Tài liệu Thơ võ quảng trong chương trình tiểu học

1 Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi 2 NguyÔn thÞ ph­îng Th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc Chuyªn ngµnh: Gi¸o dôc häc (BËc TiÓu häc) M· sè: 06 14 01 Tãm t¾t luËn v¨n th¹c sÜ gi¸o dôc häc Hµ néi, 2011 2 C«ng tr×nh ®­îc hoµn thµnh t¹i tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi 2 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: TS. NguyÔn ThÞ TuyÕt Minh Ph¶n biÖn 1: Ph¶n biÖn 2: LuËn v¨n sÏ ®­îc b¶o vÖ t¹i Héi ®ång chÊm luËn v¨n Th¹c sÜ häp t¹i Tr­êng §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi 2 vµo håi .................. giê........................................ Ngµy ........ th¸ng .......... n¨m 2011. Cã thÓ t×m hiÓu luËn v¨n t¹i th­ viÖn tr­êng ®¹i häc s­ ph¹m hµ néi 2 3 Lêi c¶m ¬n LuËn v¨n ®­îc hoµn thµnh t¹i Tr­êng §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi 2, d­íi sù h­íng dÉn cña TS. NguyÔn ThÞ TuyÕt Minh. T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o h­íng dÉn ®· chØ b¶o tËn t×nh trong suèt thêi gian nghiªn cøu. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban Gi¸m hiÖu, Phßng Sau ®¹i häc, c¸c thÇy, c« gi¸o Tr­êng §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi 2 ®· gi¶ng d¹y vµ gióp ®ì trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu t¹i Tr­êng. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, th¸ng 06 n¨m 2011 T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn ThÞ Ph­îng 4 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan b¶n luËn v¨n nµy lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu cña riªng t«i. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy kh«ng trïng víi mét c«ng tr×nh cã s½n nµo. NÕu sai, t«i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm. Hµ Néi, th¸ng 06 n¨m 2011 T¸c gi¶ luËn v¨n NguyÔn ThÞ Ph­îng 5 Môc lôc Më ®Çu Trang 1 1. LÝ do chän ®Ò tµi 1 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 3 3. NhiÖm vô nghiªn cøu 3 4. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 3 5. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 4 6. §ãng gãp cña luËn v¨n 4 Ch­¬ng 1: VÒ t¸c gi¶ Vâ Qu¶ng 5 1.1.TiÓu sö, con ng­êi 5 1.2.Sù nghiÖp s¸ng t¸c 7 1.3.VÞ trÝ cña Vâ Qu¶ng trong nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam 14 Ch­¬ng 2: ThÕ giíi nghÖ thuËt th¬ Vâ Qu¶ng 21 2.1. Kh¸i niÖm thÕ giíi nghÖ thuËt 21 2.2. ThÕ giíi nghÖ thuËt th¬ Vâ Qu¶ng 21 2.2.1. ThÕ giíi thiªn nhiªn, c¶nh vËt sinh ®éng, hÊp dÉn 21 2.2.2. ThÕ giíi loµi vËt phong phó, ®a d¹ng 26 2.2.3. ThÕ giíi trÎ th¬ vui tu¬i, ngé nghÜnh 32 2.2.3.1. ThÕ giíi trÎ th¬ trong cuéc sèng sinh ho¹t hµng ngµy 32 2.2.3.2. ThÕ giíi trÎ th¬ trong hoµn c¶nh chiÕn tranh 38 2.2.4. Thêi gian vµ kh«ng gian nghÖ thuËt g¾n bã víi tuæi th¬ 40 2.2.4.1. Thêi gian nghÖ thuËt g¾n bã víi thÕ giíi tuæi th¬ 40 2.2.4.2. Kh«ng gian nghÖ thuËt gÇn gòi víi tuæi th¬ 47 2.2.5. NghÖ thuËt miªu t¶ tinh tÕ 50 2.2.5.1. Miªu t¶ ®èi t­îng b»ng phÐp nh©n ho¸ 50 2.2.5.2. Miªu t¶ ®èi t­îng b»ng phÐp so s¸nh 56 6 2.2.5.3. Miªu t¶ ®èi t­îng b»ng phÐp lÆp 59 2.2.6. Ng«n ng÷ giµu tÝnh nh¹c 62 Ch­¬ng 3: Th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh 67 TiÓu häc 3.1. CÊu tróc th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc 67 3.1.1. Thèng kª 67 3.1.2. NhËn xÐt 68 3.2. VÎ ®Ñp cña th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc 69 3.3. ý nghÜa gi¸o dôc cña th¬ Vâ Qu¶ng ®èi víi häc sinh TiÓu häc 72 3.3.1. Gi¸o dôc ®¹o ®øc 74 3.3.2. Gi¸o dôc trÝ tuÖ 80 3.3.3. Gi¸o dôc thÈm mÜ 84 KÕt luËn 89 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 91 7 Më ®Çu 1. LÝ do chän ®Ò t i Nh v¨n Vâ Qu¶ng (1920 - 2007), quª ë x· §¹i Hßa, huyÖn §¹i Léc, Qu¶ng Nam. N¨m 1957, sau khi tËp kÕt ra B¾c, «ng ®­îc ®iÒu vÒ c«ng t¸c ë Ban nhi ®ång Trung ­¬ng, phô tr¸ch v¨n häc thiÕu nhi. ¤ng lµ mét trong nh÷ng ng­êi tham gia s¸ng lËp vµ tõng gi÷ chøc vô Tæng biªn tËp Nhµ xuÊt b¶n Kim §ång. Vâ Qu¶ng ®· tõng viÕt trªn T¹p chÝ V¨n häc sè 5 - 1993: “V¨n häc thiÕu nhi cã mét nhiÖm vô chÝnh yÕu, ®ã l gi¸o dôc trÎ em trë th nh ng­êi tèt . H¬n n÷a v¨n häc thiÕu nhi lµ mét bé phËn cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong nÒn v¨n häc d©n téc. Nã cã vai trß quan träng ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch con ng­êi ngay tõ thuë Êu th¬, lµ hµnh trang cho mçi ng­êi trªn suèt ®­êng ®êi, bëi lÏ c¸i g× ®· l­u gi÷ ®­îc trong thêi niªn thiÕu th­êng rÊt khã phai mê. Trong v¨n häc ViÖt Nam, “v¨n dÜ t¶i ®¹o” lµ mét phÈm chÊt lu«n ®­îc ®Ò cao vµ coi träng. Cã thÓ nãi, ®ã lµ mét “chÊt ®¹o” truyÒn thèng cña v¨n häc n­íc ta. TiÕp thu vµ kÕ tôc truyÒn thèng ®ã, Vâ Qu¶ng ®· hiÕn d©ng tÊt c¶ t©m søc vµ bót lùc cho c¸c em. NÕu nh÷ng c©y bót nh­ T« Ho i, Huy CËn, NguyÔn Huy T­ëng ngoµi viÕt cho thiÕu nhi cßn s¸ng t¸c cho nhiÒu ®èi t­îng ®éc gi¶ kh¸c th× nhµ v¨n Vâ Qu¶ng chØ viÕt cho mét løa tuæi duy nhÊt: thiÕu niªn - nhi ®ång. §ã lµ nh÷ng c©u chuyÖn gi¶n dÞ hay nh÷ng bµi th¬ xinh x¾n, nhÑ nhµng nh­ng mang ý nghÜa gi¸o dôc s©u s¾c. §©y chÝnh lµ sù ®éc ®¸o vµ «ng ®· ®ãng gãp to lín cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam. Th¬ vµ tuæi th¬ vèn lµ hai kh¸i niÖm gÇn nhau. Vâ Qu¶ng quan niÖm: “Th¬, theo ®óng nghÜa cña nã, dï lµ th¬ béc lé t©m t­ hay vÏ lªn mét c¶nh ®Ñp, hoÆc vÏ lªn mét cuéc sèng, hay ph¶n ¸nh mét thêi ®¹i, tÊt c¶ cuèi cïng ®Òu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng rung ®éng ch©n thËt cña nhµ th¬. ChÝnh nh÷ng rung ®éng s©u s¾c ®ã ®· lµm cho chÊt th¬ cã sù sèng, cã h¬i thë, lµm cho hiÖn thùc 8 ph¶n ¸nh hãa sinh ®éng, lµm cho chñ ®Ò t­ t­ëng cña th¬ còng ph¸t huy m¹nh mÏ h¬n” [26]. Tuæi th¬ lµ giai ®o¹n ®Ñp vµ nªn th¬ nhÊt cña ®êi ng­êi. ThËt thó vÞ khi Vâ Qu¶ng d©ng hiÕn c¶ ®êi cho tuæi th¬ vµ th¬. Cuéc ®êi «ng v× vËy còng ®Ñp nh­ mét bµi th¬. Vâ Qu¶ng th­êng s¸ng t¸c vµo tinh m¬, khi trÎ con ®ang ngñ víi bao giÊc m¬ ®Ñp th× ng­êi th¬ Vâ Qu¶ng ®· dËy ®Ó biÕn m¬ ­íc lµm ®­îc th¬ hay cho thiÕu nhi thµnh hiÖn thùc. Lµm th¬ cho thiÕu nhi còng lµ giÊc m¬ thi vÞ vµ k× l¹ Èn chøa trong ®êi «ng. Vâ Qu¶ng viÕt v¨n vµ lµm th¬. ë lÜnh vùc nµo «ng còng cã nhiÒu t¸c phÈm ®­îc thiÕu nhi yªu thÝch. Ngoµi th¬, Vâ Qu¶ng còng viÕt nhiÒu tiÓu luËn, phª b×nh, kinh nghiÖm s¸ng t¸c vµ bµi gi¶ng vÒ lÝ luËn, s¸ng t¸c v¨n häc thiÕu nhi... ®ãng gãp lín vµo sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam. Vâ Qu¶ng coi viÖc lµm th¬ cho trÎ lµ c«ng viÖc gi¶n dÞ. Mét viÖc bÐ nhá th«i nh­ng cÇn thiÕt, lµm th¬ cho trÎ lµ ®Þnh vÞ c¸i ®Ñp th¬ ca trong hån trÎ, t¹o nªn c¸i ®Ñp n¬i con trÎ, gãp phÇn hoµn thiÖn t©m hån cho c¸c em, gióp c¸c em lín lªn vµ hoµn thiÖn chÝnh m×nh. «ng tõng quan niÖm “Mét quyÓn s¸ch tèt cã lóc më ra cho c¸c em thÊy mét ­íc m¬ cao ®Ñp, ­íc m¬ ®ã c¸c em theo ®uæi m·i cho ®Õn khi kh«n lín”[25]. Tõ quan ®iÓm ®ã, Vâ Qu¶ng ®· d©ng toµn bé cuéc ®êi vµ t©m huyÕt cña m×nh cho thiÕu nhi. Nãi vÒ c¸c t¸c phÈm th¬ viÕt cho c¸c em, Vâ Qu¶ng cho r»ng: C¸c em yªu th¬ hay kh«ng lµ do chóng ta, lµ do tr¸ch nhiÖm ng­êi lµm ra th¬ vµ nh÷ng ng­êi ®­a th¬ ®Õn cho c¸c em. VÒ phÇn c¸c em, vèn rÊt nh¹y bÐn s½n sµng tiÕp ®ãn th¬, th¬ ®èi víi c¸c em rÊt cÇn thiÕt [8]. ý kiÕn ®ã ph¶i ch¨ng còng chÝnh lµ nh÷ng tr¨n trë, nh÷ng mong muèn chung cho nh÷ng ai quan t©m ®Õn cuéc sèng trÎ th¬? Th¬ Vâ Qu¶ng ®­îc gi¶ng d¹y trong nhµ tr­êng TiÓu häc kh¸ nhiÒu vµ phong phó ë c¸c d¹ng bµi. MÆc dï vËy, cho ®Õn nay vÉn ch­a cã c«ng tr×nh khoa häc nµo nghiªn cøu vÒ th¬ Vâ Qu¶ng trong nhµ tr­êng TiÓu häc. R¶i r¸c 9 trªn c¸c b¸o, t¹p chÝ cã mét sè bµi giíi thiÖu hay ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c¸c s¸ng t¸c cña «ng. Mét vµi kho¸ luËn, luËn v¨n t×m hiÓu chung sù nghiÖp th¬ cña Vâ Qu¶ng mµ ch­a dµnh sù quan t©m tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng bµi th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc d¹y trong nhµ tr­êng TiÓu häc. V× vËy ®Ò tµi “Th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc” cña chóng t«i lµ mét c«ng tr×nh khoa häc ®Çu tiªn nghiªn cøu mét c¸ch hÖ thèng vÎ ®Ñp ®a diÖn cña th¬ Vâ Qu¶ng, ®Æc biÖt lµ vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ gi¸o dôc toµn diÖn ë nh÷ng bµi th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc gi¶ng d¹y trong nhµ tr­êng TiÓu häc. ViÖc lµm nµy cã ý nghÜa vµ thiÕt thùc ®èi víi b¶n th©n t¸c gi¶ luËn v¨n - mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y ë nhµ tr­êng TiÓu häc. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu - Chän ®Ò tµi “Th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc” chóng t«i mong muèn t×m hiÓu vÞ trÝ, vai trß vµ ®ãng gãp quan träng trong nh÷ng t¸c phÈm th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc d¹y ë ch­¬ng tr×nh TiÓu häc hiÖn nay. - §Ò tµi lµ mét tµi liÖu tham kh¶o h÷u Ých gióp cho gi¸o viªn vµ häc sinh TiÓu häc tiÕp cËn dÔ h¬n víi th¬ Vâ Qu¶ng. Tõ ®ã, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cho c«ng t¸c d¹y vµ häc nh÷ng bµi th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc. 3. NhiÖm vô nghiªn cøu NhiÖm vô cña chóng t«i lµ kh¶o s¸t, thèng kª, ph©n tÝch, t×m hiÓu gi¸ trÞ gi¸o dôc toµn diÖn cña nh÷ng t¸c phÈm th¬ Vâ Qu¶ng viÕt cho thiÕu nhi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng bµi th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc d¹y trong nhµ tr­êng TiÓu häc. Tõ ®ã, thÊy ®­îc ®ãng gãp to lín cña Vâ Qu¶ng ®èi víi nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam. 4. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ nh÷ng bµi th¬ Vâ Qu¶ng ®­îc gi¶ng d¹y trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc. - Ph¹m vi nghiªn cøu lµ toµn bé th¬ ca cña Vâ Qu¶ng viÕt cho thiÕu nhi. Chóng t«i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn nh÷ng bµi th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc gi¶ng d¹y trong nhµ tr­êng TiÓu häc- n¬i chøa ®ùng vÎ ®Ñp gi¸o dôc toµn diÖn ®èi 10 víi viÖc hoµn thiÖn nh©n c¸ch vµ båi ®¾p t©m hån cho løa tuæi häc sinh tiÓu häc. 5. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu LuËn v¨n sö dông nh÷ng ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu sau: - Ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph©n lo¹i - Ph­¬ng ph¸p so s¸nh, ®èi chiÕu - Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp 6. §ãng gãp míi cña luËn v¨n - VÒ lÝ luËn: Lµm râ vÞ trÝ vµ ®ãng gãp quan träng cña Vâ Qu¶ng trong nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam v ®Æc biÖt lµ gi¸ trÞ ®a diÖn trong nh÷ng t¸c phÈm th¬ cña Vâ Qu¶ng ®­îc d¹y ë ch­¬ng tr×nh TiÓu häc hiÖn nay. - VÒ thùc tiÔn: Tõ hiÓu biÕt vÒ th¬ Vâ Qu¶ng trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc hiÖn nay, vËn dông hiÖu qu¶ vµo qu¸ tr×nh d¹y häc c¸c ph©n m«n TËp ®äc, ChÝnh t¶, LuyÖn tõ vµ c©u, TËp lµm v¨n, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh båi d­ìng n¨ng lùc c¶m thô v¨n häc cho häc sinh TiÓu häc. 11 Ch­¬ng 1 VÒ t¸c gi¶ Vâ Qu¶ng 1.1. Nh nh TiÓu sö, con ng­êi v¨n Vâ Qu¶ng (1920 - 2007), sinh ra vµ lín lªn trong mét gia ®×nh nho trung l­u ë x· §¹i Hßa, huyÖn §¹i Léc, bªn dßng s«ng Thu Bån, Qu¶ng Nam. Tõ nhá, «ng ®· ®­îc kÕ thõa lßng say mª v¨n häc tõ ng­êi cha mét nhµ nho yªu n­íc. §ã chÝnh lµ nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho thµnh c«ng trong nghiÖp viÕt v¨n cña «ng sau nµy. N¨m 15 tuæi, Vâ Qu¶ng rêi quª ra häc ë tr­êng Quèc häc HuÕ. N¨m 17 tuæi, «ng tham gia phong trµo häc sinh yªu n­íc vµ gia nhËp ®oµn thanh niªn D©n chñ. N¨m 1939, «ng gia nhËp §oµn thanh niªn Ph¶n ®Õ vµ ®­îc bÇu l m tæ tr­ëng tæ Thanh niªn Ph¶n ®Õ, ho¹t ®éng ë HuÕ. Th¸ng 9 n¨m 1941, Vâ Qu¶ng bÞ chÝnh quyÒn Ph¸p b¾t giam ë nh lao Thõa phñ, sau ®ã bÞ ®­a ®i qu¶n thóc t¹i quª nh . Cã thÓ nãi, xø HuÕ lµ n¬i ®· ghi dÊu bao kØ niÖm mét thêi häc sinh s«i næi, kh¸t khao ®æi thay vµ h­íng tíi C¸ch m¹ng cña Vâ Qu¶ng. Nh÷ng ngµy ho¹t ®éng t¹i HuÕ vµ thêi gian bÞ qu¶n thóc ë quª nhµ, «ng ®· tranh thñ ®äc nhiÒu vµ nhê ®ã vèn hiÓu biÕt cña «ng còng ®­îc më réng ë nhiÒu lÜnh vùc. Sau khi C¸ch m¹ng th¸ng T¸m næ ra, Vâ Qu¶ng ®­îc chÝnh quyÒn ViÖt Minh cö l m ñy viªn T­ ph¸p th nh phè §µ N½ng. Khi qu©n Ph¸p chiÕm Nam Bé, «ng ®­îc cö v o chøc vô Phã chñ tÞch ñy ban H nh chÝnh kh¸ng chiÕn th nh phè §µ N½ng. Tõ n¨m 1948, «ng ®­îc cö lµm phã Ch¸nh ¸n tßa ¸n qu©n sù miÒn Nam ViÖt Nam, sau ®ã lµ Héi thÈm nh©n d©n Tßa ¸n nh©n d©n liªn khu V. Trong suèt chÝn n¨m nÒn d©n chñ céng hßa, Vâ Qu¶ng ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc n¨ng lùc ho¹t ®éng cña m×nh trªn hai lÜnh vùc hµnh chÝnh vµ ph¸p luËt. Thêi gian nµy, «ng còng cã s¸ng t¸c mét sè t¸c phÈm th¬ dµnh cho thiÕu nhi. 12 Sau n¨m 1954, Vâ Qu¶ng tËp kÕt ra B¾c vµ ®­îc ®iÒu vÒ c«ng t¸c ë chøc vô ñy viªn Ban nhi ®ång Trung ­¬ng, phô tr¸ch v¨n häc cho thiÕu nhi. ¤ng ®· tõ chèi con ®­êng ho¹t ®éng chÝnh trÞ - mét con ®­êng ®Çy thuËn lîi vµ triÓn väng ®èi víi «ng lóc bÊy giê - ®Ó ®i theo nghÒ viÕt, ®óng ra lµ viÕt v¨n cho thiÕu nhi. §©y lµ b­íc ngoÆt quan träng trong cuéc ®êi Vâ Qu¶ng. KÓ tõ ®ã, «ng chØ chuyªn t©m víi nghÒ viÕt, hÕt m×nh v× trÎ th¬. ¤ng lµ mét trong nh÷ng ng­êi ®· bá nhiÒu c«ng søc ®Ó x©y dùng nÒn mãng ®Çu tiªn cho nÒn v¨n häc thiÕu nhi d­íi chÕ ®é míi. N¨m 1957, Vâ Qu¶ng l ng­êi tham gia s¸ng lập v tõng gi÷ chøc Gi¸m ®èc Nh mét trong nh÷ng xuÊt b¶n Kim §ång. T¹i ®©y, «ng ®· quy tô ®­îc nhiÒu tµi n¨ng, nhiÒu chuyªn gia, nhµ v¨n, nhµ gi¸o t©m huyÕt víi viÖc s¸ng t¸c cho trÎ em. S¸ng t¸c cña «ng ®i vµo nhµ tr­êng, ®Õn víi c¸c em häc sinh qua nh÷ng trang s¸ch gi¸o khoa, vµ cã khi ®Õn sím h¬n víi thiÕu nhi tõ khi c¸c em cßn ë nhµ trÎ, mÉu gi¸o qua c©u chuyÖn kÓ cña c¸c c« gi¸o MÇm non. §©y lµ mét trong nh÷ng cèng hiÕn to lín cña Vâ Qu¶ng ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc. Kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc viÕt v¨n, Vâ Qu¶ng mong muèn v­¬n ®Õn nghÖ thuËt t¹o h×nh cho trÎ em. N¨m 1964, «ng ®­îc cö l m Gi¸m ®èc x­ëng phim ho¹t h×nh ViÖt Nam. Còng trong n¨m nµy, tªn tuæi Vâ Qu¶ng næi lªn nh­ mét hiÖn t­îng mµ nhµ nghiªn cøu Phong Lª gäi «ng lµ “ng­êi hÕt m×nh vµ trän ®êi cho thiÕu nhi . N¨m 1965, Vâ Qu¶ng ®­îc kÕt n¹p v o Héi viªn Héi Nhµ v¨n ViÖt Nam. Lµ ng­êi t©m huyÕt víi nghÒ, «ng rÊt coi träng viÖc båi d­ìng ®¹o ®øc, t×nh c¶m vµ gi¸o dôc t­ c¸ch lµm ng­êi cho c¸c em ngay tõ thuë Êu th¬. Vµ ®Æc biÖt tõ 1971, ®­îc ph©n c«ng lµm chñ tÞch Héi ®ång V¨n häc ThiÕu nhi vµ gi÷ chøc vô nµy ®Õn khi vÒ h­u, Vâ Qu¶ng dµnh toµn bé t©m huyÕt cho løa tuæi “thÇn tiªn” cña ®Êt n­íc. N¨m 2007, «ng ®­îc nhµ n­íc trao tÆng Gi¶i th­ëng Nhµ n­íc vÒ V¨n häc nghÖ thuËt. Vâ Qu¶ng qua ®êi ngµy 15 th¸ng 6 n¨m 2007 t¹i Hµ Néi. Cã thÓ nãi, cuéc ®êi cña Vâ Qu¶ng tr¶i qua rÊt nhiÒu biÕn cè th¨ng trÇm. ¤ng sinh tr­ëng trong mét giai ®o¹n lÞch sö ®Çy sãng giã cña ®Êt n­íc, 13 cña lÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §Æc biÖt trong ®êi m×nh, Vâ Qu¶ng ®· cã hai b­íc ngoÆt quan träng: Sau khi tËp kÕt ra B¾c, «ng ®· tõ bá con ®­êng ho¹t ®éng chÝnh trÞ ®ang réng më ®Ó chuyÓn sang cÇm bót viÕt v¨n v× t×nh yªu ®èi víi v¨n häc lu«n ch¸y báng trong t©m hån. Ng· rÏ thø hai lµ g¸c viÖc s¸ng t¸c cho ®éc gi¶ lín tuæi còng ®ang ®Çy høa hÑn ®Ó chuyªn t©m viÕt cho thiÕu nhi b»ng t×nh c¶m tr×u mÕn, yªu th­¬ng. Hai cuéc phiªu l­u cña Vâ Qu¶ng ®Òu lµ v× t×nh yªu th¬ v¨n vµ t×nh yªu con trÎ. Nã hÊp dÉn kh«ng kÐm chuyÖn phiªu l­u m¹o hiÓm cña ph­¬ng T©y, nh­ng l¹i còng ph¶ng phÊt bãng d¸ng cña triÕt häc cæ ph­¬ng §«ng ë chç, ®ã lµ thø t×nh yªu g¾n liÒn víi triÕt lý cña ®¹o PhËt. T×m hiÓu cuéc ®êi Vâ Qu¶ng míi thÊm thÝa hÕt sù hi sinh cña mét nhµ v¨n yªu trÎ. Tõ Qu¶ng Nam tËp kÕt ra B¾c, Vâ Qu¶ng cã nh÷ng c¬ héi ®Ó th¨ng tiÕn trªn con ®­êng chÝnh trÞ. ThÕ nh­ng, «ng l¹i chän con ®­êng kÕt b¹n víi trÎ em. ¤ng muèn sèng gi÷a thÕ giíi hån nhiªn, trong trÎo. §­êng c¸ch m¹ng - ®­êng v¨n cña «ng cuèi cïng l¹i lµ con ®­êng ®Õn víi trÎ em. 1.2. Sù nghiÖp s¸ng t¸c Gi¸o s­ Phong Lª ®· cã lÇn viÕt vÒ Vâ Qu¶ng: §­êng ®êi cña «ng rÊt cã thÓ chuyÓn theo mét h­íng kh¸c víi nghiÖp viÕt, vµ nh­ vËy xem ra lµ thuËn, lµ hîp lÏ víi sè ®«ng ng­êi. ThÕ nh­ng råi «ng ®· chän nghÒ viÕt. Êy lµ ®iÒu xem ra kh«ng b×nh th­êng. L¹i viÕt cho thiÕu nhi khi chím vµo tuæi 40, trong bèi c¶nh mét nÒn v¨n häc thiÕu nhi cßn trong buæi ®Çu thanh v¾ng. Êy lµ mét chuyÖn cµng kh«ng b×nh th­êng n÷a [18]. Víi nh÷ng ®ãng gãp lín lao trong viÖc s¸ng t¸c th¬ v¨n cho trÎ em, cã thÓ gäi Vâ Qu¶ng lµ «ng Bôt mµ kh«ng qu¸ lêi. ¤ng ®· t¹o ra mét thiªn ®­êng míi mÎ vµ ®Çy mµu s¾c cho líp líp thÕ hÖ thiÕu nhi. ViÕt cho thiÕu niªn - nhi ®ång lµ c«ng viÖc ®Çy gian khæ mµ ng­êi cÇm bót ph¶i v­ît lªn trªn nh÷ng ham muèn ®êi th­êng, kÓ c¶ nhu cÇu th­êng nhÊt trong tr¸i tim nh¹y 14 c¶m cña mét nghÖ sÜ míi cã thÓ lµm ®­îc. NÕu kh«ng yªu trÎ th¬ b»ng mét t×nh yªu nguyªn vÑn th× khã cã ®­îc nh÷ng thµnh c«ng viªn m·n nh­ «ng. Kh¸t khao lµm v¨n ch­¬ng cña Vâ Qu¶ng ®­îc hun ®óc tõ thêi cßn trÎ. Sau 9 n¨m kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, tËp kÕt ra B¾c, Vâ Qu¶ng míi cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ®­îc ­íc m¬ cña m×nh. Khëi ®Çu sù nghiÖp cña «ng lµ th¬ vµ råi tiÕp theo lµ truyÖn. Còng thËt thó vÞ khi ngay trong lÜnh vùc lý luËn phª b×nh v¨n häc thiÕu nhi, Vâ Qu¶ng còng lµ ng­êi ®Çu tiªn gãp phÇn h×nh thµnh c¸c quan niÖm c¬ b¶n ®Æc tr­ng cho v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam nh­ lµ sù trong s¸ng, t­¬i vui, hãm hØnh, giµu tÝnh gi¸o dôc, sù phï hîp theo ®èi t­îng løa tuæi... «ng cã nhiÒu bµi viÕt hay vµ chuyªn s©u vÒ viÖc lµm th¬, viÕt v¨n cho thiÕu nhi, còng nh­ nhiÒu bµi viÕt ®éng viªn khÝch lÖ c¸c t¸c gi¶ trÎ viÕt cho thiÕu nhi. §ã lµ nh÷ng ®ãng gãp b­íc ®Çu ®Þnh h×nh mét nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam thùc sù chuyªn nghiÖp. Cã mét ®iÒu còng rÊt ®Æc biÖt, Vâ Qu¶ng lµ ng­êi ®Çu tiªn, d­íi c¸i tªn Hoµng Huy, dÞch kiÖt t¸c §«n Kih«tª cña Xecvantet sang tiÕng ViÖt cho c¸c em tõ n¨m 1959. §ã lµ b¶n dÞch phãng t¸c hîp víi thiÕu nhi mµ vÉn gi÷ ®­îc c¸i hån vµ tiÕng c­êi cña nhµ v¨n T©y Ban Nha thiªn tµi nµy. ThËt thó vÞ lµ ng­êi th¬ Vâ Qu¶ng hiÒn lµnh Ýt nãi, thËm chÝ sinh thêi «ng cßn tù coi m×nh lµ “chËm ch¹p, chËm tiÕn , nh­ng «ng ®· lÆng lÏ lµm ®­îc rÊt nhiÒu viÖc cho v¨n häc thiÕu nhi vµ qua ®ã ®ãng gãp còng thËt nhiÒu cho v¨n häc ViÖt Nam. Sinh thêi, Xu©n DiÖu nãi víi Vâ Qu¶ng chóng m×nh cïng ®i ®Õn n¬i vÒ ®Õn chèn . V¨n ch­¬ng vèn cã c¶ v¹n ng¶ ®­êng, nh­ng ®Òu h­íng vÒ “chèn” Ch©n, ThiÖn, Mü. Vµ Vâ Qu¶ng còng nh­ Xu©n DiÖu ®Òu lµ nh÷ng con ng­êi tµi n¨ng. Trong khi c¸c nhµ th¬ kh¸c lÊy viÖc lµm th¬ cho ng­êi lín lµ chÝnh vµ thØnh tho¶ng míi viÕt cho thiÕu nhi nh­ Huy CËn víi tËp th¬ §«i bµn tay em, Tó Mì cã th¬ vÒ «ng vµ ch¸u, Xu©n Quúnh cã tËp th¬ BÇu trêi trong qu¶ trøng th× Vâ Qu¶ng l¹i dµnh phÇn lín t©m huyÕt, tµi n¨ng vµ tr¸i tim cho th¬ v¨n thiÕu nhi. ¤ng tõng t©m sù: H·y dµnh cho con trÎ nh÷ng g× ®Ñp ®Ï vµ tinh khiÕt nhÊt ngay tõ khi trÎ b­íc vµo ®êi [6, 33]. ¤ng ®· dµnh 15 trän ®êi m×nh ®Ó ch¾t läc nh÷ng tinh tóy nhÊt cña cuéc sèng dµnh cho con trÎ. §iÒu ®ã l¾ng ®äng trong nh÷ng trang viÕt nh­ lµ sù kÕt tinh toµn bé tµi n¨ng vµ t©m huyÕt cña «ng. 1.2.1. Th¬ Vâ Qu¶ng cã néi dung phong phó, nghÖ thËt ®Æc s¾c vµ mang ý nghÜa gi¸o dôc cao. ¤ng kÓ vÒ quª h­¬ng, viÕt vÒ nh÷ng g× gÇn gòi víi cuéc sèng cña trÎ th¬. §Æc biÖt, «ng cã lèi viÕt dÝ dám, hãm hØnh, giµu nh¹c ®iÖu. Khi viÕt vÒ mét thÕ giíi loµi vËt phong phó, ®a d¹ng xung quanh cuéc sèng trÎ th¬ «ng quan niÖm: T¸c phÈm v¨n häc viÕt cho c¸c em lµ mét c«ng tr×nh s­ ph¹m. Ng­êi viÕt cÇn c©n nh¾c nªn nãi c¸i g×, nãi nh­ thÕ nµo ®Ó cã lîi cho t©m hån c¸c em mµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn sù thÓ hiÖn nghÖ thuËt [25]. Trong th¬ «ng, cã ®Çy ®ñ nh÷ng con vËt nu«i trong nhµ, rÊt gÇn gòi víi con ng­êi, nh÷ng con vËt sèng trong rõng, c¶ nh÷ng con vËt cã thÓ bay trªn trêi hay léi d­íi n­íc, ®óng nh­ nhµ th¬ Ng« Qu©n MiÖn nhËn xÐt: ®ã lµ “mét v­ên b¸ch thó”. Miªu t¶ vÒ loµi vËt hay c©y cá bao giê Vâ Qu¶ng còng lång vµo ®ã nh÷ng bµi häc thËt gi¶n dÞ. Nh÷ng t¸c phÈm th¬ cña «ng bao gåm: - Gµ m¸i hoa (1957) - ThÊy c¸i hoa në (1962) - N¾ng sím (1965) - Anh §om §ãm (1970) - M¨ng tre (1971) - Ðn h¸t vµ ®u quay (in chung - 1972) - Qu¶ ®á (1980) - ¸nh n¾ng sím ( 1993) Th¬ Vâ Qu¶ng thÊm ®Ém chÊt tr÷ t×nh, nhÑ nhµng vµ th©n mËt nh­ n­íc ngÇm t­¬i m¸t nu«i d­ìng t©m hån ng©y th¬ cña c¸c em, më ra cho c¸c em c¶ mét ch©n trêi nhËn thøc vÒ thÕ giíi xung quanh, kh¬i dËy nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp. Vâ Qu¶ng th­êng kh¸m ph¸ ra nhiÒu ®iÒu bÊt ngê tõ nh÷ng sù vËt rÊt 16 b×nh th­êng. Nhê ®ã, ngßi bót Vâ Qu¶ng ®· t¹o ®­îc mét c¸ tÝnh riªng qua nh÷ng trang viÕt dµnh cho thiÕu nhi. Nh×n vµo v­ên th¬ ViÖt Nam mµ ®Æc biÖt lµ th¬ thiÕu nhi ta kh«ng thÓ kh«ng ®Ó ý ®Õn nh÷ng ®èm hoa nhá nh¾n, b×nh dÞ mµ ®Çy chÊt men say: ®ã lµ nh÷ng ®èm hoa th¬ cña Vâ Qu¶ng. Th¬ vµ v¨n cho tuæi th¬ lµ hai lÜnh vùc mµ Vâ Qu¶ng chuyªn t©m s¸ng t¹o nhÊt, t¹i ®©y «ng cã nhiÒu bµi th¬, nh÷ng trang v¨n chøa chan c¶m xóc. Trong mçi trang th¬ cña «ng, thÕ giíi xung quanh d­êng nh­ bõng s¸ng vµ rùc rì h¬n. Cá c©y, m©y n­íc, mu«ng thó cho ®Õn nh÷ng ®å vËt b×nh dÞ nh­ c¸i mai, c¸i cuèc, c¸i bå tre... còng trë nªn sèng ®éng, còng cã t©m hån, t×nh c¶m, cã ­íc m¬, cã suy t­ vµ ®«i khi cã c¶ mét triÕt lÝ râ rÖt gi¶i thÝch cho sù tån t¹i cña b¶n th©n m×nh. ¤ng quan niÖm: Th¬ cã nhiÖm vô ph¶i ghi s©u vµo t©m hån c¸c em tÊt c¶ bøc tranh ®Ëm ®µ cña ®Êt n­íc, tõ nh÷ng sù kiÖn to lín nhÊt, cho ®Õn nh÷ng viÖc nhá nhÊt, bãng d¸ng mét c¸nh cß bay, h×nh ¶nh sãng lóa dËp dên, c©y ®a, bÕn n­íc, tÊt c¶ vÎ ®Ñp cña nói s«ng, ®ã lµ líp phï sa mì mµng, trªn ®ã mäc lªn xanh t­¬i t×nh yªu Tæ quèc [11, 201]. Ng­êi duy mÜ vµ kÜ tÝnh bËc nhÊt trong v¨n ch­¬ng ViÖt Nam lµ nhµ v¨n NguyÔn Tu©n tõng viÕt: NÕu t«i nhí kh«ng ®óng th× Vâ Qu¶ng b¾t ®Çu nãi chuyÖn víi ®éc gi¶ nhá b»ng tËp th¬ M¨ng tre. Th¬ m¨ng lµ nh÷ng bµi th¬ ®Ñp nh­ tranh tÜnh vËt. Tranh vÏ nh÷ng h×nh d¸ng tÜnh nh­ng l¹i sèng ®éng, vµ Vâ Qu¶ng ®· thæi vµo ®Êy c¸i t©m hån trong tr¾ng cña m×nh [13, 354]. Trong th¬ Vâ Qu¶ng, thÕ giíi nh©n vËt lµ nh÷ng con vËt, ®å vËt, cá c©y, hoa l¸... mµ Èn chøa trong ®ã lµ bµi häc nhËn diÖn, ph¸t hiÖn ®Æc thï cña mçi con vËt, mçi hiÖn t­îng trong cuéc sèng ®èi víi trÎ em. Víi c¸c em ë løa tuæi lín h¬n ®ã lµ bµi häc vÒ t×nh b¹n, nhu cÇu mu«n thuë cña con trÎ. Cßn víi ng­êi lín lµ biÓu t­îng cho sù qu¶ng giao t×nh bÌ b¹n, cña giao l­u céng ®ång, ®ã lµ tiÕng nãi cña thêi ®¹i thÕ giíi héi nhËp mµ Vâ Qu¶ng ®· sím c¶m nhËn vµ thÓ hiÖn trong thi phÈm cña m×nh. Cßn víi c¸c nghÖ sÜ, th¬ Vâ Qu¶ng 17 l¹i mang hµm nghÜa, nã lµ kh¸t väng gâ cöa l©u ®µi nghÖ thuËt ®Õn víi trÎ em vµ quan träng nhÊt lµ mçi ng­êi b­íc vµo ®ã ph¶i cã mét phong c¸ch nghÖ thuËt ®éc ®¸o. 1.2.2. M¶ng v¨n xu«i viÕt cho thiÕu nhi cña Vâ Qu¶ng kh¸ phong phó. Cã mét ®iÒu kh¸c víi th¬, ngoµi nh÷ng t¸c phÈm viÕt cho trÎ løa tuæi nhi ®ång, truyÖn cña «ng cßn h­íng ®Õn ®èi t­îng thiÕu nhi. §Ò tµi bao trïm trong v¨n xu«i cña Vâ Qu¶ng cã thÓ gãi gän trong mÊy ch÷ “bøc tranh quª”[3, 165]. Khi dù ®Þnh viÕt vÒ quª h­¬ng m×nh, nhµ v¨n Vâ Qu¶ng ®· cè g¾ng thÓ hiÖn b»ng ®­îc sù ®æi ®êi cña c¶ mét vïng quª h­¬ng C¸nh m¹ng th¸ng T¸m, theo c¸ch nãi v¾n t¾t cña t¸c gi¶ lµ “Bõng lªn mét lµng”. Cã thÓ nhËn ra t×nh yªu quª h­¬ng cña Vâ Qu¶ng qua nh÷ng trang s¸ch miªu t¶ thiªn nhiªn vµ con ng­êi xø Qu¶ng, víi nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu nh­: - C¸i Th¨ng ( 1961) - Chç c©y ®a lµng ( 1964) - Quª néi ( 1973) - T¶ng s¸ng ( 1976) - V­în hó ( 1993) - Kinh tuyÕn, vÜ tuyÕn ( 1995)... Ngãt 50 n¨m cÇm bót, Vâ Qu¶ng ®Ó l¹i cho v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam mét di s¶n ®å sé. Trong ®ã, vÒ v¨n xu«i, nhµ nghiªn cøu Phong Lª ®¸nh gi¸, Quª néi vµ T¶ng s¸ng cña «ng xøng ®¸ng xÕp vµo lo¹i hay nhÊt trong kho tµng v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam. Cïng víi nh÷ng t¸c phÈm nh­ DÕ MÌn phiªu l­u ký (T« Hoµi), Nh÷ng ngµy th¬ Êu (Nguyªn Hång), hai tËp s¸ch cña Vâ Qu¶ng lµ mét phÇn cña kho s¸ch thiÕu nhi kinh ®iÓn. Víi sù quan s¸t tinh tÕ vµ nghÖ thuËt miªu t¶ chi tiÕt, hãm hØnh, truyÖn cña «ng ®­a ng­êi ®äc ®Õn víi thÕ giíi t©m hån trÎ th¬, trong trÎo, hån nhiªn. Häa sÜ Ng« M¹nh L©n cho r»ng, truyÖn thiÕu nhi cña Vâ Qu¶ng rÊt giµu triÕt lý, mang ®Ëm ý nghÜa nh©n v¨n vµ giµu gi¸ trÞ lÞch sö. Nh÷ng ®øa trÎ trong Quª néi cña «ng lín lªn trong nh÷ng ngµy 18 ®¹n bom vµ tr¶i qua tuæi th¬ võa nhäc nh»n, lam lò võa thiÕt tha g¾n bã víi quª h­¬ng. Vâ Qu¶ng ®­îc biÕt ®Õn víi t­ c¸ch mét nhµ v¨n chuyªn viÕt cho thiÕu nhi. Ngoµi tiÓu thuyÕt vµ th¬, Vâ Qu¶ng cßn lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu truyÖn ®ång tho¹i rÊt ®­îc b¹n ®äc nhá tuæi yªu thÝch. Nh÷ng c©u chuyÖn ®ång tho¹i cña Vâ Qu¶ng nhÑ nhµng mµ thÊm thÝa. Nã mang ®Õn cho trÎ em nh÷ng bµi häc bæ Ých, gióp trÎ v÷ng vµng h¬n trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña m×nh. Nh÷ng quan s¸t vµ tri thøc ®êi sèng ®· ®­îc nhµ v¨n chuyÓn hãa rÊt tµi t×nh trªn trang viÕt, ®Ó c¸c em nhá tiÕp cËn mét c¸ch dÔ dµng vµ dÔ h×nh dung nhÊt. TruyÖn ®ång tho¹i cña Vâ Qu¶ng h¼n sÏ lµm c¸c em mÕn yªu h¬n c¸c loµi ®éng vËt gÇn gòi trong ®êi sèng, cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc sinh vËt thó vÞ vµ còng më ra cho c¸c em mét thÕ giíi t©m hån phong phó, ®Çy t­ëng t­îng vµ nh÷ng s¾c mµu. Toµn bé truyÖn ®ång tho¹i cña Vâ Qu¶ng ®­îc tËp hîp trong ba tËp: - C¸i Mai ( 1967) - Bµi häc tèt ( 1982) - Nh÷ng chiÕc ¸o Êm ( 1987) Víi nhiÒu t¸c phÈm tiªu biÓu nh­ ChuyÕn ®i thø hai, Trong mét hå n­íc, M¾t GiÕc ®á hoe, Nh÷ng chiÕc ¸o Êm, §ß ngang, Anh Cót lñi, §ªm biÓu diÔn... tõ nhiÒu n¨m nay tªn tuæi cña Vâ Qu¶ng ®· trë nªn quen thuéc víi nhiÒu thÕ hÖ b¹n ®äc tuæi th¬. 1.2.3. Ngoµi phÇn s¸ng t¸c th¬ v¨n, Vâ Qu¶ng cßn viÕt nhiÒu tiÓu luËn, phª b×nh, kinh nghiÖm s¸ng t¸c vµ bµi gi¶ng lÝ luËn s¸ng t¸c v¨n häc thiÕu nhi... Vâ Qu¶ng cã nhiÒu bµi viÕt hay vµ chuyªn s©u vÒ viÖc lµm th¬ viÕt v¨n cho thiÕu nhi, còng nh­ nhiÒu bµi viÕt ®éng viªn khÝch lÖ c¸c t¸c gi¶ trÎ viÕt cho thiÕu nhi. §ã lµ nh÷ng ®ãng gãp b­íc ®Çu ®Þnh h×nh mét nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam thùc sù chuyªn nghiÖp. Nh÷ng bµi viÕt tiªu biÓu vÒ tiÓu luËn - phª b×nh bao gåm: - Chung quanh vÊn ®Ò s¸ng t¸c v¨n th¬ cho thiÕu nhi 19 - Lµm th¬ cho thiÕu nhi - TruyÖn ®ång tho¹i cho thiÕu nhi - Th¬ cho thiÕu nhi - Nãi vÒ ng«n ng÷ v¨n häc ®i vµo nhµ tr­êng - Mét sè ý nghÜ chung quanh vÊn ®Ò s¸ch viÕt cho thiÕu nhi Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña nhµ v¨n Vâ Qu¶ng cho thiÕu nhi lµ nh÷ng thµnh tùu quý gi¸ cña v¨n häc ViÖt Nam. Vâ Qu¶ng lµ mét ng­êi cã chñ kiÕn vÒ v¨n häc thiÕu nhi, «ng ®· Êp ñ mét t­ t­ëng thÈm mü vÒ mét nÒn v¨n hãa cho trÎ em. ë vÞ trÝ ng­êi lµm qu¶n lý v¨n häc, «ng lu«n v× lîi Ých cña v¨n häc thiÕu nhi n­íc nhµ, v× lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c nhµ v¨n trong viÖc xuÊt b¶n nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc thiÕu nhi cã gi¸ trÞ. Kh«ng chØ ®éc gi¶ nhá tuæi ë trong n­íc biÕt ®Õn, v¨n th¬ cña Vâ Qu¶ng cßn ®­îc chän dÞch vµ giíi thiÖu ë n­íc ngoµi qua c¸c thø tiÕng kh¸c nhau nh­ Nga, Ph¸p, Anh, §øc... ë ®©u t¸c phÈm cña «ng còng ®­îc h­ëng øng nhiÖt t×nh cña ®éc gi¶. ChÝnh ®iÒu nµy ®· mét lÇn n÷a gióp chóng ta kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ còng nh­ ¶nh h­ëng cña Vâ Qu¶ng ®èi víi nÒn v¨n häc thiÕu nhi vµ trong sù nghiÖp trång ng­êi cña n­íc nhµ. Dµnh trän cuéc ®êi m×nh cèng hiÕn cho thiÕu nhi, Vâ Qu¶ng ®· ®Ó l¹i mét khèi l­îng t¸c phÈm lín mµ ®Õn nay c¸c em thiÕu nhi vÉn yªu thÝch. Víi trÎ em, mét cuèn s¸ch hay bao giê còng ®em ®Õn cho c¸c em nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp, lu«n lµ mét gia tµi trong hµnh trang vµo ®êi cña c¸c em. V× vËy, ng­êi viÕt v¨n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm, ph¶i cã nghÒ vµ thùc sù t©m huyÕt. §ã lµ quan niÖm vµ còng lµ t©m sù s¸ng t¸c cña ®êi v¨n Vâ Qu¶ng. MiÖt mµi gÇn nöa thÕ kØ s¸ng t¹o, Vâ Qu¶ng ®· cã mét sù nghiÖp v¨n häc gi¸ trÞ víi ®ñ mäi thÓ lo¹i th¬, tiÓu thuyÕt, truyÖn ®ång tho¹i, kÞch b¶n phim ho¹t h×nh vµ lý luËn phª b×nh. §ã thùc sù lµ “nh÷ng c«ng tr×nh s­ ph¹m mang ®Ëm b¶n s¾c Vâ Qu¶ng, ®Ëm chÊt d©n gian, ng¾n gän, giµu triÕt lÝ vµ t×nh yªu th­¬ng. Mçi trang viÕt cña Vâ Qu¶ng ng­êi ®äc ®Òu thÊy thÊm ®Ém mét t×nh yªu ®»m th¾m mµ «ng ®· dµnh cho ®éc gi¶ nhá tuæi. Tr¶i qua nhiÒu thËp kØ, nh÷ng 20 s¸ng t¸c cña Vâ Qu¶ng vÉn lu«n ®­îc c¸c em ®ãn nhËn mét c¸ch hµo høng, trë thµnh hµnh trang theo c¸c em kh«n lín vµo ®êi. Víi nh÷ng thµnh tùu ®Æc biÖt vÒ v¨n häc thiÕu nhi, Vâ Qu¶ng ®­îc trao tÆng gi¶i th­ëng Nhµ n­íc vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. ¤ng xøng ®¸ng ®­îc t«n vinh lµ mét tµi n¨ng v¨n häc viÕt cho thiÕu nhi. 1.3. VÞ trÝ Vâ Qu¶ng trong nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam V¨n häc thiÕu nhi cã vai trß quan träng ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn toµn bé nh©n c¸ch con ng­êi ngay tõ thuë Êu th¬. V¨n häc kh«ng chØ gãp phÇn lµm giµu cã t©m hån, n©ng cao n¨ng lùc c¶m thô c¸i ®Ñp, mµ cßn gióp cho trÎ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, më réng sù hiÓu biÕt vµ h­íng tíi mét lèi sèng giµu lßng nh©n ¸i. V¨n häc thiÕu nhi lµ mét bé phËn cã vÞ trÝ ®Æc biÖt trong nÒn v¨n häc d©n téc. Nã ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong mét hoµn c¶nh lÞch sö ®Çy biÕn ®éng cña ®Êt n­íc. Trong chÕ ®é phong kiÕn, ë n­íc ta ch­a cã s¸ng t¸c v¨n häc cho trÎ em. M·i ®Õn ®Çu thÕ kØ XX, d­íi chÕ ®é thùc d©n phong kiÕn, qua nh÷ng cuéc c¸ch t©n v¨n häc theo xu h­íng hiÖn ®¹i hãa, v¨n häc trÎ em míi b¾t ®Çu ®­îc chó ý. §Õn gi÷a nh÷ng n¨m miÒn B¾c b¾t tay vµo x©y dùng hßa b×nh vµ miÒn Nam tiÕn hµnh ®Êu tranh vò trang thèng nhÊt ®Êt n­íc th× v¨n häc thiÕu nhi míi cã b­íc ph¸t triÓn ngay trong cao trµo thùc hiÖn hai nhiÖm vô chiÕn l­îc cña c¶ ®Êt n­íc. V¨n häc thiÕu nhi ®· dÇn h×nh thµnh víi ®ñ c¸c bé m«n vµ thÓ lo¹i nh­: truyÖn, th¬, kÞch, ký, tranh... bao trïm c¸c chñ ®Ò lín vÒ truyÒn thèng lÞch sö, c¸ch m¹ng, kh¸ng chiÕn; vÒ sinh ho¹t gia ®×nh, x· héi, häc tËp, lao ®éng vµ chiÕn ®Êu... lµm nªn mét s¾c th¸i ph¶n ¸nh míi cña v¨n häc. §©y lµ chÆng ®­êng më ®Çu cho nÒn v¨n häc thiÕu nhi ViÖt Nam. MÆc dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n, tÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu trªn ®· ghi nhËn nh÷ng cè g¾ng cña c¸c v¨n nghÖ sÜ. Nã chøng tá nÒn v¨n häc viÕt cho c¸c em rÊt cã c¬ së vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. §iÒu quan träng h¬n lµ v¨n häc thiÕu nhi ®· tËp hîp ®­îc mét ®éi ngò ®«ng ®¶o víi hµng tr¨m nhµ v¨n, nhµ gi¸o vµ häa sÜ thuéc nhiÒu løa tuæi mµ cã høng thó viÕt vµ vÏ v× trÎ em. §Ó