Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
QLHCNN về KT:
ĐN: QLNN về KT là sự qlý of NN đvới toàn bộ nền kt quốc dân = quyền lực
NN thông wa cchế qlý kt nhằm đbảo tốc độ tăng trưởng và ptriển of nền kt quốc
dân, được t/hiện thông wa cả 3 loại cơ wan lập pháp, hành pháp và tư pháp of
NN.
I-Sự cần thiết khách quan of NN về qlý kt-tchính
a/ Trình bày ndung qlý nn về ktế:
Nền ktế ttrường định hướng xh cnghĩa ở VN là nền ktế ttrường có điều tiết-nền
ktế ttrưuờng có sự qlý vĩ mô of Nn theo định hướng xhội cnghĩa. Điều đó có
nghĩa là, nền ktế nước ta chịu sự điều tiết of ttrường và chịu sự điều tiết of
nnước (sự qlý of Nn). Sự qlý nnước đvới nền ktế ttrường theo định hướng xhội
cnghĩa ở VN là sự cần thiết khách quan, vì những lý do sau đây:
Thứ nhất, phải khắc phục những hạn chế of việc điều tiết of ttrường, bđảm
t/hiện mục tiêu ptriển ktế xhội đã đề ra.
Sự điều tiết of ttrường đvới sự ptriển ktế thật kỳ diệu nhưng vẫn có những hạn
chế cục bộ. Ví dụ như về mặt ptriển hài hoà of xhội, thì bộc lộ tính hạn chế sự
điều tiết of ttrường.
Ttrường ko phải là nơi có thể đạt đc sự hài hoà trong việc pphối t/nhập xhội,
trong việc nâng cao c/lượng c/sống xhội, trong việc ptriển ktế xhội giữa các
vùng… Cùng với việc đó, ttrường cũng ko khắc phục những khuyết tật of nền
ktế ttrường, những mặt trái of nền ktế ttrường đã nêu ở on. Tất cả điều đó ko
phù hợp và cản trờ việc t/hiện đầy đủ những mục tiêu ptriển ktế-xh đã đề ra.
Cho nên trong qtrình vận hành ktế, sự qlý nn đvới ktế ttrường theo định hướng
xhội cnghĩa là cần thiết để khắc phục những hạn chế, bổ sung chỗ hổng of sự
điều tiết of ttrường, đbảo mục tiêu ptriển ktế xh. Đó cũng là t/hiện nhvụ hàng
đầu of qlý nn về ktế.
Thứ hai: = quyền lực, c/sách và sức mạnh ktế of mình. Nnước phải giải quyết
những mâu thuẫn lợi ích ktế phố biến, thường xuyên và cơ bản trong nền ktế
quốc dân.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
Trong qtrình hđộng ktế, con người có mối qhệ với nhau. Lợi ích ktế là biểu hiện
cụ thể of mối qhệ đó. Mọi thứ mà con người phấn đấu đền liên quan đến lợi ích
of mình. Trong nền ktế ttrường, mọi đối tác đều hướng tới lợi ích ktế riêng of
mình. Nhưng, khối lượng ktế thì có hạn và ko thể chia đều cho mọi người, nếu
xẩy ra sự tranh giành về lợi ích và từ đó phát sinh ra những mâu thuẫn về lợi
ích. Trong nền ktế ttrường có những loại mâu thuẫn cơ bản sau đây:
- Mâu thuẫn giữa các dn với nhau on thương trường.
- Mâu thuẫn giữa chủ và thợ trong các dn
- Mâu thuẫn giữa người sx kd với toàn thể cộng đồng trong việc sdụng tài
nguyên và mtrường, ko tính đến lợi ích chung trong việc họ cung ứng những
hhoá và dvụ kém chất lượng, đe doạ sức khoẻ cộng đồng: trong việc xâm hại trật
tự, an toàn xhội, đe doạ an ninh quốc gia vì hđộng sx kd of mình.
- Ngoài ra, còn nhiều mâu thuẫn khác nữa như mâu thuẫn về lợi ích ktế giữa cá
nhân; công dân với Nnước, giữa các địa phương với nhau, giữa các ngành, các
cấp với nhau trong qtrình hđộng ktế of đnước.
- Những mâu thuẫn này có tính phổ biến, thường xuyên và có tính căn bản vì
liên quan đến quyền lợi “về sống-chết of con người”. đến sự ổn định ktế-xh. Chỉ
có nn mới có thể giải quyết được các mâu thuãn đó, điều hoà lợi ích of các bên.
Thứ ba, tính khó khăn phức tạp of sự nghiệp kt
Để t/hiện bất kỳ một hđộng nào cũng phải giải đáp các câu hỏi: Có muốn làm
ko? Có biết làm ko? Có phương tiện để t/hiện ko? Có hoàn cảnh để làm ko?
Nghĩa là, cần có những đkiện chủ quan và khách quan tương ứng. Nói cụ thể và
để hiểu, làm ktế nhất là làm giầu phải có ít nhất các đkiên: ý chí làm giàu, trí
thức làm giàu, phương tiện sx kd và mtrường kd. Ko phải công dân nào cũng có
đủ các đkiện on để tiến hành làm ktế, làm giàu. Sự can thiệp of nn rất cần thiết
trong việc hỗ trợ công dân có những đkiện cần thiết t/hiện sự nghiệp ktế.
Thứ tư, tính gcấp trong ktế và bản chất gcấp of nn
Nn hình thành từ khi xh có gcấp. Nn bao giờ cũng đại diện lợi ích of gcấp thống
trị nhất định trong đó có lợi ích ktế. Nn xh cn VN đại diện cho lợi ích dtộc và
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
ndân, Nn of ta là nn of dân, do dân và vì dân. Mục tiêu ptriển ktế - xh do Nn ta
xđịnh và qlý chỉ đạo là nhằm cuối cùng đem lại lợi ích vật chất và tinh thần cho
ndân. Tuy vây, trong nền ktế nhiều thành phần, mở cửa với nước ngoài, ko phải
lúc nào lợi ích ktế of các bên cũng luôn luôn nhất trí. Vì vậy, xhiện xu hướng
vừa hợp tác, vừa đấu tranh trong qtrình hđộng ktế on các mặt qhệ sở hữu, qhệ
qlý, qhệ pphối.Trong cuộc đấu tranh on mặt trận ktế. Nn ta phải thể hiện bản
chất gcấp of mình để bảo vệ lợi ích of dtộc và of ndân ta. Chỉ có Nn mới có thể
làm được điều đó. Như vậy là, trong qtrình ptriển ktế, Nn ta đã thể hiện bản chất
gcấp of mình.Bốn lý do chủ yếu on đây chính là sự cần thiết khách quan of Nn
đvới nền ktế ttrường định hướng xhcn ở VN.
b/ Trình bày ndung qlý nn về tchínhchính - tiền tệ
Trong nền ktế ttrường nói chung và nền ktế ttrường có sự qlý of nn theo định
hướng xhcn ở nước ta nói riêng, tchính tiền tệ là đkiện tiền đề of mọi hđộng
trong đsống ktế xh. Nó trực tiếp chi phối đến các hđộng khác từ sx đsống đến
qlý nn. Để tchính tiền tệ tđộng đến các hđộng trong đsống ktế xh theo mục tiêu
và b/chất of chế độ, đòi hỏi nn, trong t/hiện cnăng org và qlý mọi hđộng of xh
cần chủ động tđộng vào tchính cũng như sdụng tchính là c/cụ để qlý xhội. Đó là
đòi hỏi khách quan of bất kỳ chế độ xh nào, đbiệt là trong đkiện đổi mới ở nước
ta. Vtrò qlý nn đvới tchính tiền tệ là một tất yếu khách quan được t/hiện qua hai
khía cạnh:
Thứ nhất, xuất phát từ vtrò of tchính tiền tệ đvới mọi hđộng trong đsống kt xh
Tchính tiền tệ có vtrò đbiệt quan trọng trong nền ktế. Nó tđộng và chi phối mọi
mặt hđộng trong xh, qhệ tchính tiền tệ, thuộc phạm trù qhệ sxuất, thể hiện bản
chất of Nn, of chế độ và phục vụ nn. Do vây, đòi hỏi nn phải trực tiếp can thiệp,
chi phối các qhệ tchính tiền tệ nhằm làm cho các qhệ tchính trong nền ktế: một
mặt được t/hiện theo yêu cầu of quy luật giá trị, quy luật lưu thông tiền tệ và tín
dụng ngân hàng… phù hợp với đkiện of đnước; mặt khác p/vụ cho việc t/hiện
mục tiêu, nvụ of Nn trong từng thời kỳ. Đó là yêu cầu mang tính khách quan
xuất phát từ c/năng nvụ qlý of Nn.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
Thứ hai, xuất phát từ vtrò tchính of Nn
Điều này được thể hiện: Nn sd tchính tiền tệ là ccụ quan trọng trong qlý xhội
nói chung và qlý nền ktế nói riêng. Nn là người org và qlý mọi hđộng of xh, of
nền ktế quốc dân. Một trong những ccụ qlý ktế vĩ mô quan trọng nhất of Nn là
tchính tiền tệ. Vtrò to lớn of Nn về tchính tiền tệ được thể hiện qua các điếm
sau:
Một là: Nn định ra các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định về tchính, csách
về ns, về thuế, về tín dụng, tiền tệ…. Các luật, csách này ko những bắt buộc các
dn và dân cư phải tuân thủ, phải theo, mà còn tạo đkiện, mtrường để các dn
hđộng.
Hai là: Nn bỏ vốn đtư vào các dn quan trọng of mình, các khu vực công cộng,
các kết cấu hạ tầng. Những nguồn tchính to lớn đtư vào các lvực khác nhau, ko
chỉ tạo mtrường, hành lang cho các dn hđộng, mà còn tạo ra cơ sở vật chất
k/thuật hiện đại cho các ngành mới, khu vực mới, có tầm quan trọng đối với
toàn bộ nền ktế quốc dân.
Ba là: Nn cũng là nguồn cung ứng các nguồn vốn cho đnước, Nn là người quyết
định phát hành tiền tệ, kiểm soát các hđộng tdụng và pphối tín dụng. Trong
đkiện ktế ttrường, hđộng of các dn ko thể thiếu nguồn vốn tín dụng, ko thể ko
chịu tđộng of lưu thông tiền tệ, of sự cung ứng tchính of Nn. Ngoài ra, Nn còn
trợ giá, bù lỗ, quy định giá…
Bốn là: Nn chi tiêu = vốn ns sẽ trở thành là người mua hàng lớn nhất of đnước.
Những khoản chi of ns nn tạo thành một sức mạnh = tiền to lớn và đòi hỏi
những hh, dvụ đa dạng, phức tạp tạo ra ttrường to lớn cho việc tiêu thụ hhoá,
dvụ of các dn. Trong bất cứ hình thái xh nào, sức mua do chi tiêu nsnn tạo ra là
sức mua lớn nhất on thị trường và đó là lực lượng tiêu thụ lớn nhất.
Năm là: Nn với tư cách là người có quyền lực, t/hiện sự ktra, ksoát tchính đối
với các hđộng ktế, xh, trong đó có hđộng tchính of các dn. Những việc kd phạm
pháp, bê bối về tchính of các dn được nn xử lý theo pluật, bđảm cho các dn
hđộng theo yêu cầu of nền ktế và đsống of ndân.Các vđề tchính on tầm vĩ mô đó
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
chỉ có Nn mới có khả năng chi phối, tđộng đến mọi hđộng trong đsống ktế xh.
Qua đó, Nn vừa bắt buộc vừa tạo đkiện cho các hđộng trong nền ktế ptriển.Từ
những vđề on có thể khẳng định rằng, trong bất kỳ xh nào, đbiệt là nền ktế
ttrường có sự qlý of Nn theo định hướng XHCN ở nước ta: Nn qlý tchính tiền tệ
là tất yếu khách quan, đồng thời cũng là đòi hỏi khách quan xuất phát từ bản
chất of Nn ta.
II- qlnn liên wan đến qlý thuế
- tầm wan trọng qlý nn về kt: Nền KT nc ta chịu sự điều tiết of ttrường và
chịu sự điều tiết of NN. Sự qlý NN đvới nền ktế ttrường theo định hướng
XHCN ở VN là sự cần thiết khách quan, vì những lý do sau đây:
Thứ nhất, phải khắc phục những hạn chế of việc điều tiết of ttrường, bđảm
t/hiện mục tiêu ptriển ktế XH đã đề ra.Ttrường ko fải là nơi có thể đạt đc sự hài
hoà trong việc pphối t/nhập xh, trong việc nâng cao clượng csống xh, trong việc
ptriển kt xh giữa các vùng... Cùng với việc đó, ttrường cũng ko khắc phục
những khuyết tật of nền kt ttrường, những mặt trái of nền kt ttrường đã nêu ở
on. all điều đó ko fù hợp và cản trở việc t/hiện đầy đủ những mục tiêu ptriển kt
xh đã đề ra. Cho nên trong wá trình vân hành kt, sự qlý nn đvới kt ttrường theo
định hướng theo định hướng xhcn là cần thiết để khắc phục những hạn chế, bổ
sung chỗ hổng of sự điều tiết of ttrường, đbảo mục tiêu ptriển kt xh. Đó cũng là
t/hiện nhvụ hàng đầu of qlý nn về kt.
Thứ hai: = quyền lực, cs và sức mạnh ktế of mình. NN phải gquyết những ><
lợi ích ktế phố biến, thường xuyên và cơ bản trong nền ktế quốc dân.
Trong qtrình hđộng kt, con người có mối qhệ với nhau. Lợi ích kt là biểu hiện
cụ thể of mối qhệ đó. Mọi thứ mà con người phấn đấu đều liên wan đến lợi ích
of mình. Trong nền kt ttrường, mọi đối tác đều hướng tới lợi ích kt riêng of
mình. Nhưng khối lượng kt thì có hạn và ko thể chia đều cho mọi người, nếu
xảy ra sự tranh giành về lợi ích và từ đó phát sinh ra những mâu thuẫn về lợi
ích. Trong nền kt ttrường có những loại mâu thuẫn cơ bản sau:
+ Mâu thuẫn giữa các dn với nhau on thương trường
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
+ Mâu thuẫn giữa chủ và thợ trong các dn
+ Mâu thuẫn giữa người sx kd với toàn thể cộng đồng trong việc sd tài nguyên
và mtrường, ko tính đến lợi ích chung trong việc họ cug ứng những hh và dvụ
kém chất lượng, đe doạ sức khoẻ cộng đồng: trong việc xâm hại trật tự, an toàn
xh, đe doạ an ninh quốc gia vì hđộng sx kd of mình.Ngoài ra, còn nhiều mâu
thuẫn khác nữa như mâu thuẫn về lợi ích kt giữa cá nhân, công dân với nn, giữa
các địa phương với nhau, giữa các ngành, các cấp với nhau trong qtrình hđộng
kt of đnc.Những mâu thuẫn này có tính phổ biến, thường xuyên và có tính căn
bản vì liên wan đến quyền lợi” về sống-chết of con người’’ đến sự ổn định ktxh. Chỉ có nhà nc mới có thể giải quyết đc các mâu thuẫn đó, điều hoà lợi ích of
các bên.
- Thứ ba, tính khó khăn phức tạp of sự nghiệp ktế
Để t/hiện bất kỳ một hđộng nào cũng phải giải đáp các câu hỏi: Có muốn làm
ko? Có biết làm ko? Có phương tiện để t/hiện ko? Có hoàn cảnh để làm ko?
Nghĩa là, cần có những đkiện chủ wan và khách wan tương ứng. Nói cụ thể và
để hiểu, làm kt là làm giàu phải có ít nhất các đkiện: ý chí làm giàu, trí thức làm
giàu, phương tiện sx kd và môi trường kd. ko fải công dân nào cũng có đủ các
đkiện on để tiến hành làm kt, làm giàu. Sự can thiệp of nn rất cần thiết trong
việc hỗ trợ công dân có những đk cần thiết để t/hiện sự nghiệp kt.
- Thứ tư, tính gcấp trong ktế và bản chất gcấp of NN
NN hình thành từ khi xh có giai cấp. NN bao giờ cũng đại diện lợi ích of giai
cấp thống trị nhất định trong đó có lợi ích kt. NN xhcn VN đại diện cho lợi ích
dtộc và ndân, NN of ta là nn of dân, do dân và vì dân. Mục tiêu ptriển kt xh do
nn ta xđ và qlý chỉ đạo là nhằm cuối cùng đem lại lợi ích vật chất và tinh thần
cho ndân. Tuy vây, trong nền kt nhiều thành phần, mở cửa với nc ngoài, ko phải
lúc nào lợi ích kt of các bên cũng luôn luôn nhất trí. Vì vậy, xhiện xu hướng
vừa hợp tác, vừa đấu tranh trong wá trình hđộng kt on các mặt qhệ sở hữu, qhệ
qlý, qhệ pphối. Trong cuộc đấu tranh on mặt trận kt. Nn ta fải thể hiện bản chất
gcấp of mình để bảo vệ lợi ích of dtộc và of ndân ta. Chỉ có Nn mới có thể làm
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
dc điều đó. như vậy là, trong qtrình ptriển kt, nn đã thể hiện bản chất gcấp of
mình. Bốn lý do chủ yếu on đây chính là sự cần thiế khách wan of nn đvới nền
kt ttrường định hướng xhcn ở vn.
Tổng quan qlý nn về Tchính công :
b.1/ Kniệm qlý tchính công.
Qlý tchính công là hđộng of các chủ thể qlý tchính công thông qua việc sd có
chủ định các ppháp qlý và ccụ qlý để tđộng và điều khiển hđộng of tchính công
nhằm đạt được các mục tiêu đã định.Thực chất of qlý tchính công là qtrình lập
khaọch, tổ chưc, đièu hành và kiểm soát hđộng thu chi of Nn nhằm pvụ cho
việc t/hiện các c/năng nhvụ of Nn có hquả nhất.
b.2/ Ngtắc qlý tchính công.
Hdộng qlý tchính công được t/hiện theo những ngtắc cơ bản sau:.
- Ngtắc tập trung dân chủ: Tập trung dân chủ là ngtắc hàng đầu trong qlý
tchính công. Điều này được thể hiện ở qlý nsnn, qlý quỹ tchính nn và qlý tchính
đvới các cwan hchính và đvị sự nghiệp. Tập trung dân chủ đbảo cho các nguồn
lực of xhội, of nền ktế được sdụng tập trung và pphối hợp lý. Các khoản thu-chi
trong qlý tchính công phải được bàn bạc thực sự công khai nhằm đáp ứng các
mục tiêu vì lợi ích cộng đồng.
-Ngtắc hwả: Ngtắc, hwả là ngtắc quan trọng trong qlý tchính công. Hwả trong
qlý tchính công được thể hiện on tất cả các lvực ctrị, ktế và xhội. Khi t/hiện các
ndung chi tiêu công cộng, Nn luôn hướng tới việc t/hiện các nvụ và mục tiêu on
cơ sở lợi ích of toàn thể cộng đông. Ngoài ra, hwả ktế cũng là thước đo quan
trọng để Nn cân nhắc khi ban hành các csách và các quyết định liên quan đến
chi tiêu công. Hwả về xhội là tiêu thức rất cần quan tâm trong qlý tchính công.
Mặc dù rất khó định lượng, song những lợi ích of xhội luôn được đề cập, cân
nhắc, thận trọng trong qtrình qlý tchính công. Hwả xhvà hwả kt là hai ndung
quan trọng phải được xem xét đồng thời khi hình thành một quyết định, hay
một csách chi tiêu ns.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
- Ngtắc thống nhất: Thống nhất qlý theo những vbản pluật là ngtắc ko thể thiếu
trong qlý tchính công. Thống nhất qlý chính là việc tuân thủ theo một quy định
chung từ việc hình thành, sd, kiẻm tra thanh tra, thanh quyết toán, xử lý các
vướng mắc trong qtrình triển khai t/hiện. T/hiện ngtắc qlý thống nhất sẽ đbảo
tính bình đẳng, công =, đbảo hwả, hạn chế những tiêu cực và những rủi ro khi
quyết định các khoản chi tiêu công,.
- Ngtắc công khai, minh bạch: Công khai minh bạch trong động viên, pphối các
nguồn lực tchính công, là ngtắc quan trọng nhằm đbảo cho việc qlý nguồn
tchính công được t/hiện thống nhất và hwả. T/hiện công khai minh bạch trong
qlý sẽ tạo đk cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các quyết định về thu,
chi trong qlý tchính công, hạn chế những thất thoát và đbảo hwả of những
khoản thu, chi tiêu công.
TCHíNH CÔNG
Bản chất:Trong thực tiễn đsống xh, hđộng tchính thể hiện ra as là các hiện
tượng thu, chi = tiền- sự vân động of nguồn tchính- gắn liền với việc tạo lập or
sd quỹ tiền tệ nhất định. On p/vi toàn bộ nền kt, gắn liền với sự hđộng of các
chủ thể trong l/vực ktế xh khác nhau có các quỹ tiền tệ khác nhau được hình
thành và sd. Ví dụ như: Quỹ tiền tệ of hộ gđình, quỹ tiền tệ of các dn; quỹ tiền
tệ of các org bảo hiểm tín dụng, các quỹ tiền tệ công.Gắn với chủ thể là nn, các
quỹ tiền tệ công được tạo lập và sd gắn liền với quyền lực ktế và ctrị of Nn và
t/hiện các c/năng ktế xh of Nn. Qtrình hình thành và sd các quỹ tiền tệ công
chính là qtrình Nn tham gia pphối các nguồn tchính thông qua hđộng thu, chi =
tiền of tchính công. Các hđộng thu, chi = tiền đó là mặt biểu hiện bên ngoài of
tchính công. Tuy vậy, cần nhận rõ rằng, qtrình diễn ra các hđộng thu, chi = tiền
of nn tiến hành on cơ sở các luật lệ do nn quy định đã làm nảy sinh các qhệ ktế
giữa nn với chủ thể khác trong xh. Đó chính là các qhệ kt nảy sinh trong qtrình
nn tham gia pphối và sd những nguồn tchính để tạo lập or sd các quỹ công. Các
qhệ ktế đó chính là mặt bản chất bên trong of tchính công, biểu hiện ndung ktế
xh of tchính công.Tchính công là tổng thể các hđộng thu, chi = tiền do NN tiến
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
hành, nó p/ánh các qhệ ktế nảy sinh trong qtrình tạo lập và sd các quỹ tiền tệ
công nhằm phục vụ t/hiện các c/năng of NN và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích of
toàn xh.Như vậy, tchính công là một phạm trù ktế gắn với t/nhập và chi tiêu of
NN. Tchính công vừa là nguồn lực để NN t/hiện các c/năng vốn có of mình,
vừa là c/cụ để NN chi phối, đ/chỉnh các hđộng khác of xh. Tchính công là c/cụ
quan trọng of NN để t/hiện những nvụ phtriển ktế, ctrị, xh of đất nc.
2. Các c/năng of tchính công
C/năng of tchính công là các thuộc tính khách quan vốn có, là k/năng bên trong
thể hiện tdụng xh of tchính.Tchính nói chung có 2 c/năng cơ bản là c/năng
pphối và c/năng giám đốc. Tchính công là một bộ phận cấu thành quan trọng of
tchính, có nét đặc thù là gắn với t/nhập và chi tiêu of Chính phủ. Do đó, các
c/năng of t/chính công cũng xuất phát từ 2 c/năng of tchính, đồng thời có mở
rộng thêm căn cứ vào nét đặc thù of t/chính công. Có thể nêu lên ba c/năng of
t/chính công là tạo lập vốn, pphối lại và phân bổ, giám đốc và điều chỉnh.
2.1. C/năng tạo lập vốn
Trong nền ktế ttrường, vốn tiền tệ là đkiện và tiền đề cho mọi hđộng kt-xh.
Thực ra, c/ năng tạo lập vốn là một khâu tất yếu of qtrình pphối, nên khi nói về
c/năng of tchính nói chung, người ta thường ko tách riêng ra thành một c/năng.
Tuy nhiên, đối với tchính công, vấn đề tạo lập vốn có sự khác biệt với tạo lập of
các khâu tchính khác, nó giữ vtrò wan trọng và có ý nghĩa quyết định đvới toàn
bộ wá trình pphối, vì vậy, có thể tách ra thành một c/năng riêng biệt.Chủ thể of
wá trình tạo lập vốn là NN. Đtượng of wá trình này là các nguồn tchính trong
xh do NN tham gia điều tiết. Đặc thù of c/năng tạo lập vốn of tchính công là wá
trình này gắn với quyền lực ctrị of NN. NN sd quyền lực ctrị of mình để hình
thành các quỹ tiền tệ of mình thông qua việc thu các khoản có tính bắt buộc từ
các chủ thể ktế xh..
2.2. C/năng pphối lại và phân bổ
Chủ thể pphối và phân bổ là nn với tư cách là người nắm giữ quyền lực ctrị.
Đtượng pphối và phân bổ là các nguồn tchính công tập trung trong ns NN và
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
các quỹ tiền tệ khác of NN, cũng như t/nhập of các pháp nhân và thể nhân trong
xh mà nn tham gia điều tiết.Thông qua c/năng pphối, tchính công t/hiện sự phân
chia nguồn lực tchính công giữa các chủ thể thuộc NN, các chủ thể tham gia
vào các qhệ ktế với NN trong việc t/hiện các c/năng vốn có of NN, c/năng
pphối of tchính công nhằm mục tiêu công = xh. Tchính công, đbiệt ns n n, đc sd
làm c/cụ để điều chỉnh t/nhập of các chủ thể trong xh thông qua thuế và chi tiêu
công.Cùng với pphối, tchính công còn t/hiện c/năng phân bổ. Thông qua c/năng
này, các nguồn nhân lực tchính công đc phân bổ một cách có chủ đích theo ý
chí of NN nhằm t/hiện sự can thiệp of NN vào các hđộng ktế-xh. Trong đkiện
chuyển từ cơ chế qlý tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế ttrường có sự điều
tiết of NN, c/năng phân bổ of tchính công được vận dụng có sự lựa chọn, cân
nhắc, tính toán, có trọng tâm, trọng điểm, nhằm đạt hquả phân bổ cao.
2.3. C/năng giám đốc và điều chỉnh.
Với tư cách là một công cụ qlý trong tay NN, NN vận dụng c/năng giám đốc và
điều chỉnh of tchính công để ktra = tiền đối với wá trình vận động of các nguồn
tchính công và điều chỉnh wá trình đó theo các mục tiêu mà NN đề ra. Chủ thể
of wá trình giám đốc và điều chỉnh là NN. Đtượng of sự giám đốc và điều chỉnh
là wá trình vận động of các nguồn tchính công trong sự hình thành và sd các
quỹ tiền tệ.
Giám đốc = đồng tiền là vtrò khách wa of tchính nói chung. Tchính công cũng
t/hiện sự giám đốc = đồng tiền đối với mọi sự vận động of các nguồn tchính
công, thông qua đó biểu hiện các hđộng of các chủ thể thuộc NN. Còn c/năng
điều chỉnh of tchính công đc t/hiện on cơ sở các kquả of giám đốc, là sự t/động
có ý chí of NN nhằm đ/chỉnh các bất hợp lý trong wá trình hình thành và sd các
quỹ tiền tệ thuộc tchính công
4. Mối qhệ giữa cải cách hchính và cải cách tchính công
4.1. Cải cách tchính công trong xu thế cải cách hchính
Mối qhệ giữa cải cách hchính với tchính công được thể hiện:
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
- Việc thực thi hđộng of bộ máy NN gắn liền với cơ chế tchính hỗ trợ cho các
hđộng đó.
- Việc phân cấp qlý hchính phải tương ứng với sự phân cấp qlý ktế và phân cấp
qlý tchính công để đbảo kinh phí cho hđộng có hquả ở mỗi cấp.
- Bản thân mỗi cấp chính quyền trong bộ máy hchính đều có trnhiệm và quyền
hạn nhất định trong qlý tchính công ở phạm vi of mình.
- Các thể chế về qlý tchính công có tdụng chi phối hđộng of các cơ wan nn theo
mong muốn of nn.
- Quy mô & cơ chế chi tiêu tchính công, đbiệt là để trả lương cho đội ngũ cbcc
trong bộ máy nn, có t/động wan trọng đến việc phát huy năng lực of đội ngũ
trong công việc đó.
- NN t/hiện giám sát = đồng tiền đối với hđộng of các cơ wan hchính nn.
4.2. n dung of cải cách tchính công
Ndung of cải cách tchính công bgồm:
Thứ nhất, đổi mới cơ chế phân cấp qlý tchính và ns, đbảo tính thống nhất of
hthống tchính quốc gia và vtrò chỉ đạo of ns TƯ; đồng thời phát huy tính tích
cực chủ động, năng động sáng tạo và trnhiệm of địa phương cũng như các
ngành trong việc điều hành tchính và ns.
Thứ hai, đbảo quyền quyết định ns địa phương of HĐND các cấp, tạo đkiện cho
chính wyền địa phương chủ động xử lý các công việc of địa phương; quyền
quyết định of các Sở, Bộ, Ban, Ngành về phân bổ ns cho các đvị trực thuộc;
quyền chủ động of các đvị sd ns trong p/vi dự toán đc duyệt phù hợp với chế
độ, c/sách.
Thứ ba, on cơ sở phân biệt rõ cơ wan hchính công quyền với org sự nghiệp, dvụ
công, t/hiện đổi mới cơ chế phân bổ ns cho cơ wan hchính, xóa bỏ chế độ cấp
kinh phí căn cứ vào kquả và chất lượng hđộng, hướng vào kiểm soát đầu ra,
chất lượng chỉ tiêu theo mục tiêu of cơ wan hchính, đổi mới hthống định mức
chi tiêu đơn giản hơn, tăng quyền chủ động cho cơ wan sd ns.
Thứ tư, đổi mới cơ bản chế độ tchính đối với khu vực dvụ công.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
Thứ năm, t/hiện thí điểm để áp dụng rộng rãi một số cơ chế tchính mới
Thứ sáu, đổi mới ctác kiểm toán đvới các cơ wan hchính, đvị sự nghiệp nhằm
nâng cao trnhiệm và hquả sd kinh phí từ nsnn, xóa bỏ tình trạng nhiều đầu mối
thanh tra, ktra, kiểm toán, đvới các cơ wan hnàh chính, đvị sự nghiệp
Qlý thuế trong lĩnh vực Qlý tchính công
Qlý tchính công là hđộng of các chủ thể qlý tchính công thông qua việc sd có
chủ định các p/pháp qlý và c/cụ qlý để t/động và điều khiển hđộng of tchính
công nhằm đạt đc các mục tiêu đã định.
Thực chất of qlý tchính công là qtrình lập kế hoạch, org, điều hành và kiểm soát
hđộng thu chi of nn, p/ánh hthống các qhệ ktế dưới hình thức gtrị trong qtrình
hình thành và sdụng các quỹ tiền tệ of nn nhằm p/vụ việc t/hiện những c/năng
vốn có of nn đvới xh (ko vì mục tiêu thu lợi nhuận).
Sự cần thiết khách quan về qlý NN trong qlý tchính công:
nn sd nhiều p/pháp để qlý tchính công như:
- Ppháp hchính là cách thức tđộng trực tiếp of nn thông qua các quyết định dứt
khoát và có tính bắt buộc trong khuôn khổ luật pháplên các chủ thể ktế.Nn xd
và ko ngừng hoàn thiện khung pluật, tạo ra một hành lang plý cho các chủ thể
tham gia vào hđộng of nền kt nhằm t/hiện các mục tiêu of nn trong những tình
huống nhất định.Ppháp này mang tính bắt buộc và tính quyền lực.
- Ppháp ktế là cách thức t/động gián tiếp of nn, dựa on những lợi ích ktế có tính
huớng dẫn lên đtượng qlý, nhằm làm cho đtượng qlý tự giác, chủ động hoàn
thành tốt nhvụ được giao. Ppháp này mở rộng quyền hđộng cho các chủ thể ktế,
đồng thời cũng tăng trnhiệm ktế of họ. Đề ra chiến lược ptriển kt-xh qui định
nhvụ mục tiêu phù hợp với thực tế. Sd các định mức kt (như giãn nộp thuế,
giảm thuế suất thuế TNDN từ 28% xuống còn 25%), các biện pháp đòn bảy,
kích thích kt để lôi cuốn, thu hút, khuyến khích các chủ thể ktế ptriển sx theo
hướng ích nước, lợi nhà. Sd csách ưu đãi ktế.
Một trong những c/cụ qlý ktế vĩ mô quan trọng nhất of Nn là tchính. Vtrò to lớn
of Nn về tchính được thể hiện qua các điếm sau:
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
- Nn định ra các luật, pháp lệnh, nghị định, quyết định về tchính, c/sách về ns,
về thuế, về tín dụng, tiền tệ…. Các luật, c/sách này ko những bắt buộc các dn và
dcư phải tuân thủ, phải theo, mà còn tạo đkiện, môi trường để các dn hđộng.
- Nn bỏ vốn đtư vào các dn quan trọng of mình, các khu vực công cộng, các kết
cấu hạ tầng. Những nguồn t/chính to lớn đtư vào các lvực khác nhau, ko chỉ tạo
môi trường, hành lang cho các dn hđộng, mà còn tạo ra cơ sở vật chất k/thuật
hiện đại cho các ngành mới, khu vực mới, có tầm quan trọng đối với toàn bộ
nền ktế quốc dân.
- Nn cũng là nguồn cung ứng các nguồn vốn cho đnước, Nn là người quyết định
phát hành tiền tệ, kiểm soát các hđộng tín dụng và pphối tín dụng. Trong đkiện
ktế ttrường, hđộng of các dn ko thể thiếu nguồn vốn tín dụng, ko thể ko chịu
tđộng of lưu thông tiền tệ, of sự cung ứng t/chính of nn. Ngoài ra, nn còn trợ
giá, bù lỗ, quy định giá…
- Nn chi tiêu = vốn ns sẽ trở thành là người mua hàng lớn nhất of đnước. Những
khoản chi of nsnn tạo thành một sức mạnh = tiền to lớn và đòi hỏi những hh, dv
đa dạng, phức tạp tạo ra ttrường to lớn cho việc t/thụ hh, dv of các dn. Trong
bất cứ hình thái xh nào, sức mua do chi tiêu nsnn tạo ra là sức mua lớn nhất on
ttrường và đó là lực lượng tiêu thụ lớn nhất.
- Nn với tư cách là người có quyền lực, t/hiện sự ktra, k/soát t/chính đvới các
hđộng ktế, xh, trong đó có hđộng t/chính of các dn. Những việc kd phạm pháp,
bê bối về t/chính of các dn được nn xử lý theo pluật, bđảm cho các dn hđộng
theo yêu cầu of nền ktế và đsống of ndân.Các v/đề t/chính on tầm vĩ mô đó chỉ
có nn mới có k/năng chi phối, tđộng đến mọi hđộng trong đsống ktế xh. Qua đó,
Nn vừa bắt buộc vừa tạo đkiện cho các hđộng trong nền ktế ptriển.NSNN được
xem là bộ phận quan trọng nhất of t/chính công. NSNN là toàn bộ các khoản
thu, chi of nn đã được cwan nn có thẩm quyền quyết định và được t/hiện trong
một năm để bđảm t/hiện các c/năng, nhvụ of nn.Về khía cạnh ktế, hđộng thu chi of NSNN thể hiện qtrình pphối và pphối lại một bộ phận gtrị tổng sp xh.
C/năng cơ bản of NSNN là c/cụ t/hiện việc phân bổ nguồn lực trong xh; t/hiện
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
c/năng tái pphối t/nhập và c/năng điều chỉnh vĩ mô nền ktế quốc dân. Vì thế
NSNN t/động trực tiếp và gián tiếp tới hầu hết các chủ thể, các đvị và các org
trong xh. NSNN cũng đóng vtrò quan trọng trong việc t/hiện công = xh và giải
quyết các vđề xh
Nd of qlý nn trong lĩnh vực tchính công:Thuế là nguồn thu chủ yếu of nsnn,
p/ảnh bản chất of chế độ xh. Do vậy trong qlý thuế, Nn cần phải luôn hoàn thiện
để một mặt bđảm nguồn thu cho nn, mặt khác động viên được sự đóng góp of
toàn dân trong việc tạo ra một nguồn lực t/chính đủ mạnh để ptriển ktế, xd
đnước. Thuế là c/cụ quan trọng góp phần tích cực giảm bội chi ns, giảm lạm
phát, ổn định ktế - xh, chuẩn bị đkiện và tiền đề cho việc ptriển đnước lâu dài.
Với nền ktế nhiều thành phần, hthống thuế được á/dụng thống nhất giữa các
thành phần ktế. Thuế phải bao quát được hầu hết các hđộng kd, các nguồn
t/nhập trong xh …
Csách thuế đã bắt đầu phát huy được tdụng qlý, điều tiết vĩ mô nền ktế như:
- Về Thuế gtgt thúc đẩy sx kd và lưu thông hh vì chỉ tính on phần gtrị tăng thêm
of hh, dv, nhờ đó khắc phục được nhược điểm đánh thuế trùng of thuế doanh
thu trước đây. Từ ngày 01/01/2009 đã thu hẹp nhóm ko chịu thuế từ 28 nhóm
xuống còn 25 nhóm vì nếu nhóm hh, dv thuộc đtượng chịu thuế thì thuế đầu
vào được khấu trừ còn nếu nhóm hh, dv thuộc đtượng ko chịu thuế thì thuế đầu
vào ko được khấu trừ. Mặt khác lại mở rộng nhóm ưu đãi để khuyến khích xuất
khẩu.
- Về thuế TNDN từ ngày 01/01/2009 đã giảm thuế suất từ 28% xuống còn 25%
giúp dn tạo thêm lợi nhuận, góp phần thúc đẩy đtư vốn, cải tiến công nghệ; thu
hẹp đtượng chịu thuế TNDN chỉ còn là Org, chuyển cá nhân qua TNCN; bỏ quy
định về chi phí hợp lý thay vào đó là chi phí được trừ.
- ko lồng csách xh nào vào csách ktế như miễn giảm khuyến khích đtư vào các
lvực, ngành nghề, vùng ktế theo hướng ptriển do nn đề ra.
Đnước ta đang tiếp tục triển khai đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện
đại hóa, đẩy mạnh hội nhập khu vực và qtế, điều này đã và đang rất cần một
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
nguồn lực t/chính đủ mạnh. Trong bối cảnh như vậy, việc hoàn thiện qlý thuế
trong t/chính công – nguồn thu chủ yếu of nsnn cần tiến hành với những ndung
sau:
* Cải cách, hoàn thiện các sắc luật về thuế theo các tiêu chuẩn cơ bản và hướng
chính sau đây:
- Hthống thuế phải huy động mọi nguồn thu, tăng thu on cơ sở mở rộng diện thu
với mức thuế suất vừa phải và đơn giản (thuế suất cao và thấp quá sẽ mất tác
dụng of thuế).
- Xđịnh và lựa chọn đúng mục tiêu of thuế là kích thích, điều tiết ktế và tăng thu
cho nsnn; ko nên đặt ra cho thuế phải t/hiện một lúc nhiều mục tiêu liên quan
đến csách xhội.
- T/hiện csách thuế bình đẳng đối với các thành phần ktế, các tầng lớp dcư.
- Đơn giản hóa csách thuế: đơn giản cả về mặt thuế suất, thủ tục; dễ hiểu, dễ
t/hiện, dễ ktra, dễ được đông đảo người nộp thuế chấp nhận.
- Csách thuế phải có tdụng tích cực trong pphối t/nhập, điều tiết t/nhập hợp lý,
tạo sự công = xhội.
- Csách thuế phải bđảm ổn định trong một thời gian dài, tránh tình trạng thay
đổi quá nhiều, gây trở ngại cho hđộng sx, kd, dv.
- Csách thuế phải tạo ra đkiện cho knăng ksoát được: ksoát of người nộp thuế,
người thu thuế và cwan qlý thu thuế.
- Thu hẹp phạm vi diện miễn giảm thuế, tập trung vào các yêu cầu cơ bản of
csách ktế, nhằm t/hiện mục tiêu chiến lược ptriển ktế – xh.
- Nâng cao hiệu lực plý và hquả of c/sách thuế. Ap dụng nghiêm minh hình
thức thưởng phạt trong thuế
* Tuyên truyền, phổ biến sâu rộng, thường xuyên trong mọi org và dcư về các
luật thuế và các văn bản dưới luật để họ hiểu rõ, nhận thức trnhiệm, ngvụ of
người nộp thuế và org t/hiện tốt. Tạo đkiện cho dân biết, dân bàn, dân làm, dân
ktra, đây là một sức mạnh to lớn để t/hiện csách chống trốn thuế, lậu thuế …
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
* org chỉ đạo ctác kê khai, đăng ký, xét duyệt đăng ký sx kd làm cơ sở, làm căn
cứ plý để thu thuế. Đó là khâu qlý vĩ mô quan trọng trong lvực ktế và là một
khâu đi đầu trong qlý thu thuế, t/hiện các điều khoản of các luật thuế có căn cứ
plý.
* Chỉ đạo org thu thuế và nộp thuế. Hthống cwan thuế là cwan chuyên trách
t/hiện nhvụ ktra, ksoát, tính thuế, thông báo thuế, thu thuế và t/hiện các xử phạt
vi phạm luật thuế of những org và cá nhân nộp thuế trong việc t/hiện luật thuế,
phối hợp với cwan kho bạc nn trong việc thu nộp thuế vào nsnn
* org ktra t/hiện các luật thuế.Hthống thanh tra nn, thanh tra t/chính, thanh tra
thuế có quyền và có trnhiệm org ctác thanh tra về thuế. Ktra những người nộp
thuế thi hành ngvụ nộp thuế và ktra các org thu thuế và cán bộ thuế thi hành
luật thuế.
Qlý & điều hành NSNN:
Định nghĩa: Luật NSNN năm 2002 đã định nghĩa: “NSNN là toàn bộ các
khoản thu chi of NN đã được cơ wan có thẩm quyền of NN quyết định và t/hiện
trong một năm để đbảo t/hiện các c/năng, n/vụ of NN”.
Bản chất: Về bản chất of NSNN, đằng sau những con số thu, chi là các qhệ lợi
ích ktế giữa NN với các chủ thể khác như dn, hộ gia đình, cá nhân… trong và
ngoài nước gắn liền với qtrình tạo lập, p/phối và sd quỹ tiền tệ tập trung of NN,
phát sinh khi NN tham gia vào qtrình pphối các nguồn tài nguyên chính
qgia.Dưới giác độ pháp lý, SN được luật hóa cả hình thức lẫn ndung; trình tự và
biện pháp thu, chi NSNN là sự thể hiện quyền lực nn trong lvực ns.Dưới giác
độ chuyên môn, nghiệp vụ, NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi of nn được dự
toán và t/hiện trong một năm, theo quy trình bgồm cả khâu dự toán (kể cả khâu
chuẩn bị, thảo luận, quyết định phê chuẩn) chấp hành quyết toán NSNN.Dưới
giác độ qlý vĩ mô, NSNN là một c/cụ sắc bén nhất để nn t/hiện c/năng n/vụ of
mình tđộng vào nền ktế.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
2. Vtrò of nsnn:Vtrò of NSNN trong nền ktế ttrường về mặt chi tiêu có thể đề
cập đến nhiều ndung và những biểu hiện đa dạng khác nhau, song có thể khái
quát on những khía cạnh sau:
2.1. Vtrò of một ns tdùng: Đbảo hay duy trì sự tồn tại và hđộng of bộ máy
nn
NSNN đbảo tchính cho bộ máy of nn = cách khai thác, huy động các nguồn lực
t/chính từ mọi lvực, mọi thành phần ktế, dưới các hình thức bắt buộc hay tự
nguyện. Trong đó, quan trọng nhất vẫn là nguồn thu từ thuế. Việc khai thác, tập
trung các nguồn t/chính này phải được tính toán sao cho đbảo được sự cân đối
giữa nhu cầu of nn với dn và dcư, giữa tdùng và tiết kiệm…
- Từ các nguồn tchính tập trung được, nn tiến hành pphối các nguồn tchính để
đ/ứng nhu cầu chi tiêu of nn theo tỷ lệ hợp lý nhằm vừa đbảo duy trì hđộng và
sức mạnh of bộ máy nn, vừa đbảo t/hiện c/năng ktế- xh of nn đvới các lvực
khác nhau of nền ktế.
- Ktra, giám sát việc pphối và sd các nguồn tchính từ NSNN đbảo việc pphối và
sd được tiến hành hợp lý, tiết kiệm và có hquả, đ/ứng các nhu cầu of qlý nn và
ptriển ktế xh.
2.2. Vtrò of ns ptriển: là c/cụ thúc đẩy tăng trưởng, ổn định và điều chỉnh
ktế vĩ mô of nn
- Thông qua NSNN, nn định hướng đtư, điều chỉnh cơ cấu of nền ktế theo các
định hướng of nn cả về cơ cấu vùng, cơ cấu ngành.
- Thông qua chi NSNN, nn đtư cho kết cấu hạ tầng- lvực mà tư nhân sẽ ko
muốn tham gia hoặc ko thể tham gia. Nó tạo đkiện thuận lợi cho sx kd ptriển,
thức đẩy tăng trưởng ktế, nâng cao đsống dân cư.
- = nguồn chi NSNN hàng năm, tạo lập các quỹ dự trữ về hhóa và tchính, trong
trường hợp ttrường biến động, giá cả tăng quá cao hoặc xuống quá thấp, nhờ
vào lực lượng dự trữ hh và tiền, nn có thể điều hòa cung cầu hh để ổn định giá
cả, bảo vệ lợi ích người tdùng và người sx.
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
- nn cũng có thể chống lạm phát = việc cắt giảm chi NSNN, tăng thuế tiêu dùng,
khống chế cầu, giảm thuế đtư để khuyến khích đtư mở rộng sx kd, tăng cường
cung. Sd các c/cụ vay nợ như công trái, tín phiếu kho bạc… để hút bớt lượng
tiền mặt trong lưu thông nhằm giảm sức ép về giá cả và bù đắp thâm hụt ns.
2.3. NSNN đóng vtrò quan trọng trong việc t/hiện công = xh và giải quyết
các vấn đề xh
Nền ktế ttrường với sức mạnh thần kỳ of nó cũng luôn chứa đựng những khuyết
tật mà nó ko thể tự sửa chữa, đbiệt là về mặt xh như bất bình đẳng về t/nhập, sự
chênh lệch về mức sống, tệ nạn xh… Do đó, NSNN đóng vtrò quan trọng trong
việc t/hiện công = và gquyết các vđề xh.
- Trong việc t/hiện công =, nn cố gắng tđộng theo hai hướng: Giảm bớt t/nhập
cao of một số đtượng và nâng đỡ những người có t/nhập thấp để rút ngắn
khoảng cách chênh lệch t/nhập giữa các tầng lớp dân cư.
+ Giảm bớt t/nhập cao: đánh thuế (lũy tiến) vào các đtượng có t/nhập cao, đánh
thuế TTĐB với thuế suất cao vào những hh mà người có t/nhập cao tdùng và
tdùng phần lớn.
+ Nâng đỡ các đtượng có t/nhập thấp: giảm thuế cho những hh thiết yếu, t/hiện
trợ giá cho các mặt hàng thiết yếu như lương thực, điện, nước… và trợ cấp xh
cho những người có t/nhập thấp, hoàn cảnh khó khăn.
- Trong việc gquyết các vđề xh: Thông qua NSNN, tài trợ cho các dvụ công
cộng như giáo dục, y tế, văn hóa, tài trợ cho các chương trình việc làm, c/sách
dsố, xóa đói giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xh…
3. Những ngtắc cơ bản qlý nsnn:Qlý NSNN được t/hiện theo các ngtắc cơ bản
sau:
- Ngtắc thống nhất: Theo ngtắc này, mọi khoản thu, chi of một cấp hchính đưa
vào một kế hoạch ns thống nhất. Thống nhất qlý chính là việc tuân thủ một
khuân khổ chung từ việc hình thành, sd, thanh tra, ktra, thanh quyết toán, xử lý
các vấn đề vướng mắc trong qtrình triển khai t/hiện. T/hiện ngtắc qlý này sẽ
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
đbảo tính bình đẳng, công =, đbảo có hquả, hạn chế những tiêu cực và những
rủi ro, nhất là những rủi ro có t/chất chủ quan khi quyết định các khoản chi tiêu.
- Ng tắc dân chủ: Một csách tốt là một ns phản ảnh lợi ích of các tầng lớp, các
bộ phận, các cộng đồng người trong các c/sách, h/động thu chi ns. Sự tham gia
of xh, công chúng được t/hiện trong suốt chu trình ns, từ lập dự toán, chấp hành
đến quyết toán ns, thể hiện ngtắc dân chủ trong qlý ns. Sự tham gia of người
dân sẽ làm cho ns minh bạch hơn, các thông tin ns trung thực, chính xác hơn.
- Ngtắc cân đối ns: Kế hoạch ns được lập và thu, chi ns phải cân đối. Mọi khoản
chi phải có nguồn thu bù đắp.
- Ngtắc công khai, minh bạch: ns là một chương trình, là tấm gương phản ánh
các hđộng of chính phủ = các số liệu. T/hiện công khai, minh bạch trong qlý sẽ
tạo đkiện cho cộng đồng có thể giám sát, kiểm soát các quyết định thu chi
tchính, hạn chế những thất thoát và đbảo tính hquả. Ngtắc công khai, minh bạch
được t/hiện trong suốt chu trình ns.
- N tắc quy trnhiệm:
nn là cwan công quyền, sd các nguồn lực of ndân t/hiện các mục tiêu đề ra. Đây
là ngtắc yêu cầu về trnhiệm of các đvị cá nhân trong qtrình qlý ns, bgồm:
+ Quy trnhiệm giải trình về các hđộng ns; chịu trnhiệm về các quyết định về ns
of mình.
+ Trnhiệm đvới cwan qlý cấp on và trnhiệm đvới công chúng, đvới xh.
Quy trnhiệm yêu cầu phân định rõ ràng quyền hạn và trnhiệm of từng cá nhân,
đvị, chính quyền các cấp trong t/hiện nsnn theo chất lượng công việc đạt được.
4. Cơ cấu ns nn
4.1. Thu ns nn
Thu NSNN là qtrình nn sd quyền lực để huy động một bộ phận giá trị of cải xh
hình thành quỹ ns nhằm đáp ứng nhu cầu chi tiêu of nn.Thu NSNN bgồm rất
nhiều loại, ngoài các khoản thu chính từ thuế, phí, lệ phí còn có các khoản thu
từ các hđộng ktế of nn; các khoản đóng góp of các org và các cá nhân; các
Tài liệu ôn tập môn kiến thức chung công chức thuế
khoản viện trợ; các khoản thu khác theo quy định of pluật.Căn cứ vào p/vi phát
sinh, các khoản thu nsnn được chia thành: thu trong nước và thu ngoài nước.
Thu trong nước là các khoản thu phát sinh tại Việt Nam. Khoản thu này bgồm:
thu từ các loại thuế , thu từ các khoản thu lệ phí, phí, tiền thu hồi vốn ns, thu hồi
tiền cho vay ,thu từ vốn góp cho nn, thu sự nghiệp, thu tiền bán nhà và cho thuê
đất thuộc sở hữu nn…
Thu ngoài nước là các khoản thu phát sinh ko tại Việt Nam, bgồm: các khoản
đóng góp tự nguyện, viện trợ ko hoàn lại of Chính phủ các nước, các org qtế,
các org khác, các cá nhân nước ngoài cho Chính phủ VN.Ngoài ra, để đ/ứng
nhu cầu chi tiêu of nn, thì các khoản vay nợ trong nước, ngoài nước như ban
hành trái phiếu chính phủ, vay viện trợ ptriển chính thức (ODA), trở thành
nguồn bù đắp thâm hụt ns và đtư ptriển rất quan trọng.
4.2. Chi ns nn
Chi NSNN là qtrình pphối và sd quỹ NSNN theo những ng/tắc nhất định cho
việc t/hiện các n/vụ of nn trong từng thời kỳ.
Về thực chất, chi NSNN chính là việc cung cấp các phương tiện tchính cho việc
t/hiện các n/vụ of nn. Cho nên, việc chi NSNN có những đđiểm sau:
Thứ nhất, chi NSNN luôn gắn với n/vụ k/tế, c/trị, x/h/ mà nn phải đảm nhận.
Mức độ và phạm vi chi tiêu NSNN phụ thuộc vào n/vụ of nn trong từng thời kỳ.
Thứ hai, tính hwả of các khoản chi NSNN được thể hiện ở tầm vĩ mô và mang
tính toàn diện cả về kt, xh, ctrị và ngoại giao.
Thứ ba, các khoản chi NSNN đều là các khoản cấp phát mang tính ko hoàn trả
tực tiếp.
Thứ tư, chi NSNN thường liên quan đến việc ptriển kt, xh, tạo việc làm mới,
t/nhập, giá cả và lạm phát...
Phân loại chỉ có vtrò quan trọng trong việc p/vụ qtrình hoạch định c/sách và
phân bổ ns giữa các lvực; đbảo trnhiệm of cwan nn trong qlý ns. Tùy thuộc vào
các mục tiêu khác nhau mà chi ns có nhiều cách phân loại.
- Xem thêm -