Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Vieät Nam trong nhöõng thaäp nieân 90 trôû laïi ñaây, trong coâng cuoäc ñoåi môùi,
möùc soáng cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng cao, nhöõng nhu caàu thieát yeáu cuûa ngöôøi daân
caøng ñöôïc quan taâm. Böõa aên haøng ngaøy cuûa moïi ngöôøi caøng ñöôïc caûi thieän ñaùng
keå. Nguoàn thöïc phaåm chuû yeáu cung caáp cho coäng ñoàng laø ñoäng vaät, ñaëc bòeât laø
gia suùc, gia caàm, caùc saûn phaåm cheá bieán töø gia suùc.
Tröôùc nhu caàu ñoøi hoûi cuûa xaõ hoäi, nhieàu loø gieát moå gia suùc quy moâ vöøa vaø
nhoû ñaõ hình thaønh. Tuy nhieân, quaù trình gieát moå gia suùc gia taêng seõ daãn ñeán tình
traïng moâi tröôøng ngaøy caøng oâ nhieãm, neáu khoâng kieåm soaùt chaët cheõ vaø xöû lyù
ñuùng ñaén seõ gaây oâ nhieãm nghieâm troïng cho caùc thaønh phaàn moâi tröôøng khoâng khí,
ñaát, nöôùc vaø veä sinh an toaøn thöïc phaåm cuõng nhö gay aûnh höôûng xaáu ñeán söùc
khoeû con ngöôøi. Do ñoù, caùc loø gieát moå gia suùc caàn ñöôïc quaûn lyù vaø coù bieän phaùp
giaûn thieåu oâ nhieãm moâi tröôøng ngay töø ñaàu neáu khoâng haäu quaû gay oâ nhieãm cuûa
caùc loø gieát moå laø voâ cuøng to lôùn, vieäc xöû lyù toán keùm, phöùc taïp vaø laâu daøi.
Saûn phaåm cuûa caùc loø gieát moå ñoäng vaät goàm coù thòt, môõ vaø caùc saûn phaåm
cheá bieán töø caùc nguyeân lieäu thoâ, moät soá phuï phaåm xöông (chieám 30%-40%), noäi
taïng, da, loâng cuûa caùc gia suùc, gia caàm.
Ñaëc thuø cuûa nöôùc thaûi gieát moå raát giaøu chaát höõu cô (protein, lipit, caùc axít
amin, amon, peptit, caùc axít höõu cô). Ngoaøi ra coøn coù theå coù xöông, thòt vuïn, môõ
thöøa, loâng, moùng, vi sinh vaät. Noàng ñoä caùc chaát oâ nhieãm höõu cô BOD 5 tôùi 7000
mg/l vaø COD tôùi 9400 mg/l.
Tuy coù nhieàu bieän phaùp giaûm thieåu chaát thaûi, nhöng ñeå xöû lyù trieät ñeå caàn
phaûi coù moät phöông phaùp toái öu, tuyø thuoäc töøng loø gieát moå nhö : boá trí maët baèng,
soá löôïng gia suùc gieát moå haøng ngaøy, quy trình gieát moå, nguoàn tieáp nhaän chaát thaûi.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
1
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Do ñoù, vieäc khuyeán khích, hoã trôï caùc cô sôû gieát moå caàn phaûi xaây döïng moät
heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi tröôùc khi xaû ra nguoàn tieáp nhaän laø vieäc laøm caàn thieát. Vì
vaäy, vieäc tính toaùn, thieát keá ñeå loø gieát moå vöøa toàn taïi, vöøa xöû lyù nöôùc thaûi ñaït tieâu
chuaån laø raát quan troïng.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
2
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
CHÖÔNG 1: GIÔÙI THIEÄU ÑEÀ TAØI
1.1 . MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI:
Xem xeùt, ñaùnh giaù hieän traïng vaø xaùc ñònh caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi
cho coâng ty TNHH thöïc phaåm Vaøng (Bình Döông, TP.HCM).
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi sao cho ñaït hieäu quaû cao nhaát
cho coâng ty TNHH thöïc phaåm Vaøng (Bình Döông, TP.HCM).
1.2 . NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI:
Toång quan veà caùc bieän phaùp giaûm thieåu oâ nhieãm nöôùc thaûi.
Khaûo saùt ñieàu tra thöïc teá taïi coâng ty TNHH thöïc phaåm Vaøng (Bình Döông,
TP.HCM).
Löïa choïn phöông phaùp xöû lyù toái öu nhaát.
Tính toaùn thieát heá caùc coâng trình ñôn vò.
Tính toaùn giaù thaønh.
1.3 . GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI :
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå gia suùc cho cô sôû vöøa vaø nhoû.
Ñieån hình laø coâng ty TNHH thöïc phaåm Vaøng (Bình Döông, TP.HCM).
1.4 . PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN:
Moät heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi hieäu quaû ñöôïc taäp hôïp töø nhieàu ñôn nguyeân
khaùc nhau. Hieäu quaû cuûa töøng ñôn nguyeân khoâng nhöõng lieân quan ñeán caø heä
thoáng maø coøn traùnh laõng phí kinh teá xaây döïng vaø vaän haønh. Phaân tích heä thoáng
giuùp löïa choïn ra caùc ñôn nguyeân vaø hieäu quaû cuûa töøng coâng trình ñôn vò.
Ngoaøi ra coøn keát hôïp vôùi nhieàu phöông phaùp khaùc nhö phöông phaùp phaân tích,
ñieàu tra khaûo saùt thöïc teá.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
3
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ
LYÙ NÖÔÙC THAÛI
2.1. TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI:
Caùc loaïi nöôùc thaûi ñeàu chöùa caùc taïp chaát gaây nhieãm baãn coù tính chaát raát khaùc
nhau: töø caùc loaïi chaát raén khoâng tan ñeán caùc chaát khoù tan vaø nhöõng hôïp chaát tan
trong nöôùc. Xöû lyù nöôùc thaûi laø loaïi boû caùc taïp chaát ñoù, laøm saïch laïi vaø coù theå ñöa
nöôùc ñoã vaøo nguoàn tieáp nhaän hoaëc ñöa taùi söû duïng. Ñeå ñaït ñöïôc nhöõng muïc ñích
ñoù, chuùng ta thöôøng döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi taïp chaát ñeå löïa choïn phöông
phaùp xöû lyù thích hôïp.
Thoâng thöôøng coù caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi nhö sau:
- Xöû lyù baèng phöông phaùp cô hoïc
- Xöû lyù baèng phöông phaùp hoùa lyù vaø hoùa hoïc
- Xöû lyù baèng phöông phaùp sinh hoïc
- Xöû lyù baèng phöông phaùp toång hôïp
2.2. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP CÔ HOÏC:
Trong nöôùc thaûi thöôøng chöùa caùc loaïi taïp chaát raén côõ khaùc nhau bò cuoán
theo nhö rôm coû, goã maåu, bao bì chaát deûo, giaáy, gieû, daàu môõ noåi, caùt soûi, caùc vuïn
gaïch ngoùi… Ngoaøi ra, coøn coù caùc loaïi haït lô löûng ôû daïng huyeàn phuø raát khoù laéng.
Tuøy theo kích côõ, caùc haït huyeàn phuø ñöôïc chia thaønh haït chsaát raén lô löûng coù theå
laéng ñöôïc, haït chaát raén keo ñöôïc khöû baèng keo tuï.
Caùc loaïi taïp chaát treân dung caùc phöông phaùp xöû lyù cô hoïc laø thích hôïp (loïai
tröø haït daïng raén keo).
Trong xöû lyù nöôùc thaûi ñoâ thò, vieäc ñaàu tin laø ñöa nöôùc thaûi vaøo ñöôøng coáng
coù caùc song chaén raéc, nöôùc thaûi ngaønh coâng nghieäp cuõng qua song chaén raùc vaø coù
theå theâm löôùi chaén raùc (vôùi kích thöôùc loã khaùc nhau).
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
4
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
2.2.1 Song chaén raùc:
Nhaèm giöõ laïi caùc vaät thoâ nhö raùc, gieû, giaáy, voû hoäp, maãu ñaát ñaù, goã,… ôû
tröôùc song chaén raùc. Song laøm baèng saét troøn hoaëc vuoâng (saét troøn coù Þ = 8 –
10mm), thanh noï caùch thanh kia moät khoaûng baèng 60- 100 mm ñeå chaén vaät thoâ vaø
10 -25 mm ñeå chaén vaät nhoû hôn, ñaët nghieân theo doøng chaûy moät goùc 60 0 - 900.
Vaän toác doøng chaûy thöôøng laáy 0,8 -1 m/s ñeå traùnh laéng caùt.
2.2.2 Löôùi loïc:
Sau chaén raùc, ñeå coù theå loaïi boû taïp chaát raén coù kích côõ nhoû hôn, mòn hôn ta
coù theå ñaët theâm löôùi loïc. Caùc vaät thaûi ñöôïc giöõ treân maët loïc, phaûi caøo laáy ra khoûi
laøm taéc doøng chaûy.
Ngöôøi ta coù theå thieát keá löôùi loïc hình tang troáng cho nöôùc chaûy töø ngoaøi vaøo
hoaëc töø trong ra.
Tröôùc chaén raùc coøn coù khi laép theâm maùy nghieàn raùc ñeå nghieàn nhoû caùc taïp
chaát.
2.2.3 Laéng caùt:
Döïa vaøo nguyeân lyù troïng löïc, doøng nöôùc thaûi ñöôïc cho chaûy qua “ baãy caùt”.
Baãy caùt laø caùc loaïi beå, hoá, gieáng… cho nöôùc thaûi chaûy vaøo theo nhieàu caùch khaùc
nhau : theo tieáp tuyeán, theo doøng ngang, theo doøng töø treân xuoáng vaø toaû ra xung
quanh… nöôùc qu beå laéng, döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc, caùt naëng seõ laéng xuoáng ñaùy
vaø keùo theo moät phaàn chaát ñoâng tuï.
Caùt laéng ôû baãy caùt thöôøng ít chaát höõu cô. Sau khi ñöôïc laáy ra khoûi beå laéng
caùt, soûi ñöôïc loaïi boû.
Caùc loaïi beå laéng caùt thoâng duïng laø beå laéng ngang. Thöôøng thieát keá 2 ngaên:
moät ngaên cho nöôùc qua, moät ngaên caøo caùt soûi laéng. Hai ngaên naøy laøm vieäc luaân
phieân.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
5
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
2.2.4 Caùc loaïi beå laéng:
Ngoaøi laéng caùt, soûi, trong quaù trình xöû lyù caën phaûi laéng caùc loaïi haït lô löûng,
caùc loaïi buøn (keå caû buøn hoïat tính)… nhaèm laøm cho nöôùc trong. Nguyeân lyù laøm
vieäc cuûa caùc loaïi beå laéng laø ñeàu döïa treân cô sôû troïng löïc.
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình laéng: löu löôïng nöôùc thaûi, thôøi gian laéng
(hay thôøi gian löu nöôùc), khoái löôïng rieâng vaø taûi troïng tính theo chaát raén lô löûng,
taûi troïng thuûy löïc, söï keo tuï caùc chaát raén, vaän toác doøng chaûy trong beå, söï neùn buøn
ñaëc, nhieät ñoä nöôùc thaûi vaø kích thöôùc beå laéng.
Beå laéng thöôøng ñöôïc boá trí theo doøng chaûy, coù kieåu hình naèm ngang hoaëc
thaúng ñöùng. Beå laéng ngang trong xöû lyù nöôùc thaûi coâng nghieäp coù theå laø moät baäc
hoaëc nhieàu baäc.
2.2.5 Taùch daàu môõ:
Nöôùc thaûi moät soá ngaønh coâng nghieäp aên uoáng, cheá bieán bô söõa, caùc loø moå, xí
nghieäp eùp daàu… thöôøng coù laãn daàu môõ. Caùc chaát naøy thöôøng nheï hôn nöôùc vaø noåi
leân treân maët nöôùc. Nöôùc thaûi sau xöû lyù khoâng coù laãn daàu môõ ñöôïc ñöôïc pheùp cho
vaøo caùc thuûy vöïc. Hôn nöõa, nöôùc thaûi coù laãn daàu môõ khi vaøo xöû lyù sinh hoïc seõ laøm
bít caùc loã hoång ôû caùc vaät lieäu loïc, ôû phin loïc sinh hoïc vaø coøn laøm hoûng caùc caáu
truùc buøn hoaït tính trong earoten…
Ngoaøi caùch laøm caùc gaït ñôn giaûn, baèng caùc taám sôïi treân maët nöôùc, coøn coù
thieát bò taùch daàu, môõ ñaët tröôùc daây chuyeàn coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi.
2.2.6 Loïc cô hoïc:
Loïc trong xöû lyù nöôùc thaûi ñeå taùch caùc taïp chaát phaân taùn nhoû khoûi nöôùc maø beå
laéng khoâng laøm ñöôïc. Trong caùc loaïi phin loïc thöôøng coù loaïi phin loïc daïng taám vaø
loaïi haït. Vaät lieäu loïc daïng taám coù theå laøm baèng taám theùp coù ñuïc loã hoaëc löôùi
baèng theùp, khoâng gæ, nhoâm, niken, ñoàng thau… vaø caùc loaïi vaûi khaùc nhau (thuûy
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
6
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
tinh, amiaêng, boâng, len, sôïi toång hôïp). Taám loïc caàn coù trôû löïc nhoû, ñuû beàn vaø deûo
cô hoïc, khoâng bò tröông nôû vaø bò phaù huûy trong ñieàu kieän loïc.
Vaät lieäu loïc daïng haït laø caùt thaïch anh, than gaây (anthacit), than coác, sôïi, ñaù
nghieàn, thaäm chí coù than naâu, than buøn hay than goã.
Ñaëc tính quan troïng cuûa lôùp vaät lieäu loïc laø ñoä xoáp vaø beà maët rieâng. Quaù trình
loïc coù theå xaûy ra döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát thuûy tónh cuûa caùc chaát loûng hoaëc aùp
suaát cao tröôùc vaùch vaät lieäu loïc hoaëc chaân khoâng sau lôùp loïc.
Caùc phin loïc laøm vieäc seõ taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn hoaëc lô löûng khoù
laéng nöôùc. Caùc phin loïc laøm vieäc khoâng hoaøn toaøn döïa vaøo nguyeân lyù cô hoïc. Do
vaäy, ngoaøi taùc duïng taùch caùc phaàn töû taïp chaát phaân taùn ra khoûi nöôùc, caùc maøng
sinh hoïc cuõng ñaõ bieán ñoåi caùc chaát hoøa tan trong nöôùc thaûi nhôø quaàn theå vi sinh
vaät coù trong maøng sinh hoïc.
Chaát baån vaø maøng sinh hoïc seõ baùm vaøo beà maët vaät lieäu loïc, daàn daàn bít caùc
khe hôû cuûa lôùp loïc laøm cho doøng chaûy bò chaäm laïi hoaëc ngöøng chaûy. Trong quaù
trình laøm vieäc, ngöôøi ta phaûi röûa phin loïc, laáy bôùt maøng baån phía treân vaø cho nöôùc
röûa ñi töø döôùi leân treân ñeå taùch maøng baån ra khoûi vaät lieäu loïc.
Trong xöû lyù nöôùc thaûi thöôøng duøng thieát bò loïc chaäm, loïc nhanh, loïc kín, loïc
hôû. Ngoaøi ra coøn duøng loaïi loïc eùp khung baûn, loïc quay chaân khoâng, caùc maùy vi
loïc hieän ñaïi. Ñaëc bieät laø ñaõ caûi tieán caùc thieát bò tröôùc ñaây thuaàn tuùy laø loïc cô hoïc
thaønh loïc sinh hoïc, trong ñoù vai troø cuûa maøng sinh hoïc ñöôïc phaùt huy nhieàu hôn.
2.3 XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP HOÙA HOÏC VAØ HOÙA LÍ:
Cô sôû cuûa phöông phaùp hoùa hoïc laø caùc phaûn öùng hoùa hoïc, caùc quaù trình hoùa
lí dieãn ra giöõa caùc chaát baån vôùi hoùa chaát cho theâm vaøo. Caùc phöông phaùp hoùa
hoïc laø oxi hoùa, trung hoøa, ñoâng keo tuï. Thoâng thöôøng caùc quaù trình keo tuï thöôøng
ñi keøm vôùi quaù trình trung hoøa hoaëc caùc hieän töôïng vaät lí khaùc. Nhöõng phaûn öùng
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
7
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
xaûy ra laø thöôøng phaûn öùng trung hoøa, phaûn öùng oxi hoùa- khöû, phaûn öùng taïo chaát
keát tuûa hoaëc phaûn öùng phaân huûy caùc chaát ñoäc haïi.
2.3.1 Trung hoøa:
Nöôùc thaûi thöôøng coù nhöõng giaù trò pH khaùc nhau. Muoán nöôùc thaûi ñöôïc xöû lyù
toát baèng phöông phaùp sinh hoïc phaûi tieán haønh trung hoøa vaø ñieàu chænh pH veà 6.6
-7.6
Trung hoøa baèng caùch duøng caùc dung dòch axit hoaëc muoái axit, caùc dung
dòch kieàm hoaëc oxit kieàm ñeå trung hoøa dòch nöôùc thaûi.
Moät soá hoùa chaát duøng ñeå trung hoøa: CaCO3, CaO, Ca(OH)2, MgO,
Mg(OH)2, CaO0.6MgO0.4,(Ca(OH)2)0.6(Mg(OH)2)0.4,NaOH, Na2CO3, H2SO4, HCl,
HNO3,…
2.3.2 Keo tuï:
Trong quaù trình laéng cô hoïc chæ taùch ñöôïc caùc haït chaát raén huyeàn phuø coù
kích thöôùc lôùn 10-2 mm, coøn coù haït nhoû hôn ôû daïng keo khoâng theå laéng ñöôïc.
Ta coù theå laøm taêng kích thöôùc caùc haït nhôø taùc duïngt öông hoã giöõa caùc haït phaân
taùn lieân keát vaøo caùc taäp hôïp haït ñeå coù theå laéng ñöôïc. Muoán vaäy, tröôùc heát caàn
trung hoøa ñieän tích cuûa chuùng, keá tieáp laø lieân keát chuùng vôùi nhau. Quaù trình trung
hoøa ñieän tích caùc haït ñöôïc goïi laø quaù trình ñoâng tuï, coøn quaù trình taïo thaønh caùc
boâng lôùn töø caùc haït nhoû goïi laø quaù trình keo tuï.
Caùc haït lô löûng trong nöôùc ñeàu mang ñieän tích aâm hoaëc döông. Caùc haït coù
nguoàn goác silic vaø caùc hôïp chaát höõu cô mag ñieän tích aâm, caùc haït hidroxit saét vaø
hidroxit nhoâm mang ñieän tích döông. Khi theá ñieän ñoäng cuûa nöôùc bò phaù vôõ, caùc
haït mang ñieän tích naøy seõ lieân keát laïi vôùi nhau thaønh caùc toå hôïp caùc phaàn töû,
nguyeân töû hay caùc ion töï do. Caùc toå hôïp naøy chính laø caùc haït boâng keo. Coù 2 loaïi
boâng keo: loaïi öa nuôùc vaø loaïi kò nöôùc. Loaïi öa nöôùc thöôøng ngaäm theâm caùc
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
8
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
phaân töû nöôùc cuøng vi khuaån, viruùt,… loaïi kò nöôùc ñoùng vai troø chuû yeáu trong coâng
ngheä xöû lyù nöôùc noùi chung vaø xöû lyù nöôùc thaûi noùi rieâng.
Caùc chaát ñoâng tuï thöôøng duøng trong muïc ñích naøy laø caùc muoái saét hoaëc
muoái nhoâm hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng. Caùc muoái nhoâm goàm coù: Al 2(SO4)318H2O,
NaAlO2 Al(OH)5Cl, KAl(SO)4.12H2O, NH4Al(SO)4.12H2O. Trong ñoù phoå bieán
nhaát laø Al2(SO4)318H2O vì chaát naøy hoøa tan toát trong nöôùc, giaù reõ vaø hieäu quaû
ñoâng tuï cao ôû pH =5 – 7.5
Trong quaù trình taïo thaønh boâng keo cuûa hidroxit nhoâm hoaëc saét ngöôøi ta
thöôøng duøng theâm chaát trôï ñoâng tuï. Caùc chaát trôï ñoâng tuï naøy laø tinh boät, dextrin,
caùc ete, xenlulozô, hidroxit silic hoïat tính… vôùi lieàu löôïng 1-5 mg/l. Ngoaøi ra
ngöôøi ta coøn duøng caùc chaát trôï ñoâng tuï toång hôïp. Chaát thöôøng duøng nhaát laø
polyacrylamit. Vieäc duøng caùc chaát hoã trôï naøy laøm giaûm lieàu löôïng caùc chaát ñoâng
tuï, giaûm thôøi gian quaù trình ñoâng tuï vaø naâng cao ñöôïc toác ñoä laéng cuûa caùc boâng
keo.
2.3.3 Haáp phuï:
Phöông phaùp haáp phuï duøng ñeå loaïi heát caùc chaát baån hoøa tan vaøo nöôùc maø
phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc cuøng caùc phöông phaùp khaùc khoâng theå loaïi boû ñöôïc
vôùi haøm löôïng raát nhoû. Thoâng thöôøng ñaây laø caùc hôïp chaát hoøa tan coù ñoäc tính cao
hoaëc caùc chaár coù muøi, vò vaø maøu raát khoù chòu.
Caùc chaát haáp phuï thöôøng duøng laø: than hoïat tính, ñaát seùt hoaït tính,
silicagen, keo nhoâm, moät soá chaát toång hôïp khaùc vaø moät soá chaát thaûi trong saûn
xuaát nhö xi tro, xæ maï saét… Trong soá naøy, than hoïat tính ñöôïc duøng phoå bieán nhaát.
Caùc chaát höõu cô, kim loaïi naëng vaø caùc chaát maøu deã bò than haáp phuï. Löôïng chaát
haáp phuï tuøy thuoäc vaøo khaû naêng cuûa töøng loaïi chaát haáp phuï vaø haøm löôïng chaát
baån coù trong nöôùc. Phöông phaùp naøy coù theå haáp phuï 58-95% caùc chaát höõu cô vaø
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
9
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
maøu. Caùc chaát höõu cô coù theå bò haáp phuï ñöôïc laø phenol, alkylbenzen, sunfonic
axit, thuoác nhuoäm vaø caùc hôïp chaát thôm.
2.3.4 Tuyeån noåi:
Phöông phaùp tuyeån noåi naøy döïa treân nguyeân taéc: caùc phaàn töû phaân taùn
trong nöôùc coù khaû naêng töï laéng keùm, nhöng coù khaû naêng keát dính vaøo caùc boït khí
noåi leân treân beà maët nöôùc. Sau ñoù ngöôøi ta taùch caùc boït khí ñoù ra khoûi nöôùc. Thöïc
chaát quaù trình naøy laø taùch boït hoaëc laøm ñaëc boït. Trong moâït soá tröôøng hôïp, quaù
trình naøy cuõng ñöôïc duøng ñeå taùch caùc chaát hoøa tan nhö caùc chaát hoaït ñoäng beà
maët.
Quaù trình naøy ñöôïc thöïc hieän nhôø thoåi khoâng khí thaønh boït nhoû vaøo trong
nöôùc thaûi. Caùc boït khí dính caùc haït lô löûng vaø noåi leân treân maët nöôùc. Khi noåi leân
caùc boït khí taäp hôïp thaønh moät lôùp boït chöùa nhieàu chaát baån.
Tuyeån noåi coù theå ñaët ôû giai ñoïan xöû lyùsô boä (Baäc I) tröôùc khi xöû lyù cô baûn
(Baäc II). Beå tuyeån noåi coù theå thay theá cho beå laéng, trong daây chuyeàn noù coù theå
ñöùng tröôùc hoaëc ñöùng sau beå laéng, ñoàng thôøi coù theå ôû giai ñoaïn xöû lyù boå sung
(hay trieät ñeå – caáp III) sau xöû lyù cô baûn.
2.3.5
Trao ñoåi ion:
Thöïc chaát cuûa phöông phaùp trao ñoåi ion laø moät quaù trình trong ñoù caùc ion
treân beà maët cuûa chaát raén trao ñoåi ion coù cuøng ñieän tích trong dung dòch khi tieáp
xuùc vôùi nhau. Caùc chaát naøy goïi laø ionit (chaát trao ñoåi ion). Chuùng hoaøn toaøn
khoâng tan trong nöôùc.
Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng laøm saïch nöôùc noùi chung trong ñoù coù nöôùc
thaûi, loaïi ra khoûi nöôùc caùc ion kim loaïi nhö Zn, Cu, Cr, Ni, Hg, Pb, Cd,, V, Mn…
Cuõng nhö caùc hôïp chaát coù chöùa asen, phosphor, xianua vaø caû chaát phoùng xaï.
Phöông phaùp naøy ñöôïc duøng phoå bieán ñeå laøm meàm nöôùc, loaïi ion Ca 2+ vaø Mg3+ ra
khoûi nöôùc cöùng.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
10
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Caùc chaát trao ñoåi ion coù theå laø caùc chaát voâ cô hoaëc höõu cô hoaëc höõu cô coù
nguoàn goác töï nhieân hoaëc toång hôïp. Caùc chaát thöôøng ñöôïc söû duïng nhö: zeolit, ñaát
seùt, nhoâm silic, silicagen, pecmutit, caùc chaát ñieän li cao phaân töû, caùc loaïi nhöïa
toång hôïp.
2.3.6
Khöû khuaån:
Duøng caùc hoùa chaát coù tính ñoäc ñoái vôùi vi sinh vaät, taûo, ñoäng vaät nguyeân
sinh, giun saùn… ñeå laøm saïch nöôùc, ñaûm baûo tieâu chuaån veä sinh ñeå ñoå vaøo nguoàn
hoaëc taùi söû duïng. Khöû khuaån hay saùt khuaån coù theå duøng hoaù chaát hoaëc caùc taùc
nhaân vaät lí nhö ozon, tia töû ngoaïi…
Hoùa chaát khöû khuaån phaûi ñaûm baûo coù tính ñoäc ñoái vôùi vi sinh vaät trong
moät thôøi gian nhaát ñònh, sau ñoù phaûi ñöôïc phaân huûy hoaëc bay hôi, khoâng coøn dö
löôïng gaây ñoäc cho ngöôøi söû duïng hoaëc vaøo caùc muïc ñích söû duïng khaùc.
Caùc chaát khöû khuaån hay duøng nhaát laø khi hoaëc nöôùc Clo, nöôùc Javel, voâi
clorua…caùc hôïp chaát cuûa Clo ñaûm baûo ñaûm baûo laø nhöõng chaát khöû khuaån ñaùp öùng
ñöôïc yeâu caàu treân, ñoàngthôøi cuõng laø caùc chaát oxi hoùa.
Trong quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi, coâng ñoaïn khöû khuaån thöôøng ñöôïc ñaët ôû
cuoái quaù trình, tröôùc khi laøm saïch nöôùc trieät ñeå vaø chuaån bò ñoå vaøo nguoàn.
2.4 XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP SINH HOÏC:
Phöông phaùp xöû lyù sinh hoïc döïa treân nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät
ñeå phaân huûy caùc chaát höõu cô nhieãm baãn nöôùc. Do vaäy, ñieàu kieän ñaàu tieân vaø voâ
cuøng quan troïng laø nöôùc thaûi phaûi laø moâi tröôøng soáng cuûa xi sinh vaät phaân huûy caùc
chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
11
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Caùc phöông phaùp sinh hoïc xöû
lyù nöôùc thaûi
Thieáu khí
(anoxic)
Hieáu khí
(aerobic)
Buøn
hoïat
tính
Ñóa
quay
sinh hoïc
Maøng
loïc
sinh
hoïc
Ao, hoà
oån ñònh
nöôùc
thaûi
Kò khí
(anaerobic)
Beå kò
khí
Beå loïc
kò khí
UASB
Khöû
nitrat
2.4.1 Ao hoà sinh hoïc:
Xöû lyù nöôùc thaûi trong caùc ao hoà oån ñònh laø phöông phaùp xöû lí nöôùc ñôn giaûn
nhaát. Phöông phaùp naøy khoâng yeâu caàu kó thuaät cao, voán ñaàu tö ít, chi phí hoaït
ñoäng reõ tieàn, quaûn lyù ñôn giaûn vaø hieäu quaû cuõng khaù cao.
Quaù trình xöû lí theo phöông phaùp ao hoà sinh hoïc khaù ñôn giaûn vaø ñöôïc toùm
taét nhö sau:
Nöôùc thaûi
Loaïi boû caùt, soûi
Caùc ao, hoà oån ñònh
Nöôùc ñaõ xöû lyù
Cô sôû khoa hoïc cuûa phöông phaùp laø döïa vaøo khaû naêng töï laøm saïch cuûa nöôùc,
chuû yeáu laø vi sinh vaät vaø caùc thuûy sinh vaät, caùc chaát nhieãm baån bò phaân huûy thaønh
caùc chaát khí vaø nöôùc. Nhö vaäy, quaù trình töï laøm saïch khoâng phaûi ñôn thuaàn nhaát
laø quaù trình hieáu khí, maø coøn coù quaù trình tuøy tieän vaø kò khí.
2.4.2 Ao hoà hieáu khí.
Ao hoà hieáu khí laø loaïi ao noâng 0,3 – 0,5 m coù quaù trình oxi hoùa caùc chaát baån
höõu cô chuû yeáu nhôø vaøo caùc vi sinh vaät hieáu khí. Loaïi ao hoà naøy coù hoà laøm thoaùng
töï nhieân vaø hoà laøm thoaùng nhaân taïo.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
12
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Hoà hieáu khí töï nhieân: oxi töø khoâng khí deã daøng khueách taùn vaøo lôùp nöôùc phía
treân vaø aùnh saùng Maët Trôøi chieáu roïi, laøm cho taûo phaùt trieån, tieán haønh quang hôïp
thaûi oxi. Ñeå ñaûm baûo aùnh saùng qua nöôùc, chieàu saâu cuûa hoà phaûi nhoû, thöôøng laø 30
– 40 cm. Do vaäy dieän tích cuûa hoà caøng lôùn caøng toát. Taûi troïng cuûa hoà (BOD)
khoûang 250 – 300 kg/ha.ngaøy. Thôøi gian löu nöôùc töø 3- 12 ngaøy.
Do ao noâng, dieän tích lôùn ñaûm baûo ñieàu kieän hieáu khí cho toaøn boä nöôùc
trong ao. Nöôùc löu trong ao töông ñoái daøi, hieäu quaû laøm saïch coù theå tôùi 80- 95%
BOD, maøu nöôùc coù theå chuyeån daàn sang maøu xanh cuûa taûo.
Hoà suïc khuaáy: nguoàn cung caáp oxi cho vi sinh vaät hieáu khí trong nöôùc hoaït
ñoäng laø caùc thieát bò khuaáy cô hoïc hoaëc khí neùn. Nhôø vaäy, möùc ñoä hieáu khí trong
hoà seõ maïnh hôn, ñieàu ñoä vaø ñoä saâu cuûa hoà cuõng lôùn hôn. Taûi troïng BOD cuûa hoà
khoaûng 400kg/ha.ngaøy. Thôøi gian löu nöôùc trong hoà khoaûng 1- 3 ngaøy coù khi daøi
hôn.
2.4.3 Ao hoà kò khí.
Ao hoà kò khí laø loaïi ao saâu, ít coù hoaëc khoâng coù ñieàu kieän hieáu khí. Caùc vi
sinh vaät hoaït ñoäng soáng khoâng caàn oxi khoâng khí. Chuùng söû duïng oxi ôû daïng caùc
hôïp chaát nhö nitrat, sulfat… ñeå oxi hoùa caùc chaát höõu cô thaønh caùc axit höõu cô, caùc
loaïi röôïu vaø khí CH4, H2S, CO2 … vaø nöôùc.
Ao hoà kò khí thöôøng duøng ñeå laéng vaø phaân huûy caën laéng ôû vuøng ñaùy. Loaïi
ao hoà naøy coù theå tieáp nhaän loaïi nöôùc thaûi coù ñoä nhieãm baån lôùn, taûi troïng BOD cao
vaø khoâng caàn vai troø quang hôïp cuûa taûo. Nöôùc thaûi löu ôû hoà kò khí thöôøng sinh ra
muøi hoâi thoái khoù chòu.
2.4.4 Ao hoà hieáu- kò khí.
Loaïi ao hoà naøy raát phoå bieán trong thöïc teá. Ñoù laø loaïi keát hôïp hai quaù trình
song song: phaân huûy hieáu khí caùc chaát höõu cô hoøa tan coù ôû trong nöôùc vaø phaân
huûy kò khí caën laéng ôû vuøng ñaùy.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
13
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Ñaëc ñieåm cuûa ao hoà naøy goàm coù 3 vuøng xeùt theo chieàu saâu: lôùp treân laø vuøng
hieáu khí, vuøng giöõa laø vuøng kò kí tuøy tieän vaø vuøng phía ñaùy saâu laø vuøng kò khí.
2.4.5 Caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc.
Vieäc xöû lyù nöôùc thaûi baèng caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc döïa treân khaû naêng giöõ caùc
caën nöôùc ôû treân maët ñaát, nöôùc thaám qua ñaát nhö ñi qua loïc, nhôø coù oxi trong caùc
loã hoång vaø mao quaûn cuûa lôùp ñaát maët, caùc vi sinh vaät hieáu khí hoaït ñoäng phaân huûy
caùc chaát höõu côâ nhieãm baån. Caøng saâu xuoáng löôïng oxi caøng ít vaø quaù trình oxi
hoùa caùc chaát höõu cô caøng giaûm xuoáng daàn. Cuoái cuøng ñeán ñoä saâu ôû ñoù chæ dieãn ra
quaù trình khöû nitrat. Ñaõ xaùc ñònh ñöôïc quaù trình oxi hoùa nöôùc thaûi chæ xaûy ra ôû
lôùp ñaát maët saâu tôùi 1,5m.Vì vaäy caùc caùnh ñoàng töôùi vaø baõi loïc thöôøng ñöôïc xaây
döïng ôû nhöõng nôi coù möïc nöôùc nguoàn thaáp hôïn 1,5m so vôùi maët ñaát.
2.4.6 Quaù trình xöû lyù baèng buøn hoaït tính vôùi vaät lieäu tieáp xuùc
(Attached growth processes).
Quaù trình xöû lyù sinh hoïc hieáu khí Attached Growth (AG) ñöôïc söû duïng ñeå loaïi
boû chaát höõu cô trong nöôùc thaûi. Quaù trình AG bao goàm: loïc sinh hoïc, loïc thoâ, RBC
(Rotating biological contactor), AGWSP (Attached growth Waste Stabilization
Pond), beå phaûn öùng nitrate hoaù fixed-bed,…
Ñaây laø moät daïng hoà sinh hoïc keát hôïp vôùi beå loïc sinh hoïc. Nhöõng vaät lieäu tieáp
xuùc ñöôïc boá trí doïc theo chieàu daøi hoà taïo ñieàu kieän cho vi khuaån sinh tröôûng treân
beà maët. Ôû taûi troïng cao, suïc khí coù theå ñöôïc tieán haønh moät phaàn hoaëc treân toaøn boä
theå tích beå. Thôøi gian löu nöôùc thay ñoåi 4 giôø -3 ngaøy. Giaù theå sinh vaät dính baùm
laø caùc sôïi nhöïa toång hôïp khaù cöùng ñöôïc quaán xung quanh moät loõi theùp traùng keõm.
Kích thöôùc loaïi nhöïa toång hôïp tính töø loõi keõm daøi khoaûng 50-70mm. Moãi loõi keõm
ñöôïc quaán troøn coù ñöôøng kính 80-100 mm. Heä thoáng phaân phoái khí laø caùc ñaù boït
hoaëc caùc ñöôøng oáng nhöïa daãn khí. Coät sinh hoïc chöùa ñaày vaät lieäu baùm dính laø giaù
theå cho vi sinh vaät soáng baùm. Nöôùc thaûi ñöôïc phaân boá ñeàu treân beà maët lôùp vaät
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
14
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
lieäu baèng heä thoáng khuaáy hoaëc voøi phun. Quaàn theå sinh vaät soáng baùm treân giaù theå
taïo neân maøng nhaày sinh hoïc coù khaû naêng haáp phuï vaø phaân huûy chaát höõu cô trong
nöôùc thaûi. Quaàn theå vi sinh vaät naøy coù theå laø vi sinh vaät hieáu khí, naám, taûo vaø
ñoäng vaät nguyeân sinh. Ngoaøi ra coøn coù giun, aáu truøng, coân truøng. Phaàn beân ngoaøi
lôùp maøng nhaày (khoaûng 0.1- 0.2mm) laø loaøi vi sinh hieáu khí. Khi vi sinh vaät phaùt
trieån, chieàu daøy ngaøy caøng taêng. Vi sinh vaät lôùp ngoaøi tieâu thuï heát löôïng oxy
khueách taùn tröôùc khi oxy thaåm thaáu vaøo beân trong. Vì vaäy gaàn saùt beà maët giaù theå,
moâi tröôøng kî khí hình thaønh. Khi lôùp maøng daøy, chaát höõu cô bò phaân huûy ôû lôùp
ngoaøi, vi sinh soáng gaàn beà maët giaù theå thieáu nguoàn thöùc aên vaø maát ñi khaû naêng
dính baùm. Maøng vi sinh taùch khoûi giaù theå nhieàu hay ít tuyø thuoäc vaøo taûi troïng höõu
cô vaø taûi troïng thuyû löïc. Taûi troïng höõu cô aûnh höôûng ñeán toác ñoä trao ñoåi chaát
trong maøng nhaày. Taûi troïng thuyû löïc aûnh höôûng ñeán röûa troâi maøng. Phöông phaùp
naøy coù theå söû duïng trong ñieàu kieän hieáu khí hoaëc trong ñieàu kieän yeám khí.
2.4.7 Buøn hoaït tính:
Nguyeân lyù chung cuûa quaù trình buøn hoaït tính laø oxy hoaù sinh hoaù hieáu khí vôùi
söï tham gia cuûa buøn hoaït tính.
Trong beå Aeroten dieãn ra quaù trình oxy hoaù sinh hoaù caùc chaát höõu cô trong
nöôùc thaûi. Vai troø ôû ñaây laø nhöõng vi sinh vaät hieáu khí, chuùng taïo thaønh buøn hoaït
tính. Buøn hoaït tính vaø nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi nhau ñöôïc toát vaø lieân tuïc, ngöôøi ta
khuaáy troän baèng maùy khí neùn hoaëc caùc thieát bò cô giôùi khaùc. Ñeå caùc vi sinh vaät
khoaùng hoaù soáng vaø hoaït ñoäng bình thöôøng phaûi thuôøng xuyeân cung caáp oxy vaøo
beå. Oxy seõ ñöôïc söû duïng trong caùc quaù trình sinh hoaù. Söï khueách taùn töï nhieân qua
maët thoaùng cuûa nöôùc trong beå khoâng baûo ñaûm ñuû löôïng oxy caàn thieát, vì vaäy phaûi
boå sung löôïng khoâng khí thieáu huït baèøng phöông phaùp nhaân taïo: thoåi khí neùn vaøo
hoaëc taêng dieän tích maët thoaùng.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
15
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Trong thöïc teá ngöôøi ta thöôøng thoåi khoâng khí neùn vaøo beå vì nhö vaäy seõ ñoàng
thôøi giaûi quyeát toát hai nhieäm vuï; vöøa khuaáy troän buøn hoaït tính vôùi nöôùc thaûi vöøa
baûo ñaûm cheá ñoä oxy caàn thieát trong beå. Buøn hoaït tính laø taäp hôïp nhöõng vi sinh vaät
khoaùng hoaù coù khaû naêng haáp thuï vaø oxy hoaù caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc thaûi
vôùi söï coù maët cuûa oxy. Ñeå buøn hoaït tính vaø nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi nhau ñöôïc toát
vaø lieân tuïc, chuùng coù theå ñöôïc khuaáy troän baèng khí neùn hoaëc caùc thieát bò cô giôùi
khaùc. Caùc chaát höõu cô hoaø tan, caùc chaát keo phaân taùn nhoû seõ ñöôïc chuyeån hoaù vaø
haáp phuï vaøo keo tuï sinh hoïc treân beà maët caùc teá baøo vi sinh vaät. Tieáp ñoù trong quaù
trình trao ñoåi chaát, döôùi taùc duïng cuûa nnhöõng men noäi baøo, caùc chaát höõu cô seõ bò
phaân huyû. Quaù trình xöû lyù naøy goàm 3 giai ñoaïn:
- Giai ñoaïn khueách taùn vaø chuyeån chaát töø dòch theå tôùi beà maët caùc teá baøo vi
sinh vaät.
- Haáp phuï: khueách taùn vaø haáp thuï caùc chaát baån töø beà maët ngoaøi caùc teá baøo
qua maøng baùn thaám.
- Quaù trình chuyeån hoaù caùc chaát ñaõ ñöôïc khueách taùn vaø haáp phuï ôû trong teá
baøo sinh vaät sinh ra naêng löôïng vaø toång hôïp caùc chaát môùi cuûa teá baøo.
2.4.8 Beå loïc sinh hoïc (biofilter):
Beå loïc sinh hoïc laø coâng trình trong ñoù nöôùc thaûi ñöôïc loïc qua lôùp vaät lieäu coù
kích thöôùc haït lôùn. Beà maët caùc haït vaät lieäu ñoù ñöôïc bao boïc bôûi moät maøng sinh
vaät do loaïi vi sinh vaät hieáu khí taïo thaønh.
Sau khi laéng trong caùc beå laéng ñôït 1 nöôùc thaûi ñöôïc cho qua beå loïc sinh vaät. Ôû
ñoù maøng sinh hoïc seõ haáp phuï caùc chaát phaân taùn nhoû, chöa kòp laéng, caû caùc chaát ôû
daïng keo vaø hoaø tan. Caùc chaát höõu cô bò maøng sinh vaät giöõ laïi seõ bò oxy hoaù bôûi
caùc vi sinh vaät hieáu khí. Chuùng söû duïng caùc chaát höõu cô, moät phaàn ñeå sinh ra
naêng löôïng caàn thieát cho söï soáng vaø hoaït ñoäng, moät phaàøn ñeå xaây döïng teá baøo
( nguyeân sinh chaát) vaø taêng koái löôïng cô theå. Nhö vaäy moät phaàn caùc chaát baån höõu
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
16
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
cô bò loaïi khoûi nöôùc thaûi, maët khaùc khoái löôïng maøng sinh vaät hoaït tính trong vaät
lieäu loïc ñoàng thôøi cuõng taêng leân. Maøng ñoù sau moät thôøi gian giaø coãi, cheát ñi vaø bò
doøng nöôùc môùi vaø xoùi cuoán ñi khoûi beå loïc.
Thöïc chaát quaù trình oxy hoaù dieãn ra trong beå loïc sinh vaät cuõng töông töï nhö
caùc quaù trình dieãn ra ôû caùnh ñoàng töôùi, caùnh ñoàng loïc. Song nhôø nhöõng ñieàu kieän
nhaân taïo thuaän lôïi ñoái vôùi söï soáng hoaït ñoäng cuûa vi sinh vaät hieáu khí neân caùc quaù
trình oxy hoaù sinh hoaù trong caùc beå sinh vaät dieãn ra maïnh hôn nhieàu do ñoù kích
thöôùc coâng trình cuõng nhoû hôn nhieàu.
Theo cheá ñoä laøm vieäc caùc beå loïc chia ra laøm 2 loaïi: beå loïc hoaït ñoäng theo chu
kyø vaø beå loïc hoaït ñoäng lieân tuïc. Beå loïc hoaït ñoäng theo chu kyø do coâng suaát nhoû,
giaù thaønh laïi cao neân hieän nay haàu nhö ñöôïc söû duïng. Theo coâng suaát vaø caáu taïo,
nhöõng beå loïc hoaït ñoäng lieân tuïc ñöôïc chia ra laøm caùc loaïi: beå loïc sinh vaät nhoû
gioït, beå loïc sinh vaät cao taûi (hay Aerophin); beå loïc sinh vaät coù chieàu cao lôùn (thaùp
loïc sinh vaät). Theo phöông thöùc cung caáp khoâng ngöôøi ta chia ra caùc beå loïc vôùi
thoâng gioù töï nhieân vaø nhaân taïo.
Beå loïc sinh hoïc hieän ñaïi goàm nhöõng lôùp vaät lieäu tieáp xuùc coù khaû naêng thaám
cao cho pheùp vi sinh vaät baùm dính vaø nöôùc thaûi coù theå ñi qua. Moâi tröôøng loïc coù
theå laø ñaù, kích thöôùc thay ñoåi töø 25 – 100 mm ñöôøng kính, chieàu saâu lôùp ñaù tuyø
theo thieát keá nhöng thoâng thöôøng töø 0,9 – 2,0 m trung bình laø 1,8 m. Loïc sinh hoïc
coù theå duøng vaät lieäu loïc caûi tieán laø plastic, coù theå hình vuoâng hoaëc hình khaùc vôùi
chieàu saâu thay ñoåi töø 9 –12 m. Beå loïc hình troøn nöôùc ñöôïc phaân phoái treân baèng
thieát bò phaân phoái quay.
Chaát höõu cô trong nöôùc thaûi ñöôïc phaân huûy bôûi quaàn theå sinh vaät baùm dính vaø
chaát lieäu loïc. Chaát höõu cô trong nöôùc thaûi ñöôïc haáp phuï leân maøng sinh hoïc hoaëc
lôùp nhaày. ÔÛ lôùp ngoaøi cuûa lôùp maøng nhaày sinh hoïc (0,1 –0,2 mm), chaát höõu cô seõ
ñöôïc phaân huyû hieáu khí. Khi sinh vaät taêng tröôûng thì lôùp maøng nhaày taêng leân, vaø
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
17
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
oxy khueách taùn ñöôïc tieâu thuï tröôùc khi noù coù theå thaám vaø chieàu sau lôùp maøng
nhaày. Do ñoù moâi tröôøng kò khí seõ naèm gaàn beà maët lôùp vaät lieäu loïc.
Khi ñoä daøy maøng nhaày taêng, caùc chaát höõu cô haáp phuï ñöôïc chuyeån hoaù tröôùc
khi noù tieáp xuùc vôùi vi sinh vaät gaàn beà maët vaät lieäu. Keát quaû vi sinh vaät gaàn beà maët
vaät lieäu phaûi hoâ haáp noäi baøo do khoâng coù nguoàn chaát dinh döôõng thích hôïp cuûa
chaát höõu cô nöôùc thaûi, vaø do ñoù maát khaû naêng baùm dính. Sau ñoù maøng nhaày naøy
bò röûa troâi, maøng nhaày môùi ñöôïc hình thaønh.
Moät soá hình aûnh veà heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi baèng beå loïc sinh hoïc nhoû gioït
Beå loïc coù moät lôùp vaät lieäu loïc vôùi nöôùc chaûy töø treân xuoáng
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
18
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
Beå loïc vôùi hai lôùp vaät lieäu loïc
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
19
Tính toaùn thieát keá heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi Coâng ty TNHH Thöïc phaåm Vaøng
2.4.9 Beå loïc thoâ
Beå loïc thoâ laø beå loïc sinh hoïc ñöôïc thieát keá ñaëc bieät ñeå vaän haønh ôû taûi troïng
thuûy löïc cao. Loïc thoâ ñöôïc duøng chuû yeáu ñeå loaïi boû chaát höõu cô baèng quaù trình
xuoâi doøng.
Caùc loaïi beå loïc thoâ hieän nay söû duïng vaät lieäu loïc toång hôïp hay goã goõ vôùi ñoä
saâu trung bình 3,7 –12 m. Cuõng nhö quaù trình loïc sinh hoïc khaùc, loïc thoâ raát nhaïy
caûm vôùi nhieät ñoä. Loïc thoâ ñöôïc duøng ñeå loaïi boû moät phaàn chaát höõu cô, laøm taêng
quaù trình nitrate hoaù xuoâi doøng.
2.4.10 Roatating Biological Cotactor (RBC)
RBC goàm moät loaïi ñóa troøn xeáp lieàn nhau baèng polystylen hay PVC. Nhöõng
ñóa naøy ñöôïc nhuùng chìm trong nöôùc thaûi vaø quay töø töø.
Trong khi vaän haønh, sinh vaät taêng tröôûng seõ dính baùm vaø beà maët ñóa vaø hình
thaønh moät lôùp maøng nhaày treân toaøn boä beà maët öôùt cuûa ñóa.
Ñóa quay laøm cho sinh khoái luoân tieáp xuùc vôùi chaát höõu cô trong nöôùc thaûi vaø
vôùi khoâng khí ñeå haáp thuï oxy, ñoàng thôøi taïo söï trao ñoåi oxy vaø duy trì sinh khoái
trong ñieàu kieän hieáu khí. Söï quay cuõng laø cô cheá taùch nhöõng chaát raén dö thöøa
baèng söùc tröôït vaø duy trì chaát raén bò röûa troâi trong huyeàn phuø, do vaäy thöïc hieän
ñöôïc quaù trình laøm saïch. RBC coù theå ñöôïc söû duïng nhö coâng trình xöû lyù thöù caáp,
vaø coù theå ñöôïc vaän haønh cho nhöõng coâng trình nitrate hoùa vaø khöû nitrate lieân tuïc
theo muøa.
GVHD : ThS. Nguyeãn Höõu Taâm
SVTH : Hoà Thanh Vaân
20
- Xem thêm -