Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Tăng cường kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội tỉnh phú yên...

Tài liệu Tăng cường kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội tỉnh phú yên

.PDF
26
358
144

Mô tả:

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG LÊ HUY TRUNG TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN Chuyên ngành : Kế toán Mã số : 60.34.30 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng – Năm 2013 Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Mạnh Toàn Phản biện 1: TS. Đoàn Ngọc Phi Anh Phản biện 2: TS. Văn Thị Thái Thu Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 5 tháng 8 năm 2013 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin – Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cần thiết của đề tài BHXH là chính sách lớn của Ðảng và Nhà nước. Trong những năm qua, công tác BHXH đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần ổn định đời sống của nhân dân, thực hiện công bằng xã hội và ổn định chính trị - xã hội. Tuy nhiên, công tác BHXH còn một số hạn chế, yếu kém. Quản lý nhà nước về BHXH chưa đáp ứng yêu cầu; việc tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách BHXH còn có thiếu sót, tình trạng đơn vị nợ và trốn đóng BHXH còn nhiều, quỹ BHXH, nhất là Quỹ hưu trí, tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong tương lai gần; tình trạng người LĐ lạm dụng chính sách BHXH xảy ra khá phổ biến. Từ khi thành lập đến nay, BHXH tỉnh Phú Yên đã luôn cố gắng nỗ lực phấn đấu trong công tác quản lý BHXH nên kết quả thu hàng năm đạt và vượt 100% kế hoạch hàng năm. Tuy nhiên, kết quả đó vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của tỉnh, bên cạnh những mặt tích cực đã đạt được, công tác quản lý BHXH đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập như tổ chức bộ máy chưa theo kịp yêu cầu quản lý, công tác đối chiếu thu nộp, công tác kiểm tra chưa được chú trọng, chất lượng cán bộ chưa thực sự tốt... Xuất phát từ vai trò quan trọng đó nên việc đánh giá đúng thực trạng và tìm ra được những giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát thu BHXH là một vấn đề vô cùng bức thiết, do vậy tôi chọn đề tài: “Tăng cường kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên” làm luận văn tốt nghiệp cao học của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở lý luận về kiểm soát quản lý, kiểm soát quy trình quản lý thu BHXH, luận văn nghiên cứu phân tích đánh giá trực trạng việc kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên, qua đó đề ra những giải pháp nhằm tăng cường công tác kiểm soát thu BHXH, chống thất thu Quỹ BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu lý luận và thực tiễn về công tác kiểm soát thu BHXH từ các đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh Phú Yên thực hiện Luật BHXH. Phạm vi nghiên cứu: Công tác kiểm soát thu BHXH đối với các đơn vị SDLĐ thực hiện Luật BHXH do BHXH tỉnh Phú Yên trực tiếp quản lý. 4. Phương pháp nghiên cứu Dựa vào phương pháp chuyên gia trên cơ sở trao đổi với cán bộ kiểm tra, đối chiếu quản lý hồ sơ thu BHXH kết hợp với các phương pháp cụ thể như: phương pháp mô tả, phân tích, đối chiếu so sánh và tổng hợp để phân tích thực trạng việc kiểm soát thu BHXH. Từ đó có thể đưa ra những kết luận cần thiết từ thực tế, và đề xuất các giải pháp hoàn thiện phù hợp với khả năng áp dụng tại BHXH tỉnh Phú Yên 5. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được kết cấu thành 3 chương, bao gồm : Chương 1: Lý luận chung về kiểm soát thu bảo hiểm xã hội Chương 2: Thực trạng công tác kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên Chương 3: Giải pháp tăng cường kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Đã có nhiều công trình nghiên cứu đề cập đến hoạt động BHXH với nhiều khía cạnh khác nhau ở phạm vi lớn trên quy mô cả nước trước và sau khi Luật BHXH có hiệu lực từ ngày 01/01/2007. Đề tài nghiên cứu “Tăng cường kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên“ của tác giả đi sâu vào việc nghiên cứu và phân tích các vấn đề liên quan đến việc tăng cường công tác kiểm soát thu BHXH dựa trên các quy định về quản lý thu BHXH, phân tích thực trạng công tác đối chiếu, kiểm tra, và các quy định 3 khác có liên quan đến công tác kiểm soát thu BHXH, những nhân tố tác động đến công tác kiểm soát thu BHXH trên địa bàn tỉnh Phú Yên và trên cơ sở lý luận khoa học và thực tiễn đề tài sẽ xây dựng các giải pháp để tăng cường kiểm soát thu BHXH trên địa bàn tỉnh Phú Yên. CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ KIỂM SOÁT 1.1.1. Khái niệm về kiểm soát quản lý Kiểm soát là công việc nhằm soát xét lại những quy định, những quá trình thực thi các quyết định quản lý được thể hiện trên các nghiệp vụ, những thao tác cụ thể nhằm nắm bắt và điều hành được những nghiệp vụ đó 1.1.2. Bản chất, vai trò của kiểm soát a. Bản chất của kiểm soát: là việc thiết lập mục tiêu cần đạt đến, xây dựng các hoạt động và thủ tục để nắm bắt và điều hành hoạt động của đơn vị nhằm đảm bảo thực hiện được mục tiêu đã định. b.Vai trò của kiểm soát: là giúp nhà lãnh đạo xem xét hoạt động của đơn vị trong quá trình quản lý của mình có những vấn đề gì cần phải giải quyết và tìm những biện pháp điều chỉnh phù hợp, kịp thời. 1.1.3. Phân loại hoạt động kiểm soát Hoạt động kiểm soát có thể được phân chia thành nhiều loại khác nhau, tuỳ theo các tiêu thức khác nhau mà chúng có thể phân loại các hoạt động kiểm soát, cụ thể: a. Căn cứ theo nội dung của kiểm soát: - Kiểm soát hành chính - Kiểm soát kế toán b. Căn cứ vào mục tiêu kiểm soát: - Kiểm soát ngăn ngừa - Kiểm soát phát hiện 4 - Kiểm soát điều chỉnh c. Căn cứ vào thời điểm thực hiện trong quá trình tác nghiệp: - Kiểm soát trước hay còn gọi là kiểm soát lường trước, kiểm soát hướng về tương lai. - Kiểm soát hiện hành hay còn gọi là kiểm soát tác nghiệp - Kiểm soát sau khi tác nghiệp hay còn gọi là kiểm soát thông tin phản hồi (còn gọi là kiểm soát thông tin trở về trước) 1.1.4. Quy trình kiểm soát - Xác định mục tiêu kiểm soát - Xây dựng tiêu chuẩn kiểm soát - Đo lường các kết quả thực hiện theo những mục tiêu đã được xây dựng để có cơ sở đúng đắn so sánh và phân tích những gì đã thực hiện và có hành động quản lý phù hợp; - So sánh kết quả với tiêu chuẩn - Phân tích nguyên nhân chênh lệch để tính toán mức độ ảnh hưởng của mỗi nhân tố. Đây là bước chủ yếu đã sử dụng những kết quả miêu tả trong 3 bước trước: Xác định hành động quản lý thích hợp; Triển khai và đảm bảo hành động được thực hiện như mong muốn; Tiếp tục đánh giá lại. 1.1.5. Mối quan hệ giữa kiểm soát và quá trình quản lý tổng thể 1.1.6. Hệ thống kiểm soát trong tổ chức a. Môi trường kiểm soát: Bên trong; Bên ngoài b. Hệ thống thông tin kế toán c. Hoạt động kiểm soát: Các nguyên tắc kiểm soát; Các thủ 5 tục kiểm soát 1.2. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.2.1. Khái niệm Bảo hiểm xã hội “BHXH là biện pháp mà Nhà nước sử dụng nhằm đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập từ LĐ của người LĐ khi họ bị giảm hoặc mất khả năng LĐ do gặp phải các rủi ro như: Ốm đau, tai nạn LĐ, bệnh nghề nghiệp, thai sản, thất nghiệp, hết tuổi LĐ, chết dựa trên cơ sở hình thành quỹ tiền tệ tập trung từ sự tham gia đóng góp của người SDLĐ, người LĐ được sự bảo trợ của Nhà nước nhằm ổn định đời sống cho người LĐ và gia đình họ”. 1.2.2. Vai trò của Bảo hiểm xã hội a. Đối với người LĐ b. Đối với người SDLĐ c. Đối với nền kinh tế - xã hội 1.2.3. Qũy bảo hiểm xã hội và thu bảo hiểm xã hội a. Đặc trưng, vai trò của quỹ bảo hiểm xã hội b. Nguồn hình thành quỹ bảo hiểm xã hội 1.2.4. Khái niệm, vai trò của thu Bảo hiểm xã hội a. Khái niệm thu bảo hiểm xã hội “Thu BHXH là một hoạt động để thực hiện thu các khoản đóng góp theo Luật định nhằm hình thành quỹ BHXH” b.Vai trò của thu bảo hiểm xã hội 1.3. KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.3.1. Kiểm soát thu Bảo hiểm xã hội trong hệ thống quản lý 1.3.2. Yêu cầu kiểm soát thu Bảo hiểm xã hội Kiểm soát thu đúng đối tượng Thu đúng, thu đủ, thu kịp thời 1.3.3. Nguyên tắc kiểm soát thu Bảo hiểm xã hội Dựa vào chính sách của Đảng, nhà nước, của địa phương: Thể hiện quan điểm của Đảng, Nhà nước, cấp ủy, địa phương: Chính xác, trung thực, đúng phạm vi, đúng đối tượng: 6 Không làm thiệt thòi cho người LĐ, đơn vị SDLĐ: 1.3.4. Mục tiêu của kiểm soát thu Bảo hiểm xã hội Thứ nhất, Kiểm soát thu BHXH nâng cao ý thức cũng như tỷ lệ thực tế tuân thủ pháp luật về nghĩa vụ đóng BHXH đối với người LĐ, người SDLĐ qua đó góp phần đảm bảo nguồn thu của quỹ BHXH, đảm bảo cân đối quỹ BHXH, đảm bảo thực hiện BHXH cho mọi người LĐ Thứ hai, Kiểm soát thu BHXH giúp thu đúng, thu đủ, thu kịp thời các khoản đóng BHXH là cơ sở để có thể thực hiện được việc chi trả đầy đủ các quyền lợi về BHXH cho người LĐ Thứ ba, Kiểm soát thu BHXH hạn chế đến mức tối đa sự bất bình đẳng trong việc hạch toán chi phí giữa các đơn vị tuân thủ pháp luật và các đơn vị không tuân thủ pháp luật, tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị, tạo thuận lợi cho việc đánh giá chính xác hiệu quả trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Thứ tư, Kiểm soát thu BHXH nhằm đề cao ý thức tự giác chấp hành chính sách, pháp luật về BHXH, mặt khác giúp nhà nước điều chỉnh những bất hợp lý, những kẽ hở của chính sách pháp luật trong quá trình thực hiện luật BHXH, hạn chế những tình trạng trốn đóng BHXH; ngăn ngừa, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi gian lận về BHXH tạo ra môi trường kinh doanh ổn định, đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh trong hoạt động kinh doanh giữa các thành phần kinh tế. Thứ năm, Kiểm soát thu BHXH nhằm cải cách quy trình thủ tục thu BHXH, nhất là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, phân công phân nhiệm rõ ràng, chuẩn hóa dần công tác quản lý thu BHXH, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy quản lý BHXH, chất lượng công việc của đội ngũ cán bộ thu BHXH. 1.3.5. Quy trình thu Bảo hiểm xã hội a. Các bộ phận trong hệ thống thu bảo hiểm xã hội · Đối tượng tham gia BHXH · Cơ quan thực hiện chính sách BHXH · Các bên có liên quan 7 b. Quy trình thu bảo hiểm xã hội · Khâu đăng ký ban đầu nộp BHXH · Khâu thực hiện thu, đối chiếu BHXH · Khâu kiểm tra thực hiện BHXH · Khâu quản lý nợ BHXH · Quản lý thông tin về quá trình tham gia BHXH 1.3.6. Nội dung kiểm soát thu bảo hiểm xã hội a. Kiểm soát đăng ký ban đầu nộp bảo hiểm xã hội Kiểm soát ban đầu ở khâu đăng ký ban đầu nộp BHXH do bộ phận tiếp nhận hồ sơ thu BHXH thực hiện để đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật BHXH qua việc đăng ký, kê khai thông tin về nhân thân, mức lương, thu nhập của người LĐ và đơn vị SDLĐ. b. Kiểm soát thực hiện thu, đối chiếu bảo hiểm xã hội Thực hiện thu, đối chiếu đóng BHXH được tiến hành theo một trình tự nhất định. Qua việc kiểm tra đối chiếu hồ sơ nộp BHXH tại trụ sở cơ quan BHXH phát hiện những sai sót yêu cầu người LĐ và người SDLĐ giải trình, bổ sung để chứng minh tính chính xác, trung thực, hợp lý của các chỉ tiêu đã kê khai trong hồ sơ đối chiếu nộp BHXH. Thực hiện thu, đối chiếu đóng BHXH là việc cán bộ BHXH xem xét đánh giá tính chính xác, trung thực, hợp lý của hồ sơ đối chiếu thu BHXH trên cơ sở so sánh phân tích đối chiếu với các nguồn thông tin thu thập và thông tin lịch sử quá trình nộp BHXH. Việc kiểm tra được tiến hành tại trụ sở cơ quan BHXH, cán bộ kiểm tra không được tiếp xúc trực tiếp với Người LĐ và đơn vị SDLĐ. c. Kiểm soát công tác kiểm tra thực hiện đóng bảo hiểm xã hội Kiểm tra BHXH được tiến hành theo một trình tự nhất định. Qua việc đối chiếu, kiểm tra hồ sơ nộp BHXH tại trụ sở cơ quan BHXH phát hiện những sai sót yêu cầu người LĐ và người SDLĐ giải trình, bổ sung để chứng minh tính chính xác, trung thực, hợp lý của các chỉ tiêu đã kê khai trong hồ sơ đối chiếu nộp BHXH. Trường hợp người LĐ và đơn vị SDLĐ không chứng minh được tính chính xác, trung thực hợp lý của việc kê khai đối chiếu nộp BHXH thì cơ 8 quan BHXH tiến hành kiểm tra tại trụ sở đơn vị SDLĐ, cơ quan BHXH cử cán bộ hoặc đoàn kiểm tra đến tại trụ sở đơn vị SDLĐ để xác minh, làm rõ các nội dung nghi vấn về tính chính xác, trung thực hợp lý của hồ sơ thu BHXH. d. Kiểm soát quản lý nợ bảo hiểm xã hội Kiểm soát nợ BHXH là chức năng đảm bảo cho việc tiền thu nộp BHXH đã kê khai được nộp vào quỹ BHXH đúng thời hạn, qua đó đánh giá tính tuân thủ pháp luật của người LĐ và đơn vị SDLĐ. e. Kiểm soát quản lý thông tin về quá trình tham gia BHXH Thông tin về người nộp BHXH là yếu tố quan trọng và quyết định trong quản lý thu BHXH. Thông tin được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Trong đó, người LĐ và đơn vị SDLĐ có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin theo hồ sơ đăng ký tham gia BHXH để và các thông tin liên quan đến việc xác định nghĩa vụ BHXH; các cơ quan chức năng tuỳ theo lĩnh vực công việc của mình mà có trách nhiệm cung cấp các thông tin liên quan đến người LĐ, đơn vị SDLĐ và việc xác định nghĩa vụ nộp BHXH. g. Kiểm soát xử lý vi phạm về bảo hiểm xã hội Xử lý vi phạm về BHXH là một khâu của quá trình kiểm soát thu BHXH. Mọi hành vi vi phạm về BHXH đều phải được phát hiện và xử lý nghiêm khắc. Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi vi phạm mà người LĐ, đơn vị SDLĐ vi phạm phải chịu phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền. Vi phạm về BHXH có thể chia làm 4 loại : + Vi phạm thủ tục về thu BHXH: kê khai, đăng ký tham gia BHXH, nộp hồ sơ BHXH ... + Chậm nộp tiền BHXH. + Kê khai sai dẫn đến thiếu số tiền BHXH phải nộp. + Trốn đóng BHXH, gian lận BHXH. Người LĐ và đơn vị SDLĐ thực hiện các nghĩa vụ BHXH vi phạm các thủ tục về thu BHXH có thể bị phạt cảnh cảo hoặc phạt tiền theo một mức quy định. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 9 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN 2.1. ĐẶC ĐIỂM CÁC ĐƠN VỊ SỬ DỤNG LAO ĐỘNG VÀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TẠI BHXH TỈNH PHÚ YÊN 2.1.1. Đặc điểm các đơn vị sử dụng lao động đóng trên địa bàn tỉnh Phú Yên Phú Yên là một tỉnh thuộc vùng duyên hải Nam Trung Bộ, với sự quan tâm của UBND tỉnh Phú Yên đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, đơn vị SDLĐ trên địa bàn tỉnh phát triển một cách nhanh chóng trong những năm qua, cụ thể đến tháng 12/2012, số doanh ghiệp, đơn vị SDLĐ đăng ký hoạt động và thực hiện đóng BHXH là 1.502 đơn vị, với số LĐ 47.430 LĐ, ngoài ra còn 813 đơn vị với 4.667 LĐ chưa đăng ký tham gia BHXH. Về quy mô: chủ yếu doanh nghiệp nhỏ và vừa, Các đơn vị đang hoạt động được phân chia theo từng loại hình theo bảng như sau : 2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý tại BHXH tỉnh Phú Yên a. Sơ lược về bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên b. Quá trình hình thành và phát triển. c. Chức năng nhiệm vụ của bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên d. Mô hình tổ chức bộ máy quản lý của bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên 2.2. QUY TRÌNH QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN 10 Quy trình quản lý thu BHXH từ các đơn vị SDLĐ trên đã từng bước dựa trên cơ sở đơn vị SDLĐ tự đăng ký, tự nộp và tự chịu trách nhiệm, cụ thể như sau : 2.3. THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN Trong phần này luận văn đề cập 2 vấn đề : Một là, tình hình thực tế kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên Hai là, đánh giá thực trạng kiểm soát thu BHXH thông qua hệ thống kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên. 2.3.1. Hệ thống kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên a. Môi trường kiểm soát · Bộ máy kiểm soát thu BHXH · Đội ngũ cán bộ trực tiếp kiểm soát thu BHXH · Chính sách nhân sự 11 b. Hoạt động kiểm soát của hệ thống kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên Nội dung đối chiếu, kiểm tra, giám sát hồ sơ thu BHXH thể hiện các bước như sau : Bước 1: Đối chiếu và kiểm tra 100% hồ sơ đăng ký tham gia BHXH của đơn vị SDLĐ. Bước 2: Kiểm tra thông tin đăng ký tham gia BHXH Bước 3: Lựa chọn đơn vị để lập danh sách để đưa vào kế hoạch kiểm tra Bước 4: Các biện pháp xử lý sau khi nhận xét hồ sơ thu BHXH c. Hệ thống thông tin kiểm soát thu bảo hiểm xã hội Cung cấp thông tin về việc chấp hành pháp luật BHXH của người LĐ, đơn vị SDLĐ từ khâu kê khai đăng ký tham gia BHXH, nộp BHXH, tăng giảm, nợ BHXH,... đến tình trạng bị xử lý vi phạm về BHXH và ngừng hoạt động của đơn vị. Thông qua việc cập nhật, đối chiếu số thu BHXH phát sinh, số đã nộp, số còn nợ, hệ thống kế toán thu BHXH còn có tác dụng kiểm soát được việc chấp hành pháp luật BHXH của người LĐ, đơn vị SDLĐ và việc thực hiện các quy trình quản lý thu BHXH của từng bộ phận trong cơ quan BHXH, qua đó kịp thời chấn chỉnh những sai sót và hạn chế thất thu BHXH. 2.3.2. Tình hình thực tế công tác kiểm soát thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên thông qua công tác đối chiếu, kiểm tra bảo hiểm xã hội. Để nghiên cứu thực trạng kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên, tác giả đã tiến hành điều tra, khảo sát 115 cán bộ công chức viên chức thể hiện qua bảng câu hỏi phỏng vấn được thiết kế và xây dựng trên cơ sở những vấn đề thực tiền công tác và những ý kiến thu được từ nghiên cứu định tính. Kết quả điều tra, khảo sát thực trạng thể hiện qua các nội dung sau: a. Thực trạng công tác đối chiếu, kiểm tra phân tích hồ sơ thu bảo hiểm xã hội Theo qui định của qui trình thu BHXH công tác đối chiếu, 12 kiểm tra thu BHXH được tiến hành thường xuyên, đảm bảo 100% hồ sơ tham gia BHXH được đối chiếu, kiểm tra. Thực trạng kết quả đối chiếu, kiểm tra về công tác thu BHXH không thường xuyên, đạt tỷ lệ từ 50% đến 70%. Từ kết quả trên cho thấy công tác đối chiếu, kiểm tra thu BHXH đạt tỷ lệ thấp, điều này thể hiện rằng công tác kiểm soát thu BHXH chưa được chú trọng. Để xác định cụ thể việc đối chiếu, kiểm tra thu BHXH tác giả sử dụng số liệu tại bộ phận thu về công tác đối chiếu, kiểm tra rà soát hồ sơ tham gia BHXH thể hiện qua bảng 2.6 sau: b. Công tác lựa chọn đối tượng kiểm tra để đưa vào kế hoạch kiểm tra Lựa chọn đối tượng kiểm tra là khâu cơ bản đầu tiên quyết định đến hiệu quả của cuộc kiểm tra. Việc lựa chọn đơn vị SDLĐ có dấu hiệu nghi ngờ vi phạm trên hồ sơ tham gia BHXH theo nguyên tắc: những đơn vị có ý thức tuân thủ pháp luật về BHXH thấp, nợ tiền BHXH nhiều… bộ phận kiểm tra tiến hành khảo sát, lựa chọn đối tượng đưa vào diện kiểm tra. Tình hình thực hiện kế hoạch kiểm tra được thể hiện theo bảng sau: 13 Kết quả trên đã chứng minh rằng : + Thứ nhất, việc phân tích thông tin, việc lập kế hoạch kiểm tra không sát với thực tế, không đi sâu vào các hành vi vi phạm dẫn đến chất lượng công tác kiểm tra, kiểm soát thu BHXH đạt hiệu quả và yêu cầu đặt ra. + Thứ hai, việc lựa chọn đối tượng để lập kế hoạch kiểm tra chưa đúng trọng điểm, tràn lan, theo khả năng và cảm tính của mỗi cán bộ nên vẫn còn tình trạng đối tượng vi phạm nhưng không kiểm tra, đối tượng kiểm tra thì không phát hiện vi phạm. + Thứ ba, việc lựa chọn đơn vị có rủi ro về thu BHXH theo qui trình kiểm tra hiện nay quá cứng nhắc trong tình hình hoạt động, và tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp có nhiều diễn biến phức tạp do thị trường, môi trường kinh doanh, do sự thay đổi của cơ chế chính sách… c. Công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật bảo hiểm xã hội của đơn vị SDLĐ · Về tình hình nộp hồ sơ, đối chiếu BHXH của đơn vị SDLĐ Theo qui định của cơ quan BHXH, thời gian nộp hồ sơ đối chiếu thu BHXH là thực hiện tháng. Chậm nhất đến ngày cuối cùng của tháng, đơn vị trích tiền đóng BHXH trên quỹ tiền lương, tiền công tháng của những NLĐ tham gia BHXH bắt buộc, đồng thời trích từ tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH của từng NLĐ theo mức quy định, chuyển cùng một lúc vào tài khoản chuyên thu của cơ 14 quan BHXH mở tại ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước. Kết quả điều tra, khảo sát đối với cán bộ thuộc bộ phận tiếp nhận hồ sơ tham gia BHXH của các đơn vị tương đối nghiêm túc đạt tỷ lệ 95%, tuy nhiên còn 5% số đơn vị SDLĐ chưa chấp hành nghiêm. · Về hành vi vi phạm pháp luật BHXH Qua kiểm tra, phân tích các chỉ tiêu, nội dung, số liệu trên hồ sơ đối chiếu thu BHXH, các đơn vị SDLĐ hay có các hành vi vi phạm pháp luật BHXH. Tình trạng trốn đóng BHXH, gian lận về BHXH xảy ra ở nhiều đơn vị SDLĐ ngày càng tăng. · Về khối loại hình đơn vị SDLĐ hay vi phạm pháp luật BHXH Hành vi vi phạm pháp luật về BHXH có thể xảy ra ở mọi lĩnh vực kinh doanh, nhưng mức độ vi phạm tùy thuộc vào loại hình. Kết quả điều tra cán bộ, công chức về loại hình nào hay có hành vi vi phạm như sau: d. Các biện pháp xử lý hành vi vi phạm pháp luật BHXH Xử lý nghiêm khắc các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH là thủ tục bắt buộc của việc kiểm soát thu BHXH. Mọi hành vi vi phạm về BHXH đều phải được xử lý theo đúng quy định của pháp luật hiện hành. Đối với hành vi trốn đóng BHXH thì ngoài việc bị xử lý phải thực hiện đóng cho số LĐ chưa đóng, truy thu số tiền trốn đóng, còn bị xử phạt vi phạm hành chính, nhưng việc áp dụng các hình thức xử phạt phụ thuộc vào ý thức chủ quan của người ra quyết định. 15 2.4. NHỮNG TỒN TẠI TRONG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN Công tác quản lý BHXH nói chung và kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên nói riêng đã đạt được một số kết quả nhất định, đảm bảo triển khai, thực hiện công bằng pháp luật BHXH, nâng cao tính tuân thủ pháp luật của người LĐ, đơn vị SDLĐ; vừa tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị SDLĐ phát triển, vừa đảm bảo nguồn thu quỹ BHXH để đáp ứng một phần nhu cầu cân đối thu chi quỹ BHXH trên địa bàn. Tuy nhiên, ngoài nguyên nhân khách quan từ các đơn vị sử dụng thì công tác kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên trong thời gian qua còn bộc lộ một số mặt hạn chế như sau: 2.4.1. Về hệ thống kiểm soát thu bảo hiểm xã hội a. Môi trường kiểm soát thu Bộ máy kiểm soát thu BHXH: nguồn nhân lực của làm công tác kiểm soát thu không được tăng cường tương xứng với khối lượng công việc và vai trò của công tác chuyên môn. Đội ngũ cán bộ kiểm soát thu BHXH: không đủ cả về số lượng lẫn chất lượng kiểm soát thu BHXH . Mặt khác vẫn còn một bộ phận công chức BHXH có trình độ hạn chế về chuyên môn, chưa nắm bắt, hiểu rõ Luật BHXH, chưa thực hiện đúng yêu cầu của các qui trình, ảnh hưởng nhiều đến việc kiểm soát thu BHXH. 16 b. Hệ thống thông tin kiểm soát thu - Hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin người LĐ, đơn vị SDLĐ chưa đầy đủ, chưa phản ánh kịp thời và chưa xây dựng một hệ thống chỉ tiêu cho việc kiểm tra, đối chiếu phân tích hồ sơ thu BHXH tại cơ quan BHXH để lựa chọn các đơn vị sử dụng có rủi ro cao. c. Công tác tuyên truyền hỗ trợ cho người LĐ và đơn vị SDLĐ Công tác tuyên truyền chính sách BHXH chưa phong phú, đa dạng và chưa thiết thực để nâng cao tính tuân thủ, tự nguyện, nâng cao trách nhiệm pháp luật về BHXH của người tham gia; một bộ phận cán bộ thu BHXH có trình độ hiểu biết và thực thi về chính sách BHXH còn hạn chế chưa đáp ứng, chưa nắm hết và kip thời về chính sách để hỗ trợ và tư vấn cho người tham gia. 2.4.2. Về công tác kiểm soát thu bảo hiểm xã hội - Qui trình kiểm tra, đối chiếu kiểm soát thu BHXH chỉ thể hiện thủ tục, trình tự kiểm tra chứ chưa có thiết kế, xây dựng cách thức nhận dạng các rủi ro trên hồ sơ tham gia BHXH, phát hiện ra các sai phạm, các nghiệp vụ, các kỹ năng và phương pháp kiểm tra tương ứng để có thể phát hiện các sai phạm ngay khi kiểm tra hồ sơ thu BHXH chưa được xây dựng. - Không kiểm tra, phân tích hồ sơ thu BHXH một cách thường xuyên và chặt chẽ, nên không kiểm soát được hết đối tượng tham gia, chất lượng kiểm tra không đảm bảo nên không phát hiện được các sai sót, hành vi vi phạm của người tham gia. - Việc phân tích, đánh giá rủi ro hồ sơ tham gia BHXH mang tính chủ quan, chưa đi sâu phân tích cụ thể, logic dẫn đến kết quả phân tích thông tin đơn vị SDLĐ chưa đạt được yêu cầu, đối tượng kiểm tra chưa được phân loại theo các tiêu thức: các đơn vị có dấu hiệu vi phạm pháp luật, các đơn vị có cùng ngành nghề qui mô, các đơn vị có mức độ tuân thủ chính sách BHXH...nên việc phân tích hồ sơ thu BHXH không theo một tiêu thức đánh giá chung, không dựa vào rủi ro về BHXH để nhận dạng và phát hiện các hành 17 vi sai phạm. - Công tác lập kế hoạch lựa chọn đối tượng kiểm tra chưa sát thực tế, chưa có trọng điểm mặc dù đã căn cứ vào một số chỉ tiêu để xem xét, tuy nhiên khi lựa chọn vẫn chịu áp lực của những tư tưởng chủ quan, cảm tính, có một số cán bộ không biết gì về đơn vị, doanh nghiệp trong khi đó việc xây dựng bộ tiêu chí để đánh giá mức độ chấp hành pháp luật BHXH của các đơn vị chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến việc xác định hồ sơ tham gia BHXH có độ rủi ro cao chưa được kịp thời và đúng trọng điểm, chưa xác định được đầy đủ các đơn vị phải tiến hành kiểm tra hay thực tế việc lập kế hoạch kiểm tra do không đúng đối tượng kiểm tra nên có tình trạng đối tượng vi phạm thì không được kiểm tra, một số đối tượng không phát hiện được vi phạm qua kiểm tra. - Công tác kiểm tra hồ sơ thu BHXH chưa có giải pháp cụ thể trong việc phát hiện các hành vi vi phạm; phạm vi kiểm tra còn tràn lan, không trọng tâm nên chất lượng kiểm tra còn hạn chế; việc xử lý vi phạm đôi khi còn theo cảm tính nên chưa có tác dụng răn đe, ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm chính sách BHXH. 2.4.3. Về phía đơn vị sử dụng lao động Chưa có sự am hiểu về thực thi Luật BHXH và các văn bản hướng dẫn thi hành; Không báo cáo kịp thời với cơ quan BHXH khi có sự thay đổi thông tin; Tính tự giác và ý thức trong việc tuân thủ các pháp luật BHXH còn thấp. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN 3.1. ĐỊNH HƯỚNG TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH PHÚ YÊN Từ những tồn tại, hạn chế trong công tác kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên, nhằm khắc phục và từng bước tăng 18 cường hiệu quả công tác kiểm soát BHXH nói chung và thu BHXH nói riêng, định hướng tăng cường kiểm soát thu BHXH tại BHXH tỉnh Phú Yên cần tập trung vào các vấn đề cơ bản sau : hoàn thiện hệ thống kiểm soát BHXH và hoàn thiện các biện pháp kiểm soát thu BHXH thông qua công tác kiểm tra thu BHXH. 3.1.1. Định hướng hoàn thiện hệ thống kiểm soát thu bảo hiểm xã hội Thiết lập được hệ thống kiểm soát trên toàn bộ hoạt động; kiện toàn bộ máy kiểm soát thu BHXH và nâng cao chất lượng cán bộ BHXH. Thực hiện quản trị nhân sự một cách hợp lý, nâng cao năng lực công chức, viên chức ngành BHXH kết hợp chế độ đãi ngộ phù hợp, xây dựng một đội ngũ cán bộ BHXH vừa giỏi chuyên môn nghiệp vụ vừa có đầy đủ phẩm chất đạo đức, có kỷ luật, có kỹ năng quản lý, tận tâm với công việc. Xây dựng hệ thống thông tin kiểm soát BHXH thông qua ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hiệu quả công tác khai thác thông tin một cách tối đa, đáp ứng yêu cầu quản lý. Hoàn thiện hệ thống tuyên truyền hỗ trợ và tư vấn cho người LĐ, đơn vị SDLĐ để nâng cao tính tuân thủ pháp luật BHXH của đơn vị LĐ tham gia. 3.1.2. Định hướng hoàn thiện các biện pháp kiểm soát thu BHXH thông qua công tác kiểm tra, đối chiếu thu BHXH Tăng cường và cải tiến công tác kiểm tra, đối chiếu đảm bảo công tác kiểm tra, đối chiếu phải nhắm đúng vào đối tượng có hành vi gian lận về BHXH, phải làm tốt công tác giám sát, kiểm tra, đối chiếu hồ sơ tham gia một cách chặt chẽ và thu thập thông tin về người LĐ, đơn vị SDLĐ để xây dựng cơ sở dữ liệu về người tham gia BHXH, tăng cường chất lượng hiệu quả trong cơ chế kiểm tra theo mức độ vi phạm về BHXH, có gian lận thì mới kiểm tra, tránh gây phiền hà cho đơn vị SDLĐ khi thực hiện quá nhiều cuộc kiểm tra nhưng vẫn đảm bảo tỷ lệ số hành vi vi phạm bị phát hiện cao.
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan

Tài liệu vừa đăng

Tài liệu xem nhiều nhất