BOÄ KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ
BOÄ NOÂNG NGHIEÄP & PTNT
VIEÄN KHOA HOÏC THUÛY LÔÏI MIEÀN NAM
Chöông trình baûo veä moâi tröôøng vaø phoøng traùnh thieân tai
ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU CAÁP NHAØ NÖÔÙC – MAÕ SOÁ KC-08.29
NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP KHCN ÑEÅ OÅN ÑÒNH LOØNG DAÃN
HAÏ DU HEÄ THOÁNG SOÂNG ÑOÀNG NAI - SAØI GOØN PHUÏC VUÏ PHAÙT TRIEÅN
KINH TEÁ - XAÕ HOÄI VUØNG ÑOÂNG NAM BOÄ
Chuyeân ñeà 6:
NGHIEÂN CÖÙU QUI HOAÏCH CHÆNH TRÒ SOÂNG
HAÏ DU ÑOÀNG NAI-SAØI GOØN TAÏI KHU VÖÏC
BIEÁN ÑOÅI LOØNG DAÃN TROÏNG ÑIEÅM
Chuû nhieäm ñeà taøi:
PGS.TS. Hoaøng Vaên Huaân
Chuû nhieäm chuyeân ñeà:
PGS.TS. Hoaøng Vaên Huaân
Thöïc hieän:
ThS. Nguyeãn Ñöùc Vöôïng
KS. Nguyeãn Ngoïc Haûi
KS. Ñoã Hoaøi Nam
KS. Leâ Vaên Tuaán
5982-7
21/8/2006
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
MôC LôC
NéI DUNG
CH¦¥NG I:
Trang
më ®Çu
I.1.
Giíi thiÖu tæng quan vïng h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn.
5
I.2.
Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ – x· héi.
8
I.3.
Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng cho mét sè khu
vùc träng ®iÓm.
9
CH¦¥NG II:
QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG §åNG NAI KHU
VùC THµNH PHè BI£N HßA - TØNH §åNG NAI
II.1.
Giíi thiÖu s«ng §ång Nai khu vùc thµnh phè Biªn Hoµ - tØnh §ång Nai.
13
II.2.
Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ – x· héi ®èi víi ®o¹n s«ng.
23
II.3.
Môc tiªu.
24
II.4.
C¨n cø lËp quy ho¹ch, tµi liÖu lËp quy ho¹ch.
24
II.5.
C¸c tham sè quy ho¹ch.
25
II.6.
C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch – Bè trÝ c«ng tr×nh.
26
II.7.
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ.
37
CH¦¥NG III:
QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG SµI GßN Tõ CÇU
B×NH PH¦íC §ÕN CÇU SµI GßN
III.1. Giíi thiÖu chung.
38
III.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng Sµi Gßn tõ cÇu
B×nh Ph−íc ®Õn cÇu Sµi Gßn.
39
III.3. Môc tiªu cÇn ®¹t trong quy ho¹ch
41
III.4. C¸c c¨n cø vµ tµi liÖu phôc vô lËp quy ho¹ch
41
III.5. C¸c tham sè quy ho¹ch
44
III.6. Ph−¬ng ¸n quy ho¹ch vµ bè trÝ c«ng tr×nh
44
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
3
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
CH¦¥NG IV:
QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG KHU VùC NHµ BÌ
IV.1. TÝnh cÊp thiÕt, bøc xóc cÇn ph¶i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng khu vùc
Nhµ BÌ, thµnh phè Hå ChÝ Minh.
48
IV.2. Ph¹m vi vµ môc tiªu quy ho¹ch
50
IV.3. T×nh h×nh c¬ b¶n vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn – kÕt qu¶ nghiªn cøu diÔn biÕn
phôc vô quy ho¹ch.
51
IV.4. Tham sè quy ho¹ch.
53
IV.5. C¸c ph−¬ng ¸n quy ho¹ch, biÖn ph¸p chØnh trÞ.
53
CH¦¥NG V:
QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG M¦¥NG CHUèI,
KHU VùC CÇU M¦¥NG CHUèI, HUYÖN NHµ BÌ,
TP. Hå CHÝ MINH.
V.1. Giíi thiÖu chung.
57
V.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi.
59
V.3. Môc tiªu quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi.
59
V.4. C¸c c¬ së phôc vô lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng M−¬ng Chuèi.
60
V.5. TuyÕn chØnh trÞ vµ gi¶i ph¸p chèng s¹t lë.
65
CH¦¥NG VI:
§Ò XUÊT C¤NG NGHÖ MíI, VËT LIÖU MíI ¸P
DôNG CHO C¤NG TR×NH CHèNG S¹T Lë ë H¹ DU
§åNG nai – sµi gßn.
VI.1. Nh÷ng quy ®Þnh chung cña c«ng tr×nh kÌ gia cè bê trùc tiÕp.
67
VI.2. Mét sè c«ng nghÖ, vËt liÖu míi ¸p dông cho c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ë h¹
du §ång Nai – Sµi Gßn.
70
CH¦¥NG VII:
NGHI£N CøU §Ò XUÊT GI¶I PH¸P NH»M æN §ÞNH
TUYÕN LUåNG TµU 20.000DWT QUA CöA SOµI R¹P
VµO C¶NG HIÖP PH¦íC TP. Hå CHÝ MINH
VII.1. TÝnh cÊp thiÕt nghiªn cøu ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh tuyÕn luång tµu
20.000DWT qua cöa Soµi R¹p vµo c¶ng HiÖp Ph−íc - Tp. Hå ChÝ Minh.
73
VII.2. §iÒu kiÖn tù nhiªn vïng tuyÕn luång s«ng Soµi R¹p.
80
VII.3. §Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m æn ®Þnh tuyÕn luång tµu 20.00DWT qua cöa Soµi R¹p.
102
CH¦¥NG VIII: KÕT LUËN Vµ KIÕN NGHÞ
107
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
4
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
ch−¬ng i
më ®Çu
I.1. Giíi thiÖu tæng quan vïng h¹ du §ång Nai-Sµi Gßn
HÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn bao gåm s«ng chÝnh §ång Nai vµ 4 phô l−u
lín: s«ng La Ngµ, s«ng BÐ, s«ng Sµi Gßn vµ hai s«ng Vµm Cá. L−u vùc s«ng §ång Nai
- Sµi Gßn bao gåm miÒn §«ng Nam bé vµ mét phÇn T©y nguyªn thuéc ®Þa phËn c¸c
tØnh L©m §ång, §¾c L¾c, T©y Ninh, B×nh Ph−íc, B×nh D−¬ng, §ång Nai, Tp. Hå ChÝ
Minh, Bµ RÞa - Vòng Tµu vµ Long An cã tæng diÖn tÝch l−u vùc kho¶ng 37.400 km2 .
Däc theo hai bªn bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn lµ n¬i tËp trung hÇu hÕt nh÷ng khu ®« thÞ
lín vµ hµng chôc thÞ x·, thÞ trÊn, thÞ tø, khu d©n c− ®«ng ®óc víi d©n sè hiÖn t¹i kho¶ng
13 triÖu ng−êi vµ dù kiÕn ®Õn n¨m 2020 lµ kho¶ng 28 triÖu ng−êi.
H¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn tõ sau ®Ëp DÇu TiÕng trªn s«ng Sµi
Gßn, c«ng tr×nh TrÞ An trªn s«ng §ång Nai, c«ng tr×nh Th¸c M¬ trªn s«ng BÐ (dù kiÕn
hÕt 2008 lµ hå Ph−íc Hßa) lµ khu kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam bao gåm B×nh D−¬ng,
§ång Nai, TP. Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa Vòng Tµu, Long An (®Õn nay ®· cã h¬n 40 khu
chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp ®−îc cÊp giÊy phÐp) víi tæng céng GDP b×nh qu©n chiÕm
h¬n 30% cña c¶ n−íc (n¨m 2003 ®¹t ®−îc 35,6%) nhÞp ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®¹t 12%
vµ dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 nhÞp ®é t¨ng tr−ëng GDP sÏ lµ 13,5÷14% cao gÊp 1,5 lÇn
nhÞp ®é t¨ng tr−ëng GDP b×nh qu©n cña c¶ n−íc.
Däc theo hai bªn bê hÖ thèng s«ng h¹ du §ång Nai- Sµi Gßn lµ n¬i tËp trung
hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, kiÕn tróc, giao th«ng thñy vµ bé nh− cÇu ®−êng,
®−êng hÇm qua s«ng, bÕn phµ, bÕn c¶ng, tuyÕn luång, kªnh ®µo vµ c¸c c«ng tr×nh thñy
lîi, c¸c hå chøa n−íc ë th−îng nguån, c¸c nhµ m¸y cung cÊp n−íc, c¸c tr¹m b¬m,
kªnh, m−¬ng, cèng, ®Ëp, tuyÕn ®ª bao, bê kÌ ... ®·, ®ang vµ sÏ ®−îc x©y dùng.
HÖ thèng s«ng §ång Nai- Sµi Gßn kh«ng nh÷ng lµ nguån cung cÊp n¨ng l−îng
(thñy ®iÖn) mµ cßn lµ nguån cung cÊp n−íc ngät chñ yÕu cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng d©n
sinh, cho n«ng l©m nghiÖp, cho c«ng nghiÖp vµ c¸c dÞch vô c«ng céng kh¸c.
HÖ thèng s«ng h¹ du §ång Nai- Sµi Gßn:
+ Lµ tuyÕn tho¸t lò, tho¸t n−íc th¶i, ®Èy mÆn, truyÒn triÒu, x©m nhËp mÆn chñ
yÕu cña miÒn §«ng Nam bé
+ Lµ tuyÕn giao th«ng thuû quan träng vµo bËc nhÊt n−íc ta víi hµng chôc bÕn
c¶ng vµ tuyÕn luång giao th«ng thñy nèi liÒn TP. Hå ChÝ Minh víi miÒn §«ng Nam
bé, T©y Nam bé, víi c¶ n−íc vµ thÕ giíi.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
5
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
+ Lµ nguån cung cÊp thñy s¶n phong phó vµ lµ nguån cung cÊp vËt liÖu x©y
dùng nh− khai th¸c c¸t lßng s«ng cho x©y dùng vµ san lÊp mÆt b»ng.
+ Lµ tuyÕn du lÞch sinh th¸i quan träng, ®ång thêi lµ tuyÕn b¶o vÖ, æn ®Þnh vµ
c©n b»ng m«i tr−êng sinh th¸i quan träng cña miÒn §«ng Nam Bé.
HiÖn nay c¸c bé ngµnh, c¸c tØnh thµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c c¬ së kinh tÕ ®·,
®ang vµ cßn tiÕp tôc khai th¸c sö dông vµ t¸c ®éng ®Õn nguån n−íc vµ dßng s«ng phÇn
h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn trªn qui m« lín h¬n víi diÖn réng h¬n c¶ vÒ
thêi gian vµ kh«ng gian.
Trong khi chóng ta rÊt cÇn sù æn ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng ®Ó n©ng cao
vµ t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn nhanh b−íc chØnh trang ®« thÞ, c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c khu ®« thÞ cña khu vùc quan träng, trong ®ã cã dù kiÕn
x©y dùng tuyÕn ®−êng « t« däc theo hai bªn bê s«ng th× hiÖn t−îng s¹t lë bê s«ng ®·
x¶y ra liªn tiÕp vµ rÊt nghiªm träng lµm sôp ®æ nhÊn ch×m nhiÒu nhµ cöa, ruéng v−ên
vµ c¬ së h¹ tÇng lµm thiÖt m¹ng nhiÒu ng−êi nh− ®· x¶y ra t¹i c¸c khu vùc: Thñ DÇu
Mét, Cñ Chi , HiÖp B×nh Ph−íc, nhµ thê Fatima, B×nh Quíi, Thanh §a, Thñ §øc, ng·
ba §Ìn §á thuéc s«ng Sµi Gßn; An Ho¸, B×nh Hãa, CÇu GhÒnh, C¸t L¸i, Phó Xu©n,
kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ, HiÖp Ph−íc, ThiÒng LiÒng, Th«n Tam HiÖp thuéc s«ng §ång
Nai, CÇn §−íc, CÇn Giuéc, Vµm X¸ng thuéc s«ng Vµm Cá.
§Æc biÖt nghiªm träng lµ c¸c ®ît s¹t lë liªn tiÕp x¶y ra trong c¸c n¨m 1989,
2001, 2002, 2003, 2005 t¹i khu vùc B×nh Quíi -Thanh §a trªn s«ng Sµi Gßn ®· nhÊn
ch×m nhiÒu nhµ cöa, lµm chÕt 7 ng−êi, 3 ng−êi bÞ th−¬ng g©y x«n xao d− luËn. Bé
tr−ëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña Trung
−¬ng vµ TP.Hå ChÝ Minh ®· ®i kiÓm tra, thÞ s¸t hiÖn tr−êng vµ cã nh÷ng ý kiÕn chØ ®¹o
xö lý kÞp thêi.
H¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò xãi lë mµ vÊn ®Ò båi
l¾ng bïn c¸t còng trë nªn bøc xóc. Cïng víi hiÖn t−îng s¹t lë, hiÖn t−îng båi l¾ng bïn c¸t
®· lµm cho qu¸ tr×nh biÕn h×nh lßng s«ng phøc t¹p, lµm thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y ¶nh
h−ëng trùc tiÕp ®Õn vÊn ®Ò cÊp tho¸t n−íc vµ ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò giao th«ng thñy:
+ Båi l¾ng bïn c¸t phÝa bê t¶ ®Èy dßng chñ l−u Ðp s¸t bê h÷u g©y xãi lë khu vùc nhµ
m¸y n−íc Ho¸ An trªn s«ng §ång Nai buéc ph¶i ®Çu t− x©y dùng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê.
+ Båi l¾ng bïn c¸t phÝa bê t¶ ®Èy dßng chñ l−u Ðp s¸t bê h÷u g©y s¹t lë khu vùc
Tæng kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ v× thÕ ®· ph¶i x©y dùng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê.
+ Båi l¾ng bïn c¸t trªn s«ng Soµi R¹p khu vùc hîp l−u s«ng Vµm Cá vµ ®Æc biÖt
lµ hiÖn t−îng båi l¾ng khu vùc cöa s«ng Soµi R¹p ®· t¹o thµnh bar ch¾n vïng cöa s«ng
Soµi R¹p c¶n trë giao th«ng thuû ®èi víi tµu thuyÒn cã t¶i träng lín.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
6
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
+ Båi l¾ng bïn c¸t khu vùc ng· ba phÇn hîp l−u Lßng Tµu - Soµi R¹p lµm thay
®æi tû lÖ phÇn nhËp l−u gi÷a dßng n−íc vµ dßng bïn c¸t cöa s«ng Soµi R¹p vµ s«ng
Lßng Tµu.
+ Båi l¾ng bïn c¸t ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn ®· h×nh thµnh c¸c vùc s©u vµ
ghÒnh c¹n phøc t¹p, ®Ó b¶o ®¶m chiÒu s©u vËn t¶i thuû hµng n¨m ph¶i n¹o vÐt hµng
chôc ngµn mÐt khèi c¸t nh− c¸c khu vùc: B·i G¨ng, Charge, Nhµ BÌ, Carall, T¾c Rèi,
C¶ng Sµi Gßn.
§èi víi h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn cã mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c cÇn ph¶i
xem xÐt ®ã lµ: sau khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh th−îng nguån nh− hå DÇu TiÕng, TrÞ
An, Th¸c M¬ dßng n−íc vµ dßng bïn c¸t tõ th−îng l−u vÒ, chÕ ®é tù nhiªn lóc nµy
®−îc thay thÕ b»ng chÕ ®é ®iÒu tiÕt :
+ Gi¶m nhá l−u l−îng n−íc trong c¸c th¸ng mïa lò.
+ Gia t¨ng l−u l−îng mïa kiÖt.
+ Lµm gi¶m nhá l−u l−îng bïn c¸t xuèng h¹ du do phÇn lín bïn c¸t ®· bÞ båi
l¾ng l¹i trong c¸c hå chøa .
Do ®ã lßng s«ng ë h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn sÏ cã sù t¸i t¹o míi kh¸c víi
tù nhiªn tr−íc ®©y. VÊn ®Ò xãi lë, båi l¾ng lßng s«ng ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò xãi s©u lµ phæ
biÕn, vÊn ®Ò biÕn ®æi lßng dÉn ë h¹ du s«ng §ång Nai sau c¸c c«ng tr×nh DÇu
TiÕng,TrÞ An, Th¸c M¬ sÏ thay ®æi nh− thÕ nµo vµ theo h−íng nµo? ViÖc nghiªn cøu
dù b¸o xãi lë, båi l¾ng lµ hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt.
ChÝnh phñ ®· phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt nhãm c¶ng biÓn khu vùc TP. Hå ChÝ
Minh-§ång Nai-Bµ RÞa-Vòng Tµu (nhãm c¶ng biÓn sè 5) ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h−íng
®Õn n¨m 2020 trong ®ã cã viÖc di dêi, vµ s¾p xÕp l¹i mét sè c¶ng ra Khu HiÖp Ph−íc,
huyÖn Nhµ BÌ, s«ng Nhµ BÌ, khu C¸t L¸i trªn s«ng §ång Nai, C¸i MÐp...
HiÖn nay hiÖn t−îng xãi lë, båi tô lßng s«ng, s¹t lë m¸i bê s«ng ë h¹ du s«ng
§ång Nai-Sµi Gßn vÉn ®ang tiÕp tôc diÔn ra víi quy m« ngµy cµng lín vµ tÝnh chÊt
ngµy cµng phøc t¹p, ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c khu d©n c−, ®Õn quy ho¹ch, vµ ph¸t
triÓn d©n sinh, kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng, ®· lµm chËm l¹i tèc ®é ®« thÞ ho¸ vµ tèc
®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cña khu vùc träng ®iÓm phÝa Nam cña vïng h¹ du s«ng. Tuy
nhiªn t×nh tr¹ng s¹t lë, kh«ng æn ®Þnh bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ngµy cµng ®èi lËp
gay g¾t víi yªu cÇu ph¸t triÓn ®« thÞ bÒn v÷ng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh hiÖn t¹i ®ang héi ®ñ
c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ kÕt luËn r»ng t×nh tr¹ng s¹t lë ®ang ë vµo thêi kú ho¹t ®éng
m¹nh, cho nªn ®èi víi c¸c ®« thÞ lín nh− TP. Hå ChÝ Minh vµ Biªn Hßa cÇn ph¶i t¹o
sù æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. Tr−íc ®©y ch−a cã ®ñ n¨ng lùc vÒ ®Çu t−, vµ ®« thÞ còng ch−a
ph¸t triÓn ®Õn møc ®Æt vÊn ®Ò nµy thµnh yªu cÇu lín, nh−ng hiÖn t¹i, yªu cÇu nghiªn
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
7
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
cøu tæng hîp vµ ®Çy ®ñ vÒ t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn vµ ®Ò ra c¸c
gi¶i ph¸p chØnh trÞ lµ rÊt quan träng.
VÊn ®Ò chØnh trÞ s«ng ®Æt ra mét yªu cÇu rÊt cao lµ ph¶i æn ®Þnh vµ c«ng tr×nh
b¶o vÖ bê ph¶i ®¸p øng yªu cÇu lµ ph¶i phï hîp víi quy ho¹ch chung vµ t¹o ®−îc mü
quan ®« thÞ. V× vËy, viÖc nghiªn cøu t×m ra c¸c biÖn ph¸p, gi¶i ph¸p kü thuËt hîp lý
nh»m ng¨n ngõa, gi¶m nhÑ thiªn tai do xãi lë vµ båi l¾ng g©y ra vµ æn ®Þnh lßng dÉn ë
h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn lµ yªu cÇu bøc xóc, cÇn thiÕt.
I.2. Yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ-x∙ héi:
Nhu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ:
• Tho¸t lò, cÊp n−íc trong mïa kh« vµ ®Èy mÆn ;
• §¶m b¶o giao th«ng vËn t¶i thuû;
• CÊp n−íc an toµn cho c¸c nhµ m¸y n−íc Hãa An, Thñ §øc ...; Cho c¸c
khu c«ng nghiÖp cña §ång Nai, B×nh D−¬ng, TP. Hå ChÝ Minh, Bµ RÞa Vòng Tµu; Cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nu«i trång thuû h¶i s¶n
• Khai th¸c c¸t phôc vô x©y dùng v.v..
• VÊn ®Ò chèng « nhiÔm nguån n−íc, qu¶n lý c¸c nguån « nhiÔm, xö lý « nhiÔm;
• X©y dùng c¸c khu ®« thÞ míi ven s«ng;
• X©y dùng cèng vµ ®ª bao ng¨n mÆn khi triÒu c−êng…;
®ßi hái Ban qu¶n lý l−u vùc s«ng §ång Nai, c¸c Bé, Ngµnh, ®Þa ph−¬ng ®ang ®øng
tr−íc nhiÒu vÊn ®Ò hÕt søc lín cÇn gi¶i quyÕt.
T×nh h×nh khai th¸c h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé rÊt nhanh bëi:
• Tèc ®é ®« thÞ hãa cao, ph¸t triÓn c¸c khu ®« thÞ míi ven s«ng kÐo theo lµ
t×nh tr¹ng x©y dùng lÊn chiÕm bê s«ng, lßng s«ng do kh«ng theo quy
ho¹ch ngµy mét gia t¨ng;
• Ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp, cÇu c¶ng, bÕn b·i hiÖn h÷u vµ qui
ho¹ch theo quyÕt ®Þnh sè 188/2004/Q§-TTg ngµy 01/11/2004 vµ sè
791/Q§-TTg ngµy 12/8/2005 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ;
• S¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi diÖn tÝch ®Êt cã thÓ trång trät ®Õn 1,2 triÖu
hecta, nu«i trång thuû s¶n, ch¨n nu«i;
• Giao th«ng thuû, c¸c c«ng tr×nh qua s«ng (cÇu, tuyÕn ®−êng d©y 220KV
vµ 500KV);
• Khai th¸c c¸t kh«ng cã giÊy phÐp trªn c¸c s«ng Sµi Gßn, §ång Nai, Nhµ
BÌ, Vµm Cá.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
8
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
I.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu quy ho¹ch chØnh trÞ
s«ng cho mét sè khu vùc träng ®iÓm
HËu qu¶ cña viÖc khai th¸c ch−a hîp lý, cïng lóc cña nhiÒu ngµnh dÉn ®Õn g©y
mÊt æn ®Þnh lßng dÉn, c¸c ®ît s¹t lë trong kho¶ng m−êi l¨m n¨m trë l¹i ®©y lµ nh÷ng
minh chøng.
HiÓm häa s¹t lë bê cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo, hËu qu¶ kh«ng l−êng tr−íc
®−îc (nh©n m¹ng vµ tµi s¶n) ®èi víi c¸c khu d©n c− ven s«ng, g©y x«n xao x· héi, lµm
ng−ng trÖ ho¹t ®éng ®êi sèng nh©n d©n. §iÓn h×nh lµ nh÷ng ®ît s¹t lë g©y chÊn ®éng
toµn vïng:
*Khu vùc Nhµ thê hä ®¹o Mai Th«n, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: ngµy
25/6/1989 s¹t lë lµm 5 ng−êi chÕt vµ nhµ lÇu 2 tÇng ch×m xuèng s«ng;
* Khu vùc Kh¸ch s¹n Sµi Gßn: th¸ng 5/1998 s¹t lë lµm cho mét nhµ phao ®Ó
xuèng can« ch×m xuèng s«ng;
* C«ng ty TNHH TiÒn Phong, sè 1069, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: th¸ng
6/1999 s¹t lë, sau ®ã cho ®ãng cäc s©u 18m, ®Õn 2001 cäc ®ãng xuèng 27m.
* Ch¸o vÞt BÝch Liªn: s¹t lë n¨m 2001 lµm mét nhµ cÊp 4 xuèng s«ng.
* Héi qu¸n ATP, sè 1049, Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë x¶y ra lóc 23g
ngµy 20/6/2001 lµm sôp xuèng s«ng mét nhµ vµ 1400m2;
* Hoµng Ty 1, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë ngµy 06/7/2001 lµm chÕt 2 ng−êi, 3
ng−êi bÞ th−¬ng, g©y mÊt ®Êt 120mx10m;
* XÝ nghiÖp than Sµi Gßn khu vùc Ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh: s¹t lë ngµy
8/7/2002 mÊt 4000 tÊn than (trÞ gi¸ kho¶ng mét tû ®ång);
* S©n quÇn vît Lý Hoµng sè 7762, Ph−êng 27, quËn B×nh Th¹nh: lóc 23g30’ ngµy
29/6/2003 s¹t lë lµm 4 caên nhaø vµ kho¶ng 300m2 ®Êt cña s©n tennis ch×m xuèng s«ng;
* Taïi khu vöïc baõi kinh doanh caùt cuûa oâng Nguyeãn Vaên UÙt khu phoá 1, phöôøng
Linh Ñoâng, quaän Thuû Ñöùc: saït lôû luùc 3 giôø 45 phuùt ngaøy 14/6/2005 laøm maát gaàn
1.000m2 ñaát, keùo theo hai caàn caån xuùc caùt xuoáng soâng.
* Treân soâng Ñoàng Nai saït lôû beán vaät lieäu khu vöïc Thieän Taân, bôø soâng khu
vöïc cuø lao Phoá, cuø lao Ba Sang.
* Bôø soâng khu vöïc ngaõ ba muõi Nhaø Beø (muõi Pha Mi) khu daân cö ñoâng ñuùc
ngay beán phaø Bình Khaùnh, khu vöïc ngaõ ba soâng Möông Chuoái vôùi soâng Soaøi Raïp;
* Treân caùc soâng raïch nhoû: khu vöïc gaàn caàu Phöôùc Long (raïch Ñæa), khu vöïc
caàu Möông Chuoái (soâng Möông Chuoái)...
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
9
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
ThiÖt h¹i do s¹t lë bê h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn g©y ra rÊt nÆng nÒ, g©y hËu
qu¶ ®Æc biÖt nghiªm träng trong kho¶ng chôc n¨m gÇn ®©y:
-
Lµm chÕt 07 ng−êi, 03 ng−êi bÞ th−¬ng;
-
Mét nhµ 2 tÇng vµ hµng chôc nhµ, qu¸n ch×m xuèng s«ng, hµng chôc nhµ
kh¸c ph¶i di dêi khÈn cÊp;
-
4000 tÊn than;
-
Tæng diÖn tÝch ®Êt bÞ mÊt ®i do s¹t lë lªn ®Õn hµng v¹n mÐt vu«ng…;
Tæng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n −íc tÝnh hµng chôc tû ®ång.
KÕt qu¶ ®iÒu tra nh÷ng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®∙ ®−îc x©y dùng:
Nh÷ng ®iÓm nãng bÞ s¹t lë tr−íc ®©y hiÖn nay hÇu nh− ®· ®−îc x©y dùng bê kÌ
d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó b¶o vÖ bê c¸c ®o¹n s¹t lë nµy, ®iÓn h×nh nh−:
- §−êng bê ®o¹n kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn ®· ®−îc ®ãng cäc bªt«ng trßn ®−êng
kÝnh cäc 45cm víi h×nh thøc ®ãng dµy ken s¸t nhau, ®o¹n nhµ hµng Hoµng Ty ®ãng
cäc bªt«ng vu«ng (30x30)cm, b−íc cäc 1,5m vµ l¸t tÊm ®an b»ng bªt«ng.
- §−êng bê ®o¹n héi qu¸n APT vµ Trung t©m cai nghiÖn ma tóy Thanh §a ®−îc
®ãng cäc bªt«ng (25x25)cm vµ l¸t tÊm bªt«ng
- §o¹n Hîp t¸c x· ®ãng tµu TiÒn Phong ®−îc gia cè bê b»ng ®¸ héc vµ x©y
thªm cÇu c¶ng.
- §o¹n nhµ thê La San Mai Th«n lµ mét trong nh÷ng ®iÓm nãng s¹t lë cña TP.
HCM ®· ®−îc Khu §−êng s«ng ®Çu t− x©y dùng bê kÌ dµi 395m b»ng cäc bªt«ng
(40x40)cm vµ l¸t b»ng tÊm ®an bªt«ng. C«ng tr×nh nµy ®· x©y dùng xong vµo cuèi
th¸ng 5/2005, ®· gãp phÇn lµm æn ®Þnh bê khu vùc nhµ thê La San Mai Th«n.
- §o¹n ®−êng bê khu vùc s©n quÇn vît Lý Hoµng ®· ®−îc x©y dùng xong bê kÌ
dµi 95m b»ng cäc BT (30x30x2200)cm, tÊm ®an vµ rä ®¸ vµo cuèi th¸ng 2/2005. Tuy
nhiªn vµo lóc 1 giê ngµy 8/6/2005 võa qua toµn bé bê kÌ nµy ®· hoµn toµn sôp ®æ xuèng
s«ng, kÐo theo mét diÖn tÝch ®Êt kho¶ng h¬n 1.000m2. HiÖn nay mét d·y nhµ dïng lµm
n¬i nghØ cña c¸c vËn ®éng viªn ®· bÞ nøt vµ ®o¹n nµy ®ang cã nguy c¬ s¹t lë rÊt cao.
Däc theo kªnh Thanh §a bê s«ng vÉn gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng kh«ng cã mét ®ît
s¹t lë nµo, nh−ng ®o¹n ng· ba kªnh Thanh §a s«ng Sµi Gßn mét bê kÌ kh¸ ®Ñp dµi
280m ®· ®−îc x©y dùng ®Ó b¶o vÖ c¸c l« tõ l« 2 ®Õn l« 11 cña khu c− x¸ Thanh §a nªn
®o¹n nµy rÊt æn ®Þnh.
Ngoµi ra, c¸c ®o¹n bê s«ng däc theo c¸c ph−êng Th¶o §iÒn vµ An Phó, quËn
Thñ §øc còng ®· x©y dùng xong c¸c bê kÌ b»ng bªt«ng ®Ó b¶o vÖ c¸c c¬ së h¹ tÇng
nh− nhµ cöa, kh¸ch s¹n.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
10
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
KÕt qu¶ ®ît ®iÒu tra, kh¶o s¸t hiÖn tr¹ng bê s«ng Sµi Gßn, khu vùc b¸n ®¶o
Thanh §a ®−îc thùc hiÖn trong n¨m 2005 cho thÊy: ®· cã 4.950m kÌ ®−îc x©y dùng
víi nhiÒu kÕt cÊu kh¸c nhau. ViÖc x©y dùng kÌ b¶o vÖ bê lµ tù ph¸t, ch−a theo qui
ho¹ch, cã nhiÒu kÕt cÊu kh¸c nhau, låi ra lâm vµo lµm mÊt vÎ mü quan cña khu ®« thÞ.
(xem b¶ng vÞ trÝ c¸c ®äan s¹t lë vµ c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng t¹i khu
vùc Thanh §a).
Nh− vËy, mét sè ®o¹n bê s«ng Sµi Gßn khu vùc Thanh §a t−¬ng ®èi æn ®Þnh do
®· ®−îc Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ®Çu t− x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê. Tuy nhiªn
ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu mü quan cña thµnh phè khi vÉn cßn nhiÒu khu d©n c− x©y
dùng ngay s¸t bê s«ng, kÓ c¶ ra ngoµi bê s«ng, nhiÒu nhµ hoÆc c«ng tr×nh låi ra, thôt
vµo, mét sè c¬ së cßn x©y kÌ, cÇu c¶ng lÊn chiÕm s«ng c¶n trë t¸c ®éng dßng ch¶y vµ
t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng n−íc ®o¹n nµy lµ kh¸ nghiªm träng.
Tuy vËy, nh÷ng ®o¹n ®−êng bê s«ng thuéc b¸n ®¶o Thanh §a nh− ®o¹n nhµ
hµng gÊu Misa dµi 50m, ®o¹n cña C«ng ty Hãa mü phÈm P/S dµi 70m thuéc khu phè
1, Ph−êng 28, ®o¹n ®−êng bê dµi 300m ngay ng· ba r¹ch CÇu cèng thuéc khu phè 2,
ph−êng 28, B×nh Th¹nh, ®o¹n ®−êng bê h÷u ngay s¸t mè cÇu Kinh, Thanh §a, ®o¹n
®−êng bê thuéc c¸c Êp An §iÒn vµ Th¶o §iÒn, ph−êng An Phó, quËn 2, ®o¹n ®−êng bê
c¸ch r¹ch ¤ng Ng÷ 200m vÒ phÝa h¹ l−u, thuéc khu phè 1, ph−êng 28, quËn B×nh
Th¹nh ®ang cã nguy c¬ s¹t lë rÊt cao vµ cã thÓ sôp bÊt cø lóc nµo.
Qu¶n lý, khai th¸c sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn quý b¸u “c¸c dßng s«ng h¹ du
§ång Nai-Sµi Gßn” cÇn cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng, c¸c Bé, Ngµnh theo mét
quy ho¹ch chung. ChÝnh v× vËy, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng ®Ó æn
®Þnh lßng dÉn phôc vô ph¸t triÓn KT - XH vïng §«ng Nam bé, nhÊt lµ ë c¸c khu vùc träng
®iÓm ch¶y qua trung t©m thµnh phè, ®« thÞ, c¸c khu vùc cã c¬ së h¹ tÇng chiÕn l−îc.
Quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng cho mét con s«ng hoÆc ®o¹n s«ng lµ mét phÇn quy
ho¹ch l−u vùc s«ng, cho nªn cÇn ph¶i dùa trªn quy ho¹ch l−u vùc s«ng, ®¸p øng c¬ b¶n
yªu cÇu cña c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n.
§èi víi h¹ du §ång Nai-Sµi Gßn, hiÖn t¹i ch−a thÓ thùc hiÖn viÖc quy ho¹ch
chØnh trÞ cho toµn tuyÕn. §Ò tµi chØ ®i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ cho c¸c khu vùc träng
®iÓm thuéc h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn.
ChÝnh v× vËy, trªn c¬ së qu¶n lý khai th¸c chung cña toµn l−u vùc §ång Nai-Sµi
Gßn nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ chèng lò, s¶n xuÊt ®iÖn, sö dông n−íc, cung cÊp
n−íc cho d©n sinh, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khu c«ng nghiÖp, kho tµng bÕn b·i, phôc vô
giao th«ng vËn t¶i thuû, ®Ò tµi tiÕn hµnh quy ho¹ch chØnh trÞ h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi
Gßn cho c¸c khu vùc träng ®iÓm:
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
11
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
• KV I: S«ng §ång Nai khu vùc ch¶y qua thµnh phè Biªn Hoµ;
• KV II: S«ng Sµi Gßn khu vùc tõ cÇu B×nh Ph−íc ®Õn cÇu Sµi Gßn;
• KV III: S«ng nhµ BÌ khu vùc tõ mòi §Ìn §á ®Õn mòi Nhµ BÌ;
• KV IV: S«ng M−¬ng Chuèi;
• KV V: S«ng Soµi R¹p.
Tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c khu vùc träng ®iÓm:
-
Lµ ®« thÞ, d©n c− cã sè l−îng ng−êi sèng, lµm viÖc ®«ng;
-
Lµ n¬i cã c¬ së h¹ tÇng t−¬ng ®èi hoµn chØnh;
-
Lµ vÞ trÝ mµ ë ®ã kh«ng cho phÐp biÕn ®æi h×nh th¸i lín;, sù biÕn ®æi
lßng dÉn ë ®ã cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp phÝa h¹ du;
-
Vµ t¹i ®ã xãi båi ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn d©n sinh, kinh tÕ.
KV
KV
KV III
KV
KV V
H×nh 1.1: VÞ trÝ c¸c khu vùc träng ®iÓm h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
12
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
Ch−¬ng ii
QUY HO¹CH CHØNH TRÞ S¤NG §åNG NAI
KHU VùC THµNH PHè BI£N HßA TØNH §åNG NAI
II.1. giíi thiÖu S¤NG §åNG NAI KHU VùC THµNH PHè BI£N
HßA TØNH §åNG NAI
II.1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng §ång Nai khu vùc thµnh
phè Biªn Hßa:
S«ng §ång Nai, ch¶y qua
trung t©m thµnh phè Biªn Hßa,
c¸ch ®Ëp tõ 48,5km (cuèi cï lao
Rïa) ®Õn 61km (cï lao Ba Xª,
Ba Sang). Sau hå TrÞ An, s«ng
§ång Nai ch¶y ®Õn ®Çu cï lao
B¹ch §»ng - T©n Uyªn th× ph©n
nh¸nh qua cï lao B¹ch §»ng vµ
cï lao Rïa. §o¹n ch¶y qua
vïng lËp
thµnh phè Biªn Hßa tõ sau cï lao
quy ho¹ch
Rïa ®Õn ®Çu cï lao Phè lµ s«ng
®¬n, råi ph©n nh¸nh qua cï lao
Phè.
Däc hai bªn bê s«ng: lµ c¸c ph−êng, x· thuéc thµnh phè; C¸c c«ng tr×nh qua
s«ng quan träng tuyÕn ®−êng s¾t B¾c Nam qua cÇu GhÒnh-cÇu R¹ch C¸t, tuyÕn Quèc
lé 1A qua cÇu Hãa An, xa lé Hµ Néi qua cÇu §ång Nai, tuyÕn ®−êng d©y 220KV; Khu
c«ng nghiÖp Biªn Hßa 1 bªn bê t¶ tr−íc vµ khu c¶ng ë ngay h¹ l−u cÇu §ång Nai; c¸c
tr¹m b¬m cÊp n−íc cho Biªn Hßa vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh… Râ rµng s«ng §ång
Nai cã ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thµnh phè Biªn Hßa, sù æn
®Þnh cña s«ng ®o¹n ch¶y qua khu vùc thµnh phè víi nhiÒu c«ng tr×nh v−ît s«ng quan
träng, c¸c tuyÕn giao th«ng thuû-bé huyÕt m¹ch, khu c«ng nghiÖp, d©n c− ven s«ng.
ChÝnh v× vËy, rÊt cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh lËp quy ho¹ch chØnh trÞ s«ng §ång Nai
®o¹n ch¶y qua thµnh phè Biªn Hßa, tØnh §ång Nai.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
13
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
II.1.2. §Æc ®iÓm ®iÒu kiÖn tù nhiªn:
1. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh lßng s«ng, bê s«ng ®o¹n s«ng nghiªn cøu:
§o¹n s«ng nghiªn cøu tõ cï lao Rïa ®Õn cï lao Ba Xª n»m trªn ®Þa phËn 3 tØnh
§ång Nai, B×nh D−¬ng vµ Tp. Hå ChÝ Minh trong ®ã thµnh phè Biªn Hßa lµ chÝnh.
S«ng §ång Nai ®o¹n ch¶y qua thµnh phè Biªn Hßa gåm nhiÒu lo¹i h×nh d¹ng
s«ng: s«ng cong, s«ng th¼ng, s«ng ph©n l¹ch. Qu¸ tr×nh diÔn biÕn lßng s«ng phô thuéc
vµo c¸c yÕu tè dßng ch¶y: chÕ ®é dßng nguån, dßng triÒu (l−u l−îng, l−u tèc, h−íng);
yÕu tè lßng dÉn: ®Þa chÊt bê & lßng s«ng, h×nh th¸i trªn mÆt b»ng, trªn mÆt c¾t ngang,
trªn mÆt c¾t däc.
Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t ®Þa h×nh s«ng §ång Nai ®o¹n ch¶y qua khu vùc thµnh
phè Biªn Hßa, rót ra mét sè nhËn xÐt sau:
- §i däc tõ cï lao Rïa qua nót co hÑp Böu Long - T©n H¹nh, ®Þa h×nh ®¸y s«ng
tõ l¹ch chÝnh TrÞ An thÊp nhÊt ë cao ®é -12m ®Õn -14m (ngang r¹ch ¤ng TiÕp) vµ ®Õn
cao tr×nh -20m (x· T©n H¹nh), l¹ch s©u biÕn ®æi tõ -20m ®Õn -14m, -18m (r¹ch L¬i
B«ng) b¸m theo bê ph¶i. PhÝa bê tr¸i T©n H¹nh lµ khu båi nh−ng do khai th¸c nªn lßng
s«ng còng thay ®æi bÊt th−êng. GÇn ®Õn cÇu Hãa An lßng s«ng më réng, cao ®é ®¸y
s«ng biÕn ®æi -5m, -6m ®Õn -8m.
- §i qua cÇu Hãa An, l¹ch s©u cã h−íng ®i sang phÝa bê tr¸i nh−ng ®Õn khu vùc
chî Biªn Hßa l¹i chuyÓn h−íng sang phÝa bê ph¶i ®Ó ®i vµo l¹ch ph¶i (l¹ch chÝnh) qua
cï lao Phè. ë ®o¹n nµy, cao ®é ®¸y s«ng biÕn ®æi tõ -6m ®Õn -10m.
- L¹ch ph¶i cï lao Phè lµ l¹ch chÝnh, phÝa h¹ l−u cÇu GÒnh cã b·i ®¸ ngÇm cao
®é 0,3m sau ®ã mÆt c¾t më réng dÇn cho ®Õn khi hîp l−u. Cao ®é ®¸y s«ng ®o¹n nµy
biÕn ®æi tõ -3m ®Õn -6m vµ s©u dÇn lªn ®Õn vÞ trÝ hîp l−u.
- C¸ch cÇu §ång Nai 500m vÒ phÝa th−îng l−u tån t¹i hè xãi cao ®é -19,34m,
phÝa bê h÷u ®¸y s«ng båi lªn, dßng chñ l−u ®i s¸t bê tr¸i.
- Khu vùc sau cÇu §ång Nai ®¸y s«ng bÞ xãi s©u h¬n, víi cao ®é biÕn ®æi tõ
-12m ®Õn -16m.
- §Õn khu vùc cï lao Ba Xª, Ba Xang lßng s«ng ®−îc më réng, cao ®é ®¸y s«ng
®−îc n©ng dÇn ®Õn -10m.
2. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt c«ng tr×nh ®o¹n bê s«ng tõ cuèi cï lao Rïa ®Õn ®Çu cï
lao Phè:
Tµi liÖu 6 hè khoan thùc hiÖn n¨m 1993 däc theo hai bªn bê s«ng §ång Nai tõ
cuèi cï lao Rïa ®Õn ®Çu cï lao Phè. Mçi hè ®Òu lÊy 10 mÉu nguyªn d¹ng ®Ó m« t¶,
ph©n tÝch 9 chØ tiªu c¬ lý.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
14
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
a) CÊu t¹o c¸c líp ®Êt: C¸c sè liÖu ®Þa chÊt c«ng tr×nh hai bªn bê ph¶i vµ tr¸i,
cho biÕt tõ trªn xuèng cã c¸c líp sau:
Líp 1: gåm c¸c trÇm tÝch s«ng hiÖn ®¹i phñ ven s«ng, n»m d−íi líp c¸t ®¾p, cã
chiÒu dµy 2 - 6,5m, thµnh phÇn chÝnh gåm sÐt n©u vµng, x¸m loang chÊm ®á n©u - x¸m
nh¹t, ë tr¹ng th¸i nöa cøng-dÎo mÒm, Èm võa, kÕt cÊu chÆt võa, n»m d−íi líp ®Êt ®¾p.
Líp 2: lµ c¸c trÇm tÝch s«ng - ®Çm lÇy vµ s«ng biÓn holoxen d−íi gi÷a vµ trªn,
thµnh phÇn chñ yÕu sÐt h÷u c¬ chøa nhiÒu thùc vËt, mµu x¸m, x¸m n©u, x¸m xanh ®en,
®«i chç loang læ ®á, tr¹ng th¸i dÎo mÒm, dÎo ch¶y, kÕt cÊu kÐm chÆt, líp cã bÒ dµy lín
nhÊt trong líp phñ, t− thÕ n»m kh¸ b»ng ph¼ng, cã chiÒu dµy tõ 7,5 - 10,7m ë bê ph¶i
vµ tõ 4 - 6m ë bê tr¸i.
Líp 3: gåm c¸c båi tÝch s«ng aQIII vµ aQII - III cã thµnh phÇn sÐt c¸t, c¸t n©u
hoa x¸m ®en, sÐt x¸m vµng, n©u vµng loang læ, n»m trùc tiÕp d−íi líp sÐt h÷u c¬, tr¹ng
th¸i dÎo mÒm - dÎo cøng, Èm võa, kÕt cÊu chÆt võa.
Líp 4: thµnh phÇn ¸ c¸t ®Õn hçn hîp c¸t cuéi sái, c¸t mµu x¸m sÉm ®Õn nh¹t.
b) TÝnh chÊt c¬ lý cña líp ®Êt:
B¶ng 2.1: TÝnh chÊt c¬ lý cña c¸c líp ®Êt.
C¸c ®Æc tr−ng
Líp 1
SÐt nöa cøng
Ph©n lo¹i theo TCXD 45 - 78
52
Thµnh phÇn h¹t:
SÐt (%)
19
Bôi (%)
27
C¸t (%)
2
S¹n
sái
(%)
48
H¹t ®é Attreberg:
28
Giíi h¹n ch¶y Wp (%)
20
Giíi h¹n dÎo WT (%)
0.75
ChØ sè dÎo
Ip (%)
42.8
§é sÖt B
1.78
§é Èm tù nhiªn W (%)
Dung träng tù nhiªn (w (T/m3)
Dung träng kh« (k (T/m3)
1.24
Tû träng
(T/m3)
2.75
§é rçng n (%)
48
HÖ sè rçng (
0.92
§é b·o hßa G (%)
97
Lùc dÝnh kMet C (kg/cm3)
0.25
Gãc ma s¸t trong (
4032
1 x 10-6
HÖ sè thÊm K (cm/s)
Líp 2
Bïn sÐt
48
22
30
0
Líp 3
¸ sÐt
32
19
48
1
Líp 4
C¸t
15
5
71
9
57
36
21
2.21
82.46
1.42
40
23
17
0.45
30.60
1.92
24
24.2
2.0
0.778
2.56
65
1.85
92.1
0.105
5025
1,8 x 10-5
1.47
2.73
45
0.82
97.5
0.297
18022
2,1 x 10-5
1.61
2.68
38
0.61
97.7
0.1
27005
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
15
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
3. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt c«ng tr×nh ®o¹n tõ khu vùc ph©n l−u cï lao Phè - cï
lao Ba Xª:
C¨n cø vµo tµi liÖu thùc ®Þa, kÕt qu¶ thÝ nghiÖm cña 135 mÉu nguyªn d¹ng cña
15 hè khoan (®ît th¸ng 12/1999), tÝnh tõ trªn mÆt ®Êt ®Õn xuèng ®¸y cña c¸c hè khoan
thuéc khu vùc kh¶o s¸t: khu bê ph¶i cña s«ng §ång Nai, khu xung quanh cï lao Phè
cã thÓ chia thµnh c¸c líp ®Êt sau:
a) MÆt c¾t ®Þa tÇng bê tr¸i s«ng §ång Nai (tõ cï lao Rïa ®Õn cï lao Ba Sang):
Bê tr¸i s«ng §ång Nai bao gåm 8 hè khoan: LK11, LK9, HK14, HK5 → HK12,
HK8, HK9, HK10, cã c¸c líp sau:
Líp 1: Bïn sÐt mµu x¸m ®en lÉn x¸m tro, cã nhiÒu x¸c h÷u c¬ ch−a ph©n hñy,
xuÊt hiÖn ë c¸c hè khoan HK10, HK12. T¹i HK10 kho¶ng 6,0m phÝa trªn cña líp cã
chøa nhiÒu than bïn.
Líp 1a: Bïn ¸ sÐt ®en, n©u ®en, lÉn rÔ c©y ch−a ph©n hñy, xuÊt hiÖn ë c¸c hè
khoan HK8, HK14. Líp ph©n bè theo khu vùc.
Líp 2: SÐt mµu x¸m, n©u ®á lÉn vµng, ®«i chç cã mµu ®en, tr¹ng th¸i tõ cøng
®Õn dÎo ch¶y. XuÊt hiÖn trong ph¹m vi kh¶o s¸t, t¹i c¸c hè khoan HK5, HK9, HK10.
Líp 3: ¸ sÐt n©u vµng, x¸m lÉn n©u ®en, tr¹ng th¸i tõ nöa cøng ®Õn ch¶y. XuÊt
hiÖn ë c¸c hè khoan HK10 vµ HK14. T¹i HK10, khoan ®Õn ®¸y hè vÉn ch−a x¸c ®Þnh
®−îc ®¸y líp, ph©n bæ theo khu vùc nªn kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc chiÒu dµy líp.
Líp 3a: ¸ sÐt ®en, tr¹ng th¸i ch¶y. XuÊt hiÖn ë hè khoan HK12, chiÒu dµy b×nh
qu©n 1,60m.
Líp 3b: ¸ sÐt x¸m xanh, tr¹ng th¸i dÎo mÒm. XuÊt hiÖn ë hè khoan HK12 chiÒu
dµy b×nh qu©n 1,50m.
Líp 4: C¸t mµu x¸m vµng, x¸m n©u tr¹ng th¸i kÐm chÆt. XuÊt hiÖn ë hè khoan
HK12, chiÒu dµy trung b×nh 0,80m.
Líp 4a: C¸t mµu x¸m ®en, xen kÑp gi÷a c¸c líp bïn sÐt, bïn ¸ sÐt, ¸ sÐt vµ sÐt.
XuÊt hiÖn ë c¸c hè khoan HK12 vµ HK14, cã chiÒu dµy tõ 2,20 ®Õn 4,80m.
Líp 5: §¸ gèc mµu x¸m xanh, phong hãa nhÑ. XuÊt hiÖn ë c¸c hè khoan HK5,
HK8, HK9, HK12 vµ HK14, khoan ch−a x¸c ®Þnh chiÒu dµy líp.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
16
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
b) MÆt c¾t ®Þa tÇng bê ph¶i s«ng §ång Nai (tõ cï lao Rïa ®Õn cÇu §ång Nai):
Bê ph¶i s«ng §ång Nai bao gåm 6 hè khoan: LK3, LK5, HK2, HK13 → HK1
→ HK15, cã c¸c líp sau:
Líp 1: Bïn sÐt mµu x¸m ®en, x¸m tro xuÊt hiÖn ë c¸c hè khoan HK2, HK15. T¹i
HK15 phÝa trªn cña líp cã nhiÒu than bïn, trong líp lÉn nhiÒu chÊt h÷u c¬ ch−a ph©n hñy.
Líp 2: SÐt mµu n©u x¸m, n©u vµng lÉn laterit phong hãa, tr¹ng th¸i tõ nöa cøng
®Õn dÎo ch¶y. Líp xuÊt hiÖn däc theo ph¹m vi kh¶o s¸t, t¹i c¸c hè khoan HK2, SHK13,
HK1 vµ HK15.
Líp 3: ¸ sÐt x¸m xanh lÉn n©u vµng laterit phong hãa, tr¹ng th¸i tõ nöa cøng
®Õn dÎo cøng. XuÊt hiÖn t¹i c¸c hè khoan HK13, HK1.
Líp 5: §¸ gèc mµu x¸m xanh, phong hãa nhÑ, ch−a x¸c ®Þnh ®−îc chiÒu dµy líp.
c) NhËn xÐt vµ ®Ò nghÞ:
§Æc ®iÓm ®Þa chÊt c«ng tr×nh trong khu vùc ®¹i diÖn cho cÊu t¹o ®Þa chÊt båi
l¾ng bê s«ng, c¸c líp ®Êt ®−îc kh¶o s¸t cã ®Þa chÊt t−¬ng ®èi kh«ng ®ång nhÊt. Cã
nhiÒu thÊu kÝnh bïn sÐt, c¸t, sÐt xen kÑp nªn kh«ng x¸c ®Þnh râ ®−îc chiÒu dµy vµ
chiÒu dµi cña c¸c líp. Trong khu vùc kh¶o s¸t, ®o¹n tõ cÇu §ång Nai vÒ h¹ l−u cã c¸c
líp ®Êt yÕu - líp bïn sÐt dµy kho¶ng 7,50m ë HK15 vµ 11,50m ë HK10, v× vËy khi
thiÕt kÕ c«ng tr×nh cÇn quan t©m vµ xö lý c¸c líp ®Êt yÕu.
4. ChÕ ®é thuû v¨n:
L−u vùc s«ng §ång Nai ®o¹n ch¶y qua thµnh phè Biªn Hßa chiÕm diÖn tÝch
kho¶ng 22,426 km2 lµ hîp l−u s«ng §ång Nai vµ s«ng BÐ.
S«ng §ång Nai b¾t nguån tõ cao nguyªn Langbiang ch¶y qua thµnh phè §µ L¹t
xu«i vÒ h¹ l−u qua nhiÒu th¸c ghÒnh vµ hå chøa n−íc nh©n t¹o nh− hå Xu©n H−¬ng,
th¸c Cam Ly, hå Dran, th¸c Liªn Kh−¬ng, hå TrÞ An … S«ng §ång Nai ®o¹n ch¶y qua
khu vùc thµnh phè Biªn Hßa chÞu t¸c ®éng cña c¸c c«ng tr×nh trªn s«ng, ven s«ng nh−
cÇu Ho¸ An, cÇu GÒnh, cÇu §ång Nai, bÕn c¶ng, nhµ m¸y ... cho nªn chÕ ®é thñy v¨n
thñy lùc ®o¹n s«ng rÊt phøc t¹p.
a). Ph©n phèi dßng ch¶y n¨m:
Trong n¨m dßng ch¶y s«ng §ång Nai ®−îc ph©n ra hai mïa râ rÖt: mïa c¹n vµ
mïa lò. Mïa c¹n b¾t ®Çu tõ th¸ng XII n¨m tr−íc ®Õn th¸ng VI n¨m sau gÇn trïng víi mïa
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
17
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
kh«, mïa lò b¾t ®Çu vµo th¸ng VII kÕt thóc vµo th¸ng XI gÇn trïng víi mïa m−a. Trong
®iÒu kiÖn tù nhiªn, dßng ch¶y ®−îc ph©n phèi t¹i c¸c tr¹m th−îng l−u Biªn Hßa nh− sau:
- Tr¹m Ph−íc Hßa - mïa c¹n trong 7 th¸ng chØ chiÕm 15,4% tæng l−îng dßng
ch¶y n¨m, mïa lò chiÕm tíi 84,6% tæng l−îng dßng ch¶y n¨m.
- Hå TrÞ An víi l−îng n−íc ®Õn tù nhiªn trong 7 th¸ng mïa kiÖt lµ 19,2% tæng
l−îng dßng ch¶y n¨m, trong 5 th¸ng mïa lò chiÕm 80,8% tæng l−îng dßng ch¶y n¨m.
Nh− vËy, ta thÊy r»ng dßng ch¶y kiÖt t¹i TrÞ An lín h¬n ë Ph−íc Hßa lµ v× l−u vùc TrÞ
An lín h¬n Ph−íc Hßa, h¬n n÷a th−îng l−u TrÞ An cßn cã c¸c hå ®iÒu tiÕt.
- Sau hå TrÞ An, l−îng dßng ch¶y ®−îc ph©n phèi l¹i nh− sau: trong 7 th¸ng
mïa c¹n tæng l−îng n−íc ®· lªn tíi 33,5% vµ mïa lò chØ cßn 66,5% tæng l−îng dßng
ch¶y n¨m. L−u l−îng dßng ch¶y n¨m s«ng §ång Nai tr−íc vµ sau khi x©y dùng hå TrÞ
An ®· cã sù thay ®æi nh− sau:
* Tr−íc khi x©y dùng hå chøa TrÞ An:
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i Ph−íc Hßa:
Q = 217, 6 (m3/s).
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i TrÞ An:
Q = 473 (m3/s).
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i Biªn hßa:
Q = 778, 2 (m3/s).
* Sau khi x©y dùng hå chøa TrÞ An:
Q = 217,6 (m3/s).
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i Ph−íc Hßa:
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m sau nhµ M¸y TrÞ An: Q = 416,2 (m3/s).
- L−u l−îng trung b×nh nhiÒu n¨m t¹i Biªn Hßa: Q = 730,5 (m3/s).
B¶ng 2.2: L−u l−îng trung b×nh c¸c th¸ng mïa lò t¹i Biªn Hßa
Th¸ng
VII
VIII
IX
X
XI
Q(m3/s)
673,1
1608
1799
1626
653
Nh− vËy ta thÊy r»ng khi cã hå chøa TrÞ An dßng ch¶y n¨m s«ng §ång Nai qua
mÆt c¾t Biªn Hßa ®· gi¶m.
B¶ng 2.3: L−u l−îng trung b×nh hµng n¨m (thùc ®o) t¹i cöa s«ng BÐ
Th¸ng
Q (m3/s)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
54.6 30.7 22.4 19.0 73.2 108 375 664 902 599 161 179
(Nguån: NCKT Ph−íc Hßa - B¸o c¸o chÝnh - HEC2 - 10/1998).
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
18
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
b) Dßng ch¶y kiÖt:
Dßng ch¶y mïa kiÖt t¹i s«ng §ång Nai ®o¹n ch¶y qua thµnh phè Biªn Hßa chØ
chiÕm kho¶ng 18% tæng l−îng dßng ch¶y n¨m. Th¸ng cã dßng ch¶y nhá nhÊt th−êng
lµ th¸ng 3. Sau khi cã sù ®iÒu tiÕt dßng ch¶y cña hå TrÞ An, l−u l−îng mïa kiÖt ®−îc
t¨ng lªn râ rÖt tõ 18% lªn 29,2% t¹i Biªn Hßa.
B¶ng 2.4: L−u l−îng trung b×nh c¸c th¸ng mïa kh« t¹i Biªn Hßa.
Th¸ng
I
II
III
IV
V
Q (m3/s)
315,8
214,7
211,2
495,6
378,1
Trong mïa kiÖt khi dßng nguån yÕu th× sù x©m nhËp triÒu biÓn §«ng cµng lín.
BiÓn §«ng lµ n¬i tiÕp nhËn n−íc cña hÖ thèng s«ng §ång Nai vµ còng lµ nguån
n−íc mÆn x©m nhËp vµo ®Êt liÒn th«ng qua nh÷ng hÖ thèng kªnh r¹ch. Thñy triÒu cña
biÓn §«ng lµ b¸n nhËt triÒu kh«ng ®Òu cã hai ®Ønh xÊp xØ nhau vµ hai ch©n chªch lÖch
nhau. Biªn ®é triÒu ë Vòng Tµu tíi 4m xuÊt hiÖn vµo lóc triÒu c−êng th¸ng 12 vµ th¸ng
1 vµ nhá ®i vµo th¸ng 9 vµ th¸ng 10. Biªn ®é mùc n−íc cùc ®¹i t¹i cöa kªnh x¶ (tr¹m
TrÞ An) lµ 2,5m vµ t¹i Biªn Hßa (Hãa An) lµ 3,0m. Biªn ®é nµy bÞ mê ®i khi hå TrÞ An
x¶ h¬n 200 m3/s, ®Ønh vµ ch©n ®−îc n©ng cao h¬n b×nh th−êng.
Thñy triÒu trong s«ng vÉn gi÷ d¹ng b¸n nhËt triÒu nh−ng phøc t¹p h¬n v× cßn
chÞu sù chi phèi bëi nguån n−íc th−îng l−u vµ ®Þa h×nh lßng dÉn s«ng r¹ch.
Sãng triÒu lan truyÒn trong s«ng phô thuéc vµo tõng ®o¹n, vËn tèc trung b×nh
vµo kho¶ng 20-25km/h, vÒ mïa c¹n nhanh h¬n mïa lò, s«ng Sµi Gßn nhanh h¬n s«ng
§ång Nai. Thêi gian truyÒn sãng triÒu trung b×nh tõ biÓn ®Õn Biªn Hßa lµ 4,5h. Giíi
h¹n triÒu thay ®æi theo mïa, trªn s«ng §ång Nai mïa c¹n triÒu ®Õn ch©n th¸c TrÞ An
(c¸ch biÓn 160km), mïa lò ®Õn tËn T©n §Þnh (c¸ch biÓn 145km).
c) Dßng ch¶y lò:
Mïa lò ®Õn chËm h¬n so víi mïa m−a kho¶ng th¸ng r−ìi ®Õn 2 th¸ng. B¾t ®Çu
mïa lò th−êng tõ th¸ng VII ®Õn th¸ng XI. Lò thùc tÕ trªn c¸c s«ng suèi diÔn ra theo
tõng ®ît cña c¸c h×nh th¸i thêi tiÕt g©y m−a lín. Ven s«ng t×nh h×nh ngËp lôt kh«ng
nghiªm träng l¾m.
N¨m 1988 hå TrÞ An b¾t ®Çu tÝch n−íc, hå khèng chÕ toµn bé l−u vùc th−îng
trung l−u dßng chÝnh s«ng §ång Nai, víi diÖn tÝch l−u vùc 14.800km2. Hå TrÞ An ho¹t
®éng theo quy tr×nh ®iÒu tiÕt mïa (kh«ng s©u), víi dung tÝch 2,542 tû m3 hµng n¨m,
vµo mïa m−a lò ngoµi l−îng n−íc dïng ®Ó ph¸t ®iÖn, hå cßn x¶ qua trµn mét l−îng
n−íc ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, víi trËn lò tÇn suÊt thÊp (10%) trë xuèng, kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt
hå rÊt hiÖu qu¶, nÕu nh− hå ho¹t ®éng theo quy tr×nh cã dù b¸o tèt.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
19
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
* Tr−íc khi x©y dùng hå chøa TrÞ An:
L−îng dßng ch¶y mïa lò chiÕm tíi xÊp xØ 80% l−îng dßng ch¶y n¨m. Th¸ng cã
l−îng dßng ch¶y lín nhÊt lµ th¸ng VIII chiÕm 25% l−îng dßng ch¶y n¨m. Ba th¸ng liªn
tôc cã dßng ch¶y lín nhÊt lµ th¸ng VIII, IX, X chiÕm 60% so víi c¶ n¨m. Mùc n−íc cao
nhÊt hµng n¨m biÕn ®æi nhá. T¹i Biªn Hßa, tõ 1960 - 1980 mùc n−íc chØ biÕn ®æi trong
ph¹m vi 70cm, cao nhÊt lµ 2,07m (1978) vµ thÊp nhÊt lµ 1,36m (1977) cßn th−êng dao
®éng trong kho¶ng 1,5÷1,6m. TrÞ sè l−u l−îng lín nhÊt quan tr¾c t¹i TrÞ An lµ 3.910m3/s
(01/IX1982), ë Tµ Lµi lµ 3.260m3/s (VIII/1987), ë La Ngµ lµ 798m3/s (IX/1990), s«ng
BÐ 1.866m3/s (Ph−íc Hßa 19/VIII/1983), s«ng Soµi 62,6m3/s (VIII/1983).
Nh−ng cã nh÷ng tr−êng hîp ®ét xuÊt ®· x¶y ra nh− trËn lò lÞch sö n¨m 1952,
l−u l−îng ®¹t 11.000 m3/s (TrÞ An), 4.500 m3/s (Ph−íc Hßa).
d) ChÕ ®é thñy triÒu vµ x©m nhËp mÆn:
KÕt qu¶ ®o ®¹c: mÆn 4‰ tr−íc khi cã ®Ëp TrÞ An trong mïa c¹n th−êng ¶nh
h−ëng tíi h¹ l−u cÇu §ång Nai, cã n¨m ®ét xuÊt lªn tíi Biªn Hßa. Sau khi cã c«ng
tr×nh thñy ®iÖn TrÞ An, tõ n¨m 1988 ®Õn nay mïa c¹n mÆn 4‰ chØ x©m nhËp tíi vïng
d−íi Phó H÷u vµo nh÷ng ®ît triÒu c−êng.
S«ng §ång Nai chÞu ¶nh h−ëng cña b¸n nhËt triÒu biÓn §«ng. TriÒu trªn s«ng
§ång Nai ¶nh h−ëng tíi tËn h¹ l−u kªnh x¶ cña nhµ m¸y thñy ®iÖn TrÞ An. Biªn ®é
triÒu lín nhÊt t¹i Biªn Hßa x¶y ra vµo th¸ng V (trung b×nh th¸ng lµ 1,62m), biªn ®é
triÒu nhá nhÊt x¶y ra vµo th¸ng X (trung b×nh th¸ng lµ 1,12m). Khi TrÞ An x¶ Q =
2.000m3/s trong 24h liÒn th× mùc n−íc triÒu ë h¹ du sÏ ®−îc n©ng lªn. N¨m 1989 lµ
n¨m TrÞ An x¶ n−íc lín nhÊt trong mÊy n¨m ng¨n s«ng §ång Nai. Ngµy 18/IX/1989,
Qx¶ = 1.500m3/s, lóc lín nhÊt ®¹t Qmax = 1.690m3/s, th× t¹i ng· ba s«ng BÐ, c¸ch TrÞ
An 12km, mùc n−íc cao nhÊt ®¹t 6,47m, ë Biªn Hßa c¸ch TrÞ An 40km, mùc n−íc cao
nhÊt ®¹t 1,66m.
NÕu lÊy n¨m 1982 vµ n¨m 1987 lµ hai n¨m n−íc lín tr−íc vµ sau khi cã ®Ëp
TrÞ An ®Ó so s¸nh, thÊy r»ng ®èi víi vïng cöa s«ng chÕ ®é b¸n nhËt triÒu kh«ng ®Òu
kh«ng thay ®æi. Riªng tõ Biªn Hßa trë lªn th× trÞ sè mùc n−íc lín nhÊt n¨m gi¶m nhá
®¸ng kÓ vµ trÞ sè mùc n−íc thÊp nhÊt n¨m còng cã nhá ®i. VÒ thêi gian, c¸c ®Æc tr−ng
trÞ sè mùc n−íc xuÊt hiÖn sím h¬n 1 th¸ng so víi tr−íc khi cã ®Ëp. T¹i Biªn Hßa,
Hmax n¨m 1982 lµ 1,9m (th¸ng IX), n¨m 1987 lµ 1,47m (th¸ng VIII). Hmin n¨m 1987
lµ -1,89m (th¸ng II).
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
20
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng
§ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ – x∙ héi vïng ®«ng Nam Bé
e) Dßng ch¶y bïn c¸t:
Trªn s«ng §ång Nai cã hµm l−îng phï sa nhá, c¨n cø vµo c¸c sè liÖu quan tr¾c
®é ®ôc dßng n−íc trªn ë c¸c tr¹m thñy v¨n ta cã ®é ®ôc trung b×nh n¨m c¸c s«ng
kho¶ng 30g/m3. Th¸ng cã ®é ®ôc lín nhÊt lµ th¸ng 8 vµ th¸ng 9 ë tr¹m Tµ Lµi lµ
71,5g/m3. Th¸ng cã ®é ®ôc nhá nhÊt lµ th¸ng 2 t¹i tr¹m Tµ Lµi lµ 4,4g/m3. Khi dßng
bïn c¸t ë th−îng l−u ®æ vÒ hå chøa n−íc TrÞ An th× ®−îc båi l¾ng nhiÒu ë hå nªn khi
x¶ xuèng h¹ l−u, vÒ mïa lò ®é ®ôc chØ cßn l¹i kho¶ng 10,8g/m3 vµ vÒ mïa c¹n lµ
4,4g/m3. Qua kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn h¹t båi l¾ng lßng hå TrÞ An vµ bïn c¸t l¬
löng th−îng l−u víi kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn h¹t c¸t ®¸y t¹i ®o¹n s«ng §ång Nai
trong ®ît kh¶o s¸t thñy v¨n th¸ng 12 n¨m 1999, cho thÊy r»ng s«ng §ång Nai ®o¹n
ch¶y qua khu vùc thµnh phè Biªn Hßa båi l¾ng gåm thµnh phÇn chñ yÕu lµ c¸t, chiÕm
>80%, c¸c khu vùc cã bïn c¸t tõ th−îng l−u vÒ båi l¾ng nh− th−îng l−u cÇu Hãa An,
cuèi cï lao Phè ë c¶ trªn hai nh¸nh.
d) TÇn suÊt b¶o ®¶m mùc n−íc:
B¶ng 2.5: C¸c trÞ sè ®Æc tr−ng cña mùc n−íc mïa lò tr−íc vµ sau khi cã c«ng
tr×nh thñy ®iÖn TrÞ An øng víi c¸c tÇn suÊt.
P (%)
0,1
0,5
1,0
2,0
5,0
10,0
Hmax (mïa lò)
Tr−íc khi cã hå Sau khi cã hå
269
223.8
233
207.5
217
200.0
201.2
192.0
179.8
180.7
163.4
171.0
P (%)
80
90
95
P (%)
80
90
95
Hmin (mïa kh«)
Tr−íc khi cã hå Sau khi cã hå
-142.3
-131.7
-132.8
-122.6
-124.6
-114.8
Hmin (mïa lò)
Tr−íc khi cã hå Sau khi cã hå
-88.1
-91.8
-68.3
-73.7
-50.7
-57.9
Qua b¶ng trªn ta nhËn thÊy:
- Mùc n−íc cao mïa lò øng víi c¸c tÇn suÊt P = 0,1 ®Õn 2,0% sau khi cã hå TrÞ
An gi¶m h¬n so víi tr−íc khi cã hå chÝnh lµ nhê sù ®iÒu tiÕt dßng ch¶y cña hå.
- Trong mïa kh« mùc n−íc thÊp nhÊt øng víi c¸c tÇn suÊt P = 80, 90, 95, 99%
sau khi cã hå ®−îc n©ng lªn.
e). ChÕ ®é th¸o x¶ cña hå TrÞ An:
Ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh nh− sau:
- Tr÷ n−íc sím khi lò b¾t ®Çu ®Ó d©ng cao ®Çu n−íc ph¸t ®iÖn. Thêi gian tÝch
n−íc tõ th¸ng VI ®Õn th¸ng IX.
- X¶ xuèng h¹ du toµn bé n−íc ®Õn khi hå ®Çy n−íc vµo th¸ng IX th¸ng X.
Chuyªn ®Ò 6: Nghiªn cøu qui ho¹ch chØnh trÞ s«ng ë h¹ du §ång Nai – Sµi Gßn t¹i khu vùc biÕn ®æi lßng
dÉn träng ®iÓm
21
- Xem thêm -
.PDF 
141 
138 
84 
