T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
§Ò tµi
TẠO HỨNG THÚ HỌC TẬP BỘ MÔN LỊCH SỬ
Ở BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ BẰNG TRÒ CHƠI GIẢI Ô CHỮ
**************
A. §Æt vÊn ®Ò.
I. C¬ së lÝ luËn
D¹y häc lµ mét qu¸ tr×nh díi sù ho¹t ®éng tæ chøc, ®iÒu khiÓn cña
ngêi gi¸o viªn, cßn ngêi häc tù gi¸c tÝch cùc, chñ ®éng biÕt tù tæ chøc ®iÒu
khiÓn ho¹t ®éng nhËn thøc häc tËp cña m×nh.
§Æc thï häc tËp m«n lÞch sö cña bËc trung häc c¬ së, c¸c em ph¶i
tiÕp cËn víi nhiÒu sù kiÖn lÞch sö , víi nh÷ng vÞ anh hïng, nh÷ng danh
nh©n lÞch sö vÜ ®¹i kh«ng chØ cña d©n téc mµ c¶ cña thÕ giíi tõ cæ ®Õn kim,
tõ cËn ®Õn hiÖn ®¹i . Khi häc lÞch sö th× yªu cÇu c¸c em ph¶i nhí sù kiÖn vµ
hiÓu néi dung bµi häc mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ. Bëi vËy khi häc, buéc
c¸c em ph¶i cÇn cï, chÞu khã lÜnh héi kiÕn thøc th× míi thùc sù ®¹t ®îc kÕt
qu¶ cao. V× thÕ bé m«n LÞch sö khã g©y ®îc høng thó häc tËp ë c¸c em.
Theo t«i, ®Ó häc sinh tiÕp thu nhanh, nhí l©u, trong gi¶ng d¹y bé
m«n lÞch sö ë trêng THCS gi¸o viªn ph¶i ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc cña
häc sinh. Muèn vËy, gi¸o viªn ph¶i t¹o ®îc høng thó häc tËp cña c¸c em,
®Ó c¸c em dÔ dµng tiÕp thu kiÕn thøc mµ kh«ng bÞ gß Ðp.
II. C¬ së thùc tiÔn.
Trong thùc tÕ, hÇu hÕt häc sinh cha ham häc, cha thùc sù yªu thÝch
bé m«n lÞch sö, chØ ®èi phã tøc thêi, n¨ng lùc tiÕp thu cßn h¹n chÕ, ®iÒu
kiÖn häc tËp cña c¸c em cßn cha ®¸p øng ®îc víi yªu cÇu néi dung vµ ph-
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
¬ng ph¸p ®æi míi gi¸o dôc hiÖn nay. ChÊt lîng cña bé m«n lÞch sö ®· ®Õn
lóc “b¸o ®éng”.
Bªn c¹nh ®ã mét sè gi¸o viªn so¹n bµi cha chu ®¸o, cã phÇn cßn
khiÕm khuyÕt khi x¸c ®Þnh nhiÖm vô vµ vai trß bé m«n lÞch sö. HoÆc cã thÓ
khi gi¶ng d¹y ngêi gi¸o viªn cha thùc sù t©m huyÕt víi bé m«n; gi¶ng d¹y
cßn nÆng mét chiÒu truyÒn thô kiÕn thøc. T¹o sù gß bã, nhµm ch¸n trong
lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh.
Lµ ngêi gi¸o viªn trùc tiÕp cÇm phÊn gi¶ng d¹y bé m«n LÞch sö t«i
rÊt b¨n kho¨n vÒ vÊn ®Ò häc tËp cña c¸c em. Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt
lîng d¹y vµ häc bé m«n lÞch sö lµ c¶ mét vÊn ®Ò. §Æt ra yªu cÇu ®èi víi c¶
ngêi d¹y vµ ngêi häc. Trß ph¶i høng thó, say mª; thÇy ph¶i ph¸t huy ®îc
tÝnh tÝch cùc ë trß, ph¶i kh¬i dËy ®îc niÒm ®am mª ë trß. Trong qu¸ tr×nh
gi¶ng d¹y t«i ®· cè g¾ng häc hái b¹n bÌ ®ång nghiÖp, ®ång thêi nghiªn cøu
vÒ mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¹o høng thó häc tËp cña häc sinh , gãp phÇn
n©ng cao chÊt lîng d¹y häc cho häc sinh ë bé m«n LÞch sö.
B. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò.
I. Thùc tr¹ng.
Thùc ra tõ tríc ®Õn nay, ®a sè gi¸o viªn ë trêng do ®iÒu kiÖn d¹y häc,
thiÕt bÞ cßn cã phÇn h¹n chÕ nªn khi gi¶ng d¹y hÇu nh giê häc cha s«i næi,
häc sinh cha cã høng thó häc tËp, giê häc nhµm ch¸n, nªn hiÖu qu¶ g׬ häc
®¹t kÕt qu¶ cha cao. Qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau:
KÕt
qu¶.
Tæng sè
Kh¸-Giái
Trung b×nh
Díi trung
b×nh
34 %
36 %
51 %
51 %
15 %
13 %
häc sinh
Khèi líp.
104
8
122
9
II. Nguyªn nh©n.
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
Theo t«i, nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng trªn lµ:
- Gi¸o viªn cha thùc sù ®Çu t cho giê d¹y.
- Häc sinh cha yªu thÝch bé m«n lÞch sö.
- Gi¸o viªn vµ häc sinh cha b¾t kÞp víi sù ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y vµ häc.
III. Gi¶i ph¸p.
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ bé m«n vµ qóa tr×nh gi¶ng d¹y cña m×nh t«i thÊy
cÇn t¹o ra cho häc sinh mét kh«ng khÝ häc tËp s«i næi, høng thó h¬n trong
khi d¹y häc lÞch sö. Cã nh vËy häc sinh míi yªu thÝch bé m«n vµ sÏ n©ng
cao ®îc chÊt lîng d¹y häc bé m«n. ThiÕt nghÜ r»ng trß ch¬i trong c¸c giê
häc LÞch sö kh«ng chØ nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ cho häc sinh mµ cßn t¹o nªn
mét kh«ng khÝ h¨ng say häc tËp. C¸c em ph¶i cã thÓ ®éc lËp suy nghÜ t×m
tßi hoÆc phèi hîp víi c¸c b¹n trong nhãm ®Ó cã ®¸p ¸n nhanh chÝnh x¸c.
V× thÕ khi c¸c em ®îc häc LÞch sö qua h×nh thøc trß ch¬i sÏ thÊy tho¶i m¸i
h¬n, høng thó h¬n, tõ ®ã mµ ghi nhí tèt nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n .
Cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó t¹o høng thó häc tËp cho häc sinh. Trong
khu«n khæ cña mét bµi kinh nghiÖm, t«i xin tr×nh bµy mét biÖn ph¸p mµ t«i
®· sö dông trong qu¸ tr×nh so¹n gi¶ng vµ ®· thu ®îc kÕt qu¶ tèt, ®îc b¹n bÌ
®ång nghiÖp ®¸nh gi¸ cao: T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc
THCS b»ng trß ch¬i gi¶i « ch÷.
1.C¸ch t¹o « ch÷.
Khi so¹n bµi, t«i thiÕt kÕ mét hÖ thèng « ch÷ lÞch sö víi c¸c « ch÷
hµng ngang vµ mét « ch÷ hµng däc. Mçi « ch÷ hµng ngang lµ mét ®¬n vÞ
kiÕn thøc trong bµi häc vµ sÏ cã mét ch÷ c¸i ch×a kho¸. Gi¸o viªn ®Æt c©u
hái ®Ó häc sinh gi¶i ®¸p c¸c « ch÷ hµng ngang. Sau khi gi¶i hÕt c¸c « ch÷
hµng ngang víi c¸c ch÷ c¸i t×m ®îc, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh t×m « ch÷
hµng däc. ¤ ch÷ hµng däc sÏ lµ néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n nhÊt cña bµi
häc.
2. Sö dông « ch÷.
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
Víi « ch÷ lÞch sö, t«i thêng sö dông vµo kh©u cñng cè bµi häc, hoÆc
cã thÓ sö dông ®Ó kiÓm tra kiÕn thøc sau khi häc mét ch¬ng, mét giai ®o¹n
lÞch sö. §Ó thùc hiÖn trß ch¬i gi¶i « ch÷, t«i dµnh mét kho¶ng thêi gian lµ
5 phót
C¸ch thø nhÊt: Ho¹t ®éng nhãm.
B1: Chia líp lµm ba nhãm, gi¸o viªn ph¸t phiÕu häc tËp cho c¸c em
th¶o luËn nhãm.
B2: Gi¸o viªn chiÕu « ch÷ lªn m¸y chiÕu h¾t. §ång thêi kÎ « ch÷ vµo
ba b¶ng phô treo lªn b¶ng.
B3: Häc sinh ba nhãm thi ®ua nhau lªn b¶ng ®iÒn vµo c¸c « ch÷.
Nhãm nµo hoµn thµnh « ch÷ tríc vµ ®óng sÏ chiÕn th¾ng.
B4: Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh t×m « ch÷ hµng däc vµ tr×nh bµy hiÓu
biÕt cña em vÒ « ch÷ hµng däc ®ã.
B5: Gi¸o viªn chiÕu « ch÷ hoµn chØnh lªn m¸y chiÕu h¾t. NhËn xÐt vµ
tuyªn d¬ng nhãm lµm tèt.
C¸ch thø hai: Ho¹t ®éng ®éc lËp.
Gi¸o viªn ®ãng vai trß lµ mét MC, cho häc sinh tù do lùa chän « ch÷
hµng ngang tuú thÝch. Sau khi lÇn lît häc sinh gi¶i c¸c « ch÷ hµng ngang,
c¸c ch÷ c¸i ch×a kho¸ sÏ xuÊt hiÖn; gi¸o viªn cho häc sinh t×m « ch÷ hµng
däc vµ tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ « ch÷ hµng däc. KÕt thóc, gi¸o viªn
nhËn xÐt vµ tuyªn d¬ng nh÷ng häc sinh lµm tèt.
3. ThiÕt kÕ « ch÷.
a. ¤ ch÷ thø nhÊt:
Bµi 25. Phong trµo n«ng d©n T©y S¬n.
TiÕt 53. I. Khëi nghÜa n«ng d©n T©y S¬n. ( LÞch sö líp 7)
¤ ch÷ gåm cã 6 « ch÷ hµng ngang vµ mét « ch÷ hµng däc:
1
2
3
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
4
5
6
- Hµng ngang sè 1: Cã 6 ch÷ c¸i: Mét lo¹i l©m s¶n mµ nh©n d©n §µng
Trong ph¶i nép cho quan l¹i.
- Hµng ngang sè 2: Cã 6 ch÷ c¸i: Mét h×nh thøc bãc lét cña quan l¹i ®èi
víi n«ng d©n
- Hµng ngang sè 3: Cã 8 ch÷ c¸i: Tªn mét nhµ b¸c häc níc ta thÕ kØ XVIII.
- Hµng ngang sè 4: Cã 10 ch÷ c¸i: Tªn mét trong nh÷ng ngêi l·nh ®¹o
cuéc khëi nghÜaT©y S¬n.
- Hµng ngang sè 5: Cã5 ch÷ c¸i: N¬i lËp c¨n cø ®Çu tiªn cña cuéc khëi
nghÜa T©y S¬n.
- Hµng ngang sè 6: Cã 9 ch÷ c¸i: C¨n cø cña cuéc khëi nghÜa Chµng LÝa.
§¸p ¸n « ch÷:
1
¤
£
N
N
S
U
Y
Y
£
õ
Õ
§
Ô
N
G
T
£
2
T
T
H
L
Q
¤
N
ó
3
G
U
N
N
H
C
¹
4
A
K
H
5
T
R
¤
N
G
M
¢
Y
U
6
¤ ch÷ hµng däc lµ: Suy yÕu
b. ¤ ch÷ thø hai:
Bµi 13. TiÕt 15. Tæng kÕt lÞch sö thÕ giíi hiÖn ®¹i tõ sau n¨m 1945 ®Õn
nay.
(LÞch sö 9)
¤ ch÷ gåm cã 6 « ch÷ hµng ngang vµ mét « ch÷ hµng däc:
1
2
3
4
5
6
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
- Hµng ngang sè 1: Cã 10 ch÷ c¸i: Sù ®èi ®Çu X«-MÜ ®a thÕ giíi ®øng tríc
nguy c¬ nµy.
- Hµng ngang sè 2: Cã 4 ch÷ c¸i: Tªn mét khèi qu©n sù do MÜ thiÕt lËp.
- Hµng ngang sè 3: Cã 7 ch÷ c¸i: Tªn cña nhµ du hµnh vò trô ®Çu tiªn bay
vßng quanh Tr¸i ®Êt.
- Hµng ngang sè 4: Cã 5 ch÷ c¸i: MÜ vµ c¸c níc §Õ quèc tiÕn hµnh nhiÒu
cuéc chiÕn tranh ®Ó nh»m thùc hiÖn ®iÒu nµy ®èi víi c¸c cuéc ®Êu tranh
gi¶i phãng d©n téc cña c¸c níc thuéc ®Þa vµ phô thuéc.
- Hµng ngang sè 5: Cã 7 ch÷ c¸i: ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Liªn X«.
- Hµng ngang sè 6: Cã 7 ch÷ c¸i: Tªn cña vÞ Tæng thèng MÜ tham dù Héi
nghÞ I-an-ta.
§¸p ¸n « ch÷:
1
2
3
4
5
6
G
R
A
§
U
G
µ
Z
A
N
¥
C
N
R
¸
V
H
A
I
P
H
E
I
T
N
Õ
¤
N
T
R
A
O
N
µ
B
×
N
H
N
H
¤ ch÷ hµng däc: Hai phe.
IV. KÕt qu¶.
Víi mong muèn s¸ng t¹o cho häc sinh cã høng thó häc tËp, ®ång
thêi nhí vµ hiÓu ®îc l©u khi häc tËp bé m«n lÞch sö , t«i thêng xuyªn tæ
chøc h×nh thøc trß ch¬i nµy trong c¸c giê häc, vµ nhËn thÊy r»ng trß ch¬i
®· gãp phÇn tÝch cùc t¹o ®îc høng thó häc tËp cho c¸c em , giê häc s«i
næi h¬n, häc sinh h¨ng say häc tËp t×m hiÓu, chÊt lîng häc cña c¸c em
®îc n©ng lªn râ rÖt .
Cuèi n¨m, c¸c líp sö t«i d¹y ®¹t kÕt qu¶ nh sau:
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
KÕt
qu¶.
Tæng sè
Kh¸-Giái
Trung b×nh
Díi trung
b×nh
42 %
46 %
52 %
51 %
6%
3%
häc sinh
Khèi líp.
8
9
104
122
c. Bµi häc kinh nghiÖm:
- Khi tæ chøc trß ch¬i gi¸o viªn ph¶i phæ biÕn râ luËt ch¬i cho häc
sinh: Thµnh phÇn tham gia, thêi gian, sè lîng c©u hái, phÇn thëng… Trß
ch¬i cã thÓ ch¬i vµo cuèi giê häc ®Ó cñng cè bµi häc, hoÆc cã thÓ dïng trß
ch¬i ®Ó kiÓm tra kiÕn thøc cña häc sinh sau khi häc xong mét thêi kú, mét
giai ®o¹n lÞch sö …C¸c c©u hái cho mçi « ch÷ ph¶i tËp trung vµo c¸c ®¬n
vÞ kiÕn thøc lÞch sö cÇn ghi nhí. ¤ ch÷ hµng däc ph¶i lµ néi dung kiÕn thøc
quan träng, bao trïm lªn toµn bé bµi häc hoÆc cña mét ch¬ng, mét giai
®o¹n lÞch sö.
- Trß ch¬i chØ lµ mét phÇn trong tiÕt häc ®Ó gãp phÇn t¹o høng thó
häc tËp cho c¸c em. Tr¸nh t×nh tr¹ng l¹m dông qu¸ møc, biÕn giê häc
thµnh trß ch¬i sÏ lµm mÊt thêi gian vµ g©y nªn ph¶n t¸c dông.
- §Ó trß ch¬i thµnh c«ng, ®ßi hái gi¸o viªn lu«n ph¶i t×m tßi , s¸ng
t¹o, chuÈn bÞ c«ng phu, tríc khi ®Õn líp.
D. kÕt luËn:
Víi trß ch¬i trªn, t«i ®· ¸p dông vµo thùc tiÔn häc tËp cña c¸c em
trong c¸c tiÕt häc, nã ®· thùc sù ®em l¹i høng thó häc tËp, c¸c em häc tËp
s«i næi, hiÖu qu¶ h¬n. Bëi ngoµi viÖc ch¬i, h¬n hÕt lµ c¸c em ®îc ghi nhí
c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc mét c¸ch nhÑ nhµng, kh«ng gîng Ðp, nÆng nÒ. “Häc
mµ ch¬i, ch¬i mµ häc”. Vµ dÇn dÇn c¸c em yªu thÝch h¬n bé m«n lÞch sö.
T«i hy väng r»ng víi biÖn ph¸p trªn sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng häc
tËp ë bé m«n lÞch sö nãi riªng vµ c¸c bé m«n kh¸c nãi chung.
T¹o høng thó häc tËp bé m«n lÞch sö ë bËc THCS b»ng trß ch¬i gi¶i «
ch÷.
Trªn ®©y lµ mét ý kiÕn nhá cña riªng t«i nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng
khiÕm khuyÕt, vËy t«i rÊt thµnh t©m mong b¹n ®äc gãp ý kiÕn x©y dùng,
®Ó ý kiÕn cña t«i hoµn thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n thµnh
c¶m ¬n./.
- Xem thêm -