Tài liệu Thiết kế bài giảng mỹ thuật lớp 1

NguyÔn H÷u h¹nh ThiÕt kÕ Bμi gi¶ng mü thuËt X Nhμ xuÊt b¶n Hμ Néi 1 lêi nãi ®Çu §Ó gióp cho viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n MÜ thuËt ë TiÓu häc ®−îc thuËn lîi. C¸c t¸c gi¶ tæ chøc biªn so¹n cuèn ThiÕt kÕ bµi gi¶ng MÜ thuËt líp 1, 2, 3 theo ch−¬ng tr×nh SGK ®· ®−îc Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o chÝnh thøc ban hµnh. ë mçi bµi, mçi líp, c¸c t¸c gi¶ ®· cè g¾ng tr×nh bµy, diÔn gi¶i mét c¸ch ng¾n gän, dÔ hiÓu, nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña m«n häc cã tÝnh chÊt n¨ng khiÕu nghÖ thuËt nµy, nh»m gióp gi¸o viªn (GV) d¹y MÜ thuËt chuÈn bÞ bµi gi¶ng còng nh− lªn líp ®−îc dÔ dµng h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc d¹y häc m«n MÜ thuËt trong nhµ tr−êng Phæ th«ng nãi chung vµ ë TiÓu häc nãi riªng kh«ng nh»m môc ®Ých ®µo t¹o häc sinh (HS) thµnh nh÷ng ho¹ sÜ hay nh÷ng nhµ nghiªn cøu nghÖ thuËt chuyªn nghiÖp, mµ lµ ®Ó gi¸o dôc cho c¸c em mét thÞ hiÕu thÈm mÜ cÇn thiÕt cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét nh©n c¸ch toµn diÖn, hµi hoµ: ®ã lµ kh¶ n¨ng biÕt c¶m nhËn vµ biÕt t¹o ra c¸i ®Ñp - tr−íc hÕt lµ cho chÝnh c¸c em sau lµ cho gia ®×nh vµ x· héi. §Ó ®¹t môc tiªu ®ã, mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n lµ khi d¹y m«n MÜ thuËt, GV kh«ng nªn biÕn tiÕt häc thµnh mét giê d¹y cøng nh¾c, bµi b¶n hoÆc qu¸ nÆng nÒ, c¨ng th¼ng. NhiÖm vô cña ng−êi GV lµ th«ng qua viÖc truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho HS nªn gîi më, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc vµ ®éc lËp s¸ng t¹o cña c¸c em. Ph¶i lµm sao cho tÊt c¶ c¸c giê häc MÜ thuËt ®Òu trë lªn hÊp dÉn, kh¬i gîi ë c¸c em sù ham thÝch ®−îc häc, ®−îc vÏ, ®−îc béc lé hÕt kh¶ n¨ng vµ høng thó cña m×nh trong nhu cÇu ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn b¶n th©n còng nh− nhu cÇu lu«n v−¬n tíi c¸i ®Ñp. MÜ thuËt kh«ng cã c«ng thøc, kh«ng cã ®¸p sè cô thÓ vµ cã phÇn trõu t−îng. Nh−ng MÜ thuËt thùc sù gÇn gòi vµ cÇn thiÕt cho viÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con ng−êi. Con ®−êng cña gi¸o dôc nghÖ thuËt rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Mçi GV víi lßng yªu nghÒ, yªu trÎ h·y t×m cho m×nh mét ph−¬ng ph¸p d¹y MÜ thuËt tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt. Chóng t«i hi väng r»ng, cuèn s¸ch sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt cho GV gi¶ng d¹y m«n MÜ thuËt 1, ®ång thêi rÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc gÇn xa ®Ó cuèn s¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Chóc c¸c b¹n thµnh c«ng! t¸c gi¶ 2 3 A. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y mÜ thuËt 1 I - Môc tiªu mÜ thuËt 1 − Cung cÊp cho HS nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu, ®¬n gi¶n, cÇn thiÕt vÒ MÜ thuËt. − B−íc ®Çu h×nh thµnh cho HS c¸c kÜ n¨ng ®¬n gi¶n ®Ó hoµn thµnh c¸c bµi tËp thùc hµnh b»ng ng«n ng÷ MÜ thuËt. − Gióp HS hiÓu biÕt c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp vµ vËn dông c¸i ®Ñp vµo häc tËp, sinh ho¹t hµng ngµy. II - Néi dung mÜ thuËt 1 − MÜ thuËt líp 1 cã 5 ph©n m«n: 1. VÏ theo mÉu, 2. VÏ trang trÝ, 3. VÏ tranh, 4. Th−êng thøc MÜ thuËt, 5. TËp nÆn t¹o d¸ng. − Néi dung c¸c ph©n m«n: 1. VÏ theo mÉu a. Néi dung: − Lµm quen víi nÐt, h×nh ®¬n gi¶n, ph©n biÖt kÝch th−íc dµi, ng¾n, cao, thÊp, to, nhá. − VÏ h×nh b»ng nÐt, pháng theo mÉu. b. C¸c bµi vÏ theo mÉu trong ch−¬ng tr×nh líp 1: (8 bµi) Bµi 2: VÏ nÐt th¼ng, Bµi 4: VÏ h×nh tam gi¸c, Bµi 5: VÏ nÐt cong, Bµi 8: VÏ h×nh vu«ng vµ h×nh ch÷ nhËt, Bµi 10: VÏ qu¶ (d¹ng trßn), Bµi 13: VÏ c¸, Bµi 15: VÏ c©y, Bµi 19: VÏ gµ. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − HS biÕt quan s¸t mÉu ®Ó vÏ, kh«ng dïng th−íc vµ compa ®Ó vÏ nÐt th¼ng, nÐt cong. − Bµi vÏ m« pháng gÇn gièng mÉu vÒ h×nh d¸ng, tØ lÖ. 4 2. VÏ trang trÝ a. Néi dung: − NhËn biÕt vµ gäi ®óng tªn mét sè lo¹i mµu vÏ. − Sö dông mµu ®Ó tËp vÏ h×nh, tËp vÏ mµu vµo h×nh vÏ s½n. b. C¸c bµi vÏ trang trÝ trong ch−¬ng tr×nh líp 1: (9 bµi) Bµi 3: Mµu vµ vÏ mµu vµo h×nh ®¬n gi¶n, Bµi 7: VÏ mµu vµo h×nh qu¶ (tr¸i) c©y, Bµi 11: VÏ mµu vµo h×nh vÏ ë ®−êng diÒm, Bµi 14: VÏ mµu vµo c¸c häa tiÕt ë h×nh vu«ng, Bµi 18: VÏ tiÕp h×nh vµ vÏ mµu vµo h×nh vu«ng, Bµi 21: VÏ mµu vµo h×nh vÏ phong c¶nh, Bµi 25: VÏ mµu vµo h×nh tranh d©n gian, Bµi 28: VÏ tiÕp h×nh vµ vÏ mµu vµo h×nh vu«ng, ®−êng diÒm, Bµi 32: VÏ ®−êng diÒm trªn v¸y, ¸o. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − HS biÕt c¸ch vÏ tiÕp h×nh vµ vÏ mµu vµo bµi trang trÝ. − B−íc ®Çu biÕt c¸ch s¾p xÕp mµu phï hîp. − VÏ mµu phï hîp kh«ng gß Ðp. 3. VÏ tranh a. Néi dung: − HS lµm quen víi c¸ch t×m hiÓu ®Ò tµi. − Thùc hµnh vÏ tranh theo mét sè ®Ò tµi quen thuéc (c¸ch vÏ h×nh, c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ, c¸ch vÏ mµu). b. C¸c bµi vÏ tranh trong ch−¬ng tr×nh líp 1. (9 bµi) Bµi 12: VÏ tù do, Bµi 17: VÏ tranh ng«i nhµ cña em, Bµi 22: VÏ vËt nu«i trong nhµ, Bµi 24: VÏ c©y, vÏ nhµ, Bµi 26: VÏ chim vµ hoa, Bµi 29: VÏ tranh ®µn gµ, Bµi 31: VÏ c¶nh thiªn nhiªn, Bµi 33: VÏ tranh BÐ vµ Hoa, Bµi 34: VÏ tù do. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − HS biÕt c¸ch chän ®Ò tµi ®¬n gi¶n, phï hîp víi kh¶ n¨ng. − BiÕt chän h×nh ¶nh, s¾p xÕp h×nh ¶nh theo ®Ò tµi (ë møc ®é ®¬n gi¶n). − BiÕt c¸ch vÏ mµu phï hîp víi néi dung. (ë møc ®é ®¬n gi¶n). 4. TËp nÆn t¹o d¸ng a. Néi dung: − HS tËp quan s¸t, nhËn xÐt h×nh khèi. − TËp nÆn c¸c h×nh khèi ®¬n gi¶n. 5 b. C¸c bµi nÆn t¹o d¸n hoÆc xÐ d¸n ë líp 1 (4 bµi): Bµi 20: VÏ hoÆc nÆn qu¶ chuèi, Bµi 27: VÏ hoÆc nÆn c¸i « t«, Bµi 6: VÏ hoÆc nÆn qu¶ d¹ng trßn, Bµi 16: VÏ hoÆc xÐ d¸n lä hoa. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt c¸ch chän ®Êt, nhµo ®Êt (chän giÊy mµu). − BiÕt c¸ch t¹o h×nh (khèi) cho s¶n phÈm. 5. Th−êng thøc MÜ thuËt a. Néi dung: − Lµm quen, tiÕp xóc víi tranh thiÕu nhi. − T×m hiÓu ®Ò tµi, h×nh ¶nh, mµu s¾c trªn tranh. b. C¸c bµi Th−êng thøc MÜ thuËt trong ch−¬ng tr×nh líp 1: (4 bµi) Bµi 1: Xem tranh thiÕu nhi vui ch¬i, Bµi 9: Xem tranh phong c¶nh, Bµi 23: Xem tranh c¸c con vËt, Bµi 30: Xem tranh thiÕu nhi ®Ò tµi sinh ho¹t. c. Yªu cÇu cÇn ®¹t: − BiÕt quan s¸t, nhËn xÐt h×nh ¶nh, mµu s¾c khi xem tranh. − Cã c¶m nhËn ban ®Çu vÒ vÎ ®Ñp cña bøc tranh. III - VÒ Ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mÜ thuËt 1 A. Nh÷ng yªu cÇu vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc HiÖn nay ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y tËp trung nhiÒu vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. C¸c ho¹t ®éng häc tËp th−êng ®−îc quan t©m lµ: Quan s¸t vµ tiÕp xóc víi tµi liÖu, nguån th«ng tin, ®éng n·o ®Ó ph¸t hiÖn kiÕn thøc, thùc hµnh trªn c¸c vËt liÖu míi hoÆc bèi c¶nh míi ®Ó cñng cè kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng, tù ®¸nh gi¸. Ph¹m vi cña c¸c ho¹t ®éng nµy lµ ho¹t ®éng ®éc lËp cña c¸ nh©n vµ ho¹t ®éng hîp t¸c trong nhãm. §Ó tæ chøc cho HS ho¹t ®éng, GV cÇn thùc hiÖn c¸c yªu cÇu: − H−íng dÉn b»ng lêi vµ ®éng t¸c mÉu. − Tæ chøc m«i tr−êng häc tËp cho HS (Chia nhãm vµ giao viÖc theo nhãm, cho c¸ nh©n trong nhãm, cho cÆp). − Ho¹t ®éng t¸c ®éng (®Æt c©u hái, nªu vÊn ®Ò, trao ®æi tham gia th¶o luËn, tham gia lµm ra s¶n phÈm víi HS) − §¸nh gi¸ HS. 6 * Ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng ®æi míi ngoµi viÖc d¹y kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cho HS, nhiÖm vô cña GV cßn ph¶i d¹y cho c¸c em ph−¬ng ph¸p tù häc qua c¸c ho¹t ®éng häc tËp. §æi míi ph−¬ng ph¸p lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng cã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p d¹y häc tËp trung vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. * ViÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ lµ mét trog nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn cho sù thµnh c«ng cña ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng míi, viÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ nh»m x¸c nhËn kÕt qu¶ häc tËp cña HS vµ ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh d¹y häc cña GV cho phï hîp víi môc tiªu, §æi míi ®¸nh gi¸ cßn nh»m ®æi míi chñ thÓ ®¸nh gi¸, GV ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, HS tù ®¸nh gi¸ vµ tham gia ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña nhau. b. §Þnh h−íng vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc mÜ thuËt 1 − M«n MÜ thuËt lµ m«n dµnh thêi gian chñ yÕu ®Ó HS thùc hµnh, do vËy, GV cÇn thiÕt kÕ bµi d¹y nh− mét kÕ ho¹ch tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®Ó HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ n¨ng lùc cña m×nh ë mçi bµi häc. − Trong mçi tiÕt häc, GV cÇn lùa chän vµ phèi hîp c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc sao cho lu«n lu«n t¹o ®−îc kh«ng khÝ häc tËp vui vÎ, nhÑ nhµng, hÊp dÉn ®Ó l«i cuèn HS, tr¸nh giê häc tÎ nh¹t, kh« cøng. − §èi víi mét sè bµi vÏ tranh ®Ò tµi, GV cã thÓ tæ chøc cho HS ho¹t ®éng vÏ theo tæ, theo nhãm dÓ c¸c thµnh viªn trong nhãm cã dÞp thÓ hiÖn n¨ng lùc c¸ nh©n tr−íc b¹n bÌ, thÇy c« gi¸o. − Cã thÓ ®−a c¸c trß ch¬i hç trî cho néi dung bµi häc khi thÊy cÇn thiÕt, phï hîp. − T¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ mäi HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng, quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c HS nhót nh¸t, ch−a tÝch cùc ho¹t ®éng. − VÒ ph©n bè thêi gian cña tiÕt häc, GV cÇn l−u ý bè trÝ thêi gian h−íng dÉn bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS sao cho hîp lÝ (phÇn h−íng dÉn cña GV chØ nªn tõ 10 ®Õn 14 phót, phÇn thùc hµnh tõ 16 ®Õn 20 phót, phÇn ®¸nh gi¸ tõ 4 − 5 phót). 7 − Tïy theo néi dung cña tõng bµi, GV ®iÒu chØnh thêi gian gi¶ng bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS cho phï hîp, kh«ng thùc hiÖn mét c¸ch m¸y mãc cho tÊt c¶ c¸c bµi. − Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c tiÕt d¹y, GV cÇn chó ý gi¸o dôc HS hiÓu biÕt c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp lµm träng t©m, kh«ng nªn qu¸ ®i s©u vµo rÌn luyÖn kÜ n¨ng vÏ. c. VÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ − TÊt c¶ c¸c bµi thùc hµnh cña HS ë líp 1 ®Òu ph¶i ®−îc GV ®¸nh gi¸ th−êng xuyªn theo quy ®Þnh h−íng dÉn ®¸nh gi¸ cña Bé. − C¶ n¨m häc cã 8 nhËn xÐt theo c¸c chñ ®Ò: VÏ theo mÉu, vÏ trang trÝ, vÏ tranh, th−êng thøc mÜ thuËt, nÆn t¹o d¸ng tù do. Häc k× 1 cã 4 nhËn xÐt, häc k× 2 cã 4 nhËn xÐt; ®Ó ®¹t ®−îc mét nhËn xÐt ghi trong sæ, mçi HS cÇn ph¶i hoµn thµnh ®−îc 2/3 sè bµi ë mçi chñ ®Ò cña m«n häc vµ thÓ hiÖn ®−îc 2/3 sè chøng cø ®· nªu ë h−íng dÉn ®¸nh gi¸. − Khi t×m chøng cø ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, ngoµi nh÷ng gîi ý ®· nªu trong sæ theo dâi, GV cÇn thu thËp thªm c¸c chøng cø kh¸c dùa trªn môc tiªu c¸c bµi häc vµ qu¸ tr×nh tham gia häc tËp cña HS. − LÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chÝnh, cè g¾ng t×m c¸c −u ®iÓm dï nhá nhÊt ë tõng HS ®Ó kÞp thêi khen ngîi, ®éng viªn. d. Ph−¬ng ph¸p d¹y häc c¸c ph©n m«n mÜ thuËt 1 I - Ph©n m«n vÏ theo mÉu VÏ theo mÉu lµ mét ph©n m«n c¬ b¶n cña m«n MÜ thuËt ë tiÓu häc, môc ®Ých cña vÏ theo mÉu lµ nh»m: − Båi d−ìng n¨ng lùc quan s¸t vµ nhËn xÐt vËt mÉu cho HS rÌn luyÖn tay vÏ mÒm m¹i, chÝnh x¸c, thµnh th¹o ®Ó cã thÓ thÓ hiÖn t−¬ng ®èi ®óng h×nh d¸ng vµ tØ lÖ ®Æc tr−ng cña vËt mÉu. − Gióp nhËn thøc nhanh ®−îc h×nh d¸ng, cÊu tróc, vÎ ®Ñp cña vËt mÉu, ph¸t triÓn n¨ng lùc s¸ng t¹o vµ kÜ n¨ng thÓ hiÖn ®èi t−îng ®ång thêi rÌn luyÖn c¸ch lµm viÖc khoa häc, nghiªm tóc. − H×nh thµnh t×nh c¶m yªu quÝ thiªn nhiªn, yªu quÝ nh÷ng s¶n phÈm lao ®éng do con ng−êi t¹o nªn. 8 * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ theo mÉu theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: ë tiÓu häc, ®èi víi tÊt c¶ c¸c m«n häc, ®å dïng d¹y häc ®Òu rÊt cÇn thiÕt, riªng ®èi víi m«n mÜ thuËt l¹i cµng cÇn thiÕt h¬n. C¸c tranh mÉu lu«n lu«n ®ãng vai trß quan träng cho thµnh c«ng cña tiÕt d¹y vµ trë thµnh bé phËn kh«ng thÓ thiÕu cña mçi bµi d¹y. Nh÷ng tranh mÉu nµy GV cã thÓ phãng to tranh mÉu trong SGK, GV tù vÏ hoÆc s−u tÇm, chän läc trong sè c¸c bµi tËp cña HS. Mçi tiÕt d¹y vÏ theo mÉu, nÕu thiÕu ®å dïng d¹y häc tiÕt häc sÏ trë nªn nh¹t nhÏo, kh« khan vµ kÐm hiÖu qu¶. 2. ChuÈn bÞ mÉu cho HS vÏ: ë líp 1 cã 8 bµi vÏ theo mÉu, trong ®ã cã 7 bµi tËp vÏ nÐt vµ sö dông nÐt ®Ó t¹o h×nh, ®èi víi nh÷ng bµi nµy GV cÇn luyÖn tËp vÏ b¶ng thµnh th¹o theo néi dung tõng bµi ®Ó khi lªn líp h−íng dÉn ®ì mÊt thêi gian vÏ vµ HS tiÕp thu dÔ dµng h¬n. NÕu GV kh«ng vÏ b¶ng ®−îc th× chuÈn bÞ tr−íc c¸c b−íc vÏ ra giÊy (khæ lín) ®Ó h−íng dÉn trªn c¸c thiÕt bÞ nµy. Cßn l¹i mét bµi vÏ mÉu qu¶ trßn, ®©y lµ bµi ®Çu tiªn vÏ mÉu thùc, cho nªn, GV cÇn quan t©m ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu cña bµi vÏ theo mÉu, ®ã lµ: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i (líp häc chËt, HS ®«ng, bµn ghÕ ch−a ®ñ tiªu chuÈn), viÖc ®Æt mÉu vÏ trong líp häc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. NÕu GV kh«ng t×m c¸ch kh¾c phôc th× viÖc HS quan s¸t mÉu thùc ®Ó vÏ sÏ gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i, nh÷ng HS ë cuèi líp sÏ kh«ng nh×n thÊy mÉu, cßn nh÷ng HS ë phÝa trªn líp l¹i qu¸ gÇn mÉu, trong t×nh tr¹ng nh− vËy, chÊt l−îng bµi vÏ cña HS sÏ rÊt thÊp, kh«ng ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu cña tiÕt d¹y. GV cÇn linh ho¹t, s¸ng t¹o trong viÖc bè trÝ mÉu vÏ, cã thÓ bè trÝ nhiÒu mÉu, cè g¾ng ®Æt mÉu sao cho võa tÇm m¾t cña HS vµ HS c¶ líp ®Òu nh×n thÊy ®−îc. Tr¸nh ®Æt mÉu qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp so víi tÇm m¾t cña HS. 3. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: HS líp 1 th−êng cã thãi quen cÇm bót vµ vÏ ngay, kh«ng chÞu quan s¸t tr−íc khi vÏ. V× vËy, h×nh vÏ th−êng xéc xÖch, mÐo mã, kh«ng gièng mÉu. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, sau khi ®Æt mÉu xong GV cÇn yªu cÇu HS kh«ng ®−îc vÏ ngay mµ ph¶i dµnh thêi gian ®Ó quan s¸t vËt mÉu. §©y lµ mét trong nh÷ng b−íc quan träng nhÊt cña c¸c bµi vÏ theo mÉu ë tiÓu häc. Quan s¸t, nhËn xÐt sÏ gióp HS nhËn biÕt vµ ghi nhí h×nh d¸ng, ®Æc ®iÓm, tØ lÖ cña vËt 9 mÉu. Cã quan s¸t vµ nhËn xÐt kÜ vËt mÉu th× khi vÏ HS sÏ kh«ng bÞ lóng tóng, h×nh vÏ sÏ gÇn víi mÉu, tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng vÏ sai, vÏ bÞa. Khi GV h−íng dÉn HS quan s¸t mÉu cÇn nhÊn m¹nh mét sè ®iÓm quan träng ph¶i ghi nhí sau ®©y: − X¸c ®Þnh ®óng khung h×nh bao quanh h×nh d¸ng cña vËt mÉu. − TØ lÖ gi÷a chiÒu cao vµ chiÒu ngang cña vËt mÉu. − C¸c chi tiÕt c¬ b¶n cña vËt mÉu (bá bít c¸c chi tiÕt kh«ng cÇn thiÕt). 4. H−íng dÉn HS c¸ch s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn tê giÊy: Th«ng th−êng, khi vÏ HS líp 1 kh«ng hay ®Ó ý ®Õn viÖc s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn trang giÊy. C¸c em th−êng vÏ to qu¸, nhá qu¸ hoÆc bÞ x« lÖch, bµi vÏ bÞ mÊt c©n ®èi, kh«ng ®Ñp. GV cÇn ph¶i chó ý rÌn luyÖn ®Ó c¸c em biÕt c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ sao cho c©n ®èi, võa ph¶i, phï hîp víi mÆt giÊy. ChÝnh yªu cÇu nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc vµ rÌn luyÖn ý thøc vÒ c¸i ®Ñp trong sù c©n ®èi, hµi hßa thÓ hiÖn trªn c¸c bµi vÏ theo mÉu. GV cÇn cã tranh mÉu vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c minh ho¹ cô thÓ cho néi dung nµy. 5. H−íng dÉn HS dùng h×nh: §Ó HS vÏ ®−îc t−¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ h×nh d¸ng, tØ lÖ, GV cÇn h−íng dÉn HS x¸c ®Þnh ®−îc tØ lÖ gi÷a chiÒu cao vµ chiÒu ngang cña khung h×nh, dùng khung h×nh c©n ®èi vµo trong giÊy, sau ®ã x¸c ®Þnh trôc vµ −íc l−îng tØ lÖ, ®¸nh dÊu vÞ trÝ c¸c bé phËn cña vËt mÉu, sau ®ã vÏ ph¸c nÐt vµ söa ch÷a hoµn chØnh h×nh vÏ. Chó ý h−íng dÉn HS c¸ch vÏ mµu, cho HS vÏ mµu theo ý thÝch. §èi víi líp1 ch−a yªu cÇu vÏ ®Ëm nh¹t, vÏ bãng. 6. H−íng dÉn HS thùc hµnh: − Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ cña m×nh. − Lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn bæ sung. − L−u ý HS kh«ng dïng th−íc kÎ, com pa dÓ vÏ c¸c nÐt th¼ng, nÐt cong mµ ph¶i vÏ b»ng tay. 10 7. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: − Cã thÓ dïng h×nh thøc chän vµ treo mét sè bµi vÏ tiªu biÓu vµ yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. − GV cÇn dµnh thêi gian ®Ó HS tham gia nhËn xÐt. − Th−êng xuyªn cã c¸c c©u hái c¶m nhËn ®Ó HS tiÕp cËn víi c¸i ®Ñp, víi c¶m xóc thÈm mÜ. − Khi nhËn xÐt, GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. II - Ph©n m«n vÏ trang trÝ Néi dung nh÷ng bµi vÏ trang trÝ ë tiÓu häc cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn, khÐo lÐo trong c«ng viÖc vµ nhËn thøc thÈm mÜ cña HS. Häc trang trÝ HS ®−îc lµm quen víi vÏ mµu, vÏ häa tiÕt b»ng nh÷ng ®−êng nÐt ®¬n gi¶n, ®Ó cã thÓ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm trang trÝ ®Çu tiªn cña b¶n th©n m×nh. ChÝnh nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ thµnh qu¶ lao ®éng cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn viÖc gi¸o dôc thÞ hiÕu thÈm mÜ vµ t×nh c¶m thÈm mÜ cña HS khi ®øng tr−íc c¸i ®Ñp. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ trang trÝ theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Còng nh− d¹y c¸c bµi vÏ theo mÉu, khi d¹y c¸c bµi vÏ trang trÝ, viÖc chuÈn bÞ tranh mÉu lµ rÊt cÇn thiÕt, nh÷ng tranh mÉu còng lµ mét thùc tÕ sinh ®éng gióp trÎ rÊt nhiÒu trong viÖc t− duy c¸c h×nh t−îng cã liªn quan ®Õn bµi häc. Ngoµi viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ gi¸o khoa, GV cÇn vÏ vµ s−u tÇm thªm c¸c d¹ng bµi trang trÝ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y tõng bµi, nªn sö dông c¸c bµi tËp cña HS ®Ó lµm mÉu ®èi chøng. Khi sö dông ®å dïng d¹y häc, GV cÇn chän läc vµ sö dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña chóng, lêi gi¶i thÝch vµ c©u hái nªn râ rµng, ng¾n gän vµ cã träng t©m. Tr¸nh c¸c c©u hái khã vµ lêi gi¶i thÝch viÓn v«ng xa thùc tÕ, kh«ng g¾n víi bµi häc. 2. H−íng dÉn HS vÏ tiÕp häa tiÕt trang trÝ: ë líp 1 hÇu hÕt c¸c bµi trang trÝ ®Òu lµ vÏ tiÕp ho¹ tiÕt vµ t« mµu, GV cÇn h−íng dÉn HS khi vÏ tiÕp c¸c ho¹ tiÕt cÇn chó ý quan s¸t kÜ c¸c ho¹ tiÕt vÏ s½n. chó ý c¸ch vÏ ho¹ tiÕt ®èi xøng cho ®Òu vµ c©n ®èi. 11 GV cÇn l−u ý HS vÏ b»ng bót ch× tr−íc, võa vÏ võa tÈy söa cho ®Õn khi hoµn chØnh råi míi vÏ mµu. 3. H−íng dÉn c¸ch vÏ mµu: GV cã thÓ l−u ý HS cã thÓ t« mµu tïy theo c¶m xóc, nh−ng kh«ng ph¶i t« mµu mét c¸ch tïy tiÖn mµ cÇn gîi ý ®Ó HS biÕt c¸ch t« mµu mét c¸ch ®¬n gi¶n, hîp lÝ nh−ng ®Ñp vµ lµm næi râ néi dung chÝnh. Tr¸nh sö dông qu¸ nhiÒu mµu trong c¸c bµi vÏ trang trÝ, (chØ nªn sö dông 3 ®Õn 4 mµu). − L−u ý HS khi vÏ b»ng bót ch× mµu cÇn Ên m¹nh ®Ó cho râ mµu, kh«ng bÞ nh¹t, khi vÏ b»ng mµu s¸p cÇn Ên nhÑ võa ph¶i ®Ó mµu kh«ng bÞ g·y. − L−u ý HS khi t« mµu t« tõ nh¹t ®Õn ®Ëm, t« ®Òu vµ gän trong h×nh vÏ kh«ng chêm ra ngoµi. 4. H−íng dÉn thùc hµnh: Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ cña m×nh. Lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn bæ sung. 5. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Cã thÓ dïng h×nh thøc chän vµ treo mét sè bµi vÏ tiªu biÓu vµ yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸. GV cÇn dµnh thêi gian ®Ó HS cïng nhËn xÐt. Khi nhËn xÐt, GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. III - Ph©n m«n vÏ tranh: VÏ tranh ®Ò tµi lµ h×nh thøc rÌn luyÖn cho HS tËp s¸ng t¹o khi vÏ tranh, ®−a c¸c em tiÕp cËn víi c¸i ®Ñp, t¹o ®iÒu kiÖn cho n¨ng khiÕu mÜ thuËt cña c¸c em ph¸t triÓn... VÏ tranh ®Ò tµi lµ tæng hîp kiÕn thøc gi÷a c¸c ph©n m«n, nã kÝch thÝch cho HS thãi quen quan s¸t, t×m tßi vµ kh¸m ph¸ tÝnh chÊt, quy luËt ph¸t triÓn cña cuéc sèng x· héi. Qua ®ã lµm giµu thªm kiÕn thøc, ph¸t triÓn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o, rÌn luyÖn cho c¸c em thãi quen lµm viÖc ch¨m chØ, nghiªm tóc, say mª. §ã còng lµ c¬ së ®Ó HS ®−îc ho¹t ®éng, ®−îc tiÕp xóc víi ng«n ng÷ thùc sù cña mÜ thuËt. 12 * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ tranh theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: §å dïng d¹y häc phôc vô cho c¸c bµi vÏ tranh ®Ò tµi tèt nhÊt lµ sö dông c¸c tranh mÉu do HS vÏ. C¸c tranh mÉu nµy ph¶i ®−îc chän läc vµ ë mçi tranh ph¶i cã nh÷ng nÐt ®Æc biÖt, ®iÓn h×nh, cã thÓ gióp cho GV khai th¸c phôc vô tèt cho bµi d¹y; c¸c bøc tranh mÉu nµy cÇn bao gåm 3 lo¹i: Lo¹i tèt, lo¹i trung b×nh vµ lo¹i ch−a tèt. Tr−íc khi sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc nµy, GV cÇn xem xÐt kÜ, suy nghÜ, t×m hiÓu tõng néi dung tranh ®Ó khi lªn líp sö dông hÕt hiÖu qu¶ cña tõng bøc tranh. Tr¸nh sö dông tranh mÉu mét c¸ch qua loa, t¾c tr¸nh hoÆc qu¸ tham lam «m ®åm. 2. H−íng dÉn khai th¸c néi dung t×m chän chñ ®Ò: Mçi ®Ò tµi cã nhiÒu chñ ®Ò kh¸c nhau, cã hiÓu ®−îc néi dung chñ ®Ò, HS míi nhí l¹i, míi t−ëng t−îng ®−îc nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn néi dung bµi vÏ. ë phÇn nµy, tèt nhÊt lµ GV nªn chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái cô thÓ, tõ dÔ ®Õn khã, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn néi dung chñ ®Ò, dïng c¸c c©u hái nµy ®Ó gióp HS t×m hiÓu ®Ò tµi vµ dÉn d¾t HS tiÕp cËn víi ®Ò tµi. Tr¸nh nh÷ng c©u hái khã, c©u hái v« nghÜa (nªn dïng ph−¬ng ph¸p gîi më g©y høng thó ®Ó l«i cuèn HS khi tr¶ lêi c¸c c©u hái). 3. H−íng dÉn HS s¾p xÕp h×nh vÏ (bè côc) bøc tranh: VÏ ®−îc mét bøc tranh ®Ò tµi lµ viÖc rÊt khã kh¨n ®èi víi HS tiÓu häc nãi chung. NÕu kh«ng cã tranh mÉu, kh«ng cã gîi ý cña GV, HS sÏ rÊt lóng tóng, v× thÕ viÖc treo tranh mÉu vµ chØ dÉn c¸ch chän h×nh ¶nh, c¸ch x©y dùng, s¾p xÕp bè côc ë tõng bøc tranh ®Ó HS quan s¸t lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. NÕu GV chØ nãi mµ kh«ng cã tranh minh ho¹ nh»m gîi ý ®Ó HS suy nghÜ, nhí l¹i nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan tíi ®Ò tµi (nh÷ng ng−êi, vËt, nhµ cöa, c©y cèi cã thÓ ®−a vµo tranh) th× HS rÊt khã hiÓu bµi, khã tiÕp thu bµi. CÇn l−u ý HS chän h×nh ¶nh chÝnh, h×nh ¶nh phô vµ c¸ch s¾p xÕp c¸c h×nh ¶nh ®ã sao cho hîp lÝ, c©n ®èi, cã träng t©m, râ néi dung. Tïy theo néi dung cô thÓ cña tõng bµi mµ chän h×nh ¶nh vµ s¾p xÕp bè côc cho phï hîp, tr¸nh tham lam, «m ®åm, tr¸nh s¬ l−îc, ®¬n ®iÖu. 13 ViÖc s¾p xÕp h×nh ¶nh trªn bøc tranh cho c©n ®èi vµ hîp lÝ lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng khi vÏ tranh ®Ò tµi. NÕu GV kh«ng h−íng dÉn, kh«ng gîi ý th× HS sÏ lóng tóng kh«ng thÓ vÏ ®−îc bµi. BiÖn ph¸p tèt nhÊt cã lÏ lµ sau khi GV gîi ý chung, h·y ®Ó c¸c em tù do vÏ theo kh¶ n¨ng cña m×nh, tr¸nh b¾t buéc HS vÏ theo khu«n mÉu nhÊt ®Þnh, hoÆc vÏ theo ý chñ quan cña GV. §èi víi HS líp 1, vÏ tranh ®Ò tµi lµ bµi häc khã ®èi víi phÇn lín c¸c em, GV cÇn ph¶i h−íng dÉn thËt cô thÓ khi gi¶ng bµi. Khi HS thùc hµnh cÇn yªu cÇu kÜ n¨ng vÏ võa søc ®èi víi c¸c em, tr¸nh yªu cÇu cao qu¸ HS sÏ dÔ mÊt høng thó vµ ch¸n häc m«n MÜ thuËt. 4. H−íng dÉn HS vÏ mµu: Mµu s¾c lu«n lu«n hÊp dÉn, l«i cuèn c¸c em HS tiÓu häc. Trong tranh ®Ò tµi, mµu s¾c lµ kÕt hîp hµi hßa gi÷a c¶m xóc vµ lÝ trÝ, mµu s¾c t¹o nªn linh hån vµ vÎ ®Ñp cña bøc tranh. Khi h−íng dÉn HS vÏ mµu, GV cÇn l−u ý h−íng dÉn kÜ thuËt sö dông c¸c chÊt liÖu mµu (mµu d¹, s¸p mµu, ch× mµu) b»ng c¸ch th«ng qua viÖc giíi thiÖu c¸c bøc tranh cô thÓ vµ thùc hµnh vÏ mÉu cña GV. Cïng víi viÖc h−íng dÉn kÜ thuËt lµ viÖc h−íng dÉn t« mµu vµ phèi hîp mµu cho phï hîp víi bè côc vµ néi dung cña bøc tranh. Th−êng th× HS tiÓu häc rÊt thÝch vÏ mµu nguyªn chÊt, vµ khi vÏ mµu c¸c em th−êng vÏ theo b¶n n¨ng. NÕu sù t¸c ®éng cña GV kh«ng ®óng lóc, ®óng chç th× sÏ ¶nh h−ëng kh«ng tèt tíi HS vµ lµm mÊt ®i nh÷ng mµu s¾c trong s¸ng vµ ng©y th¬ cña c¸c em. ChÝnh v× thÕ viÖc h−íng dÉn cho HS khi vÏ mµu cÇn khÐo lÐo vµ chØ mang tÝnh chÊt gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ, tr¸nh Ðp buéc HS vÏ mµu theo ý cña GV hoÆc b¾t ch−íc c¸c tranh mÉu. §Ó cho c¸c em vÏ mµu tù do theo ý thÝch, ch¾c ch¾n c¸c em sÏ ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc cña b¶n th©n vµ béc lé râ m×nh. Song nÕu kh«ng cã sù quan t©m, gióp ®ì cña GV nhiÒu HS sÏ lóng tóng kh«ng biÕt c¸ch vÏ mµu vµ vÏ mµu sÏ qu¸ lße loÑt hoÆc tèi xØn vµ kh«ng ¨n nhËp víi nhau. ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng cßn khã kh¨n. HS ch−a cã mµu vÏ hoÆc ch−a ®ñ, GV cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó HS ®−îc tiÕp xóc víi mµu vµ vÏ mµu. Tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó HS chØ vÏ bót ch× ®en. 14 5. H−íng dÉn HS thùc hµnh: Trong khi HS lµm bµi thùc hµnh vÏ tranh ®Ò tµi, GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó quan s¸t vµ h−íng dÉn thªm, chó ý gióp ®ì nh÷ng HS cßn lóng tóng ch−a n¾m ®−îc c¸ch vÏ, ®éng viªn khÝch lÖ nh÷ng HS vÏ tèt. Khi h−íng dÉn trùc tiÕp trªn c¸c bµi vÏ cña HS, GV còng chØ gîi ý khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng vÏ hoÆc ch÷a trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS, hoÆc b¾t HS vÏ theo ý cña GV. GV cã thÓ chän läc mét vµi bµi ®−îc vµ ch−a ®−îc cña HS ®ang vÏ ®Ó h−íng dÉn bæ sung cho c¶ líp nh»m kh¾c phôc nh÷ng chç yÕu vµ häc tËp nh÷ng chç tèt. 6. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ: NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS còng lµ mét b−íc quan träng vµ cÇn thiÕt trong c¸c bµi d¹y vÏ tranh ®Ò tµi. Cuèi tiÕt häc cña tõng bµi hoÆc ®Çu tiÕt sau, GV cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS, yªu cÇu HS cïng tham gia c«ng viÖc nµy (nªn dïng d©y, cÆp ®Ó treo bµi vÏ trªn b¶ng hoÆc cuèi líp). NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ ®óng sÏ cã t¸c dông ®éng viªn, khÝch lÖ tinh thÇn häc tËp cña HS. NÕu ®¸nh gi¸ chung chung, hoÆc kh«ng ®óng kh¶ n¨ng cña HS sÏ lµm c¸c em mÊt høng thó, ch¸n n¶n vµ kh«ng thÝch vÏ n÷a. Khi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ cña HS, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y: − LÊy khen ngîi ®Ó ®éng viªn khÝch lÖ HS lµ chÝnh. − Tr¸nh chª HS tr−íc líp. − Cè g¾ng t×m ra nh÷ng chç tèt (dï nhá nhÊt) ®Ó khen nh÷ng HS vÏ cßn kÐm. − Tæ chøc triÓn l·m nh÷ng tranh vÏ cña HS ®Ó khuÊy ®éng phong trµo häc tËp. − Kh«ng cho ®iÓm kÐm ®èi víi nh÷ng HS ch−a hoµn thµnh bµi vÏ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em ®ã ®−îc vÏ l¹i cho ®Õn khi ®¹t yªu cÇu. − Göi nh÷ng bµi vÏ tèt cña HS tham gia c¸c triÓn l·m tranh thiÕu nhi trong n−íc vµ quèc tÕ. IV - Ph©n m«n TËp nÆn t¹o d¸ng: NÆn lµ mét ho¹t ®éng t¹o h×nh rÊt hÊp dÉn ®èi víi HS, nÕu cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi, c¸c em sÏ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm rÊt ®a d¹ng, phong phó, nhiÒu khi hÕt søc bÊt ngê. 15 Do sù h¹n hÑp cña thêi gian, sè bµi nÆn ®−a vµo ch−¬ng tr×nh cßn qu¸ Ýt, (4 bµi/n¨m häc) cho nªn, môc ®Ých cña nh÷ng bµi nµy còng chØ dõng ë møc ®é lµm quen vµ tiÕp xóc chø ch−a thÓ ®i s©u vµo néi dung cña ng«n ng÷ nµy. B»ng sù lµm quen vµ tiÕp xóc nµy sÏ gãp phÇn hç trî c¸c ph©n m«n kh¸c trong môc tiªu chung cña m«n häc. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi nÆn t¹o d¸ng theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: − L−u ý HS chuÈn bÞ ®Êt nÆn vµ dông cô nÆn ®Çy ®ñ vµ chu ®¸o. − GV so¹n bµi, nghiªn cøu bµi cÈn thËn, kÜ l−ìng vµ lµm thùc hµnh thµnh th¹o c¸c thao t¸c, c¸c b−íc tiÕn hµnh nÆn ®Ó h−íng dÉn mÉu. + Tù t¹o hoÆc s−u tÇm c¸c s¶n phÈm mÉu ®Ñp, hÊp dÉn ®Ó lµm ®å dïng d¹y häc cho tõng bµi cô thÓ. + Chó ý ph−¬ng ph¸p h−íng dÉn b»ng c©u hái vµ gîi ý, t«n träng s¸ng t¹o cña HS, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi lµm cña HS. + Tæ chøc thi ®ua nÆn gi÷a c¸c bµn, nhãm, tæ. + H−íng dÉn nÆn thªm ë nhµ. + N¬i nµo kh«ng cã ®Êt nÆn (®Êt chÕ s½n) ph¶i sö dông ®Êt sÐt, GV cÇn l−u ý HS khi t×m ®Êt sÐt cÇn nhê ng−êi lín lÊy hé hoÆc lÊy theo nhãm. + Chó ý gi÷ vÖ sinh ch©n, tay, líp häc trong khi häc vµ sau khi häc. + Nh¾c HS khi lµm bµi ë nhµ ph¶i tù lµm, kh«ng nhê ng−êi kh¸c lµm hé. S¶n phÈm sau khi nÆn nªn ph¬i kh« vµ cã thÓ t« mµu cho ®Ñp. V - Ph©n m«n Th−êng thøc MÜ thuËt Trong ch−¬ng tr×nh m«n MÜ thuËt ë bËc tiÓu häc cã ph©n m«n xem tranh, néi dung ph©n m«n nµy bao gåm xem tranh cña thiÕu nhi vµ tranh cña häa sÜ. Môc ®Ých cña nh÷ng bµi xem tranh lµ nh»m gióp cho HS tiÓu häc ®−îc lµm quen, ®−îc tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh ®Ñp th«ng qua ng«n ng÷ cña mÜ thuËt lµ ®−êng nÐt, h×nh m¶ng, bè côc vµ mµu s¾c. Th«ng qua sù tiÕp xóc nµy nh»m gióp cho c¸c em cã ®−îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ ®¼ng nhÊt vÒ xem tranh, b−íc ®Çu h×nh thµnh cho c¸c em t×nh c¶m, thÞ hiÕu thÈm mÜ tèt vµ nh÷ng c¶m nhËn ®óng ®¾n vÒ c¸i ®Ñp trong tranh thiÕu nhi vµ tranh cña häa sÜ. C¨n cø vµo dung l−îng thêi gian vµ ®Æc ®iÓm t©m lÝ cña HS tiÓu häc, néi dung vµ yªu cÇu kiÕn thøc cña c¸c bµi xem tranh ®−îc n©ng cao dÇn ë c¸c líp 16 sau. §èi víi c¸c líp 1 vµ 2, møc ®é kiÕn thøc chñ yÕu lµ cho HS lµm quen, tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh vµ tiÕp ®ã lµ gióp cho HS biÕt c¸ch m« t¶, nhËn xÐt vÒ néi dung, ®Æc ®iÓm cña c¸c bøc tranh ®ã (ë møc ®é ®¬n gi¶n). Lªn líp 3, 4, 5, ngoµi viÖc lµm quen, tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh, viÖc m« t¶ vµ nhËn xÐt tranh yªu cÇu ë møc ®é cao h¬n, cô thÓ h¬n vµ cã träng t©m, tËp trung vµo c¸ch chän h×nh t−îng, c¸ch s¾p xÕp m¶ng chÝnh, m¶ng phô (bè côc), c¸ch phèi hîp mµu, c¸ch t« mµu hµi hßa lµm râ néi dung. Bªn c¹nh ®ã HS cßn ph¶i thÓ hiÖn ®−îc nh÷ng c¶m nhËn, nh÷ng t×nh c¶m c¸ nh©n cña m×nh tr−íc c¸c bøc tranh, vµ b−íc ®Çu ph©n biÖt ®−îc ®©u lµ tranh ®Ñp vµ ®©u lµ tranh ch−a ®Ñp khi xem tranh. §©y còng chÝnh lµ c¸c bËc thang ®Çu tiªn ®Ó dÉn d¾t HS b−íc vµo thÕ giíi c¸i ®Ñp víi mét thÞ hiÕu thÈm mÜ ®óng ®¾n, lµnh m¹nh, ®ång thêi gióp c¸c em cã thÓ th−ëng thøc ®−îc c¸i ®Ñp trong cuéc sèng vµ trong nghÖ thuËt, biÕt yªu quÝ vµ tr©n träng c¸i ®Ñp. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt theo yªu cÇu c¬ b¶n vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ë tiÓu häc, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n trong ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: − GV cã thÓ sö dông tranh mÉu trong SGK, nh−ng khu«n khæ c¸c tranh nµy nhá vµ chÊt l−îng in ch−a cao, nªn hiÖu qu¶ sö dông rÊt h¹n chÕ. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, GV cÇn s−u tÇm thªm c¸c phiªn b¶n tranh mÉu cì to ®Ó HS dÔ quan s¸t. − GV cÇn chuÈn bÞ thªm c¸c tranh kh¸c cã liªn quan ®Õn tranh mÉu ®Ó so s¸nh, ®èi chøng, nh»m lµm phong phó thªm cho tiÕt d¹y vµ më réng kiÕn thøc cho HS. 2. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: GV cÇn xem kÜ tranh tr−íc vµ chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái ng¾n gän, sóc tÝch, xoay quanh néi dung bøc tranh ®Ó dÉn d¾t HS tiÕp cËn víi néi dung, yªu cÇu cña bµi häc. Tr¸nh nh÷ng c©u hái lßng vßng, dµi dßng, v« nghÜa hoÆc nh÷ng c©u hái qu¸ khã hoÆc kh«ng g¾n víi néi dung bµi häc. Nh÷ng c©u hái GV nªu cho HS cÇn lµm râ c¸c néi dung: − Tªn t¸c gi¶. − Tªn bøc tranh. − Néi dung chñ ®Ò. − ChÊt liÖu vÏ tranh. 17 − H×nh ¶nh chÝnh vµ phô trªn bøc tranh. − C¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ (bè côc) cña bøc tranh. − MÇu s¾c vµ c¸ch phèi hîp mµu s¾c trªn tranh. − C¶m nhËn c¸ nh©n vÒ bøc tranh (thÝch hay kh«ng thÝch, t¹i sao?). Sau mçi c©u tr¶ lêi, GV cÇn bæ sung vµ gi¶ng gi¶i thªm cho ®Çy ®ñ, tr¸nh nãi dµi vµ ®i s©u vµ ph©n tÝch cô thÓ tõng néi dung, nh− vËy GV sÏ dÔ m¾c sai lÇm, dÔ sa ®µ vµ dÔ ®i chÖch ra ngoµi yªu cÇu néi dung cña bµi d¹y. Tr−íc khi cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái thuéc néi dung bµi d¹y, GV cÇn yªu cÇu HS xem kÜ tranh trong SGK (hoÆc quan s¸t kÜ tranh mÉu cña GV), khi HS xem tranh cã thÓ cho c¸c em cïng trao ®æi vµ th¶o luËn t¹i bµn, hoÆc theo tæ, theo nhãm. 3. H−íng dÉn HS thùc hµnh: PhÇn h−íng dÉn HS quan s¸t, nhËn xÐt tranh ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái xoay quanh c¸c néi dung nªu trªn, GV nªn s¾p xÕp tõ 20 ®Õn 25 phót, thêi gian cßn l¹i ®Ó cho HS thùc hµnh. §èi víi c¸c líp 1, 2, cã thÓ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh− trß ch¬i, ®è vui cã néi dung liªn quan ®Õn néi dung bµi häc. §èi víi c¸c em líp 3, 4, 5, cho HS thùc hµnh b»ng h×nh thøc viÕt ra giÊy m« t¶ ng¾n gän néi dung bøc tranh vµ nªu nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng c¶m nhËn c¸ nh©n cña m×nh vÒ bøc tranh ®ã (thÝch hay kh«ng thÝch, t¹i sao?). 4. NhËn xÐt − ®¸nh gi¸ − GV NhËn xÐt chung tiÕt häc, khen ®éng viªn c¸ nh©n, nhãm tÝch cùc tham gia x©y dùng bµi häc. − Nh¾c HS th−êng xuyªn s−u tÇm c¸c bøc tranh ®Ñp, tù xem vµ tù nhËn xÐt theo nh÷ng g× GV ®· h−íng dÉn. 18 B. PhÇn ThiÕt kÕ bμi d¹y mÜ thuËt 1 theo ®Þnh h−íng ®æi míi ph−¬ng ph¸p Bμi 1. Xem tranh thiÕu nhi vui ch¬i I - Môc tiªu − HS lµm quen, tiÕp xóc víi tranh vÏ cña thiÕu nhi. − TËp quan s¸t, m« t¶ h×nh ¶nh, mµu s¾c trªn tranh. − B−íc ®Çu c¶m nhËn vÎ ®Ñp cña tõng bøc tranh. II - chuÈn bÞ GV: − 04 bøc tranh vÏ hoa hoÆc qu¶ ®¬n gi¶n b»ng nÐt (ch−a t« mµu). − Mét sè tranh thiÕu nhi vÏ c¶nh vui ch¬i (ë s©n tr−êng, ngµy lÔ, t¹i n¬i c¾m tr¹i...). − PhiÕu c©u hái th¶o luËn. − Trß ch¬i: T« mµu nhanh. HS: − Tranh s−u tÇm. − SGK, vë thùc hµnh MT. III - C¸c ho¹t ®éng d¹y - häc chñ yÕu • Giíi thiÖu bµi: GV dïng tranh hoÆc trß ch¬i ®Ó giíi thiÖu bµi cho hÊp dÉn vµ phï hîp. Ho¹t ®éng 1 Giíi thiÖu tranh vÒ ®Ò tµi vui ch¬i − GV treo mét vµi bøc tranh vµ giíi thiÖu: §©y lµ mét sè bøc tranh c¸c b¹n vÏ vÒ c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i cña thiÕu nhi. 19 C¸c b¹n ®· vÏ ho¹t ®éng vui ch¬i kh¸c nhau vµ ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. C¸c b¹n ®· chän mét trong rÊt nhiÒu c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i mµ m×nh thÝch ®Ó vÏ thµnh tranh, ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng: + C¶nh vui ch¬i ë s©n tr−êng víi rÊt nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau: nh¶y d©y, móa h¸t, kÐo co, ch¬i bi v.v... + C¶nh vui ch¬i ngµy hÌ còng cã nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau: th¶ diÒu, t¾m biÓn, tham quan du lÞch v.v... − GV nhÊn m¹nh: §Ò tµi vui ch¬i rÊt réng, ho¹t ®éng vui ch¬i rÊt phong phó vµ hÊp dÉn, cã nhiÒu ho¹t ®éng vui ch¬i cã thÓ vÏ thµnh tranh ®Ñp. NhiÒu b¹n ®· say mª ®Ò tµi nµy vµ ®· vÏ ®−îc nh÷ng tranh cã gi¸ trÞ. Chóng ta cïng xem tranh cña c¸c b¹n ®Ó th−ëng thøc vµ häc tËp c¸ch vÏ cña c¸c b¹n. Ho¹t ®éng 2 H−íng dÉn HS xem tranh − GV treo c¸c tranh mÉu cã chñ ®Ò vui ch¬i (®· chuÈn bÞ) hoÆc h−íng dÉn HS quan s¸t tranh trong Vë TËp vÏ 1. − GV ®−a ra c¸c c©u hái gîi ý ®Ó HS tiÕp cËn víi néi dung c¸c bøc tranh. C¸c c©u hái cã thÓ lµ: + Bøc tranh vÏ ho¹t ®éng nµo? + Trªn tranh cã nh÷ng h×nh ¶nh g×? + Cã nh÷ng mµu nµo ®−îc vÏ trªn tranh? + Em thÝch bøc tranh nµo nhÊt? + V× sao em thÝch bøc tranh ®ã? − GV dµnh thêi gian tõ 3 ®Õn 5 phót ®Ó HS quan s¸t c¸c bøc tranh tr−íc khi tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn. − TiÕp theo, GV chia líp thµnh c¸c nhãm, mçi nhãm tõ 4 ®Õn 6 HS ®Ó xem tranh vµ trao ®æi trong nhãm theo c¸c phiÕu hái. − GV ph¸t phiÕu hái víi c¸c néi dung: + H×nh ¶nh nµo lµ h×nh ¶nh chÝnh cña bøc tranh? (nªu c¸c h×nh ¶nh vµ m« t¶ h×nh d¸ng, ®éng t¸c). + H×nh ¶nh nµo lµ h×nh ¶nh phô? (hç trî lµm râ néi dung chÝnh). + C¸c h×nh ¶nh chÝnh, phô ®−îc s¾p xÕp ë ®©u. + Em cã thÓ cho biÕt c¸c h×nh ¶nh trong tranh ®ang diÔn ra ë ®©u? (®Þa ®iÓm). 20