Tài liệu Thị trường giao sau ngoại tệ trên thế giới

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HỒ CHÍ MINH KHOA NGÂN HÀNG CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG BÀI TIỂU LUẬN MÔN:THANH TOÁN QUỐC TẾ ĐỀ TÀI: THỊ TRƯỜNG GIAO SAU NGOẠI TỆ TRÊN THẾ GIỚI NHÓM: NGUYỄN HẢI DƯƠNG QT2 VÕ THỊ PHỤNG TÔ ÁNH PHƯỢNG VŨ THỊ HOÀI THU PHẠM THỊ MỸ THUẬN NGUYỄN THANH THƯ LƯ THỊ HUYỀN TRANG NH5 KT3 QT2 KT14 QT1 QT1 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ MỤC LỤC MỤC LỤC ...................................................................................................... 2 LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................ 4 NỘI DUNG ..................................................................................................... 5 I. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG GIAO SAU: (FUTURES MARKET) .............................................................................. 5 II. TÌM HIỂU VỀ THỊ TRƯỜNG GIAO SAU: ................................... 8 1. Khái niệm: ........................................................................................... 8 2. Đặc điểm của HĐGS trên TTGS: ......................................................... 9 2.1. Đặc điểm : ..................................................................................... 9 2.2. Tài sản : ...................................................................................... 11 2.3. Độ lớn tài sản: ............................................................................. 12 2.4. Thỏa thuận chuyển giao: ............................................................. 15 2.5. Thời điểm giao hàng: (thời điểm đáo hạn hợp đồng) ................... 15 2.6. Yết giá: ........................................................................................ 17 2.7. Cách đọc yết giá:......................................................................... 18 2.8. Giới hạn dịch chuyển giá hàng ngày: .......................................... 20 2.9. Đánh giá trạng thái hàng ngày .................................................... 22 2.10. Giới hạn mức đầu tư: ............................................................... 23 2.11. Tính thanh khoản của hợp đồng giao sau: ................................ 25 2.12. Các loại lệnh để giao dịch tương lai: ....................................... 25 2.13. Các thành phần tham gia .......................................................... 29 3. Cơ chế giao dịch: ............................................................................... 32 3.1. Hand signals................................................................................ 32 3.2. Các bước giao dịch trên thị trường: ............................................ 32 4. Mục đích của hợp đồng giao sau:....................................................... 44 5. Phí giao dịch và thuế: ........................................................................ 46 NH789K35 2 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ 5.1. Chi phí giao dịch trên thị trường giao sau:.................................. 46 5.2. Thuế (Taxes) ................................................................................ 50 6. Cơ chế hình thành giá trên hợp dồng giao sau:................................... 51 6.1. Đặc điểm của giá giao sau: ......................................................... 51 6.2. Mô hình định giá giao sau: .......................................................... 53 III. MỐI QUAN HỆ GIỮA THỊ TRƯỜNG GIAO SAU VỚI THỊ TRƯỜNG GIAO NGAY VÀ THỊ TRƯỜNG KỲ HẠN:........................ 62 1. Mối quan hệ giữa hợp đồng giao sau và hợp đồng giao ngay. ............ 62 1.1. Vị thế mua và vị thế bán trên thị trường giao sau ........................ 62 1.2. Đóng một hợp đồng giao sau: ....................................................... 63 1.2.1. Nếu bán giao sau .................................................................... 63 1.2.2. Nếu mua giao sau ................................................................... 63 1.3. Phòng ngừa vị thế mua và vị thế bán ........................................... 63 1.4. Rủi ro Basic .................................................................................. 65 1.5. Sự hội tụ của giá giao ngay và giá giao sau vào ngày đáo hạn........ 65 1.5.1. Basic âm ................................................................................. 65 1.5.2. Basic dương ........................................................................... 66 2. Mối quan hệ giữa hợp đồng giao sau và hợp đồng kỳ hạn. ................. 67 2.1. Giống nhau: ................................................................................... 67 2.2. Khác nhau: .................................................................................... 67 LỜI CẢM ƠN .............................................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 71 NH789K35 3 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ LỜI MỞ ĐẦU Hiện nay trên thị trường ngoại hối tồn tại khá nhiều công cụ phái sinh. Bên cạnh mục đích phòng ngừa rủi ro thì các công cụ phái sinh này ngày càng được sử dụng rộng rãi với mục đích đầu cơ nhằm tìm kiếm những khoản lợi nhuận khổng lồ, đặc biệt là hợp đồng giao sau, hoán đổi và quyền chọn Các công cụ phái sinh góp phần làm cho thị trường ngoại hối diễn ra sôi động hơn, dòng ngoại tệ luân phiên ra vào thị trường. Trong giới hạn của bài nghiên cứu, chúng em chỉđề cập đến hợp đồng giao sau-một hợp đồng khá phổ biến hiện nay, bằng chứng là khối lượng giao dịch của nó tăng liên tục qua các năm. Bài viết này chỉ là những nghiên sơ bộ ban đầu về thị trường giao sau. Mặc dù chúng em cố gắng rất nhiều, nhưng không thể tránh khỏi những sai sót về mặt nội dung và nhận thức về thị trường này. ĐH KINH TẾ 18/3/2012 NHÓM THUYẾT TRÌNH NH789K35 4 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ NỘI DUNG I. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG GIAO SAU: (FUTURES MARKET) Nguồn gốc của TTGS ngay từ thời Trung cổ tại Châu Âu, đó là mối quan hệ được hình thành giữa thương nhân và nông dân. Vào những năm mất mùa, người nông dân trữ hàng làm giá cả tăng cao, điều này gây khó khăn cho giới thương nhân. Ngược lại, khi bội thu, giới thương nhân lại dìm giá xuống, gây khó khăn cho người nông dân. Để tránh tình trạng đó, thương nhân và người nông dân đã gặp nhau trước mỗi vụ mùa để thỏa thuận giá cả trước. Như vậy, rủi ro về giá của cả hai bên đã được giải quyết. Tuy nhiên, TTGS đầu tiên trên thế giới ra đời tại thành phố Chicago (Hoa Kỳ). Vào năm 1848, một trung tâm giao dịch The Chicago Board of Trade (CBOT) đã được thành lập. Nhưng các giao dịch ở CBOT bấy giờ chỉ dừng lại ở hình thức của một chợ nông sản vì hình thức mua bán chỉ là nhận hàng – trao tiền đủ, sau đó thì quan hệ các bên chấm dứt. Trong vòng vài năm, một kiểu hợp đồng mới xuất hiện dưới hình thức là các bên cùng thỏa thuận mua bán với nhau đã được tiêu chuẩn hóa vào một thời điểm trong tương lai. Hai bên ký kết với nhau một hợp đồng và trao một số tiền đặt cọc trước gọi là “tiền bảo đảm” Quan hệ mua bán này là hình thức của hợp đồng kỳ hạn (forward contract). Quan hệ mua bán ngày càng phát triển và trở nên phổ biến đến nỗi ngân hàng cho phép sử dụng loại hợp đồng này làm vật cầm cố trong NH789K35 5 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ các khoản vay. Và rồi, người ta bắt đầu mua đi bán lại trao tay chính loại hợp đồng này trước ngày nó được thanh lý.  Cứ như thế, các quy định cho loại hợp đồng này ngày càng chặt chẽ và người ta quên dần việc mua bán hợp đồng kỳ hạn mà chuyển sang lập các hợp đồng giao sau (HĐGS). Vì chi phí cho việc giao dịch loại hợp đồng mới này thấp hơn rất nhiều và người ta có thể dùng nó để bảo hộ giá cả cho chính hàng hóa của họ. Lịch sử phát triển của TTGS không dừng lại ở đó. Đến năm 1874, The Chicago Produce Exchange được thành lập và đến năm 1898 đổi tên thành Chicago Mercantile Exchange (CME), giao dịch thêm một số loại nông sản khác và trở thành TTGS lớn nhất Hoa Kỳ. Năm 1972, CME thành lập thêm The International Monetary Market (IMM) để thực hiện các loại giao dịch HĐGS về ngoại tệ. Hiện nay giao dịch future về tiền tệ trên thị trường IMM bao gồm: Bảng Anh, Dollar Canada, Yen Nhật, France Thụy Sỹ và Dollar Úc. Thị trường IMM cũng giao dịch hợp đồng future về Onemonth LIBOR, hợp đồng trái phiếu kho bạc ngắn hạn, hợp đồng future về đồng Eurodollar. Trên thế giới hiện có nhiều thị trường khác cũng tiến hành giao dịch hợp đồng future.  Tiêu biểu trong số đó là:  Bolsa de Mercadorias Futuros (BM&F) ở Sao Paulo  The London International Financial Futures Exchange (LIFFE)  The Swiss Option and Financial Futures Exchange (SOFFEX)  The Tokyo International Financial Futures Exchange (TIFFE)  The singapore International Monetary Exchange (SIMEX)  The Sydney Futures Exchange (SFE). NH789K35 6 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Hầu hết hợp đồng trao đổi ở các thị trường khác nhau trên thế giới có thể phân loại ra là hợp đồng future về hàng hóa hoặc hợp đồng future về tài chính(giao dịch các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu). Không nghi ngờ gì nữa thị trường future là một trong những công cụ cải tiến tài chính thành công nhất. Ngày nay, TTGS đã vượt xa khỏi giới hạn của hợp đồng nông sản ban đầu, nó trở thành công cụ tài chính để bảo vệ các loại hàng hóa truyền thống và cũng là một trong những công cụ đầu tư hữu hiệu nhất trong ngành tài chính. Sự thay đổi giá cả của các loại hàng hóa chuyển biến từng giây một và gây ảnh hưởng không chỉ đến nền kinh tế của một quốc gia mà cả khu vực và toàn thế giới. NH789K35 7 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI II. GVHD: PHAN CHUNG THUỶ TÌM HIỂU VỀ THỊ TRƯỜNG GIAO SAU: 1. Khái niệm: Hợp đồng giao sau là một cam kết pháp lý của bên về việc mua hoặc bán một lượng hàng hóa vào một thời điểm trong tương lai thông qua Sở giao dịch và các cơ quan trung gian ở một giá được định trước. Sự cam kết pháp lí về một hành vi trong tương lai này có thể được các bên hủy bỏ một cách hợp pháp khi lập một hợp đồng giao sau khác ngược lại với vị thế mà mình đã có. Nên hợp đồng giao sau có thể chia thành hai loại:  Hợp đồng giao sau được thanh lí sau khi giao hàng. Đây là loại hợp đồng tồn tại một sự giao hàng thực sự theo như thời điểm giao hàng đã thỏa thuận trong hợp đồng NH789K35 8 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ  Hợp đồng giao sau được thanh lí trước ngày giao hàng ghi trong hợp đồng. Đây là loại hợp đồng không có sự giao hàng trên thực tế xảy ra, các bên chấm dứt sự rang buộc của mình đối với phía bên kia bằng ngiệp vụ thanh toán bù trừ, nghĩa là các bên mua hoặc bán lại chính loại hàng hóa đó ngược với vị thế mà mình đã có (vị thế mua hoặc bán trước đây). Đây là dạng phổ biến, nhờ đó mà tồn tại thị trường giao sau. Tổng số hợp đồng FX giao sau qua từng tháng và thời gian xử lý cho một hđ 2. Đặc điểm của HĐGS trên TTGS: 2.1. Đặc điểm : HĐGS có nhiều đặc điểm riêng biệt, không có ở các hợp đồng khác. Dựa vào định nghĩa và thực tiễn, HĐGS có thể được chia thành các đặc điểm chính sau:  Các điều khoản trong HĐGS được tiêu chuẩn hóa.  HĐGS là một hợp đồng song vụ, cam kết thực hiện nghĩa vụ trong tương lai.  HĐGS được lập tại SGD qua các nhà môi giới. NH789K35 9 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ  HĐGS phải có tiền bảo chứng và đa số các HĐGS đều được thanh lý trước thời hạn. Do đây là loại hợp đồng không có sự giao hàng trên thực tế, thông thường các bên tham gia đều muốn chấm dứt sự ràng buộc của mình đối với phía bên kia bằng nghiệp vụ thanh toán bù trừ, nghĩa là các bên mua hoặc bán lại chính loại hàng hóa đó ngược với vị thế mà mình đã có (vị thế mua hoặc bán trước đây).  Tài sản trong HĐGS được đánh giá hàng ngày nhằm xác định các khoản lời hoặc lỗ của bên mua, bán. Trong TTGS, các hoạt động mua bán được thực hiện liên tục với trình độ chuyên môn nghiệp vụ và bảo đảm an toàn cao. Do đó, các điều khoản trong hợp đồng được tiêu chuẩn hóa một cách tối đa, giúp cho việc ký kết hợp đồng nhanh chóng, đảm bảo an toàn về mặt pháp lý. Các điều khoản được tiêu chuẩn hóa trong TTGS là: tên hàng, chất lượng, độ lớn hợp đồng,số lượng giao dịch, thời gian giao hàng, địa điểm giao hàng, cách yết giá,mức giá biến động tối thiểu, tháng giao dịch, giờ giao dịch,giới hạn giá hàng ngày, ngày giao dịch cuối cùng, phương thức thanh toán. NH789K35 10 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI 2.2. GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Tài sản : Tên hàng phải là chính hàng hóa được phép giao dịch trên SGD đó. Hàng hóa đó có thể là một loại hàng hóa thông thường hoặc cũng có thể là các công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, chỉ số… Mỗi SGD chỉ giao dịch một số loại hàng hóa nhất định. Do đó, người tham gia thị trường chỉ được phép giao dịch các hàng hóa cho phép trong SGD đó. Trong trường hợp người nông dân muốn bảo vệ cho hàng hóa của mình nhưng hàng hóa đó không được mua bán trên SGD thì họ có thể bán bằng một HĐGS của loại hàng hóa tương tự. Ví dụ: Người nông dân thu hoạch Bắp hạt vàng loại 4, trong khi đó, SGD chỉ cho phép giao dịch loại 1 và loại 2, thì người nông dân có thể thực hiện các HĐGS thanh toán bù trừ đối với Bắp loại 2 để bảo hộ cho giá Bắp loại 4 của mình. Chất lượng hàng hóa cũng được tiêu chuẩn hóa. Hàng hóa được phân thành các mức chất lượng khác nhau nhưng thông thường thì SGD chỉ cho phép giao dịch một vài mức chất lượng nhất định. Ví dụ về hàng hoá: BẢNG GIAO DỊCH MỘT SỐ LOẠI HÀNG HOÁ TRÊN CME NH789K35 11 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: cmegroup.com Về ngoại tệ: Nguồn: cmegroup.com 2.3. Độ lớn tài sản: Là độ lớn giá trị tài sản được giao dịch trong một hợp đồng. Độ lớn mỗi HĐGS về mỗi loại hàng hóa đều được thống nhất và hầu như NH789K35 12 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ được thống nhất trên toàn thế giới giúp cho việc mua bán giữa các TTGS trên thế giới dễ dàng hơn. Chẳng hạn như một hợp đồng vàng có khối lượng là 100 ounces, hợp đồng dầu thô là 1000 barrels, hợp đồng Yen Nhật là 12.500.000 ¥, hợp đồng cà phê arabica là 37.500 pounds (tại NYMEX), hợp đồng cà phê robusta là 5 tấn (tại LIFFE),… việc qui định độ lớn mỗi hợp đồng sao cho không quá lớn để những nhà bảo hộ nhỏ cũng có khả năng tham gia, không quá nhỏ vì khoản được bảo hộ hoặc đầu cơ sẽ không bù đắp được chi phí hoa hồng hay các chi phí khác. Ví dụ: Hợp đồng vàng có khối lượng là 100 ounces Hợp đồng Yen Nhật là 12.500.000 ¥ NH789K35 Hợp đồng dầu thô là 1000 barrels Hợp đồng cà phê arabica là 37.500 pounds 13 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ HĐGS đối với yên Nhật có độ lớn là 12.500.000 yên HĐGS đối với bảng Anh có độ lớn là 62.500 pounds Nguồn: cmegroup.com NH789K35 14 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI 2.4. GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Thỏa thuận chuyển giao: Địa điểm giao hàng trong HĐGS do thị trường trao đổi ấn định. Việc giao hàng này xảy ra khi các bên mong muốn thi hành hợp đồng. Khi địa điểm giao hàng được chọn, giá cả mà người bán nhận được điều chỉnh theo địa điểm giao hàng. 2.5. Thời điểm giao hàng: (thời điểm đáo hạn hợp đồng) Hợp đồng FUTURE thường chỉ rõ tháng giao hàng. Đối với nhiều hợp đồng FUTURE, thời gian giao hàng là trọn tháng. Tháng giao hàng thay đổi theo từng hợp đồng và được thị trường giao dịch chọn lựa để đáp ứng nhu cầu của những thành viên tham gia thị trường. VD: hợp đồng future về tiền tệ ở thị trường IMM có tháng giao hàng là 3,6,9 và 12; hợp đồng future về bắp trên thị trường CBOT có tháng giao hàng là 3,5,7,9 và 12… Thời điểm giao hàng của một số loại hàng hoá và ngoại tệ NH789K35 15 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: www.cmegroup.com Tại một thời điểm bất kỳ, hợp đồng sẽ được thực hiện trong tháng giao hàng gần nhất và một số tháng giao hàng tiếp sau đó. Thị trường sẽ nêu rõ khi nào thì bắt đầu tháng giao hàng và ngày cuối cùng phải thực hiện giao dịch đối với một hợp đồng cụ thể. Thông thường việc giao dịch sẽ kết thúc cách vài ngày trước ngày giao hàng cuối cùng. Vậy thời điểm giao hàng là điều kiện xác định để nhằm phân biệt đối tượng được giao dịch trong HĐGS, ví dụ như: HĐGS đôla Úc tháng 6 năm 2012 khác với HĐGS đôla Úc tháng 6 năm 2013… NH789K35 16 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: www.cmegroup.com 2.6. Yết giá: Giá FUTURE được niêm yết một cách thuận tiện và dễ hiểu nhất. Vd: giá future về dầu thô ở thị trường NYMEX được niêm yết bằng đơn vị dollar/thùng (với 2 số lẻ). Một số bảng yết giá của hàng hoá và ngoại tệ NH789K35 17 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: www.cmegroup.com Mức dịch chuyển giá tối thiểu được ấn định luôn trong phương thức niêm yết giá của từng loại giao dịch. Vd: mức dịch chuyển giá tối thiểu sẽ là 0,01$/thùng đối với giao dịch future về dầu thô và 1/32 dollar đ/v giao dịch future về trái phiếu và tín phiếu kho bạc. 2.7. Cách đọc yết giá: Giá của hợp đồng tương lai được xác định ngay tại thời điểm thỏa thuận hợp đồng mà ko phụ thuộc vào giá tại thời điểm hiện tại: NH789K35 18 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: www.cmegroup.com  Cột 1: thể hiện tháng đáo hạn của hợp đồng.  Cột 2: là các đồ thị thể hiện sự biến động giá của từng loại hợp đồng.  Cột 3: giá mới nhất của hợp đồng trong suốt quá trình giao dịch.  Cột 4: thay đổi so với giá trước đó.  Cột 5: giá đóng cửa của ngày hôm qua.  Cột 6,7,8: giá mở cửa, giá cao, giá thấp trong ngày.  Cột 9: số hợp đồng vẫn còn hiệu lực vào cuối phiên giao dịch của ngày hôm trước. Mỗi hợp đồng thể hiện người mua và người bán vẫn còn vị thế trên hợp đồng. Bảng yết giá của hợp đồng giao sau tiền tệ EUR/USD ngày 31/03/2011 NH789K35 19 THỊ TRƯỜNG GIAO SAU TRÊN THẾ GIỚI GVHD: PHAN CHUNG THUỶ Nguồn: www.cmegroup.com 2.8. Giới hạn dịch chuyển giá hàng ngày: Giới hạn biến động giá hàng ngày là khoảng biến động tối đa trong ngày. Nếu giá giảm xuống một khoản bằng giới hạn giá hàng ngày, hợp đồng được gọi là đạt giới hạn dưới (limit down) Nếu giá tăng một khoản bằng với giới hạn, thì hợp đồng được gọi là đạt giới hạn trên (limit up) Giới hạn biến động theo cả hai hướng bằng nhau. Giá giới hạn hôm nay được tính bằng cách cộng và trừ biên độ giao động vào giá đóng cửa ngày hôm trước, được gọi là giá tham chiếu cao nhất và thấp nhất hàng ngày. Mục đích của giới hạn biến động giá hàng ngày là để ngăn ngừa sự biến động giá quá rộng do sự đầu cơ. Tuy nhiên, giới hạn biến động giá có thể trở thành rào cản đối với hoạt động giao dịch khi giá của hàng hóa tăng hoặc giảm nhanh. Dù vậy, khi giới hạn biến động giá ở mức cân bằng sẽ tốt cho việc kiểm soát thị trường tương lai. NH789K35 20