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú. B¹n còng sÏ cÇn b¶o hiÓm y tÕ trong thêi gian sinh sèng ë Hoa Kú. C¸c ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ cã gi¸ c¶ rÊt ®a d¹ng (Xem “B¶o hiÓm y tՔ ë phÇn sau trong ch­¬ng nµy). B¶o hiÓm hµnh lý: B¶o hiÓm hµnh lý gióp b¹n h¹n chÕ tæn thÊt khi mÊt m¸t, h­ h¹i hay mÊt c¾p hµnh lý. Chi phÝ cho lo¹i b¶o hiÓm nµy kh¸ hîp lý. B¹n cã thÓ mua lo¹i b¶o hiÓm nµy t¹i c¸c ®¹i lý du lÞch hay c¸c ki-èt ë s©n bay. NÕu b¹n bÞ mÊt hµnh lý, h·y lµm ngay mÉu khai x¸c nhËn t¹i c«ng ty hµng kh«ng ë s©n bay. B¹n nªn ghi l¹i tªn ng­êi gióp b¹n còng nh­ ®iÖn tho¹i vµ ®Þa chØ n¬i lµm viÖc mµ sau nµy b¹n cã thÓ ®Õn gÆp ng­êi ®ã. C«ng ty hµng kh«ng sÏ cè g¾ng x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña hµnh lý (cã thÓ ®ang trªn ®­êng tíi mét ®Þa chØ sai) vµ sÏ göi cho b¹n theo ®Þa chØ t¹i Hoa Kú khi t×m thÊy. NÕu sau mét thêi gian nµo ®ã vÉn kh«ng t×m thÊy, ng­êi ta sÏ thu xÕp ®Ó tr¶ tiÒn båi th­êng cho b¹n. 21 22 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú S¸ch vë vµ ®å dïng häc tËp: C¸c tr­êng ®¹i häc dù tÝnh chi phÝ cho s¸ch vë vµ ®å dïng cho n¨m häc. Sinh viªn ë Hoa Kú ph¶i tù mua gi¸o tr×nh vµ chi phÝ cã thÓ sÏ kh¸ tèn kÐm. PhÇn lín c¸c tr­êng häc cã hiÖu s¸ch trong tr­êng n¬i b¹n cã thÓ mua s¸ch míi hoÆc s¸ch cò víi gi¸ rÎ h¬n. B¹n còng cã thÓ b¸n l¹i cho hiÖu s¸ch nh÷ng quyÓn s¸ch cña b¹n sau khi häc kú kÕt thóc víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ ban ®Çu. Chi phÝ cho gi¸o tr×nh vµ ®å dïng rÊt kh¸c nhau tïy thuéc vµo chuyªn ngµnh häc tËp cña sinh viªn. Nh÷ng sinh viªn häc khoa häc tù nhiªn vµ khoa häc x· héi cã thÓ ph¶i chi tõ 400 tíi 600 ®«-la mçi n¨m. NÕu b¹n ®ang dù ®Þnh häc mét chuyªn ngµnh yªu cÇu cã nh÷ng ®å dïng ®Æc biÖt nh­ X©y dùng, NghÖ thuËt hay KiÕn tróc th× ch¾c ch¾n chi tiªu cña b¹n sÏ ë trªn møc trung b×nh. S¸ch vë vµ ®å dïng cho sinh viªn X©y dùng cã thÓ cÇn thªm tõ 250 tíi 350 ®«-la mçi n¨m vµ s¸ch vë cho sinh viªn Y khoa, D­îc vµ LuËt thËm chÝ cã thÓ cßn ®¾t h¬n. NhiÒu s¸ch kü thuËt, nh­ c¸c s¸ch vÒ d­îc, lµ nh÷ng kho¶n ®Çu t­, sinh viªn gi÷ vµ sö dông chóng khi hµnh nghÒ. C¸c sinh viªn tèt nghiÖp cã thÓ sÏ cÇn mua hoÆc sö dông mét m¸y tÝnh c¸ nh©n. NÕu b¹n ph¶i lµm luËn v¨n th× b¹n còng sÏ ph¶i chi phÝ trong khi chuÈn bÞ bµi luËn v¨n ®ã. Giao th«ng: Chi phÝ sinh ho¹t do phÇn lín c¸c tr­êng ®¹i häc ®­a ra kh«ng bao gåm chi phÝ ®i l¹i gi÷a Hoa Kú vµ ®Êt n­íc cña b¹n. H·y ch¾c r»ng trong ng©n quü hµng n¨m cña b¹n ®· cã chi phÝ cho chuyÕn ®i khø håi vÒ th¨m gia ®×nh. NÕu b¹n dù ®Þnh sèng ngo¹i tró vµ ®i xe tíi tr­êng th× b¹n nªn céng thªm c¶ chi phÝ ®i l¹i. Ph­¬ng tiÖn liªn l¹c: B¹n cÇn dù tÝnh ng©n quü cÈn thËn cho chi phÝ liªn l¹c nh­ ®iÖn tho¹i hay b­u c­íc. Chi tiªu c¸ nh©n: Chi tiªu c¸ nh©n gåm cã nh÷ng ®å dïng nh­ quÇn ¸o, ®å dïng vÖ sinh c¸ nh©n vµ c¸c hµng hãa, dÞch vô kh¸c. NÕu b¹n cã ng­êi ®i theo nh­ vî (chång) hoÆc con c¸i hoÆc nÕu b¹n cã nh÷ng nhu cÇu ®Æc biÖt vÒ thuèc men, nguån tµi chÝnh bæ sung v÷ng ch¾c sÏ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nh÷ng chi tiªu sinh ho¹t cña b¹n. PhÇn lín c¸c tr­êng häc cã thÓ cung cÊp b¶n dù tÝnh chi phÝ c¬ b¶n cña sinh viªn. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng Phô phÝ ph¸t sinh: Chi phÝ ph¸t sinh cã thÓ t¨ng rÊt nhanh vµ tÊt nhiªn còng rÊt kh¸c nhau tïy tõng sinh viªn. H·y xem xÐt nh÷ng nhu cÇu c¸ nh©n cña b¹n nh­ giÆt lµ, v¨n phßng phÈm, chôp ¶nh, ¨n tiÖm, gi¶i trÝ vµ quÇn ¸o cho b¹n trong m«i tr­êng khÝ hËu kh¸c. NghØ ng¬i vµ du lÞch: NÕu b¹n cã dù ®Þnh du lÞch th× b¹n cÇn tÝnh tíi nh÷ng chi phÝ ®ã. ThuÕ: NÕu b¹n nhËn ®­îc häc bæng hay hç trî cña tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú th× h·y nhí r»ng chÝnh quyÒn bang vµ liªn bang th­êng ®¸nh thuÕ c¸c phÇn th­ëng ®ã. H·y ch¾c r»ng b¹n còng biÕt kho¶n thu nhËp hay phÇn th­ëng nµo ®ã nhËn tõ ®Êt n­íc cña b¹n cã bÞ ®¸nh thuÕ hay kh«ng. Thu xÕp víi ng©n hµng Tû gi¸ giao dÞch quèc tÕ th­êng xuyªn thay ®æi, ®«i khi lµ tõng ngµy. Tr­íc khi tíi Hoa Kú h·y liªn hÖ víi mét ng©n hµng lín t¹i thµnh phè b¹n sèng, tèt nhÊt lµ mét ng©n hµng cã phßng ngo¹i hèi ®Ó t×m hiÓu vÒ tû gi¸ hiÖn hµnh. H·y ®Ò nghÞ nh©n viªn ng©n hµng dù ®o¸n møc ®é dao ®éng, cã nghÜa lµ tÝnh trung b×nh n¨m ngo¸i nã lµ bao nhiªu? §iÒu nµy sÏ gióp b¹n x¸c ®Þnh mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng yªu cÇu tµi chÝnh khi b¹n ë Hoa Kú. NÕu ng©n hµng cña b¹n kh«ng cã phßng ngo¹i hèi, h·y xem xÐt tíi viÖc më mét tµi kho¶n trong mét ng©n hµng cã phßng ngo¹i hèi. H·y t×m hiÓu c¸ch b¹n cã thÓ nhËn kho¶n tiÒn bæ sung göi tõ nhµ khi b¹n ®ang sèng ë Hoa Kú. C¸ch an toµn nhÊt lµ göi tiÒn tõ ng©n hµng ë n­íc b¹n tíi ng©n hµng ë Hoa Kú qua hÖ thèng ®iÖn tö khi b¹n ®· cã tµi kho¶n t¹i Hoa Kú. Xin xem ch­¬ng 7 trong quyÓn nµy ®Ó cã th«ng tin vÒ thñ tôc më mét tµi kho¶n t¹i ng©n hµng Hoa Kú. H·y hái vÒ phÝ chuyÓn tiÒn vµ sau bao l©u tiÒn ®Õn ®­îc tay b¹n. NÕu b¹n cÇn cã sè fax, sè telex hay m· sè tµi kho¶n ë ng©n hµng n­íc b¹n khi yªu cÇu chuyÓn tiÒn th× h·y mang nh÷ng th«ng tin ®ã theo. 23 24 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú §«i khi, nh÷ng ng©n hµng lín ë n­íc b¹n cho phÐp b¹n mua tr­íc ngo¹i tÖ víi môc ®Ých du lÞch. H·y yªu cÇu ®¹i lý cña b¹n xem l¹i kÕ ho¹ch ®i l¹i cña b¹n vµ t­ vÊn cho b¹n vÒ kho¶n tiÒn b¹n cã thÓ cÇn cho chi tiªu trong chuyÕn ®i. Nhu cÇu khi ®i xa rÊt ®a d¹ng, tïy thuéc vµo tõng hoµn c¶nh vµo ®Þa ®iÓm tr­êng cao ®¼ng hoÆc ®¹i häc nh­ ®· nãi ë trªn. Chi phÝ ®i l¹i vµ chuyÓn nhµ Tr­íc khi ®i, b¹n cÇn x¸c ®Þnh sè tiÒn b¹n sÏ cÇn trong mét vµi tuÇn ®Çu tiªn sèng ë Hoa Kú. Do cã thÓ b¹n sÏ ph¶i mÊt vµi tuÇn ®Ó më mét tµi kho¶n ng©n hµng vµ nhËn tiÒn göi tõ ng©n hµng ë n­íc b¹n, nªn ®©y sÏ lµ kho¶n tiÒn b¹n cÇn mang theo ng­êi. Cã lÏ an toµn nhÊt lµ nªn mang tiÒn d­íi h×nh thøc sÐc du lÞch. Ch¾c ch¾n b¹n sÏ cÇn tiÒn ®Ó thanh to¸n häc phÝ, phßng ë vµ ¨n uèng cho häc kú ®Çu tiªn nÕu nh­ b¹n dù ®Þnh sèng trong ký tóc x¸. NÕu b¹n muèn ë ngo¹i tró th× b¹n sÏ cÇn tiÒn ®Ó thuª nhµ vµ cã thÓ c¶ tiÒn ®Æt cäc, chi phÝ sinh ho¹t trong khi t×m nhµ vµ ®i l¹i. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n sÏ cã thÓ gióp b¹n ®Þnh møc chi phÝ sinh ho¹t ngo¹i tró. B¹n còng sÏ ph¶i chi tr¶ cho s¸ch vë, ®å dïng häc tËp vµ c¸c kho¶n phÝ. B¹n cã thÓ sÏ cÇn tõ 800 tíi 1.000 ®«-la d­íi d¹ng sÐc du lÞch ®Ó thanh to¸n c¸c chi phÝ lÆt vÆt trong thêi gian ®Çu vµ phßng khi khÈn cÊp cho tíi lóc b¹n nhËn ®­îc tiÒn göi. B¹n sÏ cÇn tõ 100 tíi 200 ®«la víi c¸c mÖnh gi¸ 20, 10, 5 vµ 1 ®«-la ®Ó chi dïng c¸ nh©n trong chuyÕn ®i vµ sau khi tíi Hoa Kú nh­ tiÒn taxi, ¨n uèng vµ ®iÖn tho¹i. B¹n cã thÓ ®æi tiÒn giÊy cña Hoa Kú thµnh c¸c lo¹i tiÒn giÊy vµ tiÒn xu mÖnh gi¸ nhá h¬n ë hÇu hÕt c¸c cöa hµng. Tuy nhiªn, nh÷ng cöa hµng nhá vµ nh÷ng ng­êi b¸n rong khã cã thÓ ®æi cho b¹n nh÷ng tê b¹c trªn 20 ®«-la. §õng mang theo nhiÒu tiÒn mÆt v× cã thÓ sÏ bÞ mÊt hoÆc bÞ ¨n trém. Bän trém cã thÓ cho r»ng sinh viªn n­íc ngoµi lµ nh÷ng n¹n nh©n dÔ bÞ lõa bëi hä kh«ng biÕt hoÆc kh«ng hiÓu tËp qu¸n ®Þa ph­¬ng. H·y cÈn thËn víi tiÒn cña b¹n. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng Trong mét vµi tr­êng hîp, b¹n cã thÓ sö dông thÎ rót tiÒn tù ®éng cña ng©n hµng n­íc b¹n t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng (ATM) ë Hoa Kú. H·y hái ng©n hµng n­íc b¹n vÒ kh¶ n¨ng sö dông thÎ rót tiÒn cña b¹n t¹i Hoa Kú. §iÒu nµy cã thÓ gi¶m bít nçi lo cña b¹n khi ph¶i mang theo mét kho¶n lín tiÒn mÆt hoÆc sÐc du lÞch. Tuy nhiªn, h·y l­u ý r»ng nhiÒu ng©n hµng giíi h¹n gi¸ trÞ tiÒn mÆt rót ra tõ m¸y ATM trong mét ngµy. Sö dông sÐc du lÞch Khi tíi Hoa Kú, b¹n nªn mang phÇn lín sè tiÒn cña m×nh d­íi d¹ng sÐc du lÞch. NÕu lo¹i thÎ nµy kh«ng cã ë n­íc b¹n th× h·y mua sÐc du lÞch ngay khi tíi s©n bay Hoa Kú. SÐc du lÞch lµ c¸ch an toµn khi mang tiÒn ®i du lÞch. Chóng ®­îc ®¶m b¶o chèng trém c¾p, thÊt l¹c vµ h­ háng. ChØ cÇn cã thÎ c¨n c­íc hîp lÖ, b¹n cã thÓ dïng chóng ®Ó thanh to¸n hÇu nh­ trªn kh¾p Hoa Kú. B¹n còng cã thÓ mua sÐc du lÞch t¹i phÇn lín c¸c ng©n hµng. Mét kho¶n phÝ nhá sÏ ®­îc tÝnh thªm cho mçi tÊm sÐc. Mçi khi mua, b¹n ®­îc yªu cÇu ký tªn vµo mçi tÊm sÐc. H·y ký vµo mçi tÊm sÐc chØ khi b¹n ®­îc chØ dÉn. Do b¹n dïng tõng tÊm sÐc ®Ó tr¶ tiÒn nªn b¹n sÏ ®­îc yªu cÇu ký sÐc lÇn thø hai ®Ó chøng minh r»ng b¹n chÝnh lµ chñ tÊm sÐc ®ã. H·y ký tªn cña b¹n “b»ng tiÕng Anh” (cã nghÜa lµ c¸ch b¹n sÏ ký tªn khi ë Hoa Kú) tr­íc sù chøng kiÕn cña ng­êi mµ b¹n ®­a tÊm sÐc ®ã. H·y nhí gi÷ l¹i mét b¶n ghi sÐc du lÞch cña m×nh. Nh©n viªn ng©n hµng sÏ ®­a cho b¹n mét mÉu khai ®Ó b¹n viÕt m· sè cña tÊt c¶ sÐc du lÞch ®øng tªn b¹n. Trong mÉu khai nµy, bªn c¹nh m· sè mçi tÊm sÐc sÏ cã phÇn ®Ó ghi thêi gian vµ ®Þa ®iÓm b¹n thanh to¸n b»ng tÊm sÐc ®ã. H·y gi÷ danh s¸ch nµy vµ ghi l¹i th«ng sè mçi khi sö dông sÐc du lÞch. Nhê vµo nh÷ng ghi chÐp cña b¹n, th«ng tin sÏ rÊt quan träng khi sÐc bÞ mÊt hoÆc bÞ ¨n trém vµ b¹n cÇn gi¶i tr×nh ®Ó nhËn l¹i sè tiÒn thÊt l¹c. 25 26 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Giíi h¹n tiÒn tÖ ChÝnh phñ Hoa Kú kh«ng giíi h¹n l­îng tiÒn Hoa Kú ®èi víi ng­êi kh«ng ph¶i lµ c­ d©n th­êng tró, kh«ng ph¶i lµ c«ng d©n Hoa Kú (gièng nh­ b¹n). Do vËy, b¹n cã thÓ nhËn hoÆc göi tiÒn ®Õn Hoa Kú ®Ó tr¶ häc phÝ. Tuy nhiªn, ChÝnh phñ Hoa Kú vÉn yªu cÇu c¸c c¸ nh©n - dï lµ c«ng d©n Hoa Kú hay kh«ng - ph¶i b¸o c¸o vÒ ho¹t ®éng chuyÓn (xuÊt ra hoÆc nhËp vµo Hoa Kú) tiÒn mÆt hay c¸c c«ng cô tµi chÝnh kh¸c trÞ gi¸ trªn 10.000 ®«-la Mü. H·y liªn hÖ víi §¹i sø qu¸n hoÆc L·nh sù qu¸n Hoa Kú ë n­íc b¹n ®Ó biÕt thªm th«ng tin chi tiÕt vÒ yªu cÇu nµy. NhiÒu n­íc giíi h¹n l­îng ngo¹i tÖ b¹n ®­îc phÐp ®æi. NÕu n­íc b¹n cã giíi h¹n nh­ vËy, b¹n ph¶i ®Ö tr×nh c¸c giÊy tê nµo ®ã cho phÐp b¹n ®­îc mang ngo¹i tÖ ra n­íc ngoµi. §Ó biÕt thªm th«ng tin, h·y liªn hÖ víi c¬ quan chÝnh phñ cÊp hé chiÕu t¹i n­íc b¹n. Cã thÓ xem thªm th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò tiÒn tÖ vµ ng©n hµng t¹i Hoa Kú trong ch­¬ng 7 cña quyÓn s¸ch nµy. B¶o hiÓm Kh«ng ai muèn bÞ tai n¹n « t«, bÞ mÊt trém hay h­ háng nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ hoÆc bÞ bÖnh nÆng. Tuy nhiªn, ®«i khi kh«ng ph¶i do lçi cña chóng ta, nh÷ng viÖc nh­ vËy vÉn x¶y ra. Danh s¸ch d­íi ®©y cã thÓ gîi ý cho b¹n vÒ lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµo b¹n nªn mua khi ë Hoa Kú. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n ®Ó cã thÓ t×m hiÓu thªm vÒ c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm kh¸c nhau. • B¶o hiÓm y tÕ sÏ thanh to¸n toµn bé viÖc ch¨m sãc søc kháe t¹i Hoa Kú. Cã thÓ xem thªm d­íi ®©y chi tiÕt vÒ b¶o hiÓm y tÕ, bao gåm c¶ c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm hiÖn hµnh. • B¶o hiÓm du lÞch sÏ b¶o ®¶m cho b¹n trong suèt chuyÕn ®i cña b¹n tõ n­íc m×nh tíi Hoa Kú. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng • B¶o hiÓm nh©n thä b¶o ®¶m cho cuéc sèng cña b¹n. NÕu b¹n qua ®êi, b¶o hiÓm sÏ chi tr¶ cho ®èi t­îng thô h­ëng mµ b¹n ®· chän. • B¶o hiÓm vËt dông c¸ nh©n b¶o ®¶m cho c¸c tµi s¶n b¹n mang theo tíi Hoa Kú khái bÞ mÊt m¸t, bÞ ¨n trém hay bÞ h­ háng. Kh«ng nªn mang theo c¸c trang søc ®¾t tiÒn hay tµi s¶n cã gi¸ trÞ kh¸c khi ®Õn Hoa Kú. • B¶o hiÓm « t« sÏ b¶o hiÓm cho c¶ « t« cña b¹n vµ c¸c th­¬ng tËt cho ng­êi ngåi trªn « t« khi gÆp tai n¹n. NÕu b¹n ®ang chuÈn bÞ mua « t« ë Hoa Kú, hÇu hÕt c¸c bang ®Òu yªu cÇu b¹n ph¶i mua b¶o hiÓm « t« vµ b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù. NÕu b¹n thuª xe, tiÒn thuª xe sÏ bao gåm c¶ phÝ b¶o hiÓm. B¶o hiÓm y tÕ Hoa Kú kh«ng cã ch­¬ng tr×nh y tÕ céng ®ång cña chÝnh phñ hay dÞch vô ch¨m sãc søc kháe cho toµn bé d©n chóng, thay vµo ®ã, hÇu hÕt mäi ng­êi ®Òu cã b¶o hiÓm y tÕ c¸ nh©n. Bé Ngo¹i giao Hoa Kú yªu cÇu sinh viªn cã thÞ thùc chuyÓn ®æi tõ thÞ thùc th¨m viÕng J-1 ph¶i cã b¶o hiÓm gåm b¶o hiÓm y tÕ vµ b¶o hiÓm tai n¹n, s¬ t¸n y tÕ vµ chuyÓn thi hµi vÒ quª nhµ. ChÝnh phñ Hoa Kú kh«ng cã yªu cÇu cô thÓ nµo vÒ b¶o hiÓm y tÕ cho c¸c sinh viªn cã thÞ thùc kh«ng di d©n F-1 vµ M-1. Tuy nhiªn, phÇn lín c¸c c¬ së gi¸o dôc ®Òu cã quy ®Þnh b¾t buéc ®èi víi b¶o hiÓm y tÕ ®Ó ®¶m b¶o c¸c sinh viªn n­íc ngoµi kh«ng trë thµnh “g¸nh nÆng cña céng ®ång” - nghÜa lµ hä sÏ kh«ng phô thuéc vµo chÝnh phñ trong viÖc ch¨m sãc søc kháe b¶n th©n. C¸c sinh viªn n­íc ngoµi th­êng ®­îc yªu cÇu chøng minh r»ng hä cã mét sè tiÒn b¶o hiÓm y tÕ nhÊt ®Þnh (®­îc tr­êng ®¹i häc x¸c ®Þnh) tr­íc khi hä ®­îc nhËn vµo häc. NÕu phÝ b¶o hiÓm y tÕ cã vÎ qu¸ cao so víi ng©n quü cña b¹n hoÆc nÕu v× cßn trÎ vµ kháe m¹nh mµ b¹n nghÜ r»ng b¶o hiÓm y tÕ lµ kho¶n chi tiªu kh«ng cÇn thiÕt, h·y c©n nh¾c vÒ c¸c kho¶n chi phÝ mµ b¹n cã thÓ sÏ ph¶i g¸nh chÞu khi ë Hoa Kú. Chi phÝ cho bÖnh 27 28 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú viÖn, b¸c sÜ cïng c¸c kho¶n thuèc men ë mçi n¬i trªn ®Êt n­íc rÊt kh¸c nhau, nh­ng trung b×nh phßng cÊp cøu thu kho¶ng 200 ®«-la cho mét lÇn kh¸m bÖnh. TiÒn viÖn phÝ còng thay ®æi phô thuéc vµo tõng bÖnh viÖn vµ tõng vïng trªn n­íc Mü, møc viÖn phÝ mét phßng qua ®ªm hiÖn nay trung b×nh tõ 200 ®Õn 1.000 ®«-la mét ngµy, kh«ng gåm phÝ th¨m kh¸m vµ dÞch vô thuèc men kh¸c. DÞch vô ch¨m sãc s¶n phô vµ sinh në tèn tõ 5.000 ®Õn 8.000 ®«-la. Nh×n chung, c¸c con sè cho thÊy møc chi phÝ trung b×nh cho mét tuÇn trong bÖnh viÖn t¹i Hoa Kú th­êng lµ kho¶ng 8.000 ®«-la. Nãi c¸ch kh¸c, sè tiÒn nµy b»ng kho¶ng mét nöa häc phÝ c¶ n¨m t¹i tr­êng cao ®¼ng hoÆc ®¹i häc. Ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ: MÆc dï b¶o hiÓm y tÕ cho suèt thêi gian b¹n ë Hoa Kú cã thÓ mua ngay t¹i n­íc b¹n nh­ng nhiÒu ch­¬ng tr×nh kh«ng ®¸p øng tháa ®¸ng nhu cÇu ch¨m sãc søc kháe cña b¹n khi ®ang ë Hoa Kú. Thªm vµo ®ã, nhiÒu c¬ së y tÕ Hoa Kú kh«ng muèn thanh to¸n hãa ®¬n viÖn phÝ víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi. Hä thÝch nhËn thanh to¸n trùc tiÕp tõ bÖnh nh©n vµ ®Ó bÖnh nh©n nhËn tiÒn hoµn l¹i cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi h¬n. Trõ khi b¹n ch¾c ch¾n r»ng hîp ®ång b¶o hiÓm nµy ngang b»ng hoÆc tèt h¬n nh÷ng hîp ®ång cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm y tÕ Hoa Kú vµ hîp ®ång cña c«ng ty b¶o hiÓm y tÕ ë n­íc b¹n cã thÓ ®­îc thanh to¸n hãa ®¬n t¹i Hoa Kú, nÕu kh«ng b¹n nªn mua b¶o hiÓm y tÕ khi ®· ®Õn Hoa Kú. NÕu tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc b¹n theo häc kh«ng ®­a ra ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ, b¹n thùc sù rÊt cÇn tù mua b¶o hiÓm cho m×nh ®Ó tr¸nh c¸c kho¶n chi phÝ y tÕ rÊt cao, lóc nµo còng cã thÓ x¶y ra. ë Hoa Kú cã nhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm y tÕ, mçi c«ng ty l¹i cã v« sè c¸c ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm kh¸c nhau. Trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc n­íc ngoµi gÇn nhÊt cã thÓ cung cÊp c¸c tµi liÖu giíi thiÖu vµ mÉu ®¬n ®Ó b¹n tham kh¶o. H·y th¶o luËn víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ qua th­ tõ hoÆc trùc tiÕp khi b¹n ®· ®Õn tr­êng. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng D­íi ®©y lµ mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm hiÖn hµnh: • Sinh viªn n­íc ngoµi ®­îc b¶o trî: NÕu b¹n ®­îc b¶o trî hay ®­îc nhËn häc bæng, b¹n cã thÓ ®· ®­îc nhµ b¶o trî cÊp c¶ b¶o hiÓm y tÕ. H·y ch¾c r»ng b¹n biÕt m×nh ®­îc h­ëng vµ kh«ng ®­îc h­ëng dÞch vô ch¨m sãc søc kháe nµo. NÕu vî, chång hoÆc gia ®×nh b¹n cïng ®i ®Õn Hoa Kú, h·y hái xem hä cã thÓ ®­îc h­ëng dÞch vô ch¨m sãc søc kháe nµo. Tïy thuéc vµo gi¸ trÞ vµ h×nh thøc båi hoµn cña b¶o hiÓm, b¹n cã thÓ c©n nh¾c tíi viÖc mua thªm b¶o hiÓm bæ sung ®Ó ®¶m b¶o ®­îc c¸c phÝ tæn cã thÓ x¶y ®Õn víi b¹n. • Ch­¬ng tr×nh y tÕ ®¹i häc: Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ®Òu yªu cÇu sinh viªn ph¶i cã b¶o hiÓm y tÕ vµ b¶o hiÓm tai n¹n (phÝ b¶o hiÓm ®­îc tÝnh trong “phÝ y tՔ th­êng nép vµo ®Çu mçi häc kú). PhÇn lín c¸c tr­êng sÏ ®­a ra mét ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ cô thÓ cho sinh viªn. Tuy nhiªn, mét vµi ch­¬ng tr×nh l¹i chØ ®­îc thiÕt kÕ ®Ó bæ sung thªm vµo c¸c b¶o hiÓm mµ sinh viªn hoÆc cha mÑ hä ®· mua. MÆc dï cã b¶o hiÓm th× vÉn h¬n kh«ng cã g× nh­ng nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy cã thÓ sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c sinh viªn n­íc ngoµi. H·y ch¾c r»ng bÊt kú ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm nµo mµ b¹n mua ®Òu kh«ng chØ lµ lo¹i b¶o hiÓm bæ sung. • Ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt cho sinh viªn n­íc ngoµi: Theo NAFSA - HiÖp héi S­ ph¹m Quèc tÕ - cã hai c«ng ty b¶o hiÓm cung cÊp nh÷ng ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm dµnh riªng cho sinh viªn ®¹i häc. B¹n cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp víi c¸c c«ng ty nµy ®Ó biÕt thªm th«ng tin vÒ c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm hiÖn hµnh. C¸c c«ng ty nµy lµ: DÞch vô B¶o hiÓm Toµn cÇu HTH 12900 §­êng Federal Systems Park, D·y 2A Fairfax, VA 22033-4421 USA 29 30 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú §iÖn tho¹i: 703-322-1515 Trang Web: http://www.hthworldwide.com Trung t©m Sinh viªn 805 §­êng T©y Executive Center, D·y 220 St. Petersburg, FL 33702 USA §iÖn tho¹i: 800-237-0903 Trang Web: http://www.student-resources.net • PhÝ thanh to¸n b¶o hiÓm y tÕ c¬ b¶n dù tÝnh: B¶o hiÓm y tÕ c¬ b¶n th­êng bao gåm lÖ phÝ th¨m kh¸m (hoÆc mét tû lÖ phÇn tr¨m cña lÖ phÝ) cho c¸c bÖnh nghiªm träng còng nh­ viÖn phÝ vµ tiÒn båi d­ìng ca mæ. C¸c bÖnh th«ng th­êng cã thÓ ®­îc kh¸m t¹i phßng kh¸m t­ vµ phÇn lín c¸c ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm kh«ng thanh to¸n cho tr­êng hîp nµy. NÕu vî, chång hay ng­êi nhµ ®i cïng b¹n tíi Hoa Kú, h·y ch¾c r»ng hä ®· cã b¶o hiÓm y tÕ. Nh÷ng ng­êi ®i kÌm cã thÓ ®­îc b¶o vÖ b»ng c¸ch mua b¶o hiÓm theo “ch­¬ng tr×nh cho gia ®×nh” ®Ó c¶ hä vµ b¹n ®Òu ®­îc b¶o vÖ. • S¶n phÈm b¶o hiÓm y tÕ chÝnh: Lo¹i b¶o hiÓm nµy ®­îc thiÕt kÕ ®Ó ch¨m sãc c¸c bÖnh nh©n ph¶i phÉu thuËt do bÞ bÖnh l©u n¨m hoÆc bÞ th­¬ng nÆng. Nh÷ng hîp ®ång b¶o hiÓm nµy nh×n chung ®Òu cã ®iÒu kho¶n “khÊu trõ” - theo ®ã, b¹n sÏ thanh to¸n mét kho¶n nhÊt ®Þnh, sè cßn l¹i sÏ do c«ng ty b¶o hiÓm thanh to¸n hoÆc ®«i khi c¸c c«ng ty nµy chØ thanh to¸n mét tû lÖ phÇn tr¨m chñ yÕu nµo ®ã. Th«ng th­êng, c¸c kho¶n khÊu trõ lµ tõ 500 ®Õn 1.000 ®«-la tïy thuéc vµo hîp ®ång vµ møc ®é båi th­êng cña lo¹i b¶o hiÓm. Møc thanh to¸n cao nhÊt (møc giíi h¹n mµ c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n) dao ®éng rÊt lín vµ nh×n chung trong kho¶ng thÊp nhÊt lµ 5.000 ®«-la (kh«ng ®ñ trang tr¶i chi phÝ ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng cho b¹n) vµ tíi 1 triÖu ®«-la hoÆc h¬n n÷a (th­êng lín h¬n nhu cÇu cña hÇu hÕt c¸c sinh viªn n­íc ngoµi). B¹n nªn mua b¶o hiÓm Ýt nhÊt lµ ë møc 25.000 ®«-la cho s¶n phÈm b¶o hiÓm y tÕ chÝnh. Tuy nhiªn, tèt h¬n lµ mua ë møc 50.000, 75.000 hoÆc thËm chÝ lµ 100.000 ®«-la gi¸ trÞ båi hoµn, ®Æc biÖt nÕu b¹n cã dù ®Þnh ®­a vî, chång hoÆc nh÷ng ng­êi ®i theo kh¸c. PhÇn lín c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm y tÕ c¬ b¶n ®Òu x¸c ®Þnh møc giíi h¹n nhÊt ®Þnh, ®ã lµ sè tiÒn lín nhÊt nµo ®ã mµ c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n cho c¸c dÞch vô nµo ®ã. Ng­êi bÖnh ph¶i thanh to¸n phÇn v­ît qu¸ giíi h¹n ®ã. Tr­êng hîp kh«ng thuéc ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ ViÖc ®äc kü c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm cña b¹n v« cïng quan träng, ®Æc biÖt lµ phÇn ®Ò cËp tíi c¸c “tr­êng hîp ngo¹i trõ”. Nhê vËy, b¹n sÏ biÕt tr­íc ®­îc nh÷ng g× sÏ ®­îc vµ kh«ng ®­îc c«ng ty b¶o hiÓm thanh to¸n cho. D­íi ®©y lµ mét sè phÇn mµ nãi chung kh«ng thuéc ph¹m vi ch­¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ c¬ b¶n: Ch¨m sãc s¶n phô: Th«ng th­êng b¹n ph¶i mua b¶o hiÓm riªng cho s¶n phô vµ th«ng th­êng lµ tr­íc khi mang thai. HÇu hÕt c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm chØ cho phÐp s¶n phô ë l¹i trong bÖnh viÖn trong hai ngµy. DÞch vô nha khoa: NÕu b¹n cÇn kh¸m vµ ch÷a r¨ng, tèt nhÊt lµ b¹n h·y kh¸m tr­íc khi ®Õn Hoa Kú. KÝnh m¾t: NÕu b¹n ®eo kÝnh, h·y ®i kh¸m m¾t tr­íc khi lªn ®­êng vµ mang thªm kÝnh dù phßng cïng ®¬n thuèc (b»ng tiÕng Anh) bªn m×nh. Trõ tr­êng hîp bÞ th­¬ng ë m¾t, viÖc ch¨m sãc m¾t nh×n chung kh«ng n»m trong ph¹m vi cña b¶o hiÓm y tÕ. T×nh tr¹ng søc kháe: HÇu hÕt c¸c c«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng båi hoµn cho b¹n ®èi víi viÖc ®iÒu trÞ trong t×nh tr¹ng 31 32 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ®· cã tõ tr­íc ngµy hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc. NÕu b¹n ®Ò nghÞ ®­îc ch¨m sãc ®èi víi ®iÒu kiÖn y tÕ hiÖn t¹i, h·y xem xÐt kü l­ìng c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm mµ b¹n ®ang quan t©m. NÕu kh«ng cã b¶o hiÓm, viÖc ch¨m sãc søc kháe t¹i Hoa Kú sÏ rÊt tèn kÐm. §¬n thuèc: NhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng båi hoµn cho c¸c ®¬n thuèc, bëi t¹i Hoa Kú c¸c ®¬n thuèc nµy rÊt ®¾t tiÒn. ThËm chÝ nÕu cã båi hoµn phÇn nµo th× b¹n còng ph¶i chÞu mét kho¶n phÝ chuÈn hay cßn gäi lµ “phÝ ®ång thanh to¸n” nµo ®ã (kho¶ng tõ 10 ®Õn 15 ®«-la) cho mét ®¬n thuèc trong mçi th¸ng. ChuÈn bÞ vÒ ng«n ng÷ vµ häc tËp B¹n ph¶i cã mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c vÒ c¸c kü n¨ng häc c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ c¸c kü n¨ng liªn quan tíi ngµnh häc cña b¹n. NÕu kh«ng, b¹n cã thÓ thÊy r»ng sÏ mÊt nhiÒu thêi gian h¬n ®Ó b¾t kÞp víi tèc ®é vµ yªu cÇu ë tr­êng ®¹i häc t¹i Hoa Kú. H·y nãi víi gi¸o viªn vµ gi¸o vô khoa cña b¹n r»ng b¹n võa míi vµo häc. H·y ®Ò nghÞ cã mét cuéc ®¸nh gi¸ ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu trong ph­¬ng ph¸p häc tËp cña b¹n vµ xin ý kiÕn vÒ c¸ch c¶i thiÖn c¸c kü n¨ng cßn yÕu cña b¹n tr­íc khi ®Õn Hoa Kú. Tr­íc khi khëi hµnh, b¹n nªn xem l¹i c¸c tµi liÖu giíi thiÖu vÒ tr­êng b¹n ®· chän ®Ó biÕt thªm c¸c th«ng tin chi tiÕt liªn quan tíi c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò gi¸o viªn, yªu cÇu cña c¸c khãa häc vµ danh s¸ch m« t¶ c¸c khãa häc. H·y tham kh¶o danh môc trªn m¹ng Internet hoÆc liªn hÖ víi trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú gÇn nhÊt v× ë ®ã th­êng cã b¶n sao danh môc c¸c tr­êng ®¹i häc t¹i th­ viÖn cña trung t©m. Cuèi cïng, cÇn ph¶i hiÓu ®­îc yªu cÇu khi b¹n ®­îc nhËn vµo häc, ®iÒu nµy rÊt quan träng vµ ®­îc nªu trong th­ chÊp thuËn göi cho b¹n. NÕu b¹n ®­îc nhËn mét c¸ch cã ®iÒu kiÖn hoÆc lµ víi t­ c¸ch mét “sinh viªn ®Æc c¸ch”, cã lÏ b¹n sÏ ph¶i ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh tr­íc khi ®­îc c«ng nhËn lµ mét øng viªn. C¸c yªu cÇu cô thÓ ph¶i ®­îc ®¸p øng ®Ó trë thµnh mét øng ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng viªn th­êng ®­îc nªu ngay trong th­ chÊp thuËn. NÕu b¹n kh«ng ch¾c ch¾n vÒ bÊt cø yªu cÇu gi¸o dôc nµo, h·y hái nhµ t­ vÊn gi¸o dôc Hoa Kú cña b¹n vÒ nh÷ng g× ®ang chê ®îi b¹n khi häc tËp t¹i Hoa Kú hoÆc cã thÓ hái trùc tiÕp nh©n viªn tiÕp nhËn, ®­îc nªu tªn trong th­ chÊp thuËn. Kü n¨ng ®¸nh m¸y vµ hiÓu biÕt vÒ m¸y tÝnh Tr­íc khi tíi Hoa Kú, b¹n nªn häc ®¸nh m¸y trªn m¸y vi tÝnh víi c¸c ký tù tiÕng Anh. RÊt nhiÒu khãa häc t¹i tr­êng ®¹i häc yªu cÇu b¹n ph¶i ®¸nh m¸y c¸c bµi luËn, ®­îc gäi lµ “paper”, giao vÒ nhµ. §Æc biÖt nÕu b¹n lµ sinh viªn cao häc, b¹n ph¶i ®¸nh m¸y luËn v¨n cña m×nh. Trong ngµnh X©y dùng, To¸n häc hoÆc c¸c ngµnh cã sö dông thuËt thèng kª, ch¾c ch¾n b¹n sÏ ph¶i dïng m¸y vi tÝnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò phøc t¹p vµ r¾c rèi. Trong th­ viÖn còng ph¶i dïng ®Õn c¸c kü n¨ng vÒ m¸y vi tÝnh. Mét vµi tr­êng ®¹i häc hiÖn nay yªu cÇu tÊt c¶ c¸c sinh viªn ph¶i mua m¸y tÝnh c¸ nh©n. NhiÒu tr­êng tæ chøc c¸c khãa häc kh«ng chÝnh thøc vÒ m¸y vi tÝnh tr­íc mçi häc kú. Nh÷ng khãa häc nµy cã thÓ gióp b¹n lµm quen víi c¸c tÝnh n¨ng c¬ b¶n vµ c¸c phÇn mÒm cña m¸y tÝnh. Kü n¨ng ng«n ng÷ KÕt qu¶ häc tËp cña b¹n t¹i Hoa Kú phô thuéc phÇn lín vµo kh¶ n¨ng hiÓu, nãi, ®äc vµ viÕt tiÕng Anh cña b¹n. Kinh nghiÖm cho thÊy r»ng ®Ó häc tËp tèt, kh«ng cã yÕu tè nµo quan träng h¬n sù thµnh th¹o vÒ tiÕng Anh. PhÇn lín c¸c c¬ së gi¸o dôc t¹i Hoa Kú yªu cÇu c¸c sinh viªn n­íc ngoµi dù mét kú thi tiÕng Anh nh­ TOEFL (Kú thi tiÕng Anh nh­ mét ngo¹i ng÷) nh­ mét phÇn trong qu¸ tr×nh ®¨ng ký xin häc. Mét sè tr­êng yªu cÇu mét kú thi thø hai vÒ møc ®é thµnh th¹o tiÕng Anh tr­íc khi sinh viªn ®­îc chÊp nhËn vµo häc. Yªu cÇu cña mçi tr­êng ®èi víi sinh viªn n­íc ngoµi kh«ng gièng nhau vµ cã thÓ sÏ cã thªm c¸c kho¶n phÝ. V¨n 33 34 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phßng tiÕp nhËn t¹i tr­êng cao ®¼ng hoÆc ®¹i häc sÏ cung cÊp cho b¹n th«ng tin vÒ nh÷ng yªu cÇu vÒ tiÕng Anh ®èi víi sinh viªn n­íc ngoµi. NÕu b¹n ®­îc ®Ò nghÞ lµm trî gi¶ng sau khi ®· tèt nghiÖp, tr­êng b¹n cã thÓ yªu cÇu b¹n dù mét kú thi ®Æc biÖt ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nãi tiÕng Anh cña b¹n. Mét kú thi ®­îc ¸p dông víi môc ®Ých nµy lµ bµi kiÓm tra tiÕng Anh giao tiÕp (TSE). Thµnh th¹o trong tiÕng Anh giao tiÕp kh«ng cã nghÜa lµ sÏ ®¶m b¶o c¸c kü n¨ng t­¬ng xøng trong tiÕng Anh viÕt. ThËm chÝ ng­êi Anh b¶n xø còng th­êng cÇn sù hç trî thªm vÒ ®äc hay viÕt v× môc ®Ých häc tËp. NÕu b¹n cã thÓ ®äc, viÕt tiÕng Anh tr«i ch¶y vµ cã vèn tõ vùng phong phó, b¹n sÏ häc tËp dÔ dµng h¬n còng nh­ cã thÓ hoµn thµnh bµi tËp ®óng h¹n. C¸c bµi gi¶ng th­êng lµ c¸ch gi¶ng d¹y phæ biÕn nhÊt t¹i c¸c tr­êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc. C¸c gi¸o s­ sÏ kh«ng nãi chËm l¹i ®Ó phï hîp víi kh¶ n¨ng cña b¹n. B¹n ph¶i cã kh¶ n¨ng nghe hiÓu tiÕng Anh tèt vµ ph¶i ghi tèc ký vÒ c¸c sù kiÖn, ý kiÕn hay tµi liÖu tham kh¶o ®­îc nªu ra trong bµi gi¶ng. Trau dåi kü n¨ng tiÕng Anh §Ó cã thÓ sö dông thµnh th¹o tiÕng Anh vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao trong häc tËp, h·y tËn dông tÊt c¶ c¸c c¬ héi ®Ó n©ng cao kü n¨ng ng«n ng÷ cña b¹n tr­íc khi ®Õn Hoa Kú. • Xem xÐt tíi viÖc tham gia c¸c líp hay nhãm ®Ó luyÖn c¸c kü n¨ng tiÕng Anh tr­íc khi ®Õn Hoa Kú. H·y liªn hÖ víi tr­êng b¹n ®ang häc hay nhµ t­ vÊn gi¸o dôc cña b¹n ®Ó ®­îc gîi ý. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng • H·y lµm quen víi c¸ch ph¸t ©m vµ c¸c tõ lãng cña ng­êi Mü b»ng c¸ch xem v« tuyÕn, phim ¶nh vµ nghe nh¹c hay nghe ®µi b»ng tiÕng Anh Mü. NÕu kh«ng cã ch­¬ng tr×nh nµo ph¸t b»ng tiÕng Anh ë n­íc b¹n, h·y nghe ®µi TiÕng nãi Hoa Kú hoÆc ®µi Tù do ch©u ¢u, nh÷ng ®µi nµy cã thÓ b¾t sãng t¹i hÇu hÕt mäi n¬i trªn thÕ giíi. • H·y xem xÐt tíi viÖc sèng t¹i Hoa Kú vµi tuÇn tr­íc khi trë thµnh sinh viªn chÝnh thøc cña mét tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc. Mét sè tr­êng ®­a ra c¸c ch­¬ng tr×nh ESL ®Æc biÖt trong suèt kú nghØ hÌ tõ th¸ng 5 tíi th¸ng 9. HÇu hÕt c¸c ch­¬ng tr×nh ®Òu bao gåm c¶ phÇn giíi thiÖu vÒ v¨n hãa vµ x· héi Hoa Kú. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n vÒ nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy. Danh s¸ch kiÓm tra tr­íc khi khëi hµnh Dïng danh s¸ch nµy kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o r»ng b¹n ®· xem xÐt ®Õn tÊt c¶ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt tr­íc khi khëi hµnh tíi Hoa Kú. • Khi nhËn ®­îc th­ chÊp thuËn hay tõ chèi, h·y quyÕt ®Þnh sÏ theo häc t¹i tr­êng nµo, th«ng b¸o cho V¨n phßng tiÕp nhËn vÒ quyÕt ®Þnh cña b¹n vµ hoµn thµnh còng nh­ göi l¹i c¸c mÉu khai ®¬n mµ hä yªu cÇu. Th«ng b¸o cho tõng tr­êng ®· nhËn b¹n vµo häc nÕu b¹n chÊp nhËn hay tõ chèi lêi mêi cña hä. Göi l¹i tÊt c¶ c¸c mÉu khai ®¬n chÝnh thøc mµ b¹n kh«ng dïng tíi. • H·y cè g¾ng nãi tiÕng Anh cµng nhiÒu cµng tèt. NÕu cã sinh viªn nãi tiÕng Anh t¹i tr­êng b¹n ®ang häc, h·y lµm quen víi hä ®Ó cã c¬ héi thùc hµnh tiÕng Anh. • NÕu b¹n ®­îc mét tæ chøc b¶o trî, h·y th«ng b¸o cho hä biÕt vÒ c¸c kÕ ho¹ch cña b¹n ®ång thêi duy tr× viÖc liªn hÖ víi hä ®Ó nhËn ®­îc trî gióp trong khi chuÈn bÞ khëi hµnh. Liªn l¹c víi trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc gÇn nhÊt cña Hoa Kú ®Ó cã ®­îc th«ng tin vµ t­ vÊn cÇn thiÕt. • H·y ®äc s¸ch, b¸o, t¹p chÝ b»ng tiÕng Anh, kÓ c¶ s¸ch chuyªn ngµnh cña b¹n ®Ó quen víi c¸c thuËt ng÷ chuyªn ngµnh. • Yªu cÇu c¸c th«ng tin vÒ b¶o hiÓm y tÕ tõ tr­êng ®¹i häc cña b¹n. Mua lo¹i b¶o hiÓm phï hîp. 35 36 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • ChuÈn bÞ s½n b¶n sao häc b¹ ë tr­êng phæ th«ng vµ trung häc cïng m« t¶ chi tiÕt vÒ c¸c khãa häc vµ s¸ch vë sö dông trong nh÷ng khãa häc ®ã cña b¹n. • ChuÈn bÞ s½n b¶n sao nh÷ng hå s¬ bÖnh ¸n quan träng, kÕt qu¶ chôp X-quang vµ ®¬n thuèc. ChuÈn bÞ s½n ®¬n thuèc viÕt b»ng tiÕng Anh cã mÉu khai gièng nhau. • §äc l¹i tµi liÖu giíi thiÖu vÒ tr­êng b¹n. • KiÓm tra thêi h¹n vµ hiÖu lùc cña hé chiÕu. • §¨ng ký víi l·nh sù qu¸n hay ®¹i sø qu¸n Hoa Kú gÇn nhÊt ®Ó xin cÊp thÞ thùc khi nhËn ®­îc mÉu khai ®¬n I-20 hoÆc DS-2019. H·y hoµn thµnh tèt viÖc nµy tr­íc ngµy khëi hµnh. GiÊy tê ®¨ng ký cã thÓ lÊy t¹i c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú. Xem ch­¬ng 3 ®Ó biÕt thªm chi tiÕt. • T×m hiÓu xem lµm thÕ nµo ®Õn ®­îc tr­êng tõ n¬i b¹n lµm thñ tôc nhËp c¶nh vµo Hoa Kú. • ChuÈn bÞ lªn ®­êng. Xem ch­¬ng 4 ®Ó cã thªm th«ng tin. Tèt nhÊt h·y ®Õn tr­êng tõ vµi ngµy ®Õn mét tuÇn tr­íc khi cã ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn vµ b¾t ®Çu nhËp häc. • Liªn hÖ víi V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi (hoÆc v¨n phßng cã chøc n¨ng t­¬ng tù) t¹i tr­êng b¹n ®Ó biÕt vÒ chi tiÕt cña c¸c ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn cho sinh viªn míi ®Õn do tr­êng tæ chøc. • Hoµn tÊt qu¸ tr×nh chuÈn bÞ n¬i ë víi tr­êng b¹n. H·y hái th¨m vÒ nhµ cho thuª, kh¸ch s¹n, nhµ nghØ hoÆc c¸c h×nh thøc ë t¹m thêi kh¸c nÕu b¹n ®Õn sím hay ®Õn vµo ®óng kú nghØ cuèi tuÇn. • Thu xÕp tµi chÝnh: chuÈn bÞ chuyÓn tiÒn sang mét ng©n hµng Hoa Kú vµ h·y ch¾c r»ng b¹n cã ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n cho chuyÕn ®i vµ c¸c chi phÝ khi ®Õn Hoa Kú. H·y c©n nh¾c mua sÐc du lÞch ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o chi tiªu trong suèt th¸ng ®Çu tiªn ë Hoa Kú; h·y xem xÐt dïng thÎ tÝn dông nÕu cã thÓ. ch­¬ng 2: Lªn kÕ ho¹ch tr­íc khi lªn ®­êng Tãm t¾t néi dung • TËp hîp c¸c tµi liÖu (ph¸p lý, y tÕ vµ häc tËp) b¹n cÇn mang theo bªn m×nh. • ¦íc ®Þnh nhu cÇu vÒ tµi chÝnh cña b¹n, c¶ cho kÕ ho¹ch dµi h¹n lÉn cho viÖc ®Õn Hoa Kú khi b¹n ®ang më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng Hoa Kú. §iÒu nµy ®¶m b¶o cho b¹n cã sù chuÈn bÞ hîp lý vµ tù tin r»ng b¹n cã ®ñ tiÒn khi cÇn. • T×m hiÓu vÒ c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm y tÕ cho thêi gian b¹n ë Hoa Kú. H·y biÕt r»ng c¸c yªu cÇu cña tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc cña b¹n lµ ë møc tèi thiÓu vµ t×m ra chÝnh s¸ch ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®ã còng nh­ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu c¸ nh©n cña b¹n. • Kh¶ n¨ng tiÕng Anh cña b¹n lµ ch×a khãa gióp b¹n thµnh c«ng khi ë Hoa Kú, c¶ trong häc tËp vµ c¶ víi c¸ nh©n b¹n. H·y l­u ý ph­¬ng ph¸p n©ng cao tr×nh ®é tiÕng Anh ®Ó cã thÓ tù tin dïng tiÕng Anh trong m«i tr­êng míi. C¸c trang Web h÷u Ých Danh b¹ c¸c trung t©m t­ vÊn vµ th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú toµn cÇu http://educationusa.state.gov/ Tæng quan vÒ hÖ thèng gi¸o dôc Hoa Kú http://www.ed.gov/NLE/USNEI/ http://www.edupass.org Trang chñ cña c¸c l·nh sù qu¸n vµ ®¹i sø qu¸n Hoa Kú http://travel.state.gov/links.html 37 38 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Th«ng tin thuÕ cho sinh viªn n­íc ngoµi http://www.edupass.org/finaid/taxes.phtml http://www.irs.ustreas.gov/ Th«ng tin vÒ miÔn dÞch vµ tiªm chñng http://www.who.int/ith Yªu cÇu vÒ tiªm chñng t¹i Hoa Kú http://www.who.int/ith/english/ame_no.htm Th«ng tin thÞ thùc cña Hoa Kú http://www.UnitedStatesVisas.gov ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n Ch­¬ng 3 ThÞ thùc du häc cña b¹n B¹n ®ang suy nghÜ vÒ c¸c khãa häc mµ b¹n sÏ tham gia, nh÷ng ng­êi mµ b¹n sÏ gÆp vµ nh÷ng tr¶i nghiÖm thó vÞ ®ang chê ®îi phÝa tr­íc t¹i Hoa Kú, nh­ng giê ®©y b¹n ph¶i ®èi mÆt víi nhiÖm vô cuèi cïng: xin thÞ thùc du häc. C¸c lo¹i thÞ thùc Lo¹i thÞ thùc th«ng dông nhÊt cho sinh viªn ®i du häc lµ thÞ thùc F-1. Mét sè Ýt sinh viªn sang Hoa Kú b»ng thÞ thùc M-1 nÕu hä ®ang hoµn thµnh mét ch­¬ng tr×nh kü thuËt thùc hµnh hoÆc ®µo t¹o h­íng nghiÖp, hoÆc b»ng thÞ thùc J-1 nÕu hä tham gia mét ch­¬ng tr×nh trao ®æi gi¸o dôc ®­îc tµi trî. 39 40 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ThÞ thùc t¹i n­íc b¹n C¸c thñ tôc vµ yªu cÇu khi xin cÊp thÞ thùc du häc ë mçi quèc gia rÊt kh¸c nhau vµ t¹i mét sè quèc gia c¸c thñ tôc nµy phøc t¹p vµ ®ßi hái kh¾t khe h¬n c¸c quèc gia kh¸c. Trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc cña Hoa Kú gÇn nhÊt cã thÓ cung cÊp cho b¹n nh÷ng th«ng tin gi¸ trÞ vÒ c¸c thñ tôc xin cÊp lo¹i thÞ thùc nµy t¹i n­íc b¹n. NÕu cã thÓ, h·y tham gia ch­¬ng tr×nh ®Þnh h­íng t×m hiÓu tr­íc khi ®i do trung t©m tæ chøc, ch­¬ng tr×nh nµy hÇu nh­ ch¾c ch¾n sÏ bao gåm c¸c th«ng tin vÒ viÖc xin cÊp thÞ thùc. Trung t©m còng cã thÓ sÏ cung cÊp c¸c tµi liÖu b»ng v¨n b¶n tr­íc khi ®i. §¹i sø qu¸n hay l·nh sù qu¸n Hoa Kú gÇn nhÊt cã thÓ cung cÊp mÉu khai ®¨ng ký vµ chi tiÕt cô thÓ vÒ c¸c thñ tôc xin cÊp thÞ thùc. RÊt nhiÒu ®¹i sø qu¸n vµ l·nh sù qu¸n cã ®­êng d©y ®iÖn tho¹i hái ®¸p vµ trang Web ®Ó cung cÊp nh÷ng th«ng tin nµy. • B¹n cã thÓ thùc hiÖn mét sè viÖc ®Ó cã thªm c¬ héi nhËn ®­îc mét quyÕt ®Þnh cÊp thÞ thùc thuËn lîi. • B¾t ®Çu viÖc xin thÞ thùc tr­íc ngµy lªn ®­êng cµng sím cµng tèt. • Thu thËp tÊt c¶ c¸c tµi liÖu cã thÓ gióp Ých trong tr­êng hîp cña b¹n. • H·y ch¾c r»ng b¹n ®· chuÈn bÞ tèt nÕu ®­îc yªu cÇu tham dù pháng vÊn. Xin cÊp thÞ thùc khi nµo vµ ë ®©u B¹n sÏ cÇn ph¶i xin cÊp thÞ thùc ®i du häc t¹i §¹i sø qu¸n hay L·nh sù qu¸n Hoa Kú cã thÈm quyÒn t¹i n¬i b¹n th­êng tró. MÆc dï nh÷ng ng­êi xin cÊp thÞ thùc cã thÓ ®¨ng ký t¹i bÊt kú v¨n phßng L·nh sù qu¸n cña Hoa Kú nµo ë n­íc ngoµi song ®Ó ®¸p ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n øng tiªu chuÈn xin thÞ thùc ë ngoµi n­íc mµ b¹n th­êng tró lµ ®iÒu kh«ng dÔ dµng. H·y thùc hiÖn tèt viÖc xin cÊp thÞ thùc du häc tr­íc ngµy mµ b¹n muèn lªn ®­êng sang Hoa Kú. C¸c ngµy lÔ trong n¨m (nh­ Gi¸ng sinh, N¨m míi) vµ kú nghØ hÌ (tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 8) cã thÓ sÏ lµ thêi gian mµ c¸c §¹i sø qu¸n hay L·nh sù qu¸n Hoa Kú rÊt bËn rén. Vµ h¬n n÷a v× lý do an ninh, hä cã thÓ ®ãng cöa ®ét xuÊt bÊt kú lóc nµo. Thñ tôc lÊy thÞ thùc ®Õn Hoa Kú rÊt ®a d¹ng trªn toµn thÕ giíi. NhiÒu §¹i sø qu¸n vµ L·nh sù qu¸n Hoa Kú cã c¸c trang chñ trªn m¹ng toµn cÇu víi th«ng tin cËp nhËt vÒ viÖc xin cÊp thÞ thùc. §Ó cã danh s¸ch ®Çy ®ñ, h·y vµo trang http://travel.state.gov/links.html. Lêi khuyªn tèt nhÊt lµ h·y xin cÊp thÞ thùc ®i Hoa Kú cµng sím cµng tèt. T×nh tr¹ng an ninh ®­îc t¨ng c­êng lµm cho qu¸ tr×nh ®¨ng ký l©u h¬n so víi th«ng th­êng. Do ®ã, c¸c nh©n viªn l·nh sù khuyÕn khÝch c¸c sinh viªn ®¨ng ký ngay khi cã ®ñ giÊy tê. §iÒu nµy sÏ tr¸nh ®­îc phiÒn phøc khi c¾t gi¶m nh©n viªn vµ cã nhiÒu ng­êi xin cÊp thÞ thùc trong thêi gian ngµy lÔ hay kú nghØ. NÕu ph¶i ®¨ng ký l¹i còng sÏ mÊt nhiÒu thêi gian. §Ó t×m hiÓu thñ tôc vµ yªu cÇu còng nh­ thêi h¹n khi xin cÊp thÞ thùc h·y liªn hÖ víi ®¹i sø qu¸n hay l·nh sù qu¸n b»ng ®iÖn tho¹i hoÆc fax, hoÆc tham kh¶o trªn trang Web cña hä. GiÊy tê cÇn thiÕt §Ó xin cÊp thÞ thùc du häc ë Hoa Kú t¹i §¹i sø qu¸n hay L·nh sù qu¸n Hoa Kú, b¹n cÇn ph¶i xuÊt tr×nh: • Mét hé chiÕu cã hiÖu lùc Ýt nhÊt trong s¸u th¸ng sau ngµy ®Çu tiªn b¹n ®Õn Hoa Kú. • Chøng tõ thanh to¸n phÝ xin cÊp thÞ thùc. • MÉu khai ®¨ng ký DS-156; nÕu b¹n lµ nam trong ®é tuæi tõ 41 42 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú 16 ®Õn 45, b¹n cßn ph¶i ®iÒn ®Çy ®ñ vµo mÉu khai ®¬n ®¨ng ký bæ sung DS-157. Nh÷ng mÉu khai ®¬n nµy miÔn phÝ vµ cã t¹i tÊt c¶ c¸c v¨n phßng l·nh sù qu¸n Hoa Kú, t¹i mét sè nhµ cung cÊp dÞch vô l÷ hµnh vµ trªn trang Web t¹i ®Þa chØ: http://travel.state.gov. Nh÷ng ng­êi xin thÞ thùc còng cã thÓ cÇn mét mÉu khai ®¬n ®¨ng ký bæ sung kh¸c trong t­¬ng lai gÇn; nÕu vËy, mÉu khai ®¬n còng sÏ cã t¹i nh÷ng ®Þa chØ nªu trªn. • Mét bøc ¶nh kÝch cì mét ins¬ r­ìi vu«ng (37 x 37 mm) cho mçi ng­êi ®¨ng ký, cã thÓ lµ ¶nh mµu hoÆc ®en tr¾ng, chôp c¶ khu«n mÆt, nÒn mµu s¸ng (phÇn lín cña ®Çu bÞ che phñ v× lý do t«n gi¸o cã thÓ ®­îc chÊp nhËn, víi ®iÒu kiÖn ®ñ vµ râ khu«n mÆt ®Ó h×nh thµnh ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng). • Chøng nhËn ®­îc phÐp tíi tr­êng ®¹i häc mµ b¹n ®Þnh theo häc. • Chøng tõ thanh to¸n lÖ phÝ cña HÖ thèng Th«ng tin Trao ®æi Sinh viªn Du häc (SEVIS). • GiÊy tê chøng minh ®ñ tr×nh ®é tiÕng Anh. • GiÊy tê chøng minh kh¶ n¨ng häc tËp ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ®­îc chÊp nhËn vµo häc. • Chøng nhËn t­ c¸ch, (mÉu khai I-20 A-B, I-20 M-N, hoÆc DS-2019). • GiÊy tê chøng minh ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh. • GiÊy tê chøng minh c¸c quan hÖ g¾n bã víi n­íc b¹n. Nh÷ng ®iÓm quan träng cÇn nhí khi xin cÊp thÞ thùc du häc PhÇn nµy ®­îc dùa trªn trang chñ cña NAFSA - HiÖp héi S­ ph¹m Quèc tÕ - vµ nã ®­îc phÐp t¸i b¶n. ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n Mèi quan hÖ víi n­íc b¹n Theo luËt cña Hoa Kú, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi xin cÊp thÞ thùc kh«ng di d©n ®Òu ®­îc xem nh­ nh÷ng ng­êi sÏ nhËp c­ trong t­¬ng lai trõ khi hä cã thÓ thuyÕt phôc quan chøc t¹i l·nh sù qu¸n r»ng kh«ng ph¶i nh­ vËy. Do ®ã, b¹n ph¶i chøng minh ®­îc r»ng b¹n cã nh÷ng lý do ®Ó quay vÒ n­íc m×nh vµ nh÷ng lý do nµy ph¶i m¹nh h¬n nh÷ng lý do khiÕn b¹n ë l¹i Hoa Kú. C¸c quan hÖ víi ®Êt n­íc b¹n lµ nh÷ng vÊn ®Ò rµng buéc b¹n víi quª h­¬ng, ®Êt n­íc hay víi n¬i th­êng tró hiÖn t¹i nh­: c«ng viÖc, gia ®×nh, høa hÑn tµi chÝnh, tµi s¶n mµ b¹n së h÷u hay sÏ ®­îc thõa h­ëng, c¸c kho¶n ®Çu t­ v.v... B¹n cã thÓ sÏ ®­îc hái vÒ c¸c môc ®Ých cô thÓ cña m×nh hoÆc triÓn väng vÒ viÖc lµm, gia ®×nh hay c¸c mèi quan hÖ kh¸c trong t­¬ng lai, vÒ c¸c môc tiªu häc tËp, tr×nh ®é b»ng cÊp, c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ nghÒ nghiÖp t­¬ng lai t¹i quª nhµ. Hoµn c¶nh mçi ng­êi kh¸c nhau vµ kh«ng thÓ cã mét lêi gi¶i thÝch chÝnh x¸c hay tµi liÖu, chøng chØ ®¬n lÎ hay th­ tõ nµo cã thÓ b¶o ®¶m cho viÖc cÊp thÞ thùc. TiÕng Anh H·y l­êng tr­íc r»ng b¹n sÏ ph¶i tham dù pháng vÊn (nÕu cã) b»ng tiÕng Anh ®Ó ®­îc cÊp thÞ thùc chø kh«ng ph¶i b»ng tiÕng mÑ ®Î. Mét gîi ý lµ h·y luyÖn tËp tiÕng Anh giao tiÕp víi ng­êi b¶n xø tr­íc khi pháng vÊn. §õng ®­a bè mÑ hay c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ®Õn n¬i pháng vÊn. C¸c nh©n viªn phßng l·nh sù chØ muèn pháng vÊn b¹n chø kh«ng ph¶i c¸c thµnh viªn gia ®×nh b¹n. NÕu b¹n kh«ng s½n sµng ®Ó tù m×nh ph¸t biÓu, b¹n sÏ t¹o ra mét Ên t­îng kh«ng tèt vÒ b¶n th©n. Häc tËp H·y t×m hiÓu vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh häc mµ b¹n ®­îc phÐp tham gia vµ møc ®é phï hîp cña c¸c ch­¬ng tr×nh ®ã víi kÕ ho¹ch nghÒ nghiÖp cña b¹n. NÕu kh«ng thÓ tr×nh bµy rµnh m¹ch vÒ c¸c lý do 43 44 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú b¹n sÏ häc mét ch­¬ng tr×nh cô thÓ t¹i Hoa Kú, b¹n cã thÓ sÏ kh«ng thuyÕt phôc ®­îc quan chøc cña phßng L·nh sù Hoa Kú r»ng b¹n cã kÕ ho¹ch häc tËp thùc sù chø kh«ng ph¶i chØ ®Ó nhËp c­. B¹n nªn cè g¾ng gi¶i thÝch viÖc häc tËp ë Hoa Kú cã liªn quan thÕ nµo tíi nghÒ nghiÖp t­¬ng lai cña b¹n khi trë vÒ Tæ quèc. Ng¾n gän vµ sóc tÝch Víi sè l­îng lín ®¬n ®¨ng ký nhËn ®­îc, tÊt c¶ c¸c nh©n viªn phßng L·nh sù ®Òu ph¶i chÞu søc Ðp ®¸ng kÓ khi tiÕn hµnh nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ c¸c cuéc pháng vÊn. Hä ph¶i ra quyÕt ®Þnh cho phÇn lín mäi ng­êi ngay qua c¶m nhËn trong phót ®Çu tiªn hoÆc phót thø hai cña cuéc pháng vÊn. Bëi vËy, nh÷ng g× b¹n nãi ®Çu tiªn vµ Ên t­îng ban ®Çu mµ b¹n t¹o ra sÏ quyÕt ®Þnh tíi thµnh c«ng cña b¹n. H·y cè g¾ng tr¶ lêi c¸c c©u hái mét c¸ch ng¾n gän vµ cã träng t©m. Th«ng tin bæ sung Nh÷ng v¨n b¶n giÊy tê b¹n tr×nh ra vµ néi dung cña chóng cÇn thËt râ rµng ®Ó nh©n viªn phßng L·nh sù chØ cÇn nh×n tho¸ng qua. Hä sÏ kh«ng thÓ ®äc vµ ®¸nh gi¸ nhanh ®­îc nh÷ng ng«n tõ gi¶i thÝch dµi dßng. H·y nhí r»ng b¹n chØ nªn cã hai ®Õn ba phót cho pháng vÊn lµ tèt nhÊt. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu nh­ nhau Nh÷ng ng­êi ®¨ng ký ®Õn tõ c¸c n­íc ®ang tr¶i qua khã kh¨n vÒ kinh tÕ hay c¸c n­íc cã tû lÖ sinh viªn nhËp c­ ë l¹i Hoa Kú cao sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n khi xin cÊp thÞ thùc. Theo thèng kª, nh÷ng ng­êi xin cÊp thÞ thùc tõ c¸c n­íc nµy th­êng cã nhiÒu kh¶ n¨ng sÏ trë thµnh ng­êi nhËp c­ trong t­¬ng lai. Hä còng cã kh¶ n¨ng ®­îc hái nhiÒu h¬n vÒ c¸c c¬ héi nghÒ nghiÖp t¹i quª nhµ sau khi häc xong t¹i Hoa Kú. ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n Chøng tõ tµi chÝnh NÕu b¹n nhËn ®­îc tµi trî tõ tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú, tr­êng ®¹i häc mµ b¹n ®ang theo häc t¹i quª nhµ, c«ng ty hay chÝnh phñ n­íc m×nh, b¹n h·y s½n sµng xuÊt tr×nh c¸c th­ tõ hay tµi liÖu cÇn thiÕt x¸c nhËn nguån tµi trî nµy. NÕu nguån tµi trî lµ cña c¸ nh©n hay gia ®×nh, mét minh chøng tõ ng©n hµng th­êng Ýt khi ®­îc coi nh­ lµ b»ng chøng ®ñ tin cËy ®Ó chøng minh tµi chÝnh. ChØ khi ®­îc kÕt hîp víi c¸c chøng tõ cã ®é tin cËy cao vµ cã thÓ chøng minh ®­îc nguån gèc (vÝ dô nh­ hîp ®ång lao ®éng, th­ cña nhµ tuyÓn dông, chøng tõ thuÕ, cuèng hãa ®¬n thanh to¸n hay giÊy chøng nhËn vÒ tµi kho¶n), c¸c chøng tõ ng©n hµng míi ®­îc chÊp nhËn. C¸c chøng tõ ng©n hµng sÏ ®¸ng tin cËy nhÊt nÕu ®ã lµ mét lo¹t b¶n kª khai tµi kho¶n b×nh th­êng, ®Þnh kú hµng th¸ng cã tÝnh x¸c thùc vµ ®­îc tÝnh b»ng m¸y tÝnh. ViÖc lµm Môc ®Ých chÝnh cña b¹n ®Õn Hoa Kú lµ ®Ó häc tËp chø kh«ng ph¶i lµ kiÕm t×m c¬ héi lµm viÖc tr­íc hoÆc sau khi tèt nghiÖp. Trong khi nhiÒu sinh viªn cã thÓ lµm viÖc b¸n thêi gian trong suèt thêi gian häc th× nh÷ng c«ng viÖc ®ã lµ ®Ó bæ sung cho môc ®Ých chÝnh cña hä, môc ®Ých hoµn tÊt viÖc häc tËp t¹i Hoa Kú. B¹n sÏ ph¶i tr×nh bµy râ rµng vÒ kÕ ho¹ch cña m×nh khi vÒ n­íc sau khi kÕt thóc ch­¬ng tr×nh häc. NÕu vî hoÆc chång cña b¹n còng ®ang ®¨ng ký xin thÞ thùc F-2, h·y hiÓu r»ng ng­êi ®i kÌm cã thÞ thùc F2 d­íi bÊt kú tr­êng hîp nµo ®Òu kh«ng thÓ xin viÖc ë Hoa Kú. H·y s½n sµng tr¶ lêi vÒ viÖc vî hoÆc chång cña b¹n dù ®Þnh sÏ lµm g× khi ë Hoa Kú. Mét c«ng viÖc t×nh nguyÖn hoÆc tham gia c¸c líp häc b¸n thêi gian sÏ lµ c¸c ho¹t ®éng ®­îc chÊp nhËn. Ng­êi th©n ®i cïng NÕu vî hoÆc chång vµ c¸c con b¹n cïng sang Hoa Kú víi b¹n, 45 46 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú th«ng tin bæ sung sÏ lµ cÇn thiÕt khi xin cÊp thÞ thùc cho hä. Lo¹i thÞ thùc ®i kÌm cho sinh viªn cã thÞ thùc F-1 lµ F-2, cho sinh viªn M-1 lµ M-2 vµ cho du kh¸ch th¨m viÕng cã thÞ thùc J-1 lµ J-2. Ng­êi vî hoÆc chång sÏ ®­îc yªu cÇu ®­a ra c¸c b»ng chøng vÒ viÖc kÕt h«n, th­êng lµ ®¬n hoÆc giÊy ®¨ng ký kÕt h«n. Ng­êi vî hay chång theo luËt ph¸p th«ng th­êng kh«ng ®­îc coi lµ vî hay chång hîp ph¸p theo luËt nhËp c­ cña Hoa Kú vµ do vËy sÏ kh«ng ®ñ t­ c¸ch ®Ó xin thÞ thùc ®i kÌm. Tuy nhiªn, mét ng­êi chång hay vî theo luËt ph¸p th«ng th­êng cã thÓ xin ®­îc thÞ thùc du lÞch. H·y ghi nhí r»ng thêi gian ë l¹i Hoa Kú cña kh¸ch du lÞch bÞ h¹n chÕ. H·y tham vÊn phßng l·nh sù Hoa Kú vÒ c¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh ®èi víi thÞ thùc du lÞch. TrÎ em d­íi 21 tuæi cã ®ñ t­ c¸ch ®Ó xin cÊp thÞ thùc ®i kÌm nh­ng ph¶i ®­a ra ®­îc b»ng chøng vÒ cha mÑ m×nh. Th«ng tin tµi chÝnh bæ sung còng cÇn thiÕt ®Ó chøng minh b¹n cã ®ñ tµi chÝnh chu cÊp cho nh÷ng ng­êi ®i cïng b¹n t¹i Hoa Kú. NÕu b¹n ®ang xin cÊp thÞ thùc F-1 hay M-1, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi ®i kÌm b¹n sÏ ph¶i ®­îc liÖt kª ë mÆt sau cña mÉu khai ®¬n I-20 hay DS-2019 mµ tr­êng häc ë Hoa Kú cña b¹n ph¸t cho b¹n. Nh÷ng ng­êi ®i kÌm víi ng­êi ®¨ng ký xin thÞ thùc J-1 ph¶i ®­îc liÖt kª trong mét th­ riªng ®­îc ng­êi b¶o l·nh xin thÞ thùc cña b¹n cung cÊp. Ng­êi th©n ë l¹i trong n­íc NÕu vî, chång vµ con c¸i b¹n vÉn ë l¹i n­íc b¹n, h·y s½n sµng chøng minh hä cã thÓ tù lo cho b¶n th©n khi b¹n v¾ng mÆt. §©y cã thÓ sÏ lµ vÊn ®Ò ®Æc biÖt phøc t¹p nÕu b¹n lµ ng­êi cã thu nhËp chÝnh trong gia ®×nh. NÕu nh©n viªn phßng L·nh sù cã c¶m gi¸c r»ng c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh b¹n sÏ cÇn b¹n göi tiÒn tõ Hoa Kú vÒ ®Ó trî cÊp cho gia ®×nh, ®¬n xin cÊp thÞ thùc du häc cña b¹n hÇu nh­ ch¾c ch¾n sÏ bÞ tõ chèi. NÕu gia ®×nh b¹n thùc sù quyÕt ®Þnh sÏ cïng ®i víi b¹n vµo thêi gian sau ®ã, viÖc ®¨ng ký xin cÊp thÞ thùc t¹i cïng mét n¬i mµ b¹n ®· ®¨ng ký sÏ thuËn lîi h¬n cho hä. ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n C¸c quy ®Þnh cña thÞ thùc ®Æc biÖt NÕu b¹n xin cÊp thÞ thùc J-1, nh©n viªn cÊp thÞ thùc sÏ quyÕt ®Þnh xem b¹n cã ph¶i lµ ®èi t­îng cña quy ®Þnh ph¶i trë l¹i n­íc m×nh ®Ó sèng trong hai n¨m hay kh«ng theo ®iÒu “212(e)”. §©y lµ ®iÒu kho¶n trong §¹o luËt vÒ Quèc tÞch vµ NhËp c­ Hoa Kú gi¶i thÝch vÒ quy ®Þnh nµy. NÕu b¹n xin cÊp thÞ thùc J-1 vµ nhËn ®­îc tµi trî cña chÝnh phñ n­íc m×nh hoÆc ChÝnh phñ Hoa Kú, hoÆc chuyªn ngµnh b¹n theo häc cã tªn trong “Danh s¸ch c¸c kü n¨ng” cña Bé Ngo¹i giao Hoa Kú dµnh cho n­íc b¹n, b¹n sÏ lµ ®èi t­îng cña qui ®Þnh hai n¨m. XÐt mét c¸ch toµn diÖn, ®iÒu luËt nµy sÏ yªu cÇu b¹n ph¶i trë l¹i tæ quèc Ýt nhÊt hai n¨m sau khi hoµn thµnh ch­¬ng tr×nh häc tr­íc khi b¹n cã ®ñ t­ c¸ch nhËn ®­îc thÞ thùc ®Ó ®­îc lµm viÖc vµ trë thµnh c«ng d©n th­êng tró t¹i Hoa Kú. Gi÷ th¸i ®é tÝch cùc §õng cã ®Èy nh©n viªn phßng L·nh sù vµo mét cuéc tranh luËn. NÕu b¹n bÞ tõ chèi cÊp thÞ thùc du häc, h·y hái nh©n viªn phßng L·nh sù vÒ danh s¸ch c¸c tµi liÖu mµ hä gîi ý b¹n nªn mang theo ®Ó kh¾c phôc nÕu bÞ kh­íc tõ còng nh­ vÒ lý do khiÕn b¹n bÞ kh­íc tõ b»ng v¨n b¶n. Mét sè ®iÒu cÊm kþ vÒ thÞ thùc Mét sè c¸c sinh viªn t­¬ng lai th­êng m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm phæ biÕn cã thÓ khiÕn viÖc nhËp c­ cña hä sÏ rÊt khã kh¨n. B¹n cã thÓ tr¸nh mÊt thêi gian, tiÒn b¹c vµ chuèc lÊy sù bùc m×nh nÕu lµm theo c¸c chØ dÉn d­íi ®©y. - NÕu b¹n ®Þnh ®Õn Hoa Kú b»ng thÞ thùc du lÞch hay th¨m viÕng (thÞ thùc lo¹i B) råi sau ®ã sÏ ®æi sang thÞ thùc du häc, h·y ghi nhí r»ng c¸c ®iÒu luËt vÒ nhËp c­ míi cña Hoa Kú ®ang ®­îc 47 48 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú xem xÐt vµo thêi ®iÓm hiÖn hµnh sÏ cÊm viÖc cho phÐp ng­êi ch­a nhËp c­ cã thÞ thùc th¨m viÕng lo¹i B ®æi sang thÞ thùc du häc trõ khi hä nãi râ ®­îc môc ®Ých häc t¹i thêi ®iÓm ®­îc nhËn vµo. H·y tham kh¶o ý kiÕn nh©n viªn phßng L·nh sù Hoa Kú vÒ c¸c nguyªn t¾c hiÖn hµnh nÕu nã ®­îc ¸p dông cho b¹n. NÕu b¹n ®Õn tõ mét n­íc n»m trong ch­¬ng tr×nh tõ chèi thÞ thùc du lÞch cña Hoa Kú, vµ b¹n cè g¾ng ®Ó vµo ®­îc Hoa Kú theo ch­¬ng tr×nh nµy cho dï ®ã lµ dù ®Þnh du häc th× b¹n còng sÏ bÞ yªu cÇu rêi khái Hoa Kú vµ xin cÊp thÞ thùc du häc. Kh«ng vµo Hoa Kú b»ng chøng nhËn t­ c¸ch cña mét tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc (mÉu khai ®¬n I-20 A-B, I-20 M-N, hay DS2019) nÕu b¹n kh«ng ®Þnh häc tr­êng ®ã. C¸c ®iÒu luËt vÒ nhËp c­ cña Hoa Kú yªu cÇu mét sinh viªn ®­îc tuyÓn vµo tr­êng ph¶i lµ sinh viªn ®­îc phÐp nhËp häc theo ghi chó trong mÉu khai I-20 AB, I-20 M-N, hay DS-2019. NÕu b¹n ®­îc nhËn vµo nhiÒu tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng, b¹n ph¶i sö dông chøng chØ t­ c¸ch cña tr­êng mµ b¹n ®Þnh häc khi vµo Hoa Kú. Vµo Hoa Kú b»ng chøng chØ cña mét tr­êng nh­ng l¹i vµo häc ë tr­êng kh¸c lµ vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c vÒ nhËp c­ vµ cã thÓ bÞ coi lµ gian lËn thÞ thùc. NÕu b¹n vÉn ch­a nhËn ®­îc mÉu khai ®¬n I-20 A-B, I-20 M-N, hoÆc DS-2019 tõ tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc ®Þnh theo häc trong khi ngµy khëi hµnh ®ang ®Õn gÇn, h·y liªn hÖ ngay víi V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi hoÆc Phßng TiÕp nhËn cña tr­êng ®Ó ®­îc t­ vÊn vµ hç trî. L­u ý ®Æc biÖt cho c«ng d©n Cana®a C«ng d©n Cana®a kh«ng cÇn ph¶i cã thÞ thùc ®Ó vµo Hoa Kú. Tuy nhiªn, mét quan chøc phô tr¸ch viÖc nhËp c­ Hoa Kú sÏ thÈm tra c¸c giÊy tê cña b¹n hoÆc lµ ë khu vùc tiÒn thÈm ®Þnh ë Cana®a hoÆc lµ khi vµo Hoa Kú. B¹n ph¶i cã c¸c b»ng chøng chøng minh m×nh lµ ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n c«ng d©n cña Cana®a, th­ chÊp nhËn vµo häc cña tr­êng mµ b¹n ®Þnh häc, chøng nhËn t­ c¸ch (I-20 hoÆc DS-2019) vµ chøng minh tµi chÝnh phï hîp víi th«ng tin trong chøng nhËn t­ c¸ch cña b¹n. §iÒu nµy rÊt cÇn thiÕt ®Ó b¹n cã thÓ nhËp c­ vµo Hoa Kú mét c¸ch hîp ph¸p, do ®ã h·y ch¾c r»ng b¹n cã mang theo ®ñ c¸c tµi liÖu. Ph¶i lµm g× nÕu ®¬n xin cÊp thÞ thùc cña b¹n bÞ tõ chèi NÕu ®¬n xin cÊp thÞ thùc cña b¹n bÞ tõ chèi, c¸c nh©n viªn cÊp thÞ thùc ph¶i gi¶i thÝch cho b¹n lý do tõ chèi b»ng v¨n b¶n. Hai lý do tõ chèi thÞ thùc du häc phæ biÕn nhÊt lµ kh«ng ®­a ra ®­îc ®ñ c¸c b»ng chøng vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ kh«ng chøng minh ®­îc ng­êi xin cÊp thÞ thùc kh«ng ph¶i lµ ng­êi sÏ nhËp c­ trong thêi gian tíi t¹i Hoa Kú. (Xem “Quan hÖ víi Tæ quèc” vµ “Chøng tõ tµi chÝnh” trong phÇn “Mét sè ®iÓm quan träng cÇn nhí khi xin cÊp thÞ thùc du häc” ë ®Çu ch­¬ng nµy). Trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp, b¹n cã thÓ ®¨ng ký l¹i víi v¨n phßng cÊp ph¸t thÞ thùc b»ng c¸ch tr×nh lªn c¸c th«ng tin bæ sung. B¹n cã thÓ liªn hÖ víi trung t©m t­ vÊn hoÆc th«ng tin gi¸o dôc Hoa Kú gÇn nhÊt hay V¨n phßng TiÕp nhËn hoÆc V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi cña tr­êng cao ®¼ng, ®¹i häc mµ b¹n dù ®Þnh theo häc ®Ó nhËn ®­îc t­ vÊn cho lÇn pháng vÊn xin cÊp thÞ thùc lÇn thø hai. Sù nhÊt qu¸n trong c©u tr¶ lêi cña b¹n víi c©u hái cña nh©n viªn pháng vÊn cÊp ph¸t thÞ thùc lµ rÊt quan träng khi b¹n xin cÊp thÞ thùc lÇn thø hai. Kh«ng Ýt tr­êng hîp néi dung cuéc pháng vÊn xin cÊp thÞ thùc ®­îc l­u vµ so s¸nh víi nh÷ng g× b¹n nãi t¹i nh÷ng lÇn pháng vÊn sau ®ã. NÕu b¹n ®ang ë Hoa Kú NÕu hiÖn t¹i b¹n ®· nhËp häc t¹i mét tr­êng trung häc, cao ®¼ng hay ®¹i häc t¹i Hoa Kú, b¹n ®· cã thÞ thùc du häc hîp lÖ F-1 49 50 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú hay M-1 hoÆc trong mét sè tr­êng hîp ngo¹i lÖ lµ thÞ thùc chuyÓn ®æi tõ thÞ thùc th¨m viÕng J-1. MiÔn lµ b¹n kh«ng cã kÕ ho¹ch ®i khái Hoa Kú tr­íc khi b¾t ®Çu häc t¹i mét tr­êng kh¸c, V¨n Phßng Sinh Viªn N­íc Ngoµi t¹i tr­êng míi cña b¹n sÏ triÓn khai thñ tôc cÇn thiÕt khai b¸o vÒ viÖc chuyÓn ®æi. Nh©n viªn phô tr¸ch sinh viªn n­íc ngoµi t¹i tr­êng míi cña b¹n, tïy thuéc vµo lo¹i thÞ thùc mµ b¹n ®ang cã, sÏ th«ng b¸o víi C¬ quan liªn bang cã thÈm quyÒn cña Hoa Kú vÒ viÖc chuyÓn ®æi thÞ thùc ngay khi tr­êng míi ®· x¸c minh b¹n ®· ®¨ng ký nhËp häc. NÕu b¹n ®ang ë Hoa Kú víi lo¹i thÞ thùc kh¸c víi thÞ thùc F-1, M-1 hoÆc J-1, b¹n nªn liªn hÖ víi V¨n phßng TiÕp nhËn hoÆc V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi t¹i tr­êng b¹n ®· ®­îc nhËn vµo ®Ó ®­îc trî gióp. ch­¬ng 3: thÞ thùc du häc cña b¹n C¸c trang Web h÷u Ých Trang chñ cña c¸c L·nh sù qu¸n vµ §¹i sø qu¸n Hoa Kú trªn toµn cÇu http://travel.state.gov/links.html M­êi ®iÓm cÇn nhí khi xin cÊp thÞ thùc kh«ng di d©n http://www.nafsa.org//content/ProfessionalandEducational Resources/ImmigrationAdvisingResources/10points.htm Th«ng tin thÞ thùc Hoa Kú http://www.UnitedStatesVisas.gov Tãm t¾t néi dung • Xin cÊp thÞ thùc du häc t¹i Hoa Kú kÞp thêi tr­íc ngµy b¹n ®Þnh lªn ®­êng. • T×m hiÓu thñ tôc xin cÊp thÞ thùc cña v¨n phßng cÊp ph¸t thÞ thùc mµ b¹n sÏ ®¨ng ký. • H·y ch¾c r»ng b¹n ®· cã ®ñ c¸c tµi liÖu yªu cÇu khi nép ®¬n ®¨ng ký. • H·y s½n sµng tr¶ lêi b»ng tiÕng Anh c¸c c©u hái vÒ mèi quan hÖ víi Tæ quèc, vÒ c¸c kü n¨ng tiÕng Anh, vÒ nÒn t¶ng gi¸o dôc cña b¹n, vÒ ch­¬ng tr×nh häc t¹i Hoa Kú mµ b¹n ®· ®­îc tiÕp nhËn vµo häc, vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ nh÷ng ng­êi ®i cïng víi b¹n • NÕu b¹n lµ c«ng d©n Cana®a, h·y chuÈn bÞ tÊt c¶ c¸c tµi liÖu sÏ bÞ kiÓm tra t¹i cöa khÈu Hoa Kú. • NÕu b¹n ®ang ë Hoa Kú víi thÞ thùc F-1, M-1, hay J-1, tr­êng míi cña b¹n sÏ cÇn ph¶i th«ng b¸o cho C¬ quan liªn bang cã thÈm quyÒn cña Hoa Kú vÒ viÖc chuyÓn ®æi thÞ thùc cña b¹n. Nhí ®Õn V¨n phßng Sinh viªn N­íc ngoµi nµy t¹i tr­êng míi cña b¹n ®Ó lµm c¸c thñ tôc nµy. 51 52 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú ho¹ch vÒ lé tr×nh cña b¹n. §iÒu nµy rÊt quan träng ®Ó t×m ®­îc ngµy vµ giê ®Õn Hoa Kú tèt nhÊt. H·y th«ng b¸o cho ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ vÒ ngµy, giê ®Õn cña b¹n ®Ó hä cã thÓ ®ãn b¹n t¹i s©n bay. Ch­¬ng 4 Lªn ®­êng vµ tíi Hoa Kú ChuÈn bÞ s½n sµng, mang theo nh÷ng thø cÇn thiÕt vµ cã mét chuyÕn ®i dÔ chÞu, ®­îc tæ chøc tèt sÏ gióp cho viÖc lªn ®­êng tíi Hoa Kú cña b¹n thuËn lîi h¬n. LËp kÕ ho¹ch lªn ®­êng Th«ng th­êng, b¹n ®i m¸y bay ®Ó ®Õn Hoa Kú. NÕu kh«ng nhËn ®­îc th«ng tin g× vÒ vÊn ®Ò ®i l¹i tõ tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc mµ b¹n sÏ theo häc, th× b¹n nªn liªn hÖ víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n nh»m t×m ra c¸ch tèt nhÊt ®Ó ®Õn ®­îc ®Ých cuèi cïng. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cã thÓ nãi cho b¹n biÕt h·ng hµng kh«ng nµo cã s©n bay gÇn nhÊt vµ liÖu b¹n cã ph¶i chuyÓn m¸y bay hay ph¶i ®i b»ng nhiÒu ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau ®Ó ®Õn ®­îc tr­êng hay kh«ng. NhiÒu tr­êng cao ®¼ng vµ ®¹i häc Hoa Kú n»m xa c¸c trung t©m ®« thÞ hoÆc n»m ë c¸c thµnh phè nhá, do ®ã c¸c ®Þa chØ ë ®Þa ph­¬ng sÏ rÊt cã Ých trong viÖc lËp kÕ §õng quªn mang theo Ýt nhÊt 100 ®Õn 200 ®«-la tiÒn mÆt mÖnh gi¸ nhá bªn m×nh ®Ò phßng tr­êng hîp b¹n cÇn tiÒn Mü tr­íc khi t×m ®­îc ®Õn mét trung t©m ®æi tiÒn. Khëi hµnh trong thêi gian nghØ lÔ cña Hoa Kú H·y ®Æt chç tr­íc ngµy lªn ®­êng. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng nÕu b¹n tíi Hoa Kú ®óng vµo thêi gian cao ®iÓm cña c¸c kú nghØ vµ lÔ héi. Nh÷ng ngµy nghØ vµ lÔ héi nµy gåm: LÔ Phôc sinh (th¸ng ba hay th¸ng t­); kú nghØ hÌ tõ th¸ng s¸u ®Õn th¸ng t¸m; LÔ T¹ ¬n, Gi¸ng sinh vµ n¨m míi vµo th¸ng 11, 12 vµ th¸ng 1. Cã m­êi kú nghØ cña Hoa Kú: • N¨m míi - ngµy 1 th¸ng 1 • Ngµy lÔ Martin Luther King - diÔn ra vµo ngµy thø hai cña tuÇn thø ba trong th¸ng 1 • Ngµy Tæng thèng - diÔn ra vµo ngµy thø hai cña tuÇn thø ba trong th¸ng 2 • Ngµy lÔ T­ëng niÖm - diÔn ra vµo ngµy thø hai cña tuÇn thø t­ trong th¸ng 5 • Ngµy lÔ §éc lËp - ngµy 4 th¸ng 7 • Ngµy lÔ Lao ®éng - diÔn ra vµo ngµy thø hai tuÇn ®Çu tiªn trong th¸ng 9 • Ngµy C«l«mb« t×m ra ch©u Mü - diÔn ra vµo ngµy thø hai cña tuÇn thø hai trong th¸ng 10 • Ngµy Cùu chiÕn binh - ngµy 11 th¸ng 11 53 54 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • LÔ T¹ ¬n - diÔn ra vµo ngµy thø n¨m cña tuÇn thø t­ trong th¸ng 11 • Gi¸ng sinh - ngµy 25 th¸ng 12 H·y xem thªm th«ng tin vÒ c¸c ngµy lÔ cña Hoa Kú t¹i trang Web sau: http://usinfo.state.gov/usa/infousa/facts/factover/holidays.htm. §¹i lý du lÞch Cã lÏ c¸ch hiÖu qu¶ vµ thuËn tiÖn nhÊt ®Ó thu xÕp chuyÕn ®i cña b¹n lµ th«ng qua c¸c ®¹i lý du lÞch. C¸c ®¹i lý du lÞch th­êng rÊt am hiÓu vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau ë c¸c n­íc vµ sÏ s¾p ®Æt ®­îc chuyÕn ®i cô thÓ phï hîp víi b¹n. Hä cã thÓ t­ vÊn cho b¹n vÒ c¸c h·ng hµng kh«ng, vÒ tiÒn vÐ vµ lé tr×nh bay, so s¸nh vÒ gi¸ c¶ råi quyÕt ®Þnh hoÆc thay ®æi viÖc ®Æt chç tr­íc. NÕu b¹n ph¶i ¨n kiªng v× lý do t«n gi¸o hoÆc søc khoÎ, ®¹i lý du lÞch còng sÏ cã thÓ yªu cÇu nh÷ng b÷a ¨n ®Æc biÖt cho b¹n trªn m¸y bay. B¹n cã thÓ sÏ kh«ng ph¶i tr¶ lÖ phÝ cho nh÷ng dÞch vô nµy. T¹i nhiÒu n­íc, b¹n kh«ng ph¶i tr¶ nhiÒu tiÒn h¬n khi lµm viÖc trùc tiÕp víi h·ng hµng kh«ng, tù mua vÐ vµ tù ®Æt phßng kh¸ch s¹n. Trªn thùc tÕ, do cã thÓ tiÕp cËn víi nh÷ng ch­¬ng tr×nh ­u ®·i ®Æc biÖt hiÖn cã, c¸c ®¹i lý du lÞch cã thÓ sÏ gióp b¹n tiÕt kiÖm tiÒn. Hä còng biÕt ®­îc h·ng hµng kh«ng nµo gi¶m gi¸ cho sinh viªn hoÆc cho hµnh lý ®Æc biÖt cña sinh viªn, gåm tiÒn vÐ khø håi vµ vÐ trong néi h¹t Hoa Kú. L¦U ý: C¸c sinh viªn ®­îc ChÝnh phñ Hoa Kú tµi trî sÏ ph¶i tíi Hoa Kú b»ng m¸y bay cña c¸c h·ng hµng kh«ng Hoa Kú t¹i bÊt cø n¬i nµo cã thÓ. H·y kiÓm tra l¹i víi nhµ tµi trî vÒ viÖc nµy vµ c¸c s¾p xÕp kh¸c cho chuyÕn ®i. C©u l¹c bé l÷ hµnh vµ tæ chøc cho thuª ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú T¹i n­íc b¹n cã thÓ cã c¸c tæ chøc nµo ®ã chuyªn cho thuª m¸y bay vµ c¸c h×nh thøc du hµnh víi chi phÝ thÊp kh¸c ®Ó ®Õn Hoa Kú. §«i khi, nh÷ng tæ chøc nµy cã qu¶ng c¸o trªn c¸c Ên phÈm b¸o chÝ ®Þa ph­¬ng hay b¸o dµnh cho sinh viªn nh­ng sinh viªn l¹i th­êng biÕt ®Õn hä th«ng qua nh÷ng ng­êi ®· tõng sö dông dÞch vô cña hä. Mét vµi c©u l¹c bé l÷ hµnh ®Ò nghÞ b¹n tham gia c©u l¹c bé cña hä vµ thu cña b¹n mét kho¶n phÝ thµnh viªn tr­íc khi b¹n cã ®ñ t­ c¸ch ®Ó dïng m¸y bay cho thuª cña hä. SÏ lµ s¸ng suèt nÕu kiÓm tra uy tÝn cña tæ chøc tr­íc khi b¹n ph¶i nép lÖ phÝ hay ph¶i ®Æt chç tr­íc. Khi b¹n gäi ®iÖn ®Ó biÕt thªm th«ng tin, h·y hái xem tiÒn vÐ, ngµy khëi hµnh vµ c¸c chuyÕn bay cã ®ñ tin cËy hay kh«ng. §«i khi, nÕu kh«ng cã ®ñ kh¸ch, chuyÕn bay cã thÓ bÞ huû hoÆc bÞ ho·n l¹i. Tù ®Æt vÐ NÕu muèn tù ®Æt vÐ, b¹n cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp víi c¸c h·ng hµng kh«ng quèc tÕ qua ®iÖn tho¹i, th­ ®iÖn tö, hoÆc qua m¹ng Internet. HÇu hÕt c¸c ®¹i lý vÐ m¸y bay ®Òu cã thÓ t­ vÊn cho b¹n vÒ chuyÕn ®i nh­: møc c­íc ®­îc miÔn, c¸c thñ tôc h¶i quan vµ hµng kh«ng, c¸c yªu cÇu vÒ søc kháe vµ y tÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù kh¸c. Ngoµi ra, cã rÊt nhiÒu trang Web mµ b¹n cã thÓ tham kh¶o ®Ó so s¸nh møc gi¸, tù chän lÞch tr×nh, vµ tù ®Æt vÐ qua m¹ng. Tù ®Æt vÐ theo c¸ch nµy cã thÓ kh«ng ch¾c ch¾n l¾m v× b¹n kh«ng ®­îc nh÷ng ng­êi cã chuyªn m«n t­ vÊn nh­ng bï l¹i cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian nÕu nh­ b¹n kh«ng dù ®Þnh tr­íc sÏ ®i nh­ thÕ nµo. Thu xÕp chuyÕn ®i víi sù gióp ®ì cña ng­êi tµi trî NÕu b¹n ®­îc chÝnh phñ tµi trî, nh©n viªn chÝnh phñ cã thÓ gióp b¹n thu xÕp chuyÕn ®i. NÕu nh­ vËy, b¹n sÏ ®­îc ng­êi tµi trî th«ng b¸o ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. NÕu ng­êi tµi trî b¹n 55 56 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú kh«ng ph¶i lµ chÝnh phñ th× b¹n cã thÓ tù liªn hÖ víi ng­êi ®ã ®Ó hái ý kiÕn. Cã thÓ b¹n muèn chia sÎ víi ng­êi tµi trî nh÷ng th«ng tin vÒ chuyÕn ®i mµ b¹n nhËn ®­îc tõ tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng m×nh s¾p nhËp häc. Ph¶i ch¾c ch¾n r»ng cho dï ai thu xÕp chuyÕn ®i th× b¹n còng ph¶i tíi thµnh phè gÇn tr­êng nhÊt, chø kh«ng ph¶i tíi ®óng ®iÓm ®Õn ®Çu tiªn. NÕu ng­êi tµi trî kh«ng thÓ thu xÕp tiÕp cho b¹n sau ®iÓm ®Õn ®Çu tiªn nµy, b¹n ph¶i tù chuÈn bÞ cho lÞch tr×nh tiÕp theo tõ tr­íc khi khëi hµnh. §ãng hµnh lý Cã rÊt nhiÒu ®iÒu b¹n cÇn l­u ý tr­íc khi ®ãng hµnh lý. B¹n cã thÓ ®em theo bao nhiªu hµnh lý? Mang theo g× lµ an toµn? B¹n sÏ x¸ch tay hay göi riªng tíi Hoa Kú? Môc nµy sÏ gióp b¹n biÕt c¸ch lµm thÕ nµo ®Ó chuyÓn hµnh lý tõ nhµ tíi Hoa Kú mét c¸ch an toµn. Møc miÔn c­íc hµnh lý B¹n chØ ®­îc ®em theo khi lªn m¸y bay l­îng hµnh lý nhÊt ®Þnh. Sè l­îng c¸c va li hµnh lý vµ kÝch th­íc còng nh­ träng l­îng cña chóng ®Òu ®­îc qui ®Þnh trong ®Þnh møc nµy. Khi mua vÐ b¹n h·y hái kü vÒ møc miÔn c­íc. Th«ng th­êng, khu vùc B¾c Mü cho phÐp møc miÔn c­íc lín h¬n c¸c n¬i kh¸c trªn thÕ giíi. Nh­ng c¸c qui ®Þnh nµy còng th­êng xuyªn thay ®æi. HÇu hÕt mäi ng­êi ®Òu mua vÐ h¹ng kinh tÕ, do ®ã nªn tham kh¶o nh÷ng h­íng dÉn d­íi ®©y. Tíi B¾c Mü, hµnh kh¸ch th­êng ®­îc phÐp mang hai va li hµnh lý vµ mét va li nhá cÇm theo lªn m¸y bay. Hµnh lý “x¸ch tay” nµy kh«ng ®­îc qu¸ lín ®Ó cã thÓ ®Æt d­íi gÇm ghÕ. C¸c va li hµnh lý ®Òu kh«ng ®­îc qu¸ träng l­îng vµ kÝch th­íc cho phÐp do h·ng hµng kh«ng ®Æt ra. NÕu hµnh lý cña b¹n v­ît qu¸ c¸c ®Þnh møc nµy, b¹n sÏ ph¶i tr¶ ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú phÝ hµnh lý qu¸ c©n. Nªn ®em theo “T«i ®em theo rÊt nhiÒu quÇn ¸o. T«i cø ngì m×nh sÏ cÇn trang phôc cho nhiÒu dÞp kh¸c nhau trong hai n¨m xa nhµ tíi ®©y. Tuy nhiªn, khi tíi Hoa Kú t«i nhanh chãng nhËn ra r»ng trang phôc ë ®©y thùc sù kh¸c so víi ë Ên §é. Rèt côc, chØ ngay trong tuÇn ®Çu tiªn, t«i ph¶i mua thªm quÇn ¸o, ®a phÇn do t«i thÝch chóng nh­ng mét phÇn còng lµ muèn hßa nhËp víi xung quanh. Do kh«ng chuÈn bÞ chu ®¸o cho thêi tiÕt l¹nh nªn viÖc mua s¾m quÇn ¸o mïa ®«ng còng ngèn cña t«i kh¸ nhiÒu tiÒn. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ ®­a t«i vµ mét vµi ng­êi kh¸c ®i mét chuyÕn “thùc ®Þa” tíi cöa hµng tæng hîp ®Þa ph­¬ng ®Ó gîi ý cho chóng t«i nªn mÆc g× vµo mïa ®«ng. T«i vÉn mÆc mét sè quÇn ¸o mang tõ nhµ ®i, tuy nhiªn phÇn lín chóng chØ chiÕm chç trong c¨n phßng néi tró nhá hÑp cña t«i! ” - Sanjay, sinh viªn Ên §é §em theo g× ®Òu do quyÕt ®Þnh cña riªng b¹n. B¹n ph¶i tù x¸ch lÊy hµnh lý cña m×nh, do ®ã ®Ó thuËn tiÖn cho m×nh b¹n nªn xÕp hµnh lý sao cho gän nhÑ. NÕu cÇn lêi khuyªn, h·y viÕt th­ hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña tr­êng mµ b¹n ®Þnh theo häc hoÆc nãi chuyÖn víi mét sinh viªn võa du häc ë Hoa Kú vÒ. H·y sím b¾t ®Çu viÖc ®ãng hµnh lý ®Ó ®¶m b¶o kh«ng v­ît qu¸ träng l­îng vµ kÝch th­íc cho phÐp ®ång thêi ®Ó kh«ng quªn nh÷ng thø thiÕt yÕu. §õng nªn lo l¾ng nÕu b¹n kh«ng thÓ ®em theo mäi thø, bëi v× ë Hoa Kú, hÇu hÕt mäi thø ®Òu rÊt s½n vµ gi¸ c¶ rÊt phong phó ®Ó b¹n chän lùa. Nh÷ng ®å nhá cã thÓ göi qua ®­êng hµng kh«ng hoÆc ®­êng b­u chÝnh. NÕu göi b»ng ®­êng biÓn th× cã thÓ mÊt vµi th¸ng míi nhËn ®­îc. 57 58 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú H·y mang theo: • Mét cuèn tõ ®iÓn song ng÷ tèt, bëi v× cã thÓ sÏ kh«ng mua ®­îc mét cuèn tõ ®iÓn gi¶i thÝch b»ng ng«n ng÷ cña b¹n ë Hoa Kú. • TÊt c¶ c¸c lo¹i hå s¬ tµi liÖu vµ giÊy tê tïy th©n thiÕt yÕu b¹n ®Òu ph¶i lu«n ®em theo bªn m×nh hoÆc trong tói x¸ch tay. Kh«ng ®­îc ®Ó nh÷ng tµi liÖu quan träng trong va li hµnh lý mµ b¹n ph¶i göi riªng tr­íc khi lªn m¸y bay - h·y ®Ó trong hµnh lý x¸ch tay (xem phÇn “GiÊy tê ®em theo” trong ch­¬ng 2 cña cuèn h­íng dÉn nµy); • S¸ch, s¸ch h­íng dÉn, hay t¹p chÝ mµ b¹n cho r»ng cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o h÷u Ých ®èi víi ngµnh häc cña m×nh hoÆc nh÷ng lo¹i mµ b¹n biÕt ch¾c lµ sÏ kh«ng cã ë Hoa Kú. • C¸c bøc ¶nh gia ®×nh, quª h­¬ng ®Êt n­íc, kh«ng chØ cho b¹n mµ cßn ®Ó giíi thiÖu víi b¹n bÌ míi. • Nh÷ng s¶n vËt v¨n hãa cña n­íc b¹n, ch¼ng h¹n nh­ c¸c nh¹c cô, c¸c b¶n nh¹c d©n téc vµ nh¹c hiÖn ®¹i, s¸ch b¸o, tranh ¶nh, ®å thñ c«ng mü nghÖ vµ nghÖ thuËt vµ mét vµi mãn quµ nhá, ®Ó giíi thiÖu víi c¸c b¹n ë Hoa Kú vÒ phong tôc tËp qu¸n còng nh­ nh÷ng nÐt tinh hoa cña n­íc m×nh. Trong c¸c dÞp lÔ héi b¹n nªn phôc trang theo kiÓu truyÒn thèng d©n téc. §©y lµ mét c¸ch rÊt hay ®Ó giíi thiÖu v¨n hãa vµ truyÒn thèng d©n téc m×nh víi ng­êi Mü. • Mét m¸y ¶nh ®Ó b¹n cã thÓ cã ®em theo nh÷ng kû niÖm trong thêi gian häc ë Hoa Kú khi vÒ n­íc. Nh÷ng thø ®Ó l¹i nhµ B¹n cã thÓ xin mét cuèn s¸ch h­íng dÉn vÒ quy ®Þnh cña h¶i quan t¹i ®¹i sø qu¸n hoÆc l·nh sù qu¸n khi xin thÞ thùc. Nh÷ng ®å ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú bÞ cÊm bao gåm c¶ thùc phÈm, chÊt g©y nghiÖn, vò khÝ, vµ hµng hãa ®Ó b¸n l¹i. Côc H¶i quan Hoa Kú còng cung cÊp nh÷ng th«ng tin nµy trªn trang Web http://www.customs.gov/travel/travel.htm. Kh«ng mang theo: • Nh÷ng thø b¹n cã thÓ mua ë Hoa Kú nh­ bót viÕt, giÊy vë (ë Hoa Kú khæ giÊy th­êng h¬i kh¸c so víi nh÷ng n­íc sö dông hÖ ®o l­êng mÐt), ®å vÖ sinh c¸ nh©n (xµ phßng, bµn ch¶i...), kh¨n t¾m, hoÆc ga tr¶i gi­êng. Nh÷ng ®å nµy cã thÓ chiÕm nhiÒu chç trong hµnh lý cña b¹n. • §å ¨n, h¹t gièng, hoÆc c©y cèi. Hoa Kú tuyÖt ®èi h¹n chÕ trong viÖc nhËp khÈu thùc phÈm, ®å dÔ h­ háng, n«ng s¶n. • Nh÷ng cuèn s¸ch mµ b¹n cã thÓ dÔ dµng m­în ®­îc tõ c¸c th­ viÖn ë Hoa Kú. Mét sè th­ viÖn ®­a danh môc s¸ch lªn m¹ng Internet, trªn ®ã b¹n cã thÓ tra cøu vÒ c¸c lo¹i s¸ch cã trong th­ viÖn. B¹n còng cã thÓ liªn hÖ víi nh©n viªn th­ viÖn cña tr­êng ®Ó hái xem ë ®ã cã mét cuèn s¸ch nµo ®ã mµ b¹n cÇn kh«ng. B¹n còng cã thÓ m­în s¸ch th«ng qua ch­¬ng tr×nh trao ®æi s¸ch gi÷a c¸c th­ viÖn. • §éng vËt. • D­îc phÈm, trõ phi b¹n cã ®¬n kª tay cña b¸c sÜ (xem môc “§¬n thuèc vµ ®¬n kÝnh” trong ch­¬ng 2 cña cuèn s¸ch h­íng dÉn nµy). • Trang søc quý, tµi s¶n cã gi¸ trÞ, ®å gia b¶o, hay nh÷ng ®å dÔ vì, bëi v× trong chuyÕn ®i hoÆc trong thêi gian b¹n l­u tró nh÷ng vËt nµy cã thÓ bÞ mÊt, bÞ lÊy trém hoÆc bÞ háng. • Sóng cÇm tay, dao kÐo, vò khÝ, hoÆc nh÷ng vËt ®­îc xem lµ vò khÝ. • ChÊt g©y mª hoÆc g©y nghiÖn. • QuÇn ¸o, ®å chÕ t¹o, hoÆc thuèc men cã nguån gèc tõ ®éng 59 60 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú vËt cã nguy c¬ tuyÖt chñng. • ThiÕt bÞ ®iÖn. C¸c thiÕt bÞ ®iÖn ë Hoa Kú ho¹t ®éng trªn l­íi ®iÖn 115V vµ 60Hz. Tèt nhÊt lµ nªn mua c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ë Hoa Kú, ®Æc biÖt lµ nÕu nh­ b¹n dù ®Þnh ë trong khu néi tró bëi v× mét sè ®å sÏ kh«ng ®­îc phÐp sö dông. PhÇn lín gi¸ c¶ ®Òu rÊt ph¶i ch¨ng. Còng cÇn l­u ý r»ng hÖ thèng video, bao gåm c¶ v« tuyÕn truyÒn h×nh, ®Çu m¸y video hay ®Çu m¸y DVD (kÓ c¶ nh÷ng phô kiÖn trong m¸y tÝnh x¸ch tay) còng kh¸c nhau tïy tõng n¬i trªn thÕ giíi. Do ®ã, nh÷ng thiÕt bÞ mµ b¹n mang tõ nhµ sang cã thÓ sÏ kh«ng t­¬ng thÝch víi hÖ truyÒn th«ng ë Hoa Kú. B¶o qu¶n hµnh lý H·y nhí ph¶i ghi râ tªn, ®Þa chØ ë Hoa Kú vµ sè ®iÖn tho¹i (cã thÓ lµ Phßng Sinh viªn Quèc tÕ cña tr­êng mµ b¹n sÏ nhËp häc) trªn mäi va li hµnh lý cña b¹n. C¸c h·ng hµng kh«ng ®Òu cã s½n thÎ ghi tªn vµ ®Þa chØ, tuy nhiªn b¹n nªn chän thÎ hµnh lý hoÆc tÊm ghi cøng h¬n. §Ó an toµn h¬n b¹n cã thÓ ®Æt thªm mét tÊm thÎ ghi tªn vµ ®Þa chØ vµo bªn trong hµnh lý. B¶o hiÓm hµnh lý sÏ gióp b¹n ®ì bÞ thÊt l¹c, h­ h¹i, hoÆc mÊt trém hµnh lý (xem thªm môc “B¶o hiÓm hµnh lý” ë Ch­¬ng 2). B¹n còng nªn ®Ó quÇn ¸o vµ t­ trang trong hµnh lý x¸ch tay ®ñ dïng mét vµi ngµy phßng tr­êng hîp hµnh lý göi kÌm bÞ mÊt hoÆc bÞ göi nhÇm ®Þa chØ. Nhí ®Ó c¶ kÝnh m¾t, thuèc theo ®¬n hoÆc nh÷ng vËt dông quan träng kh¸c trong hµnh lý x¸ch tay. CHó ý: Kh«ng bao giê rêi m¾t khái hµnh lý cña m×nh. B¹n ph¶i lu«n lu«n c¶nh gi¸c víi nguy c¬ bÞ mÊt c¾p. Hµnh lý kh«ng theo chñ Nh÷ng vËt thuéc së h÷u c¸ nh©n ®­îc göi riªng ®­îc gäi lµ ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú “hµnh lý kh«ng theo chñ”. Hµnh lý lo¹i nµy b¹n cã thÓ x¸ch theo nh­ng ®­îc tÝnh vµo “hµnh lý qu¸ c­íc” (tuy nhiªn møc c­íc kh¸ cao) cã thÓ ®­îc göi theo ®­êng b­u chÝnh, c«ng ty vËn t¶i t­ nh©n, b»ng ®­êng bé, ®­êng hµng kh«ng hoÆc ®­êng biÓn. Th«ng th­êng göi qua b­u ®iÖn ®Þa ph­¬ng th× thuËn tiÖn h¬n lµ göi qua mét c«ng ty vËn t¶i hay c«ng ty vËn t¶i hµng hãa hµng kh«ng. §­êng b­u chÝnh cã ­u ®iÓm lµ ®Õn ®óng ®Þa chØ cña b¹n chø kh«ng chØ ®Õn c¶ng biÓn hay h¶i quan. Tuy nhiªn, còng cã nh÷ng giíi h¹n vÒ kÝch th­íc vµ träng l­îng cña b­u kiÖn. H·y hái kü b­u ®iÖn vÒ viÖc göi nh÷ng b­u kiÖn lo¹i nµy ®Õn Hoa Kú nh­ vÒ c­íc phÝ, c¸c qui ®Þnh, vµ thêi gian dù tÝnh ®Ó vËn chuyÓn tíi tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n ë Hoa Kú. Nh÷ng ®å qu¸ lín hoÆc qu¸ nÆng theo qui ®Þnh cña b­u ®iÖn b¹n ph¶i göi qua c¸c c«ng ty vËn t¶i, b»ng ®­êng hµng kh«ng hoÆc ®­êng biÓn. §¹i lý vËn t¶i Thñ tôc ®Ó göi hµng rÊt phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian. Do ®ã, sinh viªn th­êng sö dông dÞch vô cña c¸c ®¹i lý vËn t¶i hoÆc c«ng ty giao nhËn. C¸c ®¹i lý sÏ thu xÕp ®Ó vËn chuyÓn hµng hãa tíi Hoa Kú t¹i c¶ng biÓn hoÆc c¶ng hµng kh«ng cuèi cïng. C¸c ®¹i lý còng th­êng thu xÕp ®Ó hµng hãa ®­îc th«ng quan t¹i ®iÓm ®Çu tiªn ë Hoa Kú vµ cã thÓ göi cho b¹n b»ng ®­êng bé hoÆc ®­êng s¾t. B¹n nªn göi t¹i c¸c ®¹i lý cña HiÖp héi VËn t¶i Hµng kh«ng Quèc tÕ (IATA). H·y tham kh¶o ®¹i lý du lÞch hoÆc ®¹i diÖn cña h·ng hµng kh«ng vÒ nh÷ng ®¹i lý vËn t¶i ®¸ng tin cËy. Göi b»ng ®­êng hµng kh«ng B¹n cã thÓ tr¶ phÝ qu¸ c­íc ®Ó tÊt c¶ hµnh lý ®Òu ®­îc göi tíi Hoa Kú trªn cïng chuyÕn bay cña b¹n. Tuy nhiªn, c¸ch nµy cã thÓ rÊt tèn kÐm. Tèt nhÊt lµ b¹n nªn t×m hiÓu tr­íc vµ so s¸nh víi gi¸ c¶ cña c¸c ®¹i lý vËn t¶i. C¸c h·ng hµng kh«ng ®Òu cã c¸c qui ®Þnh 61 62 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú vÒ kÝch th­íc (kho¶ng hai mÐt), nÕu nh­ b¹n cã ®å lín, h·y trao ®æi vÊn ®Ò nµy víi c¸c ®¹i lý hµng kh«ng. Cã thÓ hä sÏ coi ®ã lµ mét phÇn hµnh lý cña b¹n nÕu b¹n tr¶ thªm phÝ; nÕu kh«ng, b¹n cã thÓ ph¶i göi b»ng ®­êng hµng kh«ng hoÆc ®­êng biÓn. §«i khi, c¸c h·ng hµng kh«ng quèc tÕ còng cã dÞch vô vËn t¶i hµng hãa hµng kh«ng. Còng cã nh÷ng c«ng ty vËn t¶i hµng hãa hµng kh«ng ®éc lËp; tuy nhiªn, nh÷ng c«ng ty nµy cã thÓ kh«ng cã v¨n phßng t¹i c¸c thµnh phè lín gÇn n¬i b¹n ë vµ cã thÓ sÏ chØ chuyÓn hµng tíi nh÷ng thµnh phè lín hoÆc s©n bay mµ hä th­êng xuyªn ho¹t ®éng. Cã thÓ b¹n sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm x¸c nhËn hµng hãa, lµm thñ tôc h¶i quan vµ tù vËn chuyÓn tíi n¬i m×nh ë. H·y tham kh¶o ý kiÕn cña ®¹i lý du lÞch hoÆc nh©n viªn ®¹i diÖn cña h·ng hµng kh«ng vÒ dÞch vô vËn chuyÓn hµng hãa ®­êng hµng kh«ng. Göi b»ng ®­êng biÓn TÊt nhiªn göi hµng b»ng ®­êng biÓn bao giê còng chËm h¬n nhiÒu so víi ®­êng hµng kh«ng, song còng tïy thuéc vµo l­îng hµng b¹n göi mµ chi phÝ cã thÓ Ýt tèn kÐm h¬n. B¹n ph¶i tù nhËn hµng t¹i c¶ng ®Õn, lµm thñ tôc h¶i quan, ®ång thêi ph¶i tù vËn chuyÓn tíi n¬i m×nh ë hoÆc tr¶ thªm phô phÝ giao hµng. BÊt kÓ b¹n göi hµnh lý theo c¸ch nµo, nhí ghi râ tªn vµ ®Þa chØ cña b¹n t¹i Hoa Kú lªn c¸c va li hµnh lý. ViÕt trùc tiÕp lªn mÆt trªn hoÆc lªn mét tê giÊy ghi ®Þa chØ rêi råi g¾n chÆt vµo hµnh lý b»ng b¨ng dÝnh trong d¸n qua phÇn ch÷ viÕt. H¶i quan kiÓm tra hµnh lý H·y nhí ph¶i khai b¸o t¹i bé phËn h¶i quan vÒ hµnh lý kh«ng theo chñ khi b¹n tíi Hoa Kú. Khi nhËn hµng ë Hoa Kú b¹n cã thÓ ph¶i tr¶ “thuՔ (thuÕ nhËp khÈu). §õng quªn hái vÒ vÊn ®Ò nµy khi ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú tháa thuËn göi hµng víi h·ng vËn t¶i. ChØnh l¹i ®ång hå theo giê Hoa Kú Khi tíi gÇn s©n bay mµ m¸y bay cña b¹n sÏ h¹ c¸nh, phi hµnh ®oµn sÏ th«ng b¸o vÒ giê chuÈn cña Hoa Kú. Hoa Kú tÝnh thêi gian theo hÖ 12 giê chø kh«ng ph¶i lµ 24 giê mét ngµy nh­ nhiÒu n­íc kh¸c. M­êi hai tiÕng ®ång hå tõ nöa ®ªm ®Õn tr­a ®­îc gäi lµ “a.m” (ante meridian). M­êi hai tiÕng ®ång hå tõ tr­a ®Õn nöa ®ªm ®­îc gäi lµ “p.m.” (post meridian). VÝ dô, 14h00 lµ 2h hay 2:00 p.m.; 22h00 lµ 10h (10:00 p.m. hay 10h tèi), vµ 10h00 lµ 10h (10:00 a.m. hay 10h s¸ng). H·y chØnh l¹i ®ång hå cña b¹n theo giê chuÈn cña Hoa Kú tr­íc khi xuèng m¸y bay. KiÓm tra l¹i giÊy tê nhËp c¶nh Khi nhËn thÞ thùc nhËp c¶nh phi c­ tró do ®¹i sø qu¸n hoÆc l·nh sù qu¸n Hoa Kú t¹i n­íc b¹n cÊp, nh©n viªn l·nh sù sÏ ®Æt c¸c giÊy tê nhËp c¶nh vµo mét phong b× d¸n kÝn ®Ýnh kÌm víi hé chiÕu cña b¹n. TuyÖt ®èi kh«ng ®­îc më phong b×. Thay vµo ®ã, nh©n viªn kiÓm tra thÞ thùc nhËp c¶nh Hoa Kú t¹i s©n bay b¹n ®Õn sÏ xem c¸c giÊy tê nµy. Nh÷ng giÊy tê sau ®©y cÇn mang theo bªn m×nh vµ kh«ng bao giê ®Ó trong hµnh lý göi kÌm: • Hé chiÕu. • ThÞ thùc. • C¸c mÉu khai I-20 A-B, I-20 M-N, hoÆc DS-2019. • GiÊy tê chøng minh tµi s¶n. T¹i Hoa Kú, tr­íc khi h¹ c¸nh xuèng s©n bay, tiÕp viªn sÏ ph¸t cho b¹n c¸c mÉu khai h¶i quan vµ mÉu khai ®Õn-®i dµnh cho nhËp c¶nh (I-94). H·y hoµn thµnh tÊt c¶ ngay trªn m¸y bay. B¹n sÏ nép l¹i chóng cho bé phËn h¶i quan vµ nhËp c¶nh Hoa Kú sau khi h¹ 63 64 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú c¸nh. NÕu trong ®ã ®iÒu g× kh«ng hiÓu, b¹n h·y nhê tiÕp viªn gióp. Sau khi xuèng m¸y bay, h·y theo nh÷ng ng­êi kh¸c ®Õn khu vùc tiÕp ®ãn dµnh cho hµnh kh¸ch ®Õn. B¹n sÏ ®­îc yªu cÇu xÕp hµng t¹i c¸c bµn kiÓm tra thÞ thùc nhËp c¶nh. Khi gÇn ®Õn l­ît m×nh, b¹n h·y chuÈn bÞ s½n hé chiÕu, c¸c mÉu khai I-20 hoÆc DS-2019 vµ I-94 (thÎ ®i-®Õn) ®Ó nh©n viªn nhËp c¶nh kiÓm tra. Cã thÓ hä sÏ hái b¹n vÒ môc ®Ých ®Õn Hoa Kú vµ ®iÓm ®Õn cuèi cïng cña b¹n. C©u tr¶ lêi thÝch hîp lµ “®Ó häc t¹i [tªn tr­êng] ë [tªn thµnh phè, bang]”. bÞ nghiªm cÊm. Thñ tôc h¶i quan Hoa Kú Tèt nhÊt lµ b¹n nªn ®Æt vÐ m¸y bay néi ®Þa Hoa Kú ngay tõ khi cßn ë n­íc b¹n. H·y nhí, nÕu ®iÓm dõng ch©n cuèi cïng cña b¹n kh«ng ph¶i lµ mét thµnh phè lín th× ë chÆng cuèi cïng b¹n sÏ ®i trªn mét chiÕc m¸y bay nhá ch¹y b»ng c¸nh qu¹t chø kh«ng ph¶i lµ mét chiÕc ph¶n lùc. Sau khi ®· qua khu vùc nhËp c¶nh, b¹n sÏ nhËn hµnh lý vµ tiÕp ®ã sÏ kiÓm tra hµnh lý t¹i bé phËn h¶i quan. Nh©n viªn h¶i quan sÏ yªu cÇu b¹n khai b¸o vÒ c¸c mãn ®å b¹n mang sang Hoa Kú, ®ång thêi kiÓm tra l¹i mÉu khai h¶i quan mµ b¹n ®· hoµn thµnh trªn m¸y bay. ViÖc che giÊu c¸c hµng thuéc danh môc b¾t buéc khai b¸o cã thÓ chÞu møc ph¹t rÊt nÆng v× thÕ h·y trung thùc vµ khai b¸o ®Çy ®ñ. C¸c hµng hãa phôc vô môc ®Ých tiªu dïng c¸ nh©n cã thÓ ®­îc mang vµo Hoa Kú mµ kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ. V× kh«ng ph¶i lµ c«ng d©n Hoa Kú nªn b¹n ®­îc phÐp mang theo quµ tÆng, tuy nhiªn chØ miÔn thuÕ cho gi¸ trÞ hµng hãa d­íi 100 ®«-la, nÕu v­ît qu¸ 100 ®«la, b¹n sÏ ph¶i tr¶ thuÕ. B¹n còng ph¶i khai b¸o sè tiÒn mang theo, nh­ng còng kh«ng ph¶i tr¶ thuÕ. TiÒn mang vµo hoÆc mang ra khái l·nh thæ Hoa Kú kh«ng bÞ giíi h¹n sè l­îng, song bÊt kú ai mang theo trªn 10.000 ®«-la ®Òu ph¶i b¸o c¸o víi h¶i quan Hoa Kú. Mét sè hµng hãa nhÊt ®Þnh bÞ cÊm hoÆc bÞ h¹n chÕ. Nh÷ng hµng hãa nµy bao gåm c©y trång, rau qu¶, thÞt, quÇn ¸o lµm tõ da ®éng vËt cã nguy c¬ tuyÖt chñng, ngµ voi, vÐ sæ sè, s¸ch b¸o hoÆc Ên b¶n phÈm ®å trôy vµ dao bÊm. Thuèc kh«ng cã ®¬n cña b¸c sÜ hoÆc thuèc g©y nghiÖn nh­ cÇn sa, thuèc an thÇn, thuèc kÝch thÝch còng Tíi tr­êng ®¹i häc Khi tíi s©n bay ë Hoa Kú, cã thÓ b¹n cßn ph¶i ®i tiÕp b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c ®Ó tíi ®­îc ®iÓm ®Õn cuèi cïng. Mét ®¹i lý du lÞch cã thÓ gióp b¹n thu xÕp chuyÕn ®i nµy. Bay chuyÓn chÆng Tµu háa So víi c¸c n­íc kh¸c, ®i tµu háa ë Hoa Kú t­¬ng ®èi ®¾t, h¬n n÷a ph¹m vi ho¹t ®éng kh«ng réng l¾m. Amtrak lµ hÖ thèng ®­êng xe löa quèc gia do t­ nh©n së h÷u vµ vËn hµnh nh­ng ®­îc nhµ n­íc trî gi¸. Ngoµi ra, còng cã c¸c tuyÕn xe löa quy m« nhá nh­ng th­êng chØ ch¹y trong khu vùc ®Þa ph­¬ng. Amtrak ho¹t ®éng trªn toµn l·nh thæ song m¹ng l­íi nµy ho¹t ®éng réng nhÊt ë vïng Bê biÓn PhÝa ®«ng (East Coast). HÇu hÕt ë c¸c thµnh phè, c¸c ga xe löa Ýt khi ®­îc ®Æt gÇn s©n bay, h¬n n÷a giao th«ng c«ng céng gi÷a ga vµ s©n bay cã thÓ còng h¹n chÕ. H·y nhí xem xÐt kü vÊn ®Ò nµy tr­íc khi quyÕt ®Þnh tiÕp tôc cuéc hµnh tr×nh b»ng xe löa. Xe buýt ë Hoa Kú, ®i b»ng xe buýt th­êng lµ c¸ch Ýt tèn kÐm nhÊt. H¬n n÷a, ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã l¹i rÊt réng tuy c«ng suÊt phôc vô cã kh¸c nhau. Còng nh­ c¸c ga tµu háa, c¸c tr¹m xe buýt hiÕm khi ®­îc ®Æt gÇn c¸c s©n bay, giao th«ng c«ng céng gi÷a hai ®Þa ®iÓm 65 66 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú nµy còng kh¸ h¹n chÕ. Vµ mét lÇn n÷a, nhí suy xÐt cÈn thËn tr­íc khi quyÕt ®Þnh tiÕp tôc chuyÕn ®i b»ng xe buýt. Thuª « t« Cã mét sè yªu cÇu vµ h¹n chÕ liªn quan ®Õn viÖc thuª « t«. Cã thÓ ®©y lµ c¸ch ®i l¹i tèn kÐm nhÊt nh­ng l¹i c¬ ®éng nhÊt ë Hoa Kú. NhiÒu ®¹i lý cho thuª xe kinh doanh trªn ph¹m vi quèc tÕ, vµ cã thÓ hä ®· ®Æt chi nh¸nh t¹i n­íc b¹n. Tháa thuËn thuª xe cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ë n­íc ngoµi th«ng qua c¸c c¸c c«ng ty cho thuª xe, qua c¸c ®¹i lý du lÞch hoÆc qua m¹ng Internet. §õng quªn r»ng th­êng bao giê còng cã c¸c h¹n chÕ vÒ tuæi t¸c vµ c¸c yªu cÇu vÒ thÎ tÝn dông khi thuª xe. Ng­êi ta cã thÓ yªu cÇu b¹n xuÊt tr×nh b»ng l¸i xe quèc tÕ thay cho hoÆc cïng víi b»ng l¸i xe do n­íc b¹n cÊp. B¹n còng nªn nhí r»ng viÖc thuª xe mét chiÒu, tøc lµ nhËn xe t¹i thµnh phè nµy vµ tr¶ xe ë thµnh phè kh¸c, cã thÓ lµm t¨ng ®¸ng kÓ chi phÝ so víi viÖc thuª xe hai chiÒu. NÕu b¹n cã kÕ ho¹ch thuª xe ®Ó ®i tõ ®iÓm nhËp c¶nh ®Õn tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng th× viÖc thuª xe mét chiÒu lµ cÇn thiÕt. NghØ qua ®ªm B¹n cã thÓ ®Õn n¬i theo häc tr­íc ngµy b¹n cã thÓ chuyÓn ®Õn chç ë æn ®Þnh hoÆc b¹n ph¶i ngñ ®ªm ë mét thµnh phè trung gian. Cã nhiÒu ph­¬ng ¸n lùa chän khi b¹n cÇn t×m n¬i nghØ t¹m qua ®ªm. C¸c kh¸ch s¹n vµ m«ten (kh¸ch s¹n bªn ®­êng cho kh¸ch ®i « t«) lµ tèn kÐm nhÊt, song mét sè lo¹i m«ten gi¸ c¶ l¹i rÊt ph¶i ch¨ng. C¸c ph­¬ng ¸n kh¸c cho b¹n lùa chän lµ khu nhµ nghØ cña Héi Thanh Niªn C¬ ®èc (YMCA), Héi N÷ Thanh Niªn C¬ ®èc ®Þa ph­¬ng (YWCA), c¸c ký tóc x¸ sinh viªn, c¸c khu nhµ quèc tÕ vµ c¸c c¬ së l­u tró ë mét sè tr­êng ®¹i häc. Tèt nhÊt lµ b¹n trao ®æi víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ ®Ó biÕt th«ng tin cho viÖc lùa ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú chän n¬i ngñ trä. Tíi tr­êng B¹n nªn th­êng xuyªn th«ng b¸o víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh vÒ thêi ®iÓm mµ b¹n dù kiÕn sÏ tíi tr­êng. Thªm vµo ®ã còng cÇn th«ng b¸o vÒ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt kh¸c vÝ dô nh­ s©n bay mµ b¹n sÏ h¹ c¸nh (hoÆc ga xe löa hay tr¹m xe buýt), sè chuyÕn bay, tªn h·ng hµng kh«ng vµ ®iÓm khëi hµnh cuèi cïng. §«i khi, ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ, ng­êi ®¹i diÖn cho tr­êng, hoÆc mét thµnh viªn céng ®ång sÏ ®Õn ®ãn b¹n. Tuy nhiªn, do nhiÒu sinh viªn du häc cïng ®Õn mét lóc nªn cã thÓ sÏ kh«ng ai ®ãn b¹n. B¹n nªn tr¸nh ®Õn tr­êng vµo buæi tèi, vµo thø b¶y hoÆc chñ nhËt, hay vµo ngµy c¸c ngµy lÔ cña Hoa Kú bëi v× vµo nh÷ng thêi ®iÓm nµy v¨n phßng nhµ tr­êng th­êng kh«ng lµm viÖc. Thêi ®iÓm ®Õn mµ chóng t«i gîi ý trªn còng kh¸c nhau tïy tõng tr­êng nh­ng th«ng th­êng b¹n nªn tíi tõ vµi ngµy tr­íc khi diÔn ra c¸c buæi h­íng dÉn cho sinh viªn quèc tÕ vµ ®¨ng ký líp häc. §iÒu nµy sÏ t¹o cho b¹n c¬ héi ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng vµ nghØ ng¬i sau chuyÕn ®i tr­íc khi tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng theo qui ®Þnh dµnh cho sinh viªn míi. §ång thêi khi ®Õn sím, b¹n còng cã thêi gian ®Ó lµm quen víi c¬ së nhµ tr­êng vµ céng ®ång, lµm quen víi c¸c b¹n tr­íc khi khãa häc b¾t ®Çu. Ký tóc x¸ cña tr­êng th­êng chØ më cöa tr­íc khi ®¨ng ký líp häc mét vµi ngµy. Khi ®Õn sím, nÕu khu néi tró cña tr­êng vÉn ch­a chÝnh thøc më cöa cho häc kú hoÆc khãa häc nµy, nh÷ng sinh viªn ®· ®Æt chç trong ký tóc x¸ cã thÓ sÏ kh«ng ®­îc dän ngay vµo phßng mµ m×nh ®­îc ph©n. Tuy nhiªn, phßng Sinh viªn Quèc tÕ hoÆc V¨n phßng Néi tró cña tr­êng cã thÓ sÏ thu xÕp cho b¹n mét phßng nghØ t¹m thêi trong ký tóc tÝnh theo ngµy. Khi trao ®æi th«ng tin víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh, b¹n h·y hái vÒ viÖc t×m chç nghØ t¹m nh­ ë cïng mét gia 67 68 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ®×nh trong khu cho ®Õn khi b¹n cã thÓ chuyÓn ®Õn chç ë æn ®Þnh. NÕu ®­îc, ®©y cã thÓ lµ ch­¬ng më ®Çu ®Çy thó vÞ vÒ cuéc sèng ë Hoa Kú. Tãm t¾t néi dung • H·y t×m c¸ch tèt nhÊt ®Ó tíi ®iÓm ®Õn cuèi cïng cña b¹n ë Hoa Kú. • H·y thu xÕp tèt chuyÕn ®i tõ tr­íc ngµy lªn ®­êng, ®Æc biÖt lµ nÕu b¹n ®i vµo thêi kú cao ®iÓm. • TÝnh xem b¹n nªn mang theo g× vµ cã thÓ ®Ó l¹i nhµ nh÷ng g×. • §¸nh dÊu hµnh lý c¶ trong lÉn ngoµi b»ng tªn b¹n vµ ®Þa chØ tr­êng n¬i b¹n häc. • XÕp nh÷ng vËt dông c¸ nh©n vµo hµnh lý x¸ch tay ®Ó sö dông phßng tr­êng hîp hµnh lý cña b¹n t¹m thêi thÊt l¹c trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. • §Ó l¹i cho gia ®×nh mét sè ®iÖn ®Ó liªn l¹c ch¼ng h¹n nh­ sè ®iÖn tho¹i cña phßng Sinh viªn Quèc tÕ. • Khi lªn ®­êng h·y kiÓm tra l¹i lÇn n÷a xem b¹n ®· ®em nh÷ng thø sau bªn m×nh ch­a (chø kh«ng ph¶i ®Ó trong hµnh lý): - Hé chiÕu vµ thÞ thùc. - MÉu khai I-20 DS-2019. - Mét sè tiÒn t­¬ng ®èi b»ng sÐc du lÞch. - ThÎ tÝn dông (nÕu b¹n cã). - Mét Ýt tiÒn lÎ cña Hoa Kú. - ThÎ b¶o hiÓm. - Th­ nhËn häc viªn hoÆc nh÷ng tµi liÖu quan träng kh¸c do ch­¬ng 4: lªn ®­êng vµ tíi hoa kú tr­êng ®¹i häc cña b¹n t¹i Hoa Kú göi cho. - B¶n sao häc b¹ chÝnh thøc cña tr­êng trung häc, tr­êng cao ®¼ng, hoÆc ®¹i häc. - Nh÷ng ®Þa chØ quan träng. - Chøng nhËn tiªm phßng vµ nh÷ng giÊy tê y tÕ kh¸c. - GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký kÕt h«n. - GiÊy khai sinh cña b¹n, cña vî hoÆc chång, vµ cña c¸c con b¹n. - GiÊy phÐp l¸i xe quèc tÕ. • H·y chuÈn bÞ s½n tÊt c¶ c¸c lo¹i giÊy tê ®Ó nh©n viªn h¶i quan tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm tra h¶i quan vµ nhËp c¶nh. • H·y dù tÝnh tr­íc lµ b¹n sÏ ®i tõ s©n bay ®Çu tiªn ë Hoa Kú tíi tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng nh­ thÕ nµo. • H·y lªn kÕ ho¹ch tõ tr­íc vÒ viÖc nghØ qua ®ªm khi dõng ch©n t¹i c¸c thµnh phè, còng nh­ lµ n¬i nghØ cho ®ªm ®Çu tiªn t¹i tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã Ých nhÊt lµ khi chuyÕn ®i cña b¹n bÞ trÔ lÞch. Nh÷ng trang Web h÷u Ých Th«ng tin vÒ c¸c ngµy lÔ ë Hoa Kú http://usinfo.state.gov/usa/infousa/facts/factover/holidays.htm C¸c qui ®Þnh cña H¶i Quan Hoa Kú http://www.customs.gov/travel/travel.htm C¸c h·ng hµng kh«ng chÝnh cña Hoa Kú http://www.americanairlines.com 69 70 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú http://www.nwa.com http://www.ual.com http://www.delta.com http://www.continental.com http://www.southwest.com http://www.usairways.com http://www.americawest.com Du lÞch tÇu háa Hoa Kú ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú Ch­¬ng 5 Khëi ®Çu häc tËp ë Hoa Kú http://www.amtrak.com Du lÞch xe buýt Hoa Kú Ngµy ®Çu ë tr­êng http://www.greyhound.com Nh÷ng ngµy ®Çu b­íc vµo ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng ë Mü cã thÓ lµ thêi gian thùc sù thó vÞ. SÏ cã rÊt nhiÒu sinh viªn míi nh­ b¹n, tÊt c¶ ®Òu mang t©m tr¹ng chê ®îi pha lÉn lo l¾ng b¨n kho¨n kh«ng biÕt nh÷ng th¸ng ®Çu tiªn theo häc ë ®©y sÏ nh­ thÕ nµo. Trong thêi kú ®Çu nµy, b¹n sÏ thÊy m×nh rÊt bËn rén ®Ó thu xÕp vµ æn ®Þnh cuéc sèng. Nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu cña b¹n cã thÓ lµ http://www.trailways.com Th«ng tin vÒ c¸c chç trä qua ®ªm kh¸c http://www.iyhf.org http://www.ymca.net http://www.ywca.org 71 72 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú th«ng b¸o cho gia ®×nh biÕt r»ng b¹n ®· tíi n¬i an toµn, lµm quen víi c¬ së nhµ tr­êng, gÆp gì nh÷ng ng­êi quen míi, chän ch­¬ng tr×nh häc tËp vµ hoµn tÊt c¸c yªu cÇu vÒ thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó viÖc ®¨ng ký vµ nhËp häc cña b¹n tu©n theo ®óng tr×nh tù. C¸c ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn cho sinh viªn míi chÝnh lµ c¬ héi tèt ®Ó b¹n hoµn thµnh tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc trªn ®Ó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ cña tr­êng ®­îc tæ chøc ®Æc biÖt dµnh cho sinh viªn míi. §ång thêi, nã còng gióp b¹n v­ît qua thêi kú chuyÓn tiÕp t¹i m«i tr­êng míi. Tuy cã h¸o høc nh­ng còng kh«ng cã g× l¹ nÕu nh­ nh÷ng sinh viªn míi Ýt nhiÒu ®Òu c¶m thÊy c« ®¬n, nhí nhµ hoÆc b¨n kho¨n lo l¾ng trong n¨m ®Çu tiªn. C¸c tr­êng ®¹i häc ë Hoa Kú cã thÓ dµnh cho b¹n lêi khuyªn vµ sù gióp ®ì nh­ng viÖc t×m kiÕm sù hç trî lµ do chÝnh c¸c b¹n, nh÷ng sinh viªn míi. Nãi c¸ch kh¸c, nÕu nh­ cÇn sù gióp ®ì, tïy thuéc vµo chÝnh b¹n mµ cã thÓ t×m ®­îc sù hç trî trong sè rÊt nhiÒu nguån mµ c¸c tæ chøc gi¸o dôc cung cÊp. Niªn häc ë hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng, niªn häc b¾t ®Çu vµo cuèi th¸ng 8 hoÆc ®Çu th¸ng 9 vµ kÕt thóc vµo th¸ng 5 hoÆc th¸ng 6 n¨m sau. HÖ thèng “häc kú” chia niªn häc thµnh hai kú b»ng nhau kho¶ng 16 tuÇn mçi kú. §èi víi nh÷ng tr­êng theo hÖ “bèn häc kú”, niªn häc ®­îc chia thµnh ba kú b»ng nhau víi kho¶ng 11 tuÇn mçi kú vµ th­êng cã thªm mét kú häc thø t­ lµ kú hÌ. HÖ “ba häc kú” bao gåm ba kú víi kho¶ng 16 tuÇn mçi kú, trong ®ã cã c¶ kú hÌ. HÇu hÕt sinh viªn ®Òu nghØ vµo mïa hÌ vµ c¸c sinh viªn quèc tÕ th­êng còng kh«ng b¾t buéc ph¶i häc vµo mïa hÌ. MÆc dï vËy, mét sè sinh viªn chän c¸c tr­êng häc cã kú hÌ ®Ó cã thÓ giµnh ®­îc c¸c tÝn chØ, ®iÒu nµy gióp hä cã thÓ lÊy ®­îc b»ng sím h¬n so víi thêi h¹n th«ng th­êng. ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú Ch­¬ng tr×nh häc Ch­¬ng tr×nh häc trong c¸c ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë Hoa Kú ®­îc x©y dùng gióp cho sinh viªn cã mét nÒn t¶ng kiÕn thøc kh¸ réng víi nh÷ng m«n ®­îc chó träng gäi lµ “m«n chuyªn ngµnh”. M«n chuyªn ngµnh lµ m«n häc trong ®ã b¹n tËp trung häc ®Ó lÊy b»ng. B¹n cã thÓ tham gia vµo nhiÒu líp häc trong chuyªn ngµnh cña m×nh, ®Æc biÖt lµ trong n¨m thø ba (junior) vµ n¨m thø t­ (senior). Trong mét vµi tr­êng hîp, cã thÓ b¹n sÏ ®­îc häc m«n “chuyªn ngµnh phô”, mét chuyªn m«n thø hai mµ b¹n muèn häc. MÆc dï b¹n cã thÓ c¶m thÊy l¹ lÉm, nh­ng ë Mü, c¸c sinh viªn ®¹i häc b¾t ®Çu ch­¬ng tr×nh häc lÊy b»ng cö nh©n mµ kh«ng chän tr­íc m«n chuyªn ngµnh lµ rÊt phæ biÕn. Trong hai n¨m ®Çu, c¸c sinh viªn nµy th­êng tham gia vµo nhiÒu khãa häc kh¸c nhau do nhiÒu khoa tæ chøc ®Ó hoµn thµnh “ch­¬ng tr×nh ®¹i c­¬ng”. Do ®ã, thËm chÝ nh÷ng sinh viªn ®· ®¨ng ký hoÆc chän m«n chuyªn ngµnh ngay tõ ®Çu khi hä ghi tªn häc vÉn th­êng quyÕt ®Þnh ®æi sang mét m«n chuyªn ngµnh kh¸c hay h¬n hoÆc hîp víi môc ®Ých nghÒ nghiÖp cña hä h¬n. Tuy kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ nh­ng hÇu hÕt c¸c khãa t×m hiÓu vÒ ngµnh nghÒ trong thêi gian häc ®¹i c­¬ng sÏ ®­îc ®Þnh h­íng theo c¸c yªu cÇu khi tèt nghiÖp. Th«ng th­êng, sinh viªn ph¶i chän mét m«n chuyªn ngµnh vµo cuèi n¨m ®¹i c­¬ng (n¨m thø hai). §Ó biÕt chi tiÕt h¬n, h·y xem Cuèn mét: Häc ®¹i häc trong bé s¸ch h­íng dÉn nµy. ë tr×nh ®é cao häc trë lªn viÖc nghiªn cøu tËp trung vµo chuyªn m«n. B¹n sÏ dµnh phÇn lín thêi gian t¹i khoa chuyªn ngµnh n¬i b¹n lµm nghiªn cøu sinh mÆc dï vËy vÉn cã sù linh ho¹t trong viÖc lùa chän c¸c m«n häc kh¸c trong nh÷ng lÜnh vùc mµ b¹n yªu thÝch. §Ó biÕt chi tiÕt h¬n, h·y xem Cuèn hai: Häc tËp vµ nghiªn cøu bËc cao häc vµ chuyªn ngµnh trong bé s¸ch h­íng dÉn nµy. gi¸o viªn h­íng dÉn Khi b¹n vµo tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng, b¹n th­êng ®­îc nhµ tr­êng chØ ®Þnh cho mét gi¸o viªn h­íng dÉn. §©y cã thÓ lµ 73 74 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú mét c¸n bé trong khoa hoÆc trong tr­êng, hä sÏ gióp b¹n chän líp, lªn ch­¬ng tr×nh häc hoÆc còng cã thÓ gi¸m s¸t qu¸ tr×nh häc tËp cña b¹n. B¹n còng cã thÓ nhê nh÷ng c¸n bé kh¸c trong khoa gióp ®ì. Tr­êng sÏ cung cÊp cho b¹n nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc t­ vÊn chuyªn m«n nµy. Tuy nhiªn, tr­íc khi gÆp gi¸o viªn h­íng dÉn cña m×nh b¹n còng nªn thö x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh häc dùa trªn nhu cÇu vµ mong muèn cña b¶n th©n. B¹n cÇn biÕt nh÷ng yªu cÇu ®Ó ®­îc tèt nghiÖp hoÆc nÕu nh­ b¹n kh«ng n¾m ch¾c, h·y chuÈn bÞ s½n c¸c c©u hái. H·y nghiªn cøu kü s¸ch giíi thiÖu vÒ tr­êng, lÞch häc c¸c m«n do tõng khoa tæ chøc vµ lÞch häc ®­îc in s½n trong cã c¸c th«ng tin vÒ tÊt c¶ c¸c m«n häc trong kú còng nh­ ngµy vµ thêi gian gi¶ng d¹y c¸c m«n nµy. L­u ý r»ng viÖc x©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh häc cña b¹n còng lu«n cã sù linh ho¹t chø kh«ng nhÊt thiÕt tÊt c¶ c¸c m«n häc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh theo ®óng tõng chi tiÕt. T¹i buæi ®Çu tiªn gÆp t­ vÊn häc tËp cña m×nh, b¹n cã thÓ muèn trao ®æi vÒ kÕ ho¹ch häc tËp cho c¶ thêi gian s¾p tíi vµ trong t­¬ng lai xa - ®ã lµ nh÷ng g× b¹n hy väng lµm ®­îc trong thêi gian häc vµ sau khi b¹n ®· hoµn thµnh khãa häc. B¹n nªn trao ®æi vÒ kÕ ho¹ch cho ch­¬ng tr×nh häc dù kiÕn mµ b¹n tù v¹ch ra cho kú nµy còng nh­ nh÷ng ®iÒu chØnh nÕu thÊy cÇn thiÕt. Còng cã thÓ b¹n muèn trao ®æi vÒ c¬ héi tÝch lòy kinh nghiÖm trong lÜnh vùc chuyªn m«n cña m×nh vµ nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c, ®Ó kinh nghiÖm b¹n cã ®­îc phong phó h¬n. Nh÷ng th«ng tin nµy lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ng­êi phô tr¸ch gióp b¹n lùa chän trong sè rÊt nhiÒu c¸c m«n häc “tù chän” (nh÷ng m«n häc mµ b¹n tù lùa chän chø b¹n kh«ng bÞ b¾t buéc ph¶i häc). NÕu nh­ b¹n kh«ng nªu ra ý kiÕn cña m×nh, b¹n sÏ kh«ng tËn dông ®­îc hÕt nh÷ng kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cña gi¸o viªn h­íng dÉn nh­ khi b¹n trao ®æi cëi më. NhiÒu sinh viªn du häc cho r»ng hä kh«ng nªn bµy tá ý kiÕn cña m×nh víi gi¸o viªn h­íng dÉn, bëi v× ®iÒu nµy cã thÓ bÞ xem lµ c¸ch c­ xö kh«ng ®óng mùc hoÆc lµ th¸i ®é thiÕu t«n träng trong v¨n ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú hãa cña hä. Tuy nhiªn, trong v¨n hãa Mü, tù do bµy tá vµ nªu lªn ý kiÕn cña m×nh l¹i ®­îc coi lµ c¸ch c­ xö ®óng. Vai trß cña gi¸o viªn h­íng dÉn lµ gióp b¹n tù ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cña m×nh, chø kh«ng ph¶i lµ quyÕt ®Þnh thay cho b¹n. ë hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc, gi¸o viªn h­íng dÉn cã tr¸ch nhiÖm ñng hé kÕ ho¹ch häc tËp cña b¹n vµ sè c¸c líp häc b¹n sÏ tham dù trong mçi kú. H·y nhí r»ng tham dù ®Çy ®ñ mét khãa häc (th­êng tõ 12 ®Õn 15 giê - tÝn chØ ®èi víi sinh viªn vµ 9 ®Õn 12 giê - tÝn chØ ®èi víi nghiªn cøu sinh) lµ mét yªu cÇu ®Ó gia h¹n cho thÞ thùc du häc phi nhËp c­ cña b¹n. Dùa vµo kÕ ho¹ch c¸ nh©n cña b¹n cïng víi nh÷ng hiÓu biÕt cña gi¸o viªn h­íng dÉn vÒ yªu cÇu cña tr­êng, hä sÏ gióp b¹n quyÕt ®Þnh kÕ ho¹ch häc tËp trªn c¬ së môc tiªu cña chÝnh b¹n vµ nh÷ng yªu cÇu cña nhµ tr­êng vÒ viÖc tèt nghiÖp. Trong niªn häc, b¹n nªn ®Þnh kú gÆp gì víi gi¸o viªn h­íng dÉn (qu¸ tr×nh häc tËp tèt lµ mét ­u tiªn ®Ó ®¨ng ký cho kú häc tiÕp theo) nh»m ®¸nh gi¸ nh÷ng tiÕn bé cña m×nh. §¨ng ký khãa häc Thñ tôc ®¨ng ký th­êng kh¸c nhau tïy theo tõng tr­êng. Nh÷ng thñ tôc ®¨ng ký cô thÓ sÏ ®­îc ®­a ra trong c¸c buæi h­íng dÉn hoÆc nh÷ng tµi liÖu h­íng dÉn mµ tr­êng göi cho b¹n. NÕu nh­ b¹n kh«ng hiÓu vÒ nh÷ng thñ tôc nµy, h·y hái khoa hoÆc gi¸o vô ®Ó ®­îc gi¶i thÝch vµ gióp ®ì. HiÖn nay, ®¨ng ký khãa häc cã thÓ tiÕn hµnh trùc tuyÕn qua m¹ng m¸y tÝnh, ®iÖn tho¹i hoÆc tíi v¨n phßng hay ®¬n vÞ ®¨ng ký tæng hîp. B¹n h·y lªn kÕ ho¹ch sím. Cã thÓ sÏ ph¶i c©n nh¾c kü l­ìng, tham kh¶o ý kiÕn, s¾p xÕp lÞch häc nhiÒu lÇn. ChuÈn bÞ hai hay ba kÕ ho¹ch kh¶ thi vµo ngµy ®¨ng ký còng lµ mét s¸ng kiÕn hay. NÕu mét vµi khãa häc b¹n muèn tham gia ®· khãa sæ, tøc lµ ®· ®ñ sè sinh viªn tèi ®a th× viÖc cã lÞch häc thay thÕ dù kiÕn tr­íc lµ rÊt h÷u Ých. 75 76 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú Trong thêi gian ®¨ng ký, cã thÓ b¹n sÏ cÇn hoµn tÊt viÖc thanh to¸n häc phÝ cho kú häc, nhËn thÎ sinh viªn cña tr­êng (ID card), nép c¸c giÊy tê chøng nhËn søc kháe vµ y tÕ. Mét vµi tr­êng sÏ yªu cÇu ph¶i nép tÊt c¶ häc phÝ vµ lÖ phÝ ngay tõ ®Çu mçi häc kú, nh÷ng tr­êng kh¸c cã thÓ cho phÐp b¹n nép nhiÒu lÇn. H·y liªn hÖ víi Phßng Tµi vô cña c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ®Ó biÕt thªm chi tiÕt vÒ c¸c thñ tôc nµy. ®¼ng ë Hoa Kú. NÕu cã thÓ, ®­¬ng nhiªn b¹n h·y tham gia vµo ch­¬ng tr×nh nµy. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy th­êng cã nh÷ng néi dung riªng dµnh cho sinh viªn tõ n­íc cña b¹n. Nh÷ng ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn tæ chøc t¹i tr­êng, ngay c¶ khi kh«ng b¾t buéc, còng giíi thiÖu vÒ tr­êng víi nh÷ng th«ng tin bæ Ých nhÊt cã thÓ. §ång thêi, nã còng gióp b¹n gi¶i táa nhiÒu b¨n kho¨n lo l¾ng vÒ m«i tr­êng míi. H­íng dÉn vÒ tr­êng häc vµ ngµnh häc Mét vµi ho¹t ®éng mµ b¹n cã thÓ sÏ tham gia trong ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn ®iÓn h×nh cña khoa hoÆc cña tr­êng lµ: Ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn cho sinh viªn míi ®­îc tiÕn hµnh ë hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë Hoa Kú. Ch­¬ng tr×nh nµy cã thÓ ®­îc tæ chøc d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau vµ bao qu¸t nhiÒu vÊn ®Ò nh­ng tÊt c¶ ®Òu cã chung mét môc ®Ých: lµm cho thêi kú chuyÓn tiÕp cña b¹n t¹i m«i tr­êng míi tr«i qua dÔ dµng. §«i khi, ngoµi ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn vÒ tr­êng vµ vÒ ngµnh häc cho sinh viªn míi cßn cã ch­¬ng tr×nh ®Æc biÖt dµnh riªng cho sinh viªn quèc tÕ, hai ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc tiÕn hµnh vµo c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau. ë mét sè tr­êng th× ch­¬ng tr×nh nµy lµ b¾t buéc. Nh­ng dï lµ b¾t buéc hay tïy chän ®i ch¨ng n÷a th× ®ã lµ c¸c c¬ héi quan träng vµ h÷u Ých ®èi víi b¹n, cho dï ®©y kh«ng ph¶i lÇn ®Çu b¹n ®Õn Hoa Kú. Th«ng th­êng, c¸c ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn cung cÊp nh÷ng th«ng tin mµ b¹n sÏ kh«ng dÔ g× cã ®­îc sau ®ã. Mét vµi ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn ®­îc tæ chøc t¹i tr­êng cã thÓ yªu cÇu b¹n tr¶ mét kho¶n phÝ. Nãi chung, kho¶n phÝ nµy bao gåm tµi liÖu sö dông trong ch­¬ng tr×nh, ®å ¨n, thï lao cho h­íng dÉn viªn vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c. Kho¶n phÝ nµy cã thÓ ®­îc tÝnh gép vµo häc phÝ cña b¹n hoÆc nhµ tr­êng cã thÓ ®Ò nghÞ b¹n tr¶ tr­íc khi tham gia ch­¬ng tr×nh. Ngay khi b¹n cßn ë trong n­íc, b¹n vÉn cã thÓ cã c¬ héi tham gia vµo ch­¬ng tr×nh h­íng dÉn vÒ c¸c tr­êng ®¹i häc hoÆc cao • GÆp gì nh÷ng sinh viªn kh¸c ®Ó t¹o lËp mèi quan hÖ vµ ®Ó ®ì c¶m thÊy c« ®¬n hay b¨n kho¨n lo l¾ng. • T×m hiÓu vÒ nh÷ng tiÕn bé vÒ c¶ trÝ tuÖ vµ thÓ chÊt mµ nhµ tr­êng kú väng ë b¹n. • Lµm quen víi tr­êng míi vµ céng ®ång së t¹i. • ChuyÓn tíi n¬i ë cña b¹n, cã thÓ lµ trong hoÆc ngoµi tr­êng. • Nãi chuyÖn víi c¸c gi¸o s­ vµ t­ vÊn häc tËp vÒ viÖc tæ chøc c¸c khãa häc vµ viÖc lùa chän c¸c m«n häc. • Häc c¸ch sö dông th­ viÖn tr­êng vµ hÖ thèng m¸y tÝnh, gåm c¶ sö dông th­ ®iÖn tö. • §¨ng ký c¸c khãa häc. Trong ch­¬ng tr×nh ®Þnh h­íng dµnh cho sinh viªn quèc tÕ, b¹n sÏ: • GÆp gì c¸c sinh viªn kh¸c tõ n­íc m×nh vµ tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. • NhËn c¸c th«ng tin vÒ nh÷ng qui ®Þnh quan träng vÒ nhËp c­ cña Hoa Kú mµ b¹n b¾t buéc ph¶i tu©n theo. • NhËn sè An sinh X· héi (SSN) Hoa Kú (dïng ®Ó më tµi kho¶n ng©n hµng vµ khi ®i lµm, bao gåm c¶ lµm cho tr­êng). • Sao l¹i c¸c giÊy tê hé chiÕu vµ thÞ thùc, xin ký nhËn thÞ thùc. 77 78 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • T×m hiÓu vÒ hÖ thèng gi¸o dôc ®¹i häc ë Hoa Kú vµ c¸ch ®Ó häc tËp ®¹t kÕt qu¶ tèt trong hÖ thèng nµy. • NhËn nh÷ng lêi khuyªn vÒ an toµn c¸ nh©n, søc kháe vµ b¶o hiÓm rñi ro, còng nh­ c¸ch gi÷ g×n søc kháe. • Tham gia chuyÕn ®i h­íng dÉn vÒ ®Þa bµn vµ c¸ch më mét tµi kho¶n ng©n hµng. • Tham dù kú thi s¸t h¹ch tiÕng Anh. • T×m hiÓu nÒn v¨n hãa còng nh­ c¸c mèi quan hÖ c¸ nh©n vµ x· héi ë Hoa Kú. • Nghe c¸c th«ng tin do nhµ tr­êng cung cÊp dµnh cho sinh viªn quèc tÕ vÒ c¸c dÞch vô vµ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o. Gi¶ng viªn ®¹i häc Nh÷ng quy t¾c ®¹o ®øc x· héi gi÷a sinh viªn vµ thÇy gi¸o ë Hoa Kú kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng nh­ ë nhiÒu n­íc kh¸c. Trong khi mét sè gi¶ng viªn vÉn tu©n theo nh÷ng c¸ch thøc truyÒn thèng th× nh÷ng gi¶ng viªn kh¸c l¹i mÆc quÇn jeans, ¸o thÓ thao lªn líp vµ yªu cÇu b¹n gäi b»ng tªn chø kh«ng ph¶i b»ng hä. D­íi ®©y lµ mét vµi ®iÒu h­íng dÉn b¹n trong c¸ch c­ xö víi gi¶ng viªn: • Lu«n lu«n gäi gi¶ng viªn b»ng “Gi¸o s­” (Professor) hoÆc “TiÕn sü” (Doctor) trõ phi hä yªu cÇu kh¸c. NÕu nh­ thÇy gi¸o muèn ®­îc gäi theo c¸ch kh¸c th× hä sÏ nãi víi b¹n. §õng söng sèt khi nghe sinh viªn gäi thÇy b»ng tªn. §iÒu nµy ®Æc biÖt rÊt phæ biÕn víi nh÷ng sinh viªn sau ®¹i häc, bëi lÏ quan hÖ gi÷a hä vµ c¸c gi¶ng viªn th©n mËt h¬n so víi c¸c sinh viªn häc ®¹i häc. • Gi¶ng viªn ®¹i häc ë Hoa Kú trùc t¹i phßng lµm viÖc theo giê, th­êng lµ mét vµi buæi mçi tuÇn. Khi ®ã hä s½n sµng gi¶i ®¸p th¾c m¾c cho b¹n. §©y lµ c¬ héi ®èi víi nhiÒu sinh viªn ®Ó hä nãi vÒ c¸c kÕ ho¹ch cña m×nh, ®Ó rµ so¸t l¹i c¸c vÊn ®Ò ®­îc ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú gi¶ng trªn líp hay ®¬n gi¶n chØ ®Ó trao ®æi ý kiÕn vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã ®­îc ®Æt ra. HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c gi¶ng viªn ®Òu rÊt s½n sµng gÆp sinh viªn v× nh÷ng môc ®Ých trªn vµ hä cã thÓ gióp b¹n rÊt nhiÒu. B¹n h·y tËn dông thêi gian trùc cña c¸c gi¶ng viªn t¹i v¨n phßng. Nh÷ng buæi gÆp gì bªn lÒ nh­ vËy cã thÓ ®em l¹i b­íc ngoÆt trong trong viÖc nhËn ®Þnh mét vÊn ®Ò nµo ®ã vµ c¶ trong mèi quan hÖ cña b¹n víi gi¶ng viªn. C¸c gi¶ng viªn th­êng chó ý tíi nh÷ng sinh viªn tham gia bµi häc trªn líp vµ tíi gÆp thÇy vµo giê trùc. Nãi chung c¸c gi¶ng viªn sÏ t¹o c¬ héi cho b¹n ®­îc gÆp vµo nh÷ng buæi kh¸c nÕu nh­ b¹n kh«ng r¶nh vµo nh÷ng giê trùc nhÊt ®Þnh cña hä. • C¸c gi¶ng viªn nhËn ra b¹n chñ yÕu dùa vµo cÊp líp mµ b¹n ®ang theo häc. H·y chuÈn bÞ kü cµng cho tõng líp häc, thÓ hiÖn sù quan t©m tíi bµi gi¶ng b»ng c¸ch ®­a ra quan ®iÓm, ®Æt c©u hái vµ ph¶n håi l¹i nh÷ng ý kiÕn kh¸c. MÆc dï vËy, b¹n ph¶i nhí r»ng viÖc tham gia cña b¹n trªn líp lµ ®Ó x©y dùng vµ ®ãng gãp tÝch cùc cho bµi häc chø kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn chØ ®Ó g©y sù chó ý. • ë c¸c líp ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng, c¸c Gi¸o viªn Trî gi¶ng (TAs) cïng lµm viÖc víi c¸c gi¸o s­ vµ th­êng gi¶ng d¹y mét phÇn hay c¶ khãa häc. Nh÷ng gi¸o viªn trî gi¶ng nµy th­êng lµ nghiªn cøu sinh cña c¸c khoa. B¹n kh«ng nªn gäi hä lµ “Professor” mµ nªn gäi lµ “Mr.” hoÆc “Ms.” hay b»ng tªn nÕu hä yªu cÇu. Ph­¬ng ph¸p häc tËp C¸c sinh viªn th­êng hay cho r»ng hä ®· biÕt lµm thÕ nµo ®Ó trë thµnh mét sinh viªn giái, r»ng nÕu hä chÞu khã ®äc s¸ch vµ nghiªn cøu, hä sÏ ®¹t ®­îc thø h¹ng cao. Tuy nhiªn víi nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh¸c nhau, nhiÒu khi víi c¶ ng«n ng÷ kh¸c, nÒn t¶ng kiÕn thøc kh¸c, céng thªm m«i tr­êng v¨n hãa häc ®­êng kh¸c cã thÓ ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng thµnh c«ng cña b¹n. 79 80 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú PhÇn lín c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng sÏ tæ chøc rÊt nhiÒu líp häc miÔn phÝ trong kho¶ng thêi gian ng¾n nh»m gióp b¹n häc tËp cã hiÖu qu¶. Néi dung cña c¸c líp häc bao gåm c¶ c¸ch tËn dông nguån th­ viÖn ®Ó viÕt mét bµi b¸o nghiªn cøu, vµo m¹ng Internet ®Ó häc tËp, ph¸t triÓn c¸c ph­¬ng ph¸p häc còng nh­ tËp sö dông thêi gian cã hiÖu qu¶. NÕu tiÕng Anh kh«ng ph¶i ng«n ng÷ chÝnh th× b¹n cã thÓ n©ng cao tr×nh ®é tiÕng Anh nhê c¸c trung t©m d¹y tËp viÕt bµi, tham dù c¸c khãa häc ESL (d¹y tiÕng Anh nh­ ng«n ng÷ thø hai) hoÆc nhãm giao tiÕp b»ng tiÕng Anh ®­îc tæ chøc kh«ng chÝnh thøc. Ngoµi ra còng cã nh÷ng trang Web rÊt hay vÒ ph­¬ng ph¸p häc tËp trªn m¹ng Internet. Quy ­íc danh dù HÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë Hoa Kú ®Òu x©y dùng nh÷ng quy ­íc vÒ danh dù hay nh÷ng b¶n quy chÕ mµ sinh viªn ph¶i tu©n theo trong qu¸ tr×nh häc tËp. Nh÷ng qui ®Þnh nµy chñ yÕu liªn quan tíi tÝnh trung thùc vµ tÝnh nguyªn t¾c trong nghiªn cøu vµ häc tËp nh­ ®· ®­îc c¸c thÓ chÕ gi¸o dôc cña Hoa Kú x¸c ®Þnh. NhiÒu sinh viªn quèc tÕ ph¸t hiÖn ra r»ng c¸c qui ®Þnh vÒ häc tËp ë Hoa Kú rÊt kh¸c víi nh÷ng g× mµ hä ph¶i tu©n theo ë nhµ. C¸c thÓ chÕ gi¸o dôc cña Hoa Kú rÊt coi träng nh÷ng quy t¾c nµy. BiÖn minh cho viÖc ph¸ bá c¸c quy t¾c nµy b»ng c¸ch nãi r»ng b¹n kh«ng biÕt vÒ chóng lµ ®iÒu th­êng kh«ng ®­îc chÊp nhËn. Ngay c¶ nÕu mét th«ng lÖ c¸ biÖt nµo ®ã trong häc tËp ®­îc chÊp nhËn ë n­íc b¹n, ®ã còng kh«ng thÓ lµ c¸ch gi¶i thÝch hîp lý cho viÖc b¹n vi ph¹m c¸c qui ®Þnh t¹i c¸c tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng ë Hoa Kú. C¸c b¶n quy ­íc danh dù hay quy t¾c vÒ h¹nh kiÓm trong c¸c tr­êng ®¹i häc th­êng ®­îc ph¸t cho sinh viªn vµo ®Çu mçi kú häc vµ lµ chñ ®Ò th¶o luËn trong c¸c buæi h­íng dÉn sinh viªn míi. NÕu nh­ b¹n cã bÊt kú c©u hái nµo liªn quan víi nh÷ng vÊn ®Ò nµy, h·y ch­¬ng 5: khëi ®Çu häc tËp ë Hoa kú th¶o luËn víi ng­êi h­íng dÉn, gi¸o viªn h­íng dÉn hay ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n. Cã mét c©u thµnh ng÷ cña Hoa Kú ®­îc ¸p dông ë ®©y, ®ã lµ “cÈn t¾c v« ¸y n¸y”. Gian lËn T¹i c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë Hoa Kú, gian lËn ®­îc coi lµ vi ph¹m tÝnh trung thùc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ b¹n nhËn sù gióp ®ì kh«ng chÝnh ®¸ng trong c¸c bµi tËp ®­îc giao, trong c¸c kú thi vÊn ®¸p vµ thi viÕt. B¹n kh«ng ®­îc phÐp nhËn còng nh­ cung cÊp cho ng­êi kh¸c mét th«ng tin, mét ®¸p ¸n hay bÊt kú mét sù hç trî nµo trong bÊt kú mét kú thi hay kú kiÓm tra nµo. B¹n còng kh«ng ®­îc mang s¸ch hay vë ghi theo trong c¸c kú thi nÕu ®iÒu nµy bÞ cÊm vµ b¹n còng kh«ng ®­îc tham kh¶o s¸ch vë khi lµm bµi kiÓm tra trõ khi gi¸o viªn cho phÐp. §«i khi nãi chuyÖn b»ng ng«n ng÷ kh¸c còng bÞ coi lµ gian lËn thËm chÝ ngay c¶ khi sinh viªn nµy muèn hái xin mét tê giÊy hay m­în côc tÈy cña ng­êi ®ång h­¬ng. B¹n nªn ý thøc ®­îc ®iÒu nµy vµ cè g¾ng tr¸nh g©y nghi ngê. §¹o v¨n §¹o v¨n lµ mét kiÓu gian lËn kh¸c. §ã viÖc lµ kh«ng tù hoµn thµnh bµi viÕt cña riªng m×nh theo nh­ c«ng viÖc ®­îc giao. Thay vµo ®ã, b¹n sö dông ý t­ëng vµ lêi v¨n cña ng­êi kh¸c mµ kh«ng trÝch dÉn nguån gèc nh­ thÓ lµ cña m×nh. §¹o v¨n ®­îc coi lµ ¨n trém trong v¨n häc vµ trong c¸c së h÷u trÝ tuÖ, th­êng bÞ lªn ¸n m¹nh mÏ trong häc tËp vµ nghiªn cøu. B¹n ph¶i lu«n lu«n nhí chó thÝch ®Çy ®ñ tªn t¸c gi¶ vµo bµi viÕt cña m×nh khi trÝch dÉn lêi v¨n hay ý t­ëng tõ s¸ch b¸o, t¹p chÝ, trang Web, b¨ng, phim ¶nh hoÆc nh÷ng nguån th«ng tin kh¸c. NhiÒu tr­êng ®¹i häc ë Hoa Kú cã nh÷ng h­íng dÉn cô thÓ ®Ó b¹n tu©n theo khi trÝch tªn t¸c gi¶ vµ nhiÒu tr­êng cßn cã c¶ h­íng dÉn cho viÖc trÝch tõ b¸o chÝ. H·y ch¾c ch¾n r»ng b¹n biÕt râ vÒ c¸c qui ®Þnh cña tr­êng vÒ viÖc trÝch dÉn lêi v¨n hay ý t­ëng ®Ó tr¸nh bÞ quy kÕt lµ ®¹o v¨n. 81 82 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Tãm t¾t néi dung • H·y sö dông nh÷ng ngµy ®Çu sau khi tíi ®Ó lµm quen víi c¬ së nhµ tr­êng, ®ång thêi ®Ó thÝch nghi víi tr­êng míi. ch­¬ng Ch­¬ng 6 • H·y tËn dông tèi ®a t­ vÊn häc tËp ®Ó gióp b¹n trong viÖc lËp thêi khãa biÓu cho häc kú ®Çu tiªn ®ång thêi x©y dùng kÕ ho¹ch cho nh÷ng kú tiÕp theo vµ cho nh÷ng c¬ héi häc tËp ®Æc biÖt. T×m nhµ ë • H·y nhí r»ng khoa vµ c¸c c¸n bé cña tr­êng lu«n rÊt s½n lßng hç trî b¹n nh­ng hä kh«ng cho r»ng b¹n cÇn hä gióp trõ khi b¹n yªu cÇu. Mét trong nh÷ng ®iÒu quan träng nhÊt mµ b¹n cÇn ph¶i quan t©m tr­íc khi b¾t ®Çu häc tËp ë Hoa Kú lµ t×m mét n¬i ë. §©y lµ mét quyÕt ®Þnh quan träng bëi v× nã sÏ chiÕm mét trong sè c¸c kho¶n chi lín nhÊt ®ång thêi còng ¶nh h­ëng tíi nh÷ng thay ®æi trong häc tËp vµ sinh ho¹t c¸ nh©n cña b¹n. Mçi ng­êi sÏ c¶m thÊy sung s­íng nhÊt vµ lµm viÖc hiÖu qu¶ nhÊt trong m«i tr­êng mµ hä c¶m thÊy tho¶i m¸i. • H·y tham gia khãa h­íng dÉn cho sinh viªn míi. • Ghi tªn tham gia c¸c líp häc hay c¸c buæi gÆp gì ®Æc biÖt, nh÷ng buæi häc hay gÆp gì giao l­u nh­ vËy cã thÓ sÏ gióp b¹n trë thµnh mét sinh viªn thµnh ®¹t. • §õng bao giê xa rêi c¸c quy t¾c quy ­íc danh dù hay c¸c quy t¾c vÒ h¹nh kiÓm sinh viªn cña tr­êng. C¸c trang Web h÷u Ých Trung t©m Ph­¬ng ph¸p Häc tËp vµ Nghiªn cøu tr­êng Cao ®¼ng Dartmouth http://www.dartmouth.edu/admin/acskills/#study Trung t©m Ph­¬ng ph¸p Häc tËp Elliot Tr­êng Cao ®¼ng bang Keene http://www.keene.edu/elliot/ 6: t×m nhµ ë N¬i ë t¹m thêi Cã thÓ b¹n tíi tr­êng tr­íc ngµy ®­îc dän vµo n¬i ë chÝnh thøc hoÆc còng cã thÓ b¹n cÇn t×m n¬i ë trä. Cã nhiÒu ph­¬ng ¸n cho b¹n khi cÇn t×m chç nghØ qua ®ªm hoÆc n¬i ë t¹m thêi. Kh¸ch s¹n vµ m«ten lµ nh÷ng ph­¬ng ¸n tèn kÐm nhÊt, tuy nhiªn, gi¸ c¶ trong chuçi c¸c nhµ nghØ bªn ®­êng “b×nh d©n” l¹i rÊt hîp lý. Ngoµi ra, còng cã thÓ ®Õn c¸c nhµ trä cña Héi thanh niªn C¬ §èc (YMCA) hoÆc Héi n÷ thanh niªn C¬ §èc (YWCA), nhµ trä thanh niªn vµ c¸c 83 84 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú khu nhµ quèc tÕ. Mét vµi tr­êng cã c¸c khu néi tró, b¹n còng cã thÓ ë cïng víi ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng hoÆc cïng víi nh÷ng sinh viªn ®ang häc. Tèt h¬n c¶ b¹n nªn hái tr­íc ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ vÒ nh÷ng n¬i mµ b¹n cã thÓ nghØ qua ®ªm. ë néi tró PhÇn lín c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng Hoa Kú ®Òu cã khu néi tró hay ký tóc x¸ dµnh cho sinh viªn (residence halls hay dormitories, cßn ®­îc gäi lµ “dorms”). Nh÷ng khu nµy ë trong khu«n viªn tr­êng hay gÇn tr­êng vµ th«ng th­êng chØ dµnh cho sinh viªn ch­a lËp gia ®×nh chø kh«ng dµnh cho c¸c cÆp vî chång hoÆc c¸c gia ®×nh. §©y lµ n¬i lý t­ëng ®Ó gÆp gì c¸c sinh viªn Mü vµ ®Ó nhanh chãng lµm quen víi c¸c b¹n míi. Phßng trong ký tóc x¸ ®­îc trang bÞ nh÷ng ®å néi thÊt th«ng dông vµ nhiÒu khu ký tóc x¸ ë Hoa Kú cßn cã c¶ c¨ng tin. ë mét sè khu ký tóc x¸ cã c¶ phßng bÕp dµnh cho nh÷ng sinh viªn muèn tù nÊu ¨n. C¸c ký tóc x¸ th­êng cã phßng sinh ho¹t chung, lµ n¬i sinh viªn cã thÓ cïng nhau tô tËp ®Ó xem v« tuyÕn, ch¬i games hay ®¬n gi¶n chØ ®Ó gÆp b¹n bÌ. C¸c nh©n viªn qu¶n lý, th­êng ®­îc gäi lµ ng­êi phô tr¸ch khu néi tró (residence advisers) hoÆc ban qu¶n lý ký tóc x¸ (resident directors) th­êng cïng sèng trong ký tóc x¸ ®Ó ®¶m b¶o vÖ sinh vµ an ninh còng nh­ viÖc tu©n thñ c¸c qui ®Þnh. §a sè ng­êi phô tr¸ch chÝnh lµ c¸c sinh viªn ®­îc nhµ tr­êng tr¶ l­¬ng. Nh©n viªn phô tr¸ch cã thÓ lµ nguån cung cÊp th«ng tin vµ sù hç trî trong suèt niªn häc. Th«ng th­êng th× nhu cÇu vÒ ký tóc x¸ lµ rÊt lín vµ ®Ó cã ®­îc mét phßng trong khu nµy kh«ng ph¶i lµ dÔ. Ngay khi b¹n nhËn ®­îc th­ ®ång ý cña tr­êng mµ m×nh chän, h·y göi ngay b¶n ®¨ng ký xin ë néi tró. Cã thÓ b¹n sÏ ph¶i ®ãng tr­íc mét kho¶n tiÒn ®Æt cäc. T¹i mét sè tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng, nhu cÇu ë trong ký tóc x¸ qu¸ lín ®Õn møc ph¶i g¾p th¨m ®Ó xem ai ®­îc nhËn phßng. ch­¬ng 6: t×m nhµ ë Mét sè khu néi tró ®ãng cöa vµo ngµy lÔ, kú nghØ, c¸c ®ît nghØ gi÷a kú; nh÷ng khu kh¸c cã thÓ më quanh n¨m. NÕu nh­ b¹n cÇn ë néi tró c¶ trong ngµy lÔ vµ c¸c kú nghØ, h·y nhí yªu cÇu ®iÒu nµy ngay tõ tr­íc, c©n nh¾c tíi kh¶ n¨ng phôc vô cña khu ký tóc. B¹n còng cÇn hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ vÒ ph­¬ng ¸n ë cïng c¸c gia ®×nh ®Þa ph­¬ng hoÆc ë trong c¸c khu nhµ trä ngoµi tr­êng. NhiÒu phßng trong ký tóc th­êng cã hai sinh viªn trë lªn cïng ë. NhiÒu tr­êng yªu cÇu c¸c sinh viªn n¨m ®Çu ë chung phßng víi nhau. B¹n cïng phßng cã thÓ lµ mét sinh viªn cïng giíi mµ b¹n kh«ng quen biÕt. H·y chuÈn bÞ tinh thÇn ®Ó sèng víi mét ng­êi rÊt kh¸c so víi b¹n. Mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ng­êi cïng phßng th­êng lµ khëi ®Çu cña mét t×nh b¹n l©u dµi, tuy nhiªn trong mét vµi tr­êng hîp hiÕm hoi vÉn cã t×nh tr¹ng nh÷ng ng­êi cïng phßng kh«ng hîp nhau. NÕu nh­ b¹n gÆp khã kh¨n trong viÖc thu xÕp cuéc sèng víi b¹n cïng phßng th× ®õng ng¹i liªn hÖ víi ng­êi phô tr¸ch hoÆc bÊt kú ai chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc l­u tró cña tr­êng ®Ó tr×nh bµy t×nh h×nh. Trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt cã thÓ ®æi phßng hoÆc ®æi b¹n cïng phßng. Phßng trong khu ký tóc th«ng th­êng kh«ng cã phßng t¾m hoÆc nhµ vÖ sinh riªng. Thay vµo ®ã, sinh viªn sÏ dïng chung nh÷ng nhµ t¾m “c«ng céng” lín, dµnh riªng cho nam vµ cho n÷. ë Hoa Kú, mét nhµ t¾m cã c¶ phßng vÖ sinh, bån röa mÆt, bån t¾m hoÆc vßi hoa sen. Nãi chung, nh÷ng sinh viªn sèng trong ký tóc x¸ ph¶i tu©n theo mét lo¹t c¸c qui ®Þnh nh»m ®¶m b¶o cuéc sèng chung trong ký tóc x¸ ®­îc hµi hßa. Cã c¸c qui ®Þnh vÒ kiÓm so¸t tiÕng ån, vÖ sinh, sè kh¸ch tíi th¨m vµ c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña cuéc sèng. C¸c qui ®Þnh nµy thay ®æi tïy theo tõng khu nhµ ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña sinh viªn. VÝ dô, mét sè khu ký tóc ®­îc chØ ®Þnh nh­ lµ c¸c khu “Yªn tÜnh suèt 24 giê” dµnh cho sinh viªn ham häc, trong khi ®ã mét sè tßa nhµ kh¸c cã thÓ kh«ng ¸p dông c¸c qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ tiÕng ån dµnh cho c¸c sinh viªn yªu thÝch cuéc sèng s«i næi. 85 86 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú H·y ch¾c ch¾n r»ng b¹n ®· biÕt vÒ c¸c qui ®Þnh tr­íc khi b¹n chuyÓn ®Õn khu nhµ nµo ®ã ®Ó tr¸nh c¸c ®iÒu khã chÞu kh«ng cÇn thiÕt hoÆc nh÷ng sù hiÓu lÇm. C¸c vÝ dô vÒ nhµ ë t¹i khu néi tró ®iÓn h×nh bao gåm: • C¸c khu néi tró dµnh cho c¶ hai ph¸i: C¸c khu ký tóc nµy cã c¶ nam lÉn n÷ sinh viªn cïng ë trong mét tßa nhµ. §èi víi mét sè sinh viªn du häc, ®iÒu nµy cã thÓ lµ mét quan niÖm rÊt kh¸c biÖt vµ l¹ lÉm, tuy nhiªn l¹i rÊt phæ biÕn ë c¸c tr­êng ë Hoa Kú. MÆc dï vËy, c¸c sinh viªn nam vµ sinh viªn n÷ kh«ng ë cïng mét phßng. §«i khi hä sèng ë tõng tÇng kh¸c nhau hoÆc trong c¸c c¨n hé riªng biÖt gåm mét vµi phßng ngñ, mét phßng kh¸ch chung, mét hay hai nhµ t¾m. • C¸c khu néi tró dµnh cho tõng ph¸i: C¸c khu ký tóc nµy dµnh cho nh÷ng sinh viªn muèn sèng trong m«i tr­êng toµn nam hoÆc toµn n÷ h¬n. C¸c tr­êng ®¹i häc cã thÓ dµnh riªng mét khu hay Ýt nhÊt lµ mét phÇn cña tßa nhµ ®Ó cho sinh viªn nam vµ n÷ sèng t¸ch biÖt. “Tr­íc khi ®Õn Hoa Kú, t«i biÕt r»ng trong n¨m ®Çu t«i sÏ ph¶i sèng chung phßng. T«i ®· sî r»ng cuéc sèng nh­ vËy trong ký tóc sÏ qu¸ ån µo vµ kh«ng gióp g× cho viÖc häc cña m×nh. T«i còng kh«ng hÒ thÝch ý nghÜ ph¶i sèng chung phßng víi mét ng­êi hoµn toµn xa l¹! T«i ®· liªn hÖ víi ng­êi phô tr¸ch sinh viªn quèc tÕ cña m×nh ®Ó hái ý kiÕn, vµ «ng tr¶ lêi r»ng nhµ tr­êng dµnh c¸c tÇng “yªn tÜnh suèt 24 giê ” - theo c¸ch gäi cña «ng - cho c¸c sinh viªn muèn sèng trong m«i tr­êng yªn tÜnh vµ ham häc h¬n. Cuèi cïng t«i còng cã mét phßng trªn tÇng “24 - giê yªn tÜnh ®ã ”. Ban ®Çu, t«i còng thÊy rÊt l¹ khi ph¶i sèng chung phßng víi mét ng­êi kh¸c, nh­ng t«i ®· nhanh chãng quen víi ®iÒu nµy. T«i vµ c« b¹n cïng phßng dÇn ®· trë thµnh nh÷ng ng­êi b¹n tèt. Sèng néi tró còng thuËn tiÖn h¬n rÊt nhiÒu, vÝ dô nh­, buæi s¸ng ch­¬ng 6: t×m nhµ ë cã thÓ ®­îc dËy muén tr­íc khi ®Õn líp! TÊt nhiªn, còng gièng nh­ trong bÊt cø m«i tr­êng nµo, ®«i khi ký tóc kh«ng ®­îc yªn tÜnh vµ ch¨m chó häc hµnh l¾m, tuy vËy chóng t«i còng cã ng­êi phô tr¸ch khu néi tró ®Ó ®¶m b¶o viÖc tu©n thñ c¸c qui ®Þnh ë ®©y. T«i kh«ng hÒ hèi tiÕc ®· quyÕt ®Þnh sèng trong ký tóc. §iÒu ®ã gióp t«i ®· tËn h­ëng cuéc sèng ë Mü nhiÒu h¬n n÷a! ” - Christina, sinh viªn Thôy §iÓn • C¸c c¨n hé trong tr­êng: Mét sè tr­êng ®¹i häc cßn cã c¶ khu c¨n hé trong tr­êng. Nhu cÇu víi c¸c c¨n hé lµ rÊt lín. Th«ng th­êng nh÷ng c¨n hé nµy ®­îc ­u tiªn cho c¸c sinh viªn n¨m cuèi hoÆc c¸c nghiªn cøu sinh hay nh÷ng sinh viªn ®· cã gia ®×nh. • C¸c khu nhµ ë cho héi n÷ sinh vµ héi nam sinh: Héi nam sinh (dµnh cho nam) vµ héi n÷ sinh (danh cho n÷) lµ c¸c tæ chøc x· héi g¾n bã chÆt chÏ mµ thµnh viªn lµ c¸c nam sinh vµ n÷ sinh cïng sèng trong mét tßa nhµ do tæ chøc nµy qu¶n lý. C¸c khu héi n÷ sinh vµ héi nam sinh cã thÓ ë trong hoÆc ngoµi tr­êng. C¸c tæ chøc nµy rÊt coi träng ho¹t ®éng x· héi. C¸c héi viªn míi ®­îc lùa chän qua rÊt nhiÒu ho¹t ®éng trong mét kho¶ng thêi gian gäi lµ “tuÇn n­íc rót” (rush week). TuÇn n­íc rót th­êng ®­îc tæ chøc vµo tuÇn tr­íc khi b­íc vµo häc. Sèng trong c¸c khu nam sinh hay khu n÷ sinh cã thÓ h¹n chÕ víi c¸c sinh viªn n¨m cuèi. • Khu sinh viªn cã gia ®×nh: Trong mét sè tr­êng ®¹i häc cã c¸c ng«i nhµ hoÆc c¨n hé do tr­êng së h÷u vµ qu¶n lý dµnh riªng cho c¸c sinh viªn ®· cã gia ®×nh. Th«ng th­êng sè c¨n hé cßn trèng rÊt h¹n chÕ. Nhu cÇu ®èi víi c¸c c¨n hé nµy, th­êng ®­îc trang bÞ s½n ®å ®¹c, lµ rÊt cao. C¸c sinh viªn ®· cã gia ®×nh nªn hái xem c¸c c¨n hé hay nhµ ë nµy cßn trèng hay kh«ng, cµng sím cµng tèt. 87 88 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ë ngo¹i tró NÕu kh«ng thÓ t×m ®­îc n¬i ë trong khu néi tró cña tr­êng, cã lÏ b¹n nªn t×m mét n¬i ë ngoµi tr­êng, ®Æc biÖt lµ víi sinh viªn sèng cïng gia ®×nh. Trong khi t¹i c¸c thµnh phè lín, khu néi tró do tr­êng bao cÊp th­êng tèn Ýt chi phÝ h¬n so víi c¸c khu ë ngoµi tr­êng th× t¹i c¸c thµnh phè nhá ch­a h¼n lµ nh­ vËy. C¸c ph­¬ng ¸n vÒ nhµ ë bao gåm nhµ hoÆc c¨n hé cã s½n hoÆc ch­a cã néi thÊt, c¸c khu nhµ ë do t­ nh©n qu¶n lý, c¸c khu chung c­ hîp t¸c, c¸c phßng cho thuª trong c¸c t­ gia. §Ó t×m n¬i ë ngoµi tr­êng, h·y hái Phßng nhµ ë cña tr­êng hoÆc nhê c¸c chuyªn môc qu¶ng c¸o (cßn ®­îc gäi lµ “want ads“ hay “classifieds”) trªn c¸c tê b¸o ®Þa ph­¬ng ®Ó ®­îc t­ vÊn. NhiÒu tê b¸o ë Hoa Kú hiÖn nay ®Òu ®¨ng t¶i trªn M¹ng toµn cÇu (World Wide Web), v× vËy b¹n cã thÓ t×m kiÕm c¸c c¬ héi vÒ nhµ ë trong khi vÉn ngåi ë nhµ. H·y c¸c ®äc b¶n tin trong tr­êng xem cã th«ng b¸o nµo dµnh cho c¸c sinh viªn muèn t×m b¹n ®Ó thuª phßng chung. H·y nhê nh÷ng ng­êi th«ng th¹o trong vïng hoÆc nhê ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ gîi ý gióp. Nh×n chung, chi phÝ vÒ nhµ ë chØ nªn giíi h¹n trong kho¶ng mét phÇn ba hoÆc mét phÇn t­ tæng chi phÝ sinh ho¹t dù kiÕn. NÕu nh­ tiÒn nhµ chiÕm mét nöa th× cã lÏ lµ b¹n ®· tiªu qu¸ nhiÒu. NÕu nh­ chi phÝ thuª nhµ rÎ kh«ng ngê th× cã thÓ khu nhµ b¹n ë kh«ng ®¹t c¸c tiªu chuÈn ®Æt ra. C¸c thµnh phè cña Hoa Kú ®Òu cã nh÷ng qui ®Þnh riªng vÒ nhµ ë, ®­îc gäi lµ nh÷ng “qui ®Þnh” hay “®iÒu luËt vÒ nhµ ë”. Nh÷ng qui ®Þnh nµy ®Æt ra c¸c tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o c¸c khu c¨n hé vµ nhµ ë an toµn vµ hîp vÖ sinh. Thu xÕp ®­îc mét n¬i ngo¹i tró cã thÓ thùc sù lµ mét bµi to¸n khã. Ch¼ng h¹n nÕu b¹n kh«ng cã « t« th× ®Þa ®iÓm n¬i ë rÊt quan träng. NÕu c¨n hé ë xa h¬n kho¶ng c¸ch ®Ó ®i bé ®­îc tíi tr­êng th× cã thÓ sÏ lµ mét ®iÒu bÊt tiÖn, trõ khi gÇn ®ã cã c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng. H¬i ®èt, ®iÖn vµ dÞch vô ®iÖn tho¹i, gäi ch­¬ng 6: t×m nhµ ë chung lµ “c¸c tiÖn Ých”, th­êng kh«ng tÝnh trong tiÒn thuª nhµ vµ b¹n, ng­êi thuª nhµ, ph¶i tr¶ hµng th¸ng. B¹n nªn thanh to¸n trùc tiÕp víi ®¬n vÞ phô tr¸ch riªng tõng m¶ng. Tr­íc khi ký hîp ®ång thuª nhµ h·y hái ng­êi thuª tr­íc hoÆc chÝnh c¸c c«ng ty ®Ó ­íc ®o¸n ®­îc chi phÝ hµng th¸ng cho kho¶n nµy. ë nh÷ng vïng l¹nh th× lß s­ëi cã thÓ kh¸ tèn kÐm, vµ khi tÝnh chi phÝ hµng th¸ng nªn l­u ý tíi tiÒn ®iÖn vµ tiÒn khÝ ®èt. Lß s­ëi, ®iÖn, ®iÖn tho¹i cã thÓ lµm ph¸t sinh thªm mét kho¶n tõ 75 ®Õn 200 ®«-la hoÆc nhiÒu h¬n ngoµi tiÒn thuª nhµ hµng th¸ng. TiÒn n­íc vµ tiÒn dän r¸c th­êng tÝnh s½n trong tiÒn thuª nhµ. Thuª nhµ chung còng lµ c¸ch ®Ó gi¶m bít chi phÝ. NÕu kh«ng biÕt ph¶i thuª chung phßng víi ai b¹n cã thÓ rñ mét sinh viªn kh¸c ®ang t×m b¹n cïng phßng ®Ó thuª chung. Th«ng th­êng c¸c sinh viªn hay ®¨ng tin t×m ng­êi ®Ó cïng thuª nhµ. NÕu b¹n tr¶ lêi mét mÈu tin cã thÓ b¹n sÏ ®­îc mêi ®Õn ®Ó cïng nãi chuyÖn riªng. §©y lµ c¸ch rÊt hay ®Ó xem liÖu hai ng­êi cã thÓ thu xÕp ®­îc cuéc sèng chung víi nhau kh«ng. §õng bao giê cïng thuª chung khi b¹n ch­a thèng nhÊt c¸c vÊn ®Ò nh­ thãi quen häc tËp, hót thuèc, dän dÑp, tiÖc tïng, kh¸ch nghØ ®ªm, thùc phÈm, chia sÎ c¸c kho¶n phÝ vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c t­¬ng tù. NÕu b¹n quyÕt ®Þnh sèng mét m×nh hoÆc gi¶ sö b¹n cã gia ®×nh, khi t×m nhµ h·y ®i cïng ai ®ã am hiÓu céng ®ång ®Þa ph­¬ng ®ång thêi mang theo c¸c lo¹i thñ tôc giÊy tê thuª nhµ. Khi t×m thÊy mét c¨n nhµ nh­ ý, b¹n cÇn tháa thuËn víi chñ nhµ. §©y ®­îc gäi lµ “tháa thuËn cho thuª” (rental agreement) hoÆc mét “hîp ®ång thuª” (lease). Hîp ®ång thuª lµ mét b¶n hîp ®ång x¸c nhËn vÒ mÆt ph¸p lý ng­êi thuª nhµ (renter hay lessee) sÏ thuª mét c¨n hé hoÆc c¨n nhµ nµo ®ã trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. B¶n hîp ®ång nµy còng x¸c nhËn ng­êi chñ nhµ (landlord) hay ng­êi cho thuª (lessor) sÏ cho thuª c¨n nhµ hoÆc c¨n hé ®ã trong kho¶ng thêi gian cô thÓ. Kh«ng nªn thuª nÕu b¹n kh«ng dù ®Þnh ë ®Õn hÕt kho¶ng thêi gian ghi trong hîp ®ång. 89 90 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 6: t×m nhµ ë Tr­íc khi ng­êi thuª chuyÓn ®Õn ë, nhiÒu chñ nhµ yªu cÇu tr¶ tiÒn thuª cho th¸ng ®Çu tiªn vµ th¸ng cuèi cïng. Kho¶n nµy ®­îc gäi lµ “tiÒn thuª tr¶ tr­íc”, ®¶m b¶o ng­êi thuª th«ng b¸o víi chñ nhµ 30 ngµy tr­íc khi dän ®i. NhiÒu chñ nhµ cßn yªu cÇu mét kho¶n thÕ chÊp (cßn ®­îc gäi lµ “tiÒn ®Æt cäc ®Ó lµm vÖ sinh”), th­êng t­¬ng ®­¬ng víi tiÒn thuª nhµ mét th¸ng. §©y lµ kho¶n ®¶m b¶o víi ng­êi chñ nhµ r»ng ng­êi thuª sÏ kh«ng g©y ra háng hãc g× vµ c¨n nhµ sÏ vÉn trong ®iÒu kiÖn tèt khi ng­êi thuª dän ®i. NÕu nh­ khi ng­êi thuª dän ®i c¨n nhµ vÉn trong ®iÒu kiÖn tèt, chñ nhµ sÏ tr¶ l¹i kho¶n tiÒn ®Æt cäc nµy. B¹n nªn lÊy giÊy biªn nhËn ®Ó lµm chøng lµ ®· ®­a cho chñ nhµ kho¶n thÕ chÊp trªn. trong ®ã ghi râ tÊt c¶ c¸c kho¶n môc vµ ®iÒu kiÖn ®­îc nªu ra chi tiÕt. Tr­íc khi ký kÕt bÊt cø mét lo¹i tháa thuËn thuª nµo, h·y ch¾c r»ng b¹n hoµn toµn hiÓu vµ n¾m râ vÒ hîp ®ång ®ã. H·y xin ng­êi chñ nhµ vµi phót ®Ó xem l¹i b¶n hîp ®ång mét c¸ch cÈn thËn, ®iÒu nµy lµ hoµn toµn chÊp nhËn ®­îc. B¹n kh«ng cÇn ph¶i ký ngay. NÕu b¹n cã nghi ngê g×, h·y liªn hÖ víi v¨n phßng chuyªn m«n t¹i tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n. NhiÒu tr­êng còng ®­a ra lêi khuyªn dµnh cho c¸c sinh viªn dù ®Þnh sèng ngo¹i tró. Víi t­ c¸ch lµ ng­êi thuª, b¹n còng cÇn ph¶i gi÷ mét b¶n sao hîp ®ång thuª. Tr­íc khi ký hîp ®ång thuª, b¹n h·y ®i xem qua c¨n nhµ cïng chñ nhµ hoÆc ng­êi qu¶n lý vµ ghi l¹i c¸c chç kh«ng hoµn chØnh mµ b¹n sÏ kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm khi dän ®i. VÝ dô cã thÓ lµ lç ®inh do ng­êi thuª tr­íc treo bøc tranh, nh÷ng m¶nh ngãi vì, nh÷ng ®å gç bÞ háng, c¸c vÕt bÈn trªn th¶m. §«i khi còng cã c¸c khu chung c­ liªn hîp do t­ nh©n së h÷u gÇn tr­êng. Nh÷ng khu nµy ®­îc thiÕt kÕ dµnh cho sinh viªn vµ ®­îc ®iÒu hµnh gièng nh­ trong c¸c khu ký tóc cña tr­êng, chØ kh¸c lµ do t­ nh©n së h÷u. Th«ng th­êng, chi phÝ trong c¸c khu nµy còng t­¬ng ®­¬ng víi chi phÝ trong khu néi tró ë tr­êng. Mét ®iÒu quan träng lµ b¹n ph¶i biÕt râ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh víi t­ c¸ch ng­êi thuª còng nh­ c¸c nghÜa vô cña chñ nhµ. Tr­íc khi ký hîp ®ång thuª, h·y hái vÒ c¸c qui ®Þnh vµ h¹n chÕ. Tr¸ch nhiÖm cña b¹n lµ tr¶ tiÒn thuª ®óng h¹n, gi÷ phßng s¹ch sÏ, söa ch÷a c¸c háng hãc do b¹n g©y ra vµ th«ng b¸o l¹i víi ng­êi chñ nhµ nÕu cã ®å ®¹c nµo bÞ háng. B¹n kh«ng ®­îc ph¸ vì sù yªn tÜnh, tøc lµ kh«ng ®­îc g©y ån µo qu¸ møc vµ b¹n ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kho¶n theo ®óng hîp ®ång thuª. NghÜa vô cña chñ nhµ lµ söa ch÷a vµ b¶o tr× c¨n nhµ. Chñ nhµ kh«ng ®­îc can thiÖp vµo viÖc sö dông c¨n hé cña b¹n, kh«ng ®­îc vµo phßng mµ kh«ng ®­îc b¹n cho phÐp còng nh­ kh«ng ®­îc di chuyÓn ®å ®¹c cña b¹n. Ng­êi chñ nhµ ph¶i th«ng b¸o cho b¹n nÕu nh­ tßa nhµ cã c¨n phßng b¹n thuª ®· bÞ b¸n. ChØ chÊp nhËn b¶n hîp ®ång thuª ®­îc so¹n th¶o trªn giÊy, Khu chung c­ ngoµi tr­êng C¸c khu chung c­ hîp t¸c (Co-Ops) Chung c­ hîp t¸c th«ng th­êng lµ mét c¨n nhµ lín trong ®ã mét nhãm sinh viªn sèng cïng nhau, cïng chia sÎ c¸c chi phÝ vµ c¸c c«ng viÖc nhµ. C¸c sinh viªn lÇn l­ît nÊu ¨n vµ cïng nhau dän dÑp vµ gi÷ g×n c¶nh quan cho ng«i nhµ. C¸c phßng trong c¸c chung c­ nµy th­êng khã kiÕm h¬n v× nãi chung, chi phÝ cña nã Ýt tèn kÐm h¬n. Thuª chung mét c¨n hé §©y lµ c¸ch mµ theo ®ã c¸c c¨n phßng th­êng do tõng c¸ nh©n thuª riªng chø hiÕm khi do nhiÒu ng­êi ë chung mét phßng. C¸c dông cô lµm bÕp th­êng ®­îc trang bÞ s½n. Cã lÏ ®©y lµ c¸ch ë trä tiÕt kiÖm nhÊt nh­ng nhiÒu khi còng gÆp ph¶i c¸c vÊn ®Ò trong mèi 91 92 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú quan hÖ con ng­êi (dïng chung phßng t¾m, nhµ bÕp v.v.). NÕu nh­ b¹n ®ang c©n nh¾c xem cã nªn thuª cïng c¨n hé hay kh«ng, h·y cÈn thËn khi lùa chän vµ t×m hiÓu thËt kü cµng. Sèng cïng mét gia ®×nh ng­êi Mü NhiÒu khi nh÷ng ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cã s½n danh s¸ch nh÷ng gia ®×nh trong céng ®ång muèn cho c¸c sinh viªn du häc ë nhê. §«i khi c¸c gia ®×nh nµy muèn c¸c sinh viªn ë nhê gióp hä mét sè c«ng viÖc nh­ tr«ng trÎ, dän dÑp nhµ cöa. Thay vµo ®ã, hä sÏ gi¶m mét phÇn hoÆc kh«ng lÊy tiÒn thuª nhµ. Sèng cïng mét gia ®×nh cã thÓ h­ëng kh«ng khÝ ®Çm Êm vµ cã thªm nhiÒu kû niÖm, song h·y c©n nh¾c thËt cÈn thËn tõng gia ®×nh còng nh­ viÖc thu xÕp cuéc sèng cña b¹n, ®ång thêi cÇn ph¶i hiÓu râ hä mong ®îi g× ë b¹n. H·y nãi chuyÖn víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh xem cã ph¶i hä ®Þnh tÝnh c¸c c«ng viÖc mµ b¹n gióp vµo chi phÝ thuª nhµ. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc ChÝnh phñ Hoa Kú coi nh­ lµ viÖc lµm c«ng vµ do ®ã chÞu sù ®iÒu chØnh cña mét sè qui ®Þnh. “Lóc ®ã t«i ®ang theo häc n¨m thø hai ë Hoa Kú, vµ n¨m thø nhÊt t«i ®· sèng trong ký tóc x¸ cña tr­êng. MÆc dï t«i rÊt thÝch cuéc sèng ë trong tr­êng nh­ng t«i vÉn muèn cã g× ®ã riªng t­ vµ c¸ nh©n h¬n trong n¨m thø hai nµy. Cïng víi hai ng­êi b¹n cïng khoa, chóng t«i quyÕt ®Þnh thuª mét c¨n hé gÇn tr­êng. Chóng t«i ®Õn liªn hÖ víi phßng dÞch vô nhµ ë cña tr­êng n¬i cã mét danh s¸ch c¸c n¬i cho thuª trä ë ngoµi tr­êng. Xem qua danh s¸ch cuèi cïng chóng t«i còng t×m thÊy mét c¨n hé ba phßng phï hîp víi nhu cÇu cña m×nh. Chóng t«i mçi ng­êi chÞu mét phÇn ba chi phÝ, do ®ã còng chØ t­¬ng ®­¬ng víi chi phÝ trong ký tóc x¸. VÊn ®Ò duy nhÊt lµ hµng ngµy t«i ph¶i mÊt 20 phót ®Ó ®i häc b»ng ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng. Chóng t«i còng chØ cã rÊt Ýt ®å ®¹c bëi v× kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó s¾m ®Çy ®ñ ®å lµm ch­¬ng 6: t×m nhµ ë bÕp vµ ®å cho phßng kh¸ch, vÝ dô mét sè thø nh­ vËy. Chóng t«i mua gi­êng ngñ, mét chiÕc bµn, mét vµi c¸i ghÕ vµ mét chiÕc x«pha tõ c¸c xe b¸n hµng l­u ®éng vµ c¸c cöa hµng gi¶m gi¸. §èi víi chóng t«i thÕ lµ ®­îc l¾m råi! Cuèi n¨m häc chóng t«i b¸n l¹i phÇn lín c¸c ®å ®¹c cho b¹n bÌ. T«i thÝch cã mét n¬i cña riªng m×nh mµ t«i cã thÓ gäi lµ nhµ, cho dï nÕu ®iÒu ®ã ®ßi hái ë t«i nhiÒu tr¸ch nhiÖm vµ rµng buéc h¬n”. - Shareen, sinh viªn Tanzania Qu¸n ¨n vµ phiÕu ¨n HÇu hÕt c¸c ký tóc x¸ trong c¸c tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng ë Hoa Kú ®Òu ®­îc trang bÞ s½n c¸c dông cô lµm bÕp. MÆc dï vËy, dïng b÷a t¹i c¸c qu¸n ¨n tù phôc vô vÉn lµ lùa chän cña nh÷ng sinh viªn kh«ng cã thêi gian nÊu n­íng. §a sè c¸c khu ký tóc ®Òu cã mét qu¸n ¨n tù phôc vô ë bªn trong hay ë gÇn ®ã, t¹i ®©y sinh viªn ®­îc phôc vô c¸c thøc ¨n gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng. Th«ng th­êng sinh viªn cã thÓ ®¨ng ký tr­íc mét trong sè nhiÒu lo¹i phiÕu ¨n theo ®ã hä sÏ tr¶ tr­íc cho b÷a ¨n cña m×nh. Tïy thuéc vµo khÈu vÞ vµ tói tiÒn cña m×nh, b¹n cã thÓ thÊy c¸c phiÕu ¨n nµy rÊt thuËn tiÖn, ph¶i ch¨ng vµ dÔ mua. Mét sè tr­êng ®¹i häc yªu cÇu tÊt c¶ sinh viªn trong ký tóc ph¶i ®¨ng ký phiÕu ¨n. C¸c qu¸n ¨n tù phôc vô më cöa vµo nh÷ng giê nhÊt ®Þnh vµ th­êng cã thùc ®¬n rÊt phong phó, kÓ c¶ thùc ®¬n ¨n chay dµnh cho ng­êi kiªng thÞt. C¸c phiÕu ¨n ®«i khi còng dµnh cho c¶ c¸c sinh viªn sèng ngoµi tr­êng, ®iÒu nµy rÊt tiÖn lîi ®èi víi c¸c sinh viªn ph¶i ¨n c¶ hai b÷a trong tr­êng. NÕu b¹n dù ®Þnh thuª mét c¨n hé vµ kh«ng muèn nÊu ¨n hoÆc gi¶ dô b¹n thÝch viÖc giao l­u gÆp gì khi ¨n trong c¸c qu¸n tù phôc vô, h·y thö mua phiÕu ¨n trong tr­êng xem sao. C¸c qu¸n ¨n tù phôc vô nãi chung th­êng ®ãng cöa vµo c¸c ngµy lÔ vµ c¸c kú nghØ. 93 94 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Tãm t¾t néi dung • N¾m râ vÒ c¸c h×nh thøc ë trä ®a d¹ng t¹i tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n. • Nhu cÇu ®èi víi c¸c khu néi tró cña tr­êng, còng nh­ c¸c khu dµnh cho sinh viªn ®· cã gia ®×nh lu«n lu«n rÊt lín. H·y ®¨ng ký sím. Khi quyÕt ®Þnh ë trong tr­êng, h·y chän h×nh thøc nµo phï hîp víi nhu cÇu cña b¹n nhÊt. • NÕu b¹n quyÕt ®Þnh ngo¹i tró, h·y liªn hÖ víi v¨n phßng ngo¹i tró t¹i tr­êng ®¹i häc hoÆc cao ®¼ng cña b¹n ®Ó ®­îc t­ vÊn. • H·y so¸t l¹i c¸c tháa thuËn thuª vµ cho thuª mét c¸ch kü l­ìng, vµ ®õng ký nÕu nh­ b¹n cã ®iÒu g× ch­a râ hoÆc ch­a ®ång ý. • Cho dï b¹n thu xÕp n¬i ë theo c¸ch nµo, h·y c©n nh¾c viÖc mua c¸c lo¹i phiÕu ¨n trong tr­êng. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy Ch­¬ng 7 TH¤NG TIN H÷U ÝCH CHO CUéC SèNG H»NG NGµY Khi ë Hoa Kú b¹n sÏ muèn lµm nhiÒu ®iÒu kh¸c ngoµi viÖc häc tËp. B¹n sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó kh¸m ph¸ Hoa Kú th«ng qua nh÷ng giao tiÕp hµng ngµy víi ng­êi Mü, ®i th¨m nh÷ng danh th¾ng ë trong vïng vµ tíi c¸c miÒn kh¸c nhau cña Hoa Kú. B¹n sÏ ph¶i xö lý nh÷ng vÊn ®Ò nh­ ng©n hµng, mua s¾m, dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng, luËt giao th«ng vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, c¸ch cho tiÒn boa, v.v... Ch­¬ng nµy sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin h÷u Ých gióp c¸c b¹n quen víi c¸c dÞch vô tiÖn Ých, c¬ héi vµ lèi sèng hµng ngµy ë Hoa Kú. NÕu b¹n tíi Hoa Kú cïng gia ®×nh th× nh÷ng th«ng tin nµy còng gióp b¹n gióp ®ì ng­êi th©n sèng ë quª h­¬ng míi cña m×nh. 95 96 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ tiÒn §ång tiÒn Hoa Kú §¬n vÞ tiÒn tÖ cña Hoa Kú lµ ®ång ®«-la Mü ($), mét ®«-la b»ng 100 cent (#). Mét ®«-la th­êng ®­îc viÕt lµ $1 hoÆc $1.00. Ng­êi ta th­êng dïng bèn lo¹i tiÒn xu: ®ång 1 cent, ®ång 5 cent, ®ång 10 cent vµ ®ång 25 cent. Ng­êi Mü th­êng gäi c¸c ®ång xu theo tªn chø kh«ng theo gi¸ trÞ cña chóng. §ång 1 cent lµ “penny”, ®ång 5 cent lµ “nickel”, ®ång 10 cent lµ “dime” vµ ®ång 25 cent lµ “quarter”. Hoa Kú còng cã ®ång xu 50 cent vµ ®ång 1 ®«-la nh­ng hiÕm khi thÊy trong l­u th«ng. TiÒn giÊy cña Hoa Kú (th­êng ®­îc gäi lµ giÊy b¹c: vÝ dô nh­ tê b¹c 1 ®«-la) cã c¸c lo¹i mÖnh gi¸ 1 ®«-la ($1.00), 2 ®«-la ($2.00, nh­ng lo¹i nµy rÊt hiÕm), 5 ®«-la ($5.00), 10 ®«-la ($10.00), 20 ®«-la ($20.00), 50 ®«-la ($50.00) vµ 100 ®«-la ($100.00). B¹n sÏ ®Ó ý thÊy ngay r»ng, kh¸c víi tiÒn giÊy cña c¸c n­íc, tiÒn giÊy cña Hoa Kú ®Òu cã cïng kÝch th­íc vµ mµu s¾c. Ng­êi ta ph©n biÖt c¸c lo¹i tiÒn th«ng qua mÖnh gi¸ vµ ch©n dung c¸c nh©n vËt lÞch sö cña Hoa Kú ®­îc in trªn tê tiÒn. Ban ®Çu b¹n cã thÓ sÏ thÊy rÊt khã kh¨n vµ ph¶i nh×n c¸c tê tiÒn thËt kü khi chi tiªu. Nh­ng ch¼ng mÊy chèc b¹n sÏ quen víi c¸c tê tiÒn vµ dÔ dµng ph©n biÖt chóng víi nhau. Ng­êi ta còng in gi¸ trÞ lªn tiÒn xu cña Hoa Kú vµ mçi lo¹i tiÒn xu th× cã kÝch cì kh¸c nhau. Më tµi kho¶n ng©n hµng Mét trong nh÷ng ®iÒu b¹n ph¶i lµm ®Çu tiªn khi tíi Hoa Kú lµ më tµi kho¶n ng©n hµng. SÏ rÊt kh«ng hay khi b¹n ®i ®©u còng mang theo nhiÒu tiÒn hay ®Ó tiÒn trong phßng. HÇu nh­ ng©n hµng nµo còng cã trô së t¹i trung t©m c¸c thµnh phè hay thÞ trÊn. C¸c ng©n hµng còng th­êng më chi nh¸nh ë nh÷ng vïng ngo¹i « hay ë mét sè ®Þa ®iÓm kh¸c nhau trong thµnh phè hoÆc thÞ trÊn. ThËm ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy chÝ nÕu ng©n hµng kh«ng më chi nh¸nh ë gÇn nhµ b¹n th× b¹n còng th­êng cã thÓ t×m ®­îc mét m¸y rót tiÒn tù ®éng ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña b¹n. Ng©n hµng th­êng më cña tõ 9 giê s¸ng ®Õn 3 giê chiÒu c¸c ngµy tõ thø hai ®Õn thø s¸u. Vµo c¸c ngµy thø s¸u, nhiÒu ng©n hµng ®ãng cöa muén h¬n vµi tiÕng vµ cã nh÷ng ng©n hµng më cöa vµo c¶ s¸ng thø b¶y tõ 9 giê ®Õn 12 giê tr­a. Ng­êi t­ vÊn cho sinh viªn quèc tÕ cã thÓ cho b¹n biÕt ng©n hµng nµo thuËn tiÖn nhÊt cho sinh viªn ë ký tóc. C¸c b¹n cÇn nhí r»ng ng©n hµng lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. C¸c ng©n hµng ®Òu kh¸c nhau vµ hä ®Òu muèn ®­îc phôc vô b¹n. B¹n nªn tham kh¶o vµi ng©n hµng vµ quyÕt ®Þnh xem ng©n hµng nµo ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña b¹n. Khi b¹n ®· s½n sµng më tµi kho¶n ng©n hµng b¹n h·y ®Õn phßng “Tµi kho¶n míi” cña ng©n hµng mµ b¹n ®· lùa chän. Nh©n viªn ng©n hµng sÏ gióp b¹n më tµi kho¶n vµ gi¶i thÝch c¸c lo¹i tµi kho¶n kh¸c nhau kÌm víi chi phÝ vµ dÞch vô cña mçi lo¹i tµi kho¶n ®ã cho b¹n. B¹n nªn më c¶ hai lo¹i tµi kho¶n tiÕt kiÖm vµ tµi kho¶n sÐc (tµi kho¶n v·ng lai) ë cïng mét ng©n hµng bëi ®¬n gi¶n lµ nã sÏ tiÖn lîi h¬n cho b¹n. Ch¼ng h¹n nh­ b¹n cã c¶ tµi kho¶n tiÕt kiÖm lÉn tµi kho¶n sÐc ë cïng mét ng©n hµng th× b¹n cã thÓ dÔ dµng chuyÓn kho¶n tõ tµi kho¶n nä sang tµi kho¶n kia. C¸c ng©n hµng cã l·i suÊt kh¸c nhau ®èi víi tµi kho¶n sÐc vµ tµi kho¶n tiÕt kiÖm. H·y t×m hiÓu vµ so s¸nh l·i suÊt cña tµi kho¶n sÐc vµ tµi kho¶n tiÕt kiÖm ë vµi ng©n hµng tr­íc khi b¹n quyÕt ®Þnh më tµi kho¶n ë ng©n hµng nµo. Ng©n hµng trªn m¹ng còng lµ mét lùa chän kh¸c ngoµi c¸c ng©n hµng theo kiÓu truyÒn thèng vµ b¹n còng cã c¬ héi ®Ó khai th¸c. Nguån th«ng tin tèt nhÊt vÒ c¸c ng©n hµng trªn m¹ng c¸c b¹n cã thÓ t×m trªn m¹ng Internet. Tµi kho¶n sÐc Tµi kho¶n sÐc (ë nhiÒu n­íc kh¸c ng­êi ta gäi lµ “tµi kho¶n v·ng lai”) lµ mét c¸ch gi÷ tiÒn an toµn mµ vÉn dÔ lÊy ®Ó chi dïng. SÐc lµ 97 98 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú mét c¸ch ®¬n gi¶n dïng ®Ó thanh to¸n hãa ®¬n, ®Æc biÖt lµ b»ng c¸ch göi sÐc qua ®­êng b­u ®iÖn. Nh­ng chí bao giê göi tiÒn mÆt b»ng c¸ch cho vµo phong b× göi qua ®­êng b­u ®iÖn. M¸y rót tiÒn tù ®éng vµ dÞch vô ng©n hµng 24 giê/ngµy HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c ng©n hµng Hoa Kú hiÖn nay ®Òu cung cÊp dÞch vô ng©n hµng suèt 24 giê/ngµy th«ng qua “m¸y rót tiÒn tù ®éng” hay m¸y ATM. Khi b¹n më tµi kho¶n ë ng©n hµng, b¹n sÏ ®­îc cÊp mét thÎ ng©n hµng vµ mét m· sè c¸ nh©n (PIN). B¹n cã thÓ sö dông thÎ ng©n hµng nµy t¹i c¸c m¸y ATM cña chÝnh ng©n hµng ®ã ®Ó thùc hiÖn c¸c giao dÞch trªn tµi kho¶n cña m×nh. §iÒu nµy cho phÐp b¹n lµm c¸c viÖc nh­ rót hay göi tiÒn, chuyÓn kho¶n, kiÓm tra sè d­ 24 giê/ngµy. Nãi chung, b¹n còng cã thÓ sö dông thÎ ng©n hµng t¹i nh÷ng m¸y ATM cña c¸c ng©n hµng kh¸c vµ chÞu mÊt mét sè tiÒn phÝ dÞch vô nhá khi b¹n rót tiÒn mÆt. Th­êng th× c¸c ng©n hµng giíi h¹n sè l­îng tiÒn b¹n cã thÓ rót tõ m¸y ATM trong mét ngµy lµ tõ 200 ®«-la ®Õn 400 ®«-la. HiÖn nay ë Hoa Kú, b¹n cã thÓ dïng thÎ ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn hÇu hÕt c¸c giao dÞch tiÒn tÖ. NhiÒu cöa hµng cã hÖ thèng cho phÐp b¹n cã thÓ dïng thÎ ng©n hµng thay v× tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n cho hµng hãa. Theo ph­¬ng thøc nµy th× tiÒn sÏ bÞ khÊu trõ trùc tiÕp tõ tµi kho¶n ng©n hµng cña b¹n. Tuy b¹n kh«ng dïng tiÒn mÆt khi tr¶ tiÒn b»ng thÎ nh­ng b¹n còng nªn ghi l¹i nh÷ng kho¶n chi tiªu trong tµi kho¶n ®Ó tr¸nh tr­êng hîp tiªu tiÒn qu¸ nhiÒu. B¹n còng nªn cÈn thËn lóc nµo còng mang theo mét Ýt tiÒn lÎ bëi m¸y ATM cã thÓ bÞ treo bÊt cø lóc nµo. Dïng thÎ ng©n hµng còng rÊt tiÖn lîi bëi b¹n cã thÓ dïng thÎ nµy ë trªn kh¾p n­íc Mü vµ ë c¶ mét sè quèc gia kÕt nèi cïng hÖ thèng ng©n hµng Hoa Kú. ThÎ ng©n hµng cña quèc gia kh¸c còng cã thÓ sö dông ®­îc ë Hoa Kú nÕu thÎ nµy ho¹t ®éng ®­îc trªn mét trong nh÷ng hÖ thèng ng©n hµng ë Hoa Kú. Tr­íc khi sang ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy Hoa Kú, b¹n nªn hái ng©n hµng trong n­íc xem b¹n cã thÓ sö dông ®­îc thÎ ng©n hµng cña m×nh ë Hoa Kú hay kh«ng. §iÒu nµy ®Æc biÖt h÷u Ých nÕu trong tr­êng hîp khÈn cÊp b¹n cÇn chuyÓn tiÒn nhanh tõ nhµ sang. HÇu hÕt c¸c m¸y ATM ®Òu chÊp nhËn thÎ tÝn dông. NÕu b¹n cã thÎ tÝn dông mµ ch­a muèn dïng víi m¸y ATM véi th× h·y yªu cÇu ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cµi ®Æt mét m· sè c¸ nh©n cho thÎ cña b¹n. Tõ lóc ®ã trë ®i b¹n sÏ cã thÓ sö dông thÎ tÝn dông cña m×nh víi m¸y ATM. Tuy nhiªn, b¹n còng cÇn chó ý r»ng giao dÞch nµy ®­îc coi lµ “øng tr­íc tiÒn mÆt” vµ v× vËy c«ng ty thÎ cña b¹n sÏ ngay lËp tøc tÝnh l·i víi kho¶n tiÒn nµy. Trong mét sè tr­êng hîp, l·i suÊt ®èi víi c¸c kho¶n tiÒn mÆt øng tr­íc nµy cã thÓ cao h¬n so víi nh÷ng kho¶n tiÒn b¹n vay ®Ó chi tiªu b»ng thÎ. SÐc c¸ nh©n SÐc do b¹n ký ph¸t gäi lµ sÐc c¸ nh©n. B¹n cã thÓ dïng sÐc thay cho tiÒn mÆt ë hÇu hÕt c¸c cöa hµng vµ doanh nghiÖp ë Hoa Kú. Th­êng th× b¹n sÏ ®­îc yªu cÇu xuÊt tr×nh hai lo¹i giÊy tê tïy th©n, trong ®ã Ýt nhÊt mét lo¹i giÊy tê cã d¸n ¶nh, tr­íc khi b¹n cã thÓ dïng sÐc ®Ó mua hµng hay ®æi ra tiÒn mÆt. SÐc hai bªn SÐc do ng­êi kh¸c ký ph¸t tr¶ tiÒn cho b¹n ®­îc gäi lµ sÐc “hai bªn”. §Ó sö dông lo¹i sÐc nµy tr­íc hÕt b¹n ph¶i ký vµo sau tê sÐc. ChØ ký vµo sau tê sÐc khi b¹n muèn sö dông nã, bëi lÏ tê sÐc sÏ chuyÓn ®æi ®­îc - nghÜa lµ cã thÓ ®æi ra tiÒn mÆt ®­îc - ngay sau khi b¹n ký vµo sau tê sÐc. §Ó ký vµo sau tê sÐc, b¹n lËt mÆt sau lªn vµ ghi chÝnh x¸c tªn m×nh nh­ tªn ®­îc ghi ë mÆt tr­íc cña tê sÐc vµo « kÎ nhá. §©y lµ c¸ch cña ng©n hµng hay th­¬ng gia muèn biÕt ch¾c ch¾n b¹n chÝnh lµ ng­êi ®­îc ký ph¸t vµ h­ëng tiÒn cña tê sÐc, cho dï tiÒn ®ã lµ tiÒn mÆt hay tiÒn ghi cã vµo tµi kho¶n cña b¹n. 99 100 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú SÐc thu ng©n SÐc thu ng©n lµ sÐc do ng©n hµng cña b¹n ký ph¸t cho b¹n. B¹n nép tiÒn cho ng©n hµng hoÆc ng©n hµng trõ tiÒn tõ tµi kho¶n cña b¹n vµ nh©n viªn ng©n hµng sÏ ®­a cho b¹n sÐc thu ng©n. Ng©n hµng cã thÓ sÏ tÝnh mét chót phÝ cho dÞch vô nµy. Th­êng th× sÐc thu ng©n ®­îc ký ph¸t cho mét sè tiÒn lín nh»m môc ®Ých chuyÓn tiÒn. B¹n ®æi sÐc thu ng©n ra tiÒn mÆt dÔ dµng h¬n so víi sÐc c¸ nh©n vµ so víi viÖc ph¶i mang theo mét sè tiÒn mÆt lín th× mang sÐc thu ng©n còng an toµn h¬n. B¹n kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®æi sÐc thu ng©n t¹i chi nh¸nh ng©n hµng cña b¹n mµ b¹n cã thÓ ®æi ë bÊt cø ng©n hµng hay doanh nghiÖp nµo chÊp nhËn sÐc thu ng©n. ThÊu chi Khi b¹n ký ph¸t sÐc cã mÖnh gi¸ lín h¬n sè tiÒn b¹n cã trong tµi kho¶n ë ng©n hµng tøc lµ b¹n ®· vay “thÊu chi”. Víi mçi tê sÐc thÊu chi ng©n hµng sÏ ph¹t b¹n tõ 10 ®Õn 25 ®«-la hoÆc h¬n. Ng©n hµng còng sÏ tr¶ l¹i tê sÐc ch­a ®­îc thanh to¸n nµy cho c¸ nh©n hay doanh nghiÖp mµ b¹n ký ph¸t sÐc. NÕu ng­êi ®­îc tr¶ tiÒn lµ cöa hµng hay doanh nghiÖp, hä cã thÓ b¾t b¹n tr¶ thªm tõ 5 ®Õn 20 ®«la v× nh÷ng trôc trÆc mµ tê sÐc ®ã g©y ra vµ hä cã thÓ sÏ kh«ng chÊp nhËn nh÷ng tê sÐc mµ b¹n ký ph¸t sau nµy n÷a. NÕu b¹n kh«ng kiÓm tra tµi kho¶n sÐc cña m×nh cÈn thËn chÝnh x¸c th× cã thÓ b¹n sÏ bÞ ph¹t kh¸ nhiÒu tiÒn. ViÖc ký ph¸t cã chñ ý mét tê sÐc “xÊu” (tê sÐc cã mÖnh gi¸ lín h¬n sè tiÒn b¹n cã trong tµi kho¶n sÐc) còng ®­îc coi lµ ph¹m ph¸p. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy cho c¸c chi phÝ sinh ho¹t cña m×nh. B¹n cã thÓ rót tiÒn mÆt hoÆc trong tr­êng hîp sè tiÒn cña b¹n lín th× b¹n cã thÓ lÊy sÐc “cã ®¶m b¶o” cña ng©n hµng. H·y so s¸nh c¸c møc l·i suÊt cña mét vµi ng©n hµng vµ lùa chän lo¹i tµi kho¶n ng©n hµng nµo cã lîi nhÊt cho b¹n. KÐt ®¶m b¶o HÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu cã kÐt ®¶m b¶o cho b¹n thuª theo th¸ng hoÆc theo n¨m. ChØ ai gi÷ ch×a khãa míi biÕt vËt ®­îc cÊt trong kÐt lµ g×; ng©n hµng kh«ng ®­îc phÐp më kÐt ra, trõ tr­êng hîp ng­êi gi÷ ch×a khãa qua ®êi. KÐt ®¶m b¶o lµ mét n¬i an toµn ®Ó cÊt nh÷ng ®å cã gi¸ trÞ nh­ hé chiÕu, ®å trang søc, ngo¹i tÖ b¹n kh«ng muèn ®æi vµ c¸c giÊy tê ph¸p lý. ThÎ tÝn dông vµ “mua chÞu” Tµi kho¶n tiÕt kiÖm ViÖc sö dông thÎ tÝn dông ë Hoa Kú rÊt phæ biÕn. C¸c ng©n hµng, c«ng ty thÎ tÝn dông, c«ng ty khÝ ®èt, cöa hµng vµ c¸c tæ chøc kh¸c ®Òu ph¸t hµnh thÎ tÝn dông. B¹n cã thÓ dïng thÎ tÝn dông ®Ó mua hµng. C¸c b¶n sao kª sÏ ®­îc göi ®Õn cho chñ thÎ qua ®­êng b­u ®iÖn mçi th¸ng 1 lÇn. NÕu sè tiÒn ®Õn h¹n thanh to¸n mµ kh«ng ®­îc tr¶ trong mét sè ngµy nhÊt ®Þnh th× b¹n sÏ bÞ tÝnh thªm tiÒn “phÝ tµi chÝnh”. §¬n xin sö dông thÎ tÝn dông lu«n s½n cã t¹i c¸c ng©n hµng vµ cöa hµng. Nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt bao gåm nguån thu nhËp vµ møc thu nhËp cña ng­êi xin sö dông thÎ, thêi gian l­u tró t¹i ®Þa chØ hiÖn t¹i vµ th«ng tin ng©n hµng. NhiÒu c«ng ty ph¸t hµnh thÎ yªu cÇu ng­êi xin sö dông thÎ ph¶i cã mét møc thu nhËp tèi thiÓu nhÊt ®Þnh. NÕu b¹n ®Þnh mang sè tiÒn ®ñ cho mét n¨m häc, hoÆc thËm chÝ hÇu hÕt sè tiÒn b¹n cÇn th× b¹n nªn tÝnh ®Õn viÖc më tµi kho¶n tiÕt kiÖm. Th­êng th× tµi kho¶n tiÕt kiÖm cã l·i suÊt cao h¬n so víi l·i suÊt cña tµi kho¶n sÐc vµ b¹n còng vÉn ®­îc rót tiÒn ra trang tr¶i V× lµ sinh viªn nªn ban ®Çu b¹n cã thÓ khã cã ®­îc thÎ tÝn dông. Tuy nhiªn, nhiÒu c«ng ty thÎ vÉn dµnh nh÷ng thÎ tÝn dông ®Æc biÖt cho sinh viªn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. NÕu kh«ng cã thÎ tÝn dông, cuéc sèng th­êng nhËt cña b¹n cã thÓ gÆp khã kh¨n h¬n mét 101 102 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú chót. VÝ dô nh­ nÕu b¹n ®ang ®i ch¬i mµ cÇn tiÒn mÆt th× b¹n cã thÓ rót tiÒn mÆt t¹i bÊt cø ng©n hµng nµo chÊp nhËn lo¹i thÎ tÝn dông mµ b¹n cã. Tuy nhiªn phÝ tµi chÝnh sÏ ®­îc tÝnh b¾t ®Çu tõ ngµy b¹n rót tiÒn. Cho dï b¹n dïng thÎ tÝn dông hay ký hîp ®ång mua chÞu ®i ch¨ng n÷a th× b¹n còng nªn nhí ®õng cã nî qu¸ nhiÒu. Mua chÞu lµ cÇn thiÕt, vÝ dô nh­ lµ khi b¹n mua «t«, nh­ng ph¶i ®¶m b¶o lµ b¹n hiÓu râ c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång tÝn dông. B¹n cã thÓ ph¶i tr¶ l·i suÊt cao, ®«i khi lªn tíi 21%. Mét c¸ch tr¸nh bÞ nî nÇn qu¸ nhiÒu lµ khoan h·y sö dông thÎ tÝn dông hoÆc mua nh÷ng mãn ®å ®¾t tiÒn b»ng c¸c kho¶n vay dµi h¹n trong nh÷ng th¸ng ®Çu b¹n tíi Hoa Kú. Thay v× sö dông thÎ, b¹n h·y mua nh÷ng mãn ®å ®Çu tiªn b»ng tiÒn mÆt hay b»ng sÐc. §ång thêi, b¹n còng ph¶i theo dâi kü l­ìng t×nh h×nh chi tiªu cña m×nh. H·y lµm viÖc nµy vµi ba th¸ng ®Çu khi b¹n míi sang Hoa Kú vµ qua ®ã b¹n sÏ biÕt chÝnh x¸c b¹n ph¶i chi tiªu bao nhiªu cho viÖc ¨n ë vµ häc tËp ë thµnh phè ®ã. Sau ®ã, b¹n sÏ cã thÓ biÕt khi nµo th× nªn sö dông thÎ tÝn dông vµ møc vay nî thùc sù cña b¹n lµ bao nhiªu. Sau ®ã cø kho¶ng bèn, n¨m th¸ng 1 lÇn b¹n nªn kiÓm tra l¹i t×nh h×nh chi tiªu ®Ó ®¶m b¶o r»ng b¹n chi tiªu kh«ng qu¸ nhiÒu hoÆc kh«ng m¾c nî lín. TiÒn boa ë Hoa Kú, tiÒn boa kh«ng tù ®éng ®­îc tÝnh vµo trong hãa ®¬n gièng nh­ th«ng lÖ ë c¸c n­íc kh¸c. V× tiÒn boa lµ tïy t©m cña tõng c¸ nh©n nªn chóng ta chØ boa khi chóng ta ®­îc phôc vô. B¹n còng nªn biÕt lµ ng­êi nhËn tiÒn boa th× bao giê còng cã møc l­¬ng thÊp h¬n nh÷ng ng­êi cho tiÒn boa. Ng­êi nhËn tiÒn boa cã thu nhËp chñ yÕu, ®«i khi lµ phÇn lín, lµ tõ tiÒn boa. Møc tiÒn boa trung b×nh lµ 15%, nh­ng còng cã thÓ kh¸c nhau tïy theo møc ®é vµ chÊt l­îng dÞch vô mµ b¹n ®­îc h­ëng. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy TiÒn boa ë tiÖm ¨n: Møc tiÒn boa th«ng th­êng ë c¸c nhµ hµng cao cÊp cã dÞch vô tèt lµ 15% hoÆc 20%. Khi rêi nhµ hµng b¹n nªn ®Ó l¹i tiÒn boa cho ng­êi phôc vô trªn bµn. NÕu b¹n thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông b¹n cã thÓ céng thªm tiÒn boa vµo tæng sè tiÒn ph¶i tr¶ cña hãa ®¬n. Nhµ hµng sÏ ®­a sè tiÒn ®ã b»ng tiÒn mÆt cho ng­êi phôc vô. NÕu b¹n ngåi t¹i quÇy cña nhµ hµng th× møc tiÒn boa th­êng Ýt h¬n, chØ 10% ®Õn 15% lµ ®ñ. T¹i c¸c qu¸n ¨n nhanh, khi b¹n gäi mãn th× ®ång thêi b¹n còng ph¶i tr¶ lu«n tiÒn vµ b¹n kh«ng cÇn ph¶i boa. T¹i c¸c qu¸n cµ phª hay c¸c qu¸n tù phôc vô th× b¹n tr¶ tiÒn cho ng­êi thu ng©n sau khi b¹n chän xong mãn vµ ë ®©y b¹n còng kh«ng cÇn ph¶i boa. TiÒn boa cho l¸i xe t¾c xi: Th«ng th­êng b¹n boa kho¶ng 10% ®Õn 15% tæng sè tiÒn ph¶i tr¶. TiÒn boa cho nh©n viªn x¸ch ®å ë kh¸ch s¹n hay s©n bay: Th­êng b¹n ph¶i boa 1 ®«-la cho mçi tói ®å. TiÒn boa cho nh©n viªn géi ®Çu, c¾t tãc, mü viÖn: Th­êng th× nh÷ng ng­êi nµy ®­îc boa tõ 10% ®Õn 15% tæng sè tiÒn cña hãa ®¬n. TiÒn boa cho nh©n viªn ®ç xe: Th­êng th× hä ®­îc boa 1 hoÆc 2 ®«-la. Kh«ng ®­îc phÐp boa cho c«ng chøc nhµ n­íc, c¶nh s¸t, quan chøc chÝnh phñ. Boa nh÷ng ng­êi nµy lµ vi ph¹m ph¸p luËt Hoa Kú. B¹n còng kh«ng cÇn ph¶i boa cho nh©n viªn t¹i quÇy kh¸ch s¹n, ng­êi l¸i xe buýt, ng­êi dÉn chç t¹i nhµ h¸t, nh©n viªn b¸n hµng, tiÕp viªn hµng kh«ng vµ nh©n viªn b¸n x¨ng. B­u chÝnh viÔn th«ng §iÖn tho¹i V× sù tiÖn lîi vµ nhu cÇu riªng t­ nªn hÇu hÕt c¸c sinh viªn sÏ muèn cã ®iÖn tho¹i riªng. C¸c khu ký tóc cña sinh viªn ®Òu cã phßng gäi ®iÖn tho¹i cho mäi ng­êi dïng chung. Mét sè khu ký 103 104 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú tóc l¾p ®Æt ®iÖn tho¹i ngay trong c¸c phßng cña sinh viªn. NÕu trong phßng b¹n ch­a cã ®iÖn tho¹i, b¹n cã thÓ xin l¾p mét m¸y. Nh­ng nªn nhí lµ b¹n ph¶i chÞu chi phÝ. NÕu b¹n muèn cã ®iÖn tho¹i riªng trong phßng h·y hái ng­êi phô tr¸ch ¨n ë t¹i khu ký tóc cña b¹n. NÕu b¹n thuª phßng ë ngoµi khu ký tóc th× ®iÖn tho¹i kh«ng nh÷ng tiÖn lîi mµ cßn v× an toµn cña b¹n. H·y hái t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh vÒ viÖc l¾p ®Æt ®iÖn tho¹i ë c¨n hé hay nhµ ë cña b¹n. Khi b¹n ®· cã sè ®iÖn tho¹i b¹n sÏ ph¶i bá tiÒn mua m¸y vµ tr¶ chi phÝ l¾p ®Æt vµ cã thÓ ph¶i ®Æt cäc mét sè tiÒn (®Ó ®¶m b¶o r»ng b¹n sÏ tr¶ hãa ®¬n ®iÖn tho¹i). Hãa ®¬n thanh to¸n sÏ ®­îc göi cho b¹n hµng th¸ng gåm kho¶n thuª bao néi h¹t (tïy theo dÞch vô b¹n ®¨ng ký) céng víi chi phÝ gäi ®­êng dµi. Møc c­íc nµy kh¸c nhau gi÷a c¸c vïng cña Hoa Kú. Mçi chñ thuª bao ®Òu nhËn ®­îc mét quyÓn danh b¹ ®iÖn tho¹i cña vïng vµ mçi khi danh b¹ ®­îc cËp nhËt hay söa ®æi b¹n sÏ nhËn ®­îc mét quyÓn míi. Th­êng th× quyÓn danh b¹ ®iÖn tho¹i ®­îc chia lµm ba phÇn theo mµu s¾c cña c¸c trang: • C¸c trang tr¾ng ë phÇn ®Çu cña quyÓn danh b¹. PhÇn nµy ®­îc ghi theo thø tù A,B,C cña tªn hä cña chñ thuª bao, ®Þa chØ vµ sè ®iÖn tho¹i. Chñ thuª bao nµy gåm c¶ c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp trong vïng trõ nh÷ng chñ thuª bao kh«ng muèn ®­a nh÷ng th«ng tin nµy vµo danh b¹. Mét sè thµnh phè lín chia phÇn trang tr¾ng ra lµm hai, mét phÇn dµnh cho c¸ nh©n vµ mét phÇn dµnh cho doanh nghiÖp. • C¸c trang vµng ë phÇn cuèi cña quyÓn danh b¹, th­êng ë c¸c thµnh phè lín th× c¸c trang vµng ®­îc ®ãng riªng thµnh mét quyÓn. C¸c trang vµng niªm yÕt danh s¸ch c¸c c«ng ty, c¸c c¬ quan tæ chøc vµ c¸c ban ngµnh theo thø tù A, B, C vµ theo h¹ng môc. Danh s¸ch c¸c h¹ng môc ®­îc in trong c¸c trang vµng. Trong mçi h¹ng môc lµ danh s¸ch niªm yÕt nh÷ng ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy c«ng ty cung cÊp mét lo¹i h×nh dÞch vô. C¸c trang vµng rÊt h÷u Ých khi b¹n t×m kiÕm mét doanh nghiÖp hay mét lo¹i h×nh dÞch vô cô thÓ. • Mét sè thµnh phè lín cßn cã phÇn trang xanh niªm yÕt c¸c thµnh phè, h¹t, bang vµ chÝnh phñ liªn bang. Sè ®iÖn tho¹i ë Hoa Kú gåm 10 ch÷ sè, b¶y sè trong ®ã lµ sè ®iÖn tho¹i, ba sè ®Çu tiªn lµ “m· vïng”. M· vïng dµnh riªng cho mét khu vùc réng, th­êng lµ mét vïng cña mét bang. B¹n chØ ph¶i bÊm m· vïng khi b¹n gäi ra ngoµi vïng. Tuy nhiªn hiÖn nay mét sè vïng ®«ng d©n c­ cã nhiÒu h¬n mét m· vïng vµ b¹n ph¶i bÊm c¶ m· vïng khi b¹n gäi ®Õn mét sè ë trong cïng thµnh phè. NÕu b¹n cÇn t×m mét sè ®iÖn tho¹i kh«ng cã trong danh b¹ th× b¹n cã thÓ gäi “dÞch vô trî gióp danh b¹“ b»ng c¸ch bÊm sè ®­îc in ë phÇn ®Çu danh b¹. ë hÇu hÕt c¸c vïng sè nµy lµ “411”. NÕu sè b¹n cÇn lµ mét sè “kh«ng ®­îc niªm yÕt” th× dÞch vô gióp ®ì danh b¹ kh«ng ®­îc phÐp nãi sè ®iÖn tho¹i ®ã cho b¹n. HÇu hÕt c¸c c«ng ty ®iÖn tho¹i ®Òu cho phÐp kh¸ch hµng ®­îc gäi mét sè cuéc trî gióp danh b¹ miÔn phÝ nhÊt ®Þnh hµng th¸ng. NÕu b¹n gäi nhiÒu h¬n sè cuéc quy ®Þnh th× b¹n sÏ bÞ tÝnh tiÒn. Sè ®iÖn tho¹i khÈn cÊp B¹n cÇn ph¶i ghi nh÷ng sè ®iÖn tho¹i trong tr­êng hîp khÈn cÊp (cøu háa, c¶nh s¸t, b¸c sü, nh©n viªn y tÕ, sè ®iÖn tho¹i khÈn cÊp cña khu ký tóc, v.v.) vµ ®Ó nh÷ng sè ®iÖn tho¹i nµy gÇn m¸y ®iÖn tho¹i. Sè ®iÖn tho¹i cho tr­êng hîp khÈn cÊp ®­îc in ë phÇn ®Çu cña danh b¹, mÆc dï ®«i khi cã nh÷ng trang riªng dµnh cho cøu háa, c¶nh s¸t vµ nh©n viªn y tÕ (th­êng ®­îc gäi lµ ®éi cøu hé). H·y ch¾c ch¾n lµ b¹n cã ®óng nh÷ng sè ®iÖn tho¹i trong tr­êng hîp khÈn cÊp phßng khi cÇn ®Õn vµ d¸n nh÷ng sè ®iÖn tho¹i nµy gÇn m¸y ®iÖn tho¹i. 105 106 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy ë nhiÒu n¬i trªn ë Hoa Kú, khi b¹n cÇn c¶nh s¸t, cøu háa hay nh©n viªn y tÕ trong tr­êng hîp khÈn cÊp b¹n chØ cÇn bÊm sè “911”. Khi b¹n gäi sè m¸y nµy, ng­êi trùc tæng ®µi sÏ hái b¹n cÇn g×, ®Þa chØ nhµ b¹n ë ®©u vµ cö ng­êi ®Õn gióp. Trong hÇu hÕt c¸c tr­êng hîp th× ng­êi trùc tæng ®µi sÏ gi÷ liªn l¹c víi b¹n vµ t­ vÊn cho b¹n ®Õn khi ®éi cøu hé tíi. Nªn nhí b¹n chØ ®­îc gäi 911 trong tr­êng hîp khÈn cÊp nÕu kh«ng b¹n sÏ ph¹m luËt. nh÷ng c«ng ty dÞch vô ®iÖn tho¹i ®­êng dµi t­ nh©n nµy cã thÓ gióp b¹n tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n tiÒn ®¸ng kÓ. H·y xem nh÷ng c«ng ty nµy chµo mêi b¹n nh÷ng g×, so s¸nh víi dÞch vô cña c«ng ty ®iÖn tho¹i n¬i b¹n sinh sèng vµ c©n nh¾c vÒ nhu cÇu gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi cña m×nh. NÕu b¹n kh«ng biÕt ch¾c c«ng ty dÞch vô ®­êng dµi nµo tèt nhÊt ®èi víi b¹n th× b¹n h·y tham vÊn ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ. Mét sè ng­êi cho r»ng nÕu b¹n bÊm “0” trong tr­êng hîp khÈn cÊp th× ng­êi trùc tæng ®µi sÏ gäi ng­êi ®Õn gióp. §iÒu nµy hoµn toµn sai lÇm. Th­êng th× ng­êi trùc tæng ®µi nhËn có ®iÖn tho¹i cña b¹n ë c¸ch xa hµng kil«mÐt, thËm chÝ lµ hµng tr¨m kil«mÐt. Trong tr­êng hîp khÈn cÊp b¹n cÇn sù hç trî t¹i chç vµ gäi ngay 911 ®Ó nhËn ®­îc sù trî gióp cµng sím cµng tèt. D­íi ®©y lµ mét sè lo¹i h×nh ®iÖn tho¹i ®­êng dµi b¹n cã thÓ gäi ë Hoa Kú. §iÖn tho¹i ®­êng dµi Cã nhiÒu lo¹i ®iÖn tho¹i ®­êng dµi kh¸c nhau. Th­êng th× khi gäi ®­êng dµi ë Hoa Kú b¹n bÊm “1”, m· vïng vµ sau ®ã lµ sè ®iÖn tho¹i gåm b¶y ch÷ sè. Møc c­íc cho ®iÖn tho¹i ®­êng dµi còng kh¸c nhau tïy theo thêi gian trong ngµy, ®é dµi cña cuéc gäi, lo¹i cuéc gäi vµ c«ng ty ®iÖn tho¹i cung cÊp dÞch vô. Ph¶i nhí ghi l¹i kho¶ng thêi gian møc c­íc thÊp nhÊt, th­êng lµ vµo cuèi tuÇn, ngµy lÔ vµ ban ®ªm. B¹n cã thÓ t×m ®­îc th«ng tin vÒ c­íc gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi vµ c¸ch gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi t¹i nh÷ng trang ®Çu cña quyÓn danh b¹. DÞch vô gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi lµ mét ngµnh kinh doanh lín ë Hoa Kú. Khi b¹n kÕt nèi víi c«ng ty ®iÖn tho¹i cña n¬i b¹n sèng th× b¹n sÏ tù ®éng ®­îc kÕt nèi víi dÞch vô gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi cña c«ng ty ®ã hoÆc b¹n cã thÓ tù lùa chän c«ng ty theo ý cña m×nh. C¸c ®¹i diÖn cña nh÷ng c«ng ty dÞch vô gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi còng sÏ gäi cho b¹n chµo mêi c¸c lo¹i dÞch vô, c¸c kiÓu gi¶m gi¸ hay thuª bao trän gãi ®Æc biÖt. Tïy theo nhu cÇu cña b¹n ®«i khi Quay sè gäi trùc tiÕp: B¹n quay sè gäi trùc tiÕp kh«ng cÇn sù gióp ®ì cña nh©n viªn trùc tæng ®µi. §©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô ®iÖn tho¹i ®­êng dµi rÎ nhÊt vµ phæ biÕn nhÊt. Gäi qua tæng ®µi: Cuéc gäi nµy sÏ do nh©n viªn trùc tæng ®µi nèi b¹n víi ng­êi b¹n cÇn nãi chuyÖn. C­íc phÝ ®­îc tÝnh theo phót vµ b¾t ®Çu tÝnh khi nh©n viªn trùc tæng ®µi nèi ®­îc ng­êi b¹n cÇn nãi chuyÖn. DÞch vô nµy ®¾t h¬n so víi dÞch vô quay sè gäi trùc tiÕp nh­ng sÏ rÊt cÇn thiÕt khi ng­êi b¹n cÇn liªn l¹c khã t×m hoÆc khi b¹n gäi ®Õn mét quèc gia ch­a ph¸t triÓn dÞch vô ®iÖn tho¹i. Ph¹m vi mét sè quèc gia chÊp nhËn dÞch vô gäi qua tæng ®µi tõ Hoa Kú nµy phô thuéc vµo chÊt l­îng dÞch vô ®iÖn tho¹i, tr×nh ®é c«ng nghÖ th«ng tin vµ chÕ ®é cña n­íc së t¹i. Cuéc gäi mµ ng­êi nghe tr¶ tiÒn: Cuéc gäi qua nh©n viªn trùc tæng ®µi nµy sÏ do ng­êi nghe tr¶ tiÒn. Khi b¹n thùc hiÖn cuéc gäi nµy, nh©n viªn tæng ®µi sÏ hái tªn cña b¹n vµ hái xem ng­êi nghe cã chÞu tr¶ tiÒn hay kh«ng, cã nghÜa lµ chi phÝ cuéc gäi sÏ ®­îc tÝnh vµo hãa ®¬n tiÒn ®iÖn tho¹i cña ng­êi nghe. Gäi ba bªn: Cuéc gäi ®­îc thùc hiÖn tõ mét m¸y ®iÖn tho¹i kh«ng ph¶i lµ m¸y cña b¹n nh­ng nh©n viªn trùc tæng ®µi sÏ chuyÓn c­íc phÝ tõ m¸y b¹n ®ang gäi vÒ m¸y cña b¹n. Tuy nhiªn, nÕu b¹n gäi tõ m¸y ®iÖn tho¹i tr¶ tiÒn tr­íc (®iÖn tho¹i c«ng céng) chø kh«ng gäi tõ m¸y ®iÖn tho¹i c¸ nh©n th× nh©n viªn trùc tæng 107 108 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy ®µi sÏ ph¶i x¸c minh b»ng lêi chi phÝ cuéc gäi vµ ë nhµ b¹n ph¶i cã ng­êi ®Ó tr¶ lêi ®iÖn tho¹i. Nh©n viªn tæng ®µi sÏ gäi vµo sè ®iÖn tho¹i ë nhµ b¹n vµ ph¶i cã ng­êi ë nhµ tr¶ lêi chÊp nhËn chÞu c­íc phÝ ®iÖn tho¹i cña bªn thø ba. C­íc phÝ sau ®ã sÏ ®­îc tÝnh vµo hãa ®¬n ®iÖn tho¹i cña sè m¸y nhµ b¹n. HÇu hÕt c¸c c«ng ty ®iÖn tho¹i hiÖn nay ®Òu ph¸t hµnh “thÎ gäi ®iÖn tho¹i” cho kh¸ch hµng. Víi mét m· sè c¸ nh©n b¹n cã thÓ tù ®éng chuyÓn c­íc phÝ gäi ®iÖn tho¹i ®­êng dµi tõ mét m¸y kh«ng ph¶i cña m×nh sang m¸y ë nhµ m×nh mµ kh«ng cÇn nh©n viªn trùc tæng ®µi gäi ®iÖn vÒ nhµ b¹n ®Ó x¸c nhËn. §iÖn tho¹i di ®éng Gäi “800” hoÆc “888”: §©y lµ nh÷ng có ®iÖn tho¹i gäi ®Õn c¸c sè kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn. Khi b¹n gäi ®Õn mét sè ®iÖn tho¹i cã m· vïng nh­ trªn th× c­íc phÝ sÏ ®­îc tÝnh vµo tiÒn ®iÖn tho¹i cña c«ng ty mµ b¹n gäi ®Õn nh­ mét cö chØ lÞch thiÖp cña c«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng. C¸c khu th­¬ng m¹i cã rÊt nhiÒu nh÷ng m¸y ®iÖn tho¹i nµy. H­íng dÉn gäi ®iÖn tho¹i ®­îc in ngay trªn m¸y. B¹n th­êng ph¶i nhÐt 35 ®Õn 50 cent ®Ó gäi mét có ®iÖn tho¹i néi h¹t. HÇu hÕt c¸c c«ng ty ®iÖn tho¹i ngµy nay ®Òu b¸n thÎ ®iÖn tho¹i trõ tiÒn dÇn. Khi mua thÎ b¹n ph¶i tr¶ mét sè tiÒn ®­îc ghi trong vi m¹ch hay b¨ng tõ cña thÎ. Sau ®ã b¹n cã thÓ dïng thÎ nµy t¹i c¸c m¸y ®iÖn tho¹i c«ng céng cho ®Õn khi hÕt sè tiÒn trong thÎ. Gäi ra n­íc ngoµi Tõ Hoa Kú, b¹n cã thÓ gäi trùc tiÕp ®Õn hÇu hÕt c¸c n­íc vµ gäi trùc tiÕp sÏ rÎ h¬n so víi gäi qua tæng ®µi. §Ó gäi ra n­íc ngoµi, tr­íc hÕt b¹n quay “011”, sau ®ã ®Õn m· n­íc, m· thµnh phè vµ sè ®iÖn tho¹i b¹n cÇn gäi. M· vïng vµ m· thµnh phè, c­íc phÝ ®Õn mét sè n­íc, mói giê vµ nh÷ng chØ dÉn cô thÓ h¬n vÒ gäi ra n­íc ngoµi ®­îc in ë nh÷ng trang ®Çu cña quyÓn danh b¹. B¹n còng cã thÓ gäi qua tæng ®µi, gäi ng­êi nghe tr¶ tiÒn ra n­íc ngoµi b»ng c¸ch bÊm sè “0” ®Ó liªn l¹c víi nh©n viªn trùc tæng ®µi. Gäi ®Õn tæng ®µi khi b¹n: • CÇn m· n­íc hoÆc m· thµnh phè kh«ng ®­îc in trong danh b¹ d­íi môc “gäi trùc tiÕp ra n­íc ngoµi”. • CÇn sù gióp ®ì ®Ó thùc hiÖn mét cuéc gäi quèc tÕ. • Gäi nhÇm sè hoÆc tÝn hiÖu ë n­íc b¹n gäi ®Õn kÐm vµ b¹n kh«ng muèn ph¶i tr¶ tiÒn cho cuéc gäi ®ã. §iÖn tho¹i di ®éng ®­îc sö dông réng r·i ë Hoa Kú vµ hÇu hÕt c¸c m¸y di ®éng mua ë n­íc ngoµi ®Òu kh«ng thÓ gäi ®­îc ë Hoa Kú. NÕu b¹n muèn cã ®iÖn tho¹i di ®éng th× tèt nhÊt lµ b¹n mua mét c¸i sau khi b¹n sang ®Õn Hoa Kú. HÇu hÕt mäi n¬i ®Òu cã c¸c lo¹i m¸y ®iÖn tho¹i di ®éng vµ c¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô, cho nªn b¹n nªn t×m hiÓu kü xem lo¹i nµo phï hîp nhÊt víi m×nh. §iÖn tho¹i c«ng céng (“tr¶ tiÒn tr­íc”) DÞch vô Internet vµ e-mail (th­ ®iÖn tö) T¹i hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc Hoa Kú, nÕu cÇn b¹n sÏ ®­îc ®¨ng ký mét ®Þa chØ e-mail miÔn phÝ. ë mét sè tr­êng, dÞch vô Internet còng miÔn phÝ. Th­êng th× mçi tr­êng ®¹i häc Hoa Kú ®Òu cã vµi phßng m¸y tÝnh vµ b¹n cã thÓ ®Õn ®ã ®Ó ®äc e-mail, vµo m¹ng Internet vµ sö dông nh÷ng phÇn mÒm kh¸c. Do viÖc sö dông nh÷ng dÞch vô nµy lµ rÊt phæ biÕn nªn b¹n cã thÓ ph¶i xÕp hµng ®Ó dïng m¸y tÝnh. Th­êng th× vµo buæi s¸ng sím hay tèi muén b¹n dÔ cã c¬ héi ®­îc dïng m¸y tÝnh h¬n. NÕu b¹n muèn dïng Internet vµ ®äc e-mail b»ng m¸y tÝnh ë nhµ riªng th× b¹n sÏ cã rÊt nhiÒu lùa chän. V× lµ sinh viªn nªn b¹n cã thÓ truy cËp tõ m¸y tÝnh ë nhµ riªng vµo m¸y chñ cña tr­êng miÔn phÝ hay ®­îc gi¶m gi¸. Mét sè tr­êng cßn nèi m¹ng ®Õn tÊt c¶ c¸c 109 110 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phßng ký tóc x¸. H·y liªn hÖ víi Phßng DÞch vô C«ng nghÖ Th«ng tin (IT) cña tr­êng ®Ó biÕt thªm chi tiÕt. C¸c c«ng ty dÞch vô m¸y tÝnh t­ nh©n, c«ng ty ®iÖn tho¹i ®Þa ph­¬ng vµ mét sè h·ng truyÒn h×nh c¸p còng cung cÊp dÞch vô kÕt nèi Internet. Sö dông dÞch vô Internet cña nh÷ng c«ng ty t­ nh©n nµy cã thÓ sÏ ®¾t h¬n nh­ng chÊt l­îng dÞch vô vµ ®­êng chuyÒn cña hä cã lÏ tèt h¬n. NÕu b¹n kh«ng biÕt ch¾c th× h·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ vÒ viÖc kÕt nèi Internet. §iÖn tÝn Víi sù ra ®êi cña Internet vµ sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ cña hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ®­îc m¸y tÝnh hãa th× nh÷ng ph­¬ng thøc liªn l¹c kiÓu cò nh­ ®iÖn tÝn hay ®iÖn b¸o hiÖn ë Hoa Kú ngµy cµng Ýt ®­îc sö dông. NÕu b¹n muèn göi mét bøc ®iÖn, h·y xem phÇn trang vµng trong danh b¹ ®Ó t×m môc “DÞch vô ®iÖn tÝn”. Khi ®· chän ®­îc c«ng ty, b¹n h·y gäi ®iÖn tho¹i vµ nãi cho ng­êi trùc tæng ®µi tªn, ®Þa chØ (gåm c¶ tªn n­íc) cña ng­êi nhËn ®iÖn vµ sau ®ã b¹n ®äc néi dung bøc ®iÖn. Møc c­íc cho bøc ®iÖn sÏ phô thuéc vµo sè l­îng tõ vµ kho¶ng c¸ch göi bøc ®iÖn ®ã ®i. C­íc phÝ nµy cã thÓ ®­îc tÝnh vµo hãa ®¬n ®iÖn tho¹i cña b¹n hoÆc b¹n cã thÓ yªu cÇu ng­êi trùc tæng ®µi göi hãa ®¬n riªng cho b¹n. Sö dông dÞch vô b­u chÝnh ë Hoa Kú §Þa chØ göi th­ Tr­íc khi sang Hoa Kú, b¹n h·y cho ng­êi th©n vµ b¹n bÌ ®Þa chØ göi th­ chÝnh x¸c cña b¹n ë Hoa Kú ®Ó hä göi th­ cho b¹n. NÕu b¹n ch­a biÕt ®Þa chØ cña m×nh tr­íc khi b¹n sang Hoa Kú th× h·y nãi mäi ng­êi göi th­ th«ng qua ®Þa chØ cña t­ vÊn sinh viªn ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy quèc tÕ cña b¹n. Khi ®· cã ®Þa chØ n¬i th­êng tró b¹n h·y th«ng b¸o cho mäi ng­êi biÕt ngay. H·y nhí ghi c¶ sè “m· b­u côc”. M· b­u chÝnh lµ mét sè gåm n¨m ch÷ sè thÓ hiÖn vïng b¹n ®ang ë theo quy ­íc trong b­u chÝnh. Mét sè c¸ nh©n, doanh nghiÖp vµ tæ chøc dïng m· b­u côc chÝnh x¸c h¬n gåm chÝn ch÷ sè. VÝ dô nh­ m· b­u côc cña v¨n phßng nhËp c­ quËn Helena, Montana lµ 59626-0036. BÊt cø khi nµo b¹n thay ®æi ®Þa chØ khi b¹n ®ang ë Hoa Kú b¹n h·y ®Õn b­u ®iÖn gÇn nhÊt vµ ®iÒn vµo c¸c mÉu sau: • B¶n tr×nh b¸o ®Þa chØ cho c¬ quan nhËp c­: Mçi lÇn b¹n thay ®æi ®Þa chØ h·y th«ng b¸o ®Þa chØ míi cña b¹n cho c¬ quan nhËp c­ Hoa Kú theo mÉu AR-11 trong vßng 10 ngµy kÓ tõ khi b¹n chuyÓn. B¹n cã thÓ t¶i mÉu nµy tõ M¹ng toµn cÇu theo ®Þa chØ: http://www.immigration.gov/graphics/formsfee/forms/ ar-11.htm. B¹n còng cÇn th«ng b¸o ®Þa chØ míi cho t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh. • ThÎ ®æi ®Þa chØ: B­u ®iÖn cã thÎ thay ®æi ®Þa chØ ®Ó göi th­ cho b¹n mçi khi b¹n ®æi ®Þa chØ. B­u ®iÖn sÏ göi ®Õn ®Þa chØ míi cña b¹n tÊt c¶ nh÷ng bøc th­ ®Ò ®Þa chØ cò vµ dÞch vô nµy sÏ kÐo dµi 12 th¸ng kÓ tõ ngµy b¹n nép thÎ thay ®æi ®Þa chØ. §©y lµ dÞch vô miÔn phÝ. B­u ®iÖn Sè ®iÖn tho¹i cña c¸c b­u ®iÖn ®­îc ghi trong nh÷ng trang xanh cña quyÓn danh b¹ ®iÖn tho¹i trong môc “C¸c c¬ quan chÝnh phñDÞch vô b­u chÝnh Hoa Kú”. Mét sè quyÓn danh b¹ ®iÖn tho¹i cña thµnh phè cßn ghi danh s¸ch c¸c b­u ®iÖn trong vïng ë mét môc riªng dµnh cho “Th«ng tin” hay “DÞch vô kh¸ch hµng”. Mçi thµnh phè ®Òu cã mét b­u ®iÖn trung t©m vµ t¹i c¸c thµnh phè lín th× cã nhiÒu chi nh¸nh b­u ®iÖn cung cÊp tÊt c¶ c¸c lo¹i 111 112 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy dÞch vô vµ c¸c chi nh¸nh nhá h¬n th× cung cÊp c¸c dÞch vô tèi thiÓu. C¸c chi nh¸nh nhá th­êng ®­îc ®Æt ë nh÷ng hiÖu thuèc hay nh÷ng cöa hµng kh¸c. C¸c chi nh¸nh nhá còng cã thÓ ®­îc ®Æt ë nhiÒu tr­êng ®¹i häc hay c¸c khu ký tóc x¸. Nh÷ng chi nh¸nh nµy chØ b¸n tem vµ cung cÊp c¸c dÞch vô c¬ b¶n nh­ göi b­u kiÖn ®Õn c¸c ®Þa chØ ë Hoa Kú. MÆc dï b¹n kh«ng thÓ göi th­ ®¶m b¶o hay b­u kiÖn ra n­íc ngoµi tõ nh÷ng chi nh¸nh nµy, nh­ng b¹n cã thÓ ®Õn c¸c chi nh¸nh lín ë ngoµi khu ký tóc ®Ó göi. Giê më cöa cña b­u ®iÖn th­êng tõ 8:30 s¸ng ®Õn 5 giê chiÒu c¸c ngµy trong tuÇn tõ thø hai ®Õn thø s¸u vµ ngµy thø b¶y tõ 8:30 s¸ng ®Õn 12 giê tr­a. C¸c chi nh¸nh b­u ®iÖn më cöa theo giê lµm viÖc cña c¸c c¬ quan kh¸c. HÇu hÕt c¸c b­u ®iÖn göi th­ mçi ngµy mét lÇn, trõ chñ nhËt vµ c¸c ngµy lÔ cña Liªn bang. C­íc phÝ b­u ®iÖn Hßm th­ Th­ göi b»ng m¸y bay: §©y lµ nh÷ng tê giÊy viÕt th­ ®Æc biÖt ®­îc d¸n tem s½n viÕt xong gÊp l¹i lµ göi ®i ®­îc lu«n. Nh÷ng tê giÊy nµy ®­îc dïng trong tr­êng hîp göi th­ ra n­íc ngoµi. Lo¹i nµy rÊt thuËn tiÖn vµ rÎ. HÇu hÕt c¸c b­u ®iÖn ®Òu cã c¸c hßm th­ mËt cho thuª vµ b¹n cã thÓ nhËn th­ tõ nh÷ng hßm th­ nµy. B¹n ph¶i tr¶ mét møc phÝ rÊt nhá cho dÞch vô nµy vµ møc phÝ còng kh¸c nhau tïy tõng thµnh phè. §Ó xin mét ®Þa chØ hßm th­, b¹n h·y ®Õn b­u ®iÖn gÇn nhÊt vµ mang theo mét giÊy tê tïy th©n cã ghi ®Þa chØ ch¼ng h¹n nh­ giÊy phÐp l¸i xe cña bang. NÕu kh«ng cßn hßm th­ trèng, tªn b¹n sÏ ®­îc ®­a vµo danh s¸ch chê. Khi cã ®­îc ®Þa chØ hßm th­, b¹n sÏ ®­îc giao ch×a khãa cña hßm th­ ®ã. Th­ göi cho b¹n sÏ ®­îc l­u t¹i hßm th­ cña b­u ®iÖn. H·y nhí dÆn ng­êi göi ghi tªn b¹n, sè hßm th­, chi nh¸nh b­u ®iÖn (nÕu cÇn), thµnh phè, bang, vµ m· b­u côc. Sau khi ®­îc ph©n lo¹i th­ sÏ ®­îc göi ®Õn hßm th­. Hµnh lang cña b­u ®iÖn (n¬i ®Æt hßm th­) th­êng më cöa 24 giê/ngµy vµo c¸c ngµy trong tuÇn; tuy nhiªn mét sè b­u ®iÖn ®ãng cöa vµo ngµy chñ nhËt. NÕu thuª hßm th­, b¹n sÏ ®­îc b­u ®iÖn cho biÕt th«ng tin ®Çy ®ñ n¬i ®Æt hßm th­. Møc c­íc göi th­ vµ b­u kiÖn th­êng thay ®æi vµ nh÷ng thay ®æi nµy ®­îc th«ng b¸o réng r·i. B¹n cã thÓ lÊy b¶ng gi¸ c­íc t¹i c¸c b­u ®iÖn hoÆc b¹n cã thÓ vµo trang Web tÝnh c­íc cña B­u ®iÖn Hoa Kú t¹i ®Þa chØ http://postcalc.usps.gov/. B¹n cã thÓ lùa chän mét sè lo¹i h×nh dÞch vô s½n cã. Th­ göi b»ng ®­êng hµng kh«ng: B¹n nªn göi th­ b»ng ®­êng hµng kh«ng nÕu b¹n göi th­ ra ngoµi Hoa Kú hay tõ ®Çu nä sang ®Çu kia cña Hoa Kú. Th­ vµ b­u thiÕp göi ra n­íc ngoµi kh«ng b»ng ®­êng hµng kh«ng cã thÓ tèn Ýt tiÒn h¬n nh­ng sÏ l©u ®Õn h¬n (vÝ dô nh­ mÊt tõ s¸u ®Õn t¸m tuÇn ®Ó göi sang ch©u ¢u) mµ sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ ch¼ng ®¸ng lµ bao nªn b¹n nªn göi th­ b»ng ®­êng hµng kh«ng. Th­ cã x¸c nhËn: DÞch vô nµy ®¶m b¶o r»ng ng­êi nhËn sÏ nhËn ®­îc th­ cña b¹n; nh­ng b¹n sÏ ph¶i tr¶ thªm tiÒn. NÕu b¹n muèn b­u ®iÖn göi l¹i tê ký nhËn lµm b»ng chøng r»ng th­ ®· ®­îc bªn kia nhËn th× b¹n ph¶i thªm chót phÝ n÷a. Khi göi ®¬n xin viÖc hay nh÷ng giÊy tê quan träng tíi c¸c ®Þa chØ ë Hoa Kú b¹n nªn göi theo c¸ch nµy. Th­ cã x¸c nhËn kh«ng göi ra n­íc ngoµi ®­îc. Th­ ®¶m b¶o: DÞch vô nµy lµ lo¹i h×nh ®¶m b¶o nhÊt cho viÖc göi nh÷ng giÊy tê quan träng ®Õn nh÷ng ®Þa chØ trong vµ ngoµi Hoa Kú. B¹n nhËn ®­îc b»ng chøng lµ th­ ®· ®­îc göi vµ viÖc göi th­ b¶o ®¶m ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ lóc göi ®Õn lóc nhËn. C­íc phÝ sÏ kh¸c nhau phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña vËt ®­îc göi. NÕu b¹n tr¶ thªm tiÒn b¹n sÏ nhËn ®­îc hãa ®¬n chøng minh lµ th­ ®· ®­îc göi. B¹n cã thÓ mua b¶o hiÓm ®Ó ®­îc ®Òn bï ®Õn 25.000 ®«-la cho 113 114 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy nh÷ng thiÖt h¹i hay thÊt l¹c trong viÖc göi th­. B¹n cã thÓ göi th­ ®¶m b¶o ®Õn hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi. t×m thªm th«ng tin t­ vÊn trong trang Web cña B­u ®iÖn Hoa Kú theo ®Þa chØ http://www.usps.gov. Møc c­íc cho s¸ch vë: B¹n cã thÓ göi s¸ch tõ Hoa Kú ®Õn hÇu hÕt c¸c n­íc víi møc c­íc thÊp nÕu b­u kiÖn cña b¹n chØ gåm toµn s¸ch. Y tÕ vµ søc kháe Tói göi th­ trùc tiÕp: §©y lµ c¸ch rÎ h¬n n÷a nÕu b¹n göi nhiÒu s¸ch. S¸ch sÏ ®­îc cho vµo trong tói b¹t, ®Ýnh thÎ ghi ®Þa chØ vµ göi ®i. ViÖc göi b­u kiÖn qua b­u ®iÖn ë Hoa Kú còng cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ kÝch cì vµ c©n nÆng. B¹n h·y hái b­u ®iÖn vÒ c¸c quy ®Þnh vµ møc c­íc. Dïng hép vµ phong b× dµy ®Ó göi ®å vµ d¸n cÈn thËn b»ng b¨ng dÝnh. Kh«ng nªn gãi ®å b»ng giÊy vµ kh«ng buéc b»ng d©y. NÕu b¹n muèn göi ®å ra n­íc ngoµi b¹n ph¶i ®iÒn vµo tê khai h¶i quan mµ nh©n viªn b­u ®iÖn ®­a cho b¹n. B¹n ph¶i ghi ra tÊt c¶ nh÷ng thø b¹n göi vµ gi¸ trÞ cña tõng thø. NÕu b­u kiÖn cña b¹n nhÑ h¬n 0,9 kg th× h·y yªu cÇu ®­îc h­ëng møc c­íc ®Æc biÖt rÎ h¬n ®èi víi b­u kiÖn nhá göi b»ng ®­êng hµng kh«ng. NhiÒu c«ng ty t­ nh©n vµ c«ng ty th­¬ng m¹i chµo mêi c¸c dÞch vô chuyÓn ph¸t nhanh hay th«ng th­êng, víi nhiÒu sù lùa chän kh¸c nhau. Th­êng th× nh÷ng c«ng ty nµy chuÈn bÞ s½n c¸c b­u kiÖn cho b¹n vµ tÝnh thªm mét chót tiÒn. Møc gi¸ gi÷a c¸c c«ng ty kh¸c nhau rÊt nhiÒu v× vËy b¹n nªn kh¶o gi¸ vµi n¬i tr­íc khi chän c«ng ty. PhiÕu göi tiÒn qua b­u ®iÖn PhiÕu göi tiÒn (mét c¸ch göi tiÒn an toµn th«ng qua b­u ®iÖn) ®­îc b¸n ë c¸c b­u ®iÖn. B¹n ph¶i tr¶ mét møc phÝ nhá tïy theo sè l­îng tiÒn b¹n göi. §Ó biÕt thªm th«ng tin vÒ dÞch vô b­u ®iÖn nµy ë Hoa Kú, h·y ThÝch nghi víi n¬i ë míi Khi ra n­íc ngoµi b¹n ph¶i s½n sµng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¾c nghiÖt hoÆc ch­a quen thuéc. B¹n cã thÓ bÞ ®au bông hay rèi lo¹n tiªu hãa trong vµi ngµy ®Çu v× c¬ thÓ cña b¹n ph¶i thÝch nghi víi khÝ hËu vµ thùc phÈm. B¹n còng th­êng bÞ c¶m l¹nh. B¹n còng cã thÓ ph¶i thÝch nghi víi ®é cao so víi mÆt n­íc biÓn nÕu b¹n ®Õn vïng nói. ThËm chÝ, nh÷ng ng­êi hay ®i du lÞch hay c¸c vËn ®éng viªn kháe m¹nh còng gÆp nh÷ng r¾c rèi nµy khi hä ra n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, nh÷ng phiÒn to¸i nµy cã thÓ kh¾c phôc ®­îc. D­íi ®©y lµ mét sè lêi khuyªn gióp b¹n thÝch nghi: • §¬n gi¶n hãa mäi viÖc trong vµi ngµy hoÆc trong tuÇn ®Çu tiªn. C¬ thÓ b¹n cÇn nghØ ng¬i ®Ó thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn míi. Ngñ ®ñ giÊc. • Röa tay th­êng xuyªn vµ ®õng giôi m¾t ®Ó tr¸nh c¸c lo¹i virót x©m nhËp. • Thuèc ch÷a trÞ c¸c chøng bÖnh ®au ®Çu, c¶m l¹nh, ®au d¹ dµy, vÕt th­¬ng nhÑ vµ c¸c chøng bÖnh kh¸c rÊt s½n cã ë Hoa Kú. Kh«ng nªn mang thuèc vµo Hoa Kú v× viÖc nµy bÞ h¹n chÕ. D­îc sü ë bÊt cø hiÖu thuèc nµo còng cã thÓ gióp b¹n t×m ®­îc lo¹i thuèc b¹n cÇn. • NÕu b¹n ®Õn n¬i Êm ¸p th× nhí ®éi mò vµo nh÷ng ngµy trêi n¾ng ®Ó tr¸nh bÞ say n¾ng, dïng kem chèng n¾ng ®Ó b¶o vÖ da kh«ng bÞ ch¸y n¾ng vµ uèng thËt nhiÒu n­íc (lo¹i kh«ng cã cån vµ caphªin) ®Ó chèng mÊt n­íc. Liªn hÖ víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n ®Ó t×m bÖnh viÖn gÇn nhÊt. HÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc ®Òu cã phßng y tÕ trong khu ký tóc. 115 116 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Phßng y tÕ cña khu ký tóc HÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc ë Hoa Kú ®Òu cã phßng y tÕ, tr¹m x¸ hay mét lo¹i h×nh dÞch vô y tÕ kh¸c dµnh cho sinh viªn cña tr­êng vµ th­êng lµ kh«ng dµnh cho th©n nh©n cña sinh viªn. “PhÝ y tՔ mµ sinh viªn tr¶ tõng häc kú dµnh ®Ó chi tr¶ cho dÞch vô nµy. Nh­ng th­êng th× dÞch vô y tÕ cña tr­êng chØ giíi h¹n ë nh÷ng tr­êng hîp cÊp cøu hay nh÷ng bÖnh vÆt. Trong tr­êng hîp bÖnh nÆng th× sinh viªn sÏ ®­îc chuyÓn ®Õn bÖnh viÖn vµ tù sinh viªn hay c«ng ty b¶o hiÓm sÏ thanh to¸n viÖn phÝ. Tr­êng cña b¹n sÏ göi cho b¹n tµi liÖu nãi vÒ dÞch vô y tÕ vµ chi phÝ cho dÞch vô y tÕ. NÕu b¹n kh«ng nhËn ®­îc tµi liÖu nµy th× h·y nhí viÕt th­ hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh vÒ nh÷ng th«ng tin nµy tr­íc khi sang Hoa Kú. Ch¨m sãc y tÕ cho th©n nh©n NÕu b¹n ®i cïng vî, chång hay ng­êi th©n trong gia ®×nh th× b¹n ph¶i t×m n¬i ch¨m sãc y tÕ kh¸c cho hä. B¹n cã thÓ nhê c¸c b¸c sü ë c¸c phßng m¹ch t­ hay c¸c bÖnh viÖn ch¨m sãc søc kháe cho ng­êi th©n cña b¹n. Tèt nhÊt lµ b¹n nªn t¹o lËp quan hÖ víi mét b¸c sü ngay sau khi b¹n ®Õn Hoa Kú ®Ó khi b¹n hay ng­êi th©n bÞ èm th× b¹n cã ngay ng­êi ch¨m sãc y tÕ. B¸c sü gia ®×nh (cßn ®­îc gäi lµ b¸c sü ®a khoa) ch¨m sãc søc kháe cho c¶ gia ®×nh, thËm chÝ c¶ viÖc ®ì ®Î. NhiÒu b¸c sü chØ chuyªn ch¨m sãc bÖnh cho c¸c gia ®×nh. VÝ dô nh­ b¸c sü s¶n khoa chuyªn ch¨m sãc bµ mÑ tr­íc khi sinh vµ ®ì ®Î. Th­êng th× b¸c sü s¶n khoa còng ch÷a lu«n c¸c bÖnh cña phô n÷. B¸c sü nhi khoa sÏ ch¨m sãc trÎ em. C¸c b¸c sü gia ®×nh th­êng giíi thiÖu bÖnh nh©n ®Õn c¸c chuyªn gia ch÷a trÞ mét c¨n bÖnh cô thÓ. H·y nhê bÌ b¹n, trung t©m y tÕ sinh viªn hay ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n giíi thiÖu cho c¸c b¸c sü trong vïng. Khi b¹n gäi ®iÖn hÑn gÆp h·y hái møc phÝ b¹n ph¶i tr¶ cho b¸c sü lµ bao nhiªu. Ph¶i biÕt ch¾c c¬ ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy së y tÕ nµo b¹n ®­îc b¶o hiÓm y tÕ tr¶ tiÒn vµ c¬ së y tÕ nµo b¹n kh«ng ®­îc b¶o hiÓm y tÕ tr¶ tiÒn. §Ó biÕt thªm th«ng tin vÒ ch¨m sãc y tÕ vµ b¶o hiÓm y tÕ, h·y ®äc phÇn “B¶o hiÓm y tՔ trong ch­¬ng 2 cña quyÓn s¸ch nµy. Mua s¾m §i mua s¾m lµ mét trong nh÷ng thó vui ®­îc ­a thÝch ë Hoa Kú. ThËm chÝ nh÷ng thµnh phè nhá nhÊt ë Hoa Kú còng cã c¸c trung t©m mua b¸n hay “d·y cöa hµng” gåm c¸c lo¹i cöa hµng kh¸c nhau. C¸c cöa hµng th­êng më cöa lóc 9 hoÆc 10 giê s¸ng tõ thø hai ®Õn thø b¶y vµ ®ãng cöa lóc 9 giê tèi nh­ng giê ®ãng cöa rÊt kh¸c nhau ë tõng vïng. NhiÒu cöa hµng nhá ®ãng cöa lóc 5 hay 6 giê chiÒu. Mét sè cöa hµng më cöa c¶ chñ nhËt, th­êng tõ tr­a cho ®Õn 5 giê chiÒu. C¸c doanh nghiÖp th­êng lµm viÖc tõ 9 giê s¸ng ®Õn 5 giê chiÒu c¸c ngµy trong tuÇn. C¸c cöa hµng vµ doanh nghiÖp kh«ng ®ãng cöa nghØ tr­a gièng nh­ th«ng lÖ ë c¸c n­íc. C¸c cöa hµng ë Hoa Kú th­êng rÊt chiÒu kh¸ch. Ch¼ng h¹n nh­ b¹n cã thÓ dÔ dµng tr¶ l¹i hay ®æi l¹i mãn hµng b¹n ®· mua. NÕu b¹n nhËn thÊy r»ng hµng b¹n mua bÞ lçi, quÇn ¸o kh«ng võa hay b¹n mua nhÇm hµng, b¹n cã thÓ quay l¹i cöa hµng ch×a hãa ®¬n ra xin ®æi l¹i hay tr¶ l¹i hµng. H·y gi÷ tÊt c¶ hãa ®¬n mua hµng cho ®Õn khi b¹n biÕt ch¾c lµ b¹n hµi lßng víi mãn ®å hay mãn ®å ®ã kh«ng bÞ lçi. C¸c lo¹i cöa hµng th­êng thÊy ë Hoa Kú HiÖu s¸ch cña tr­êng: HÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc ®Òu cã hiÖu s¸ch trong khu«n viªn cña tr­êng. C¸c cöa hiÖu s¸ch nµy b¸n c¸c lo¹i s¸ch theo yªu cÇu vµ ®­îc cung cÊp, c¸c mÆt hµng v¨n phßng phÈm, quÇn ¸o in biÓu t­îng cña tr­êng vµ c¸c vËt dông mµ sinh viªn cÇn vµ thÝch. C¸c s¸ch bµy b¸n ®Òu lµ s¸ch míi hay s¸ch ®· qua sö dông. S¸ch ®· qua sö dông th­êng rÎ h¬n nhiÒu nh­ng cã thÓ 117 118 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú bÞ háng hay bÞ ng­êi sö dông tr­íc viÕt vµo. B¹n cÇn ph¶i gi÷ l¹i hãa ®¬n mua hµng. NÕu b¹n th«i häc líp ®ã hay kh«ng cÇn cuèn s¸ch ®ã n÷a, b¹n cã thÓ tr¶ l¹i cuèn s¸ch vµ nhËn l¹i ®ñ sè tiÒn mua s¸ch nÕu b¹n kh«ng ghi g× vµo s¸ch vµ b¹n tr¶ tr­íc ngµy ®· ®­îc quy ®Þnh. Vµo cuèi häc kú, nÕu s¸ch cña b¹n cßn tèt vµ b¹n kh«ng cÇn ®Õn cuèn ®ã n÷a b¹n cã thÓ b¸n l¹i cho hiÖu s¸ch víi gi¸ rÎ h¬n. NÕu b¹n kh«ng biÕt ch¾c lµ b¹n cã nªn b¸n s¸ch hay kh«ng th× h·y hái gi¸o s­ d¹y m«n ®ã. Mét sè cuèn b¹n cã thÓ cÇn ph¶i tham kh¶o ®Õn trong t­¬ng lai. Siªu thÞ: Siªu thÞ, ®«i khi ®­îc gäi lµ “cöa hµng t¹p phÈm”, lµ mét cöa hµng lín b¸n tÊt c¶ c¸c lo¹i ®å ¨n còng nh­ c¸c lo¹i thuèc, ®å kim khÝ, dông cô nÊu ¨n, c©y trång trong nhµ, thøc ¨n cho vËt nu«i trong nhµ vµ ®«i khi c¶ quÇn ¸o n÷a. Gi¸ c¶ trong siªu thÞ th­êng thÊp h¬n so víi gi¸ cña c¸c cöa hµng nhá bªn ngoµi. Mét sè siªu thÞ b¸n c¶ thùc phÈm nhËp ngo¹i, ®Æc biÖt lµ nh÷ng siªu thÞ t¹i n¬i cã nhiÒu d©n nhËp c­. H·y t×m hiÓu c¸c siªu thÞ trong vïng, so s¸nh gi¸ c¶ vµ c¸c mÆt hµng vµ nÕu cã th¾c m¾c th× h·y hái nh©n viªn t¹i quÇy thu ng©n. HiÖu thuèc: ë Hoa Kú, c¸c hiÖu thuèc cßn ®­îc gäi lµ “drugstore“ vµ th­êng b¸n c¸c lo¹i mü phÈm, vËt dông trong nhµ t¾m, ®å v¨n phßng phÈm, mét vµi thø kh¸c n÷a cïng víi thuèc ch÷a bÖnh. B¹n cã thÓ mua nh÷ng lo¹i thuèc kh«ng cÇn ®¬n cña b¸c sü nh­ thuèc aspirin hay c¸c lo¹i thuèc ch÷a c¶m l¹nh th«ng th­êng. ChØ cã c¸c d­îc sü ®­îc cÊp phÐp míi ®­îc b¸n thuèc theo ®¬n b¸c sü. Kh«ng gièng nh­ ë nhiÒu n­íc kh¸c, hÇu hÕt c¸c lo¹i thuèc ë Hoa Kú ph¶i cã ®¬n cña b¸c sü míi mua ®­îc vµ b¹n kh«ng thÓ yªu cÇu d­îc sü b¸n cho m×nh c¸c lo¹i thuèc b¹n cÇn. B¸ch hãa tæng hîp: B¸ch hãa tæng hîp cã rÊt nhiÒu gian hµng vµ b¹n cã thÓ mua quÇn ¸o, giµy dÐp, ®å dïng gia ®×nh, ®å lµm bÕp, ®å gèm, quµ tÆng, trang søc vµ nhiÒu thø kh¸c n÷a. Gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng ë c¸c b¸ch hãa tæng hîp rÊt kh¸c nhau. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy Cöa hµng gi¶m gi¸: C¸c cöa hµng gi¶m gi¸ còng gièng b¸ch hãa tæng hîp nh­ng th­êng b¸n víi gi¸ thÊp h¬n bëi hµng ®­îc mua bu«n (®«i khi lµ do quÇn ¸o ®· cò hoÆc ®· hÕt mèt) vµ v× c¸c cöa hµng nµy rÊt réng, x©y dùng Ýt tèn kÐm vµ ®¬n gi¶n. T¹i mét sè cöa hµng gi¶m gi¸ b¹n ph¶i mua thÎ héi viªn vµ tr×nh thÎ nµy khi vµo cöa. NÕu mua cÈn thËn b¹n cã thÓ mua ®­îc víi gi¸ rÊt hêi. ¡n uèng Nhµ hµng Nhµ hµng ë Hoa Kú cã nhiÒu lo¹i, tõ c¸c qu¸n ¨n nhanh b×nh d©n cho ®Õn c¸c nhµ hµng rÊt ®¾t tiÒn. Mét sè nhµ hµng næi tiÕng víi c¸c mãn ®Æc s¶n cña vïng, mét sè nhµ hµng kh¸c l¹i chuyªn vÒ c¸c mãn ¨n “d©n téc” cña mét sè quèc gia trªn thÕ giíi. Trong khi mét sè nhµ hµng d©n téc nµy gi÷ ®­îc b¶n s¾c gèc cña m×nh th× c¸c nhµ hµng kh¸c l¹i ph¶i thay ®æi c¸ch nÊu n­íng cho hîp víi khÈu vÞ cña ng­êi Mü. ¡n uèng ë c¸c nhµ hµng cña Hoa Kú rÊt an toµn bëi c¸c nhµ hµng th­êng xuyªn ®­îc kiÓm tra vÖ sinh xem cã ®¸p øng ®­îc nh÷ng quy ®Þnh vÒ an toµn søc kháe hay kh«ng. Uèng n­íc tõ vßi n­íc m¸y cña Hoa Kú còng rÊt an toµn. N­íc ®ãng chai th­êng ®­îc b¸n ë c¸c nhµ hµng. §Ó biÕt vÒ c¸c nhµ hµng ë trong vïng b¹n cã thÓ xem c¸c trang vµng trong quyÓn danh b¹ ®iÖn tho¹i hoÆc nhê ng­êi quen hay b¹n bÌ chØ gióp. NÕu b¹n ®Þnh ¨n ë mét nhµ hµng sang träng th× b¹n nªn gäi tr­íc mét hoÆc hai ngµy ®Ó ®Æt bµn. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c nhµ hµng ®Òu yªu cÇu b¹n ph¶i ®Æt chç nh­ng dï sao tèt h¬n b¹n còng nªn kiÓm tra xem viÖc ®Æt chç cã cÇn thiÕt kh«ng. ViÖc nµy l¹i cµng cÇn thiÕt trong nh÷ng dÞp lÔ TÕt hay kú nghØ cuèi tuÇn. Nãi chung viÖc dïng ch÷ trong lêi mêi ®i ¨n tèi ë nhµ hµng sÏ cho biÕt ai lµ ng­êi tr¶ tiÒn. NÕu ai ®ã nãi “Anh cã thÓ ®i ¨n tèi víi 119 120 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú t«i ®­îc kh«ng?” hay “T«i muèn mêi anh ®i ¨n tèi” th× th­êng b¹n lµ kh¸ch vµ ng­êi mêi sÏ tr¶ tiÒn. NÕu ng­êi ta nãi “Chóng m×nh ®i ¨n tèi ®i?” hay “CËu cã ®i ¨n kh«ng?” th× cã nghÜa lµ ¨n xong ai sÏ tr¶ tiÒn cho ng­êi nÊy vµ cïng gãp tiÒn boa cho båi bµn. NÕu b¹n kh«ng biÕt ch¾c lµ ai sÏ tr¶ tiÒn th× h·y chñ ®éng tr¶ tiÒn cho phÇn ®å ¨n cña m×nh. Giao th«ng Giao th«ng c«ng céng Giao th«ng c«ng céng ë c¸c thµnh phè cña Hoa Kú rÊt kh¸c nhau. Mét sè thµnh phè lín ë Hoa Kú cã hÖ thèng giao th«ng c«ng céng rÊt tèt vµ ®¸ng tin cËy. Mét sè thµnh phè kh¸c l¹i kh«ng ph¸t triÓn giao th«ng c«ng céng. Tïy vµo n¬i b¹n ë, giao th«ng c«ng céng cã thÓ lµ ph­¬ng tiÖn ®¬n gi¶n nhÊt, rÎ nhÊt vµ ®¸ng tin cËy nhÊt khi b¹n ®i häc. NÕu b¹n sèng trong ký tóc x¸ cña tr­êng th× hiÕm khi b¹n ®i ®Õn nh÷ng n¬i mµ b¹n kh«ng thÓ ®i bé ®Õn ®­îc vµ v× vËy b¹n chØ cÇn ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng c¬ b¶n lµ ®ñ. Ph¶i ch¾c ch¾n lµ b¹n biÕt hÕt nh÷ng ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng tiÖn lîi nhÊt trong vïng. B¹n cã thÓ nhËn ®­îc tÊm b¶n ®å chuyÓn chÆng t¹i bÕn xe buýt, bÕn tµu ®iÖn hay tµu háa, t¹i phßng giao th«ng c«ng céng, t¹i mét sè ®iÓm b¸n x¨ng hoÆc t¹i phßng th«ng tin cña tr­êng ®¹i häc. NhiÒu thµnh phè còng ®­a th«ng tin vÒ giao th«ng c«ng céng lªn m¹ng Internet. NÕu b¹n kh«ng sèng trong ký tóc vµ b¹n kh«ng cã xe h¬i th× b¹n ph¶i biÕt ch¾c phè n¬i b¹n ë bao l©u cã mét chuyÕn xe, thêi gian dõng ë c¸c chÆng vµ gi¸ tiÒn lµ bao nhiªu. H·y tÝnh ®Õn chi phÝ ®i l¹i khi quyÕt ®Þnh sèng ë ®©u bëi chi phÝ nµy cã thÓ ¶nh h­ëng lín ®Õn ng©n s¸ch cña b¹n. NÕu hµng ngµy b¹n dïng ph­¬ng tiÖn giao th«ng c«ng céng th× b¹n nªn mua vÐ th¸ng ®Ó tiÕt kiÖm tiÒn chi phÝ ®i l¹i. Nh÷ng vÐ th¸ng nµy cã b¸n t¹i phßng giao ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy th«ng c«ng céng cña thµnh phè hay ë nh÷ng ®Þa ®iÓm nh­ hiÖu thuèc hay b­u ®iÖn. Xe h¬i D­êng nh­ ®èi víi b¹n th× ë Hoa Kú ai còng cã mét xe «t« vµ ai còng cÇn cã mét c¸i. TÊt nhiªn lµ «t« rÊt tiÖn lîi nh­ng ®Ó mua vµ b¶o d­ìng mét chiÕc «t« th× rÊt tèn kÐm. §i «t« ®«i khi còng phiÒn phøc, ch¼ng h¹n nh­ viÖc t×m chç ®ç xe hay viÖc b¶o d­ìng xe. Mét sè tr­êng ®¹i häc kh«ng cho phÐp sinh viªn n¨m thø nhÊt ®ç xe trong tr­êng do kh«ng cã ®ñ chç ®ç. NÕu b¹n quyÕt ®Þnh mua xe, h·y dµnh th× giê ®i t×m xem xe nµo tèt nhÊt vµ rÎ nhÊt. KiÓm tra xe b¹n ®Þnh mua xem xe cã an toµn vµ ®¸ng tin cËy hay kh«ng. B¹n cã thÓ mua nh÷ng t¹p chÝ gióp b¹n trong viÖc kiÓm tra xe. Khi ®i mua xe nªn rñ mét ng­êi biÕt nhiÒu vÒ xe vµ c¸ch thøc mua b¸n xe ë Hoa Kú ®i cïng m×nh. HÇu hÕt d©n bu«n xe sÏ ®Òu mÆc c¶ víi kh¸ch hµng, v× vËy ®©y lµ dÞp tèt ®Ó b¹n thùc hµnh kü n¨ng mÆc c¶ vµ chøng tá chuyªn m«n cña b¹n. Gi¸ chiÕc xe sÏ phô thuéc vµo tuæi xe; sù lùa chän cña b¹n (®iÒu hßa, sè tay hay sè tù ®éng, phanh trî lùc vµ tay l¸i, v.v.); vµ cßn phô thuéc vµo nh·n hiÖu cña xe. B¹n h·y xem c¸c lo¹i xe vµ ®êi xe thËt kü, sau ®ã so s¸nh gi¸ c¶ vµ chi phÝ cho tõng lo¹i. Xe ®· qua sö dông rÎ h¬n xe míi. TÊt nhiªn lµ xe cò h¬n th× sÏ cã rñi ro lµ xe gÆp trôc trÆc vµ mÊt tiÒn söa ch÷a. Xe ®· qua sö dông ®«i khi ®­îc qu¶ng c¸o trªn c¸c b¶ng tin trong tr­êng vµ trªn b¸o hoÆc b¹n cã thÓ ®Õn b·i b¸n xe cò. MÆc dï lu«n ph¶i tr¶ gi¸ cao h¬n nh­ng nhiÒu ng­êi vÉn thÝch mua xe cña d©n bu«n xe bëi xe th­êng ®­îc b¶o hµnh tõ 30 ®Õn 90 ngµy. Trong thêi h¹n b¶o hµnh nµy nÕu xe b¹n cã trôc trÆc g× sÏ ®­îc d©n bu«n xe söa ch÷a. §Ó biÕt râ h¬n vÒ gi¸ c¶ cho mét chiÕc xe ®· qua sö dông, 121 122 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú hay tham kh¶o cuèn Kelly Blue trªn m¹ng, t¹i ®Þa chØ http://www.kbb.com. Khi mua xe ®· qua sö dông, b¹n nªn yªu cÇu chñ xe cho mang xe ®Õn mét gara (kh«ng quen biÕt ng­êi b¸n) ®Ó kiÓm tra toµn bé xe tr­íc khi b¹n quyÕt ®Þnh mua. B¹n sÏ ph¶i tr¶ tiÒn cho viÖc nµy nh­ng ®©y lµ sù ®Çu t­ tiÒn hîp lý bëi b¹n sÏ kh«ng mua ph¶i mét chiÕc xe qu¸ tåi. NÕu b¹n mua xe tõ d©n bu«n xe th× xe ®· ®­îc b¶o hµnh nªn b¹n kh«ng cÇn ph¶i mang xe ®i kiÓm tra. Khi hoµn tÊt thñ tôc mua xe ®· qua sö dông, ph¶i nhí lÊy tõ ng­êi chñ cò giÊy tê xe (giÊy së h÷u xe hay giÊy chuyÓn nh­îng së h÷u, giÊy kiÓm ®Þnh xe, v.v.). §©y lµ nh÷ng giÊy tê mµ phßng qu¶n lý ph­¬ng tiÖn giao th«ng cña bang n¬i b¹n mua xe yªu cÇu. Tr­íc khi mua xe, b¹n h·y liªn hÖ víi phßng qu¶n lý ph­¬ng tiÖn giao th«ng cña bang b¹n ë ®Ó hái vÒ thñ tôc së h÷u mét chiÕc xe. B¹n cã thÓ tr¶ toµn bé sè tiÒn mua xe hoÆc b¹n cã thÓ mua tr¶ gãp. Sè tiÒn tr¶ gãp kh¸c nhau rÊt nhiÒu, nh­ng nã cã thÓ nhiÒu h¬n tõ 20% ®Õn 30% so víi gi¸ mua gèc. Tr­íc khi ký bÊt cø giÊy tê mua xe nµo ph¶i biÕt ch¾c lµ b¹n hiÓu mäi chi tiÕt cña viÖc mua b¸n. LÊy giÊy phÐp l¸i xe vµ tu©n thñ luËt giao th«ng NÕu b¹n ®Þnh l¸i xe ë Hoa Kú th× b¹n ph¶i cã giÊy phÐp l¸i xe cã gi¸ trÞ. B¹n nªn cã giÊy phÐp l¸i xe cña bang n¬i b¹n c­ tró cÊp bëi mét sè bang kh«ng c«ng nhËn b»ng l¸i xe quèc tÕ. ThËm chÝ nh÷ng bang chÊp nhËn b»ng l¸i xe quèc tÕ th× còng chØ chÊp nhËn b»ng nµy khi b¹n ®· sèng ë Hoa Kú ®­îc mét n¨m. H·y hái phßng qu¶n lý ph­¬ng tiÖn giao th«ng cña bang vÒ c¸ch thi lÊy b»ng l¸i xe. §iÒu quan träng lµ b¹n ph¶i häc vµ tu©n thñ luËt giao th«ng vµ ph¶i hiÓu r»ng luËt ®­îc thùc thi rÊt nghiªm kh¾c. Nh÷ng ng­êi vi ph¹m luËt giao th«ng cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn, ph¹t tï hoÆc bÞ t­íc quyÒn l¸i xe. LuËt giao th«ng vµ quy ®Þnh vÒ thi lÊy b»ng l¸i xe do ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy tõng bang quy ®Þnh. LuËt gi÷a c¸c bang còng cã sù kh¸c biÖt. Khi b¹n nép ®¬n xin thi lÊy b»ng l¸i xe, b¹n sÏ nhËn ®­îc mét quyÓn luËt giao th«ng cña bang. H·y häc vµ tu©n thñ nh÷ng luËt nµy. Thùc tÕ lµ b¹n ph¶i ®ç k× thi viÕt vÒ luËt giao th«ng th× míi ®­îc cÊp b»ng. B¹n còng cã thÓ ph¶i thi ®ç c¶ kú thi tay l¸i tr­íc khi ®­îc cÊp b»ng. B¶o hiÓm «t«: ë Hoa Kú b¶o hiÓm «t« lµ b¾t buéc nh­ng phÝ b¶o hiÓm l¹i kh¸c nhau gi÷a c¸c bang. NÕu xe kh«ng ®­îc mua b¶o hiÓm th× chñ xe ph¶i chÞu mäi tr¸ch nhiÖm b»ng tiÒn ®èi víi nh÷ng tai n¹n hay thiÖt h¹i do xe g©y ra. Nh÷ng vÊn ®Ò kiÖn tông do viÖc g©y ra tai n¹n còng rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm. V× vËy b¹n ph¶i mua b¶o hiÓm Ýt nhÊt lµ ë møc tèi thiÓu. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n vÒ yªu cÇu cña bang vµ xin lêi khuyªn vÒ viÖc mua b¶o hiÓm «t«. Thuª «t«: ViÖc thuª xe còng cã nh÷ng yªu cÇu vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Ch¼ng h¹n nhiÒu h·ng cho thuª xe yªu cÇu b¹n ph¶i ®ñ 25 tuæi trë lªn. Mét sè h·ng cho phÐp b¹n thuª khi ch­a ®ñ 25 tuæi nh­ng b¹n ph¶i tr¶ thªm tiÒn. NÕu b¹n muèn thuª xe, h·y gäi ®iÖn hay ®Õn h·ng cho thuª xe. HÇu hÕt c¸c h·ng cho thuª xe ®Òu ®­îc ghi trong trang vµng cña danh b¹ ®iÖn tho¹i. B¹n h·y hái vÒ th«ng tin, thñ tôc vµ gi¸ thuª xe. Xe ®¹p ë nhiÒu tr­êng ®¹i häc vµ c¸c vïng ë Hoa Kú, xe ®¹p lµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng h÷u Ých, rÎ tiÒn, tiÖn lîi. HÇu hÕt c¸c vïng ë Hoa Kú ®Òu cã c¸c c©u l¹c bé xe ®¹p vµ hä th­êng tæ chøc c¸c nhãm ®i ch¬i b»ng xe ®¹p vµ tæ chøc c¸c cuéc ®ua xe ®¹p. C¸c cöa hµng b¸n xe ®¹p th­êng xuyªn b¸n c¸c lo¹i xe cò vµ míi. Th«ng b¸o vÒ viÖc b¸n xe ®¹p cò th­êng ®­îc sinh viªn d¸n ë c¸c b¶ng tin vµ c¸c chuyªn môc qu¶ng c¸o cña tr­êng hay trªn c¸c tê b¸o ®Þa ph­¬ng. 123 124 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Mét sè tr­êng ®¹i häc vµ mét sè së c¶nh s¸t cña thµnh phè yªu cÇu xe ®¹p ph¶i ®­îc cÊp phÐp. H·y hái t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n vÒ c¸c quy ®Þnh vµ luËt giao th«ng ®èi víi xe ®¹p trong tr­êng còng nh­ ngoµi x· héi. Lu«n nhí ph¶i khãa xe kÓ c¶ khi b¹n rêi xe mét vµi phót bëi nÕu kh«ng may chiÕc xe cã thÓ lµ môc tiªu cña bän trém. B¹n cã thÓ ®­îc c¸c cöa hµng b¸n xe ®¹p t­ vÊn cho c¸c lo¹i khãa an toµn vµ c¸ch chèng trém. Xe m¸y Xe m¸y vµ c¸c ph­¬ng tiÖn hai b¸nh cã ®éng c¬ kh¸c còng lµ mét ph­¬ng tiÖn giao th«ng t­¬ng ®èi rÎ tiÒn. HÇu hÕt c¸c bang ®Òu yªu cÇu lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy ph¶i ®­îc ®¨ng ký vµ ng­êi l¸i ph¶i cã b»ng. HÇu hÕt c¸c bang còng yªu cÇu ng­êi l¸i ph¶i ®éi mò b¶o hiÓm. Ngoµi ra nhiÒu tr­êng ®¹i häc còng yªu cÇu xe m¸y vµ c¸c ph­¬ng tiÖn t­¬ng tù ph¶i ®¨ng ký víi bé phËn an ninh cña tr­êng. Mét sè c¬ quan yªu cÇu xe m¸y ph¶i cã c¸c thiÕt bÞ lµm gi¶m tiÕng ån cña ®éng c¬. Xe m¸y ph¶i ®­îc ®ç vµo n¬i dµnh riªng cho xe m¸y hai b¸nh. Du lÞch gi¶i trÝ Hoa Kú lµ n­íc réng thø t­ trªn thÕ giíi. Mçi vïng kh¸c nhau ë Hoa Kú cã thÓ coi lµ mét quèc gia víi vïng khÝ hËu, phong c¶nh, con ng­êi vµ phong tôc kh¸c nhau. B¹n cã rÊt nhiÒu n¬i ®Ó tham quan nh­ng kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c n¬i rÊt xa vµ chi phÝ du lÞch rÊt ®¾t ®á. M¸y bay Hoa Kú cã mét sè h·ng hµng kh«ng lín cña quèc gia vµ mét sè h·ng hµng kh«ng cña khu vùc. Do cã sù c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng hµng kh«ng nªn b¹n cã thÓ thÊy gi¸ vÐ thÊp mét c¸ch ®¸ng kinh ng¹c, ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy nhÊt lµ khi c¸c h·ng b¸n gi¶m gi¸. B¹n cã thÓ ®Æt mua vÐ trùc tiÕp víi h·ng hay th«ng qua ®¹i lý hoÆc qua m¹ng Internet. B¹n cã thÓ t×m møc gi¸ vÐ thÊp nhÊt cho chuyÕn ®i cña b¹n th«ng qua vµi trang Web nh­ http://www.expedia.com hay http://www.travelocity.com. Tµu háa Amtrak, c«ng ty tµu háa quèc gia cña Hoa Kú, b¸n vÐ cho ng­êi n­íc ngoµi nh­ng b¹n ph¶i mua vÐ khi b¹n ch­a sang Hoa Kú. VÐ nµy cho phÐp b¹n ®i tÊt c¶ c¸c chuyÕn theo mét møc gi¸ ®Þnh tr­íc trong mét sè ngµy nhÊt ®Þnh. §Ó biÕt thªm th«ng tin h·y liªn hÖ víi c«ng ty du lÞch. Xe buýt Xe buýt lµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng rÎ tiÒn nhÊt ë Hoa Kú vµ b¹n còng cã c¬ héi tuyÖt vêi ®Ó ng¾m phong c¶nh khi ®i xe buýt. B¹n kh«ng cÇn ph¶i ®Æt vÐ tr­íc, nh­ng nÕu b¹n muèn ®i du lÞch b»ng xe buýt th× b¹n nªn lµm viÖc tr­íc víi c«ng ty du lÞch. C«ng ty xe buýt lín nhÊt ë Hoa Kú lµ c«ng ty Greyhouse. §«i khi c«ng ty nµy ®­a ra møc gi¸ ®Æc biÖt cho viÖc ®i du lÞch vßng quanh Hoa Kú vµ c«ng ty còng b¸n ra lo¹i vÐ du lÞch ®Æc biÖt gäi lµ Ameripass cho phÐp b¹n ®i du lÞch kh¾p n¬i trªn ®Êt Hoa Kú. B¹n cã thÓ mua vÐ nµy ë Hoa Kú. H·y liªn hÖ víi c«ng ty du lÞch ®Ó biÕt thªm chi tiÕt. B¹n còng cÇn c©n nh¾c nh÷ng kh¶ n¨ng sau khi lËp kÕ ho¹ch ®i du lÞch: • HÇu hÕt c¸c c«ng ty vËn t¶i ë Hoa Kú (c¸c h·ng hµng kh«ng, c«ng ty xe buýt vµ tµu háa) th­êng gi¶m gi¸ ®Æc biÖt cho du kh¸ch n­íc ngoµi. Møc gi¸ nµy th­êng lµ cho viÖc ®i du lÞch bÊt cø ®©u ë Hoa Kú trong mét sè ngµy nhÊt ®Þnh víi mét møc gi¸ ®Þnh tr­íc. Th­êng th× b¹n ph¶i mua vÐ nµy tr­íc 125 126 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy khi b¹n sang Hoa Kú. H·y liªn hÖ víi c«ng ty du lÞch tr­íc khi sang Hoa Kú ®Ó biÕt thªm vÒ nh÷ng lo¹i vÐ nµy. Sinh viªn n­íc ngoµi th­êng ®i du lÞch cïng nhau ®Ó chia tiÒn thuª xe vµ tiÒn phßng. Cã lÏ b¹n kh«ng ph¶i lµ ng­êi duy nhÊt muèn biÕt thªm vÒ Hoa Kú. H·y chän ng­êi b¹n ®ång hµnh sao cho b¹n thÊy an toµn vµ tho¶i m¸i nhÊt. viªn quèc tÕ hay phßng an ninh cña tr­êng ®Ó cã thªm th«ng tin. H·y hái vÒ t×nh h×nh an ninh trong tr­êng, n¬i b¹n sinh sèng vµ hái xem b¹n ph¶i lµm g× ®Ó ®¶m b¶o an ninh cho b¶n th©n. Nªn nhí r»ng ph¸n ®o¸n tèt, cÈn thËn vµ linh c¶m cã thÓ h¹n chÕ ®¸ng kÓ x¸c suÊt r¬i vµo nh÷ng t×nh huèng khã chÞu vµ thËm chÝ nguy hiÓm. • Ng­êi b¹n Mü míi quen cã thÓ mêi b¹n vÒ th¨m gia ®×nh anh ta trong kú nghØ. Mét lÇn n÷a, ®Ó b¹n ®­îc an toµn vµ tho¶i m¸i, h·y tin ch¾c lµ m×nh biÕt râ vÒ ng­êi b¹n ®ã. §©y cã thÓ lµ mét c¸ch lý t­ëng ®Ó nh×n nhËn mét phÇn Hoa Kú, tiÕt kiÖm ®­îc tiÒn ngñ trä vµ biÕt cuéc sèng th­êng ngµy cña gia ®×nh ng­êi Mü vµ c¸ch hä nghØ lÔ. • ë mét sè n¬i ®i bé mét m×nh vµo ban ®ªm sÏ nguy hiÓm. H·y rñ ai ®ã ®i cïng b¹n nÕu b¹n kh«ng biÕt ch¾c lµ b¹n cã thÓ tíi ®ã mét m×nh hay kh«ng. Mét sè tr­êng cã dÞch vô ®i kÌm vÒ nhµ sau khi tan líp hay ®i th­ viÖn vÒ vµo buæi tèi. H·y hái t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ xem tr­êng b¹n cã dÞch vô nµy hay kh«ng. Khi b¹n ra khái phßng hay «t«, kiÓm tra xem tÊt c¶ c¸c cöa sæ vµ cöa chÝnh ®· khãa hay ch­a. Kh«ng bao giê ®Ó nh÷ng ®å cã gi¸ trÞ, ®Æc biÖt lµ tiÒn mÆt vµ thÎ tÝn dông ë ngoµi, thËm chÝ c¶ khi b¹n ®· khãa cöa. • Nhµ Quèc tÕ N«-en: Trong kú nghØ N«-en, tæ chøc nµy s¾p xÕp nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®ãn tiÕp sinh viªn quèc tÕ trªn kh¾p Hoa Kú. Th­êng th× trong kho¶ng tõ 7 ®Õn 10 ngµy, mçi thµnh phè l¹i tæ chøc nh÷ng kú nghØ t¹i gia ®×nh Mü hay t¹i c¸c khu ký tóc, ch­¬ng tr×nh tham quan, ®ãn tiÕp nh­ c¸c ho¹t ®éng x· héi. • Tham gia ch­¬ng tr×nh sèng ë n­íc ngoµi: §©y lµ tæ chøc chuyªn bè trÝ c¸c ch­¬ng tr×nh sèng cïng c¸c gia ®×nh trong suèt n¨m. §Ó biÕt thªm th«ng tin h·y xem t¹i trang Web theo ®Þa chØ http://www.experiment.org. An toµn c¸ nh©n Còng nh­ mäi n¬i trªn toµn thÕ giíi, thËt kh«ng may lµ ë Hoa Kú còng cã téi ph¹m. B¹n nªn ®Æc biÖt cÈn thËn cho ®Õn khi b¹n biÕt râ vÒ khu tr­êng häc vµ quen víi n¬i b¹n sèng. Thµnh phè nµo còng cã nh÷ng n¬i kh«ng an toµn vµ b¹n ph¶i biÕt nh÷ng vïng nµy cµng sím cµng tèt. C¸c tr­êng ®¹i häc ®Òu thuª nh©n viªn c¶nh s¸t hay nh©n viªn b¶o vÖ gi÷ g×n trËt tù. NÕu b¹n kh«ng ®­îc h­íng dÉn vÒ an ninh trong buæi häc h­íng dÉn th× h·y tíi gÆp ng­êi t­ vÊn sinh Nh÷ng quy t¾c ®¶m b¶o an toµn c¬ b¶n gåm: • Kh«ng mang theo ng­êi nhiÒu tiÒn mÆt hay ®eo ®å trang søc ®¾t tiÒn. • Kh«ng bao giê ®i nhê xe cña ng­êi kh«ng quen biÕt. Kh«ng vÉy xe ®i nhê vµ còng kh«ng cho ai ®i nhê xe. • CÈn thËn víi tói vµ vÝ cña m×nh, ®Æc biÖt lµ khi b¹n ë nh÷ng n¬i ®«ng ng­êi n¬i th­êng cã bän mãc tói hay c­íp giËt. Nh÷ng tµi s¶n c¸ nh©n cã gi¸ trÞ kh¸c nh­ m¸y ¶nh, dµn m¸y, m¸y tÝnh, xe ®¹p cÇn ph¶i ®­îc khãa ë n¬i an toµn khi b¹n kh«ng cã mÆt ë ®ã. §Ó m¾t tíi ®å ®¹c cña m×nh. • NÕu c­íp ®e däa b¹n ë nhµ hay trªn phè th× h·y ®õng chèng cù, trõ phi b¹n c¶m thÊy tÝnh m¹ng m×nh bÞ nguy hiÓm th× h·y ®¸nh l¹i hay bá ch¹y. §õng chèng cù bëi nÕu kh«ng kÎ tÊn c«ng sÏ ®¸nh b¹n ®au. H·y b×nh tÜnh vµ quan s¸t tªn c­íp cµng kü cµng tèt. B¸o c¸o l¹i vô c­íp ngay lËp tøc víi c¶nh s¸t vµ m« t¶ chÝnh x¸c vÒ tªn c­íp. 127 128 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú §Ó biÕt thªm th«ng tin vÒ an ninh trong tr­êng häc h·y xem trang Web theo ®Þa chØ http://campussafety.org/. C©u l¹c bé vµ thÓ thao C©u l¹c bé C©u l¹c bé lµ n¬i tuyÖt vêi ®Ó b¹n gÆp nh÷ng ng­êi cïng së thÝch, ®Ó kÕt b¹n, häc hái nh÷ng ®iÒu míi mÎ vµ ®Ó gi¶i trÝ. Sinh viªn lËp ra c¸c c©u l¹c bé cho hÇu hÕt c¸c së thÝch vµ môc ®Ých, tõ viÖc häc hµnh cho tíi c¸c vÊn ®Ò x· héi ®¬n thuÇn. Th­êng th× b¹n cã thÓ lÊy danh s¸ch c¸c c©u l¹c bé vµ tæ chøc tõ V¨n phßng l­u häc sinh hay tõ trang Web cña tr­êng. NÕu b¹n thÝch ho¹t ®éng cña mét c©u l¹c bé th× h·y ®Õn ®Õn dù mét buæi sinh ho¹t. NÕu cã nhiÒu sinh viªn quèc tÕ trong tr­êng th× sÏ còng cã c©u l¹c bé sinh viªn quèc tÕ. Ho¹t ®éng v¨n hãa Trong tr­êng b¹n cã thÓ thÊy rÊt nhiÒu ho¹t ®éng v¨n hãa. C¸c ho¹t ®éng nh­ ®ãng kÞch, hßa nh¹c, phim ¶nh, bµi gi¶ng, triÓn l·m nghÖ thuËt ®­îc qu¶ng c¸o trªn c¸c Ên phÈm cña tr­êng vµ trªn c¸c b¶ng tin. NÕu tr­êng cña b¹n ë gÇn hoÆc ë trong thµnh phè b¹n sÏ thÊy nhiÒu ho¹t ®éng ®­îc qu¶ng c¸o trªn c¸c trang gi¶i trÝ hay nghÖ thuËt cña b¸o. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c tr­êng ®¹i häc ë Hoa Kú ®Òu cã c¸c ®éi bãng ®¸, bãng chµy, bãng ræ, b¬i léi vµ c¸c ®éi thÓ thao kh¸c ®Ó thi ®Êu gi÷a c¸c tr­êng víi nhau. Nh÷ng ®éi nµy th­êng thi ®Êu víi phong ®é ®Ønh cao vµ thu hót mét l­îng lín nh÷ng sinh viªn ñng hé vµ ng­êi h©m mé. ThËm chÝ c¶ khi b¹n kh«ng biÕt nhiÒu l¾m vÒ c¸c m«n thÓ thao cña Hoa Kú th× b¹n còng nªn xem Ýt nhÊt mét sù kiÖn thÓ thao. §¬n gi¶n lµ b¹n hßa m×nh vµo ®¸m ®«ng th× sÏ thÊy rÊt vui. H·y nhê ai ®ã gi¶i thÝch luËt ch¬i cho b¹n. Tinh thÇn thÓ thao vµ sù s«i næi cña m«n thi ®Êu lµ mét phÇn quan träng cña ®êi sèng sinh viªn. HÇu hÕt c¸c tr­êng còng ®Òu tæ chøc c¸c gi¶i thÓ thao néi bé, trong gi¶i nµy th× thµnh viªn c¸c ®éi ®Òu lµ sinh viªn cïng tr­êng. C¸c trËn thÓ thao néi bé nµy th­êng Ýt mang tÝnh c¹nh tranh h¬n so víi c¸c trËn liªn tr­êng vµ bÊt cø ai yªu thÝch thÓ thao ®Òu cã thÓ tham gia gi¶i ®Êu nµy. §©y lµ mét c¸ch rÊt tèt ®Ó gÆp gì mäi ng­êi, ®Ó luyÖn tËp vµ gióp lµm gi¶m c¨ng th¼ng trong häc tËp. Thu xÕp cho ng­êi nhµ ®i theo b¹n NÕu gia ®×nh b¹n sang Hoa Kú cïng víi b¹n th× b¹n cßn nhiÒu thø kh¸c ph¶i lo l¾ng. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n cã thÓ khuyªn b¹n c¸ch lùa chän c¸c kh¶ n¨ng s½n cã cho gia ®×nh b¹n. ThÓ thao Tr­êng häc cho trÎ ThÓ thao lµ thó tiªu khiÓn ®­îc ­a chuéng ë Hoa Kú. NhiÒu ng­êi Mü th­êng ch¬i nh÷ng m«n thÓ thao c¸ nh©n nh­ tennis, ch¹y bé, b¬i, tr­ît tuyÕt hay c¸c m«n thÓ thao ®ång ®éi nh­ bãng chµy, bãng ®¸, khóc c«n cÇu trªn b¨ng vµ bãng chuyÒn. C¸c thµnh phè th­êng tæ chøc nh÷ng cuéc thi ®Êu thÓ thao cho nh÷ng ng­êi ch¬i thÓ thao nghiÖp d­. ë Hoa Kú, gi¸o dôc lµ tr¸ch nhiÖm cña riªng tõng bang. TÊt c¶ c¸c bang ®Òu yªu cÇu trÎ em tõ 6 ®Õn 16 tuæi ph¶i ®i häc hoÆc ë mét sè bang th× trÎ em ph¶i tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc. HÇu hÕt c¸c tr­êng ®Òu cã líp mÉu gi¸o cho trÎ 5 tuæi. Theo luËt Liªn bang cña Hoa Kú, c¸c tr­êng c«ng buéc ph¶i d¹y c¸c líp tõ mÉu gi¸o cho ®Õn hÕt líp 12 (K-12) miÔn phÝ cho mäi ng­êi, cho dï 129 130 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy ng­êi ®ã lµ c«ng d©n Hoa Kú hay ng­êi kh«ng mang quèc tÞch Hoa Kú nh­ng ®¸p øng ®­îc quy ®Þnh vÒ c­ tró do mçi tr­êng trong quËn ®Ò ra. Tuy nhiªn còng cã mét ngo¹i lÖ. Mét ®iÒu luËt Liªn bang cÊm c¸c tr­êng c«ng d¹y tõ líp mÉu gi¸o cho ®Õn hÕt líp 8 (K-8) kh«ng ®­îc ban hµnh mÉu I-20 cho sinh viªn muèn cã visa F-1 ®Ó nhËp häc. Tuy nhiªn, nh÷ng ng­êi ®i kÌm ng­êi lín cã visa F-1 (ng­êi ®i kÌm th­êng cã visa F-2) cã thÓ vµo häc t¹i nh÷ng tr­êng c«ng nµy. t©m cßn nhËn tr«ng c¶ c¸c ch¸u häc sinh khi bè mÑ c¸c ch¸u ph¶i ®i lµm tr­íc khi c¸c ch¸u ®i häc vµ tan lµm sau khi c¸c ch¸u tan häc. Bè mÑ c¸c ch¸u sÏ ®­a ®ãn c¸c ch¸u ®Õn trung t©m. §«i khi, trung t©m nµy phèi hîp víi tr­êng tæ chøc xe ®­a ®ãn c¸c ch¸u. Mét sè trung t©m yªu cÇu cha mÑ gióp trung t©m ch¨m sãc ch¸u vµo mét hoÆc hai buæi s¸ng hay chiÒu mçi tuÇn. TiÒn c«ng cho lo¹i dÞch vô nµy rÊt kh¸c nhau nh­ng nªn nhí lµ dÞch vô nµy ë c¸c thµnh phè lín rÊt ®¾t. C¸c tr­êng ngo¹i tró t­ sÏ b¾t b¹n ph¶i nép häc phÝ. C¸c tr­êng néi tró còng sÏ b¾t b¹n ph¶i nép häc phÝ céng víi tiÒn phßng vµ tiÒn ¨n. Nhí ph¶i mang theo giÊy khai sinh cña con b¹n ®Ó nhËp häc cho chóng. B¹n còng nªn mang theo kÕt qu¶ häc tËp trong mét hay hai n¨m gÇn nhÊt cña con b¹n ®Ó hä cã thÓ xÕp con b¹n vµo häc líp nµo cho phï hîp. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n xem lµm thÕ nµo ®Ó b¹n cã thÓ nhËp häc cho con b¹n. V­ên trÎ: Nh÷ng tr­êng t­ nµy th­êng nhËn c¸c ch¸u tõ 3 ®Õn 5 tuæi. HÇu hÕt c¸c tr­êng ®Òu cã c¸c líp tõ 2 ®Õn 5 ngµy mét tuÇn vµo buæi s¸ng hay buæi chiÒu. Ngoµi c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i, c¸c ch¸u cßn ®­îc chuÈn bÞ ®Ó ®i häc mÉu gi¸o, n¨m ®i häc ®Çu tiªn cña häc sinh Hoa Kú. DÞch vô tr«ng trÎ B¹n cã thÓ chän dÞch vô tr«ng trÎ c¶ ngµy hay nöa ngµy. D­íi ®©y lµ mét sè vÝ dô: Tr«ng trÎ t¹i nhµ: NhiÒu phô n÷ vµ c¸c thiÕu n÷ chÊp nhËn c«ng viÖc tr«ng trÎ, th­êng lµ ch¨m sãc c¸c ch¸u bÐ ch­a ®i häc (tõ 5 tuæi trë xuèng). §«i khi c¸c c« ®Õn tËn nhµ ®Ó tr«ng trÎ, ®«i khi bè mÑ c¸c ch¸u ®­a ch¸u ®Õn nhµ c¸c c«. HoÆc còng cã thÓ c¸c c« cßn tr«ng lu«n c¶ c¸c ch¸u häc sinh tr­íc vµ sau giê ®i häc. TiÒn c«ng rÊt kh¸c nhau. Trung t©m tr«ng trÎ ban ngµy: C¸c trung t©m tr«ng trÎ ban ngµy cã thÓ lµ c¸c trung t©m c«ng céng cña nhµ thê hay lµ c¸c trung t©m cña t­ nh©n. C¸c trung t©m nµy nhËn tr«ng trÎ em d­íi ®é tuæi ®i häc-th­êng kh«ng ph¶i lµ c¸c ch¸u bÐ míi sinh- vµ ®«i khi hä yªu cÇu c¸c ch¸u ph¶i biÕt tù ®i vÖ sinh lÊy. Mét sè trung C¸c ho¹t ®éng dµnh cho vî/chång b¹n NÕu b¹n lµ vî/chång cña mét sinh viªn quèc tÕ, b¹n sÏ thÊy dÔ thÝch nghi víi n¬i ë míi h¬n vµ vui vÎ h¬n khi b¹n lóc nµo còng cã viÖc ®Ó lµm. V× cã lÏ lµ b¹n kh«ng ®­îc phÐp ®i lµm nªn b¹n sÏ thÊy ®©y chÝnh lµ c¬ héi ®Ó b¹n kh¸m ph¸ nh÷ng së thÝch míi, n©ng cao tr×nh ®é tiÕng Anh hay tham dù mét vµi khãa häc mµ tr­íc ®ã b¹n kh«ng cã th× giê ®Ó häc. Ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cã thÓ ®­a ra nh÷ng lùa chän sau cho b¹n: C©u l¹c bé phô huynh häc sinh: HÇu hÕt c¸c tr­êng ®Òu cã héi phô huynh-gi¸o viªn, viÕt t¾t lµ PTA, vµ tïy theo tõng tr­êng th× héi nµy cã nh÷ng vai trß kh¸c nhau. Trong c¸c ngµy lµm viÖc trong tuÇn, cã thÓ tr­êng sÏ cÇn sù hç trî cña b¹n ë th­ viÖn, v¨n phßng hay líp häc. Khi ®¨ng ký häc cho con b¹n, h·y hái chi tiÕt vÒ viÖc nµy. Líp häc tiÕng Anh cho nh÷ng ng­êi dïng tiÕng Anh nh­ ngo¹i ng÷ hai (ESL): C¸c tr­êng ®¹i häc hay c¸c trung t©m quèc tÕ, trung t©m gi¸o dôc dµnh cho ng­êi lín, c¸c tr­êng cao ®¼ng hay 131 132 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú c¸c ch­¬ng tr×nh t×nh nguyÖn ®Òu më c¸c líp ESL. NÕu b¹n chØ häc tiÕng Anh hay muèn thµnh th¹o h¬n víi mét kü n¨ng ng«n ng÷ th× ®©y chÝnh lµ c¬ héi tuyÖt vêi ®Ó b¹n n©ng cao kh¶ n¨ng ng«n ng÷ cña m×nh. §Ó biÕt thªm th«ng tin, xem quyÓn 3 cña bé s¸ch nµy Du häc ng¾n h¹n, Ch­¬ng tr×nh häc tiÕng Anh, häc tõ xa vµ KiÓm ®Þnh”. C¸c khãa häc cña tr­êng ®¹i häc: B¹n cã thÓ ®ñ t­ c¸ch ®Ó nép ®¬n xin häc nh­ mét sinh viªn dù gi¶ng (auditing), sinh viªn ®Æc biÖt hay sinh viªn chÝnh quy cña tr­êng ®¹i häc n¬i vî hoÆc chång b¹n ®ang theo häc. Sinh viªn “ghi sæ” lµ sinh viªn häc kh«ng cÇn lÊy tÝn chØ. H·y hái vÒ häc phÝ. C¸c khãa häc vµ sù gi¶i trÝ kh¸c: HÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ mét sè quËn hay thµnh phè cã c¸c ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc th­êng xuyªn kh«ng cÊp tÝn chØ. C¸c khãa häc gi¶ng d¹y nhiÒu lÜnh vùc, tõ viÖc d¹y c¸ch dïng m¸y tÝnh cho ®Õn viÖc söa xe hay nÊu ¨n. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ xem chç b¹n ë cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh nh­ thÕ nµy kh«ng. C«ng viÖc t×nh nguyÖn: C¸c bÖnh viÖn, tr­êng häc, trung t©m tr«ng trÎ ban ngµy, c¸c c¬ quan chÝnh phñ ®Òu rÊt cÇn sù gióp ®ì kh«ng ®­îc tr¶ l­¬ng cña c¸c t×nh nguyÖn viªn. B¹n cã nhiÒu c¬ héi ë nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau. C¸c trang vµng cña quyÓn danh b¹ ®Òu cã danh s¸ch ®­îc in trong môc “DÞch vô t×nh nguyÖn” hay “ C¸c tæ chøc dÞch vô x· héi”. NÕu kh«ng, v¨n phßng t×nh nguyÖn viªn cña tr­êng ®¹i häc sÏ rÊt s½n lßng gióp b¹n t×m ®­îc chç lµm t×nh nguyÖn cho dï b¹n kh«ng ph¶i lµ sinh viªn cña tr­êng. Ngoµi ra, b¹n cßn cã thÓ t×m kiÕm th«ng tin trªn m¹ng Internet. C¸c tæ chøc vµ c©u l¹c bé: NhiÒu ng­êi thÝch tham gia c¸c c©u l¹c bé hay tæ chøc tËp trung vµo së thÝch chung cña hä nh­ lµm v­ên, nÊu ¨n, ©m nh¹c, kÞch, ®an len, ch¬i bµi hay tËp thÓ thao. H·y hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ hay hái ng­êi ë th­ viÖn c«ng céng vÒ danh s¸ch c¸c tæ chøc. ch­¬ng 7: th«ng tin h÷u Ých cho cuéc sèng h»ng ngµy Tãm t¾t néi dung • H·y tham kh¶o c¸c ng©n hµng xung quanh tr­êng hay t×m trªn m¹ng Internet xem ng©n hµng nµo thÝch hîp nhÊt víi nhu cÇu cña b¹n. • ë Hoa Kú cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô b­u chÝnh viÔn th«ng. • Trong tr­êng häc hay n¬i b¹n sinh sèng ®Òu cã c¸c c¬ së y tÕ. Ngay khi b¹n ®Õn tr­êng h·y t×m hiÓu vÒ nh÷ng c¬ së y tÕ nµy ®Ó b¹n biÕt ph¶i ®i kh¸m ë ®©u khi bÞ èm. Tr­íc khi mua «t«, quyÕt ®Þnh xem ®ã cã ph¶i lµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng hîp lý vµ Ýt tèn kÐm nhÊt ®èi víi b¹n hay kh«ng. NÕu b¹n quyÕt ®Þnh mua «t« th× h·y ®i thi b»ng l¸i xe do bang b¹n ®ang ë cÊp: Hoa Kú lµ mét quèc gia rÊt thó vÞ vµ mu«n mµu mu«n vÎ mµ b¹n muèn kh¸m ph¸. H·y hái c«ng ty du lÞch n¬i b¹n sèng vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch gi¶m gi¸ vµ khuyÕn m·i còng nh­ t×m kiÕm nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt dµnh cho du kh¸ch n­íc ngoµi tr­íc khi b¹n sang Hoa Kú. Lu«n c¶nh gi¸c vµ nh¹y bÐn sÏ gióp b¹n ®­îc an toµn trong thµnh phè b¹n míi ®Õn sèng. • H·y tËn dông nh÷ng ho¹t ®éng s½n cã t¹i tr­êng hay t¹i n¬i b¹n sinh sèng nh­ ho¹t ®éng thÓ thao vµ sinh ho¹t c©u l¹c bé. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy sÏ gióp b¹n gÆp gì mäi ng­êi, kÕt b¹n vµ hiÓu biÕt h¬n vÒ v¨n hãa vµ con ng­êi n¬i b¹n míi ®Õn sèng. • T­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n sÏ gióp b¹n cã nh÷ng th«ng tin ®Ó æn ®Þnh cuéc sèng gia ®×nh cña b¹n t¹i n¬i ë míi. Nh÷ng th«ng tin ®ã gåm th«ng tin vÒ tr­êng häc cho trÎ vµ nh÷ng c¬ héi tham gia ho¹t ®éng chung vµ kh¸m ph¸ nh÷ng niÒm vui míi cho vî hoÆc chång b¹n. 133 134 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Nh÷ng trang Web h÷u Ých B­u ®iÖn Hoa Kú http://postcalc.usps.gov/ http://www.usup.gov Th«ng tin vÒ xe ®· qua sö dông http://www.kbb.com §Þa chØ m¹ng vÒ du lÞch ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi Ch­¬ng 8 THÝCH NGHI VíI M¤I TR¦êNG MíI http://www.expedia.com http://www.travelocity.com http://www.amtrak.com http://www.greyhouse.com http://www.experiment.org An ninh c¸ nh©n vµ an toµn trong tr­êng häc http://campussafety.org/ NÕu b¹n lµ kh¸ch du lÞch ®Õn mét thµnh phè hay mét ®Êt n­íc trong mét thêi gian ng¾n th× ®iÒu ®ã cã thÓ thó vÞ, nh­ng sèng vµ häc tËp ë ®ã trong nhiÒu th¸ng th× l¹i lµ mét chuyÖn kh¸c h¼n. B¹n sÏ hiÓu biÕt s©u s¾c h¬n nhiÒu vÒ n¬i b¹n sèng vµ con ng­êi ë ®ã. §ång thêi, b¹n còng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc vÒ vËt chÊt, tinh thÇn vµ x· héi. MÆc dï sèng ë n­íc ngoµi ®«i khi cã thÓ ®em l¹i kh«ng Ýt khã kh¨n, nh­ng nã còng ®em l¹i nhiÒu ®iÒu bæ Ých thó vÞ. §a sè nh÷ng ng­êi sèng vµ häc tËp ë Hoa Kú trong mét thêi gian dµi khi trë vÒ ®Òu cã nh÷ng c¶m nghÜ tèt ®Ñp vÒ nh÷ng ®iÒu m×nh ®· tr¶i nghiÖm vµ tin r»ng thêi gian hä sèng ë n­íc ngoµi ®em l¹i nhiÒu Ých lîi c¶ vÒ mÆt kiÕn thøc trong 135 136 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú häc tËp lÉn hiÓu biÕt c¸ nh©n. Ch­¬ng nµy chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin cã thÓ gióp b¹n thÝch nghi mét c¸ch dÔ dµng h¬n. Thay ®æi mói giê Tïy vµo viÖc b¹n ®Õn tõ n­íc nµo mµ mét trong nh÷ng ®iÒu chØnh ®Çu tiªn mµ b¹n cÇn ph¶i thùc hiÖn khi ®Æt ch©n ®Õn Hoa Kú lµ sù “thay ®æi mói giê”. Thay ®æi mói giê lµ mét có sèc mµ c¬ thÓ cña b¹n ph¶i v­ît qua ®Ó thÝch nghi víi mét mói giê míi. Møc ®é kh¾c nghiÖt cña sù thay ®æi vÒ mói giê phô thuéc vµo sè mói giê mµ b¹n ®· ®i qua trªn ®­êng ®Õn Hoa Kú. Trong khi c¬ thÓ cña b¹n ®ang ph¶i thÝch nghi víi mét nhÞp sinh ho¹t míi, cã thÓ b¹n sÏ bÞ ®au ®Çu, bÞ mÊt ph­¬ng h­íng, mÊt ngñ hoÆc buån ngñ. NhiÒu ng­êi ph¸t hiÖn ra r»ng cø lÖch mét giê th× b¹n ph¶i mÊt mét ngµy ®Ó hoµn toµn v­ît qua nh÷ng ¶nh h­ëng cña sù chªnh lÖch thêi gian. Tuy nhiªn, cã lÏ b¹n sÏ thÊy r»ng thêi gian tåi tÖ nhÊt chØ lµ kho¶ng nöa qu·ng thêi gian ®ã. Sau giai ®o¹n thÝch nghi nµy, b¹n sÏ trë l¹i b×nh th­êng vµ thÝch nghi ®­îc víi lÞch sinh ho¹t hµng ngµy. Cã mét vµi ®iÒu b¹n cã thÓ lµm ®Ó tù gióp m×nh v­ît qua giai ®o¹n chuyÓn tiÕp nµy. §ã lµ h·y cè g¾ng tu©n theo lÞch ¨n ngñ b×nh th­êng cña mói giê míi, h·y cè g¾ng ®õng ngñ tr­a, v× ®iÒu ®ã sÏ khiÕn b¹n cµng thªm khã ngñ vµo ban ®ªm vµ chØ lµm cho triÖu chøng lÖch mói giê dai d¼ng thªm. Thay vµo ®ã, h·y ®i d¹o, tËp thÓ dôc, hay lªn kÕ ho¹ch cho nh÷ng ho¹t ®éng víi b¹n bÌ vµo ban ngµy, ®iÒu ®ã sÏ gióp ®iÒu chØnh l¹i ®ång hå sinh häc cña b¹n. V× sù thay ®æi mói giê nµy, b¹n nªn ®Õn Hoa Kú Ýt nhÊt vµi ngµy tr­íc khi khãa häc b¾t ®Çu ®Ó c¬ thÓ b¹n cã thêi gian thÝch nghi víi mét mói giê míi. VÊn ®Ò vÒ ng«n ng÷ Nãi mét ngo¹i ng÷ trong líp häc lµ mét chuyÖn, cßn sèng trong ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi mét x· héi mµ b¹n ph¶i sö dông ng«n ng÷ ®ã hµng ngµy l¹i lµ chuyÖn kh¸c h¼n. D­íi ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò vÒ ng«n ng÷ mµ b¹n cã thÓ gÆp ph¶i khi ë Hoa Kú: • B¹n cã thÓ kh«ng hiÓu ngay ng÷ ©m cña ng­êi ®Þa ph­¬ng ë ®©y. ë Hoa Kú, mçi vïng cã nh÷ng ng÷ ©m rÊt kh¸c nhau. Trong mét nhãm gåm nhiÒu ng­êi ®Õn tõ mäi vïng kh¸c nhau cña Hoa Kú, d©n Hoa Kú cã thÓ dÔ dµng nhËn ra ai ®Õn tõ Boston, tõ New York, tõ miÒn Trung T©y, hay tõ miÒn Nam, chØ c¨n cø vµo ng÷ ©m cña hä. H·y dµnh mét kho¶ng thêi gian ®Ó b¹n lµm quen víi ng÷ ©m cña nh÷ng ng­êi ë n¬i b¹n sèng vµ ch¼ng mÊy chèc b¹n sÏ thÊy m×nh còng nãi gièng nh­ hä. • Ng­êi Mü cã thÓ sÏ kh«ng hiÓu b¹n ngay. B¹n còng cã giäng riªng cña b¹n vµ b¹n cã thÓ dïng nh÷ng tõ vùng kh¸c víi tõ ng÷ hä th­êng sö dông. Ban ®Çu, h·y cè g¾ng nãi chËm ®Ó ch¾c ch¾n r»ng ng­êi ta hiÓu b¹n. §õng ng¹i yªu cÇu ng­êi kh¸c nãi chËm nÕu b¹n thÊy khã hiÓu hä. • Ng­êi Mü dïng nhiÒu tiÕng lãng vµ biÖt ng÷ khi nãi chuyÖn. Ng«n ng÷ cña hä rÊt sinh ®éng, ®Çy h×nh t­îng vµ cã lÏ b¹n sÏ ph¶i mÊt mét thêi gian ®Ó hoµn toµn hiÓu thø ng«n ng÷ ®ã. ãc hµi h­íc, sù hãm hØnh vµ lèi ch©m biÕm lµ nh÷ng ®Æc tÝnh kh«ng thÓ t¸ch rêi cña tiÕng Anh Mü. Mét sè sinh viªn quèc tÕ gÆp khã kh¨n trong viÖc thÝch nghi víi lèi nãi chuyÖn tho¶i m¸i nµy vµ ®«i khi kh«ng hiÓu ng­êi ®ang nãi chuyÖn víi m×nh cã nghiªm tóc hay kh«ng. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy nªn ®­îc coi lµ mét dÊu hiÖu cña sù th©n thiÖn chø kh«ng ph¶i lµ biÓu hiÖn cña sù coi th­êng. • B¹n cã thÓ kh«ng biÕt hÕt nh÷ng ch÷ viÕt t¾t vµ thuËt ng÷ chuyªn ngµnh trong ch­¬ng tr×nh häc hay n¬i b¹n lµm viÖc. Nh÷ng thuËt ng÷ nh­ “poli sci” lµ viÕt t¾t cña m«n khoa häc chÝnh trÞ, ch÷ “dorm” thay cho ký tóc x¸, ch÷ “TA” ®Ó chØ gi¸o viªn trî gi¶ng, lµ nh÷ng vÝ dô vÒ nh÷ng tõ lãng hay dïng 137 138 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú trong khu häc hiÖu mµ b¹n sÏ gÆp ph¶i. Ch÷ viÕt t¾t th­êng lµ ©m tiÕt ®Çu tiªn cña tõ, hay ch÷ c¸i ®Çu tiªn cña nh÷ng tõ trong mét côm tõ. NÕu b¹n kh«ng hiÓu mét tõ hay mét ch÷ viÕt t¾t nµo ®ã, h·y hái xem chóng cã nghÜa lµ g×. H·y ®Ó b¹n cã thêi gian thÝch nghi víi ng«n ng÷ vµ ®õng ngÇn ng¹i yªu cÇu mäi ng­êi nh¾c l¹i c©u hä nãi, yªu cÇu hä nãi chËm hay gi¶i thÝch ý hä muèn nãi. B¹n nªn mang theo mét cuèn tõ ®iÓn nhá phßng khi cÇn ®Õn. Quan träng nhÊt lµ ®õng sî m¾c lçi. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy sÏ lµ mét phÇn trong kinh nghiÖm häc tËp cña b¹n. Có sèc v¨n hãa Có sèc vÒ v¨n hãa lµ qu¸ tr×nh thÝch nghi víi mét ®Êt n­íc vµ mét nÒn v¨n hãa míi mµ nÒn v¨n hãa ®ã cã thÓ hoµn toµn kh¸c biÖt so víi v¨n hãa cña ®Êt n­íc b¹n. B¹n kh«ng cßn nh×n thÊy nh÷ng dÊu hiÖu hay g­¬ng mÆt th©n thuéc cña quª nhµ. KhÝ hËu, thøc ¨n, phong c¶nh, c¶ con ng­êi vµ lèi sèng cña hä ®Òu tá ra xa l¹ víi b¹n. TiÕng Anh cña b¹n kh«ng tèt nh­ b¹n t­ëng. Cã lÏ b¹n kh«ng ngê tíi, nh­ng b¹n sÏ ph¶i chÞu ¸p lùc cña cuéc sèng häc tËp vµ nhÞp sèng hèi h¶ ë Hoa Kú. NÕu b¹n cã c¶m gi¸c bÞ ¸p lùc th× còng ®õng ho¶ng sî. Có sèc v¨n hãa lµ mét ph¶n øng b×nh th­êng. Khi b¹n trë nªn thÝch nghi víi v¨n hãa vµ th¸i ®é cña ng­êi Mü vµ b¾t ®Çu quen víi lèi sèng ë ®©y, b¹n sÏ b¾t ®Çu thÝch nghi vµ hiÓu biÕt vÒ hoµn c¶nh vµ lèi sèng míi. C¸c sinh viªn quèc tÕ cã nh÷ng møc ®é sèc v¨n hãa kh¸c nhau: Cã ng­êi hÇu nh­ kh«ng nhËn thÊy ®iÒu ®ã nh­ng cã ng­êi l¹i c¶m thÊy rÊt khã thÝch nghi. Th«ng th­êng, cã bèn giai ®o¹n sèc v¨n hãa mµ b¹n sÏ tr¶i qua. Giai ®o¹n “TuÇn tr¨ng mËt”: Nh÷ng tuÇn ®Çu tiªn trong c¨n nhµ míi cña b¹n sÏ lµ thêi gian rÊt thó vÞ. Mäi thø ®Òu míi mÎ vµ thó ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi vÞ, vµ cã thÓ b¹n sÏ rÊt bËn rén ®Ó æn ®Þnh n¬i ¨n ë vµ b¾t ®Çu khãa häc ®Õn nçi b¹n ch¼ng cã lóc nµo ®Ó nhí nhµ n÷a. Khã chÞu vµ ¸c c¶m: Khi b¹n b¾t ®Çu nhËn ra r»ng m×nh ®Õn ®©y kh«ng ph¶i ®Ó ®i nghØ mµ lµ n¬i b¹n sÏ sèng l©u dµi, b¹n sÏ cã c¶m gi¸c bùc m×nh vµ ¸c c¶m. §«i khi b¹n cã mèi ¸c c¶m víi ng­êi Mü vµ c¸ch sèng cña hä, vµ ngay c¶ nh÷ng khã chÞu nhá còng cã thÓ lµm bïng lªn mèi ¸c c¶m ®ã. HiÓu vµ ®iÒu chØnh: Ch¼ng mÊy chèc b¹n sÏ hiÓu râ h¬n vÒ m«i tr­êng míi vµ sÏ nhËn thÊy, mét c¸ch v« ý thøc, r»ng b¹n ®ang ®iÒu chØnh cho phï hîp víi n¬i ë míi. B¹n sÏ Ýt cã c¶m gi¸c khã chÞu vµ ¸c c¶m h¬n. Hßa nhËp vµ chÊp nhËn: Cuèi cïng, b¹n sÏ thÊy r»ng b¹n ®· b¾t ®Çu coi tr­êng häc vµ thµnh phè b¹n sèng lµ ng«i nhµ míi cña m×nh, Ýt nhÊt th× còng ë mét møc ®é nµo ®ã. B¹n sÏ kÕt b¹n víi mäi ng­êi vµ thÊy r»ng céng ®ång còng chÊp nhËn b¹n v× b¹n ®· chÊp nhËn nã. Mçi giai ®o¹n kÐo dµi bao l©u vµ gian nan tíi møc nµo l¹i phô thuéc vµo tõng ng­êi, nh­ng ch¼ng cã ai hoµn toµn kh«ng bÞ sèc tÝ nµo. §iÒu quan träng cÇn nhí lµ b¹n kh«ng ph¶i lµ ng­êi duy nhÊt cã nh÷ng c¶m gi¸c nµy. RÊt nhiÒu ng­êi tr­íc b¹n còng ®· tr¶i qua nã vµ nh÷ng ng­êi xung quanh b¹n còng ®ang ph¶i cè g¾ng v­ît qua có sèc v¨n hãa ®ã. D­íi ®©y lµ mét sè triÖu chøng th­êng gÆp cña có sèc v¨n hãa vµ nh÷ng gîi ý gióp b¹n v­ît qua nh÷ng khã kh¨n nµy. Nhí nhµ: B¹n nhí quª h­¬ng, nhí gia ®×nh, b¹n bÌ. B¹n th­êng nghÜ vÒ nhµ, th­êng gäi ®iÖn hoÆc viÕt th­ cho gia ®×nh hay b¹n bÌ, vµ thËm chÝ cã thÓ b¹n sÏ khãc rÊt nhiÒu. Gi÷ liªn l¹c víi gia ®×nh vµ b¹n bÌ ë nhµ lµ tèt, nh­ng ®õng ®Ó cho ®iÒu ®ã c¶n trë b¹n gÆp gì nh÷ng ng­êi b¹n míi vµ tËn h­ëng cuéc sèng ë ng«i nhµ míi. H·y cè g¾ng gÆp gì nh÷ng ng­êi míi t¹i n¬i b¹n sèng, trªn líp häc vµ th«ng qua trung t©m sinh viªn quèc tÕ. B¹n còng cã thÓ tham dù mét ñy ban, mét nhãm sinh ho¹t chuyªn ®Ò hay mét ®éi thÓ thao ë tr­êng hay ë thµnh phè b¹n 139 140 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú sèng. H·y t×m ra mét thø mµ b¹n thÊy høng thó - ch¼ng h¹n nh­ ©m nh¹c, thøc ¨n, hay mét ho¹t ®éng nµo ®ã - vµ biÕn nã trë thµnh khëi ®iÓm ®Ó b¹n c¶m thÊy tho¶i m¸i h¬n khi sèng ë Hoa Kú. Mèi ¸c c¶m: ChØ nh÷ng khã chÞu nhá còng lµm b¹n bùc m×nh mét c¸ch qu¸ møc, vµ b¹n c¶m thÊy r»ng chÝnh cuéc sèng ë Hoa Kú lµ nguyªn do cña vÊn ®Ò. B¹n c¶m thÊy r»ng nh÷ng g× b¹n mong ®îi kh«ng ®­îc thùc hiÖn. ViÖc lµm quen víi cuéc sèng ë mét ®Êt n­íc míi ph¶i mÊt thêi gian vµ b¹n ph¶i häc nhiÒu ®iÒu. H·y kiªn nhÉn vµ ®Æt c©u hái nÕu b¹n thÊy r»ng m×nh kh«ng hiÓu. Cã thÓ kú väng cña b¹n lµ qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp, vµ b¹n cÇn ph¶i ®iÒu chØnh l¹i nhËn thøc cña m×nh vÒ viÖc sèng vµ häc tËp t¹i Hoa Kú. H·y nãi chuyÖn víi ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n, vµ h·y cè g¾ng t×m c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ang khiÕn b¹n bùc m×nh. Sù phô thuéc: B¹n trë nªn phô thuéc vµo nh÷ng ng­êi ®ång h­¬ng, b¹n bÌ hay ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña m×nh, vµ b¹n c¶m thÊy m×nh ch¼ng thÓ tù ®¹t ®­îc ®iÒu g×. B¹n sî ph¶i lµm c¸c c«ng viÖc mét m×nh mµ kh«ng cã ai gióp ®ì hay t¸n ®ång. Cã ai ®ã ®Ó b¹n cã thÓ nhê cËy trong mét vµi ngµy ®Çu th× còng tèt. Tuy nhiªn, ®ång thêi b¹n còng nªn dÇn dÇn ®ãn nhËn nh÷ng th¸ch thøc vµ “tù lµm mét m×nh” xem sao. Ch¼ng cã g× sai khi b¹n nhÇm lÉn vµ rót ra kinh nghiÖm tõ nh÷ng lÇn ®ã. B¹n còng nªn cè g¾ng kÕt b¹n víi nhiÒu kiÓu ng­êi kh¸c nhau chø kh«ng chØ nh÷ng sinh viªn ®ång h­¬ng häc cïng líp ®Ó cã thÓ tËn dông ®­îc hÕt qu·ng thêi gian b¹n häc t¹i Hoa Kú. MÊt tù tin: B¹n c¶m thÊy mäi viÖc b¹n lµm ®Òu kh«ng æn, r»ng ch¼ng cã ai hiÓu b¹n, r»ng kÕt b¹n míi thËt lµ khã. B¹n b¾t ®Çu mÊt tù tin vµo c¸ch ¨n mÆc vµ t­ duy cña m×nh, bëi v× b¹n sî m×nh kh«ng hßa hîp ®­îc. NÕu b¹n c¶m thÊy mäi viÖc b¹n lµm ®Òu kh«ng æn, h·y yªu cÇu ai ®ã mµ b¹n tin cËy nh­ mét ng­êi b¹n hay t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n ®­a ra nhËn xÐt. §iÒu kh«ng æn ë ®©y cã thÓ kh«ng ph¶i lµ ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi mäi ng­êi nh×n nhËn b¹n nh­ thÕ nµo, mµ l¹i lµ c¸ch b¹n nh×n nhËn b¶n th©n m×nh. B¹n kh«ng nªn lo l¾ng vÒ vÎ ngoµi, vÒ hµnh ®éng hay c¸ch nghÜ cña b¹n. Hoa Kú lµ mét ®Êt n­íc rÊt nhiÒu s¾c téc, vµ ng­êi Mü còng ®· quen víi nh÷ng ng­êi cã vÎ ngoµi hay c¸ch c­ xö kh¸c nhau. §iÒu quan träng nhÊt lµ ®õng ®Ó mÊt tÝnh hµi h­íc cña b¹n. Có sèc vÒ gi¸ trÞ: B¹n cã thÓ thÊy m×nh gÆp ph¶i nh÷ng t×nh huèng kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc trong v¨n hãa cña b¹n vµ sÏ gÆp khã kh¨n ®Ó quen víi nh÷ng t×nh huèng ®ã. VÝ dô nh­ mèi quan hÖ nam n÷, sù tho¶i m¸i trong c¸ch sèng cña ng­êi Mü, th¸i ®é t«n gi¸o vµ chÝnh trÞ, hay lèi x· giao cña ng­êi Mü cã vÎ nh­ kh«ng hîp ®¹o ®øc vµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc ®èi víi b¹n. H·y t×m kiÕm th«ng tin vÒ nh÷ng ®iÒu lµm b¹n ng¹c nhiªn hay khiÕn b¹n khã xö, vµ h·y cè g¾ng gi÷ th¸i ®é linh ho¹t, t«n träng vµ cÇu thÞ. §©y cã thÓ lµ c¬ héi tuyÖt vêi ®Ó b¹n häc hái thªm vÒ nh÷ng chñ ®Ò kh«ng hay ®­îc nh¾c tíi hoÆc thËm chÝ bÞ coi lµ cÊm kþ ë n­íc b¹n. H·y cè g¾ng tËn h­ëng sù ®a d¹ng vÒ v¨n hãa ®Çy míi mÎ vµ nh÷ng quan ®iÓm v¨n hãa kh¸c nhau nµy. Mét ý hay lµ b¹n cã thÓ nãi chuyÖn víi ai ®ã thuéc cïng mét nÒn v¨n hãa hay t«n gi¸o víi b¹n nh­ng ®· sèng ë Hoa Kú mét thêi gian ®Ó xem ng­êi ®ã ®· v­ît qua có sèc vÒ gi¸ trÞ nh­ thÕ nµo. Nh÷ng chiÕn l­îc kh¸c ®Ó ®èi mÆt víi ¸p lùc cña có sèc v¨n hãa lµ: • §¶m b¶o r»ng b¹n biÕt m×nh mong ®îi ®iÒu g× tr­íc khi ®Æt ch©n ®Õn Hoa Kú. H·y ®äc kü cuèn s¸ch h­íng dÉn nµy còng nh­ nh÷ng cuèn s¸ch vµ t¹p chÝ kh¸c vÒ Hoa Kú ®Ó t×m hiÓu thªm vÒ cuéc sèng vµ phong tôc ë ®©y. B¹n còng nªn ®äc mét chót vÒ lÞch sö Hoa Kú ®Ó t×m hiÓu thªm vÒ con ng­êi Mü, vÒ chÝnh phñ, vÒ nh÷ng vÞ anh hïng, vÒ nh÷ng ngµy lÔ tÕt cña Hoa Kú, v.v.. §iÒu ®ã sÏ gióp b¹n ®Þnh h­íng vÒ mÆt vÊt chÊt vµ tinh thÇn khi b¹n ®Æt ch©n ®Õn Hoa Kú. • H·y ¨n uèng tèt, ngñ tèt vµ chó ý gi÷ g×n søc kháe. 141 142 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • TËp thÓ dôc lµ mét c¸ch tuyÖt vêi ®Ó gi¶m c¨ng th¼ng vµ mÖt mái. H·y tham gia mét c©u l¹c bé thÓ thao hay mét vµi ho¹t ®éng ngoµi trêi nµo ®ã. • H·y dµnh thêi gian ®i d¹o xung quanh chç ë míi cña b¹n. §iÒu nµy cã thÓ gióp b¹n cã c¶m gi¸c nh­ ë nhµ khi b¹n quen dÇn víi nh÷ng cöa hiÖu, c«ng viªn, trung t©m v¨n hãa thÓ thao, v.v. H·y ®em theo mét tÊm b¶n ®å nhá vÒ thµnh phè b¹n sèng ®Ó kh«ng bÞ l¹c ®­êng qu¸ th­êng xuyªn... H·y gi÷ liªn l¹c víi gia ®×nh vµ b¹n bÌ ®Ó kÓ cho hä nghe vÒ nh÷ng ®iÒu b¹n ®ang tr¶i qua. • Dµnh thêi gian nghØ ng¬i, th­ gi·n. H·y nghe nh¹c, ®äc mét cuèn s¸ch kh«ng liªn quan ®Õn viÖc häc tËp cña b¹n vµ thØnh tho¶ng còng nªn ®i ngñ sím. • §õng ®¸nh mÊt ãc hµi h­íc cña m×nh. H·y c­êi mçi khi m×nh m¾c lçi chø ®õng v× thÕ mµ ch¸n n¶n. “Lóc ®Çu t«i ®· gÆp rÊt nhiÒu r¾c rèi ®Ó thÝch nghi ®­îc víi cuéc sèng ë Hoa Kú. §iÒu khiÕn t«i bùc m×nh nhÊt lµ ngay c¶ nh÷ng ®iÒu ®¬n gi¶n nhÊt t«i còng kh«ng biÕt lµm! VÝ dô nh­ tr­íc ®ã t«i ch­a bao giê sö dông m¸y giÆt kiÓu Mü, thÕ lµ t«i ®· lµm háng mét vµi bé c¸nh diÖn nhÊt cña m×nh. T«i còng mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian ®Ó lµm quen víi hÖ thèng ng©n hµng Hoa Kú, bëi v× tr­íc ®ã t«i ch­a bao giê sö dông m¸y rót tiÒn tù ®éng hay sÐc c¸ nh©n c¶. Nh÷ng vÊn ®Ò ®¬n gi¶n kh¸c nh­ nhiÖt ®é vµ ®¬n vÞ ®o l­êng còng khã hiÓu bëi v× ng­êi Mü kh«ng ®o l­êng b»ng hÖ mÐt nh­ n­íc t«i. §«i khi t«i c¶m thÊy m×nh nh­ mét tªn ngèc thùc sù, vµ ®iÒu ®ã lµm t«i ch¸n n¶n. Nh­ng sau mét thêi gian, t«i cã thÓ lµm tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy mµ ch¼ng ph¶i bËn t©m vÒ chóng. T«i nghÜ r»ng t«i chØ cÇn dµnh mét chót thêi gian ®Ó häc hái lµ mäi viÖc sÏ æn”. - Diana, sinh viªn Bun-ga-ri ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi Ng­êi Mü H¼n b¹n ®· tõng nghe nh÷ng c©u chuyÖn, cã tèt cã xÊu, vÒ ng­êi Mü. Còng cã thÓ, b¹n ®· cã s½n nh÷ng thµnh kiÕn vÒ hä tõ nh÷ng cuéc gÆp gì víi ng­êi Mü tr­íc ®ã, hay tõ phim ¶nh vµ nh÷ng ch­¬ng tr×nh trªn ti vi, nh÷ng bé phim vµ ch­¬ng tr×nh truyÒn h×nh. TÊt c¶ cã thÓ t« vÏ thªm nh÷ng Ên t­îng cña b¹n vÒ ng­êi Mü lµ ng­êi thÕ nµo vµ hä lµm nh÷ng g×. Tuy nhiªn, x· héi Hoa Kú v« cïng ®a d¹ng vµ phøc t¹p, kh«ng thÓ tãm gän l¹i trong mét vµi c©u chuyÖn hay khu«n mÉu nµo. Mçi vïng ®Þa lý kh¸c nhau, gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, vµ gi÷a nh÷ng tÇng líp x· héi kh¸c nhau l¹i cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt rÊt lín. H¬n n÷a, sù hiÖn diÖn cña hµng triÖu ng­êi nhËp c­ vµo Hoa Kú tõ kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi víi nh÷ng nÒn v¨n hãa vµ b¶n s¾c riªng cña hä cµng lµm cho cuéc sèng ë Hoa Kú trë nªn phong phó vµ ®a d¹ng h¬n. Nh÷ng ®Æc tr­ng miªu t¶ d­íi ®©y chØ lµ mét vµi nÐt tiªu biÓu th­êng ®­îc coi lµ “kiÓu Mü ®iÓn h×nh”: TÝnh c¸ nh©n Cã lÏ quan träng h¬n bÊt kú ®iÒu g× kh¸c, ng­êi Mü coi m×nh nh­ nh÷ng c¸ nh©n ®éc lËp. Hä vÉn gi÷ mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi gia ®×nh vµ g¾n kÕt chÆt chÏ víi tËp thÓ, song tÝnh c¸ nh©n vµ quyÒn c¸ nh©n lµ quan träng nhÊt. NÕu ®©y cã vÎ nh­ mét th¸i ®é Ých kû th× còng chÝnh ®iÒu ®ã l¹i gióp cho ng­êi Mü thùc lßng t«n träng nh÷ng c¸ nh©n kh¸c vµ lu«n ®Ò cao sù b×nh ®¼ng gi÷a ng­êi víi ng­êi. Liªn quan ®Õn sù t«n träng c¸ nh©n nµy lµ ®Æc tÝnh cña ng­êi Mü vÒ tÝnh ®éc lËp vµ tù chñ. Ngay tõ khi cßn nhá, trÎ em ®· ®­îc d¹y ph¶i “tù ®øng trªn ®«i ch©n cña m×nh”, mét thµnh ng÷ chØ sù ®éc lËp. Cã thÓ b¹n sÏ ng¹c nhiªn khi biÕt r»ng hÇu hÕt c¸c sinh viªn Mü ®Òu tù chän líp, tù chän chuyªn ngµnh, tù theo ®uæi con ®­êng nghÒ nghiÖp, tù quyÕt ®Þnh viÖc h«n nh©n, v.v... chø kh«ng ph¶i theo ý muèn cña phô huynh. 143 144 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi TÝnh trung thùc vµ thµnh thËt lµ hai khÝa c¹nh n÷a cña tÝnh c¸ nh©n, vµ ®èi víi ng­êi Mü th× hai ®øc tÝnh nµy cßn quan träng h¬n c¶ danh dù c¸ nh©n hay viÖc “gi÷ thÓ diÖn”. Ng­êi Mü ®«i khi cã vÎ nh­ kh«ng tÕ nhÞ, vµ trong nh÷ng cuéc nãi chuyÖn lÞch sù hä cã thÓ nªu ra nh÷ng chñ ®Ò vµ vÊn ®Ò mµ b¹n cho lµ khã xö, g©y tranh c·i, hay thËm chÝ cßn khiÕn ng­êi kh¸c ph¶i tù ¸i. Ng­êi Mü th­êng ®i th¼ng vµo vÊn ®Ò vµ kh«ng mÊt thêi gian ®Ó rµo ®ãn tÕ nhÞ khi giao tiÕp. Sù th¼ng th¾n nµy gióp cho ng­êi Mü cã thÓ nãi vÒ nh÷ng ®iÓm bÊt ®ång vµ cè g¾ng tù dung hßa nh÷ng hiÓu lÇm chø kh«ng cÇn nhê tíi mét bªn thø ba ®øng ra lµm trung gian hßa gi¶i. Ng­êi Mü còng rÊt coi träng nh÷ng kû lôc ®¹t ®­îc trong thÓ thao, trong kinh doanh, hay thËm chÝ trong c¶ nh÷ng viÖc trÇn tôc kh¸c. VÝ dô nh­ s¸ch b¸o vµ phim ¶nh ®«i khi kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn chÊt l­îng mµ dùa trªn sè l­îng tiªu thô hay sè lîi nhuËn thu ®­îc. C¶ trong tr­êng ®¹i häc, ng­êi ta còng chó träng thµnh tÝch, ®iÓm sè vµ ®iÓm trung b×nh (GPA). Nh­ng mÆt kh¸c, ngay c¶ khi ng­êi Mü th­êng c¹nh tranh víi nhau, hä vÉn cã tinh thÇn ®ång ®éi tèt vµ biÕt hîp t¸c víi nh÷ng ng­êi kh¸c ®Ó ®¹t ®­îc mét môc tiªu cô thÓ. Mét lÇn n÷a, “tÝnh c¸ nh©n” l¹i lµ tõ quan träng khi miªu t¶ ng­êi Mü dï chóng ta ®ang nãi vÒ c¸ tÝnh hay c¸ch ¨n mÆc cña hä. Tuy nhiªn, nãi chung ng­êi Mü thÝch ¨n mÆc vµ vui ch¬i mét c¸ch tho¶i m¸i vµ ®èi xö víi nhau còng rÊt tho¶i m¸i, ngay c¶ khi cã sù chªnh lÖch lín vÒ tuæi t¸c hay ®Þa vÞ x· héi. Sinh viªn vµ gi¶ng viªn th­êng gäi nhau b»ng tªn gäi. C¸c sinh viªn quèc tÕ cã thÓ coi sù tho¶i m¸i nµy lµ thiÕu t«n träng, thËm chÝ v« lÔ, nh­ng ®ã lµ mét phÇn cña v¨n hãa Mü. MÆc dï, ®«i khi ng­êi Mü còng tr©n träng hay ®Ò cao truyÒn thèng nh­ng nh×n chung, ng­êi ta Ýt quan t©m ®Õn nh÷ng qui t¾c x· héi ®· ®Þnh s½n. Ng­êi Mü th­êng bÞ buéc téi lµ vÞ vËt chÊt vµ chuéng thµnh c«ng. Sè tiÒn b¹n cã, sè lîi nhuËn mµ mét th­¬ng vô mang l¹i, hay nh÷ng cña c¶i vËt chÊt mµ mét ng­êi tÝch lòy ®­îc th­êng lµ nh÷ng ®Þnh nghÜa vÒ sù thµnh ®¹t. §iÒu nµy còng liªn quan ®Õn tÝnh chÊt c¹nh tranh cña ng­êi Mü. HÇu hÕt d©n Mü ®Òu cã nh÷ng cuèn lÞch hÑn vµ sèng theo lÞch biÓu ®Þnh s½n. TÝnh c¹nh tranh Ng­êi Mü ®¸nh gi¸ rÊt cao thµnh tÝch vµ ®iÒu ®ã khiÕn hä lu«n c¹nh tranh víi nhau. B¹n sÏ b¾t gÆp c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ c¶ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ë kh¾p n¬i. Lèi nãi ®ïa th©n mËt hay ch©m chÝch cña ng­êi Mü vÒ viÖc “tham gia vµo lóc cuèi cïng” còng nh­ c¸ch ®èi øng mau lÑ vµ hãm hØnh lµ nh÷ng h×nh thøc tinh vi cña sù c¹nh tranh. MÆc dï nh÷ng lèi c­ xö nh­ vËy lµ hoµn toµn tù nhiªn ®èi víi ng­êi Mü nh­ng mét sè sinh viªn quèc tÕ cã thÓ coi ®ã lµ qu¸ ®¸ng vµ khã chÊp nhËn. §¸nh gi¸ thµnh c«ng Hä lu«n cè g¾ng ®Õn ®óng giê trong c¸c buæi hÑn. §èi víi c¸c sinh viªn quèc tÕ, sinh viªn Mü lóc nµo còng cã vÎ véi v· vµ ®iÒu nµy khiÕn cho hä cã vÎ nh­ khiÕm nh·. Tuy nhiªn, th¸i ®é nµy gióp cho d©n Mü lµm viÖc rÊt hiÖu qu¶ vµ hä th­êng lµm ®­îc nhiÒu viÖc mét phÇn lµ nhê theo ®óng kÕ ho¹ch, giê giÊc. Tuy nhiªn, nhiÒu ng­êi Mü kh«ng ®ång ý víi ®Þnh nghÜa nµy vÒ sù thµnh c«ng; hä tËn h­ëng nh÷ng niÒm vui gi¶n dÞ cña cuéc sèng vµ hä ch¼ng qu¸ tham väng, còng ch¼ng qu¸ x«ng x¸o. NhiÒu ng­êi Mü rÊt thµnh c«ng vÒ vËt chÊt nh­ng vÉn cã thêi gian dµnh cho viÖc th­ëng thøc nh÷ng khÝa c¹nh v¨n hãa, tinh thÇn vµ nh©n v¨n cña cuéc sèng. §Ó cã thªm th«ng tin vÒ x· héi vµ gi¸ trÞ Mü h·y truy cËp trang Web http:// usinfo.state.gov/usa/. 145 146 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú TËp qu¸n x· héi Mçi n­íc kh¸c nhau l¹i cã nhiÒu khÝa c¹nh x· héi vµ c¸ch øng xö cña cuéc sèng hµng ngµy rÊt kh¸c nhau. Mét sè sinh viªn lóc ®Çu cã thÓ thÊy khã hiÓu vÒ c¸ch c­ xö cña ng­êi Mü vµ ý hä thùc sù muèn nãi khi hä dïng mét côm tõ nµo ®ã. Khã cã thÓ kh¸i qu¸t ®­îc vÒ tËp qu¸n x· héi cña Hoa Kú nh­ng nh÷ng tËp qu¸n sau lµ nh÷ng lèi c­ xö t­¬ng ®èi tiªu biÓu. Chµo hái • Nh÷ng c©u “How do you do”, “Good morning”, “Good afternoon”, vµ “Good evening” lµ nh÷ng c©u chµo lÞch sù, trang träng; b×nh th­êng ng­êi ta chØ nãi “Hi” hoÆc “Hello”. • Khi gÆp nhau lÇn ®Çu tiªn, nam giíi th­êng b¾t tay nhau, mét c¸ch qu¶ quyÕt. Phô n÷ th­êng b¾t tay víi nh÷ng ng­êi hä gÆp nh­ng ®iÒu ®ã còng kh«ng phæ biÕn. Khi ra vÒ, ng­êi Mü th­êng nãi “Good-bye” hay chØ “Bye”. Nh÷ng c©u chµo biÓu c¶m h¬n lµ “Have a nice day” (chóc mét ngµy vui vÎ ), “Nice to see you” (rÊt vui ®­îc gÆp anh/chÞ), hay “See you later” (gÆp nhau sau nhÐ). • B¹n th©n, ng­êi trong gia ®×nh, hay nh÷ng ng­êi ®ang yªu cã thÓ «m nhau hoÆc h«n nhau khi gÆp nhau. H×nh thøc chµo hái nµy chØ dµnh riªng cho nh÷ng ng­êi biÕt nhau rÊt râ vµ rÊt th©n nhau. • H·y nhí r»ng tËp qu¸n x· héi ë tõng vïng cña Hoa Kú hay gi÷a nh÷ng ng­êi trÎ tuæi vµ lín tuæi cã thÓ kh¸c nhau. C¸ch sö dông tªn • Tªn gäi (tªn ®Çu tiªn) th­êng ®­îc dïng ë Hoa Kú nhiÒu h¬n ë c¸c n­íc kh¸c. HÇu nh­ lóc nµo b¹n còng cã thÓ dïng tªn gäi cña mét ng­êi tr¹c tuæi b¹n hoÆc trÎ h¬n b¹n ngay khi b¹n gÆp ng­êi ®ã lÇn ®Çu. ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi • B¹n nªn dïng ch÷ “Mr.” (cho nam giíi) hay “Ms.” (cho phô n÷) cïng víi tªn hä cña ng­êi ®èi tho¹i víi b¹n nÕu ®ã lµ quan chøc, lµ gi¸o s­ cña b¹n, hay ng­êi lín tuæi h¬n b¹n, trõ phi hä yªu cÇu b¹n gäi hä b»ng tªn. • Mét sè phô n÷ Hoa Kú thÝch ®­îc gäi lµ “Ms.” (ph¸t ©m lµ “mizz”) h¬n lµ “Miss.” hay “Mrs.”. §©y lµ c¸ch gäi trung tÝnh sö dông ®­îc cho c¶ ng­êi ®· lËp gia ®×nh vµ ng­êi ch­a lËp gia ®×nh, vµ còng cã Ých nÕu b¹n kh«ng biÕt ng­êi phô n÷ b¹n ®ang nãi chuyÖn cïng hay viÕt th­ cho ®· cã gia ®×nh hay ch­a. • ë Hoa Kú kh«ng cã tËp qu¸n gäi “Mr.”, “Mrs.”, “Miss.” hay “Ms.” cïng víi tªn. VÝ dô, nÕu b¹n gÆp ai ®ã tªn lµ Larry Jones, b¹n sÏ gäi «ng ta lµ “Mr. Jones” chø kh«ng ®­îc gäi lµ “Mr. Larry”. • ViÖc sö dông biÖt hiÖu còng t­¬ng ®èi phæ biÕn ë Hoa Kú. ViÖc bÞ gäi b»ng biÖt hiÖu còng kh«ng cã g× ®¸ng ph¶i phiÒn lßng nÕu ng­êi gäi b¹n cã ý tèt, vµ ®iÒu nµy th­êng chøng tá r»ng b¹n ®­îc hoan nghªnh vµ ®­îc quÝ mÕn. • §õng ngÇn ng¹i hái mäi ng­êi xem hä muèn b¹n gäi hä nh­ thÕ nµo vµ còng nãi lu«n b¹n muèn hä gäi b¹n nh­ thÕ nµo. §iÒu ®ã sÏ gióp cho viÖc giíi thiÖu ®­îc dÔ dµng h¬n. Sù th©n thiÖn vµ t×nh b¹n Ng­êi Mü næi tiÕng lµ nh÷ng ng­êi th©n thiÖn. Th«ng th­êng ng­êi Mü rÊt tho¶i m¸i, dÔ gÇn, ngay c¶ víi ng­êi hoµn toµn xa l¹. Khi ë Hoa Kú, b¹n ®õng ng¹c nhiªn nÕu cã ai ®ã b¹n ch¼ng hÒ quen tù nhiªn l¹i nãi “Hi” víi b¹n. Tuy nhiªn, gi÷a sù th©n thiÖn vµ t×nh b¹n cã sù kh¸c biÖt. Còng gièng nh­ trong bÊt kú nÒn v¨n hãa nµo, viÖc h×nh thµnh nªn t×nh b¹n vµ nh÷ng mèi quan hÖ gÇn gòi cÇn ph¶i cã thêi gian. 147 148 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú T×nh b¹n cña ng­êi Mü cã xu h­íng g¾n bã h¬n vµ tho¶i m¸i h¬n t×nh b¹n ë nh÷ng nÒn v¨n hãa kh¸c. §èi víi ng­êi Mü th× viÖc c¶ ®êi chØ cã mét t×nh b¹n th©n cßn nh÷ng ng­êi b¹n kh¸c chØ lµ nh÷ng mèi quen biÕt x· héi còng kh«ng cã g× lµ l¹. Th¸i ®é nµy cã thÓ liªn quan ®Õn tÝnh hay di chuyÓn cña ng­êi Mü vµ còng do mét thùc tÕ r»ng ng­êi Mü kh«ng thÝch phô thuéc vµo ng­êi kh¸c. Hä cã xu h­íng ph©n lo¹i b¹n bÌ thµnh tõng nhãm, vÝ dô nh­ “b¹n n¬i lµm viÖc”, “b¹n cïng ®éi bãng ræ”, vµ “b¹n bÌ cña gia ®×nh”. D­íi ®©y lµ mét sè ®Æc tÝnh kh¸c cña c¸ch øng xö Mü trong nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp x· héi: • Ng­êi Mü cã thÓ gäi nh÷ng ng­êi quen hay ng­êi hä gÆp trªn líp häc lµ “b¹n”. Tuy nhiªn, t×nh b¹n cã nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, vµ ngay c¶ khi hä gäi nh÷ng ng­êi nµy lµ b¹n, ch­a ch¾c hä ®· cã quan hÖ t×nh c¶m gÇn gòi víi nh÷ng ng­êi ®ã. • ë Hoa Kú, ng­êi ta th­êng hái “B¹n cã kháe kh«ng?’ hay “T×nh h×nh thÕ nµo?” khi b¹n gÆp hä. §©y lµ nh÷ng c©u chµo lÞch sù h¬n lµ c©u hái c¸ nh©n, vµ hä kh«ng ph¶i lóc nµo còng chê ®îi b¹n tr¶ lêi thµnh thËt. NÕu b¹n ®· quen víi ng­êi ®ã th× b¹n cã thÓ nãi thËt c¶m gi¸c cña m×nh. Cßn nÕu kh«ng, c©u tr¶ lêi th«ng dông lµ “T«i khoÎ, c¸m ¬n. Cßn anh/chÞ?” ngay c¶ khi b¹n c¶m thÊy kh«ng ®­îc kháe cho l¾m. • Ng­êi Mü th­êng ®ông ch¹m khi giao tiÕp, b»ng c¸ch ®Æt tay lªn vai ai ®ã ®Ó thÓ hiÖn sù gÇn gòi, b»ng c¸ch hÝch khuûu tay vµo b¹n ®Ó thÓ hiÖn sù hµi h­íc, hay vç vµo l­ng b¹n ®Ó trÊn an, khÝch lÖ. Hä còng th­êng «m nhau khi gÆp mÆt. Nh÷ng cö chØ th©n thiÖn nµy lµ nh÷ng cö chØ th«ng th­êng vµ b¹n kh«ng nªn coi chóng lµ x©m ph¹m hay thiÕu t«n träng. • MÆc dï ng­êi Mü cã xu h­íng ®ông ch¹m nhiÒu h¬n lµ trong c¸c nÒn v¨n hãa kh¸c nh­ng th«ng th­êng hä gi÷ mét kho¶ng c¸ch t­¬ng ®èi xa khi ®øng nãi chuyÖn hay trong c¸c ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi cuéc giao tiÕp. Mçi ng­êi ®Òu cã nh÷ng “kh«ng gian tù do” kh¸c nhau xung quanh m×nh; ®õng tù ¸i nÕu mét ng­êi Mü lïi l¹i khi b¹n tiÕn ®Õn gÇn anh ta hay c« ta khi nãi chuyÖn. • Nam giíi vµ phô n÷ th­êng cã nh÷ng mèi quan hÖ b¹n bÌ l©u dµi, vµ ®iÒu nµy cã thÓ khiÕn mét vµi kh¸ch n­íc ngoµi ng¹c nhiªn. Nh÷ng ng­êi kh¸c giíi cã thÓ ®i xem phim, ®i nhµ hµng, nghe hßa nh¹c, hay dù c¸c sù kiÖn kh¸c cïng víi nhau mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã mèi quan hÖ l·ng m¹n nµo gi÷a hä. • Ng­êi Mü th­êng thÝch mêi mäi ng­êi ®Õn nhµ m×nh vµ sÏ rÊt vui nÕu b¹n nhËn tÊm thÞnh t×nh ®ã. §õng ngÇn ng¹i hay c¶m thÊy kh«ng tho¶i m¸i, h·y nhËn lêi mêi, ngay c¶ khi b¹n kh«ng mêi l¹i hä ®­îc - hä biÕt b¹n ®ang sèng xa nhµ vµ kh«ng chê ®îi b¹n ph¶i mêi l¹i hä. • Tham gia vµo cuéc sèng ë tr­êng lµ c¸ch rÊt tèt ®Ó kÕt b¹n. Mçi tr­êng ®¹i häc ®Òu cã nh÷ng tæ chøc, ñy ban, c©u l¹c bé thÓ thao, hiÖp héi häc thuËt, c¸c nhãm sinh ho¹t t«n gi¸o vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c rÊt ®a d¹ng ®Ó bÊt cø ai quan t©m ®Òu cã thÓ tham gia. Còng gièng nh­ bÊt kú mét nÒn v¨n hãa nµo, viÖc kÕt ®­îc b¹n tèt cÇn ph¶i cã thêi gian. ChØ cÇn b¹n kiªn nhÉn, h·y cè g¾ng gÆp gì cµng nhiÒu ng­êi cµng tèt vµ ch¼ng mÊy chèc b¹n sÏ x©y dùng ®­îc nh÷ng t×nh b¹n trong khi sèng ë Hoa Kú, nh÷ng t×nh b¹n cã thÓ theo b¹n suèt cuéc ®êi. Bëi v× Hoa Kú lµ mét x· héi rÊt n¨ng ®éng, ®Çy thay ®æi vµ chuyÓn ®éng, cho nªn mäi ng­êi lóc nµo còng cã vÎ tÊt bËt. Trong kh«ng khÝ s«i ®éng nµy, ng­êi Mü ®«i khi d­êng nh­ lç m·ng vµ thiÕu kiªn nhÉn. Hä muèn t×m hiÓu vÒ b¹n cµng nhanh cµng tèt ®Ó sau ®ã chuyÓn sang c«ng viÖc kh¸c. Lóc ®Çu, ®«i khi hä cã thÓ hái b¹n nh÷ng c©u mµ b¹n c¶m thÊy rÊt riªng t­. Nh­ng thùc ra hä 149 150 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú kh«ng cã ý xóc ph¹m b¹n; c©u hái cña hä chØ b¾t nguån tõ viÖc hä thùc lßng quan t©m ®Õn b¹n hay tß mß vÒ b¹n vµ hä kh«ng ®ñ kiªn nhÉn mµ muèn ®i th¼ng vµo vÊn ®Ò. Vµ ®èi víi b¹n còng vËy. NÕu b¹n kh«ng hiÓu mét hµnh vi nµo ®ã cña ng­êi Mü, hay b¹n muèn biÕt ®iÒu g× khiÕn hä “n¨ng ®éng” ®Õn vËy, ®õng ng¹i hái hä nh÷ng c©u vÒ b¶n th©n hä. Ng­êi Mü lu«n s½n lßng gi¶i thÝch mäi ®iÒu vÒ ®Êt n­íc hä hay vÒ bÊt cø ®iÒu g× trªn ®Êt Hoa Kú mµ b¹n quan t©m. Hä nhiÖt t×nh ®Õn nçi cã khi b¹n thùc sù ch¸n ch¼ng muèn nghe n÷a. Ng­êi Mü còng kh«ng thÝch sù im lÆng trong c¸c cuéc trß chuyÖn. Hä thµ ph¶i nãi vÒ thêi tiÕt hay tØ sè cña c¸c trËn ®Êu thÓ thao cßn h¬n lµ ph¶i ®èi mÆt víi sù im lÆng. Ng­îc l¹i, b¹n ®õng chê ®îi ng­êi Mü hiÓu biÕt s©u réng g× vÒ ®Þa lý thÕ giíi hay thêi sù quèc tÕ trõ phi cã ®iÒu g× trùc tiÕp liªn quan ®Õn Hoa Kú. Bëi v× vÒ mÆt ®Þa lý, Hoa Kú n»m c¸ch xa nhiÒu n­íc kh¸c nªn mét vµi ng­êi Mü kh«ng biÕt vÒ nh÷ng sù kiÖn ®ang x¶y ra ë c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Nh÷ng lêi mêi x· giao • Ng­êi Mü cã xu h­íng lµ nh÷ng ng­êi rÊt lÞch sù. §iÒu nµy th­êng ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c cuéc nãi chuyÖn. Ng­êi Mü th­êng kÕt thóc c¸c cuéc trß chuyÖn b»ng c©u: “Lóc nµo l¹i gÆp nhau nhД, “Lóc nµo cã dÞp cËu l¹i ®Õn ch¬i nhД, hay “H«m nµo m×nh ®i uèng cµ phª nhД. Tuy nhiªn, nh÷ng lêi mêi nµy kh«ng cã ý mêi thùc sù. Mét lêi mêi chØ ®­îc coi lµ nghiªm tóc nÕu ng­êi mêi nãi râ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm gÆp nhau. • NÕu b¹n ®· nhËn lêi mêi hay ®· s¾p xÕp mét cuéc gÆp th× ng­êi Mü th­êng chê ®îi lµ b¹n sÏ ®Õn n¬i hÑn gÆp ®óng giê. SÏ bÞ coi lµ thiÕu lÞch sù nÕu b¹n nhËn lêi mêi mµ l¹i ®Õn chËm 10 ®Õn 20 phót. Ng­êi Mü lµ nh÷ng ng­êi ®óng giê. NÕu b¹n ph¶i huû mét cuéc hÑn hay biÕt r»ng m×nh sÏ kh«ng thÓ ®Õn ®óng giê ®­îc th× b¹n nªn gäi ®iÖn cho ng­êi b¹n ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi cña m×nh hay ng­êi chñ nhµ ®Ó huû cuéc hÑn hay hÑn l¹i mét giê kh¸c. • NÕu b¹n ®­îc mêi ®Õn nhµ mét ai ®ã ®Ó dù tiÖc hay dù b÷a tèi, b¹n nªn hái xem ®©y lµ mét b÷a ¨n th©n mËt b×nh th­êng hay mét dÞp long träng, bëi v× c¸ch ¨n mÆc cña b¹n sÏ ®­îc coi lµ quan träng ®èi víi mét sè dÞp nµo ®ã. • Khi b¹n ®­îc long träng mêi ®Õn nhµ mét ai ®ã, b¹n sÏ ®­îc coi lµ chu ®¸o nÕu b¹n mang theo mét mãn quµ ®Õn cho chñ nhµ. Nh÷ng mãn quµ th«ng dông lµ mét chai r­îu vang, mét hép s«-c«-la, hay mét bã hoa. NÕu chØ lµ b¹n bÌ ®Õn ch¬i nhµ nhau b×nh th­êng th× kh«ng cÇn ®em quµ. • B¹n nªn c¸m ¬n chñ nhµ khi ra vÒ. SÏ lµ chu ®¸o nÕu ngµy h«m sau b¹n göi mét tÊm thiÕp hay gäi ®iÖn tho¹i c¸m ¬n hä. HÑn hß vµ nh÷ng mèi quan hÖ §èi víi nhiÒu sinh viªn quèc tÕ, nh÷ng qui t¾c hÑn gÆp vµ quan hÖ cña ng­êi Mü lµ mét trong nh÷ng ®iÒu khã hiÓu nhÊt. Kh«ng gièng víi nh÷ng nÒn v¨n hãa kh¸c, v¨n hãa Mü kh«ng cã mét c¸ch øng xö chuÈn mùc nµo ¸p dông cho nh÷ng quan hÖ t×nh c¶m l·ng m¹n. Tuy kh«ng ph¶i lµ rÊt th«ng dông, nh­ng b¹n sÏ thÊy nh÷ng nhËn xÐt sau ®©y lµ cã Ých. • Nam giíi vµ phô n÷ th­êng ®èi xö víi nhau b×nh ®¼ng vµ tho¶i m¸i. Gi÷a c¸nh ®µn «ng víi c¸nh phô n÷ còng cã nh÷ng c©u ®ïa vui vÎ, th©n mËt. • Theo truyÒn thèng th× nam giíi sÏ chñ ®éng hÑn gÆp phô n÷ nh­ng phô n÷ mêi nam giíi ®i ch¬i còng kh«ng sao. • Nh÷ng chi phÝ cña cuéc hÑn hß ®«i khi do mét ng­êi tr¶, ®«i khi mçi ng­êi tr¶ mét nöa. Th­êng th× nam giíi sÏ dµnh phÇn tr¶ tiÒn, nh­ng hä còng sÏ kh«ng ph¶n ®èi nÕu phô n÷ ®Ò nghÞ ®­îc ®ãng gãp. 151 152 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • Trong x· héi Mü, hÑn hß lµ thÓ hiÖn ý muèn t×m hiÓu nhau râ h¬n. HÑn hß kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®i kÌm víi quan hÖ x¸c thÞt. SÏ lµ kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc vµ ®«i khi cßn bÞ coi lµ ph¹m téi - nÕu b¹n ¸p ®Æt ®ßi hái thÓ x¸c ®èi víi ng­êi kia. H·y ®¶m b¶o r»ng b¹n t«n träng ý muèn cña ®èi ph­¬ng, vµ t­¬ng tù nh­ vËy, b¹n còng ®õng ®Ó bÞ b¾t Ðp ph¶i lµm nh÷ng ®iÒu b¹n kh«ng muèn. • Quan hÖ ®ång tÝnh, tuy kh«ng phæ biÕn, nh­ng lµ chuyÖn b×nh th­êng ë Hoa Kú. MÆc dï nhiÒu ng­êi vÉn cã ý khã chÞu ®èi víi nh÷ng ng­êi ®ång tÝnh nam hay n÷, nh­ng b¹n kh«ng ®­îc phÐp ph©n biÖt ®èi xö hay ®­a ra nh÷ng nhËn xÐt xóc ph¹m ®èi víi hä. NÕu b¹n lµ ng­êi ®ång tÝnh, b¹n sÏ t×m thÊy nh÷ng tæ chøc, b¸o vµ t¹p chÝ cho b¹n ë hÇu hÕt c¸c thµnh phè Hoa Kú vµ c¶ ë mét sè khu häc hiÖu cña tr­êng ®¹i häc. NÕu b¹n kh«ng ph¶i lµ ng­êi ®ång tÝnh vµ cã ai ®ã cïng giíi víi b¹n l¹i tá ý thÝch b¹n, b¹n còng ®õng bùc m×nh, chØ viÖc tõ chèi mét c¸ch lÞch sù lµ ®­îc. • H·y nhí r»ng mçi t×nh huèng ®Òu kh¸c nhau vµ khi c­ xö b¹n cÇn ph¶i c©n nh¾c ®Õn nh÷ng chuÈn mùc, gi¸ trÞ vµ sù nh¹y c¶m cña ®èi ph­¬ng. Vµ h·y nhí r»ng ë Hoa Kú còng cã HIV, AIDS vµ c¸c bÖnh l©y nhiÔm qua ®­êng t×nh dôc, v× thÕ h·y lu«n ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p phßng tr¸nh ®Ó b¹n kh«ng bÞ l©y. “T«i lµ mét sinh viªn Cao häc Qu¶n trÞ Kinh doanh ë Hoa Kú vµ t«i sèng trong khu ký tóc chung cho c¶ nam lÉn n÷. Trong nÒn v¨n hãa cña t«i, th«ng th­êng, nÕu mét phô n÷ nãi chuyÖn víi nam giíi th× ®iÒu ®ã thÓ hiÖn c« ta muèn cã quan hÖ l·ng m¹n. Do ®ã, trong nh÷ng ngµy ®Çu tiªn ®Õn tr­êng, t«i thÊy ng¹c nhiªn lµ cã rÊt nhiÒu c« g¸i ®Õn nãi chuyÖn víi t«i, vµ t«i cã c¶m t­ëng r»ng mét vµi c« ë cïng tÇng thÝch t«i. Còng nh­ phong tôc ë n­íc t«i, ®Ó ®¸p l¹i th¸i ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi ®é lÞch sù cña hä, t«i ®· mua hoa hay quµ tÆng hä. Tuy nhiªn, t«i rÊt ng¹c nhiªn khi nhËn thÊy r»ng chÝnh nh÷ng c« nµy giê ®©y l¹i tá vÎ khã chÞu khi gÆp t«i. Mét c« thËm chÝ cßn bùc m×nh vµ b¶o t«i h·y mÆc kÖ c« ta. Cuèi cïng t«i nãi chuyÖn víi ng­êi phô tr¸ch ký tóc cña tÇng t«i ®Ó xem t«i ®· lµm g× sai, vµ anh ta gi¶i thÝch víi t«i c¸ch nam n÷ th­êng ®èi xö nh­ thÕ nµo ë Hoa Kú. T«i nhÑ c¶ ng­êi khi nghe anh ta nãi r»ng t«i kh«ng cã vÊn ®Ò g× mµ chØ lµ t«i ®· hiÓu lÇm nh÷ng cuéc trß chuyÖn víi phô n÷. MÆc dï t«i ®· kh«ng yªu ai khi ë Hoa Kú, nh­ng t«i vÉn kÕt b¹n ®­îc rÊt nhiÒu b¹n g¸i tèt vµ t«i vÉn gi÷ liªn l¹c víi hä ®Õn tËn b©y giê”. - Nawuma, sinh viªn Céng hßa T«g« VÖ sinh c¸ nh©n Mçi nÒn v¨n hãa cã nh÷ng chuÈn mùc riªng vÒ vÖ sinh c¸ nh©n. Do ®ã kh¸ch n­íc ngoµi nªn biÕt ng­êi Mü coi thÕ nµo lµ nh÷ng thãi quen tèt vµ phï hîp vÒ vÖ sinh c¸ nh©n. §èi víi mét sè ng­êi, nh÷ng tiªu chuÈn cña ng­êi Mü cã vÎ nh­ qu¸ phãng ®¹i, kh«ng tù nhiªn, hay thËm chÝ cßn g©y xóc ph¹m. Tuy nhiªn, nÕu b¹n muèn hßa hîp dÔ dµng h¬n, b¹n nªn tu©n theo nh÷ng thãi quen phæ biÕn ë Hoa Kú, mÆc dï ®iÒu ®ã cã thÓ kh«ng dÔ dµng g×. D­íi ®©y lµ mét sè gîi ý vµ mÑo nhá: • Nãi chung, ng­êi Mü kh«ng thÝch nh÷ng mïi cña c¬ thÓ - vÝ dô nh­ mïi tõ miÖng. Ng­êi Mü th­êng t¾m xµ phßng Ýt nhÊt mçi ngµy mét lÇn ®Ó khö mïi c¬ thÓ vµ ®¸nh r¨ng víi thuèc ®¸nh r¨ng Ýt nhÊt lµ vµo buæi s¸ng vµ buæi tèi. Ngoµi ra, hä cßn dïng thuèc khö mïi cho n¸ch hay thuèc chèng ®æ må h«i ®Ó ng¨n mïi må h«i vµ hä géi ®Çu rÊt th­êng xuyªn ®Ó tãc kh«ng bÞ nhên. • MÆc dï thãi quen nµy kh«ng ph¶i lµ rÊt phæ biÕn, nh­ng nhiÒu ng­êi sö dông n­íc hoa, n­íc th¬m, n­íc xóc miÖng, 153 154 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú vµ c¸c s¶n phÈm cã h­¬ng kh¸c ®Ó m×nh cã mïi cã thÓ khiÕn mäi ng­êi xung quanh c¶m thÊy dÔ chÞu. Tuy nhiªn, ng­êi Mü nãi chung kh«ng thÝch ng­êi kh¸c dïng “qu¸ nhiÒu” mét s¶n phÈm cã mïi nµo ®ã. Qu¸ nhiÒu cã nghÜa lµ ng­êi ®øng c¸ch xa b¹n mét hoÆc hai mÐt vÉn ngöi thÊy mïi th¬m ®ã. • HÇu hÕt phô n÷ Mü, nh­ng kh«ng ph¶i tÊt c¶, ®Òu c¹o l«ng n¸ch vµ l«ng ë phÇn c¼ng ch©n d­íi. Phô n÷ còng trang ®iÓm mÆt víi møc ®é kh¸c nhau. Møc ®é trang ®iÓm ®­îc coi lµ chÊp nhËn ®­îc chØ tïy thuéc vµo së thÝch c¸ nh©n. Tuy nhiªn, mét sè phô n÷ kh«ng c¹o l«ng trªn ng­êi vµ còng ch¼ng son phÊn g× c¶, nh­ng hä vÉn hßa hîp ®­îc víi x· héi Mü mµ kh«ng gÆp ph¶i vÊn ®Ò g×. §©y chØ lµ vÊn ®Ò lùa chän c¸ nh©n mµ th«i. • QuÇn ¸o kh«ng nªn táa ra mïi c¬ thÓ. Ng­êi Mü cã thãi quen giÆt quÇn ¸o khi quÇn ¸o ®ã b¾t ®Çu cã mïi må h«i. • VÊn ®Ò c¬ b¶n ë ®©y lµ b¹n ph¶i s¹ch sÏ. Kh«ng cÇn ph¶i trang ®iÓm, b«i n­íc hoa, xøc n­íc th¬m míi ®­îc x· héi chÊp nhËn nh­ng nhÊt thiÕt b¹n ph¶i s¹ch sÏ. NÕu cã tr­êng hîp khÈn cÊp x¶y ra ë nhµ b¹n MÆc dï ®iÒu nµy Ýt cã kh¶ n¨ng x¶y ra nh­ng còng cã thÓ trong thêi gian b¹n sèng ë Hoa Kú, ë nhµ b¹n cã thÓ n¶y sinh vÊn ®Ò vÒ y tÕ, tµi chÝnh hay gia ®×nh b¹n cã vÊn ®Ò g× ®ã, vµ b¹n ph¶i quyÕt ®Þnh xem m×nh sÏ xö lý thÕ nµo. RÊt may lµ th­ ®iÖn tö vµ ®iÖn tho¹i gióp cho viÖc liªn l¹c víi gia ®×nh dÔ dµng h¬n. H·y tham kh¶o ý kiÕn cña b¹n bÌ vµ gia ®×nh ®Ó xem vÊn ®Ò nghiªm träng ®Õn møc nµo tr­íc khi b¹n véi v· quyÕt dÞnh m×nh nªn lµm g×. D­íi ®©y lµ mét sè ®iÒu b¹n nªn c©n nh¾c trong nh÷ng t×nh huèng nh­ vËy: VÊn ®Ò häc hµnh: NÕu b¹n quyÕt ®Þnh vÒ n­íc, h·y ch¾c ch¾n ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi r»ng viÖc häc tËp cña b¹n kh«ng bÞ ¶nh h­ëng. B¹n nªn gÆp t­ vÊn häc tËp, t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ, vµ (®èi víi häc viªn cao häc hoÆc tiÕn sÜ) ng­êi h­íng dÉn luËn v¨n cña b¹n. NÕu b¹n kh«ng thùc hiÖn ®­îc mét khèi l­îng bµi vë lín, gi¸o viªn cã thÓ phª b¹n “nî m«n”, cã nghÜa lµ b¹n sÏ cã c¬ héi häc bï trong häc kú tíi. B¹n còng cã thÓ ®­îc phÐp nghØ mét sè buæi häc nh­ng trong tr­êng hîp ®ã b¹n sÏ kh«ng cã ®iÓm hay tÝn chØ cho phÇn ®· häc. VÊn ®Ò tµi chÝnh: Tr­íc hÕt, mét chuyÕn bay vÒ nhµ cã thÓ rÊt tèn kÐm vµ sÏ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn ng©n s¸ch cña b¹n, nhÊt lµ nÕu b¹n ®i trong mïa cao ®iÓm. Thø hai, nÕu b¹n vÒ n­íc trong mét thêi gian dµi, häc phÝ vµ c¬ héi nhËn häc bæng hay trî cÊp cña b¹n cã thÓ bÞ ¶nh h­ëng. NÕu b¹n ph¶i ®i trong mét thêi gian dµi, ch¾c ch¾n b¹n nªn liªn hÖ víi Phßng Hç trî Tµi chÝnh cña tr­êng ®¹i häc ®Ó nãi chuyÖn víi hä vÒ hoµn c¶nh cña b¹n. T­ vÊn sinh viªn quèc tÕ cña b¹n còng cã thÓ gióp b¹n xem xÐt c¸c ph­¬ng ¸n kh¸c nhau vµ gióp b¹n lµm nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh ë tr­êng. Quay trë l¹i Hoa Kú: Dï b¹n ®i khái Hoa Kú vµo thêi ®iÓm nµo, b¹n còng nªn hái ng­êi t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ ®Ó ®¶m b¶o r»ng b¹n cã thÞ thùc vµ giÊy tê phï hîp ®Ó cã thÓ quay l¹i Hoa Kú. NÕu thÞ thùc cña b¹n hÕt h¹n trong khi b¹n ®i v¾ng, nÕu b¹n chØ cã thÞ thùc nhËp c¶nh mét lÇn, hay nÕu b¹n ®i v¾ng mét thêi gian dµi, b¹n cã thÓ ph¶i xin cÊp l¹i thÞ thùc t¹i ®¹i sø qu¸n Hoa Kú ë n­íc b¹n ®Ó ®­îc cÊp thÞ thùc sinh viªn cã hiÖu lùc. C¸c vÊn ®Ò gia ®×nh: §«i khi c¸c gia ®×nh kh«ng muèn th«ng b¸o cho sinh viªn ®ang sèng ë n­íc ngoµi biÕt vÒ nh÷ng tr­êng hîp khÈn cÊp x¶y ra ë nhµ ®Ó hä khái lo l¾ng. Nh­ng nÕu kh«ng biÕt ®Çy ®ñ nh÷ng g× ®ang diÔn ra ë nhµ còng cã thÓ g©y c¨ng th¼ng cho mét vµi sinh viªn du häc. B¹n vµ gia ®×nh b¹n nªn th¶o luËn vÒ vÊn ®Ò nµy tr­íc khi b¹n rêi khái n­íc m×nh ®Ó x¸c ®Þnh râ b¹n chê ®îi g× ë nhµ vµ ng­îc l¹i trong thêi gian b¹n sèng ë Hoa Kú. B¹n kh«ng ®¬n ®éc: NÕu cã chuyÖn g× khÈn cÊp x¶y ra, b¹n cã thÓ tr«ng cËy vµo sù gióp ®ì cña t­ vÊn sinh viªn quèc tÕ, nh÷ng 155 156 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú viªn chøc cña tr­êng, vµ b¹n bÌ n÷a. Hä s½n lßng l¾ng nghe b¹n vµ hä cã thÓ gióp b¹n khi b¹n quyÕt ®Þnh nªn lµm g×. Hßa nhËp vµo céng ®ång Cã nhiÒu tæ chøc céng ®ång vµ kh«ng tæ chøc nµo gièng tæ chøc nµo. Mét sè tæ chøc cã nh÷ng quü cho vay ng¾n h¹n, mét sè tæ chøc kh¸c cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®ãn kh¸ch ®Æc biÖt cho c¸c kú nghØ, vµ còng cã nh÷ng tæ chøc cã nh÷ng “v¨n phßng diÔn gi¶”, nh÷ng v¨n phßng nµy s¾p xÕp cho c¸c sinh viªn quèc tÕ ®­îc ®Õn th¨m c¸c tr­êng häc vµ tæ chøc t¹i n¬i hä sèng. Mét tæ chøc céng ®ång liªn kÕt víi khu häc hiÖu cña b¹n cã thÓ cã nh÷ng khãa ®µo t¹o cho chång hoÆc vî cña sinh viªn, c¸c líp häc ngo¹i ng÷, thËm chÝ c¶ mét ch­¬ng tr×nh “gÆp gì vµ chµo hái” cho nh÷ng ng­êi míi ®Õn. §iÒu quan träng cÇn nhí lµ nh÷ng tæ chøc nµy ®­îc thµnh lËp ®Ó gióp c¸c sinh viªn quèc tÕ vµ gia ®×nh hä, vµ hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c tæ chøc nµy ®Òu do nh÷ng ng­êi t×nh nguyÖn lËp nªn. Hä muèn gÆp b¹n, nh÷ng ng­êi cïng ®i víi b¹n vµ gióp ®ì b¹n bÊt kú ®iÒu g× hä cã thÓ lµm ®­îc. NÕu b¹n cÇn bÊt cø dÞch vô nµo cña hä, ®õng ngÇn ng¹i, h·y sö dông nh÷ng dÞch vô ®ã. D­íi ®©y chØ lµ hai trong sè rÊt nhiÒu ch­¬ng tr×nh mµ b¹n cã thÓ tham gia hoÆc trë thµnh thµnh viªn. Ch­¬ng tr×nh gia ®×nh chñ nhµ Nh÷ng ch­¬ng tr×nh nµy sÏ ghÐp mét gia ®×nh ng­êi Mü víi mét sinh viªn quèc tÕ v× môc ®Ých x©y dùng t×nh h÷u nghÞ vµ trao ®æi v¨n hãa. NhiÒu sinh viªn nghÜ r»ng nh÷ng gia ®×nh chñ nhµ cho hä chç ë nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng nh­ vËy. Thay vµo ®ã, ch­¬ng tr×nh sÏ s¾p xÕp ®Ó sinh viªn ®Õn th¨m nhµ cña mét gia ®×nh vµ ¨n c¬m víi hä, nhÊt lµ trong nh÷ng dÞp ®Æc biÖt nh­ LÔ T¹ ¬n hay LÔ Gi¸ng sinh. §«i khi, nÕu quan hÖ gi÷a sinh viªn vµ chñ nhµ trë nªn gÇn gòi, sinh viªn cã thÓ ®Õn th¨m gia ®×nh chñ nhµ ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi th­êng xuyªn h¬n. Th«ng th­êng th× mét ch­¬ng tr×nh gia ®×nh chñ nhµ mang l¹i c¬ héi ®Ó b¹n thiÕt lËp quan hÖ víi mét gia ®×nh vµ ®Ó b¹n häc hái thªm vÒ cuéc sèng gia ®×nh vµ v¨n hãa cña ng­êi Mü, vµ ®©y còng lµ c¬ héi ®Ó b¹n giíi thiÖu v¨n hãa cña n­íc b¹n cho gia ®×nh ®ã. NÕu céng ®ång cña b¹n cã mét ch­¬ng tr×nh ë víi chñ nhµ, b¹n rÊt nªn suy nghÜ vµ tham gia vµo ch­¬ng tr×nh ®ã. Ng©n hµng quÇn ¸o Mét sè ch­¬ng tr×nh céng ®ång tæ chøc nh÷ng “ng©n hµng quÇn ¸o”, ®©y lµ mét bé s­u tËp nh÷ng quÇn ¸o cò mµ mäi ng­êi tÆng l¹i ®Ó gióp nh÷ng ng­êi míi ®Õn Hoa Kú. ë miÒn b¾c Hoa Kú cã nhiÒu ng©n hµng nh­ thÕ nµy, v× thêi tiÕt mïa ®«ng rÊt l¹nh buéc b¹n ph¶i mÆc ¸o Êm mµ nhiÒu sinh viªn quèc tÕ l¹i kh«ng cã nh÷ng quÇn ¸o nh­ vËy khi hä míi ®Õn. V× quÇn ¸o rÐt rÊt ®¾t tiÒn nªn nh÷ng ng©n hµng quÇn ¸o nh­ vËy rÊt cã Ých, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng sinh viªn kh«ng mÊy d­ dËt. Tãm t¾t néi dung • NÕu cã thÓ, h·y lËp kÕ ho¹ch ®Õn tr­êng vµi ngµy tr­íc khi buæi nãi chuyÖn giíi thiÖu vÒ tr­êng b¾t ®Çu ®Ó b¹n cã thêi gian phôc håi tõ ¶nh h­ëng cña sù lÖch mói giê. • Ngay c¶ khi tiÕng Anh cña b¹n rÊt tèt, b¹n vÉn cã thÓ gÆp khã kh¨n vÒ ng«n ng÷ khi b¹n míi ®Õn, v× tiÕng Anh Mü lµ ng«n ng÷ cã rÊt nhiÒu tiÕng lãng. §õng ng¹i yªu cÇu mäi ng­êi nãi chËm hay gi¶i thÝch ®iÒu hä nãi cho ®Õn khi b¹n c¶m thÊy tho¶i m¸i víi ng«n ng÷ cña ng­êi b¶n xø. • Mçi sinh viªn quèc tÕ ®Òu gÆp ph¶i có sèc v¨n hãa khi hä míi ®Õn mét n­íc kh¸c. B¹n cã thÓ ®ì bì ngì nÕu b¹n hiÓu vÒ chóng, nÕu b¹n tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng trong céng ®ång míi cña b¹n. 157 158 phô lôc: Tµi liÖu tham kh¶o NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú • Khã cã thÓ miªu t¶ mét ng­êi Mü “®iÓn h×nh”, bëi v× Hoa Kú lµ mét x· héi rÊt ®a d¹ng. Tuy nhiªn, b¹n sÏ thÊy r»ng hÇu hÕt ng­êi Mü ®Òu cã tÝnh c¸ nh©n vµ c¹nh tranh cao, vµ ®iÒu nµy ¶nh h­ëng ®Õn quan niÖm cña hä vÒ sù thµnh c«ng. Phô lôc • H·y lµm quen víi nh÷ng tËp qu¸n x· héi cña Mü, nh÷ng tËp qu¸n Êy cã thÓ rÊt kh¸c víi tËp qu¸n n­íc b¹n. ViÖc hiÓu nh÷ng kh¸c biÖt nµy sÏ gióp cho b¹n thÝch nghi dÔ dµng h¬n vµ tr¸nh nh÷ng hiÓu lÇm vµ nh÷ng t×nh huèng khã xö. Tµi liÖu tham kh¶o • NÕu ë nhµ cã sù cè khi b¹n ®ang du häc, h·y nhí r»ng ë tr­êng lu«n cã nh÷ng ng­êi sÏ gióp ®ì b¹n v­ît qua khã kh¨n vµ gióp b¹n ®­a ra quyÕt ®Þnh tèt nhÊt. ViÖc trë vÒ nhµ ch­a ch¾c ®· lµ c¸ch lùa chän tèt trong mäi hoµn c¶nh. Ngoµi nh÷ng h­íng dÉn chung nªu trªn, cã rÊt nhiÒu s¸ch cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng chñ ®Ò riªng lÎ, vÒ c¸c tr­êng thuéc c¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau t¹i Hoa Kú, vµ c¸c tr­êng cã nh÷ng mèi liªn hÖ t«n gi¸o cô thÓ hoÆc c¸c mèi liªn hÖ kh¸c. H·y hái trung t©m th«ng tin hoÆc t­ vÊn gi¸o dôc Hoa Kú gÇn nhÊt xem hä cã nh÷ng s¸ch g×, hoÆc hái xem b¹n cã thÓ ®Õn n¬i nµo kh¸c ®Ó cã ®­îc nh÷ng Ên phÈm chuyªn biÖt h¬n ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cô thÓ cña b¹n. C¸c trang Web h÷u Ých Th«ng tin vÒ x· héi vµ gi¸ trÞ Mü http://usinfo.state.gov/usa/ International Student‘s Guide to the USA, Ian Jacobs and Ellen Shatswell. 1998. Princeton Review Publishing, New York, N.Y. NAFSA’s International Student Handbook: The Essential Guide to University Study in the USA. 1998. Educational Testing Service, Princeton, N.J. The Ultimate College Survival Guide, Janet Farrar Worthington and Ronald Farrar. 1998. Peterson’s, Princeton, N.J. 159 160 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phô lôc: gi¶i thÝch thuËt ng÷ lµm c«ng t¸c trî gi¶ng hoÆc tr«ng phßng thÝ nghiÖm víi t­ c¸ch lµ trî gi¶ng viªn hay thùc hiÖn nghiªn cøu nh­ mét trî lý nghiªn cøu. Audit (Dù thÝnh): Dù mét líp häc mµ kh«ng ®­îc nhËn tÝn chØ ®Ó lÊy b»ng sau nµy. GI¶I THÝCH THUËT NG÷ Academic adviser (Cè vÊn häc tËp): Lµ mét gi¶ng viªn gióp vµ t­ vÊn cho sinh viªn vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn häc tËp. Academic year (N¨m häc): Thêi gian chÝnh thøc gi¶ng d¹y, th­êng tõ th¸ng 8 hoÆc th¸ng 9 ®Õn th¸ng 5 hoÆc th¸ng 6. N¨m häc cã thÓ ®­îc chia thµnh c¸c häc kú cã ®é dµi thêi gian kh¸c nhau: hai kú, ba kú hoÆc bèn kú. Accreditation (KiÓm ®Þnh): C«ng nhËn chÊt l­îng cña c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng do c¸c hiÖp héi chuyªn m«n hay c¸c c¬ quan kiÓm ®Þnh cña vïng cã thÈm quyÒn thùc hiÖn. Add/Drop (Thªm/Bít buæi häc): Mét thñ tôc vµo ®Çu häc kú trong ®ã sinh viªn cã thÓ bít hoÆc thªm c¸c buæi häc víi sù cho phÐp cña gi¸o viªn. Advance registration (§¨ng ký tr­íc): Mét thñ tôc chän líp tr­íc c¸c sinh viªn kh¸c. Affidavit of support (Cam kÕt hç trî): Mét v¨n b¶n chÝnh thøc cña mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc cam kÕt cÊp tµi trî. Assistantship (Häc bæng trî gi¶ng): Mét häc bæng hç trî tµi chÝnh ®­îc trao cho mét nghiªn cøu sinh, ®æi l¹i sinh viªn ®ã ph¶i Baccalaureate degree (B»ng cö nh©n): B»ng “cö nh©n” ®­îc cÊp cho sinh viªn tèt nghiÖp cña hÇu hÕt c¸c tr­êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng Hoa Kú. Bachelor’s degree (B»ng cö nh©n): V¨n b»ng mµ mét tr­êng ®¹i häc cÊp cho sinh viªn khi ®· hoµn thµnh mét sè l­îng tÝn chØ nhÊt ®Þnh trong c¸c m«n häc. Th«ng th­êng ph¶i mÊt 4 n¨m ®Ó lÊy b»ng cö nh©n vµ ®©y lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó theo häc ch­¬ng tr×nh sau ®¹i häc. Bulletin (TËp san): Mét Ên phÈm ®­îc xuÊt b¶n hµng n¨m bëi mét tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng, trong ®ã cung cÊp nh÷ng chi tiÕt vÒ c¸c chuyªn ngµnh häc cña tr­êng vµ c¸c yªu cÇu ®Ó hoµn thµnh c¸c chuyªn ngµnh ®ã. C¸c tËp san th­êng cã mét danh s¸ch giíi thiÖu tÊt c¶ c¸c khãa häc cña tr­êng. Campus (Khu häc hiÖu): M¶nh ®Êt trªn ®ã cã nh÷ng khu nhµ cña tr­êng. Class rank (XÕp lo¹i trong líp): Mét con sè hay tØ lÖ cho thÊy vÞ trÝ cña mét sinh viªn vµo cuèi n¨m häc so víi c¶ líp. Mét sinh viªn ®øng ®Çu trong 100 sinh viªn sÏ ghi xÕp lo¹i trong líp cña m×nh lµ 1/100, cßn sinh viªn ®øng cuèi sÏ ghi xÕp lo¹i lµ 100/100. XÕp lo¹i trong líp còng cã thÓ ®­îc ghi d­íi d¹ng nhãm phÇn tr¨m(vÝ dô, trong sè 25% nh÷ng ng­êi giái nhÊt, trong sè 50% nh÷ng ng­êi ®øng cuèi líp). Coed (Dµnh cho c¶ hai giíi): Tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng nhËn c¶ nam lÉn n÷; còng dïng ®Ó chØ khu ký tóc x¸ dµnh cho c¶ nam lÉn n÷. College (Tr­êng cao ®¼ng): Mét häc viÖn sau trung häc cã chøc n¨ng gi¸o dôc cao ®¼ng vµ trong mét sè tr­êng hîp cßn cÊp c¶ b»ng th¹c sÜ. Theo mét ý nghÜa riªng, ch÷ “college” cßn dïng ®Ó chØ 161 162 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phô lôc: gi¶i thÝch thuËt ng÷ mét bé phËn cña tr­êng ®¹i häc, vÝ dô, Tr­êng Kinh doanh (College of Business). Department (Khoa): Mét bé phËn hµnh chÝnh cña mét tr­êng chuyªn m«n, cao ®¼ng hay ®¹i häc, th«ng qua ®ã sinh viªn ®­îc häc mét lÜnh vùc nµo ®ã (nh­ Khoa TiÕng Anh hay Khoa LÞch sö). College catalog (Tµi liÖu giíi thiÖu vÒ tr­êng): Mét Ên phÈm chÝnh thøc cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c ch­¬ng tr×nh häc, vÒ c¬ së vËt chÊt, yªu cÇu nhËp häc vµ ®êi sèng sinh viªn cña mét tr­êng ®¹i häc. Condition admission (TiÕp nhËn cã ®iÒu kiÖn): Mét tr­êng ®¹i häc hay cao ®¼ng tiÕp nhËn sinh viªn víi ®iÒu kiÖn sinh viªn ®ã ph¶i hoµn thµnh bµi tËp hay ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cô thÓ tr­íc khi ghi danh xin häc. Core requirements (Nh÷ng m«n b¾t buéc): Nh÷ng khãa häc b¾t buéc ®Ó ®­îc cÊp b»ng. Course (Khãa häc): C¸c buæi häc ®­îc xÕp theo lÞch biÓu ®Òu ®Æn kÐo dµi tõ 1 ®Õn 5 giê ®ång hå (hoÆc h¬n) mçi tuÇn trong suèt mét häc kú. Mét ch­¬ng tr×nh cÊp b»ng gåm mét sè khãa häc b¾t buéc vµ tù chän, vµ mçi tæ chøc cã nh÷ng qui ®Þnh kh¸c nhau. Course load (Khèi l­îng ch­¬ng tr×nh): Sè l­îng c¸c khãa häc hay tÝn chØ ph¶i häc trong mét häc kú nhÊt ®Þnh. Credits (TÝn chØ): §¬n vÞ mµ c¸c tr­êng sö dông ®Ó ghi nhËn viÖc hoµn thµnh c¸c khãa häc (víi c¸c ®iÓm v­ît vµ ®iÓm ­u) b¾t buéc ®Ó lÊy b»ng tèt nghiÖp. Tµi liÖu giíi thiÖu cña c¸c tr­êng x¸c ®Þnh sè l­îng vµ lo¹i tÝn chØ b¾t buéc ®Ó lÊy b»ng ®¹i häc vµ cho biÕt gi¸ trÞ vÒ tÝn chØ cña mçi khãa häc xÐt vÒ “giê tÝn chؔ hoÆc “®¬n vÞ tÝn chؔ. Culture shock (Có sèc v¨n hãa): Có sèc vÒ mÆt tinh thÇn khi b¹n ph¶i ®iÒu chØnh ®Ó thÝch nghi víi mét ®Êt n­íc míi vµ mét nÒn v¨n hãa míi, cã thÓ hoµn toµn kh¸c víi ®Êt n­íc vµ v¨n hãa cña b¹n. Dean (Tr­ëng khoa): Gi¸m ®èc hay ng­êi cã quyÒn cao nhÊt cña mét tr­êng chuyªn ngµnh trùc thuéc tr­êng ®¹i häc. Degree (B»ng): Chøng nhËn hay mét danh hiÖu ®­îc cÊp bëi mét tr­êng cao ®¼ng, ®¹i häc hay mét tr­êng d¹y nghÒ khi sinh viªn hoµn thµnh mét ch­¬ng tr×nh häc ®­îc qui ®Þnh. Dissertation (LuËn ¸n): LuËn v¨n tèt nghiÖp viÕt vÒ mét chñ ®Ò nghiªn cøu nµo ®ã, th­êng ®­îc nép nh­ mét yªu cÇu cuèi cïng ®Ó lÊy b»ng tiÕn sÜ. (Ph.D.) Doctorate (B»ng tiÕn sÜ -Ph.D): lo¹i b»ng cao nhÊt do mét tr­êng ®¹i häc cÊp cho nghiªn cøu sinh ®· hoµn thµnh Ýt nhÊt ba n¨m häc trªn ®¹i häc, sau b»ng cö nh©n hay th¹c sÜ, vµ nghiªn cøu sinh nµy ph¶i chøng tá kh¶ n¨ng nghiªn cøu vµ häc tËp cña m×nh qua c¸c kú thi viÕt vµ vÊn ®¸p vµ th«ng qua mét c«ng tr×nh nghiªn cøu cña b¶n th©n ®­îc tr×nh bµy d­íi d¹ng mét b¶n luËn ¸n tiÕn sÜ. Dormitories (Ký tóc x¸): Khu nhµ ë dµnh cho sinh viªn, n»m trong khu häc x¸ cña tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc. Mét ký tóc x¸ ®iÓn h×nh th­êng cã phßng ë cho sinh viªn, phßng t¾m, phßng sinh ho¹t chung, vµ cã thÓ cã c¶ qu¸n ¨n tù chän. Drop (Dõng häc): Xem phÇn “Withdrawal”. Electives (M«n häc tù chän): C¸c khãa häc mµ sinh viªn cã thÓ lùa chän nªn häc ®Ó cã tÝn chØ nh»m ®­îc cÊp b»ng, kh¸c víi nh÷ng khãa häc mµ hä b¾t buéc ph¶i häc. English as a Second Language(ESL) (TiÕng Anh nh­ ngo¹i ng÷): Mét khãa häc ®Ó d¹y tiÕng Anh cho nh÷ng sinh viªn mµ tiÕng mÑ ®Î cña hä kh«ng ph¶i tiÕng Anh. Extracurricular activities (Ho¹t ®éng ngo¹i kho¸): C¸c ho¹t ®éng kh«ng ph¶i häc tËp ®­îc thùc hiÖn ngoµi nh÷ng khãa häc ë tr­êng. Faculty (§éi ngò gi¸o viªn): C¸c thµnh viªn cña bé phËn gi¶ng d¹y, vµ ®«i khi cã c¶ thµnh viªn cña bé phËn hµnh chÝnh, cña mét tæ chøc gi¸o dôc. §éi ngò gi¸o viªn cã tr¸ch nhiÖm ho¹ch ®Þnh kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y cña tr­êng. Fees (LÖ phÝ): Sè tiÒn ph¶i tr¶ cho tr­êng ®¹i häc ngoµi tiÒn häc phÝ ®Ó trang tr¶i cho c¸c dÞch vô mµ nhµ tr­êng cung cÊp. 163 164 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phô lôc: gi¶i thÝch thuËt ng÷ Fellowship (Häc bæng): Mét h×nh thøc hç trî tµi chÝnh, th­êng ®­îc trao cho sinh viªn cao häc. Nãi chung sinh viªn kh«ng ph¶i lµm g× ®Ó ®¸p l¹i. phñ, thÞ thùc, qui ®Þnh vÒ häc tËp, tËp qu¸n x· héi, ng«n ng÷, c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh vµ chç ë, kÕ ho¹ch ®i l¹i, b¶o hiÓm, vµ c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý. Financial aid (Hç trî tµi chÝnh): Mét thuËt ng÷ nãi chung bao gåm tÊt c¶ c¸c lo¹i tiÒn, kho¶n vay hay c¸c ch­¬ng tr×nh võa häc võa lµm dµnh cho sinh viªn ®Ó gióp hä trang tr¶i häc phÝ, lÖ phÝ vµ chi phÝ sinh ho¹t. Freshman (Sinh viªn n¨m ®Çu): Sinh viªn n¨m thø nhÊt t¹i tr­êng trung häc, cao ®¼ng hay ®¹i häc. Full-time student (Sinh viªn hÖ chÝnh qui): Mét sinh viªn ghi danh vµo tr­êng vµ häc Ýt nhÊt ®ñ sè tÝn chØ tèi thiÓu qui ®Þnh (th­êng lµ 12) ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vÒ khèi l­îng häc chÝnh kho¸. Grade Point Average (GPA) (§iÓm trung b×nh): Mét hÖ thèng ghi l¹i thµnh tÝch häc tËp dùa trªn sè b×nh qu©n cña c¸c ®iÓm sè ®¹t ®­îc trong mçi khãa häc. Graduate (Sinh viªn tèt nghiÖp): Mét sinh viªn ®· hoµn thµnh khãa häc t¹i tr­êng trung häc hay ®¹i häc. Grant (Trî cÊp): Mét h×nh thøc hç trî tµi chÝnh. Incomplete (Nî m«n): Mét nhËn xÐt thay cho ®iÓm sè ®èi víi mét khãa häc mµ sinh viªn ch­a hoµn thµnh ®­îc (víi sù cho phÐp cña gi¸o viªn). Sinh viªn sÏ ®­îc cho mét thêi gian ®Ó hoµn thµnh bµi tËp, sau thêi gian ®ã, nÕu kh«ng hoµn thµnh th× sinh viªn sÏ ph¶i nhËn ®iÓm “F” (®iÓm tr­ît). Independent study (Nghiªn cøu ®éc lËp): Bµi tËp chÝnh thøc ®­îc thùc hiÖn ë ngoµi bèi c¶nh cña líp häc. Th­êng ®­îc gi¸o viªn gi¸m s¸t. Internal Revenue Service (IRS) (DÞch vô thu nhËp néi bé): C¬ quan ChÝnh phñ Hoa Kú gi¸m s¸t viÖc thu thuÕ thu nhËp. International student adviser (ISA) (T­ vÊn sinh viªn quèc tÕ): Ng­êi ë tr­êng ®¹i häc phô tr¸ch viÖc cung cÊp th«ng tin vµ h­íng dÉn cho sinh viªn quèc tÕ trong nh÷ng lÜnh vùc nh­ qui ®Þnh cña chÝnh Internship (Thùc tËp): S¾p xÕp cho sinh viªn ®­îc lµm trong m«i tr­êng c«ng viÖc ®Ó cã ®­îc kinh nghiÖm chuyªn m«n. Junior (Sinh viªn n¨m thø 3): Sinh viªn n¨m thø ba t¹i tr­êng trung häc hay ®¹i häc. Language requirement (Yªu cÇu vÒ ng«n ng÷): Yªu cÇu cña mét sè ch­¬ng tr×nh cao häc theo ®ã sinh viªn ph¶i chøng tá kh¶ n¨ng ®äc th«ng viÕt th¹o c¬ b¶n mét ng«n ng÷ ngoµi tiÕng mÑ ®Î cña m×nh ®Ó ®­îc nhËn b»ng. Lease (Hîp ®ång thuª): Mét v¨n b¶n ph¸p lý ®Ó chØ sù tháa thuËn gi÷a ng­êi chñ nhµ (ng­êi cho thuª) víi ng­êi ®i thuª mét c¨n hé hay mét n¬i ë nµo ®ã. Lecture (ThuyÕt gi¶ng): Ph­¬ng ph¸p d¹y häc th«ng dông ë tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc, trong ®ã gi¸o viªn tr×nh bµy bµi gi¶ng tr­íc mét líp tõ 20 ®Õn vµi tr¨m sinh viªn. Bµi thuyÕt gi¶ng cã thÓ ®­îc bæ sung b»ng c¸c buæi th¶o luËn nhãm th­êng kú do trî gi¶ng viªn h­íng dÉn. Liberal arts (C¸c m«n khoa häc tù nhiªn vµ x· héi): Mét thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ c¸c m«n häc vÒ nh©n v¨n, khoa häc x· héi, vµ khoa häc tù nhiªn. Cßn ®­îc gäi lµ “nghÖ thuËt tù do vµ khoa häc” hay “nghÖ thuËt vµ khoa häc”. Loan (Kho¶n vay): Sè tiÒn cho mét ng­êi (hay tæ chøc) vay víi tháa thuËn tr¶ nî gèc, cã thÓ cïng víi l·i. Maintenance (Chi phÝ tèi thiÓu): Nãi vÒ nh÷ng chi phÝ ®Ó theo häc mét tr­êng ®¹i häc, bao gåm chi phÝ ¨n ë, s¸ch vë, quÇn ¸o, giÆt lµ, ®i l¹i, vµ nh÷ng kho¶n ph¸t sinh kh¸c. Major (Chuyªn ngµnh chÝnh): M«n häc mµ sinh viªn muèn ®i s©u. Major professor/thesis adviser (Gi¸o viªn m«n chuyªn ngµnh/gi¸o viªn h­íng dÉn luËn v¨n): §èi víi nh÷ng sinh viªn häc lÊy b»ng nghiªn cøu, ®©y lµ gi¸o viªn sÏ lµm viÖc chÆt chÏ víi 165 166 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phô lôc: gi¶i thÝch thuËt ng÷ sinh viªn ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ lùa chän chñ ®Ò nghiªn cøu, thùc hiÖn nghiªn cøu, vµ tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn cøu. Gi¸o viªn chuyªn ngµnh cã t­ c¸ch lµ tr­ëng mét ñy ban cña nhãm gi¸o viªn chuyªn nghiÖm thu vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng tiÕn bé trong nghiªn cøu. Plagiarism (§¹o v¨n): Dïng tõ ng÷ hay ý t­ëng cña ng­êi kh¸c nh­ tõ ng÷ hay ý t­ëng cña m×nh. Master’s degree (B»ng th¹c sÜ): B»ng ®­îc cÊp khi sinh viªn hoµn thµnh nh÷ng yªu cÇu häc tËp vµ nghiªn cøu trong ®ã bao gåm Ýt nhÊt mét n¨m häc sau khi ®· cã b»ng cö nh©n. Prerequisite (§iÒu kiÖn cÇn): Ch­¬ng tr×nh hay khãa häc mµ sinh viªn cÇn hoµn thµnh tr­íc khi ®­îc phÐp ghi danh vµo mét ch­¬ng tr×nh hay khãa häc ë tr×nh ®é cao h¬n. Postdoctorate (Häc trªn tiÕn sÜ): Häc tËp dµnh cho nh÷ng ng­êi ®· cã b»ng tiÕn sÜ (Ph.D.) Midterm exam (Thi gi÷a kú): Mét kú thi ®­îc tiÕn hµnh sau khi mét nöa häc kú ®· tr«i qua, kú thi nµy bao gåm nh÷ng néi dung ®· häc tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®ã. Registration (§¨ng ký): Thñ tôc th«ng qua ®ã sinh viªn lùa chän nh÷ng khãa m×nh muèn häc trong mét häc kú (häc kú mét phÇn t­, mét phÇn ba hay mét nöa cña n¨m häc). Minor (Chuyªn ngµnh phô): M«n häc thø hai mµ sinh viªn ®i s©u sau m«n häc chÝnh. Resident assistant (RA) (Nh©n viªn ký tóc x¸): Ng­êi trî lý cho gi¸m ®èc khu nhµ ë thuéc khu néi tró, vµ th­êng lµ ng­êi sinh viªn tiÕp xóc ®Çu tiªn khi hä cã vÊn ®Ò hay th¾c m¾c g× liªn quan ®Õn ®êi sèng ký tóc. Nh©n viªn ký tóc x¸ th­êng lµ nh÷ng sinh viªn cña tr­êng kh«ng ph¶i ®ãng tiÒn ë vµ ®­îc h­ëng mét sè lîi Ých kh¸c ®Ó tr¶ c«ng cho c«ng viÖc trî lý cña hä. Nonresident (Ng­êi phi c­ tró): Mét sinh viªn kh«ng ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu c­ tró cña bang. Møc häc phÝ vµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhËp häc ®èi víi sinh viªn c­ tró vµ phi c­ tró cã thÓ kh¸c nhau. C¸c sinh viªn quèc tÕ th­êng ®­îc ph©n lo¹i lµ phi c­ tró, vµ Ýt cã kh¶ n¨ng sau ®ã hä ®­îc chuyÓn thµnh ng­êi c­ tró ®Ó ®­îc h­ëng møc ®ãng häc phÝ thÊp h¬n. Notarization (C«ng chøng): Chøng thùc mét v¨n b¶n (hay mét lêi khai hay ch÷ ký) lµ thËt vµ ®óng sù thËt do mét viªn chøc nhµ n­íc lµm (ë Hoa Kú ®­îc gäi lµ “c«ng chøng viªn nhµ n­íc”) hay mét luËt s­, ng­êi cã vai trß lµm chøng cho c¸c lêi thÒ. Reverse culture shock (Có sèc v¨n hãa ng­îc): Có sèc v¨n hãa mµ mét ng­êi gÆp ph¶i khi trë vÒ n­íc m×nh sau khi sèng ë n­íc ngoµi. Scholarship (Häc bæng): Mét h×nh thøc trî cÊp tµi chÝnh cho häc tËp, th­êng ®­îc trao cho sinh viªn bËc ®¹i häc, cã thÓ d­íi d¹ng miÔn häc phÝ hoÆc c¸c lÖ phÝ kh¸c. Part-time student (Sinh viªn hÖ phi chÝnh qui): Mét sinh viªn ghi danh vµo mét tr­êng ®¹i häc nh­ng kh«ng häc ®ñ sè tÝn chØ tèi thiÓu (th­êng lµ 12) ®Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña tr­êng vÒ khèi l­îng häc ®Çy ®ñ. Semester (Häc kú): Thêi gian häc kÐo dµi kho¶ng 15 ®Õn 16 tuÇn hay mét nöa n¨m häc. Placement test (KiÓm tra tr×nh ®é ®Çu vµo): Mét kú thi nh»m kiÓm tra kh¶ n¨ng häc tËp cña sinh viªn trong mét lÜnh vùc nµo ®ã ®Ó xÕp sinh viªn ®ã vµo nh÷ng khãa häc thÝch hîp trong lÜnh vùc ®ã. Trong mét sè tr­êng hîp, mét sinh viªn cã thÓ ®­îc nhËn tÝn chØ dùa trªn kÕt qu¶ cña bµi kiÓm tra ®Çu vµo. Social Security Number (Sè an sinh x· héi): Sè hiÖu cho mçi ng­êi do ChÝnh phñ Hoa Kú cÊp ®Ó chøng nhËn ng­êi ®ã cã tham gia HÖ thèng An sinh X· héi, trong ®ã cung cÊp tiÒn h­u trÝ, trî cÊp tµn tËt hay nh÷ng trî cÊp sinh ho¹t kh¸c. BÊt kú ai lµm viÖc th­êng xuyªn ®Òu ph¶i cã mét sè An sinh X· héi vµ ®ãng gãp th­êng kú Senior (Sinh viªn n¨m cuèi): Sinh viªn n¨m thø t­ cña tr­êng trung häc, cao ®¼ng hay ®¹i häc. 167 168 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú phô lôc: gi¶i thÝch thuËt ng÷ cho HÖ thèng, th«ng th­êng d­íi h×nh thøc khÊu trõ vµo l­¬ng. NhiÒu tæ chøc sö dông sè hiÖu nµy lµm sè nhËn d¹ng cña sinh viªn. Sophomore (Sinh viªn n¨m thø hai): Sinh viªn n¨m thø hai cña tr­êng trung häc, cao ®¼ng hay ®¹i häc. Bé s¸ch “NÕu b¹n muèn häc tËp t¹i Hoa Kú” cã trªn Internet t¹i: Special Student (Sinh viªn ®Æc biÖt): Mét sinh viªn t¹i tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc kh«ng ghi danh nh­ mét øng cö viªn ®Ó lÊy b»ng. Cã thÓ ®­îc gäi lµ sinh viªn kh«ng lÊy b»ng, sinh viªn tróng tuyÓn hay sinh viªn dù thÝnh. http://vietnam.usembassy.gov/wwwhta105_0.html (tiÕng ViÖt) Teaching Assistant (TA) (Trî gi¶ng viªn): Mét sinh viªn cao häc lµm viÖc víi t­ c¸ch gi¸o viªn cho mét khãa häc bËc ®¹i häc trong lÜnh vùc cña m×nh, ®æi l¹i sinh viªn cao häc ®ã cã thÓ nhËn ®­îc mét h×nh thøc hç trî tµi chÝnh nµo ®ã cña tr­êng. http://educationusa.state.gov/study/pubs/iywts2.pdf (tiÕng Anh) Thesis (LuËn v¨n): Mét c«ng tr×nh nghiªn cøu d­íi d¹ng viÕt bao gåm nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ mét chñ ®Ò cô thÓ do mét sinh viªn ®ang häc ®Ó lÊy b»ng cö nh©n hay th¹c sÜ thùc hiÖn. Cuèn 3: Du häc ng¾n h¹n, ch­¬ng tr×nh häc tiÕng Anh, häc tõ xa vµ kiÓm ®Þnh Transcript (B¶ng ®iÓm): Mét b¶n sao cã c«ng chøng (xem phÇn “c«ng chøng”) vÒ kÕt qu¶ häc tËp cña sinh viªn. Trimester (Häc kú): Thêi gian häc kho¶ng 16 tuÇn trong mét n¨m häc, chia lµm ba kú. Tuition (Häc phÝ): Sè tiÒn ph¶i nép cho mét tæ chøc gi¸o dôc ®Ó ®­îc gi¶ng d¹y vµ ®µo t¹o (kh«ng bao gåm tiÒn s¸ch). Undergraduate studies (Häc ®¹i c­¬ng): C¸c ch­¬ng tr×nh hai n¨m hay bèn n¨m t¹i tr­êng cao ®¼ng hay ®¹i häc, ®­îc thùc hiÖn sau khi tèt nghiÖp trung häc vµ sau ®ã cã thÓ häc tiÕp ®Ó tèt nghiÖp cao ®¼ng hay b»ng cö nh©n. University (Tr­êng ®¹i häc): Mét tæ chøc gi¸o dôc lín, tiÕp sau bËc trung häc, cung cÊp c¸c ch­¬ng tr×nh ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc. Withdrawal (Rót lui): Thñ tôc hµnh chÝnh trong ®ã sinh viªn ngõng häc hay rêi khái tr­êng ®¹i häc. Zip code (M· vïng ®iÖn tho¹i): Mét d·y sè trong ®Þa chØ b­u ®iÖn ®Ó chØ quËn cÇn chuyÓn th­ ë Hoa Kú. Cuèn 1: Häc ®¹i häc Cuèn 2: Häc cao häc vµ nghiªn cøu chuyªn ngµnh http://vietnam.usembassy.gov/wwwhta102_0.html (tiÕng ViÖt) http://educationusa.state.gov/study/pubs/iywts.pdf (tiÕng Anh) Cuèn 4: S½n sµng lªn ®­êng: Th«ng tin cÇn thiÕt khi sèng vµ häc tËp ë Hoa Kú http://vietnam.usembassy.gov/wwwhta108_0.html (tiÕng ViÖt) http://educationusa.state.gov/predeparture/pubs.iywts4.pdf (tiÕng Anh) 169 170 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú Lêi c¶m ¬n vÊn gi¸o dôc, ñy ban Fulbright Hoa Kú-V­¬ng quèc Anh LêI C¶M ¥N Bé s¸ch 4 quyÓn víi nhan ®Ò NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú do Ban Th«ng tin vµ T­ liÖu Gi¸o dôc, Bé Ngo¹i giao Hoa Kú ph¸t hµnh. Bé s¸ch nµy còng cã thÓ ®­îc t×m thÊy ë trang Web: http://educationusa.state.gov. Bé Ngo¹i giao Hoa Kú xin ch©n thµnh göi lêi c¶m ¬n c¸c c¸ nh©n ®· ®ãng gãp thêi gian, chuyªn m«n vµ nç lùc cña m×nh cho quyÓn s¸ch NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú víi t­ c¸ch lµ nh÷ng céng sù tÝch cùc trong ñy ban T­ vÊn Hoa Kú: Evelyn Levinson - §iÒu phèi viªn Dù ¸n; Chuyªn viªn tham gia ®µo t¹o, Ph¸i ®oµn USAID t¹i khu vùc Bê T©y vµ d¶i Gaza; Nhµ t­ vÊn gi¸o dôc quèc tÕ; nguyªn Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin Gi¸o dôc, Quü Gi¸o dôc Hoa Kú-Israel t¹i Tel Avil, Israel Louise Cook - §iÒu phèi viªn vµ viÕt bµi cho Cuèn 1, Trî lý §iÒu phèi viªn Dù ¸n, Biªn tËp; Gi¸m ®èc Trung t©m Kaplan Inc., London, nguyªn Tr­ëng ban T­ vÊn Gi¸o dôc, ñy ban Fulbright Hoa KúV­¬ng quèc Anh, London Diana Lopez - §iÒu phèi viªn vµ viÕt bµi cho Cuèn 2; Gi¸m ®èc Phßng Hå s¬ vµ TuyÓn sinh, §¹i häc Tennessee, Knoxville Roberta Paola - §iÒu phèi viªn vµ viÕt bµi cho Cuèn 3; Nhµ t­ vÊn gi¸o dôc/Phô tr¸ch Dù ¸n §Æc biÖt cho Nam Phi, Tæng L·nh sù qu¸n Hoa Kú t¹i Durban, Nam Phi Gaston Lacombe vµ Laura Ruskaup - C¸c §iÒu phèi viªn vµ viÕt bµi cho Cuèn 4. Lacombe: §iÒu phèi viªn Ch­¬ng tr×nh, Quü Soros-Latvia, Trung t©m T­ vÊn Gi¸o dôc Ruskaup: Nguyªn Nhµ t­ §ång thêi Bé Ngo¹i giao Hoa Kú còng xin c¶m ¬n c¸c t¸c gi¶, biªn tËp viªn, c¸c ®éc gi¶ vµ c¸c nhµ t­ vÊn sau: Kathleen Alam, §iÒu phèi viªn T­ vÊn Gi¸o dôc Bé Ngo¹i giao Hoa Kú t¹i Nam ¸ Ellen Badger, Tr­ëng ban Häc bæng vµ Sinh viªn Quèc tÕ, §¹i häc Binghamton (SUNY), New York Juleann Fallgatter, Biªn tËp tê The Advising Quarterly, ®ång Tr­ëng ban T­ vÊn vµ KiÓm tra, AMIDEAST Nancy Gong, nguyªn §iÒu phèi viªn, Ban T­ vÊn Gi¸o dôc-Quü Trao ®æi Mü-Indonesia t¹i Jakarta, Indonesia Sandarshi Gunawardena, nguyªn lµ Nhµ t­ vÊn gi¸o dôc, ñy ban Fulbright Hoa Kú-Sri Lanka t¹i Colombo, Sri Lanka Linda Heaney, Gi¸m ®èc Së Gi¸o dôc Linden, Washington, D.C. Lia Hutton, Phã Tæng biªn tËp tê The Advising Quarterly, AMIDEAST Nancy Keteku, §iÒu phèi viªn T­ vÊn Gi¸o dôc, Bé Ngo¹i giao Hoa Kú t¹i ch©u Phi Maria Lesser, nguyªn §iÒu phèi viªn T­ vÊn Gi¸o dôc, Bé Ngo¹i giao Hoa Kú t¹i Mexico vµ vïng Caribbean Amy Lezberg, Trung t©m Th«ng tin Gi¸o dôc Cao häc New England, §¹i häc Massachusetts, Cao ®¼ng Gi¸o dôc, Boston Martyn J. Miller, Gi¸o ®èc V¨n phßng c¸c DÞch vô Quèc tÕ, §¹i häc Temple, Philadelphia, Pennsylvania Terhi Molsa, Gi¸m ®èc §iÒu hµnh, Trung t©m Fulbright, Helsinki, PhÇn Lan Sohair Saad, Gi¸m ®èc Trung t©m Th«ng tin Gi¸o dôc, AMIDEAST t¹i Cairo, Ai CËp Jaylene Sarracino, LuËt s­ vÒ së h÷u trÝ tuÖ, t­ vÊn vÒ Internet, Washington, D.C. Ngoµi ra, Bé Ngo¹i giao còng xin tr©n träng c¶m ¬n tr­êng §¹i häc Denver (http://www.du.edu) ®· tµi trî cho h×nh ¶nh minh häa trang b×a vµ qu¶ng c¸o cña bé s¸ch. 171 87 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi 87 88 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi 88 89 NÕu b¹n muèn du häc ë Hoa Kú ch­¬ng 8: thÝch nghi víi m«i tr­êng míi 89