Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi Më §Çu
Môc tiªu x©y dùng CNXH ë n-íc ta theo chñ nghÜa Mac Lenin vµ tt-ëng hå chÝ minh . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô lµ x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï
hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l-îng s¶n xuÊt , nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi, trong ®ã néi dung cèt lâi lµ x¸c lËp c¬ cÊu vÒ së h÷u t- liÖu s¶n xuÊt vµ c¬
cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu cña quy luËt thùc tÕ
kh¸ch qua ña nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cña n-íc ta . B-íc khëi ®Çu ®æi
míi trong ®ã cã viÖc më ®-êng ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n ®· diÔn ra tõ n¨m
1979 , khi ®ã nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø IV , BCHT¦ §¶ng kho¸ IV . §ã lµ
b-íc ®Çu chÊp nhËn kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ hµng ho¸ , dï cßn nhiÒu h¹n chÕ
vÒ quy m« vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng, nh-ng ®· lËp tøc nÈy sinh vøng m¾c vÒ lý
luËn Ýt ®ông ®Õn nguyªn lý c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa.
ViÖt Nam lµ n-íc võa míi ph¸t triÓn kinh tÕ sau chiÕn tranh, tù biÕt m×nh
cßn thiÕu vèn lý luËn vµ kinh nghiÖm, nªn ®· rÊt coi träng tæ chøc nghiªn cøu
häc tËp vµ khai th¸c kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ, ®Ó t¹o c¬ së lý luËn v÷ng
ch¾c vµ niÒm tin m¹nh mÏ trong toµn ®¶ng, toµn d©n trong sù nghiÖp ®ái míi ,
trong ®ã ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n vµ kinh tÕ thÞ tr-êng ®· trë thµnh xu h-íng
kh«ng thÓ ®¶o ng-îc dï gÆp khã kh¨n v-íng m¾c th¨ng trÇm.
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Néi Dung
I. Lý luËn chung
Trong nÒn kinh tÕ n-íc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ®ã lµ së h÷u
toµn d©n , së h÷u tËp thÓ, së h÷u t- nh©n, së h÷u hçn hîp. Do ®ã tån t¹i
nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt , kinh doanh, cã
lîi Ých riªng trong ®ã bao thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n chiÕm mét vÞ trÝ quan
träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. §Æc tr-ng bao qu¸t cña kinh
tÕ t- nh©n lµ ®Çu t- tËp trung vµo c¸c nghµnh th-¬ng nghiÖp , dÞch vô , c«ng
nghiÖp chÕ biÕn , ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n ,x©y dùng ,vËn t¶I kho
b·I vµ th«ng tin liªn l¹c ,kh¸ch s¹n nhµ hµng ,kinh doanh bÊt ®éng s¶n vµ
dÞch vô t- vÊn ,tµi chÝnh tÝn dông…
N¨m 1998, trong tæng sè 7619 doanh nghiÖp ( gåm c¸c lo¹i c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ,c«ng ty cæ phÇn , doanh nghiÖp t- nh©n vµ hîp t¸c x·)
cã ®Õn 3582 doanh nghiÖp kinh doanh th-¬ng nghiÖp ( chiÕm tû träng
40,01%) 2466 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ).Thø
®Õn lµ c¸c nghµnh kinh doanh kh¸c .
.Qua c¸c sè liÖu thèng kª tæng qu¸t cho thÊy, ngoµi sù ph¸t triÓn
m¹nh mÏ cña kinh tÕ c¸ thÕ (víi 1.879.402 c¬ së kinh tÕ ,thu hót 3.241.129
lao ®éng) th× doanh nghiÖp t- nh©n gÊp 2,57 lÇn sè l-îng c«ng ty tr¸ch
nhiÖm h÷u h¹n vµ gÊp 2,95 lÇn sè l-îng c«ng ty cæ phÇn .Tuy nhiªn ,sè lao
®éng thu hót cña c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n l¹i nhiÒu h¬n doanh
nghiÖp t- nh©n 1,15 lÇn.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Nh- vËy lo¹i h×nh doanh nghiÖp t- nh©n vÉn lµ h×nh thøc hÊp dÉn c¸c
nhµ ®Çu t- t- nh©n trong n-íc. §iÒu nµy cã thÓ c¾t nghÜa bëi c¸c nguyªn
nh©n vª quyÒn lîi, uy tÝn, tr¸ch nhiÖm, c¸cyÕu tè t©m lý, tËp qu¸n kinh doanh
,nh÷ng giíi h¹n bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ m«i tr-êng kinh doanh
chi phèi.
Sù ho¹t ®éng víi qui m« ngµy cµng réng cña doanh nghiÖp t- nh©n ®· cã
nhiÒu ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ x· héi cña nhµ n-íc ta. ThÓ hiÖn chÝnh trong sù
®ãng gãp GDP:1996:tû träng doanh nghiÖp t- nh©n chiÕm 42,7%GDP cña c¶
n-íc ;khu vùc t- nh©n chiÕm 3,23%GDPcña c¶ n-íc trong tæng s¶n phÈm quèc
néi 213,833 tû ®ång. Thªm vµo ®ã tèc ®é t¨ng tr-ëng GDP cña khu vùc t- nh©n
chiÕm 10,60% (C¸c sè liÖu 1997, 1998, 1999 ®-îc thèng kª qua b¶ng sè liÖu
sau . Cho thÊy khu vùc t- nh©n cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng tæng s¶n
phÈm quèc néi vµ tèc ®é t¨ng tr-ëng chung cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
B¶ng 1: T¨ng tr-ëng (theo -íc tÝnh) vµ tû träng trong GDP cña tõng thµnh
phÇn kinh tÕ
TT Thµnh phÇn kinh
tÕ
1997
T¨ng
1998
Tû träng
tr-ëng
1
N«ng - l©m ng-
T¨ng
1999
Tû träng
tr-ëng
T¨ng
Tû träng
tr-ëng
7,5%
24%
15%
24%
9%
24%
25%
33%
16,5%
34%
12,5%
34%
15%
43%
20%
43%
2,5%
42%
nghiÖp
2
C«ng nghiÖp vµ
x©y dùng
3
DÞch vô
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
II . Thùc Tr¹ng vµ ®¸nh gi¸ vÒ thµnh phÇn kinh tÕ
t- nh©n
1. Thùc tr¹ng
Thùc hiÖn ®-êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ n-íc, h¬n 10 n¨m qua
kinh tÕ t- nh©n ®-îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn . Kinh tÕ t- nh©n t¨ng nhanh c¶ vÒ
sè l-îng ®¬n vÞ, vèn kinh doanh vµ lao ®éng, ph¸t triÓn réng kh¾p trong c¶ n-íc
ë c¸c nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. §Æc biÖt, sè l-îng doanh nghiÖp tnh©n t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp .
Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, sù ph¸t riÓn cña kinh tÕ t- nh©n ®·
gãp phÇn gi¶i phãng l-îc l-îng s¶n xuÊt, thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi,
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h-íng CNH – H§H, thóc ®Èy c¹nh tranh, ph¸t
triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa. Khu vùc nµy ®· ®ãng gãp
qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong n-íc :
Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi , sè doanh nghiÖp
t- nh©n ra ®êi 35.440 víi sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 40.455 tû ®ång, nhiÒu h¬n sè
doanh nghiÖp ®-îc thµnh lËp trong 5 n¨m tr-íc ®ã céng l¹i ®-a sè doanh
nghiÖp ®¨ng kÝ kinh doanh ®Õn cuèi n¨m 2001 lµ 74.393 doanh nghiÖp vµ chiÕm
tû träng 24,3% tæng sè vèn ®Çu t- x· héi. N¨m 2001 khu vùc doanh nghiÖp tnh©n nép ng©n s¸ch trªn 11.075 tû ®ång, chiÕm 14,8% tæng thu ng©n s¸ch
Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000 gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm cña KTTN chiÕm
42,3% GDP toµn quèc trong ®ã,hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN
chiÕm 7,46%. KTTN ®· huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong x·
héi ®Çu t- vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 2001 khu vùc nµy chiÕm 24,05%, n¨m
2002 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t- x· héi .Theo sè liÖu cña tæng côc thuÕ,
n¨m 2002 KTTN ®ãng gãp 16,1% tæng thu ng©n s¸ch. NÐt næi bËt cña KTTN
thêi gian qua lµ t¹o ®-îc nhiÒu chç lµm viÖc míi, thu hót nhiÒu lao ®éng trong
x· héi, nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng ch-a cã viÖc lµm ,gi¶i quyÕt sè lao ®éng
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
d«i d- tõ c¸c c¬ quan, DN nhµ n-íc do tinh gi¶n biªn chÕ ,gi¶i thÓ. Khu vùc nµy
gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr-¬ng x· héi ho¸ y tÕ, v¨n ho¸ gi¸o dôc cña nhµ n-íc.
§¹t ®-îc nh÷ng kÕt qu¶ nh- trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ n-íc ®· cã nh÷ng chñ
tr-¬ng chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß
quan träng cña KTTN trong nªn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng XHCN
2. §¸nh gi¸
* Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu
- Kh¬i dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c- tham gia
vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt n-íc ,thóc ®Èy t¨ng tr-ëng kinh tÕ.
- Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ
qu¶n lý theo h-íng thÞ tr-êng ,thóc ®Èy c¹nh tran trong nÒn kinh tÕ
- H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t- nh©n gãp phÇn x©y
dùng ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam
- Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y lùc l-îng
s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
*Nh÷ng tån t¹i
Nh- ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh
nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ t- nh©n nãi riªng ®· cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi
nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù ph¸t
triÓn kinh tÕ cña ®Êt n-íc. Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn , kinh
tÕ t- nh©n còng ®· vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n v-íng m¾c.
- ThÞ tr-êngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ tr-êng n-íc
Ngoµi cßn h¹n chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña
kinh tÕ t- nh©n.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh chÊt sèng cßn cña kinh
tÕ t- nh©n lµ vÊn ®Ò thÞ tr-êng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh
nghiÖp.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ë n-íc
ta cßn thÊp vµ l¹c hËu, kü thuËt c«ng nghÖ cßn nhiÒu bÊt cËp. NÕu so s¸nh víi
tiªu chuÈn c«ng nghÖ cña c¸c n-íc l¸ng giÒng th× c«ng nghÖ cña Viªt Nam l¹c
hËu h¬n tõ 20-25 n¨m. Do l-îng vèn cã h¹n nªn kinh tÕ t- nh©n khã cã kh¶
n¨ng ®Çu t- ®Ó x©y dùng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸i ®Çu t- vµo n©ng
cao c«ng nghÖ còng v« cïng khã kh¨n. §iÒu ®ã lµm s¶n phÈm kh«ng c¹nh tranh
®-îc. Do vËy mµ nhiÒu s¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n bÞ hµng nhËp lËu
chÌn Ðp, mét sè doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, mÊt ®i thÞ tr-êng ngay trªn s©n nhµ.
MÆt kh¸c, khu vùc kinh tÕ t- nh©n vÉn ch-a cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu
trùc tiÕp, ch-a tù t×m kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh mµ chØ xuÊt
khÈu s¶n phÈm th«ng qua c¸c c«ng th-¬ng m¹i n-íc ngoµi, kh¶ n¨ng tiÕp cËn
thÞ tr-êng cßn kÐm. ViÖc nµy g©y ra nhiÒu tiªu cùc, tèn kÐm cô thÓ lµ r¬i vµo
t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸. Do khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn cho xuÊt khÈu nªn
s¶n phÈm c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh- ch-a xuÊt khÈu ra thÞ tr-êng n-íc
ngoµi. §iÒu ®ã dÉn ®Õn thÞ tr-êng tiªu thô chñ yÕu lµ trong n-íc bÞ thu hÑp, rÊt
bÊp bªnh vµ thªm vµo ®ã lµ søc mua cña d©n c- h¹n hÑp .Do ph¶i chÞu nh÷ng
th«ng lÖ, ®iÒu kiÖn c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng nªn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh
nghiÖp t- nh©n ®· gi¶m ®ang kÓ.
Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin ®· g©y
khã kh¨n cho khu vùc kinh tÕ t- nh©n. Do thiÕu nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ
s¶n phÈm thÞ tr-êng, khoa häc c«ng nghÖ vµ c¸c xu h-íng ph¸t triÓn cña x· héi
nªn sÏ lµ rÊt khã kh¨n khi c¸c doanh nghiÖp t- nh©n lùa chän cho m×nh mét
h-íng ®i ®óng ®¾n, trong khi sai lÇm vµ rñi ro lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ th-êng
trùc .Muèn cã th«ng tin doanh nghiÖp t- nh©n ph¶I th«ng qua c¸c c¬ quan t×nh
b¸o th-¬ng m¹i ,t¹i ®©y ,th«ng tin sÏ ®ùoc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch. Nh-ng chi phÝ
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cho ho¹t ®éng nµy kh¸ cao nªn víi nguån vèn Ýt ái th× c¸c doanh nghiÖp t- nh©n
kh«ng thÓ lµm viÖc qua c¸c c¬ quan nµy .V× vËy mµ lµm sao ®Ó cã nh÷ng th«ng
tin cã gi¸ trÞ vÒ thÞ tr-êng, lµm sao ®Ó tiÕp cËn ®-îc víi thÞ tr-êng vÉn lµ vÊn ®Ò
nan gi¶i g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp t- nh©n, ®Æc biÖt lµ c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá
*.Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ chÝnh s¸ch thuÕ
a) Khã kh¨n vÒ vèn
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ë n-íc ta hiÖn nay ®Òu ë qui m«
võa vµ nhá. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy th× vÊn lu«n lµ -u tiªn hµng ®Çu phÇn
lín c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ®Òu thiÕu vèn kinh doanh, vèn tù cã th× h¹n hÑp.
Trong khi ®ã viÖc huy ®éng vèn kinh doanh, s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp
nµy ®ang rÊt khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña thµnh phÇn kinh tÕ tnh©n kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n vay tõ ng©n hµng,
nÕu cã ®-îc vay th× chØ ®-îc vay ng¾n h¹n(tõ 3 ®Õn 6 th¸ng). Do ®ã tiÕp cËn víi
c¸c kho¶n tiÕp cËn tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n nªn c¸c doanh nghiÖp t- nh©n
kh«ng thÓ ®Çu t- vµo m¸y mãc, trang thiÕt bÞ. Víi c¸c kho¶n vay cã b¶o l·nh th×
c¸c doanh nghiÖp t- nh©n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n nhÊt lµ so víi bÊt ®éng s¶n ®Ó
®¶m b¶o t¹i c¸c ng©n hµng. VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th× hä cã rÊt Ýt kinh nghiÖm
trong viÖc cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n vay vèn. Do vËy c¸c doanh
nghÖp nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn ®èi øng hay tµi s¶n thÕ chÊp, ®ång
thêi c¸c ng©n hµng c¶m thÊy thiÕu tù tin vµ kh«ng muèn gÆp rñi ro nªn hä
kh«ng s½n sµng cho c¸c doanh nghiÖp nµy vay. H¬n n÷© l·i suÊt ë c¸c kho¶n
cho vay hiÖn nay ®ang ë møc qu¸ cao so víi tØ suÊt lîi nhuËn cóa c¸c ngµnh s¶n
xuÊt, nã kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu t- ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, thñ tôc
vay vèn cßn rÊt phøc t¹p. §iÒu nµy khiÕn nhiÒu doanh nghiÖp t- nh©n tuy ®ang
rÊt cÇn vèn nh-ng kh«ng d¸m vay tiÒn ng©n hµng mµ huy ®éng vèn chi phÝ
chÝnh thuÕ l·i suÊt cao vµ nhiÒu röi ro.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Thu hót vèn ®Çu t- trong n-íc ®· khã ,viÖc thu hót vèn n-íc ngoµi l¹i
cµng khã kh¨n h¬n. Do nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr-êng cßn h¹n chÕ c¸c doanh
nghiÖp ch-a ®ñ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kÝ hîp ®ång vµ giao dÞch
quèc tÕ. V× thÕ viÖc héi nhËp cßn khã kh¨n vµ còng kh«ng cã c¬ héi thu hót
vèn ®Çu t- n-íc ngoµi, bæ sung nguån vèn, më réng quy m« ®Çut-.
b) ChÝnh s¸ch thuÕ
Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn th× h¹n chÕ trong chÝnh s¸ch thuÕ
còng g©y nhiÒu v-íng m¾c cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t- nh©n.
ChÝnh s¸ch thuÕ tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ cã -u ®·i h¬n víi c¸c
doanh nghiÖp t- nh©n nh-: gi¶m 1-2 n¨m cho c¸c doanh nghiÖp míi khëi
sù,miÔn thuÕ lîi tøc cho c¸c c¬ së b¾t ®Çu kinh doanh...
Tuy vËy hÖ thèng vµ chÝnh s¸ch thuÕ ë n-íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n
chÕ:nÆng c¬ chÕ thu ch-a cã c¬ chÕ ®éng viªn, nu«i d-ìng nguån thu. Trong
khi ®ã c¸c doanh nghiÖp t- nh©n cã thÓ ph¸t triÓn th× cÇn cã t¸i ®Çu t- mµ gi¶m
thuÕ lµ c¬ héi t¨ng ®Çu t-. MÆc dï hiÖn ®· cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ cho
mét sè ®èi t-îng nh-ng thñ tôc xin miÔn gi¶m thuÕ l¹i phøc t¹p.
Bªn c¹nh ®ã, mét trong nh÷ng nh-îc ®iÓm cña hÖ thèng thuÕ n-íc ta
lµ sù trïng lÆp trong viÖc ®¸nh thuÕ:thuÕ doanh thu ,tuÕ lîi tøc ...cµng qua nhiÒu
kh©u thuÕ cµng cao. Lµm cho gi¸ c¶ bÞ ®Èy lªn kh«ng nh÷ng g©y thiÖt h¹i cho
nguêi tiªu dïng mµ cßn g©y khã kh¨n søc Ðp víi ng-êi s¶n xuÊt. Do ®ã lµm gi¶
chÊt l-îng s¶n phÈm hoÆc lµm s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, dÉn tíi gi¶m søc c¹nh tranh
trªn thÞ tr-êng, t¹o ®iªï kiÖn hµng ngo¹i nhËp ph¸t triÓn. HiÖn nay c¸c doanh
nghiÖp t- nh©n ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ doanh thu, thuÕ lîi tøc tõ 40- 50% ®ã
lµ ch-a kÓ c¸c kho¶n c¸c thuÕ kh¸c nh- vËy, vèn s¶n xuÊt th× h¹n chÕ mµ møc
thuÕ th× cao lµm cho nguån vèn ®· eo hÑp l¹i cµng eo hÑp h¬n do ®ã h¹n chÕ sù
ph¸t triÓn cña kinh tÕ t- nh©n .khu«n khæ ph¸p lý thiÕu vµ cßn cã sù ph©n biÖt
®èi xö gi÷a thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n víi kinh tÕ nhµ n-íc.ë n-íc ta khu«n
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
khæ ph¸p luËt cho nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vÉn cßn ch-a hoµn chØnh, thiÕu ®ång
bé, khung ph¸p lý cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng ®ång nhÊt vµ cÇn ®-îc
c¶i c¸ch. Ngoµi ra ph¸p luËt ch-a ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh
b×nh ®¼ng, tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ th-êng thay ®æi cña ph¸p luËt ®· t¸c ®éng xÊu
®Õn m«i tr-êng ®Çu t-, chËm huû bá nh÷ng c¨n b¶n ®· lçi thêi cã mét sè luËt
tuy ®· ban hµnh nh-ng cßn nh÷ng ®iÒu kho¶n ch-a hîp lÝ víi hÖ thèng ph¸p luËt
nh- vËy ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi
chung vµ thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n nãi riªng, nh- viÖc cho phÐp chÝnh phñ can
thiÖp vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cña c¸c c«ng ty t- nh©n nhÊt lfa quyÕt ®inh vÒ
®Çu t- hay lµ viÖc luËt cña ViÖt Nam chØ qui ®Þnh quyÒn sö dông nh-ng cho
phÐp quyÒn së h÷u vµ h¹n chÕ nghiªm ngÆt viÖc chuyÓn nh-îng ®Êt hËu qu¶ lµ
quyÒn sö dông ®¸t th-êng kh«ng ®-îc chuyÓn nh-îng c«ng khai, gi¸ ®Êt thiÕu
æn ®Þnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ vµ sö dông ®Êt kh«ng hiÖu qu¶. §iÒu nµy g©y
nhiÒu bÊt lîi cho c¸c c«ng ty t- nh©n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt sau ®ã 2/1995
chÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh trong ®ã cã qui ®Þnh râ ®èi víi ®¸t kh«ng sö dông
cho môc ®Ých n«ng nghiÖp chØ ®-îc dïng gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ vµ gi¸ trÞ tµi
s¶n n»m trªn m¶nh ®Êt ®ã ®Ó lµm tµi s¶n thÕ chÊp nghÞ ®Þnh nµy ®· g©y ra t¸c
h¹i lín , ®Èy c¸c c«ng ty t- nh©n vµo vÞ trÝ bÊt lîi so víi c«ng ty nhµ n-íc trong
viÖc dµnh quyÒn sö dông ®Êt vµ vay c¸c nguån tÝn dông quan ®iÓm cña nhµ
n-íc ta ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn
sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nh-ng trong c«ng t¸c qu¶n lý nhµ
n-íc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t- nh©n cßn nÆng nÒ vÒ thñ tôc hµnh
chÝnh, cßn chång chÐo nhiÒu ®Çu mèi. §iÒu ®ã g©y nªn t©m lý mÆc c¶m vµ lµm
n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t-. Nh- ®· nãi ë trªn th× hÖ thèng ph¸p luËt còng ch-a ®Æt
c¸c doanh nghiÖp vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng. H¬n n÷a thùc tÕ cho thÊy
c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ë n-íc ta hiÖn nay ch-a hoµn toµn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng
gi÷a doanh nghiÖp nhµ n-íc vµ doanh nghiÖp t- nh©n ®Æc biÖt ®-îc thÓ hiÖn
trong chÝnh s¸ch tÝn dông ®Çu t- cña hÖ thèng ng©n hµng c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kiÖn vay vèn cßn qu¸ cøng nh¾c vµ tÝnh chÊt ph©n biÖt ®èi xø nhÊt lµ c¸c vÊn ®Ò
vÒ thÕ chÊp, b¶o l·nh cña c¸c ng©n hµng th-¬ng m¹i, nh- viÖc c¸c doanh nghiÖp
nhµ n-íc cã thÓ nhËn ®-îc sù b¶o l·nh cña nhµ n-íc ®èi víi c¸c kho¶n vay,
trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp l¹i kh«ng cã sù b¶o l·nh ®ã. Ngoµi ra, ®Ó vay tÝn
dông c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp cho c¸c ng©n hµng,
trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc ®-îc miÔn thùc hiÖn yªu cÇu nµy thªm
vµo ®ã lµ møc l·i su¸t cßn mang tÝnh ¸p ®Æt vµ cao h¬n nhiÒu so víi doanh
nghiÖp nhµ n-íc cã n¬i doanh nghiÖp t- nh©n ph¶i chÞu l·i suÊt cao h¬n tõ 2025%, thËm chÝ cßn cao h¬n gÊp ®«i so víi l·i suÊt cho vay vènvíi lo¹i h×nh
doanh nghiÖp nhµ n-íc.Bªn c¹nh l·i suÊt cao th× c¸c qui ®Þnh thñ tôc trong viÖc
thµnh lËp vµ vËn hµnh doanh nghiÖp cßn qu¸ nhiÒu r-êm rµ, kh«ng th«ng
tho¸ng nh÷ng ®iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao mµ kh«ng cã nhiÒu ng-êi d©n bá vèn ra
kinh doanh hoÆc nÕu kh«ng th× còng chØ bá ral-îng vèn nhá. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ
ph¸p luËt vµ sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a kinh tÕ t- nh©n víi kinh tÕ nhµ n-íc ®·
g©y nhiÒu khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn vµ më réng cña doanh nghiÖp t- nh©n.
c)Tr×nh ®é qu¶n lý
Tr×nh ®é qu¶n lý - kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp t- nh©n cßn
thÊp. Tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc kh¸ thÊp, c¶ vÒ tr×nh ®é qu¶n lý còng nhtr×nh ®é tay nghÒ. §©y ®-îc xem nh- lµ mét trong nh÷ng yÕu kÐm nhÊt cña c¸c
doanh nghiªp t- nh©n. §éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã tri thøc kinh
nghiÖm lµ phæ biÕn. Tøc lµ hä ®Òu tr-ëng thµnh tõ thùc tÕ, häc hái kinh nghiÖm
tõ b¹n hµng, nh÷ng kiÕn thøc, tr×nh ®é ®¹t ®-îc lµ do sù ®óc kÕt kinh nghiÖm
s¶n xuÊt. Ngoµi ra còng cã mét l-îng nhá nh÷ng gi¸m ®èc trÎ s«i næi n¨ng
®éng, m¹o hiÓm kinh doanh nh-ng l¹i thiÕu kiÕn thøc kinh doanh vµ kÜ n¨ng
qu¶n trÞ. Theo phßng C«ng nghiÖp vµ Th-¬ng m¹i ViÖt Nam ®· tiÕt lé r»ng cã
70,5% c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp t- nh©n kh«ng cã b»ng cÊp mµ chØ
cã mét l-îng nhá ®-îc ®µo t¹o qua c¸c tr-êng líp chÝnh vÒ chÝnh trÞ doanh
nghiÖp vµ qu¶n lý kinh tÕ. HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cña ®éi
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ngò lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ t- nh©n cßn thÊp.
Lùc l-îng lao ®éng
trong c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh- kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm thî.
Nh- vËy ,tr×nh ®é cña c¸n bé vµ ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp cßn thÊp,
nã c¶n trë ®Õn quy m« vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp.
HÇu hÕt c¸c doanh nghiªp t- nh©n ë n-íc ta hiÖn nay ®Òu ë quy m«
võa vµ nhá. C¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó thµnh lËp vµ
qu¶n lý mét doanh nghiÖp lín .Bëi v× muèn cho mét doanh nghiÖp lín thµnh
c«ng th× ngoµi sù nhanh trÝ vµ kh¶ n¨ng linh c¶m cña c¸c nhµ qu¶n lý th× ®ßi hái
nguån nh©n lùc trong doanh nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é cao. §Æc biÖt lµ chñ doanh
nghiÖp ph¶i lµ ng-êi lµm ¨n cã bµi b¶n, cã chiÕn l-îc kinh doanh râ rµng, v× vËy
d¸m ®Çu t- víi quy m« lín, nh- vËy hä ph¶i lµ ng-êi cã häc vÊn vµ kinh
nghiÖm kinh doanh. Nh-ng thùc tÕ n-íc ta vÉn vßn thiÕu nh÷ng doanh nghiÖp
lín víi chiÕn l-îc kinh doanh dµi h¹n. Bëi nhiÒu «ng chñ hiÖn nay cã kinh
nghiÖm lµm ¨n theo lèi thùc dông ,chôp giËt. Hä lµ nh÷ng ng-êi thiÕu trÝ thøc
vÒ kinh doanh.
D) Khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh
VÊn ®Ò mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp thuéc
khu vùc kinh tÕ t- nh©n cho ®Õn nay vÉn lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp. Theo sè liÖu ®iÒu tra c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n t¹i Hµ Néi ,H¶i
Phßng
vµ
thµnh
phè
Hå
ChÝ
Minh
(n¨m
1995)
MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 50m2-100m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty chiÕm
32,7%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 100m2-200m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 14,7%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 200m2-500m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 18,9%
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh tõ 500m2-1000m2 thuéc së h÷u cña c«ng ty
chiÕm 10,9%
- MÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh trªn 1000m2 thuéc së h÷u cña cong ty chiÕm
18%
Nh- vËy diÖn tÝch cña c¸c doanh nghiÖp cßn thiÕu ®¹i ®a sè c¸c doanh
nghiÖp vÉn ph¶i bá vèn ra ®Ó ®i thuª ®Êt cña c¸c c¬ quan c¸c tæ chøc kinh tÕ
,c¸c c¸ nh©n kh¸c mµ trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp th× c¸c thµnh viªn
th-êng gãp vèn b»ng viÖc ®ãng gãp nhµ cöa ,nh÷ng nhµ cöa cã ®-îc nhê gãp
vèn phÇn nhiÒu chØ ®-îc sö dông lµm v¨n phßng doanh nghiÖp cho nªn ch-a
gi¶i quyÕt ®-îc khã kh¨n vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt ,thiÕu ®Êt vÉn lµ mét trong
nh÷ng khã kh¨n løn ¶nh h-ëng t¬i sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nhµ
n-íc.H¬n n÷a nhµ n-íc l¹i cßn quy ®Þnh: DiÖn tÝch mÆt b»ng ®· chuyÓn quyÒn
së h÷u khi x©y dùng nhµ cöa th× ®-îc phÐp ,nh-ng khi chuyÓn thµnh nhµ cöa ®Ó
kinh doanh th× l¹i ph¶i chuyÓn sang chÕ ®é thuª ®Êt ,®©y qu¶ lµ ®iÒn phi lý ! C¸c
chñ doanh nghiÖp vÉn ph¶i tr¶ chi phÝ cho viÖc sö dông diÖn tÝch mÆt b»ng (®·
thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh) vµo viÖc s¶n xuÊt vµ kinh doanh.Nh- vËy nh÷ng
trë ng¹i trong viÖc sö dông mÆt b»ng s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµm t¨ng thªm
nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn .Do ®ã nã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp
nµy .
III. Gi¶i ph¸p c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ
t- b¶n t- nh©n ë ViÖt Nam
Khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n. Nã lµ mét trong hai chñ thÓ ®Ó thùc hiÖn CNH-HDH ®Êt n-íc (chñ
thÓ thø hai la kinh tÕ nhµ n-íc). Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t- nh©n cÇn ph¶i ®-îc
coi lµ mét tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ph¸t huy c¸c ®éng lùc con ng-êi trong sù
nghiÖp CNH ®Êt n-íc, kinh tÕ t- nh©n ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ n-íc ta. V× vËy mµ kinh tÕ t- nh©n trong thêi gian tíi cÇn ®-îc
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. VÊn ®Ò ®Æt ra chóng ta ph¶i lµm g× vµ lµm nh- thÕ nµo
®Ó thóc ®Èy kinh tÕ t- nh©n ph¸t triÓn.
1. T¹o m«i tr-êng kinh doanh thËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña
kinh tÕ t- nh©n
M«i tr-êng kinh doanh lµ tæng hîp c¸c nh©n tè, ®iÒu kiÖn mµ ë ®ã
doanh nghiÖp ho¹t ®éng, nã bao gåm m«i tr-êng: chÝnh trÞ, ph¸p lý, kinh tÕ ,
t©m lý, v¨n ho¸...M«i tr-êng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi
chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n nãi
riªng ch-a ®-îc ph¸t triÓn thùc sù lµnh m¹nh do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ph¸p luËt
,ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ c¸c hiÖn t-îng tiªu cùc nhtrèn thuÕ hµng lËu ,hµng gi¶.
V× vËy ®Ó t¹o ra m«i tr-êng kinh doanh th«ng tho¸ng æn ®Þnh th× ta cÇn
ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt h¹n chÕ vµ nh÷ng tiªu cùc trªn. Tr-íc hÕt
cÇn bæ sung vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p lý hiÖn nay, tiÕn tíi ban hµnh mét ®¹o
luËt kinh doanh chung cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c
tÊt c¶ mäi ng-êi, tÊt c¶ doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng trong s¶n xuÊt vµ kinh
doanh. §ång thêi nhanh chãng huû bá nh÷ng v¨n b¶n lçi thêi, ®¶m b¶o tÝnh æn
®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã nh- vËy míi kh¾c phôc ®-îc tÝnh bÊt æn ®Þnh
vµ th-êng xuyªn thay ®æi cña ph¸p luËt ®Ó t¹o ra mét m«i tr-êng kinh doanh æn
®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp. Bëi ng-êi d©n sÏ kh«ng d¸m bá vèn ra ®Ó kinh
doanh nÕu nh- m«i tr-êng kinh doanh bÊt æn ®Þnh, chÝnh s¸ch ph¸p luËt thay
®æi liªn tôc sÏ ¶nh h-ëng tíi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nhµ
n-íc dïng ph¸p luËt ®Ó l¸i c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®i theo h-íng XHCN lµ
®óng, nh-ng kh«ng thÓ dïng ph¸p luËt ®Ò gß Ðp, trãi buéc c¸c sù ph¸t triÓn cña
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n. V× vËy,
ph¸p luËt ®-a ra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý, th«ng tho¸ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho
kinh tÕ t- nh©n ph¸t triÓn.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Bªn c¹nh vÊn ®Ò ph¸p luËt ë n-íc ta cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi÷a kinh tÕ Nhµ n-íc víi kinh tÕ t- nh©n. §iÒu
nµy kh«ng nh÷ng g©y khã kh¨n trùc tiÕp cho c¸c kinh tÕ t- nh©n trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, kinh doanh mµ cßn g©y t©m lý mÆc c¶m, lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t-.
Do vËy ph¶i cã nh÷ng c¶i c¸ch hîp lý ®em l¹i lîi Ých cho thµnh phÇn kinh tÕ tnh©n. Nh÷ng c¶i c¸ch ®ã cã thÓ bao gåm:
- Gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh vÒ cÊp ®Êt, quy ®Þnh gi¸ ®Êt chung cho tÊt c¶ thµnh
phÇn kinh tÕ. Tøc lµ gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ
n-íc ph¶i chÞu còng b»ng víi gi¸ ®Êt mµ c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn
kinh tÕ t- nh©n ph¶i tr¶ ®¶m b¶o sù c«ng b»ng cho thµnh phÇn kinh tÕ t- nh©n.
- §ång thêi gi¶m thñ tôc hµnh chÝnh khi xin giÊy phÐp thµnh lËp, giÊy phÐp
kinh doanh ®Ó khuyÕn khÝch mäi ng-êi bá vèn ra kinh doanh.
- Sö dông nh÷ng chÝnh s¸ch -u ®·i víi kinh tÕ t- nh©n nh-: CÊp tÝn dông trung
h¹n vµ dµi h¹n, miÔn gi¶m thuÕ. §ång thêi cÇn h¹n chÕ møc can thiÖp cña c¸c
c¬ quan Nhµ n-íc ®èi víi doanh nghiÖp t- nh©n. §iÒu ®ã võa n©ng cao ®-îc
tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm c¬ héi kinh
doanh, võa gi¶m thiÓu c¸c tiªu cùc nh- l¹m dông chøc quyÒn cña ®éi ngò c¸n
bé Nhµ n-íc. Th¸ng 6/1991 §¹i héi §¶ng ®· ®-a ra chiÕn l-îc ph¸t triÓn ®Õn
n¨m 2000 ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp Ngoµi quèc doanh vÒ tù do tham gia
c¸c ho¹t ®éng kinh doanh; thu nhËp vµ quyÒn së h÷u hîp ph¸p ®èi xö b×nh ®¼ng
tr-íc ph¸p luËt.
Cuèi cïng ®Ó gi¶i quyÕt ®-îc nh÷ng tiªu cùc nh- trèn thuÕ hµng lËu,
hµng gi¶i.... th× ta ph¶i khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch viÖc tiªu thô hµng
ho¸ trong n-íc ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t- nh©n æn ®Þnh ph¸t
triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Cô thÓ më réng cuéc vËn ®éng "ng-êi ViÖt Nam
dïng hµng ViÖt Nam " Nhµ n-íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh, biÖn ph¸p m¹nh mÏ
thóc ®Èy c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp Nhµ n-íc -u tiªn tiªu dïng hµng ViÖt Nam
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®ång thêi gi¶m thuÕ doanh thu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt
trong n-íc, t¨ng thuÕ nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng cïng lo¹i nhËp tõ
n-íc Ngoµi vµo. §©y lµ biÖn ph¸p ®Ó b¶o hé hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n-íc,
®ång thêi còng lµ biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc chèng bu«n lËu.
Ngoµi ra, ®Ó cã m«it r-êng kinh doanh thùc sù "trong lµnh" th× ph¶i kÕt
hîp víi viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó h¹n chÕ ho¹t ®éng vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c
doanh nghiÖp t- nh©n. Ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng
®¨ng ký chÝnh thøc, trèn thuÕ lµm cho hµng ho¸ kÐm chÊt l-îng.
2. Më réng thÞ tr-êng trong n-íc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh
nghiÖp tiÕp cËn víi thÞ tr-êng khu vùc vµ quèc tÕ.
Muèn ®¹t ®-îc môc ®Ých nµy th× Nhµ n-íc cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn, hç trî
®Ó c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é nh©n lùc, tõ
®ã lµm t¨ng chÊt l-îng s¶n phÈm vµ do ®ã t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng
trong n-íc còng nh- khu vùc vµ trªn quèc tÕ víi ®iÒu kiÖn ®ã c¸c doanh nghiÖp
t- nh©n cã thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh sang n-íc Ngoµi mµ
kh«ng qua c¸c C«ng ty th-¬ng m¹i cña Nhµ n-íc.
Ngoµi biÖn ph¸p gi¸n tiÕp th× Nhµ n-íc cã thÓ trùc tiÕp dµnh mét sè ®¬n
®Æt hµng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n xuÊt khÈu trùc
tiÕp, h×nh thµnh trung t©m thóc ®Èy xuÊt khÈu, huÊn luyÖn cho c¸c doanh nghiÖp
cã kh¶ n¨ng vµ kiÕn thøc vÒ thÞ tr-êng quèc tÕ nh- lµ: nh÷ng kiÕn thøc vµ th«ng
tin cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång vµ giao dÞch theo th«ng lÖ quèc tÕ. §ång thêi giíi
thiÖu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n ra n-íc ngoµi vµ cung
cÊp danh s¸ch nh÷ng mÆt hµng mµ n-íc ngoµi ®ang cÇn cho nh÷ng doanh
nghiÖp nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc vµ c¸c tæ chøc phi
chÝnh phñ cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr-¬ng-êi cho c¸c
doanh nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
nghiÖp nµy tham gia héi tô, ®©y lµ dÞp tèt ®Ó cho hä tr-ng bµy nh÷ng s¶n phÈm
cña m×nh víi kh¸ch hµng trong n-íc vµ quèc tÕ. Ngoµi ra víi viÖc nép ®¬n xin
gia nhËp c¸c tæ chøc quèc tÕ nh-: ASEAN, AFTA... lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó
c¸c doanh nghiÖp t- nh©n tiÕp cËn víi thÞ tr-êng n-íc Ngoµi.
3. Nhµ n-íc ph¶i cã ch-¬ng tr×nh hç trî cho kinh tÕ t- nh©n
ph¸t triÓn.
*Hç trî ®µo t¹o.
HiÖn nay, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c chñ doanh nghiÖp t- nh©n vµ ®éi
ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp t- nh©n vÉn cßn thÊp, nã g©y khã kh¨n nhiÒu
®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n. MÆc dï ®· nhËn thøc ®-îc ®iÒu
®ã nh-ng víi quy m« nhá th× khu vùc kinh tÕ t- nh©n ®Æc biÖt lµ c¸c doanh
nghiÖp võa vµ nhá t- nh©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÒ chi phÝ ®Ó tù ®µo t¹o, huÊn
luyÖn. V× vËy, Nhµ n-íc cÇn cã ch-¬ng tr×nh hç trî cho c¸c doanh nghiÖp tnh©n vÒ ®µo t¹o ®Ó t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp nh÷ng chñ kinh doanh giái, cã
®ñ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ c¹nh tranh, ®èi t¸c víi c¸c doanh nghiÖp n-íc Ngoµi.
Ngoµi ra cßn n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ chuyªn m«n cña ®éi ngò lao ®éng trong
doanh nghiÖp. Gióp cho hä cã nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ ho¹t ®éng kinh
doanh, qu¶n lý, ph¸p luËt... víi ®éi ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp tµi giái vµ tr×nh
®é chuyªn m«n cao cña nguån nh©n lùc t¹o ra c¬ së v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn
®i lªn cña c¸c doanh nghiÖp t- nh©n.
*. Hç trî th«ng tin.
Khi tr¶ lêi pháng vÊn, mét sè doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· tiÕt lé r»ng
viÖc khai th¸c thÞ tr-êng n-íc Ngoµi lµ mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi
víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ThËt vËy, c¸c doanh nghiÖp võa vµ
nhá nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khèi kinh tÕ t- nh©n nãi
riªng do h¹n chÕ vÒ: vèn, quy m«, c«ng nghÖ... nªn kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cËn vµ thu thËp nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr-êng quèc tÕ do vËy kh«ng nh÷ng kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt vµ kinh doanh hîp, dÔ gÆp rñi ro, kh«ng xuÊt khÈu trùc tiÕp s¶n
phÈm ra n-íc Ngoµi... §iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ n-íc ®Ó ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh
tÕ t- nh©n nhÊt thiÕt ph¶i cã ch-¬ng tr×nh hç trî vÒ th«ng tin cho c¸c doanh
nghiÖp t- nh©n. Cã sù cung cÊp, hç trî vÒ th«ng tin cña Nhµ n-íc sÏ gióp cho
c¸c doanh nghiÖp t- nh©n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trªn c¬ së ph©n tÝch th«ng
tin vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, nghiªn cøu c¸c dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong
t-¬ng lai, ®¸nh gi¸ nhu cÇu kh¸ch hµng... c¸c doanh nghiÖp sÏ ®Ò ra ®-îc nh÷ng
biÖn ph¸p thÝch hîp cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
*. Hç trî vèn.
VÊn ®Ò vèn lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp tnh©n, thiÕu vèn lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín cña doanh nghiÖp, nã lµ
nguyªn nh©n cña nh÷ng khã kh¨n vµ v-íng m¾c kh¸c: Do thiÕu vèn nªn kh«ng
®æi míi ®-îc c«ng nghÖ, s¶n phÈm chÊt l-îng kÐm lµm gi¶m søc c¹nh tranh
trªn thÞ tr-êng, do thiÕu vèn nªn khã kh¨n trong viÖc ®µo t¹o c¸c chñ doanh
nghiÖp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh doanh trong c¸c doanh
nghiÖp t- nh©n hiÖn nay cßn thÊp kÐm, chÝnh v× vËy mµ Nhµ n-íc cÇn cã chÝnh
s¸ch vÒ hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp t- nh©n. Bëi v×, trong hoµn c¶nh nµy
nguån hç trî lín tõ phÝa chÝnh phñ ®èi víi doanh nghiÖp t- nh©n cã ý nghÜa rÊt
quan träng. Cô thÓ lµ Nhµ n-íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh râ rµng vÒ ®iÒu kiÖn vay
vèn ng©n hµng, vÒ thêi h¹n vay, vÒ l·i suÊt ®Ó khuyÕn khÝch t- nahan vay vèn
ng©n hµng vµo môc ®Ých kinh doanh ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn vµ khuyÕn khÝch tnh©n thu hót ®Çu t- n-íc Ngoµi b»ng c¸ch t- vÊn cho t- nh©n nh÷ng kinh
nghiÖm, kiÕn thøc cÇn thiÕt trong giao dÞch, ký kÕt hîp ®ång trong qu¶n lý kinh
doanh ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ nghÜa vô c¸c bªn tham gia hîp ®ång. §Ó doanh
nghiÖp t- nh©n cã ®iÒu kiÖn bæ sung vèn, më réng quy m« vµ ph¸t triÓn s¶n
xuÊt.
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
*. Hç trî qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ.
Kü thuËt c«ng nghÖ trong khu vùc kinh tÕ t- nh©n ë n-íc ta vÉn cßn rÊt
l¹c hËu. V× vËy mµ nã ¶nh h-ëng ®Õn chÊt l-îng s¶n phÈm vµ søc c¹nh tranh
cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng. §Ó cho c¸c doanh nghiÖp t- nh©n cã thÓ thùc hiÖn
tèt qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ th× Nhµ n-íc cÇn cã sù hç trî c¸c doanh nghiÖp
thùc hiÖn viÖc ®æi míi vµ chuyÓn giao kü thuËt c«ng nghÖ. Nhµ n-íc nªn cã
chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ thuÕ vµ tÝn dông ®èi víi t- nh©n vay vèn cho môc ®Ých ®Çu
t- ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ. KÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ khoa
häc - kü thuËt, nh÷ng dù b¸o ph¸t triÓn c«ng nghÖ trong t-¬ng lai... §ång thêi
t¹o m«i tr-êng th«ng tho¸ng, thuËn lîi ®Ó thóc ®Èy t- nh©n nhanh chãng ®æi
míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ.
§iÒu quan träng h¬n c¶ lµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p gi¶i quyÕt ®-îc vÊn ®Ò
®¶m b¶o c¸c kho¶n vay ng©n hµng vµ c¸c kho¶n tÝn dông vµ ngo¹i tÖ cho viÖc
nhËp m¸y mãc vµ thiÕt bÞ cho c¸c C«ng ty t- nh©n. §Ó gióp ®ì c¸c C«ng ty tnh©n v-ît qua c¸c khã kh¨n mµ nã gÆp ph¶i th× ph¶i vay tÝn dông trªn thÞ tr-êng
vèn chÝnh thøc, chiÝnh phñ nªn c©n nh¾c viÖc thµnh lËp mét quü cung cÊp c¸c
kho¶n b¶o ®¶m tÝn dông cho c¸c C«ng ty t- nh©n nh- chÝnh phñ c¸c n-íc §«ng
¸ ®· lµm.
Ngoµi nh÷ng vÊn ®Ò ®-îc nªu trªn, chóng t«i nhËn thÊy chÝnh phñ còng
cÇn ph¶i nç lùc nh»m tr¸nh t¹o ra nh÷ng trë ng¹i míi. Lêi c¶nh b¸o nµy lµ cã c¬
së trong thêi ®iÓm hiÖn nay khi mµ mét vµi quan chøc trong chÝnh phñ ®ang ®Ò
xuÊt viÖc giíi h¹n nhËp khÈu vµ giíi h¹n sö dông th- tÝn dông tr¶ chËm trong
viÖc thanh to¸n nhËp khÈu vµ coi ®ã lµ nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m th©m hôt
th-¬ng m¹i lín cña ®Êt n-íc.
NÕu nh- viÖc th©m hôt c¸n c©n th-¬ng m¹i cña ViÖt Nam lµ mét v-íng
m¾c th× chÝnh c¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc ®· t¹o ra nã chø kh«ng ph¶i lµ c¸c
C«ng ty t- nh©n míi lªn cña ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy viÖc ph¸t triÓn c¸c C«ng ty
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
t- nh©n võa vµ nhá cña ViÖt Nam - nh©n tè chñ yÕu cho mét chiÕn l-îc c«ng
nghiÖp ho¸ ®Þnh h-íng xuÊt khÈu thµnh c«ng - lµ gi¶i ph¸p l©u dµi cho vÊn ®Ò
c¸n c©n thanh to¸n mµ ®Êt n-íc ®ang ph¶i ®èi mÆt. Do ®ã ph¶i ch¨ng chÝnh phñ
nªn xem xÐt viÖc thiÕt lËp c¸c ch-¬ng tr×nh ®Æc biÖt ë ng©n hµng Nhµ n-íc
nh»m -u tiªn c¸c C«ng ty t- nh©n míi thµnh lËp ho¹t ®éng theo h-íng xuÊt
khÈu ë ViÖt Nam trong viÖc mua ngo¹i tÖ.
Trªn ®©y lµ mét sè vÊn ®Ò c¶i c¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ
t- nh©n mµ chóng t«i nghÜ lµ rÊt cÇn thiÕt vµ còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp nhÊt
hiÖn nay.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
KÕt luËn
§¹i héi IX vÒ mÆt ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n ®· ®¹t ®-îc b-íc míi vÒ
hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kh¼ng ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h-íng
XHCN trong ®ã kinh tÕ t- nh©n lµ bé phËn quan träng. X¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a
c¸c giai cÊp vµ tÇng líp x· héi lµ quan hÖ hîp t¸c ®Êu tranh trong néi bé nh©n
d©n cïng nhau ®i lªn CHXH d-íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. Héi nghÞ lÇn thø V
cña ban chÊp hµnh trung -¬ng, trong ngÞh quyÕt vÒ kinh tÕ t- nh©n ®· x¸c ®Þnh
hai ®iÒu quan träng: X©y dùng quan hÖ tèt ®Ñp gi÷a ng-êi sö dông lao ®éng vµ
ng-êi lao ®éng trªn c¬ së ph¸p luËt vµ tinh thÇn t-¬ng th©n t-¬ng ¸i, nh÷ng
§¶ng viªn lµm chñ doanh nghiÖp cña t- nh©n chÊp hµnh tèt ®iÒu lÖ §¶ng vµ
ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc th× vÉn lµ §¶ng viªn cña §¶ng.
Nh×n tæng qu¸t l¹i cã thÓ thÊy râ trong c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt n-íc ta
nãi chung vµ nãi riªng trong b-íc më ®-êng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n ®·
diÔn ra sù t×m tßi ®æi míi mang tÝnh nh©n d©n, tÝnh x· héi. Sù l·nh ®¹o cña
§¶ng vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc ®· cã vai trß më ®-êng, khuyÕn khÝch, ®Þnh
h-íng vµ ®iÒu tiÕt rÊt râ. B¶n th©n cuéc t×m tßi ®æi míi ®ã bao hµm qu¸ tr×nh
®æi míi t- duy lý luËn g¾n víi thùc tiÔn x©y dùng vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, thÓ
chÕ, tõ ®ã tr¶i qua mÊy chôc n¨m ®· thªm chÊt liÖu vµ kinh nghiÖm cô thÓ
phong phó ®Ó tæng kÕt vµ gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ly luËn ®Æt ra.
20