TiÓu luËn tµi chÝnh
LỜI NÓI ĐẦU
Mỗi quốc gia trên thế giới đều có những đặc điểm về tự
nhiên, kinh tế, xã hội riêng biệt. Do có những đặc điểm
riêng biệtmà mỗi nước có những lợi thế để sản xuất ra những
hàng hoá mà các nước khác không thể sản xuất được hoặc
nếu có thể sản xuất được thì vẫn cũng với chi phí cao hơn.
Từ đó phân công lao động quốc tế được hình thành một cách
khách quan.
Việc buôn bán giao lưu, trao đổi hàng hoá giữa các nước
đang sinh ra là phải thanh toán các hàng hoá dịch vụ và sản
phẩm vào một nước nhất định. để có thể buôn bán hàng hoá
giữa các nước này với các nước khác thì Thanh Toán Quốc
Tế chính là cầu nối trong giao dịch thanh toán giữa hai nước
với nhau. Một nền kinh tế phát triển cao thì việc mở rộng
quan hệ với nhiều nền kinh tế khác trên thế giới càng phát
triển. Do đó Thanh Toán Quốc Tế rất cần thiết giúp cho một
đất nước có thể hướng những dịch vụ, sản phẩm của mình ra
cả các nước trên thế giới, tạo đà cho nền kinh tế phát triển.
Vì vậy Thanh Toán Quốc Tế và những rủi ro thường gặp
1
TiÓu luËn tµi chÝnh
trong Thanh Toán Quốc Tế luôn là vấn đề mà các nhà doanh
nghiệp quan tâm và tìm cách giải quyết.
Từ nhận thức trên em đã chọn đề tài “ Thanh Toán Quốc
Tế trong ngoại thương và những rủi ro thường gặp ”. Bài
viết của em gồm ba phần chính:
Chương I. Lý luận chung về Thanh Toán Quốc Tế
Chương II. Rủi ro trong Thanh Toán Quốc Tế và những
rủi ro thường gặp
Chương III. Một số giải pháp để hạn chế rủi ro .
Với những hiểu biết còn hạn chế về vấn đề trên và thời gian
nghiên cứu có hạn nên bài viết của em không đi sâu vào khai
thác những điều mới mẻ mang tính phát hiện mà chỉ phân
tích và tìm hiểu rõ hơn về nó. Chính vì vậy, mà sẽ không
tránh khỏi những sai sót kính mong thầy cô giúp đỡ và bổ
sung để em có thể nhìn nhận vấn đề sâu sắc hơn.
CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ THANH TOÁN QUỐC TẾ
I. Khái niệm và vai trò của Thanh Toán Quốc Tế trong
nền kinh tế
1. Khái niệm :
2
TiÓu luËn tµi chÝnh
Thanh Toán Quốc Tế là việc thực hiện các nghĩa vụ tiền tệ,
nảy sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phí kinh tế giữa
các tổ chức hay cá nhân nước này với tổ chức hay cá nhân
nước khác hoặc giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế, thông
qua quan hệ giữa các ngân hàng có liên hệ.
2. Vai trò của Thanh Toán Quốc Tế trong nền kinh tế
Trong hoạt động kinh tế đối ngoại, Thanh Toán Quốc Tế có
một vị trí hết sức quan trọng đặc biệt trong lĩnh vực ngoại
thương. Hoạt động Thanh Toán Quốc Tế là khâu kết thúc
của một giao dịch buôn bán hàng hoá hay dịch vụ. Hiệu quả
kinh tế của bất kì một giao dịch nào trong hoạt động trao đổi,
mua bán giữa các quốc gia với nhau phần lớn đều phụ thuộc
vào khâu kết thúc này. Ngoài ra Thanh Toán Quốc Tế còn
giữ vai trò đặc biệt trong hệ thống cán cân của các nước.
Tình trạng của nó sẽ ảnh hưởng đến sự thay đổi của tỷ giá
hối đoái, đến tình hình ngoại hối của các nước và ảnh hưởng
toàn bộ nền kinh tế của một nước, trước hết là đến ngoại
thương.
II. Các phương thức Thanh Toán Quốc Tế
1. Phương thức chuyển tiền:
3
TiÓu luËn tµi chÝnh
Phương thức chuyển tiền là phương thức thanh toán, trong
đó khách hàng là người( người mua, người trả tiền, người
nhập khẩu…) yêu cầu ngân hàng của mình chuyển một số
tiền nhất định cho người thụ hưởng( người bán, người xuất
khẩu, người cung cấp, dịch vụ hàng hoá…) ở một địa điểm
nhất định, bằng phương tiện chuyển tiền nhất định, do khách
hàng yêu cầu.
2. Phương thức ghi sổ:
Là phương thức thanh toán trong đó người bán mở một tài
khoản ( hoặc mở một quyển sổ để ghi nợ người mua) . Sau
khi người bán đã hoàn thành việc giao hàng hay cung cấp
dịch vụ. Theo đó đến thời hạn qui định (tháng, quý, năm…)
người mua sẽ trả tiền cho người bán theo phương thức
chuyển tiền.
Thanh toán ghi sổ là một trong các hình thức tín dụng
thương mại. Tín dụng này thường được thanh toán giữa các
hãng kinh doanh có quan hệ buôn bán lâu đời, giao hàng có
hệ thống và thường là các lô hàng nhỏ. Đây là hình thức áp
dụng giữa công ty mẹ và công ty con (chi nhánh) ở nước
ngoài giữa các công ty trung gian hoạt động ăn hoa hồng.
3. Phương thức thanh toán nhờ thu:
4
TiÓu luËn tµi chÝnh
Phương thức thanh toán nhờ thu là phương thức thanh
toán, trong đó người bán sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ giao
hàng hoặc cung ứng dịch vụ cho khách hàng rồi uỷ thác cho
ngân hàng của mình, thu hộ số tiền ở người mua trên cơ sở
hối phiếu của người bán lập.
III. Phân tích và so sánh các phương thức Thanh Toán
Quốc Tế
1. Khi ký kết hợp đồng thương mại người xuất khẩu và
người nhập khẩu luôn coi điều kiện thanh toán là một
khâu quan trọng nhất.
Họ phải cân nhắc xem phương thức thanh toán nào là có
lợi nhất an toàn nhất, các tiêu chí đánh giá để lựa chọn
phương thức thanh toán thường là:
- Mối quan hệ, độ tin tưởng giữa người xuất khẩu và
người nhập khẩu.
- Loại mặt hàng giá trị hàng xuất nhập khẩu.
- Tình hình làm ăn của đối tác.
Sở dĩ người ta phải lựa chọn như vậy vì mỗi phương thức
thanh toán đều có những ưu điểm và nhược điểm của nó với
trường hợp này nó là có lợi những trường hợp kia nó lại là
bất lợi, có một qui luật không thể chối cãi được và các
5
TiÓu luËn tµi chÝnh
phương tiện thanh toán cũng không nằm ngoài qui luật này,
đó là độ an toàn trong thanh toán càng cao bao nhiêu thì các
chi phí phải trả càng lớn bấy nhiêu, kèm theo qui trình thực
hiện phức tạp hơn, chi phí trong thanh toán ảnh hưởng trực
tiếp đến giá thành, mà giá thành là một trong những điểm
cạnh tranh gay gắt.
2. Điểm mạnh và điểm yếu của các phương thức thanh
toán chuyển tiền, phương thức ghi sổ, phương thức
nhờ thu.
a. Ưu điểm:
- Phương thức chuyển tiền là một phương thức thanh
toán đơn giản nhất. Ngân hàng chỉ đống vai trò là người
chuyển tiền, nên chi phí trong phương thức này là rất thấp.
Các nhà xuất khẩu đẳ có uy tín và tin tưởng nhau thì có thể
áp dụng phương thức này.
- Phương thức ghi sổ về cơ bản cũng gần giống như về
phương thức chuyển tiền chỉ khác là người xuất khẩu lập
cho người nhập khẩu.Một quyển sổ hay một tài khoản đẻ gi
nợ người nhập khẩu phương thức này có lợi trong những
trường hợp các bên giao dịch thực sự tin tưởng nhau, các
công ty mẹ bán hàng cho công ty con, giao hàng rất nhiều
6
TiÓu luËn tµi chÝnh
đợt, thủ tục của phương thức này đơn giản , chi phí thấp nên
tiết kiệm cho người bán giảm giá thành cho người mua.
- Phương thức nhờ thu: Đây là một phương thức Thanh
Toán Quốc Tế được áp dụng tương đối phổ biến bởi tính
thuận tiện , thủ tục quá đơn giản. Đặc biệt phương thức
thanh toán nhờ thu bằng chứng từ, tuy chi phí nhờ thu kèm
chứng từ có cao hơn nhưng ở phương thức này ngân hàng
không những là người thu hộ, đòi hộ tiền cho người xuất
khẩu mà còn thay mặt người xuất khẩu khống chế bộ chứng
từ ngân hàng chỉ trao đổi bộ chứng từ khi người nhập đã
thanh toán(D/P) hoặc chấp nhận trả tiền khi đến hạn (D/A)
b. Nhược điểm:
Cả ba phương thức thanh toán nói trên cho ta thấy điểm
bất lợi rất rỏ rệt cho người xuất khẩu khi áp dụng các
phương thức thanh toán này người xuất khẩu có thể chiếm
dụng vốn của người xuất khẩu không trả tiền, khi bên nước
người xuất khẩu có biến động về giá cả bất lợi cho họ,
người nhập khẩu có thể từ chối nhận hàng trong trường hợp
này người xuất khẩu không còn cách nào khác là hạ giá, bán
cho người khác, bán đấu giá chuyển hàng về,với những mặt
hàng cồng kềnh chi phí vận chuyển cao có khi tiền vận
7
TiÓu luËn tµi chÝnh
chuyển về bằng tiền hàng. Trong những trường hợp như vậy
người nhập khẩu vô cúng bất lợi, người xuất khẩu chỉ còn
biết trách mình vì đả chọn nhầm đối tác và muốn lấy lại công
bằng thì người xuất khẩu phải nhừ đến toà án.Kể cả phương
thức nhờ thu kèm chứng từ, ngân hàng cũng chỉ khống chế
được hàng hoá của người xuất khẩu còn việc có phương
thức và nhận hàng hay không còn tuỳ xem thiện chí của
người xuất khẩu .
Tóm lại để áp dụng phương thức thanh toán này nhà nhập
khẩu và xuất khẩu có mối quan hệ tốt, có uy tín, người xuất
khẩu phải nắm được tình hình làm ăn của người nhập khẩu,
nhưng trên thế giới để có được các thông tin, và công việc
làm ăn của đối tác đâu phải là điều dễ.
8
TiÓu luËn tµi chÝnh
CHƯƠNG II
RỦI RO TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ
VÀ NHỮNG RỦI RO THƯỜNG GẶP.
I. Rủi ro trong Thanh Toán Quốc Tế.
1.
Khái niệm rủi ro :
Rủi ro là những sợ cố ngẫu nhiên , bất ngờ, gây ra tổn thất
cho đối tượng. Đó là những hiện tượng thiên tai và tai nạn
bất ngờ, là những hiện tượng xã hội như chiến tranh, đình
công, nổi loạn: cố tình, cố ý phá hoại hàng hoá hoặc cướp
phá…
2.Phân loại rủi ro:
- Rủi ro thông thường: Tức là được bảo hiểm trong nhữnh
điều kiện thông thường, được công ty bảo hiểm chấp nhận
không có điều kiện ràng buộc nào.
- Rủi ro riêng: Là những rủi ro không được bảo hiểm
thanh toán bảo hiểm mà muốn bảo hiểm thì phải mua riêng.
- Rủi ro loại trừ: Là không bảo hiểm trước bất kỳ loại bảo
hiểm nào.
II. Những rủi ro thường gặp trong Thanh Toán Quốc
Tế.
9
TiÓu luËn tµi chÝnh
1.
Rủi ro về phương thức thanh toán chuyển tiền
(TTR)
Phương thức này thường được áp dụng trong trường hợp
người mua và người bán quen biết và tính nhiệm lẩn
nhau.Phương thức thanh toán này đơn giả,chi phí thấp.Tuy
nhiên, đây là phương thức có rủi ro lớn nhất cho người bán
hàng nếu như việc thanh toán được thực hiện sau khi người
mua nhận hàng, bởi vì việc thanh toán hoàn toàn phụ thuộc
vào người mua, nều người mua gặp khó khăn thì người bán
khó có thể thu được tiền hàng hoá đã bán. Trường hợp
người mua phải thanh toán ứng trước tiền thì rủi ro lớn cho
người mua, người mua sẽ rất dễ mất khoản tiền đã ứng trước
nếu người bán gặp khó khăn hoặc không trung thực.
10
TiÓu luËn tµi chÝnh
2.
Rủi ro về phương thức thanh toán nhờ thu.
Phương thức Thanh toán nhờ thu có hai loại : là nhờ thu
chứng từ đổi lấy chấp nhận (D/A) và nhờ thu đổi lấy thanh
toán (D/P).
*Đối với nhờ thu (D/A) : người xuất khẩu sau khi giao hàng
sẽ lập bộ chứng từ gửi cho ngân phục vụ người nhập khẩu
thông qua ngân hàng phục vụ mình. Ngân hàng phục vụ
người nhập khẩu sẽ giao bộ chứng từ cho người nhập khẩu
đi lấy hàng khi ngừi nhập khẩu chấp nhận bộ thanh toán
chứng từ. Mặc dù bộ chứng tờ đã được người nhập khẩu
chấp nhận thanh toán nhưng ngân hàng không có trách
nhiệm khi đến hạn thanh toán mà người nhập khẩu không
thanh toán phương thức thanh toán nhờ thu (D/A) khá rủi ro
đối với người nhập khẩu.
*Đối với phương thức thanh toán nhờ thu (D/P): sau khi
giao hàng, người xuất khẩu lập bộ chứng từ thông qua ngân
hàng phục vụ người nhập khẩu nhờ thu hộ tiền, ngân hàng
phục vụ người nhập khẩu giao bộ chứng từ cho người nhập
khẩu đi lấy hàng đổi lấy việc thanh toán. Người nhập khẩu
muốn nhận hàng thì bắt buộc phải thanh toán. Đối với hình
thức thanh toán này tuy không rủi ro bằng hình thức thanh
11
TiÓu luËn tµi chÝnh
toán (D/A) nhưng nó vẫn khá bất lợi cho nhà xuất khẩu trong
trường hợp người nhập khẩu không muốn nhận hàng.
3. Rủi ro trong phương thức thanh toán L/C.
Phương thức thanh toán L/C là phương thức thanh toán
được áp dụng rất phổ biến trong Thanh Toán Quốc Tế, bởi lẽ
đây là phương thức thanh toán dung hoà được quyền lợi rủi
ro giữa người mua và người bán. Tuy nhiên lại là một
phương thức thanh toán có kỹ thuật nghiệp cụ khá phức tạp.
Việc áp dụng nó cũng không hề đơn giản và thường xảy ra
nhiều tranh chấp phát sinh, dẫn đến những tổn thất lớn trong
kinh doanh.
4. Rủi ro trong tín dụng.
Rủi ro trong tín dụng liên quan đến việc xác định, xác suất
phần lãi và tín dụng không thu hồi được rủi ro tín dụng càng
lớn, lãi suất tín dụng mà ngân hàng áp dụng cho khách hàng
càng cao. Đây là loại rủi ro tương tự như rủi ro mà các ngân
hàng phải đương đầu trong nội địa. Các ngân hàng quốc tế
thường ít quen thuộc với môi trường kinh tế nước bản sứ và
tập quán kinh doanh hơn các ngân hàng nội địa nên để có
thông tin và thẩm định chính xác, ngân hàng phải có thời
gian để xây dựng thông tin thích hợp. Kết quả là nhiều ngân
12
TiÓu luËn tµi chÝnh
hàng có khuynh hướng tập trung tín dụng quốc tế và một số
tập đoàn kinh doanh tài chính quốc tế nào đó.
5.
Rủi ro tiền tệ:
Rủi ro tiền tệ liên quan đến sự thay đổi giá trị đồng tiền và
các quy chế quản lý ngoại hối. Và nếu loại tiền đó mất giá so
với đồng bản tệ trong thời gian tài trợ thì số tiền hoàn trả nợ
vay thấp hơn giá trị thu về nếu bằng đồng bản tệ. Một khía
cạnh khác của rủi ro tiền tệ là các quy định quản chế ngoại
hối. Nó có thể ngăn chặn dòng lưu chuyển vốn ra vào một
quốc gia và hạn chế khả năng đồng bản tệ sang đồng tiền tài
trợ.
13
TiÓu luËn tµi chÝnh
CHƯƠNG III
NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỂ HẠN CHẾ RỦI RO
TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ
Để hạn chế các rủi ro trong Thanh Toán Quốc Tế trước hết
các doanh nghiệp và ngân hàng tự định đoạt phương cách
hành động để giảm rủi ro là tìm kiếm một sự hỗ trợ từ một tổ
chức khác dưới hình thức một bảo hiểm hoặc một tín dụng,
hoặc cùng chia sẻ rủi ro với các ngân hàng khác trong việc
đồng tài trợ, hoặc phân tán các khoản tín dụng quốc tế của
ngân hàng cho nhiều khách hàng, nhiều nước khác nhau.
1. Chọn ngân hàng phục vụ.
Các chuyên gia ngân hàng giỏi về Thanh Toán Quốc Tế
có thể tư vấn và giúp doanh nghiệp rất nhiều trong hoạt động
xuất nhập khẩu như tư vấn về các điều khoản hợp đồng, lựa
chọn phương thức thanh toán thích hợp. Trong trường hợp
áp dụng phương thức thanh toán L/C, ngân hàng có thể tư
vấn về các điều khoản và các điều kiện L/C, giúp doanh
nghiệp lập bộ chứng từ phù hợp với L/C hoặc kiểm tra sự
phù hợp của bộ chứng từ cũng như giải quyết tranh chấp
phát sinh, nhờ đó mà doanh nghiệp có thể hạn chế các rủi ro
14
TiÓu luËn tµi chÝnh
trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Vì vậy, nên lựa
chọn ngân hàng phục vụ có uy tín và nhiều kinh nghiệm
trong Thanh Toán Quốc Tế.
2. Sự trợ giúp từ một tổ chức khác.
Các ngân hàng có thể giảm thấp rủi ro bằng cách tìm kiếm
một tổ chức hoặc trả nợ gốc và lãi vay nếu ngân hàng vay
không hoàn trả nợ được. Một giải pháp khác là bảo lãnh một
tở chức tín dụng tại nước ngoài, thông thường đó là các quỹ
bảo hiểm tín dụng của ngân hàng xuất nhập khẩu ngay tại
chính quốc của ngân hàng tài trợ.
15
TiÓu luËn tµi chÝnh
3. Chia sẻ rủi ro.
Các ngân hàng cũng có thể giảm thấp rủi ro bằng cách liên
kết tài trợ. Theo dạng thức này, các ngân hàng liên kết với
nhau cùng tài trợ một khoản tín dụng quốc tế và nhờ đó giảm
thấp rủi ro trực tiếp của một ngân hàng. Các ngân hàng lớn
tham gia đồng tại trợ sẽ tiến hành việc đánh giá rủi ro chính
trị và rủi ro tín dụng của khoản tài trợ, các ngân hàng bé dựa
vào các báo cáo của ngân hàng lớn.
4. Phân tán rủi ro.
Khi xảy ra rủi ro không hoàn trả được nợ vay của một
khách hàng, thu nhập từ các khoản đầu tư hoặc tín dụng khác
sẽ làm giảm bớt hậu quả của khoản tổn thất tín dụng trong
tổng thu nhập của ngân hàng. Các ngân hàng thực hiện phân
tán rủi ro tài trợ bằng nhiều cách khác nhau, phân tán theo
khu vực địa lý là cách dễ thấy nhất, cách này làm giảm rủi ro
chính trị, nhưng như thế chưa hẳn là tốt.
Tóm lại để hạn chế rủi ro trong Thanh Toán Quốc Tế,
trước tiên các nhà doanh nghiệp cần hiểu và nắm rõ về
Thanh Toán Quốc Tế.
16
TiÓu luËn tµi chÝnh
KẾT LUẬN
Xu thế hội nhập, toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới, đang
đặt ra những thách thức và cả những vận hội mới cho các
quốc gia trong đó có Việt Nam trên con đường phát triển
kinh tế – xã hội của mình. Con đường nhanh nhất để thực
hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là tăng cường
các quan hệ kinh tế quốc tế, hội nhập vào nền kinh tế khu
vực và thế giới. Thương mại quốc tế là nền tảng và mục tiêu
17
TiÓu luËn tµi chÝnh
của mọi quan hệ kinh tế quốc tế. Một trong những yếu tố cấu
thành nên hoạt động thương mại quốc tế, quyết định hoạt
động kinh doanh thương mại quốc tế đó là Thanh Toán Quốc
Tế. Thương mại quốc tế ngày càng phát triển mạnh mẽ đòi
hỏi phải có sự phát triển phù hợp của Thanh Toán Quốc Tế,
yêu cầu tính chặt chẽ trong thanh toán ngày càng cao, với
tính ưu việt hơn hẳn các phương thức khác. Nên trong hơn
10 năm đổi mới Thanh Toán Quốc Tế đã hợi nhập kinh tế
cùng với tất cả các nước trên thế giới đã đưa lại những thành
công và hiệu qủa trong nền kinh tế chung của Việt Nam nói
riêng và tất cả các nước trên thế giới nói chung.
Qua quá trình tìm tòi để làm tiểu luận này, em nhận thấy
rằng chúng ta cần tìm cách giải quyết để hạn chế những rủi
ro vẫn thường gặp trong Thanh Toán Quốc Tế để đưa nền
kinh tế lên một nấc thang mới của nền kinh tế phát triển toàn
diện hơn.
18
TiÓu luËn tµi chÝnh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Thanh Toán Quốc Tế trong ngoại
thương( của trường ĐH Ngoại thương ).
2. Giáo trình Thanh Toán Quốc Tế – tài trợ ngoại thương.
3. Giáo trình Thẻ Thanh Toán Quốc Tế và việc ứng dụng.
4. Tạp chí ngân hàng ( số 7 –2002)
5. Tạp chí ngân hàng ( số 9 – 2002)
6. Tạp chí ngoại thương ( số 2- 2002)
19
TiÓu luËn tµi chÝnh
Mục lục
A.
Lời
mở
đầu……………………………………………………
……. 1
B. Nội dung
Chương I. Lý luận chung về Thanh Toán Quốc Tế
…………………. ..2
I.
Khái niệm và vai trò của Thanh
Toán Quốc Tế ………………...
2
1.
Khái
niệm………………………………………………
……….2
2. Vai trò của Thanh Toán Quốc Tế trong nền
kinh tế …………… 2
II. Các phương thức Thanh Toán Quốc Tế
1. Phương
thức
chuyển
tiền……………………………………….2
20
- Xem thêm -