Tài liệu Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình, tỉnh Hải Dương (2)

MỞ ĐẦU Việt Nam là một đất nước đang trong tiến trình hội nhập WTO, sự cạnh tranh khốc liệt giữa các tổ chức tài chính, dịch vụ … đang diễn ra ngày càng gay gắt, các ngân hàng thương mại trong nước cũng không tránh khỏi cơn lốc xoáy đó. Để đứng vững trên thị trường, các Ngân hàng Thương mại đã có những tôn chỉ mục đích khác nhau để tạo vị thế riêng trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt nam là một trong những ngân hàng lớn nhất nước ta dựa theo cơ cấu tài sản, mạng lưới hoạt động. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình là một trong những chi nhánh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam hoạt động trên địa bàn tỉnh Hải Dương. Hải Dương trong những năm trở lại đây đang chuyển mình từng ngày, từ một tỉnh thuần nông đã vươn lên mạnh mẽ để trở thành một trong những tỉnh, thành phố trọng điểm phát triển kinh tế của cả nước. Tuy vậy tốc độ phát triển kinh tế quá nhanh và nóng trong những năm trở lại đây, cùng với đó là định hướng phát triển của ngân hàng nông nghiệp hướng tới những cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp vừa và nhỏ với khối lượng khách hàng rất lớn, vì thế những rủi ro tín dụng cũng sẽ rất cao. Từ thực trạng đó tôi đã lựa chọn đề tài”Tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình, tỉnh Hải Dương” Luận văn gồm 86 trang; Ngoài lời mở đầu, kết luận luận, danh mục tài liệu tham khảo , nội dung của luận văn được trình bày gồm 3 chương Chương 1:Những vấn đề cơ bản về quản lý rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng thương mại Chương 2: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi Nhánh Thanh Bình Chương 3: Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn - Chi Nhánh Thanh Bình. Chương I LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Tìm hiểu về Quản lý rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng Thương mại trước tiên chúng ta cần tìm hiểu khái niệm lý thuyết. 1.1 Tổng quan về rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng Thương mại Tín dụng là một khái niệm có từ rất lâu, tín dụng ngân hàng là quan hệ giữa một bên là: Ngân hàng, đối tượng đi vay trên nguyên tắc hoàn trả. - Khái niệm tín dụng có nhiều quan niệm khác nhau vì vậy chúng ta phải phân loại : Phân loại theo thời hạn tín dụng;Phân loại theo rủi ro tín dụng; Phân loại theo hình thức tín dụng; Phân loại theo mức độ tín nhiệm đối với khách hàng vay vốn. Cần xây dựng chính sách tín dụng cá nhân của Ngân hàng được đảm bảo cho hoạt động tín dụng cá nhân mở rộng, tăng trưởng nhưng phải an toàn. 1.2 Rủi ro tín dụng cá nhân của NHTM. Rủi ro là một yếu tố khách quan nên không thể loại trừ được tận gốc mà chỉ hạn chế sự xuất hiện của chúng cũng như những tác hại của cchungs gây ra cho hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Khi đề cập đến rủi ro chúng ta có rất nhiều các khái niệm về nó như: tác giả Joel Bessis và một loại các khái niệm của tác giả khác. Trong văn bản NHNN đã đề cập đến RRTD: Quyết định 493/QĐ-NHNN ngày 22/04/2005 đã đưa ra khái niệm: Rủi ro trong hoạt động ngân hàng của các tổ chức tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng của các tổ chức tín dụng do khách hàng không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. Từ khái niệm rủi ro tín dụng thì rủi ro tín dụng cá nhân được hiểu: Rủi ro tín dụng cá nhân là khoản lỗ tiềm tàng vốn có được tạo ra khi cấp tín dụng cho một khách hàng cá nhân. Từ các khái niệm ta phân rủi ro tín dụng cá nhân thành các loại: Rủi ro không hoàn trả nợ đúng hạn, rủi ro không có khả năng trả nợ. Từ đó nghiên cứu các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng cá nhân, và ảnh hưởng của nó. - Nguyên nhân chủ quan: +Nguyên nhân do Ngân hàng không có chính sách cho vay rõ ràng; Rủi ro tính toán không chính xác hiệu quả đầu tư dự án xin vay; Rủi ro do chưa đánh giá đúng mức về các khoản vay; Rủi ro do thiếu cơ chế theo dõi, quản lý rủi ro. - Nguyên nhân khách quan: Rủi ro do thiên nhiên, Môi trường pháp lý, Thiếu thông tin… 1.3 Quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại NHTM Nhận thức được tầm quan trọng của quản lý rủi ro tín dụng cá nhân, và các nguyên tắc quản lý rủi ro tín dụng cá nhân các NHTM phải xây dựng nội dung quản lý rủi ro này: - Xác định rủi ro - Phân tích đo lường rủi ro tín dụng trên cơ sở xác xuất thống kê. - Để quản lý tốt rủi ro tín dụng chúng ta cần xây dựng bộ máy khoa học, phân cấp kèm theo quyền lợi và trách nhiệm rõ ràng cho các bộ phận. - Nghiên cứu các mô hình quản lý rủi ro tín dụng: mô hình chất lượng dựa trên yếu tố 6C, Mô hình điểm số tín dụng cá nhân. - Bên cạnh đó cũng có những biện pháp hạn chế tổn thất khi cho vay: các biện pháp phòng ngừa rủi ro tín dụng cá nhân, biện pháp đối với cán bộ, bộ phận trực tiếp có liên quan trong ngân hàng và biện pháp xử lý rủi ro xảy ra. Chương II THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH THANH BÌNH TỈNH HẢI DƯƠNG 2.1 Khái quát về NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương thành lập theo QĐ số 296/QĐ/NHNN ngày 30/06/2005 là chi nhánh cấp 2 trực thuộc NHNo&PTNT tỉnh Hải Dương. Ngày 27/03/2007 NHNo&PTNTVN đã có quyết định sáp nhập ba chi nhánh NHNo&PTNT số 2 và chi nhánh số 3, chi nhánh NHNo&PTNT Thanh Bình thành Chi nhánh NHNo&PTNT Thanh Bình Hoạt động của Ngân hàng đa dạng và đều tăng trưởng qua từng năm tuy nhiên hoạt động mang lại lợi nhuận chính là hoạt động tín dụng; dư nợ các năm 2008,2009, 2010, 2011 tương ứng là; 318 tỷ đồng, 454 tỷ, 467 tỷ, 511 tỷ. Trong đó tỷ trọng cho vay khách hàng cá nhân luôn đạt trên 52% trên tổng dư nợ cho vay khẳng định rằng khách hàng cá nhân là đối tượng khá quan trọng trong việc lập kế hoạch kinh doanh của Ngân hàng. 2.2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là NHTM nhà nước nên hoạt động tuân theo luật các TCTD, vì vậy trong quản lý rủi ro tín dụng NHNo&PTNT tuân theo các thông tư, quyết định NHNN ban hành. Ngân hàng tự chịu trách nhiệm về quyết định cho vay của mình, không một tổ chức cá nhân nào được can thiệp trái pháp luật vào quyền tự chủ trong quá trình cho vay và thu hồi nợ của ngân hàng, các nguyên tắc quản lý RRTD, chính sách quản lý rủi ro tín dụng, đưa ra các bước của quy trình tín dụng tại ngân hàng. Tại Ngân hàng hiện nay hầu hết khách hàng đang còn quan hệ vay vốn ( không bao gồm cầm cố giấy tờ có giá) với ngân hàng đều được cán bộ tín dụng trực tiếp quản lý thực hiện chấm điểm và xếp hạng khách hàng, phân tích 6C khi cho vay, xác định rủi ro tín dụng cá nhân, phân tích đo lường rủi ro. Từ đó đưa ra các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng cá nhân: phân tích trước khi cấp tín dụng, quản lý nợ có vấn đề. Từ đó đưa ra các yêu cầu phải làm và không nên làm đối với công tác giải quyết nợ có vấn đề:  Các việc phải làm  Các việc không được làm. - Mục tiêu cuối cùng của kế hoạch là loại bỏ được những vấn đề khó khăn của khách hàng và giảm thiểu rủi ro tín dụng cá nhân. - Tùy thuộc vào tình hình cụ thể mà cán bộ tín dụng sẽ trình lên cán bộ quản lý của Ngân hàng hướng giải quyết. Sau đây là một số hướng giải quyết khi rủi ro tín dụng cũng như rủi ro tín dụng cá nhân xảy ra mà Ngân hàng có sử dụng: Bổ sung tài sản đảm bảo; Chuyển nợ quá hạn; Khoanh nợ; Xóa nợ; Xử lý tài sản đảm bảo; xử lý nợ tồn đọng; Thanh lý doanh nghiệp … - Ngân hàng phân loại tài sản Có, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động kinh doanh ngân hàng. Ngân hàng sử dụng hệ thống thông tin tín dụng của NHNo&PTNTVN và NHNN thu thập thông tin cần thiết phục vụ hoạt động tín dụng của ngân hàng. 2.3 Đánh giá quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình Trong các năm 2008-2011 dư nợ tín dụng và dư nợ tín dụng cá nhân tăng liên tục, tuy nhiên với quyết tâm cao của Ngân hàng trong công tác quản lý rủi ro của Ngân hàng đã thu được một số kết quả như sau; - Thực hiện theo quan điểm chỉ đạo của cấp quản lý và đặc biệt quan tâm đến vấn đề quản lý rủi ro tín dụng cá nhân như: Nghiên cứu sản phẩm, thẩm định tài sản đảm bảo, phân loại khoản vay, xếp loại khách hàng, giám sát khoản vay - Về mặt tổ chức: Phòng kiểm soát nội bộ có bộ phận hỗ trợ làm công tác kiểm tra giám sát rủi ro từng cán bộ tín dụng được yêu cầu thực hiện tốt quy trình cho vay. - Ngân hàng chú trọng hơn vào việc đào tạo cán bộ chuyên sâu trong quản lý rủi ro. . - Áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro tín dụng cụ thể: Phân tích 6C cho vay, Phân loại khoản vay, công tác giám sát được thực hiện khá tốt, xử lý nợ có vấn đề… Với kết quả trên làm cho tỷ lệ nợ quá hạn của Ngân hàng năm 2010, 2011 luôn giữ ở mức dưới 2% là một kết quả đáng khích lệ. Bên cạnh các kết quả đạt được thì trong quá trình quản lý rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng còn một số hạn chế: - Mặc dù đã rất cố gắng nhưng Ngân hàng vẫn chưa có nhiều nhân sự có kinh ngiệm, chưa có bộ phận quản lý rủi ro độc lập. - Phòng kiểm soát nội bộ rất cố gắng nhưng vẫn không đủ thời gian, nhân lực để làm tốt công tác giám sát, thẩm định, quản lý và hướng dẫn cho cán bộ tín dụng. - Tổ chức thực hiện quản lý rủi ro tín dụng cũng như tín dụng cá nhân hiệu quả chưa cao, ổn định. Hệ thống báo cáo rủi ro chưa khai thác được nhiều, quản lý hồ sơ tín dụng chưa theo tiêu chuẩn của quản lý rủi ro tín dụng. Những hạn chế này xuất phát từ các nguyên nhân: nhân tố chủ quan như đội ngũ nhân sự, quy chế, lãi đầu vào… Nhân tố khách quan; môi trường pháp lý, tình hình kinh tế thế giới và trong nước. Mặc dù vẫn còn tồn tại các mặt hạn chế song với kết quả đạt được trong công tác quản trị rủi ro tín dụng giúp cho Chi nhánh định hướng kế hoạch năm 2012 và các năm tốt hơn. Với tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay tại Ngân hàng là áp lực lớn trong công tác quản lý rủi ro tín dụng cũng như tín dụng cá nhân. Chính vì vậy, cần phải cải tiến hiệu quả hơn nữa trong công tác quản lý rủi ro của Ngân hàng kết hợp hài hòa giữa lợi nhuận và áp lực tăng trưởng tín dụng. Chương III GIẢI PHÁP TĂNG CƯỞNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN CHI NHÁNH THANH BÌNH TỈNH HẢI DƯƠNG 3.1 Định hướng hoạt động tín dụng cá nhân của NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình. - Đảm bảo hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu của NHNo&PTNTVN giao cho. - Đảm bảo hoạt động tín dụng của Ngân hàng vừa tăng trưởng nhưng phải an toàn, bền vững, duy trì giảm tỷ lệ nợ xấu ở mức dưới 2% trong năm 2012 và các năm tiếp theo: các chỉ tiêu hoạt động tín dụng cá nhân 2012, xây dựng chính sách khách hàng. - Phát triển hoạt động tín dụng cá nhân: mở rộng thị phần, nâng cao khả năng cạnh tranh. - Bên cạnh đó tăng trưởng hoạt động các dịch vụ khác: thẻ, ngân quỹ, .. 3.2 Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân của NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình. Đứng trước thách thức rủi ro của hoạt động tín dụng và tín dụng cá nhân Ngân hàng luôn tìm kiếm giải pháp nhằm hạn chế ảnh hưởng của nó đến hoạt động tín dụng nói riêng và hoạt động chung của toàn thể Ngân hàng: - Xây dựng chính sách rủi ro tín dụng trong đó có rủi ro tín dụng cá nhân. - Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý rủi ro tín dụng, nâng cao trình độ cán bộ tín dụng và cán bộ quản lý rủi ro tín dụng cá nhân. - Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ khoản vay sau giải ngân. - Nên có bộ phận chuyên xử lý nợ có vấn đề. - Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cán bộ tín dụng - Thực hiện tốt công tác quản lý hồ sơ tín dụng cá nhân - Tăng cường sự hỗ trợ của hệ thống công nghệ thông tin - Có chính sách nâng cao trách nhiệm của cán bộ ngân hàng trong quản lý RRTD Các giải pháp trên đều hướng tới đề cao trình độ, kinh nghiệm, năng lực của cán bộ tín dụng và quản lý tín dụng, đồng thời cũng đề cập đến đạo đức của cán bộ tín dụng và sự liên kết giữa các bộ phận. 3.3 Kiến nghị Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn chi nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương là đơn vị trực thuộc NHNo&PTNTVN, trong những năm qua mọi hoạt động của Chi nhánh luôn tuân thủ những văn bản, quy định của Nhà nước, để góp phần phòng ngừa hạn chế rủi ro tín dụng cá nhân. - Chính phủ ban hành các quy định, chỉ đạo phối hợp với các Bộ liên ngành thống nhất một số chỉ tiêu cơ bản làm cơ sở cho các Bộ đánh giá xếp loại phục vụ công tác quản lý - NHNo&PTNTVN cần hỗ trợ như: Tạo điều kiện giải ngân cho các khách hàng tốt của Chi nhánh trong hạn mức; Hỗ trợ nghiệp vụ cho chi nhánh trong việc thẩm định đánh giá các khoản vay; Phát triển trung tâm tín dụng. LỜI CAM ĐOAN Tôi tên là: Phan Thị Thanh Thủy học viên khóa 11 của Học viện Ngân hàng là xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu nghiên cứu và kết luận luận văn này chưa từng được công bố ở các nghiên cứu khác. Nội dung của luận văn có tham khảo và sử dụng những tài liệu, thông tin được đăng tải trên các sách, tạp chí … theo danh mục tài liệu tham khảo của luận văn. Học viên cao học Phan Thị Thanh Thủy NỘI DUNG Chương 1: Lý luận chung về quản lý rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng Thương mại 1.1 Tổng quan về tín dụng cá nhân của Ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm tín dụng cá nhân của Ngân hàng Thương mại 1.1.2 Phân loại tín dụng cá nhân của Ngân hàng thương mại 1.1.3 Chính sách, quy trình tín dụng cá nhân 1.2 Rủi ro tín dụng cá nhân của Ngân hàng thương mại 1.2.1 Khái niệm rủi ro tín dụng cá nhân 1.2.2 Phân loại và nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng cá nhân 1.2.3 Ảnh hưởng của rủi ro tín dụng cá nhân 1.3 Quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng thương mại 1.3.1 Khái niệm quản lý rủi ro tín dụng cá nhân 1.3.2 Sự cần thiết quản lý rủi ro tín dụng cá nhân 1.3.3 Nguyên tắc quản lý rủi ro tín dụng cá nhân 1.3.4 Nội dung quản lý rủi ro tín dụng cá nhân Chương 2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình, tỉnh Hải Dương 2.1 Khái quát về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi Nhánh Thanh Bình 2.1.2 Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi Nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương từ năm 2008-2011.. 2.1.2.1 Hoạt động huy động vốn 2.1.2.2 Hoạt động cho vay 2.1.2.3 Các hoạt động khác 2.1.2.4 Kết quả tài chính 2.2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi Nhánh Thanh Bình. 2.2.1 Chính sách và quy trình quản lý RRTD của NHNo&PTNT Việt Nam áp dụng tại chi nhánh. 2.2.2 Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương 2.2.3 Các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng cá nhân tại NHNo&PTNT chi nhánh Thanh Bình tỉnh Hải Dương 2.3 Đánh giá về công tác quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng NN&PTNT chi nhánh Thanh Bình. 2.3.1 Những kết quả đạt được 2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân Chương 3 Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – Chi Nhánh Thanh Bình, tỉnh Hải Dương. 3.1 Định hướng phát triển hoạt động tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi Nhánh Thanh Bình. 3.1.1 Xác định các chỉ tiêu hoạt động tín dụng cá nhân 2012 3.1.2 Xây dựng chính sách khách hàng 3.2 Giải pháp tăng cường quản lý rủi ro tín dụng cá nhân tại Ngân hàng Nông nghiệp và PTNT – Chi Nhánh Thanh Bình. 3.2.1 Xây dựng chính sách rủi ro tín dụng trong đó có RRTD cá nhân 3.2.2 Hoàn thiện cơ cấu tổ chức quản lý rủi ro tín dụng cá nhân. 3.2.3 Thực hiện tốt công tác giám sát tín dụng cá nhân. 3.2.4 Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cán bộ tín dụng và cán bộ quản lý tín dụng cá nhân. 3.2.5 Thực hiện tốt hồ sơ tín dụng cá nhân. 3.2.6 Tăng cường sự hỗ trợ của hệ thống công nghệ thông tin 3.2.7 Nên có bộ phận chuyên xử lý nợ có vấn đề 3.2.8 Có chính sách nâng cao trách nhiệm của cán bộ ngân hàng trong quản lý rủi ro tín dụng 3.3 Kiến nghị 3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ 3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 3.3.3 Một số kiến nghị với NHNo&PTNT Việt nam