www.VNMATH.com
Vò Minh Hμ
ThiÕt kÕ bμi gi¶ng
a
N©ng cao − TËp mét
Nhμ xuÊt b¶n §¹i Häc s− ph¹m
1
www.VNMATH.com
ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n :
Gi¸m ®èc : §inh Ngäc B¶o
Tæng biªn tËp : Lª A
ChÞu tr¸ch nhiÖm néi dung vμ b¶n quyÒn:
C«ng ty TNHH s¸ch gi¸o dôc H¶i Anh
Biªn tËp vμ söa bμi :
KÜ thuËt vi tÝnh :
Tr×nh bμy b×a :
Ph¹m ngäc b¾c
Th¸i s¬n − S¬n l©m
Thu H−¬ng
M· sè : 02.02.82/158. PT 2006
ThiÕt kÕ bμi gi¶ng ho¸ häc 10, N©ng cao − TËp mét
In 1000 cuèn, khæ 17 × 24 cm, t¹i C«ng ty Cæ phÇn In Phóc Yªn.
Sè ®¨ng kÝ KHXB : 219 − 2006/CXB/82 − 25/§HSP ngµy 28/3/06.
In xong vµ nép l−u chiÓu th¸ng 10 n¨m 2006.
2
www.VNMATH.com
Lêi nãi ®Çu
§Ó hç trî cho viÖc d¹y – häc m«n Ho¸ häc 10 theo ch−¬ng tr×nh s¸ch gi¸o
khoa (SGK) míi ¸p dông tõ n¨m häc 2006 – 2007, chóng t«i biªn so¹n cuèn
ThiÕt kÕ bμi gi¶ng Ho¸ häc 10 n©ng cao gåm hai tËp. S¸ch giíi thiÖu c¸ch thiÕt
kÕ bµi gi¶ng theo tinh thÇn ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc nh»m ph¸t huy tÝnh tÝch
cùc nhËn thøc cña häc sinh (HS).
VÒ néi dung : S¸ch b¸m s¸t néi dung SGK Ho¸ häc 10 n©ng cao theo
ch−¬ng tr×nh cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hµnh. ë mçi tiÕt d¹y ®Òu chØ râ
môc tiªu vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é cho HS; c¸c c«ng viÖc cÇn chuÈn bÞ cña
gi¸o viªn (GV); c¸c ph−¬ng tiÖn trî gi¶ng cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o chÊt l−îng
tõng bµi, tõng tiÕt lªn líp. Ngoµi ra, s¸ch cßn më réng, bæ sung thªm mét sè néi
dung liªn quan ®Õn bµi gi¶ng b»ng nhiÒu ho¹t ®éng nh»m cung cÊp thªm t− liÖu ®Ó
c¸c thÇy, c« gi¸o tham kh¶o, vËn dông tïy theo ®èi t−îng vµ môc ®Ých d¹y häc.
VÒ ph−¬ng ph¸p d¹y – häc : S¸ch ®−îc triÓn khai theo h−íng tÝch cùc ho¸
ho¹t ®éng cña HS, lÊy c¬ së cña mçi ho¹t ®éng lµ nh÷ng viÖc lµm cña HS d−íi
sù h−íng dÉn, gîi më cña thÇy, c« gi¸o. S¸ch còng ®−a ra nhiÒu h×nh thøc ho¹t
®éng hÊp dÉn, phï hîp víi ®Æc tr−ng m«n häc nh− : thÝ nghiÖm, quan s¸t vËt thËt
hay m« h×nh, th¶o luËn, thùc hµnh,… nh»m ph¸t huy tÝnh ®éc lËp, tù gi¸c cña HS.
§Æc biÖt s¸ch chó träng tíi kh©u thùc hµnh trong bµi häc, ®ång thêi chØ râ tõng
ho¹t ®éng cô thÓ cña GV vµ HS trong mét tiÕn tr×nh d¹y – häc, coi ®©y lµ hai ho¹t
®éng cïng nhau, trong ®ã c¶ HS vµ GV ®Òu lµ chñ thÓ.
Chóng t«i hi väng cuèn s¸ch nµy sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o h÷u Ých, gãp phÇn
hç trî c¸c thÇy, c« gi¸o ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Ho¸ häc 10 trong viÖc n©ng
cao chÊt l−îng bµi gi¶ng cña m×nh. Chóng t«i rÊt mong nhËn ®−îc ý kiÕn ®ãng
gãp cña quý thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc gÇn xa ®Ó cuèn s¸ch ®−îc hoµn thiÖn h¬n.
t¸c gi¶
3
www.VNMATH.com
3
56
15
16
26
27
37
7
8
9
10
11
12
13
14
17
18
19
20
21
22
23
24
25
29
30
31
32
33
34
35
36
28
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
111
112
113
114
115
116 117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
1 57
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
4
127
77
www.VNMATH.com
TiÕt 1
¤n tËp ®Çu n¨m
A. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
• HÖ thèng l¹i c¸c kh¸i niÖm, kiÕn thøc c¬ b¶n mµ HS ®· ®−îc häc ë THCS.
• ¤n l¹i c¸c d¹ng bµi tËp c¬ b¶n HS ®· ®−îc häc, c¸c c«ng thøc th−êng dïng
®Ó tÝnh to¸n.
2. KÜ n¨ng
• RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm mét sè bµi tËp cã liªn quan ®Õn cÊu t¹o nguyªn tö.
• KÜ n¨ng lµm bµi to¸n tÝnh theo ph−¬ng tr×nh cã sö dông ®Õn c«ng thøc tÝnh
tØ khèi cña chÊt khÝ, c«ng thøc tÝnh nång ®é mol, nång ®é phÇn tr¨m cña
dung dÞch...
B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vμ häc sinh
GV:
• M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹.
• HÖ thèng c©u hái, bµi tËp...
HS: ¤n tËp l¹i c¸c néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ë THCS.
C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
KiÕn thøc cÇn «n tËp
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh c¸c néi dung HS: Nghe vµ biÕt ®−îc nh÷ng kiÕn thøc
chÝnh cÇn «n tËp trong tiÕt häc:
c¬ b¶n cÇn ®−îc «n l¹i trong tiÕt häc.
− Nguyªn tö
− B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸
häc
− Nguyªn tè ho¸ häc
5
www.VNMATH.com
− Ho¸ trÞ cña nguyªn tè
− Ph©n lo¹i c¸c chÊt v« c¬
− §Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng
− Mol
− TØ khèi cña c¸c chÊt khÝ
− Dung dÞch.
GV: ¤n tËp chi tiÕt tõng phÇn:
1. Nguyªn tö
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh c©u hái vµ HS: Th¶o luËn
yªu cÇu HS c¸c nhãm th¶o luËn vµo
giÊy trong:
a) Nguyªn tö lµ g×?
a) Nguyªn tö lµ c¸c h¹t v« cïng nhá bÐ
t¹o nªn c¸c chÊt.
b) CÊu t¹o cña nguyªn tö?
b) Nguyªn tö ®−îc t¹o bëi h¹t nh©n
mang ®iÖn tÝch d−¬ng vµ líp vá cã mét
hay nhiÒu electron mang ®iÖn tÝch ©m.
c) §Æc ®iÓm cña c¸c h¹t cÊu t¹o nªn + Electron:
− KÝ hiÖu: e
nguyªn tö?
− §iÖn tÝch 1−
− Khèi l−îng rÊt nhá.
+ H¹t nh©n: gåm cã h¹t proton vµ
n¬tron
+ H¹t proton:
− KÝ hiÖu p
− §iÖn tÝch: 1+
− Khèi l−îng ≈ 1 u (hay 1 ®vC)
− Trong nguyªn tö sè h¹t proton = sè
h¹t electron.
+ H¹t n¬tron:
− KÝ hiÖu: n
− Kh«ng mang ®iÖn.
Khèi l−îng: ≈ 1 u (hay 1 ®vC).
6
www.VNMATH.com
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh ý kiÕn ®·
thèng nhÊt cña c¸c nhãm.
2. Nguyªn tè ho¸ häc
GV: Gäi mét HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ HS: Nªu kh¸i niÖm:
nguyªn tè ho¸ häc, GV chiÕu lªn mµn − Nguyªn tè ho¸ häc lµ tËp hîp nh÷ng
h×nh.
nguyªn tö cã cïng sè h¹t proton trong
h¹t nh©n.
− Nh÷ng nguyªn tö cña cïng mét
nguyªn tè ho¸ häc cã tÝnh chÊt ho¸ häc
gièng nhau.
3. Ho¸ trÞ cña mét nguyªn tö
GV: Nªu c©u hái vµ chiÕu lªn mµn
h×nh:
HS: Tr¶ lêi
− Ho¸ trÞ lµ g×?
Ho¸ trÞ: Lµ con sè hiÓn thÞ kh¶ n¨ng
liªn kÕt cña nguyªn tö nguyªn tè nµy
víi nguyªn tö cña nguyªn tè kh¸c.
− Quy t¾c ho¸ trÞ?
− Quy t¾c ho¸ trÞ:
→ GV gäi HS tr¶ lêi.
a
b
VD: Trong c«ng thøc: A x B y ta cã:
ax = by
GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp (GV
chiÕu ®Ò bµi lªn mµn h×nh).
Bµi tËp 1: TÝnh ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn HS: Lµm bµi tËp vµo vë.
tè trong c¸c hîp chÊt: MnO2, PbO,
PbO2, NH3, H2S, SO2, SO3 (biÕt ho¸ trÞ
cña oxi lµ 2, cña hi®ro lµ 1).
GV: Gäi mét HS x¸c ®Þnh ho¸ trÞ cña
c¸c nguyªn tè trong c¸c hîp chÊt trªn.
4. §Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng
GV: Nªu c©u hái (GV chiÕu néi dung
c©u hái lªn mµn h×nh):
7
www.VNMATH.com
− Néi dung cña ®Þnh luËt b¶o toµn khèi HS: Nªu néi dung cña ®Þnh luËt b¶o
l−îng?
toµn khèi l−îng.
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh:
VD: Ta cã ph−¬ng tr×nh ph¶n øng
A + B → C + D + E...
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng, ta
cã: mA + mB = mC + mD + mE...
GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp ¸p dông
(GV chiÕu ®Ò bµi lªn mµn h×nh).
Bµi tËp 2: Cho 1,21 gam hçn hîp A
gåm Mg, Zn, Cu, t¸c dông hoµn toµn
víi oxi d−, thu ®−îc hçn hîp chÊt r¾n
B cã khèi l−îng 1,61 gam. TÝnh thÓ
tÝch dung dÞch HCl 1M tèi thiÓu cÇn
dïng ®Ó hoµ tan B.
GV: Gäi HS nªu h−íng dÉn gi¶i, GV HS: Ph¸t biÓu c¸c ý kiÕn ®Ó t×m ra
chiÕu phÇn gîi ý (c¸c b−íc lµm) lªn h−íng lµm bµi.
mµn h×nh:
− ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng.
− ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi
l−îng ®Ó tÝnh khèi l−îng oxi ®· ph¶n
øng.
− T×m mèi liªn quan gi÷a sè mol oxi
ph¶n øng vµ sè mol cña axit HCl.
− TÝnh thÓ tÝch dd HCl 1M cÇn dïng.
HS: Lµm bµi tËp theo ý kiÕn ®· thèng
nhÊt mµ GV chiÕu trªn mµn h×nh:
Gi¶i: PTP¦:
o
t
→ 2MgO
2Mg + O2 ⎯⎯
x
0,5x
x
o
t
→ 2ZnO
2Zn + O2 ⎯⎯
y
8
0,5y
y
(1)
(2)
www.VNMATH.com
o
t
2Cu + O2 ⎯⎯
→ CuO
z
0,5z
z
MgO + 2HCl → MgCl2 + H2O
x
(5)
2y
CuO + 2HCl → CuCl2 +2H2O
z
(4)
2x
ZnO + 2HCl → ZnCl2 + H2O
y
(3)
(6)
2z
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng:
m O2 (p−) = mB − mA
= 1,61− 1,21 = 0,4 gam
0, 4
⇒ n O2 (p−) =
= 0,0125 mol.
32
Gäi sè mol Mg, Zn, Cu cã trong
1,21 gam hçn hîp lÇn l−ît lµ x, y, z.
Theo ph−¬ng tr×nh: ta thÊy
nHCl cÇn dïng = 4 × n O2 (p−)
= 4 × 0,0125 = 0,05 mol
n
0,05
⇒ Vdd HCl =
=
= 0,05 (lit).
1
CM
GV: Cã thÓ gäi HS ®Ò xuÊt c¸c c¸ch
gi¶i kh¸c.
5. Mol
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh c¸c c©u hái HS: Th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u
→ GV yªu cÇu c¸c nhãm th¶o luËn:
hái mµ GV ®−a ra:
− Mol lµ g×?
− Mol lµ l−îng chÊt cã chøa 6.1023
nguyªn tö hoÆc ph©n tö cña chÊt ®ã.
− Khèi l−îng mol lµ g×?
− Khèi l−îng mol lµ khèi l−îng tÝnh
b»ng gam cña 6.1023 nguyªn tö hoÆc
ph©n tö cña chÊt ®ã.
9
www.VNMATH.com
− Kh¸i niÖm vÒ thÓ tÝch mol cña chÊt − ThÓ tÝch mol cña chÊt khÝ lµ thÓ tÝch
chiÕm bëi 6.1023 ph©n tö cña chÊt khÝ
khÝ?
®ã (ë ®ktc, thÓ tÝch mol cña c¸c chÊt
khÝ lµ 22,4 lit).
− C¸c biÓu thøc thÓ hiÖn sù chuyÓn ®æi − C¸c biÓu thøc:
gi÷a khèi l−îng, l−îng chÊt, thÓ tÝch
m
; m = n × M;
+n=
mol cña chÊt khÝ?
M
+ VkhÝ (dktv) = n × 22,4; nkhÝ (®ktc) =
+n=
V
22, 4
A
; A = n × N;
N
Trong ®ã:
− n lµ sè mol (l−îng chÊt);
− m lµ khèi l−îng;
− M lµ khèi l−îng mol;
− A lµ sè ph©n tö chÊt;
− N lµ sè Avoga®ro (N ≈ 6.1023);
− V lµ thÓ tÝch khÝ (lit).
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh ý kiÕn cña c¸c
nhãm vµ nhËn xÐt.
GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp 3 (GV
chiÕu ®Ò bµi tËp lªn mµn h×nh).
Bµi tËp 3: H·y tÝnh thÓ tÝch (ë ®ktc) HS: Lµm bµi tËp vµo vë.
cña hçn hîp cã chøa 1,1g CO2 vµ Trong hçn hîp khÝ cã:
m 1,1
1,6g O2
=
= 0,025 mol
n CO2 =
M
44
1,6
n O2 =
= 0,05 mol
32
Tæng sè mol cña hçn hîp khÝ lµ:
nhçn hîp = 0,025 + 0,05 = 0,075 mol
ThÓ tÝch cña hçn hîp khÝ (ë ®ktc) lµ:
Vhçn hîp = n × 22,4 = 0,075 × 22,4
= 1,68 lit.
10
www.VNMATH.com
GV: ChiÕu bµi lµm cña mét sè HS lªn
mµn h×nh vµ gäi c¸c em HS kh¸c nhËn
xÐt söa sai (nÕu cã).
Ho¹t ®éng 2
GV: Tãm t¾t l¹i c¸c néi dung chÝnh ®·
«n tËp vµ nh¾c nhë HS vÒ nhµ «n tËp
c¸c néi dung sÏ luyÖn tËp ë tiÕt sau:
− TØ khèi cña chÊt khÝ
− Sù ph©n lo¹i cña c¸c chÊt v« c¬
− Dung dÞch
− B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸
häc.
Phô lôc
PhiÕu häc tËp
Bμi tËp 1: TÝnh ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè trong c¸c hîp chÊt sau:
MnO2, PbO, PbO2, NH3, H2S, SO2, SO3
(biÕt ho¸ trÞ cña oxi lµ 2, cña hi®ro lµ 1)
Bμi tËp 2: Cho 1,21 gam hçn hîp A gåm Mg, Zn, Cu, t¸c dông hoµn toµn víi oxi d−, thu
®−îc hçn hîp chÊt r¾n B cã khèi l−îng 1,61 gam. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl
1M tèi thiÓu cÇn dïng ®Ó hoµ tan B.
Bμi tËp 3: H·y tÝnh thÓ tÝch (ë ®ktc) cña hçn hîp cã chøa 1,1g CO2 vµ 1,6g O2.
TiÕt 2
¤n tËp ®Çu n¨m (tiÕp)
A. Môc tiªu
1. KiÕn thøc
• HÖ thèng l¹i c¸c kh¸i niÖm, kiÕn thøc c¬ b¶n mµ HS ®· ®−îc häc ë THCS.
• ¤n l¹i c¸c d¹ng bµi tËp c¬ b¶n HS ®· ®−îc häc, c¸c c«ng thøc th−êng dïng
®Ó tÝnh to¸n.
11
www.VNMATH.com
2. KÜ n¨ng
• RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm mét sè bµi tËp cã liªn quan ®Õn cÊu t¹o nguyªn tö.
• KÜ n¨ng lµm bµi to¸n tÝnh theo ph−¬ng tr×nh cã sö dông ®Õn c«ng thøc tÝnh
tØ khèi cña chÊt khÝ, c«ng thøc tÝnh nång ®é mol, nång ®é phÇn tr¨m cña
dung dÞch...
B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vμ häc sinh
GV:
• M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹.
• HÖ thèng c©u hái, bµi tËp...
HS: ¤n tËp l¹i c¸c néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ë THCS.
C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
6. tØ khèi cña c¸c chÊt khÝ
GV: Nh¾c l¹i néi dung, kiÕn thøc ®· «n
tËp ë tiÕt 1 vµ chiÕu lªn mµn h×nh néi
dung cÇn «n tËp ë tiÕt nµy.
HS: C«ng thøc tÝnh tØ khèi cña khÝ A so
− Em h·y viÕt c«ng thøc tÝnh tØ khèi víi khÝ B lµ:
M
cña khÝ A so víi khÝ B, c«ng thøc tÝnh
dA/B = A
MB
tØ khèi cña khÝ A so víi kh«ng khÝ.
Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu cã trong biÓu Trong ®ã:
thøc.
MA lµ khèi l−îng mol cña khÝ A;
→ GV gäi HS viÕt lªn b¶ng vµ gi¶i
MB lµ khèi l−îng mol cña khÝ B.
thÝch (hoÆc GV chiÕu bµi lµm cña HS
+ C«ng thøc tÝnh tØ khèi cña khÝ A so
lªn mµn h×nh).
víi kh«ng khÝ:
MA
M
dA/KK =
= A
M KK
29
GV: ChiÕu c©u hái lªn mµn h×nh:
12
www.VNMATH.com
Trong ®ã: khèi l−îng mol trung b×nh
cña kh«ng khÝ lµ 29.
+ ý nghÜa: TØ khèi cña khÝ A so víi
kh«ng khÝ cho biÕt khÝ A nÆng h¬n hay
nhÑ h¬n kh«ng khÝ bao nhiªu lÇn.
GV: ChiÕu ®Ò bµi tËp 1 lªn mµn h×nh,
yªu cÇu HS lµm bµi tËp vµo vë.
Bµi tËp 1:
HS: Lµm bµi tËp vµo vë:
a) TÝnh tØ khèi cña khÝ CH4, CO2 so víi a) TØ khèi cña c¸c khÝ CH4, CO2 so víi
hi®ro.
hi®ro lµ:
M CH4
b) TÝnh tØ khèi cña khÝ Cl2, SO3 so víi
16
=8
d CH4 =
=
kh«ng khÝ.
M H2
2
H2
d CO2
=
H2
M CO2
M H2
=
44
= 22
2
b) TØ khèi cña c¸c khÝ Cl2, SO3 so víi
kh«ng khÝ lµ:
M Cl2
71
=
=
= 2,45
d Cl2
M KK
29
KK
d SO3
=
KK
M SO3
M KK
=
80
= 2,76
29
Ho¹t ®éng 2
7. Dung dÞch
GV: Yªu cÇu c¸c nhãm HS th¶o luËn HS: Th¶o luËn nhãm:
víi c¸c néi dung sau (GV chiÕu c©u
hái lªn mµn h×nh):
a) §é tan cña mét chÊt trong n−íc lµ a) §é tan cña mét chÊt trong n−íc:
g×? Nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn ®é − Lµ sè gam chÊt ®ã cã thÓ hoµ tan
®−îc trong 100g n−íc ®Ó t¹o thµnh
tan cña mét chÊt trong n−íc?
dung dÞch b·o hoµ t¹i mét nhiÖt ®é x¸c
®Þnh.
13
www.VNMATH.com
− §é tan cña c¸c chÊt r¾n trong n−íc
phô thuéc vµo nhiÖt ®é. §é tan cña c¸c
chÊt khÝ phô thuéc vµo nhiÖt ®é, ¸p
suÊt.
b) C¸c c«ng thøc tÝnh nång ®é dung b) C¸c c«ng thøc tÝnh nång ®é cña
dÞch (mµ c¸c em ®· biÕt)? Gi¶i thÝch dung dÞch:
c¸c kÝ hiÖu cã trong c«ng thøc.
+ C«ng thøc tÝnh nång ®é phÇn tr¨m:
m
C% = ct × 100%
m dd
Trong ®ã:
mct lµ khèi l−îng chÊt tan (tÝnh b»ng
gam);
mdd lµ khèi l−îng dung dÞch (tÝnh b»ng
gam).
+ C«ng thøc tÝnh nång ®é mol:
n
CM =
V
Trong ®ã:
n lµ sè mol chÊt tan;
V lµ thÓ tÝch cña dung dÞch (lit).
GV: ChiÕu ®Ò bµi tËp 2 lªn mµn h×nh,
yªu cÇu HS lµm bµi tËp vµo vë.
Bµi tËp 2: Hoµ tan 16 gam NaOH vµo HS: Lµm bµi tËp vµo vë:
n−íc ®Ó ®−îc 200 ml dung dÞch.
a) Sè mol NaOH cã trong 200 ml dung
a) TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch dÞch lµ:
NaOH.
m
16
nNaOH =
=
= 0,4 mol
M
40
b) CÇn dïng bao nhiªu gam dung dÞch
axit H2SO4 19,6% ®Ó trung hoµ hÕt → Nång ®é mol cña dung dÞch lµ:
50ml dung dÞch NaOH nãi trªn?
0, 4
n
CM =
= 2M
=
0,2
V
b) Ph−¬ng tr×nh ph¶n øng trung hoµ:
2NaOH + H2SO4 → Na2SO4 + 2H2O
14
www.VNMATH.com
Sè mol NaOH cÇn dïng lµ:
nNaOH = CM × V = 2 × 0,05 = 0,1 mol
Theo ph−¬ng tr×nh:
1
1
n H2SO4 = nNaOH = × 0,1 = 0,05 mol
2
2
m H2SO4 = n × M = 0,05 × 98 = 4,9 gam
Khèi l−îng dung dÞch H2SO4 cÇn dïng
lµ:
m
4,9
× 100%
mdd = ct × 100% =
19,6
C%
= 25 gam
GV: ChiÕu bµi lµm cña mét sè HS lªn
mµn h×nh, nhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm.
Ho¹t ®éng 3
8. Sù ph©n lo¹i c¸c hîp chÊt v« c¬
(theo tÝnh chÊt ho¸ häc)
GV: ë líp 8, 9 c¸c em ®· ®−îc biÕt
nh÷ng lo¹i hîp chÊt v« c¬ nµo? Cho vÝ
dô minh ho¹.
GV: Gäi HS tr¶ lêi, GV chiÕu lªn mµn HS: Tr¶ lêi c©u hái:
h×nh.
C¸c hîp chÊt v« c¬ ®−îc ph©n thµnh 4
lo¹i:
a) Oxit:
− Oxit baz¬: lµ nh÷ng oxit t¸c dông
®−îc víi dung dÞch axit t¹o ra muèi vµ
n−íc.
VD: CaO, MgO, Fe2O3...
− Oxit axit: lµ nh÷ng oxit t¸c dông víi
dung dÞch baz¬ t¹o ra muèi vµ n−íc.
VD: SO3, SO2, CO2
15
www.VNMATH.com
− Oxit l−ìng tÝnh: lµ nh÷ng oxit t¸c
dông ®−îc víi dung dÞch axit vµ dung
dÞch baz¬ t¹o ra muèi vµ n−íc.
VD: Al2O3, ZnO...
− Oxit trung tÝnh: lµ nh÷ng oxit kh«ng
t¸c dông ®−îc víi dung dÞch axit vµ
dung dÞch baz¬ (cßn gäi lµ oxit kh«ng
t¹o muèi).
VD: CO, NO...
b) Axit: t¸c dông víi baz¬ t¹o ra muèi
vµ n−íc.
VD: H2SO4, HCl...
c) Baz¬: Baz¬ t¸c dông víi dung dÞch
axit t¹o ra muèi vµ n−íc.
VD: NaOH, Fe(OH)3, Mg(OH)2...
d) Muèi:
VD: K2SO4, NaNO3, ZnCl2...
GV: Gäi c¸c em HS kh¸c nhËn xÐt, söa
sai (nÕu cã).
Ho¹t ®éng 4
9. B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
GV: Yªu cÇu HS nªu cÊu t¹o cña b¶ng HS: CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn:
tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc vµ ý a) ¤ nguyªn tè: cho biÕt sè hiÖu
nghÜa cña nã.
nguyªn tö, kÝ hiÖu ho¸ häc, tªn nguyªn
(GV chiÕu trªn mµn h×nh c¸c néi dung tè, nguyªn tö khèi cña nguyªn tè ®ã.
trªn, sau khi HS ph¸t biÓu)
b) Chu k×: Gåm c¸c nguyªn tè mµ
nguyªn tö cña chóng cã cïng sè líp
electron vµ ®−îc s¾p xÕp theo chiÒu
t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n. Trong
mét chu k×, khi ®i tõ tr¸i qua ph¶i: tÝnh
kim lo¹i cña nguyªn tè gi¶m dÇn, tÝnh
phi kim t¨ng dÇn.
16
www.VNMATH.com
c) Nhãm: Gåm c¸c nguyªn tè mµ
nguyªn tö cña chóng cã sè electron líp
ngoµi cïng b»ng nhau vµ ®−îc s¾p xÕp
theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n.
Trong mét nhãm: ®i tõ trªn xuèng,
tÝnh kim lo¹i cña c¸c nguyªn tè t¨ng
dÇn, tÝnh phi kim cña c¸c nguyªn tè
gi¶m dÇn.
GV: ChiÕu ®Ò bµi tËp 3 lªn mµn h×nh.
Bµi tËp 3: Nguyªn tè A trong b¶ng HS: Lµm bµi tËp vµo vë.
tuÇn hoµn cã sè hiÖu nguyªn tö lµ 12.
H·y cho biÕt:
a) CÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè A, a) CÊu t¹o nguyªn tö cña nguyªn tè A:
vÞ trÝ cña A trong b¶ng tuÇn hoµn.
− H¹t nh©n: cã ®iÖn tÝch 12+
− Trong nh©n cã 12 h¹t proton vµ 12
h¹t electron.
− Líp vá: gåm 12 electron
* VÞ trÝ cña A trong b¶ng tuÇn hoµn:
Sè thø tù: 12.
Chu k×: 3.
Nhãm: II
b) TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña b) TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc tr−ng cña A
lµ: A lµ kim lo¹i.
nguyªn tè A.
c) So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña c) So s¸nh víi c¸c nguyªn tè n»m c¹nh
nguyªn tè A víi c¸c nguyªn tè ®øng A trong b¶ng tuÇn hoµn: A lµ Mg.
c¹nh A trong b¶ng tuÇn hoµn.
TÝnh kim lo¹i:
− Mg m¹nh h¬n Al
− Mg yÕu h¬n Na
− Mg m¹nh h¬n Be
− Mg yÕu h¬n Ca.
GV: ChiÕu bµi lµm cña HS lªn mµn
h×nh.
17
www.VNMATH.com
Ho¹t ®éng 5
Cñng cè − bµi tËp vÒ nhµ
GV: Nh¾c l¹i c¸c néi dung ®· «n tËp.
Ra bµi tËp vÒ nhµ.
Phô lôc
PhiÕu häc tËp
Bμi tËp 1: Natri cã nguyªn tö khèi lµ 23, trong h¹t nh©n nguyªn tö cã 11 proton; s¾t
cã nguyªn tö khèi lµ 56, trong h¹t nh©n nguyªn tö cã 30 n¬tron. H·y cho
biÕt tæng sè c¸c h¹t proton, n¬tron, electron t¹o nªn nguyªn tö natri vµ
nguyªn tö s¾t.
Bμi tËp 2: H·y tÝnh thÓ tÝch (ë ®ktc) cña:
a) Hçn hîp khÝ gåm cã 6,4 gam khÝ O2 vµ 22,4 gam khÝ N2.
b) Hçn hîp khÝ gåm cã 0,75 mol CO2; 0,5 mol CO vµ 0,25 mol N2.
Bμi tËp 3: H·y tÝnh khèi l−îng cña:
a) Hçn hîp chÊt r¾n gåm 0,2 mol Fe vµ 0,5 mol Cu.
b) Hçn hîp khÝ gåm cã 33,6 lÝt CO2; 11,2 lÝt CO vµ 5,6 lÝt N2 (ë ®ktc).
18
www.VNMATH.com
Ch−¬ng 1
Nguyªn tö
Bµi 1
Thμnh phÇn nguyªn tö
A. Môc tiªu
HS biÕt:
• Nguyªn tö lµ phÇn nhá nhÊt cña nguyªn tè. Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng.
• HS biÕt ®−îc thµnh phÇn cÊu t¹o cña nguyªn tö.
B. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn vμ häc sinh
GV: Tranh ¶nh:
• S¬ ®å tãm t¾t thÝ nghiÖm t×m ra tia ©m cùc.
• M« h×nh thÝ nghiÖm kh¸m ph¸ h¹t nh©n nguyªn tö.
• §Üa mÒm m« t¶ thµnh phÇn cÊu t¹o nguyªn tö vµ cÊu t¹o rçng cña nguyªn
tö (NÕu cã ®iÒu kiÖn, GV cã thÓ chuÈn bÞ ®Ó chiÕu c¸c h×nh 1.1, 1.2, 1.3 lªn
mµn h×nh).
C. TiÕn tr×nh bμi gi¶ng
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1
I. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña nguyªn tö
1. Electron
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh môc tiªu cña
tiÕt häc.
GV: ChiÕu lªn mµn h×nh:
HS: Nghe vµ ghi bµi.
H×nh 1.1; 1.2 vµ thuyÕt tr×nh vÒ thÝ a) Sù t×m ra electron
nghiÖm t×m ra tia ©m cùc, khèi l−îng
vµ ®iÖn tÝch cña electron...
HS: Theo dâi trªn mµn h×nh vµ ghi bµi.
19
www.VNMATH.com
GV: KÕt luËn vµ chiÕu lªn mµn h×nh:
H¹t cã khèi l−îng v« cïng nhá, mang
®iÖn tÝch ©m lµ h¹t electron.
b) Khèi l−îng vµ ®iÖn tÝch cña electron
GV: ThuyÕt tr×nh vµ chiÕu lªn mµn HS: Nghe vµ ghi bµi
h×nh: B»ng thùc nghiÖm, ng−êi ta ®· − Khèi l−îng:
−
x¸c ®Þnh ®−îc chÝnh x¸c khèi l−îng vµ
me = 9,1094.10 31kg
®iÖn tÝch cña electron.
− §iÖn tÝch:
qe = −1,602.10
−19
C (Culong)
− §iÖn tÝch cña electron ®−îc quy −íc
lµ 1−.
Ho¹t ®éng 2
GV: ChiÕu m« h×nh thÝ nghiÖm kh¸m 2. Sù t×m ra h¹t nh©n nguyªn tö
ph¸ ra h¹t nh©n nguyªn tö lªn mµn
h×nh 1.3 vµ thuyÕt tr×nh:
− B¾n mét chïm tia α, mang ®iÖn tÝch
d−¬ng vµo mét l¸ kim lo¹i vµng máng.
KÕt qu¶ thÝ nghiÖm cho thÊy hÇu hÕt
c¸c h¹t ®Òu xuyªn th¼ng qua l¸ vµng,
nh−ng cã mét sè rÊt Ýt ®i lÖch h−íng
ban ®Çu hoÆc bÞ bËt l¹i khi gÆp l¸ vµng.
→ VËy chóng ta cã thÓ gi¶i thÝch ®iÒu
nµy nh− thÕ nµo?
GV: Cã thÓ gäi mét sè HS tr×nh bµy HS: Cã thÓ gi¶i thÝch:
suy nghÜ cña m×nh, sau ®ã GV nªu kÕt − Nguyªn tö cã cÊu t¹o rçng.
luËn.
− C¸c electron chuyÓn ®éng t¹o ra vá
electron bao quanh mét h¹t mang ®iÖn
tÝch d−¬ng cã kÝch th−íc nhá bÐ so víi
kÝch th−íc cña nguyªn tö, n»m ë t©m
nguyªn tö, ®ã lµ h¹t nh©n nguyªn tö.
20
- Xem thêm -