Lêi më ®Çu
Trong ®iÒu kiÖn tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµ cña ph©n c«ng lao ®éng
quèc tÕ hiÖn nay, kh«ng thÓ cã mét n-íc ph¸t triÓn b×nh th-êng mµ kh«ng
cÇn sù giao l-u,ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ. Do vËy, quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ
lµ nh©n tè, lµ biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng, cã hiÓu qu¶.
MÆt kh¸c, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp sÏ gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ quèc
tÕ, lµm cho ®Êt n-íc cã thÓ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Mét trong nh÷ng chiÕn l-îc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam ®ã lµ ho¹t
®éng xuÊt nhËp khÈu, lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ th-¬ng m¹i,
qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng, qu¸ tr×nh n©ng cao vai trß tù chñ kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu cña c«ng nghiÖp, nã lµ
b¶n chÊt cña ho¹t ®éng th-¬ng m¹i quèc tÕ trong ph¸t triÓn kinh doanh c«ng
nghiÖp. Cho nªn ®Ó t¨ng nhanh tèc ®é xuÊt khÈu, ®Èy nhanh tiÕn ®é héi nhËp
kinh tÕ víi khu vùc v¯ thÕ giíi, ®°ng ta ®± chð tr¬ng “ tiÕp tóc më cöa nÒn
kinh tÕ, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ thÞ tr-êng, ®a ph-¬ng ho¸ mèi quan hÖ kinh tÕ
víi c²c níc trªn thÕ giíi...”
ViÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr-êng EU hiÖn nay ®ang lµ vÊn ®Ò
trung t©m ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ n-íc nhµ. MÆt kh¸c, h·ng dÖt may l¹i ®ang lµ
mét trong nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc trong giai ®o¹n hiÖn nay cña
ViÖt Nam. Do vËy, xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr-êng EU cã ý nghÜa
tÇm chiÕn l-îc ®èi víi sù ph¸t triÓn ngo¹i th-¬ng nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ
cña ViÖt Nam nãi chung.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng thùc tÕ trªn vµ nhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña
ngµnh dÖt may ViÖt Nam vµ thÞ tr-êng EU lµ mét thÞ tr-êng tiÒm n¨ng song
còng cã nh÷ng quy ®Þnh hÕt søc kh¾t khe ®ßi hái hµng dÖt may ViÖt Nam
ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng nµy. V× vËy, em
®± chän ®Ò t¯i: “Nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc khi xuÊt khÈu hµng may mÆc
sang thÞ tr-êng EU cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam”.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
1
Néi dung cña ®Ò tµi nµy bao gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I: C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang thÞ
tr-êng EU.
Ch-¬ng III: C¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
Trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµ viÖc tæng hîp c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o,
t¹p chÝ em hy väng ®-a ra ®-îc néi dung c« ®äng vµ c¬ b¶n nhÊt liªn quan
®Õn ®Ò tµi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n m«n häc nµy, mÆc dï ®· cã sù nç
lùc cè g¾ng cña b¶n th©n song do tr×nh ®é, thêi gian vµ kinh nghiÖm cßn h¹n
chÕ; nguån tµi liÖu cßn h¹n hÑp nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt.
V× vËy, em rÊt mong nhËn ®-îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ
cïng b¹n ®äc.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Gi¶ng viªn chÝnh NguyÔn ThÞ Tø ®· dÇy c«ng
h-íng dÉn em lµm ®Ò ¸n m«n häc Kinh tÕ vµ qu¶n lý c«ng nghiÖp. Em xin
ch©n thµnh c¶m ¬n nhiÒu.
Sinh viªn thùc hiÖn
Lª ThiÕt Ngäc.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
2
Ch-¬ng I: C¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu:
1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm:
a. Kh¸i niÖm
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ sù trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô gi÷a c¸c n-íc th«ng
qua hµnh vi mua b¸n. Sù trao ®æi ®ã lµ mét h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi
vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau vÒ nÒn kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt
hµng ho¸ riªng biÖt cña c¸c quèc gia kh¸c nhau trªn thÕ giíi.
Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã mét vÞ trÝ vµ vai trß v« cïng to
lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi mét quèc gia nãi chung vµ
c«ng nghiÖp nãi riªng. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn
lín vµ lµ ph-¬ng tiÖn thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Nhµ n-íc ta lu«n coi
träng vµ thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ h-íng theo xuÊt khÈu.
b. §Æc ®iÓm
- XuÊt khÈu hµng ho¸ thÓ hiÖn sù kÕt hîp chÆt chÏ vµ tèi -u c¸c khoa
häc qu¶n lý kinh tÕ víi c¸c nghÖ thuËt kinh doanh, gi÷a nghÖ thuËt kinh
doanh víi c¸c yÕu tè kh¸c cña tõng quèc gia nh- yÕu tè luËt ph¸p, kinh tÕ
v¨n ho¸. H¬n n÷a, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ nh»m khai th¸c lîi thÕ so
s¸nh cña tõng n-íc, khai th¸c c¸c nguån lùc cho ph¸t triÓn, gãp phÇn c¶i
thiÖn ®êi sèng nh©n d©n gia t¨ng tiÕn bé x· héi vµ gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸
tr×nh héi nhËp, quèc tÕ ho¸. Lîi thÕ so s¸nh ®ã lµ c¸c lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý,
vÒ lao ®éng, vÒ tµi nguyªn vµ së h÷u ph¸t minh s¸ng chÕ.
- Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, xuÊt khÈu hµng ho¸ ë n-íc ta ®ang lµ mét
trong nh÷ng môc tiªu cÊp b¸ch hµng ®Çu ®-îc chó träng. Bëi nã ®em l¹i lîi
Ých v« cïng to lín cho sù ph¸t triÓn n-íc nhµ, t¹o cho nhiÒu quèc gia cã c¬
héi thuËn lîi trong viÖc ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi.
- Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ diÔn ra gi÷a hai hay nhiÒu quèc gia
kh¸c nhau, ë trong c¸c m«i tr-êng vµ bèi c¶nh kh¸c nhau. §iÒu nµy ®ßi hái
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
3
chóng ta ph¶i cã mét tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm ®Ó giao l-u vµ häc
hái khi xuÊt khÈu ra n-íc ngoµi. V× vËy, chóng ta kh«ng thÓ lÊy kinh nghiÖm
trao ®æi hµng ho¸ th«ng th-êng trong mét quèc gia ®Ó ¸p ®Æt hoµn toµn cho
ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ víi n-íc ngoµi.
- Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã thÓ ®-îc tiÕn hµnh bëi t- nh©n hoÆc nhµ
n-íc. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n-íc th× chÝnh phñ cã nhiÒu môc tiªu kh¸c
nhau nh- chÝnh trÞ, ngo¹i giao, v¨n ho¸... Do ®ã, kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp nhµ n-íc, chÝnh phñ cã thÓ hiÖn hoÆc kh«ng hoµn toµn h-íng vÒ lîi
nhuËn. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp t- nh©n th× môc ®Ých cña hä lµ tèi ®a ho¸
lîi nhuËn, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ®Êt n-íc.
2. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ c«ng cô,
ph-¬ng tiÖn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Do vËy, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®-îc
coi lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn l-îc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn qu¸
tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Vai trß cña xuÊt khÈu thÓ hiÖn
ë c¸c mÆt sau:
- T¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn
®¹i ho¸.
T¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, trong môc tiªu kÕ ho¹ch 5 n¨m
2001-2005 cã nãi: “ t¨ng trëng kinh tÕ nhanh v¯ bÒn v÷ng. ChuyÓn dÞch
nhanh c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng theo h-íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho²...”. Nh- vËy, ®Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã t©t yÕu ph¶i cÇn mét l-îng vèn lín ®Ó
thùc hiÖn. Cho nªn vèn lµ mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®-îc, lµ vÊn ®Ò sèng
cßn víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Bëi v× khi cã mét
l-îng vèn lín chóng ta cã thÓ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, nhËp khÈu m¸y mãc
thiÕt bÞ, kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i... phôc vô cho ph¸t triÓn kinh
tÕ.
§Ó cã ®-îc mét l-îng vèn cho nhËp khÈu cã thÓ ®-îc h×nh thµnh tõ
nhiÒu nguån nh-: liªn doanh ®Çu t- n-íc ngoµi víi n-íc ta; vay nî, viÖn trî,
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
4
tµi trî; ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô; xuÊt khÈu hµng ho¸, lao ®éng... Nh-ng
vÉn quan träng h¬n c¶ lµ xuÊt khÈu hµng ho¸. Bëi v× c¸c nguån vèn ®Çu tn-íc ngoµi, vay nî, viÖn trî... tuy quan träng nh-ng råi còng ph¶i tr¶ b»ng
c¸ch nµy hoÆc c¸ch kh¸c. Ngo¹i tÖ thu ®-îc qua c¸c ho¹t ®éng du lÞch, dÞch
vô hiÖn nay chØ lµ rÊt nhá so víi nhu cÇu vÒ vèn cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. XuÊt khÈu lao ®éng kh«ng æn ®Þnh ®ang cã xu
h-íng gi¶m dÇn. Do vËy, nguån ngo¹i tÖ quan träng nhÊt chi dïng cho nhËp
khÈu chÝnh lµ tõ xuÊt khÈu.
- §ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t
triÓn:
ViÖc coi thÞ tr-êng vµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr-êng quèc tÕ lµ h-íng quan träng
®Ó tæ chøc s¶n xuÊt chÝnh lµ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr-êng thÕ giíi ®Ó tæ
chøc s¶n xuÊt. §iÒu nµy t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ,
thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Sù t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë chç:
+ XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn thuËn lîi. Ch¼ng
h¹n, khi ph¸t triÓn ngµnh dÖt xuÊt khÈu sÏ t¹o c¬ héi ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t
triÓn ngµnh s¶n xuÊt nguyªn liÖu nh- b«ng hoÆc thuèc nhuém.. MÆt kh¸c sÏ
kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o thiÕt bÞ phôc vô cho
nã.
+ XuÊt khÈu t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng tiªu thô gãp phÇn thóc ®Èy
s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh.
+ XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n
xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc.
+ XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ kü thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng
cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc th«ng qua viÖc thu hót vèn, kü thuËt, c«ng
nghÖ tõ c¸c n-íc ph¸t triÓn vµ ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt
n-íc t¹o ra mét n¨ng lùc s¶n xuÊt míi.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
5
+ Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng hãa cña ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc
c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt l-îng. Cuéc c¹nh tranh nµy
®ßi hái chóng ta ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n
thÝch nghi ®-îc víi mäi thÞ tr-êng.
+ XuÊt khÈu cßn ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn
c«ng viÖc qu¶n trÞ s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
- XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i
thiÖn ®êi sèng nh©n d©n:
ViÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm hµng ho¸ qua c¸c thÞ tr-êng quèc tÕ ph¶i cÇn
mét l-îng lín nh©n c«ng ®Ó s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu thu vÒ mét
l-îng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng phôc vô ®êi sèng
vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó cña nh©n d©n. Nh÷ng mÆt
hµng trong n-íc ch-a s¶n xuÊt ®-îc hoÆc s¶n xuÊt cßn kÐm nh-: « t«, xe
m¸y... do ®ßi hái tr×nh ®é vµ kü thuËt cao cho nªn viÖc ®¸p øng nhu cÇu ®Òu
qua con ®-êng nhËp khÈu ®Õn víi ng-êi tiªu dïng.
- XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ
®èi ngo¹i cña n-íc ta:
Quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i bao c¸c ho¹t ®«ng giao l-u gi÷a c¸c n-íc víi
nhau. Trong ®ã xuÊt khÈu lµ mét h×nh thøc cña ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i.
§iÒu nµy lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cïng víi c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ
quèc tÕ kh¸c lµm cho nÒn kinh tÕ n-íc ta g¾n chÆt víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ
tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. ChÝnh nhê th«ng qua xuÊt khÈu vµ
c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i kh¸c nhau mµ hiÖn nay n-íc ta ®· thiÕt lËp mèi quan
hÖ th-¬ng m¹i víi h¬n 140 n-íc trªn thÕ giíi, ký c¸c hiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i
víi h¬n 70 n-íc lµ thµnh viªn cña tæ chøc kinh tÕ cña thÕ giíi vµ khu vùc.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
6
II. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
1. Nh©n tè kinh tÕ.
- S¶n phÈm xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn tèc ®é
xuÊt khÈu. §èi t-îng cña c¸c nhµ xuÊt khÈu lµ xuÊt khÈu hµng ho¸ cho c¸c
kh¸ch hµng, b¹n hµng vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ n-íc ngoµi. Cho nªn viÖc ®¸p
øng ®-îc nhu cÇu cña hä lµ mét thµnh c«ng lín trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Do vËy ®ßi hái ph¶i cã ®-îc s¶n phÈm cã vÞ thÕ trong lßng ng-êi tiªu dïng
®Æc biÖt lµ ng-êi n-íc ngoµi. YÕu tè thÞ tr-êng còng t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn
ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ViÖc lùa chän ®óng ®¾n thÞ tr-êng cho xuÊt khÈu lµ
mét nh©n tè ®ßi hái ph¶i tÝnh to¸n dù b¸o chÝnh x¸c thÞ tr-êng ®ã ph¶i lµ thÞ
tr-êng tiÒm n¨ng, cã triÓn väng trong t-¬ng lai. Cßn yÕu tè ®èi t¸c còng
kh«ng kÐm phÇn quan träng bëi ®©y lµ ®Çu mèi ®Ó l-u th«ng s¶n phÈm xuÊt
khÈu. Cho nªn viÖc lËp mèi quan hÖ tèt hay t×m hiÓu kü ®èi t¸c ®em l¹i lîi
Ých to lín cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
- ChÝnh s¸ch quèc gia, quèc tÕ ¶nh h-ëng to lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt
khÈu. ViÖc xuÊt khÈu víi sè l-îng Ýt hay nhiÒu phô thuéc rÊt lín vµo chÝnh
s¸ch quèc gia cña tõng n-íc. Khi mèi quan hÖ kinh tÕ víi c¸c n-íc ®èi t¸c
kh«ng cßn thuËn lîi th× sÏ cã c¸c chÝnh s¸ch h¹n ngh¹ch xuÊt khÈu lµm cho
viÖc xuÊt khÈu trë nªn khã kh¨n h¬n.
- Hµng ho¸ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ph¶i chÞu rÊt nhiÒu søc Ðp tõ
c¸c phÝa. §Çu tiªn ®ã lµ c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i hay thay thÕ tõ thÞ tr-êng
trong n-íc. Thø hai lµ c¸c s¶n phÈm cña n-íc m×nh nhËp khÈu vµo. Thø ba
lµ c¸c s¶n phÈm cña c¸c n-íc kh¸c nhËp khÈu vµo n-íc m×nh nhËp khÈu.
Nh- vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë n-íc ngoµi, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
ph¶i ®-îc ng-êi tiªu dïng chÊp nhËn vµ cã tÝnh c¹nh tranh cao trªn thÞ
tr-êng quèc tÕ.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
7
- Hµng ho¸ tham gia xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ®-îc thanh to¸n b»ng
ngo¹i tÖ cã gi¸ trÞ chuyÓn ®æi. Trong khi ®ã h¹ch to¸n chi phÝ l¹i dïng néi tÖ
do vËy, tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh h-ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
2. Nh©n tè khoa häc vµ c«ng nghÖ
Nh- ®· nãi ë trªn, viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ sang thÞ tr-êng ngoµi n-íc
®ßi hái s¶n phÈm xuÊt khÈu ph¶i cã c¸c ®Æc tÝnh riªng biÖt vµ cã thÓ c¹nh
tranh ®-îc víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÞ tr-êng n-íc b¹n vµ cña c¸c
n-íc kh¸c nhËp vµo. §Ó t¹o ra ®-îc c¸c tè tÝnh -u viÖt, c¸c nhµ xuÊt khÈu
kh«ng ngõng ®æi míi ®Çu t- thiÕt bÞ, khoa häc c«ng nghÖ cho d©y chuyÒn
s¶n xuÊt ®Ó ngµy cµng ®æi míi s¶n phÈm, thÝch nghi víi nhu cÇu ®a d¹ng
phong phó cña ng-êi tiªu dïng lµ n-íc ngoµi. Do vËy nh©n tè khoa häc c«ng
nghÖ ¶nh h-ëng quyÕt ®Þnh ®Õn møc tiªu thô s¶n phÈm hay viÖc ®¸p øng nhu
cÇu thÞ tr-êng c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng.
3. Nh©n tè chÝnh trÞ, x· héi vµ qu©n sù:
Sù æn ®Þnh hay kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ – x· héi còng lµ nh©n tè ¶nh
h-ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña
doanh nghiÖp. HÖ thèng chÝnh trÞ, c¸c quan ®iÓm chÝnh trÞ, x· héi ®Òu t¸c
®éng trùc tiÕp ®Õn ph¹m vi lÜnh vùc, mÆt hµng vµ ®èi t¸c kinh doanh. MÆt
kh¸c c¸c xung ®ét lín hay nhá vÒ qu©n sù trong néi bé quèc gia vµ gi÷a c¸c
quèc gia dÉn ®Õn sù thay ®æi lín vÒ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n
sù. Tõ ®ã t¹o ra c¸c hµng rµo v« h×nh ng¨n c¶n ho¹t ®énh kinh doanh quèc
tÕ, ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu.
4. Nh©n tè liªn minh, liªn kÕt vÒ kinh tÕ – chÝnh trÞ:
ViÖc më rénh ngo¹i giao, h×nh thµnh c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ, chÝnh trÞ,
qu©n sù gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîn cho ho¹t ®énh kinh doanh bu«n
b¸n gi÷a c¸c quèc gia thµnh viªn. T¨ng c-êng tÝch cùctiÕn hµnh ký kÕt víi
c¸c quèc gia ngoµi khèi nh÷ng hiÖp ®Þnh, tho¶ -íc ®Ó tõng b-íc níi láng
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
8
hµng rµo v« h×nh, t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®énh kinh doanh ph¸t triÓn vµ ®«i
bªn cïng cã lîi.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
9
Ch-¬ng II : Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt
Nam sang thÞ tr-êng EU
I. VÞ trÝ cña ngµnh dÖt may vµ thÞ tr-êng EU:
1. VÞ trÝ cña ngµnh dÖt may
- NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña xuÊt khÈu nªn n-íc ta hiÖn nay ¸p
dông chiÕn l-îc: H-íng vµo xuÊt khÈu, chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu
sang d¹ng chÕ biÕn s©u, më ra nh÷ng mÆt hµng míi vµ cã lîi nhuËn cao. §Æc
biÖt ngµnh dÖt may xuÊt khÈu lµ mét ngµnh ®ang ®-îc coi träng vµ ®ãng vai
trß chñ lùc trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay.
Lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ®· ®em l¹i cho
®Êt n-íc nh÷ng nguån thÆng d- ®¸ng kÓ. Do vËy viÖc t¨ng c-êng xuÊt khÈu
hµng dÖt may lµ rÊt cÇn thiÕt, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ
giíi vµ yªu cÇu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong n-íc.
- Ngµnh dÖt may gãp phÇn ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n,
gi¶i quyÕt mét sè l-îng lín c«ng ¨n viÖc lµm. ë ViÖt Nam hiÖn nay, nhu cÇu
vÒ may mÆc ®ang ngµy cµng ®-îc n©ng cao, tõ ¨n ch¾c mÆc bÒn ®ang
chuyÓn dÇn sang ¨n ngon mÆc ®Ñp hîp thêi trang vµ hiÖn ®¹i. Do vËy viÖc
ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ®ang lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã triÓn väng mang
l¹i hiÖu qu¶ cao. MÆt kh¸c ngµnh dÖt may còng thu hót ®-îc mét l-îng nh©n
c«ng lín, t¹o viÖc lµm, t¹o phóc lîi cho x· héi.
- Xu h-íng chuyÓn dÞch c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng
trong ®ã cã ngµnh dÖt may tõ c¸c n-íc ph¸t triÓn sang c¸c n-íc ®ang ph¸t
triÓn. Lîi thÕ cña ngµnh dÖt may lµ ®ßi hái mét l-îng vèn ®Çu t- t-¬ng ®èi Ýt
( so víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c ), ph¸t huy hiÖu qu¶ t-¬ng ®èi nhanh,
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
10
gi¶i quyÕt lao ®éng x· héi phï hîp víi b-íc ®i ban ®Çu cña c¸c n-íc ®ang
ph¸t triÓn.
- Ngµnh dÖt may ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu lîi thÕ nh-: Gi¸ nh©n c«ng rÎ,
tr×nh ®é tay nghÒ cña ng-êi lao ®éng ë vµo møc kh¸ so víi ë n¬i kh¸c. §iÒu
nµy rÊt quan träng v× n-íc ta hiÖn nay cã mét lùc l-îng lao ®éng nhµn rçi
kh¸ lín ( nhÊt lµ lao ®éng n÷ ) rÊt phï hîp víi ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ,
ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nµy.
Thªm vµo ®ã, trong s¶n xuÊt hµng dÖt may chóng ta ®¶m b¶o cung øng
®-îc mét phÇn nguyªn liÖu phô do s¶n xuÊt trong n-íc, kh«ng phô thuéc
hoµn toµn vµo nhËp khÈu.
2. VÞ trÝ cña thÞ tr-êng EU.
a. EU: Mét thÞ tr-êng réng lín vµ thèng nhÊt.
ThÞ tr-êng thèng nhÊt cã thÓ ®-îc tãm t¾t trong 4 tõ: tù do l-u th«ng.
®©y lµ sù tù do l-u th«ng-kh«ng bÞ c¶n trë-cña c¶i vµ dÞch vô, c¸c thÓ nh©n
vµ tiÒn b¹c gi÷a 15 n-íc EU, nh- thÓ trong mét quèc gia hoÆc mét thÞ tr-êng
duy nhÊt. ThÝ dô cô thÓ, lµ ng-êi kh¸ch hµng cã thÓ ®-îc cung øng mét danh
môc c¸c s¶n phÈm hoÆc dÞch vô rÊt réng bëi c¸c doanh nghiÖp t¹i c¸c n-íc
kh¸c nhau.
Nãi nh vËy kh«ng cã nghÜa l¯ “EU më cöa ®Ó høng chÞu mäi c¬n giã”.
EU võa t¨ng c-êng c¸c biÖn ph¸p b¶o hé th-¬ng m¹i ®Ó b¶o vÖ c¸c ngµnh
c«ng nghiÖp cña m×nh tr-íc nh-ng hµnh ®éng kh«ng trung thùc cña c¸c ®èi
thñ c¹nh tranh. C¸c biÖn ph¸p nµy gåm thuÕ chèng xuÊt khÈu b¸n ph¸ gi¸,
thuÕ chèng tµi trî vµ c¸c ®iÒu kho¶n b¶o vÖ kh¸c. Ngoµi ra, EU còng cã
nh÷ng quy ®Þnh “gi°i quyÕt c²c trë ng³i th¬ng m³i” cho phÐp chèng l³i
trong khu«n khæ WTO.
§èi víi hµng may mÆc cña ViÖt Nam, viÖc ®¸p øng thÞ hiÕu ng-êi Ch©u
¢u lµ ®Ñp nh-ng ph¶i rÎ. §©y lµ c¶ mét vÊn ®Ò lín. NÕu nh- Mü lµ mét thÞ
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
11
tr-êng ®a chñng khæng lå dÔ dµng du nhËp c¸c kiÓu mèt thËm chÝ tr¸i ng-îc
nhau th× EU l¹i ®-îc coi lµ mét thÞ tr-êng kh¸ kü tÝnh vµ chän läc ®èi víi
h¯ng may mÆc. “MiÕng b²nh” cða thÞ phÇn xuÊt khÈu h¯ng dÖt may ViÖt
Nam vµo thÞ tr-êng EU cã t¨ng ®-îc hµng n¨m hay kh«ng lµ c¶ mét vÊn ®Ò
lín vÒ viÖc ®æi míi c«ng nghÖ vµ qu¸ tr×nh héi nhËp vµo ngµnh c«ng nghiÖp
thêi trang thÕ giíi.
b. EU: trung t©m kinh tÕ hïng m¹nh, cã vai trß lín trong nÒn kinh
tÕ thÕ giíi.
Liªn minh Ch©u ¢u EU bao gåm 15 quèc gia (Anh, Ph¸p, §øc, Hµ Lan,
Italia, Thuþ §iÓn, BØ...) víi tèc ®é t¨ng tr-ëng rÊt m¹nh so víi thÕ giíi. EU
kh«ng chØ lín m¹nh vÒ quy m« mµ cßn v÷ng m¹nh vÒ c¬ cÊu, t¨ng tr-ëng æn
®Þnh n¾m gi÷ ®ång tiÒn m¹nh EURO cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi trªn toµn thÕ
giíi. EU kh«ng chØ cã nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao, lµnh nghÒ cßn cã thÞ
tr-êng néi ®Þa víi søc mua lín. C¸c chÝnh s¸ch cña EU ®Òu ®-îc ®-a ra sao
cho phï hîp vµ thuËn lîi cho c¸c n-íc thµnh viªn cïng cã lîi, gãp phÇn ph¸t
triÓn chung nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Do vËy khi chóng ta thiÕt lËp mèi quan hÖ th-¬ng m¹i ViÖt Nam –EU,
ViÖt Nam cµng cã ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, trao ®æi hµng ho¸ víi n-íc
ngoµi, ®Æc biÖt lµ hµng dÖt may vµo thÞ tr-êng tiÒm n¨ng EU. Hµng dÖt may
ViÖt Nam cã nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn cao h¬n c¶ vÒ sè l-îng vµ chÊt l-îng
khi xuÊt khÈu sang thÞ tr-êng nµy.
c. EU: nÒn ngo¹i th-¬ng ph¸t triÓn thø hai thÕ giíi
ChØ thua kÐm sau Mü víi mét tû lÖ rÊt nhá, EU hµng n¨m xuÊt khÈu mét
l-îng lín hµng ho¸ tõ kh¾p thÕ giíi còng tõ ®ã EU nhËp khÈu mét l-îng
hµng ho¸ kh«ng nhá trong ®ã cã hµng dÖt may chiÕm tû lÖ cao.
T×nh h×nh ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ë Ch©u ¢u: Do khoa häc vµ c«ng
nghÖ ph¸t triÓn m¹nh mÏ ch-a tõng cã ë mét sè lÜnh vùc nh-: ®iÖn tö, tin
häc, tù ®éng ho¸, vËt liÖu míi, c«ng nghÖ sinh häc... nªn cuéc c¸ch m¹ng
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
12
nµy lµm cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ hÇu hÕt c¸c n-íc trong
EU ®Òu diÔn ra nhanh chãng theo h-íng chuyÓn m¹nh sang c¸c ngµnh cã
hµm l-îng trÝ tuÖ vµ dÞch vô cao, cßn c¸c tû träng n«ng nghiÖp vµ khai th¸c
kho¸ng s¶n gi¶m dÇn vµ ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh cÇn nhiÒu nh©n c«ng ®ang cã
xu h-íng chuyÓn dÞch ra khái Ch©u ¢u. ®Æc biÖt lµ ngµnh dÖt may, s¶n xuÊt
hµng dÖt may ë c¸c n¨m ®ang gi¶m dÇn víi tû lÖ gi¶m ®ang t¨ng lªn. Do
vËy, viÖc ®¸p øng nhu cÇu néi t¹i ë EU ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i cËp nhËp. §ã
lµ mét thêi c¬ thuËn lîi cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam kh«ng bá lì c¬ héi
®Èy m¹nh vµ t¨ng tèc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr-êng EU.
II. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr-êng EU
1. VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu
Ngµnh dÖt may n-íc ta ph¸t triÓn ®· l©u nh-ng chØ tõ thËp niªn 90 trë l¹i
®©y, nã míi thùc sù chiÕm vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ nãi chung vµ
ho¹t ®éng ngo¹i th-¬ng nãi riªng. Trong suèt 4 n¨m qua, kim ng¹ch xuÊt
khÈu hµng dÖt may lu«n ®¹t trªn 1 tû USD/n¨m vµ trë thµnh mÆt hµng xuÊt
khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam.
Tõ n¨m 1991 ®Õn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may n-íc ta
khong ngõng t¨ng. N¨m 1991, tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may chØ ®¹t
158 triÖu USD, ®Õn n¨m 1998 ®· gÊp 9,18 lÇn, ®¹t 1450 triÖu USD, t-¬ng
®-¬ng víi tèc ®é t¨ng tr-ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 43,5 %, tøc kho¶ng 160
triÖu USD/n¨m. Bªn c¹nh ®ã, tû träng hµng dÖt may xuÊt khÈu trong tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n-íc ta lu«n t¨ng, tõ 7,6% n¨m 1991 lªn 15% n¨m
1998. §Õn nay, hµng dÖt may ®øng thø nhÊt trong sè 10 mÆt hµng xuÊt khÈu
hµng ®Çu cña ViÖt Nam.
Hai n¨m gÇn ®©y, tèc ®é t¨ng tr-ëng hµng dÖt may xuÊt khÈu ®· ch÷ng
l¹i. §iÒu nµy ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù ph©n tÝch vµ ®iÒu chØnh hîp lý trong thêi
gian tíi ®Ó ngµnh dÖt may ®øng v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng
khèc liÖt. MÆc dï hµng dÖt may cña ViÖt Nam lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
13
träng yÕu nh-ng so víi c¸c n-íc trong khu vùc vµ víi tiÒm n¨ng cña nã th×
kim ng¹ch ®¹t ®-îc cßn khiªm tèn. N¨m 1994, riªng Trung Quèc ®· xuÊt
khÈu ®-îc 15 tû USD hµng dÖt may, Ên §é lµ 5,9 tû USD vµ Th¸i Lan lµ 4,2
tû USD.
ThÞ tr-ßng xuÊt khÈu hµng dÖt may cã h¹n ng¹ch chñ yÕu cña ViÖt
Nam lµ c¸c n-íc thuéc khèi EU. EU ®-îc coi lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu träng
®iÓm cña n-íc ta vµ ®ang ®-îc tËp trung khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng
cña thÞ tr-êng nµy. Hµng n¨m EU nhËp khÈu trªn 63 tû USD quÇn ¸o c¸c
lo¹i vµ trong ®ã chØ kho¶ng 10-15% lµ tiªu dïng cßn l¹i 85-90% lµ sö dông
theo mèt. Tõ n¨m 1980, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu hµng dÖt may sang mét sè
n-íc EU nh- §øc, Ph¸p... nh-ng do thay ®æi vÒ chÝnh trÞ thÕ giíi nªn quan
hÖ bu«n b¸n ®· bÞ h¹n chÕ. Tõ n¨m 1991, xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU
®· cã nh÷ng b-íc tiÕn míi, ®Æc biÖt ph¸t triÓn m¹nh tõ sau HiÖp ®Þnh bu«n
b¸n hµng dÖt may gi÷a ViÖt Nam vµ EU ký kÕt ngµy 15/12/1992 vµ cã hiÖu
lùc tõ ngay 1/1/1993 víi tèc ®é t¨ng tr-ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 23%
trong thêi kú 1993-1997. Theo H
iÖp ®Þnh míi, ViÖt Nam cßn ®-îc tù do chuyÓn ®æi Quota gi-a c¸c mÆt
hµng mét c¸ch réng r·i vµ dÔ dµng h¬n, ®ång thêi EU còng dµnh cho phÝa
ViÖt Nam quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN), nhiÒu mÆt hµng cña ViÖt Nam xuÊt
khÈu vµo EU ®ùoc h-ëng thuÕ quan víi møc 0% theo chÕ ®é -u ®·i phæ cËp
( GSP).
Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU
§¬n vÞ: triÖu USD
N¨m
ThÞ tr-êng EU
1993
250
1994
285,50
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
1995
350,44
14
1996
420,52
1997
450,55
1998
563,68
Nguån: Tæng côc h¶i quan
2. C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu
Mét vÊn ®Ò ®¸ng l-u ý lµ gi¸ trÞ gia c«ng chiÕm tíi 80% kim ng¹ch xuÊt
khÈu hµng may mÆc.H¬n n÷a, c¸c hîp ®ång gia c«ng kh«ng æn ®Þnh, gi¸ gia
c«ng thÊp vµ sù phô thuéc vÒ nguyªn vËt liÖu ®· khiÕn kh«ng Ýt doanh
nghiÖp may mÆc n-íc ta lóng tóng, bÞ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu khã lµm nh- quÇn ©u, ¸o veston chiÕm tØ lÖ nhá
v× rÊt Ýt doanh nghiÖp ®Çu t- ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng
yªu cÇu s¶n xuÊt.c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña ngµnh dÖt may
ViÖt Nam chñ yÕu lµ ¸o jacket, ¸o v¸y, s¬ mi ®¬n gi¶n. §Õn nay, nh÷ng mÆt
hµng cao cÊp ®ßi hái c«ng nh©n lµnh nghÒ, m¸y mãc hiÖn ®¹i cßn nhiÒu h¹n
ng¹ch nh-ng chØ mét sè Ýt doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. Nh- vËy,
trong thêi gian tíi, c¸c doanh nghiÖp kh«ng tù lÊp lç hæng vÒ mÆt kü thuËt vÒ
tay nghÒ tøc lµ tù m×nh lµm mÊt ®i mét thÞ tr-êng cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng
cho ngµnh dÖt may n-íc nhµ.
Trong c¸c chñng lo¹i mÆt hµng may mÆc xuÊt khÈu sang EU, hÇu hÕt c¸c
doanh nghiÖp may míi chØ tËp trung vµo mét sè s¶n phÈm dÔ lµm, c¸c m·
hµng nãng nh- ¸o jacket 2 hoÆc 3 líp, ¸o v¸y, s¬ mi. §Æc biÖt, ®èi víi mÆt
hµng ¸o jacket lu«n chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong c¬ cÊu hµng dÖt may xuÊt
khÈu sang EU. N¨m 1997, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU gÇn 11,7 triÖu
chiÕc, t¨ng gÇn 5 triÖu chiÕc ( hay 72% ) so víi n¨m 1993, chiÕm 50% kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang EU. C¸c n-íc EU nhËp khÈu hµng dÖt
may lín nhÊt cña ViÖt Nam lµ §øc (40-42%), Ph¸p (13-15%), Hµ Lan (1013%)... Ngoµi ra ViÖt Nam cßn më réng quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c n-íc EU
kh¸c nh-: PhÇn Lan, Thuþ §iÓn, §an M¹ch... tû träng nhËp khÈu cña c¸c
n-íc nµy ®ang t¨ng lªn.
HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi chØ tËn dông ®-îc 40%
n¨ng lùc cña m×nh t¹i thÞ tr-êng EU, 70% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
15
may n-íc ta vµo EU ®-îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c nhµ trung gian nh- Hång
K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc vµ §øc. Thùc tÕ cho thÊy, cßn nhiÒu chñng lo¹i
mÆt hµng cã h¹n ng¹ch nh-ng hiÖn nay ch-a cã doanh nghiÖp nµo s¶n xuÊt,
®ã lµ nh÷ng mÆt hµng yªu cÇu ph¶i cã trang thiÕt bÞ kü thuËt cao, c«ng nh©n
lµnh nghÒ vµ cã tay nghÒ cao nh-ng c¸c doanh nghiÖp cña n-íc ta ch-a ®¸p
øng ®-îc. Trong t-¬ng lai, thÞ tr-êng tiÕp tôc më réng nÕu ta kh«ng ®Çu t®Ó lÊp c¸c lç hæng vÒ kü thuËt th× sÏ mÊt ®i mét tiÒm n¨ng to lín vÒ thÞ
tr-êng cho ngµnh dÖt may cña n-íc ta. Cïng víi vÊn ®Ò ®Æt ra lµm sao chóng
ta cã thÓ tiÕp cËn thÞ tr-êng vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr-êng EU, gi¶m
sù phô thuéc vµ kh«ng th«ng qua c¸c nhµ ®Æt hµng trung gian.
3. VÒ c¬ cÊu h×nh thøc xuÊt khÈu
Tù do ho¸ bu«n b¸n hµng dÖt may, b·i bá chÕ ®é h¹n ng¹nh theo ®iÒu
kho¶n cña HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may (ATC), sÏ ®em l¹i cho nh÷ng
n-íc xuÊt khÈu hµng dÖt may nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng nh÷ng thuËn
lîi ®¸ng kÓ. Nh÷ng ®iÒu dÔ thÊy nhÊt lµ nhµ xuÊt khÈu cã thÓ tù do xuÊt khÈu
nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã n¨ng lùc s¶n xuÊt, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh;
kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ sè l-îng theo c¸c HiÖp ®Þnh th-¬ng m¹i song ph-¬ng.
Tuy nhiªn, b·i bá chÕ ®é h¹n ng¹ch còng ®em l¹i nh÷ng th¸ch thøc míi.
H³n ng³ch ®îc xem nh “chiÕc ²o b°o hé”, m¯ khi nã ®îc cëi ra th× viÖc
hµng ho¸ cã thÓ th©m nhËp ®-îc vµo thÞ tr-êng hay kh«ng sÏ ®-îc quyÕt
®Þnh bëi chÝnh kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu thÞ tr-êng cña b¶n th©n hµng
ho¸ ®ã. Cã nghÜa nhµ s¶n xuÊt ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ vµ
víi chÝnh m×nh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr-êng nhËp khÈu. Vµ khi ®ã, tæ chøc
Marketing sÏ cµng trë nªn ®Æc biÖt quan träng, ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong
thµnh c«ng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
Tõ n¨m 1993, víi HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may ViÖt Nam - EU
(®-îc ký ngµy 15/2/1992), EU ®· trë thµnh mét trong nh÷ng thÞ tr-êng xuÊt
khÈu hµng dÖt may lín nhÊt cña ViÖt Nam víi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tõ
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
16
250 triÖu USD lªn 450 triÖu USD n¨m 1997, chiÕm kho¶ng 40% tæng kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, xuÊt khÈu hµng dÖt
may sang EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng do EU quy ®Þnh
theo h¹n ng¹ch nªn c«ng t¸c Marketing ch-a thùc sù ®-îc c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam chó träng. Trong xu h-íng toµn cÇu ho¸ ngµy nay, c«ng t¸c nµy
kh«ng thÓ cø “ × ³ch” nh tríc, m¯ cÇn ®îc quan t©m ®Çu t cho ®òng víi
tÇm vãc cña nã.
Víi EU, do lµ mét thÞ tr-êng réng lín nªn nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt vÒ thÞ
hiÕu tiªu dïng, vÒ tËp qu¸n kinh doanh vµ ph-¬ng thøc tæ chøc ph©n phèi ®èi
víi mçi n-íc thµnh viªn, nªn ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr-êng ®ßi hái ph¶i cã
nh÷ng kªnh Marketing riªng biÖt, thÝch øng víi c¬ cÊu cña hÖ thèng ph©n
phèi cña mçi n-íc thµnh viªn còng nh- phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm
xuÊt khÈu.
Mèi liªn hÖ gi÷a nhµ xuÊt khÈu víi hÖ thèng ph©n phèi ë n-íc nhËp
khÈu th-êng ®-îc tæ chøc theo c¸c h×nh thøc sau:
-C¸c cöa hµng chuyªn doanh hµng may mÆc liªn nh¸nh th-êng nhËp
khÈu trùc tiÕp tõ c¸c n-íc s¶n xuÊt hoÆc ®Æt c¸c h·ng n-íc ngoµi gia c«ng
theo hîp ®ång, phô tõ c¸c hîp ®éng gia c«ng chÝnh (theo ph-¬ng thøc
CMT).
-C¸c nhµ b¸n lÎ ®éc lËp cã thÓ tæ chøc nguån hµng theo c¸c h×nh thøc
mua hµng trùc tiÕp tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt hay ®¹i lý cña c¸c nhµ s¶n xuÊt; mua
hµng cña h·ng nhËp khÈu/ b¸n bu«n; mua hµng theo h×nh thøc frachize (nhc¸c cöa hµng liªn nh¸nh hay d©y chuyÒn ph©n phèi; mua cña c¸c trung t©m
thu mua...).
PhÇn lín c¸c nhµ b¸n lÎ ®éc lËp lµ thµnh viªn cña hiÖp héi thu mua.
§©y lµ h×nh thøc kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n-íc EU nh- §øc, Hµ Lan...
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
17
ë thÞ tr-êng EU, c¸c nhµ s¶n xuÊt hay xuÊt khÈu Ýt cã kh¶ n¨ng liªn
kÕt trùc tiÕp víi c¸c nhµ b¸n lÎ t¹i c¸c n-íc nhËp khÈu, mµ th-êng ph¶i tho¶
thuËn ®Ó ph©n phèi s¶n phÈm cña m×nh qua c¸c kh©u trung gian cña hÖ thèng
ph©n phèi nhµ nhËp khÈu, c¸c trung t©m thu mua, c¸c nhµ b¸n bu«n hoÆc qua
c¸c nhµ s¶n xuÊt kh¸c cña n-íc khËp khÈu. MÆt kh¸c, còng nªn l-u ý lµ mÆc
dï cã nh÷ng lo¹i h×nh tæ chøc ph©n phèi t-¬ng ®ång, hÖ thèng b¸n lÎ hµng
may mÆt cña c¸c n-íc EU cã c¬ cÊu kh¸ kh¸c biÖt. V× vËy, tuú thuéc vµo
®Æc ®iÓm cña hÖ thèng tæ chøc ph©n phèi ë mçi n-íc nhËp khÈu, nhµ xuÊt
khÈu cã thÓ chän nh÷ng kªnh Marketing thÝch hîp nhÊt cho s¶n phÈm xuÊt
khÈu cña m×nh nh»m cho phÐp tiÕp cËn nhiÒu nhÊt víi c¸c kh¸ch hµng tiÒm
n¨ng.
4. VÒ c¬ cÊu thÞ tr-êng
D-íi t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc, nhiÒu
n-íc nh- Hµn Quèc, Th¸i Lan, Singapore, NhËt B¶n... ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµm gi¸
xuÊt khÈu cña hµng ViÖt Nam ®¾t t-¬ng ®èi trªn thÞ tr-êng thÕ giíi, khiÕn sù
c¹nh tranh vèn cßn yÕu cña hµng ViÖt Nam l¹i gi¶m xuèng. H¬n n÷a, c¬n
lèc khñng ho¶ng lµm cho søc mua cña d©n chóng gi¶m ®¸ng kÓ, kÕt qu¶ lµ
thÞ tr-êng tiªu thô cña n-íc ta gÆp nhiÒu khã kh¨n.
ThÞ tr-êng träng ®iÓm EU, víi 360 triÖu d©n cã møc tiªu dïng v¶i cao
hµng ®Çu thÕ giíi (17 kg/ng-êi/ n¨m), ®©y lµ mét thÞ tr-êng tèt ®Ó ViÖt Nam
®Çu t-, khai th¸c. Tuy vËy, ®ßi hái lín kh«ng thÓ ®¸p øng ngay lµ yªu cÇu vÒ
chÊt l-îng, mÉu m· s¶n phÈm dÖt may cña ng-êi d©n EU rÊt cao. Trong tæng
sè 36 tû USD quÇn ¸o nhËp khÈu vµo EU hµng n¨m chØ cã kho¶ng 9,0 tû
USD quÇn ¸o tiªu dïng b×nh th-êng, sè cßn l¹i (kho¶ng 87%) lµ sö dông
theo mèt. V× vËy, gi¸ trÞ hµm l-îng chÊt x¸m trong s¶n phÈm cao h¬n rÊt
nhiÒu so víi gi¸ trÞ vËt liÖu cÊu thµnh lªn nã. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao gi¸
xuÊt khÈu gi÷a hai lo¹i s¶n phÈm t-¬ng ®ång cña ViÖt Nam vµ Th¸i Lan l¹i
cã sù chªnh lÖch kh¸ cao. §©y lµ mét thiÖt thßi kh«ng nhá do ngµnh t¹o mèt
ViÖt Nam cßn non trÎ. Trong thêi gian tíi, nhê mét sè thay ®æi trong HiÖp
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
18
®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may EU-ViÖt Nam giai ®o¹n 1998-2000 ký ngµy
17/11/1997, ngµnh may mÆc cña n-íc ta sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó më réng thÞ
tr-êng tiÖu thô sang EU. Theo HiÖp ®Þnh nµy, tõ n¨m 1998, ViÖt Nam ®-îc
phÐp tù do chuyÓn ®æi Quota gi÷a c¸c mÆt hµng mét c¸ch réng r·i h¬n (17%
so víi tr-íc kia lµ 12%). H¬n n÷a, ViÖt Nam cßn ®-îc h-ëng quy chÕ tèi
huÖ quèc vµ quy chÕ -u ®·i phæ cËp cña EU. Nh- vËy, mét sè mÆt hµng cña
ViÖt Nam sÏ ®-îc h-ëng thuÕ quan nhËp khÈu 0%, lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña s¶n phÈm xuÊt khÈu n-íc ta nãi chung, trong ®ã cã hµng dÖt may.
C¸c nhµ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®Õn nay th-êng vÉn ph¶i
th«ng qua n-íc thø 3 nh- §µi Loan vµ §øc... ®Ó vµo thÞ tr-êng n-íc ngoµi.
Bªn c¹nh thÞ tr-êng cã h¹n ng¹ch, ViÖt Nam ®· th©m nhËp ®-îc mét
sè thÞ tr-êng kh«ng h¹n ng¹ch khæng lå nh- NhËt B¶n, Mü, Singapore vµ
§«ng ¢u... ®Ó tiªu thô hµng dÖt may xuÊt khÈu, trong ®ã thÞ tr-êng lín nhÊt
lµ NhËt B¶n, kh«ng chØ cã l-îng d©n c- ®«ng ®óc h¬n 125 triÖu ng-êi mµ
NhËt B¶n cßn lµ n-íc cã møc tiªu thô s¶n phÈm may mÆc rÊt cao (27
kg/ng-êi/n¨m). N¨m 1997 ViÖt Nam ®øng hµng thø 7 trong sè c¸c n-íc xuÊt
khÈu hµng dÖt may lín nhÊt vµo NhËt B¶n víi thÞ phÇn hµng dÖt thoi lµ 3,6%
vµ dÖt kim lµ 2,3%. Tuy vËy, ViÖt Nam míi chØ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu may
mÆc b×nh d©n cña ng-êi NhËt B¶n víi c¸c mÆt hµng chñ yÕu lµ ¸o giã nam,
quÇn ¸o lao ®éng, vµ mét sè lo¹i s¬ mi, quÇn ©u ®¬n gi¶n. Trong n¨m 1998
võa qua, do chÞu ¶nh h-ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc,
søc mua cña thÞ tr-êng NhËt B¶n gi¶m m¹nhkhiÕn cho kim ng¹ch xuÊt khÈu
hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo NhËt B¶n gi¶m 150 triÖu USD.
Mü lµ thÞ tr-êng nhËp khÈu hµng dÖt may kh«ng h¹n ng¹ch cã tiÒm
n¨ng lín thø hai cña ViÖt Nam. ChØ b»ng 2/3 d©n sè EU nh-ng møc tiªu thô
v¶i cña ng-êi Mü gÊp 1,5 lÇn EU. §©y lµ thÞ tr-êng kh«ng chØ hÊp dÊn ®èi
víi ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam mµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp dÖt may trªn
thÕ giíi ®Òu cã mong muèn trë thµnh b¹n hµng víi Mü. HiÖn nay, Mü ch-a
cho ViÖt Nam h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc vµ chÕ ®é -u ®·i phæ cËp nªn
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
19
hµng xuÊt khÈu cña ta sang Mü ph¶i chÞu nhiÒu lo¹i thuÕ cao lµm cho kh¶
n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ViÖt Nam vèn ®· yÕu l¹i cµng yÕu h¬n. Thùc
tÕ trong thêi gian qua, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam
sang Mü rÊt nhá bÐ, chØ chiÕm 0,06% kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may
cña Mü. Trong nh÷ng n¨m tíi, Mü vÉn ®-îc coi lµ thÞ tr-êng cã tiÒm n¨ng
lín cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt khi HiÖp ®Þnh Th-¬ng m¹i ViÖt-Mü ®-îc ký kÕt
vµ Mü tiÕn hµnh b×nh ®¼ng ho¸ th-¬ng m¹i víi ViÖt Nam.
5. C¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ ë thÞ tr-êng EU
ViÖt Nam n»m ë khu vùc vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng giao dÞch
th-¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ bu«n b¸n hµng dÖt may nãi riªng. Cã h¬n
1300 km bê biÓn vµ nhiÒu c¶ng n-íc s©u, n»m trong tæng thÓ quy ho¹ch
®-êng bé, ®-êng s¾t xuyªn ¸ cña ADB gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
ViÖt Nam cã nguån lao ®éng dåi dµo, cÇn mÉn, s¸ng t¹o phï hîp víi
ngµnh dÖt may, gi¸ nh©n c«ng rÎ lµ nh÷ng yÕu tè hÊp dÉn thu hót ®-îc nhiÒu
hîp ®ång gia c«ng may mÆc còng nh- tiÕp nhËn sù chuyÓn dÞch ngµnh dÖt
may tõ c¸c n-íc ph¸t triÓn vµ c¸c n-íc NICs. Tuy vËy, gi¸ lao ®éng rÎ chØ lµ
lîi thÕ nhÊt thêi, kh«ng æn ®Þnh trong c¹nh tranh. Khi khoa häc kü thuËt ph¸t
triÓn cao th× nh©n c«ng rÎ m¹t kh«ng cßn lµ yÕu tè hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu
t- n-íc ngoµi n÷a.
N»m trong vµnh ®ai khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nãng, Èm, m-a nhiÒu lµ
lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn nghÒ trång b«ng, trång ®ay. Nhê vËy, ngµnh dÖt may
n-íc ta cã yÕu thÕ lín vÒ nguån cung cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo rÎ vµ æn ®Þnh.
§iÒu nµy gãp phÇn kh«ng nhá vµo nç lùc gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó n©ng
cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng thÕ giíi.
Ngµnh dÖt may víi ®Æc ®iÓm cã hµm l-îng lao ®éng lín, yªu cÇu vÒ
c«ng nghÖ kh«ng qu¸ hiÖn ®¹i vµ cã tØ lÖ hµng xuÊt khÈu lín ®-îc ®¸nh gi¸
lµ cã tÝnh phï hîp cao trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam.
Khoa: Qu¶n trÞ kinh doanh
20
- Xem thêm -
.PDF 
40 
8852 
27 
