Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Thanh toán không dùng tiền mặt tại chi nhánh nh công thương hbt...

Tài liệu Thanh toán không dùng tiền mặt tại chi nhánh nh công thương hbt

.PDF
42
98
113

Mô tả:

Chuyªn ®Ò thùc tËp lêi nãi ®Çu NÒn kinh tÕ ViÖt nam ®· tr¶i qua 10 n¨m ®æi míi. Giai ®o¹n nµy kÕt thóc b»ng nh÷ng thµnh tùu kh¸ næi bËt nh- nghÞ quyÕt TW §¶ng Céng s¶n ViÖt nam kho¸ VIII ®· ®¸nh gi¸: GDP t¨ng trung b×nh 9,5% Trong ®ã: XuÊt khÈu t¨ng kho¶ng 38 %, l¹m ph¸t h¹ tõ møc 14,4% n¨m xuèng cßn 12,7%...vv. Qua c¸c n¨m xu h-íng râ rµng ®-îc ghi nhËn lµ nÒn kinh tÕ n-íc ta cã sù t¨ng tr-ëng râ nÐt ®¹t tèc ®é cao 1995: 9%, 1996: 9,5%, 1997: 4,5%...vv Trong bèi c¶nh chung ®ã, næi bËt lªn vai trß vµ sù ®ãng gãp cña c¸c ho¹t ®éng ®æi míi trong lÜnh vùc tµi chÝnh - tiÒn tÖ. Nh÷ng nç lùc kiÒm chÕ vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t, n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm trong n-íc, thu hót vèn n-íc ngoµi ®Ó ®Çu t- ph¸t triÓn, më mang c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i,vv..®· thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh æn ®Þnh, kh«i phôc vµ n©ng cao tèc ®é t¨ng tr-ëng. HiÖn nay trªn c¨n b¶n cña mét m«i tr-êng ph¸t triÓn míi, nÒn kinh tÕ n-íc ta ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thö th¸ch míi. Víi t-¬ng quan míi cña c¸c môc tiªu kinh tÕ chung, trong ®ã t¨ng tr-ëng cao l©u bÒn lµ môc tiªu hµng ®Çu. Nh÷ng môc tiªu ®ã ®Æt ra cho chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ hÖ thèng ng©n hµng víi tc¸ch lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng trong viÖc kh«ng ngõng ®æi míi vµ ph¸t huy hÖ thèng thanh to¸n nhÊt lµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. §©y lµ néi dung chñ yÕu ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng thÝch øng víi ph¸t triÓn cña ®Êt n-íc thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ. Thµnh c«ng b-íc ®Çu vÒ ®æi míi ph¸p chÕ, c«ng cô vµ kü thuËt thanh to¸n ®· t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc kh¾c phôc khã kh¨n tån t¹i, c¶i t¹o ®¸ng kÓ chÊt l-îng dÞch vô thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ n-íc ta. NhiÒu ng©n hµng ®· m¹nh d¹n tÝch cùc ®Çu t- vèn cho c¶i tiÕn kü thuËt t¨ng c-êng c¬ së h¹ tÇng, tiÕp cËn víi c«ng nghÖ míi thu ®-îc kinh nghiÖm cho c¸c b-íc tiÕp theo nh-: NHCT ViÖt nam, NHNT ViÖt nam, NH §Çu t-, NHNN ViÖt nam... ViÖc nghiªn cøu vµ ®-a ra nh÷ng dù b¸o kinh tÕ cña ViÖt nam trong 5 n¨m tíi thÞ tr-êng tµi chÝnh sÏ cã b-íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, khèi l-îng thanh to¸n cã thÓ t¨ng hµng chôc lÇn. Nhu cÇu chuyÓn tiÒn gi¸ trÞ cao sÏ ra t¨ng trong khu 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp vùc th-¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp, sau ®ã lµ nhu cÇu thanh to¸n ®¹i chóng, gi¸ trÞ thÊp cña khu vùc d©n c- vµ thêi kú tiÕp theo lµ sù giao l-u víi thÞ tr-êng tµi chÝnh quèc tÕ. Qu¸ tr×nh nµy ®ßi hái ngµnh ng©n hµng ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i c¸c c«ng cô thanh to¸n rót ra ®-îc kÕt luËn chÝnh x¸c hoÆc Ýt ra còng s¸t víi thùc tÕ cña quy luËt ph¸t triÓn, ®ång thêi ph¶i nghiªn cøu vµ ®-a vµo vËn dông c¸c ph-¬ng thøc thanh to¸n míi, hiÖn ®¹i mang l¹i hiÖu qu¶ cao ®èi víi thÞ tr-êng tµi chÝnh trong n-íc vµ quèc tÕ. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®-îc häc ë tr-êng, cïng víi thêi gian thùc tËp, t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ t¹i ng©n hµng C«ng th-¬ng KVII - HBT - Hµ Néi. Trong chuyªn ®Ò nµy cã ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh ng©n hµng C«ng th-¬ng KVIIHBT - Hµ Néi. Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng I : Lý luËn chung. Ch-¬ng II : Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng KVII - HBT - Hµ Néi. Ch-¬ng III : Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao chÊt l-îng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh ng©n hµng C«ng th-¬ng KVII - HBT - HN. KÕt luËn 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt I/ Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ vai trß thanh to¸n tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ 1/ Sù cÇn thiÕt cña thanh to¸n tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ 1.1 Sù cÇn thiÕt: §Ó hiÓu ®-îc t¸c dông cña tiÒn ®èi víi nÒn kinh tÕ, chóng ta ph¶i hiÓu mét c¸ch chÝnh x¸c tiÒn lµ g× ? Chóng ta ph¶i xem xÐt c¸c chøc n¨ng cña tiÒn tÖ vµ xem v× sao vµ b»ng c¸ch nµo chóng thóc ®Èy tÝnh hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ qua viÖc xem xÐt d¹ng cña nã ®· tiÕn triÓn nh- thÕ nµo qua thêi gian... Tõ tiÒn ®-îc dïng mét c¸ch tù nhiªn trong c¸c cuéc nãi chuyÖn hµng ngµy, nã cã thÓ cã nhiÒu nghÜa, nh-ng ®èi víi c¸c nhµ kinh tÕ nã cã mét nghÜa riªng. C¸c nhµ kinh tÕ ®Þnh nghÜa tiÒn (hoÆc mét c¸ch t-¬ng tù, l-îng tiÒn cung øng) ®-îc coi lµ bÊt cø c¸i g× ®-îc chÊp nhËn chung trong viÖc thanh to¸n hµng ho¸ hoÆc dÞch vô hoÆc trong viÖc hoµn tr¶ c¸c mãn nî. Trong cuéc sèng hµng ngµy ®ång tiÒn lµ tiÒn giÊy hay tiÒn kim lo¹i vµ hÇu hÕt d©n chóng nãi vÒ “ tiÒn” tøc lµ hä ®ang nãi vÒ tiÒn mÆt. §Þnh nghÜa vÒ tiÒn chØ ®¬n thuÇn lµ tiÒn mÆt (TiÒn giÊy vµ tiÒn kim lo¹i) th× qu¸ hÑp víi c¸c nhµ kinh tÕ. Do sÐc còng ®-îc chÊp nhËn nh- tiÒn tr¶ khi mua, nªn c¸c mãn göi ë d¹ng tµi kho¶n sÐc còng ®-îc coi lµ tiÒn, ngoµi ra chóng ta cßn cã nh÷ng kho¶n kh¸c nhsÐc du lÞch hay tiÒn göi tiÕt kiÖm ®«i khi cã thÓ dïng ®Ó tr¶ cho hµng ho¸, dÞch vô hoÆc cã thÓ cã t¸c dông h÷u hiÖu nh- tiÒn nÕu chóng cã thÓ chuyÓn ®æi mét c¸ch nhanh chãng vµ dÔ dµng thµnh tiÒn mÆt hoÆc thµnh mãn göi ë d¹ng tµi kho¶n sÐc 1.2 C¸c chøc n¨ng cña tiÒn: Dï tiÒn lµ vá sß, hoÆc ®¸, hoÆc vµng, hoÆc giÊy ... trong nÒn kinh tÕ nã cã c¸c chøc n¨ng sau:  Ph-¬ng tiÖn trao ®æi 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp Chøc n¨ng quan träng nhÊt lµm cho tiÒn tÖ kh¸c víi nh÷ng tµi s¶n kh¸c lµ vai trß lµm ph-¬ng tiÖn trao ®æi. TiÒn tÖ lµ mét trong nh÷ng ph¸t minh quan träng nhÊt trong lÞch sö loµi ng-êi v× nã cho phÐp x· héi v-ît qua ph-¬ng thøc trao ®æi cång kÒnh quen biÕt ë chÕ ®é ®æi ch¸c. Trong hÇu hÕt c¸c giao dÞch thÞ tr-êng trong nÒn kinh tÕ cña chóng ta, tiÒn trong d¹ng tiÒn mÆt hay sÐc, thÎ thanh to¸n... lµ mét ph-¬ng tiÖn trao ®æi; cã nghÜa lµ nã ®-îc dïng ®Ó thanh to¸n, lÊy hµng ho¸ hoÆc dÞch vô. ViÖc dïng tiÒn lµm mét ph-¬ng tiÖn trao ®æi gióp ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ qua viÖc lo¹i bá ®-îc nhiÒu thêi gian giµnh cho viÖc ®æi ch¸c hµng ho¸ hay dÞch vô. §Ó nhËn thøc ®-îc vÊn ®Ò nµy, chóng ta h·y nh×n vµo mét nÒn kinh tÕ ®æi ch¸c, tøc lµ mét nÒn kinh tÕ kh«ng cã tiÒn trong ®ã hµng ho¸ hay dÞch vô ®-îc ®æi trùc tiÕp lÊy hµng ho¸ hay dÞch vô kh¸c. Thêi gian tiªu hao khi g¾ng søc ®Ó trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô ®-îc gäi lµ mét chi phÝ giao dÞch. Trong mét nÒn kinh tÕ ®æi ch¸c, c¸c chi phÝ giao dÞch lµ cao bëi v× ng-êi ta ph¶i tho¶ m·n “ hai ý muèn trïng khíp” : tøc lµ hä ph¶i t×m ai ®ã cã hµng ho¸ hay dÞch vô mµ hä muèn vµ ng-êi ®ã còng muèn hµng ho¸ hoÆc dÞch vô mµ hä chµo mêi. Chóng ta thÊy tiÒn thóc ®Èy hiÖu qu¶ kinh tÕ qua viÖc lo¹i bá ®-îc nhiÒu thêi gian chi phÝ khi trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô. Nã còng thóc ®Èy hiÖu qu¶ kinh tÕ qua viÖc cho phÐp ng-êi ta chuyªn lµm c¸i c«ng viÖc mµ ng-êi ta lµm tèt nhÊt. Bëi vËy chóng ta thÊy tiÒn lµ mét yÕu tè c¬ b¶n trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸. Nã t¸c dông nh- mét thø dÇu mì b«i tr¬n cho phÐp nÒn kinh tÕ ch¹y tr¬n tru h¬n nhê gi¶m thiÓu chi phÝ giao dÞch, tõ ®ã khuyÕn khÝch chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng. §Ó mét hµng ho¸ ho¹t ®éng mét c¸ch h÷u hiÖu nh- tiÒn th× ph¶i ®¹t ®-îc mét sè chuÈn mùc: (1) Nã ph¶i t¹o ra hµng lo¹t mét c¸ch dÔ dµng, lµm dÔ dµng cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nã (2) Nã ph¶i ®-îc chÊp nhËn mét c¸ch réng r·i (3) Nã ph¶i, cã thÓ chia nhá ®-îc nhê ®ã dÔ “ ®æi ch¸c” (4) Nã ph¶i dÔ chuyªn chë 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp (5) Nã ph¶i kh«ng bÞ h- háng mét c¸ch nhanh chãng  Th-íc ®o gi¸ trÞ (§¬n vÞ ®¸nh gi¸) Chøc n¨ng thø 2 cña tiÒn lµ lµm ®¬n vÞ ®¸nh gi¸; nghÜa lµ, nã ®-îc dïng ®Ó ®o gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ. Chóng ta ®o c¸c gi¸ trÞ cña hµng ho¸ vµ dÞch vô b»ng tiÒn. Chøc n¨ng nµy rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ chØ cã ë nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ th× tiÒn tÖ míi cã chøc n¨ng nµy. Chóng ta thö nh×n l¹i nÒn kinh tÕ ®æi ch¸c khi hµng ho¸ ch-a ph¸t triÓn VÝ dô nÒn kinh tÕ nµy chØ cã 3 mÆt hµng th× chóng ta ph¶i cÇn cã 3 gi¸ ®Ó nãi víi chóng ta r»ng ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó trao ®æi thø nµy víi thø kh¸c, nÕu cã 10 mÆt hµng th× ta ph¶i cÇn bao nhiªu gi¸? ph¶i cÇn 45 gi¸ ®Ó trao ®æi mét thø hµng nµy víi mét thø hµng kh¸c vµ nÕu cã 100 mÆt hµng th× ta cÇn tíi 4950 gi¸ (C«ng thøc ®Ó tÝnh sè gi¸ chóng ta cÇn khi cã N mÆt hµng ch¼ng kh¸c c«ng thøc tÝnh sè trËn mét ®éi bãng ®¸ trong b¶ng ph¶i thi ®Êu víi c¸c ®éi cßn l¹i trong b¶ng lµ: N(N-1)/2) vµ cø thÕ t¨ng lªn nÕu kh«ng cã vËt trung gian lµ tiÒn tÖ ®Ó ®Þnh gi¸ b»ng ®¬n vÞ tiÒn cho tÊt c¶ c¸c mÆt hµng. Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng viÖc dïng tiÒn lµm mét ®¬n vÞ ®¸nh gi¸ gi¶m ®-îc chi phÝ thêi gian ®Ó giao dÞch trong mét nÒn kinh tÕ nhê gi¶m sè gi¸ cÇn ph¶i xem xÐt. C¸i lîi cña chøc n¨ng nµy cña tiÒn t¨ng lªn khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ phøc t¹p h¬n.  N¬i chøa gi¸ trÞ (N¬i chøa søc mua hµng ho¸ qua tõng thêi gian) TiÒn còng t¸c dông nh- mét n¬i chøa gi¸ trÞ nghÜa lµ mét n¬i chøa søc mua hµng ho¸ qua thêi gian. Mét n¬i chøa gi¸ trÞ ®-îc dïng ®Ó t¸ch thêi gian tõ lóc mµ ng-êi ta nhËn ®-îc thu nhËp tíi lóc ng-êi ta sö dông nã. Chøc n¨ng nµy cña tiÒn lµ h÷u Ých v× phÇn lín chóng ta ®Òu kh«ng muèn sö dông ngay thu nhËp cña m×nh khi nhËn ®-îc nã, mµ muèn ®îi ®Õn khi chóng ta cã thêi giê vµ cã ý mua s¾m. TiÒn kh«ng ph¶i duy nhÊt lµ n¬i chøa ®ùng gi¸ trÞ v× mét tµi s¶n bÊt kú nh- tiÒn mÆt, cæ phiÕu, tr¸i kho¸n, ®Êt ®ai, nhµ cöa, t¸c phÈm nghÖ thuËt hoÆc ®å ch©u b¸u, ®Òu lµ mét ph-¬ng tiÖn chøa cña c¶i. NhiÒu trong sè nh÷ng lo¹i tµi s¶n nµy cã lîi h¬n so víi tiÒn xÐt vÒ mÆt chøa gi¸ trÞ, chóng th-êng ®em l¹i cho chñ nh©n mét kho¶n lîi tøc cao h¬n tiÒn mang l¹i vÝ dô: bu«n b¸n cæ phiÕu, tr¸i 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp phiÕu, kinh doanh bÊt ®éng s¶n...vv. ThÕ th× t¹i sao mäi ng-êi gi÷ tiÒn ®Ó lµm g×? khi mµ nh÷ng tµi s¶n nµy lµ n¬i chøa ®ùng gi¸ trÞ ®¸ng chuéng h¬n so víi tiÒn. Chóng ta cã thÓ gi¶i thÝch vÊn ®Ò nµy liªn quan ®Õn mét kh¸i niÖm kinh tÕ quan träng ®-îc gäi lµ tÝnh láng (liquidity-kh¶ n¨ng dÔ chuyÓn thµnh tiÒn mÆt) cã nghÜa lµ cã sù t-¬ng ®èi dÔ dµng vµ nhanh chãng, nhê ®ã mét tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh mét ph-¬ng tiÖn trao ®æi. TiÒn lµ tµi s¶n cã tÝnh chÊt láng nhÊt bëi b¶n th©n nã lµ ph-¬ng tiÖn trao ®æi, tøc lµ nã kh«ng gièng nh÷ng tµi s¶n kh¸c, nã kh«ng cÇn ®-îc chuyÓn thµnh thø g× kh¸c víi môc ®Ých ®Ó mua hµng. Nh÷ng tµi s¶n kh¸c ®ßi hái chi phÝ giao dÞch khi cÇn chuyÓn sang tiÒn vÝ dô: khi b¹n b¸n nhµ cña b¹n, b¹n cÇn ph¶i qu¶ng c¸o ®¨ng b¸o hoÆc tr¶ tiÒn cho ng-êi m«i giíi mét kho¶n (ë ViÖt nam hiÖn nay lµ tõ 2% ®Õn 5%). Do tiÒn lµ tµi s¶n cã tÝnh chÊt láng nhÊt ®ã lµ c©u tr¶ lêi cho c©u hái ë trªn lµ t¹i sao ng-êi ta cã ý ®Þnh gi÷ nã ngay c¶ nÕu nã kh«ng ph¶i lµ n¬i chøa gi¸ trÞ mét c¸ch hÊp dÉn nhÊt. TiÒn lµ n¬i chøa gi¸ trÞ tèt ®Õn thÕ nµo tuú thuéc vµo møc gi¸ c¶, do gi¸ trÞ cña nã ®-îc Ên ®Þnh theo møc gi¸ c¶. NÕu c¸c gi¸ ®Òu t¨ng gÊp hai ch¼ng h¹n nghÜa lµ gi¸ trÞ cña tiÒn ®· sôt mét nöa vµ ng-îc l¹i. 2/ Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ Qua nghiªn cøu sù tiÕn triÓn cña hÖ thèng thanh to¸n chóng ta cã thÓ thÊy sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ rÊt quan träng cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®èi víi nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhÊt lµ trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cã nhiÒu mèi quan hÖ ®a chiÒu rÊt phøc t¹p ®ã lµ: Tæ chøc tèt c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ gãp phÇn ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n vµ tèc ®é chu chuyÓn vèn cña nÒn kinh tÕ. Thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gãp phÇn lµm gi¶m khèi l-îng tiÒn trong l-u th«ng k×m h·m vµ ®Çy lïi l¹m ph¸t Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ lµm gi¶m thiÓu tíi møc tèi ®a c¸c chi phÝ giao dÞch trong x· héi 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn cho Ng©n hµng tËp trung t¨ng c-êng nguån vèn ®Ó ®Çu t- ®óng chç cã hiÖu qu¶ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Qua h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sÏ tËp trung ®-îc kho¶n thanh to¸n gi÷a c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n ë c¸c Ng©n hµng, muèn thanh to¸n ®-îc th× trªn tµi kho¶n thanh to¸n ph¶i lu«n cã sè d-, ®iÒu nµy ®· t¹o ra ®-îc mét nguån vèn nhµn rçi vµ tËp trung vµo ng©n hµng. Cµng nhiÒu kh¸ch hµng tham gia vµo ho¹t ®éng thanh to¸n nµy th× sè vèn cµng lín vµ b»ng kªnh tÝn dông riªng cña m×nh ng©n hµng cã thÓ ®Çu t- khi nÒn kinh tÕ kªu gäi vèn ®Ó ph¸t triÓn... Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng dù ®o¸n vµ kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Ó sö dông vµ ph¸t huy c¸c ®ßn b¶y kinh tÕ nh- l·i suÊt, tØ träng tÝn dông trung dµi h¹n, tØ gi¸ hèi ®o¸i...mµ kh«ng cÇn ph¶i dïng tíi c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ®Ó ®iÒu tiÕt, kiÓm so¸t vµ ®Þnh h-íng nÒn kinh tÕ. II/ Nh÷ng quy ®Þnh mang tÝch nguyªn t¾c kh«ng dïng tiÒn mÆt: Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua Ng©n hµng ph¶i ®-îc tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chÆt chÏ, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn tæ chøc c«ng t¸c thanh to¸n ®-îc an toµn, nhanh chãng, thuËn tiÖn, chÝnh x¸c. Muèn vËy, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh cã tÝnh nguyªn t¾c sau: 1.Nh÷ng quy ®Þnh chung: HiÖn nay viÖc tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®ang ®-îc thùc hiÖn theo sè 22/QD- NH1 ngµy 21/01/1994 cña thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n-íc ViÖt Nam cã th«ng t- h-íng dÉn kÌm theo thÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt sè 08/TT-NH2 ngµy 02/06/1994. Cô thÓ qui ®Þnh theo ®iÒu 1 quyÕt ®Þnh 22/QDNH1 cã ghi: “ Tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cho tÊt c¶ c¸c tæ chøc c¸ nh©n ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam c¸ nhu cÇu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp mÆt, ®Òu c¸ quyÒn lùa chän nh©n hµng ®Ó thanh to¸n “ . §ång thêi cã mét sè qui ®Þnh cô thÓ nh- sau: T¹i ®iÒu 1 quyÕt ®Þnh 22/QD- NH1 cã ghi :” C¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, ®oµn thÓ,®¬n vÞ vò trang, c«ng d©n ViÖt Nam ®-îc quyÒn lù chän ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thùc hiÖn thanh to¸n” 2. Nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi kh¸ch hµng (§¬n vÞ vµ c¸ nh©n). -C¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc ®oµn thÓ, ®¬n vÞ vò trang, c«ng d©n ViÖt nam vµ ng-êi n-íc ngoµi ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt nam (Gäi chung lµ ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n) ®-îc quyÒn lùa chän Ng©n hµng ®Ó më tµi kho¶n giao dÞch vµ thanh to¸n... -C¸c ®¬n vÞ dù to¸n Ng©n s¸ch Nhµ n-íc më tµi kho¶n t¹i Kho b¹c nhµ n-íc -§Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn thanh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi, c¸c chñ tµi kho¶n (bªn tr¶ tiÒn) ph¶i cã ®ñ tiÒn trªn tµi kho¶n. Mäi tr-êng hîp thanh to¸n v-ît qu¸ sè dtµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, Kho b¹c Nhµ n-íc lµ ph¹m ph¸p vµ ph¶i bÞ xö lý theo ph¸p luËt -ViÖc thanh to¸n gi÷a c¸c ®¬n vÞ ph¶i dùa trªn hîp ®ång kinh tÕ. Ng©n hµng ®-îc quyÒn tõ chèi thanh to¸n khi hai bªn mua vµ b¸n kh«ng cã hîp ®ång hoÆc kh«ng ®ñ c¸c giÊy tê hîp lÖ. -TÊt c¶ c¸c chøng tõ thanh to¸n qua Ng©n hµng do kh¸ch hµng nép vµo Ng©n hµng ph¶i ®-îc lËp trªn mÉu do Ng©n hµng Ên hµnh, nh-îng b¸n. Ph¶i lËp ®ñ liªn, viÕt râ rµng, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c yÕu tè theo quy ®Þnh. Mäi giÊy tê ph¶i cã dÊu, ch÷ ký cña chñ tµi kho¶n, cña kÕ to¸n tr-ëng ®óng víi mÉu dÊu, ch÷ ký ®· ®¨ng ký t¹i Ng©n hµng. -Kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n nh÷ng quy ®Þnh trong thÓ lÖ thanh to¸n cña Ng©n hµng. 3. Nh÷ng quy ®Þnh ®èi víi Ng©n hµng vµ kho b¹c nhµ n-íc. -Ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi c¸c lo¹i mÉu giÊy tê thanh to¸n cho kh¸ch hµng. 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp -Thùc hiÖn c¸c uû nhiÖm thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n, b¶o ®¶m chÝnh x¸c, an toµn, thuËn tiÖn. C¸c Ng©n hµng vµ Kho b¹c Nhµ n-íc cã tr¸ch nhiÖm chi tr¶ tiÒn mÆt hoÆc chuyÓn kho¶n trong ph¹m vi sè d- tiÒn göi theo yªu cÇu cña chñ tµi kho¶n. -KiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n cña chñ tµi kho¶n (Bªn tr¶ tiÒn) tr-íc khi thùc hiÖn thanh to¸n vµ ®-îc quyÒn tõ chèi thanh to¸n nÕu tµi kho¶n kh«ng ®ñ tiÒn; ®ång thêi kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng néi dung liªn ®íi cña hai bªn kh¸ch hµng. -Thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t kh¶ n¨ng chi tr¶ cña chñ tµi kho¶n, xö lý kÞp thêi c¸c tr-êng hîp vi ph¹m. -NÕu do thiÕu sãt trong qu¸ tr×nh thanh to¸n g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng th× Ng©n hµng vµ Kho b¹c Nhµ n-íc ph¶i båi th-êng thiÖt h¹i vµ tuú theo møc ®é vi ph¹m cã thÓ bÞ xö lý theo ph¸p luËt -§Ó viÖc thanh to¸n cña kh¸ch hµng cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng (Kho b¹c) ®-îc th«ng suèt, kh«ng bÞ ¸ch t¾c, Ng©n hµng (Kho b¹c) ph¶i duy tr× th-êng xuyªn sè d- trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n t¹i Ng©n hµng nhµ n-ãc tèi thiÓu b»ng møc an toµn vèn vµ tiÒn göi thanh to¸n. -Khi thùc hiÖn c¸c dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng, Ng©n hµng ®-îc thu phÝ dÞch vô theo quy ®Þnh cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc. 4.Quy ®Þnh ®èi víi ng-êi chi tr¶: §Ó ®¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn bªn chi tr¶ ph¶i cã ®ñ sè d- trªn tµi kho¶n tiÌn göi ë ng©n hµng . Chñ tµi kho¶n cã toµn quyÒn sö dông sè tiÒn trªn tµi kho¶n ®Î chi tr¶ cho ng-êi thô h-ëng hoÆc rót tiÒn mÆt . Chñ tµi kho¶n kh«ng ®-îc ký tªn, ®ãng dÊu trªn c¸c tê sÐcch-a ghi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè (sÐc khèng chØ ) nÕu vi ph¹m ®iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn bÞ lîi dông ph¶i chÞu thiÖt h¹i vµ sÏ bÞ ng©n hµng, kho b¹c hay tæ chøc tÝn dông thu håi tÊt c¶ c¸c tê sÐc cßn l¹i ch-a sö dông khi ®-îc ph¸t hiÖn vi ph¹m §-n vÞ chi tr¶ ph¶i hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc chi tr¶ qu¸ sè d- trªn tµi kho¶n tiÒn göi. NÕu vi ph¹m ph¶i chÞu ph¹t theo quy ®Þnh. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp Ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d- lÇn ®Çu sÏ bÞ nh¾c nhë vµ ph¹t tiÒn vÒ vi ph¹m hîp ®ång . NÕu ®¬n vÞ chi tr¶ t¸i ph¹m ph¸t hµnh qu¸ sè d- lÇn thø hai, th× ng©n hµng, kho b¹c hoÆc n¬i chñ tµi kho¶nvi ph¹m sÏ bÞ xö lý nh- sau:  §×nh chØ viÖc ph¸t hµnh sÐc trong s¸u th¸ng, sau ®ã ph¶i cã cam kÕt cña chñ tµi kho¶n kh«ng vi ph¹m th× míi ®-îc ph¸t hµnh sÐc.  Thu håi toµn bé tê sÐc tr¾ng ch-a sö dông . NÕu tiÕp tôc vi ph¹m, chñ tµi kho¶n sÏ bÞ ®×nh chØ h¼nviÖc ph¸t hµnh sÐc. Ng-êi ph¸t hµnh sÐc ph¶i chÊp hµnh ®Çy ®ñ nh÷ng qui ®Þnh vÒ thanh to¸n do ng©n hµng ban hµnh nh- viÖc ph¸t hµnh sÐc vµ b¶o qu¶n ng÷ng tê sÐc tr¾ng. 5.Quy ®Þnh ®èi víi ng-êi thô h-ëng: Khi nhËn ®-îc tê sÐc cña bªn chi tr¶ ph¶i kiÓm tra ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn tê sÐc vÒ tÝnh hîp lÖ vµ kh«ng cã gi¸ trÞ thanh to¸n. NÕu tê sÐc qu¸ thêi h¹n hiÖu lùc th× ng-êi thô h-ëng cã quyÒn yªu cÇu ng-êi chi tr¶ ph¸t hµnh sÐc míi ®Ó ®æi tê sÐc ®· qu¸ h¹n ®-îc h-ëng tiÒn ph¹t nh÷ng ngµy tê Ðc mµ ng-êi ph¸t hµnh sÐc ®· ph¸t hµnh qu¸ sè d-. §èi víi nh÷ng h×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi, th- tÝn dông bªn thô h-ëng chØ ®-îc chi tr¶ khi xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ ho¸ ®¬n , chøng tõ giao nhËn hµng theo ®óng hîp ®ång ®· ký kÕt. IV/ Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña c¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt hiÖn ®ang ¸p dông ë Ng©n hµng ViÖt nam. §èi víi ViÖt nam trong giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cña nÒn kinh tÕ vèn ®Çu t- ®ßi hái rÊt lín vµ cÊp thiÕt, cã thÓ t¹o lËp tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nh-ng dùa vµo 2 nguån chñ yÕu lµ: Vèn ®Çu t- cña n-íc ngoµi vµ vèn t¹m thêi nhµn rçi trong d©n c-. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh Vèn n-íc ngoµi lµ quan träng, vèn trong n-íc lµ chñ yÕu vµ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. §Ó nguån vèn trong n-íc khái l·ng phÝ, ph©n t¸n kh«ng quay vßng ®-îc Ng©n hµng ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt kh«ng ngõng ®æi míi, c¶i tiÕn c«ng cô, c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thanh to¸n. 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp ThÓ lÖ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 22Q§NH1 ngµy 21/02/1994 cña Thèng ®èc NHNNVN vµ nghÞ ®Þnh sè 30/CP ngµy 09/05/1996 cña Thñ t-íng ChÝnh phñ ban hµnh quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc. Th«ng t- sè 07/TT-NH1 ngµy 27/12/1996 cña Thèng ®èc NHNN h-íng dÉn thùc hiÖn quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 30/CP ngµy 09/05/1996 cña ChÝnh phñ. QuyÕt ®Þnh sè 20/Q§-NH ngµy 16 th¸ng 01 n¨m 1995 cho phÐp NHCT ViÖt nam tæ chøc thÝ ®iÓm ®Ò ¸n thanh to¸n ®iÖn tö trong néi bé NHCT ViÖt nam tõ 01/07/1995. HiÖn nay t¹i n-íc ta ®ang ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n nh- sau: + Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu. + Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn. + Thanh to¸n b»ng th- tÝn dông. + Thanh to¸n b»ng Ng©n phiÕu thanh to¸n. + Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n. + Thanh to¸n b»ng sÐc. + Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö Mçi m« h×nh thanh to¸n cã néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n kh¸c nhau nªn ®ßi hái ph¶i cã bé chøng tõ, c¸c tµi kho¶n vµ kü thuËt h¹ch to¸n phï hîp víi tõng h×nh thøc thanh to¸n. Cßn viÖc vËn dông h×nh thøc thanh to¸n nµo lµ hoµn toµn do sù tho¶ thuËn gi÷a bªn mua vµ bªn b¸n vµ ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm h-íng dÉn cho kh¸ch hµng lùa chän h×nh thøc thanh to¸n nµo lµ thuËn lîi nhÊt, hîp lý nhÊt cho kh¸ch hµng. 1. C¸c thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. 1.1. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu. Uû nhiÖm thu ®-îc ¸p dông trong thanh to¸n tiÒn hµng vµ dÞch vô (tr¶ tiÒn ®iÖn, n-íc, c-íc phÝ b-u ®iÖn,...) gi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n trªn c¬ së hîp ®ång kinh tÕ hay ®¬n ®Æt hµng. Thanh to¸n Uû nhiÖm thu xuÊt ph¸t do ng-êi b¸n lËp vµ nép vµo ng©n hµng n¬i m×nh më tµi kho¶n, ®Ó uû nhiÖm cho Ng©n hµng thu hé sè tiÒn cña ng-êi mua theo chøng tõ thanh to¸n hîp lÖ, hîp ph¸p. Uû nhiÖm thu cã thÓ thanh to¸n trong ph¹m vi mét Ng©n hµng hay hai Ng©n hµng cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng. Tuy nhiªn trong nÒn kinh tÕ thÞ 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tr-êng h×nh thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm thu th-êng lµ thanh to¸n chËm trÔ, v× chøng tõ xuÊt ph¸t tõ bªn thô h-ëng, song theo nguyªn t¾c ®ßi hái ph¶i ghi nî tr-íc, ghi cã sau nªn chøng tõ ph¶i lu©n chuyÓn qua nhiÒu kh©u g©y vßng vÌo ¸ch t¾c trong thanh to¸n. 1.2. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn. Uû nhiÖm chi thùc chÊt lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n lËp theo mÉu in s½n cña ng©n hµng, yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh (n¬i më tµi kho¶n tiÒn göi) trÝch chuyÓn mét kho¶n tiÒn tõ tµi kho¶n cña m×nh tr¶ cho ng-êi thô h-ëng. Uû nhiÖm chi cã thÓ thanh to¸n trong ph¹m vi mét Ng©n hµng hoÆc kh¸c ng©n hµng, cã ®Æc ®iÓm thanh to¸n nhanh, thñ tôc ®¬n gi¶n, do ®¬n vÞ mua chñ ®éng ph¸t hµnh sau khi hä ®· hoµn thµnh viÖc nhËn hµng hãa hay dÞch vô cña bªn b¸n. Nh- vËy, viÖc thu håi vèn cña bªn b¸n bÞ phô thuéc vµo bªn mua, nÕu bªn mua gÆp khã kh¨n vÒ tµi chÝnh th× quyÒn lîi cña bªn b¸n còng bÞ ¶nh h-ëng. MÆt kh¸c, ¸p dông thÓ thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi th× kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña ng©n hµng bÞ h¹n chÕ, v× quyÒn chñ ®éng chi tr¶ phô thuéc vµo chñ tµi kho¶n, nÕu ®Õn h¹n tr¶ tiÒn mµ ng-êi mua ch-a tr¶ th× ng©n hµng còng kh«ng kiÓm so¸t ®-îc. Do vËy mµ thÓ thøc thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi th-êng ®-îc ¸p dông ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ cã sù tÝn nhiÖm lÉn nhau trong quan hÖ mua b¸n vµ cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh t-¬ng ®èi æn ®Þnh. 1.3. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng th- tÝn dông (L/C). Th- tÝn dông ®-îc dïng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng trong ®iÒu kiÖn bªn b¸n ®ßi hái bªn mua ph¶i cã ®ñ tiÒn ®Ó chi tr¶ ngay vµ phï hîp víi tæng sè hµng ® · giao theo hîp ®ång hoÆc ®¬n ®Æt hµng ® · ký. Th- tÝn dông ®-îc ¸p dông thanh to¸n gi÷a 2 bªn mua - b¸n cã tµi kho¶n ë 2 Ng©n hµng kh¸c nhau vµ th«ng th-êng cïng hÖ thèng. Khi cã nhu cÇu, bªn mua ph¶i lËp giÊy më th- tÝn dông yªu cÇu ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n tiÒn göi (hoÆc tiÒn vay cña ng©n hµng) l-u ký vµo tµi kho¶n tiÒn göi më th- tÝn dông, sè tiÒn b»ng tæng gi¸ trÞ hµng hãa ®Æt mua. Møc tiÒn tèi thiÓu cña mét th- tÝn dông lµ 10 triÖu ®ång. Theo quy ®Þnh, tiÒn göi th- tÝn dông kh«ng ®-îc h-ëng l ·i vµ mçi th- tÝn dông chØ dïng ®Ó tr¶ 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp cho mét ng-êi b¸n. Thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n cña 1 th- tÝn dông lµ 03 th¸ng kÓ tõ ngµy Ng©n hµng bªn mua nhËn më th- tÝn dông. H×nh thøc nµy chñ yÕu ®-îc sö dông trong thanh to¸n quèc tÕ, n¬i mµ ng-êi mua vµ ng-êi b¸n th-êng kh«ng quen biÕt nhau nªn hä ph¶i thËn träng trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. 1.4. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng Ng©n phiÕu thanh to¸n. Ng©n phiÕu thanh to¸n lµ ph-¬ng tiÖn thanh to¸n thay tiÒn mÆt do Ng©n hµng Nhµ n-íc ®éc quyÒn ph¸t hµnh. Ng©n phiÕu thanh to¸n dïng ®Ó chi tr¶ tiÒn hµng hãa, dÞch vô, tr¶ nî, lµm nghÜa vô Ng©n s¸ch, nép vµo tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, göi tiÕt kiÖm, .v.v... Ng©n phiÕu thanh to¸n cã ghi mÖnh gi¸ (gåm 06 lo¹i tõ 100.000 ®ång ®Õn 50.000.000 ®ång) cã thêi h¹n l-u hµnh, kh«ng ghi tªn vµ ®-îc chuyÓn nh-îng kh«ng ph¶i qua 1 thñ tôc nµo, ph¹m vi thanh to¸n réng kh¾p trong c¶ n-íc. §Æc ®iÓm cña Ng©n phiÕu thanh to¸n lµ mÖnh gi¸ cao nªn gän, nhÑ, thanh to¸n rÊt thuËn tiÖn “ gÇn nh-” thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt nªn hiÖn nay ®-îc -a dïng (chØ kh¸c tiÒn mÆt lµ Ng©n phiÕu thanh to¸n cã quy ®Þnh thêi h¹n). NghiÖp vô thu - chi Ng©n phiÕu thanh to¸n còng rÊt nhanh chãng, thuËn tiÖn. Khi kh¸ch hµng kh«ng sö dông Ng©n phiÕu thanh to¸n n÷a hay khi Ng©n phiÕu hÕt thêi h¹n l-u hµnh, hä cã thÓ nép Ng©n phiÕu vµo Ng©n hµng ®Ó ghi cã vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh hoÆc ®æi lÊy tiÒn mÆt hoÆc ®æi lÊy Ng©n phiÕu ®ang cßn gi¸ trÞ l-u hµnh v× Ng©n phiÕu thanh to¸n chØ ®-îc l-u hµnh trong thêi h¹n quy ®Þnh ghi trªn tê Ng©n phiÕu, Ng©n hµng c¬ së cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn Ng©n phiÕu thanh to¸n hÕt h¹n sö dông (chËm nhÊt lµ ngµy ghi s½n trªn tê Ng©n phiÕu) vµ ®iÒu chuyÓn ngay vÒ Ng©n hµng Nhµ n-íc Trung -¬ng. NÕu qu¸ h¹n th× ng-êi cã Ng©n phiÕu thanh to¸n ph¶i chÞu mét tû lÖ ph¹t theo quy ®Þnh vµ ®-îc ®æi lÊy Ng©n phiÕu thanh to¸n míi. 1.5. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n (Card). ThÎ thanh to¸n lµ mét ph-¬ng tiÖn c«ng cô thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô mµ kh«ng dïng tiÒn mÆt hoÆc cã thÓ dïng ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c ng©n hµng ®¹i lÝ hoÆc c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp ThÎ thanh to¸n lµ c«ng cô thanh to¸n chñ yÕu phôc vô cho thanh to¸n c¸ nh©n, thay tiÒn mÆt th«ng dông trªn toµn thÕ giíi. Dïng thÎ thanh to¸n ® · thay thÕ cho viÖc lu©n chuyÓn mét phÇn tiÒn mÆt tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c ë trong n-íc vµ n-íc ngoµi, ®em l¹i nh÷ng lîi Ých kinh tÕ to lín vµ v¨n minh ng©n hµng. - NÕu xÐt vÒ néi dung kinh tÕ th× thÎ thanh to¸n ®-îc chia thµnh 3 lo¹i: + ThÎ ký quü: Lµ thÎ tr-íc khi ph¸t hµnh kh¸ch hµng ph¶i ®Õn Ng©n hµng xin trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó l-u ký vµo tµi kho¶n “ TiÒn göi thÎ thanh to¸n” nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho thÎ. Lo¹i thÎ nµy th-êng ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch hµng ch-a cã tÝn nhiÖm víi Ng©n hµng. + ThÎ kh«ng ph¶i ký quü: Lµ lo¹i thÎ mµ ng-êi sö dông thÎ kh«ng ph¶i l-u ký sè tiÒn ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho thÎ, khi thanh to¸n ®-îc tiÕn hµnh trùc tiÕp tõ tµi kho¶n cña ng-êi ph¸t hµnh thÎ. Lo¹i nµy th-êng ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm víi ng©n hµng. + ThÎ tÝn dông: Lµ lo¹i thÎ khi ph¸t hµnh kh¸ch hµng ®-îc ng©n hµng cho vay ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ. Sè tiÒn cho vay ®Ó thanh to¸n thÎ ®-îc h¹n chÕ theo h¹n møc tÝn dông. - NÕu xÐt vÒ néi dung kü thuËt, th× thÎ thanh to¸n ®-îc thiÕt kÕ b»ng nhùa cøng (plastic) cã h×nh ch÷ nhËt chung mét kÝch cì 96mm x 54mm, cã gãc trßn hai mÆt. Bao gåm cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau phô thuéc vµo hÖ thèng kü thuËt khi xö lý thÎ. HiÖn nay chóng ta th«ng th-êng ph©n chia thµnh 2 lo¹i: ThÎ ®iÖn tö vµ thÎ th«ng minh. ThÓ thøc thanh to¸n thÎ mÆc dï ®· ®-îc quy ®Þnh lµ mét trong nh÷ng thÓ thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë n-íc ta, nh-ng do tr×nh ®é khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é d©n trÝ, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, vèn vµ nÒn kinh tÕ n-íc ta ch-a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn réng kh¾p ngay mµ b-íc ®Çu mêi thÝ ®iÓm t¹i ng©n hµng Ngo¹i th-¬ng tõ 01/07/1993. Cho ®Õn nay ngµnh Ng©n hµng nãi riªng còng nh- n-íc ta, ®ang cè g¾ng tõng b-íc ®Ó thÓ thøc thanh to¸n míi nµy nhanh chãng ®-îc ¸p dông réng r ·i trong mäi tÇng líp d©n c-, gãp phÇn lµm phong phó, thuËn tiÖn h¬n trong c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë n-íc ta, ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn. 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp 1.6. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc. SÐc lµ chøng tõ thanh to¸n do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh, lËp trªn mÉu in s½n cña ng©n hµng, ra lÖnh cho ng©n hµng trÝch tµi kho¶n cña m×nh tr¶ cho bªn thô h-ëng. SÐc lµ mét h×nh thøc cña c«ng cô l-u th«ng tiÒn tÖ ® · cã tõ l©u ®êi vµ ®· ®-îc sö dông mét c¸ch phæ biÕn trªn kh¾p thÕ giíi. ThÓ thøc thanh to¸n b»ng sÐc ®ßi hái viÖc mua - b¸n vµ thanh to¸n diÔn ra ®ång thêi cïng mét lóc, tøc lµ ng-êi mua ®ång ý mua vµ trao cho bªn b¸n tê sÐc mµ trªn ®ã cã ghi râ sè tiÒn b»ng gi¸ trÞ hµng hãa ®· nhËn ®ñ. SÐc ph¶i ®-îc b¶o qu¶n chÆt chÏ, nghiªm cÊm ký, ®ãng dÊu khèng ®Ó ng¨n ngõa tham « tµi s¶n. Thanh to¸n b»ng sÐc cã -u ®iÓm thuËn tiÖn, rót ng¾n thêi gian tõ khi giao hµng ®Ðn khi thu håi vèn. Nh-ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn còng ph¸t sinh tån t¹i nh-: chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc qu¸ sè d-, trong tr-êng hîp nµy, mÆc dï ®¬n vÞ ph¸t hµnh sÐc bÞ xö ph¹t chËm tr¶ tr¶ cho ng-êi thô h-ëng, tuy nhiªn bªn thô h-ëng vÉn bÞ thiÖt do vèn thu håi chËm. MÆt kh¸c, sÐc cã thÓ bÞ söa ch÷a, thÊt l¹c, mÊt c¾p,... nªn ®ßi hái kh«ng ®-îc bu«ng láng kh©u qu¶n lý, ph¶i kiÓm tra, kiÓm so¸t, b¶o qu¶n chÆt chÏ vµ xö lý nghiªm c¸c tr-êng hîp vi ph¹m. 1.7 ThÓ thøc thanh to¸n ®iÖn tö: Thanh to¸n ®iÖn tö lµ viÖc chuyÓn vµ hoµn tÊt mét lÖnh thanh to¸n th«ng qua m¹ng m¸y tÝnh gi÷a c¸c chi nh¸nh ng©n hµng. Thanh to¸n ®iÖn tö cã thÓ chuyÓn “ Cã” hoÆc chuyÓn “ Nî” ®· ®-îc uû quyÒn. ViÖc ®èi chiÕu vµ tÊt to¸n c¸c tµi kho¶n trung gian thanh to¸n ®-îc thùc hiÖn trong ngµy. Tæ chøc hÖ thèng dÞch vô thanh to¸n víi m« h×nh thanh to¸n ®iÖn tö vµ ®èi chiÕu tËp trung c¸c Ng©n hµng th-¬ng m¹i g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ, hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng ViÖt nam tõng b-íc hoµ nhËp víi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng trong khu vùc vµ ng©n hµng Quèc tÕ lµ hoµn toµn míi mÎ. §Ò ¸n thÝ ®iÓm thanh to¸n ®iÖn tö cña NHCT ViÖt nam ®· ®-îc thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n-íc ViÖt nam chuÈn y b»ng quyÕt ®Þnh sè 20/Q§-NH ngµy 16 th¸ng 01 n¨m 1995 cho phÐp ho¹t ®éng tõ 01/07/1995. §èi víi NHCT ViÖt nam hÖ thèng nµy ®-îc c¶i tiÕn viÖc thanh to¸n tõ lu©n chuyÓn chøng tõ b»ng th-, ®iÖn qua B-u ®iÖn sang thùc hiÖn thanh to¸n 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp b»ng m¸y tÝnh vµ lu©n chuyÓn chøng tõ qua MODEM tho¹i, chuyÓn tõ c¸c h×nh thøc thanh to¸n Liªn ng©n hµng néi tØnh, thanh to¸n §ång thµnh sang mét h×nh thøc duy nhÊt lµ thanh to¸n Liªn ng©n hµng trong hÖ thèng NHCT ViÖt nam vµ chøng tõ kÕ to¸n ®-îc kh«i phôc tõ m¸y vi tÝnh. ViÖc c¶i tiÕn nµy ®· lµm t¨ng tèc ®é thanh to¸n, t¨ng l-u l-îng thanh to¸n, t¨ng thªm khèi l-îng vèn ®¸ng kÓ cho hÖ thèng NHCT VN, nh-ng h×nh thøc thanh to¸n nµy cßn cã h¹n chÕ lµ khèi l-îng b¸o c¸o vµ lËp sæ ®èi chiÕu ë NHCT ViÖt nam rÊt lín, chËm trÔ h¬n tr-íc, chËm ph¸t hiÖn c¸c sai lÇm hoÆc rñi ro th«ng tin trong thanh to¸n. MÆt kh¸c, do sù ph¸t triÓn cña C«ng nghÖ th«ng tin, c¸c yªu cÇu lu©n chuyÓn vèn cña nÒn kinh tÕ ®ßi hái tèc ®é cao, chÝnh yªu cÇu qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña l·nh ®¹o Ng©n hµng C«ng th-¬ng. NHCT ViÖt nam ®· m¹nh d¹n chän ph-¬ng ¸n Thanh to¸n ®iÖn tö vµ ®èi chiÕu qua l¹i c¸c mãn thanh to¸n ngay trong ngµy. 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHCT KVII - HBT I/ Vµi nÐt vÒ NHCT KVII - HBT Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng lµ mét ng©n hµng c«ng th-¬ng cÊp quËn trùc thuéc Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Tõ khi thµnh lËp n¨m 1998 ®Õn nay Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng trong hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng nhiÒu n¨m liÒn ®¹t danh hiÖu tiªn tiÕn, kinh doanh cã l·i lµ do chi nh¸nh lu«n tù ®æi míi m×nh cïng g¾n liÒn víi sù ®æi míi cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam . NhÊt lµ khi ngµng ng©n hµng n-íc ta chuyÓn tõ hÖ thèng mét cÊp sang hai cÊp , b¾t buéc c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i ph¶i tù phÊn ®Êu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó ®øng v÷ng ë c¬ chÕ thÞ tr-êng , Ng©n hµng C«ng th-¬ng Hai Bµ Tr-ng lu«n b¸m s¸t ®Þnh h-íng cña Ngµnh , ®ång thêi th-êng xuyªn chÊn chØnh c«ng t¸c c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc mét c¸ch phï hîp vøi môc tiªu kinh doanh trong c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. HiÖn nay cho ®Õn cuèi n¨m 2000, v¬Ý tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 336 ng-êi ®-îc s¾p sÕp bè trÝ thµnh 8 phßng nghiÖp vô , 1 phßng giao dÞch , 2 cöa hµng kinh doanh vµng b¹c , cÇm ®å , 11 quÜ tiÕt kiÖm ®Æt r¶i r¸c t¹i 12 ph-êng trªn ®Þa bµn QuËn .QuËn Hai Bµ Tr-ng lµ mét quËn cã ®Þa bµn réng víi tæng diÖn tÝch tù nhiªn kho¶ng 13000 ha vµ 35 v¹n d©n . §©y lµ n¬i tËp trung nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ n-íc, t- nh©n, c¸c c«ng ty lín nhá, tæ hîp s¶n xuÊt, c¸c hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c¸c bé c«ng th-¬ng. §iÒu nµy cho ta thÊy thµnh phÇn kh¸ch hµng cña Ng©n hµng lµ rÊt ®a d¹ng vµ chÝnh yÕu tè ®ã ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Ng©n hµng C«ng Th-¬ng Hai Bµ Tr-ng më réng khèi l-îng vµ qui m« kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ, tÝn dông, thanh to¸n vµ dÞch vô ng©n hµng . Trong c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n Chi nh¸nh ®· ®¶m b¶o tu©n thñ Ph¸p luËt vµ chÕ ®é qui ®Þnh nãi chung. Phèi hîp nghiÖp vô tÝn dông thu nî, thu l·i kÞp 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp thêi theo chÕ ®é, thùc hiÖn tiÕt kiÖm theo phong trµo vµ theo chØ ®¹o vµ kÕ ho¹ch cña Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam. Do vËy tuy hai n¨m gÇn ®©y chªnh lÖch l·i suÊt b×nh qu©n ®Çu vµo vµ ®Çu ra thÊp, c¹nh tranh gi÷a c¸c ng©n hµng gay g¾t kh«ng chØ ngoµi hÖ thèng mµ cßn c¶ trong hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th-¬ng, còng nh- t×nh h×nh kinh tÕ cã chiÒu h-íng gi¶m sót do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ lµm cho c¸c doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng tµi chÝnh khã kh¨n, nh-ng víi sù nç lùc cña b¶n th©n Chi nh¸nh víi nhiÒu gi¶i ph¸p ban ®Çu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®· gãp phÇn c¶i thiÖn kÕt qu¶ kinh doanh cña Chi nh¸nh. II /thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHCT kvII - HBT 1.T×nh h×nh chung. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ho¹t ®éng thanh to¸n cña chi nh¸nh còng ®· ®-îc chó träng bªn c¹nh nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh nh- : Huy ®éng vèn vµ sö dông vèn (cho vay). Cµng ngµy ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cµng trë nªn quan träng vµ cã t¸c ®éng qua l¹i kh¨ng khÝt víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Nã næi lªn nh- mét h-íng ho¹t ®éng míi cho t-¬ng lai cña Chi nh¸nh. HiÖn t¹i Chi nh¸nh thùc hiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt bao gåm: a) SÐc chuyÓn kho¶n. b) SÐc b¶o chi. c) SÐc chuyÓn tiÒn. d) Uû nhiÖm thu. e) Uû nhiÖm chi. f) Ng©n phiÕu thanh to¸n. g) Th- tÝn dông. 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp h) C¸c lo¹i kh¸c. Trong ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ë Chi nh¸nh cã nhiÒu ho¹t ®éng thùc tÕ kh«ng trùc tiÕp liªn quan tíi kh¸ch hµng nh- c¸c ho¹t ®éng ®iÒu chuyÓn vèn trong néi bé Chi nh¸nh hay trong hÖ thèng còng nh- ngoµi hÖ thèng... Nh÷ng ho¹t ®éng nµy còng lµm ph¸t sinh nhiÒu h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt nh- lÖnh ®iÒu chuyÓn vèn néi bé, giÊy nî tiÒn, phiÕu thu, phiÕu chi vµ c¸c lo¹i chøng tõ kh¸c. Chóng ®· ®ãng vai trß nh- c¸c chøng tõ, ho¸ ®¬n ®Ó chøng thùc cho c¸c ho¹t ®éng trªn, kh«ng ®-îc Ph¸p luËt còng nhth«ng lÖ coi nh- lµ h×nh thøc thanh to¸n ®-îc chÊp nhËn réng r·i, chóng ®· ®-îc chÊp nhËn bëi nh÷ng tæ chøc nhÊt ®Þnh trong nh÷ng hoµn c¶nh, ®iÒu kiÖn cô thÓ rÊt h¹n chÕ. Víi nh÷ng lý do trªn c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt d¹ng nµy sÏ n»m ngoµi vµ kh«ng ®-îc c¸c chñ thÓ cã ph¸t sinh quan hÖ thanh to¸n( ë ®©y lµ c¸c kh¸ch hµng cña ng©n hµng) coi lµ h×nh thøc thanh to¸n thay cho tiÒn mÆt. Do vËy trong viÖc ph¶n ¸nh thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng II- Hai Bµ Tr-ng d-íi ®©y chØ cã 7 h×nh thøc ®Çu tiªn trong b¶ng liÖt kª c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trªn ®-îc ®Ò cËp. 2. Kh¸i qu¸t thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng II- Hai Bµ Tr-ng. Cïng víÝ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc, hoµ nhËp vµo víi sù chuyÓn m×nh ngµnh Ng©n hµng nãi chung vµ hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt Nam nãi riªng. Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng II- Hai Bµ Tr-ng ho¹t ®éng trªn ph¹m vi mét quËn kh«ng ngõng ®æi míi ho¹t ®éng tæ chøc kinh doanh cña m×nh, nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn còng nh- cung cÊp dÞch vô ng©n hµng cho nÒn kinh tÕ, kh«ng chØ cho quËn m×nh mµ cßn ®¸p øng c¶ c¸c quËn huyÖn l©n cËn. Hai Bµ Tr-ng lµ mét quËn víi mét nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn, kh¸ch hµng lµ nh÷ng doanh nghiÖp, hîp t¸c x·, tæ s¶n xuÊt, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, hé c¸ thÓ vµ c¸ nh©n, víi sè tµi kho¶n tiÒn göi lªn tíi 4153 tµi kho¶n cã nhu cÇu thanh to¸n qua ng©n hµng. Do ®ã, ®Ó khai th¸c vµ thu hót tèi ®a thÞ tr-êng cña m×nh, còng nh- kh¸ch hµng l©n cËn trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®ßi hái Ng©n 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp hµng C«ng th-¬ng II- Hai Bµ Tr-ng kh«ng ngõng quan t©m, chó träng ®Õn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Së giao dÞch I Ng©n hµng C«ng th-¬ng ViÖt nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· chiÕm -u thÕ h¬n h¼n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt. Chóng ta cïng xem xÐt sè liÖu t×nh h×nh thanh to¸n cña 06 th¸ng cuèi n¨m 2000 (b¶ng 1). t×nh h×nh thanh to¸n 06 th¸ng cuèi n¨m 2000 t¹i nhct kvii hbt ®¬n vÞ : triÖu ®ång 06 th¸ng ®Çu n¨m 1999 ChØ tiªu Sè tiÒn % Thanh to¸n kh«ng dïng TM 8.578.139,67 78,66 Thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt 2.326.395 21,34 Tæng thanh to¸n chung 10.904.534,67 100 B¶ng 1 Nh- vËy, doanh sè thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng KVII - HBT kh¸ cao, chiÕm ®a sè trong tæng doanh sè thanh to¸n nãi chung (kho¶ng 96%). Së dÜ t×nh h×nh thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ®¹t tû träng lín nh- vËy lµ do chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th-¬ng KVII - HBT ®· ®¸p øng ®-îc mäi nhu cÇu rót tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng, viÖc chuyÓn hãa tõ tiÒn mÆt sang chuyÓn kho¶n vµ ng-îc l¹i rÊt dÔ dµng, do vËy kh¸ch hµng kh«ng ph¶i tÝch tr÷ tiÒn mÆt n÷a mµ göi vµo tµi kho¶n vµ nhê chi nh¸nh ®øng ra thanh to¸n, chØ khi nµo cÇn thiÕt míi ph¶i rót tiÒn mÆt tõ tµi kho¶n. C¸c doanh nghiÖp ®Òu 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan