Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Hóa học Tài liệu bồi dưỡng hóa học lớp 9 trung học cơ sở (9)...

Tài liệu Tài liệu bồi dưỡng hóa học lớp 9 trung học cơ sở (9)

.DOC
26
288
103

Mô tả:

§Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -1- §Ò thi HSG tØnh n¨m 2004-2004 1) KhÝ SO2 do nhµ m¸y th¶i ra lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt g©y « nhiÔm m«i trêng . Tiªu chuÈn quèc tÕ qui ®Þnh: NÕu 1m3 kh«ng khÝ cã lîng SO2 vît qu¸ 3.10-5 mol th× kh«ng khÝ ®ã bÞ coi lµ « nhiÔm. Ngêi ta lÊy 50 lÝt khÝ ë mét khu vùc nhµ m¸y vµ ph©n tÝch thÊy cã 0,012 mg SO2. Hái kh«ng khÝ ®ã cã bÞ « nhiÔm kh«ng? T¹i sao? 2) Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt c¸c khÝ sau: CO2,SO2, CH4, C2H4 nÕu chóng ®ùng trong c¸c b×nh kh«ng nh·n.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 3) Cã mét hçn hîp gåm c¸c chÊt r¾n: BaSO4, CaCO3, AlCl3, MgCl2. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p t¸ch tõng muèi tinh khiÕt ra khái hçn hîp . ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 4) Trong phßng thÝ nghiÖm cã c¸c ho¸ chÊt mÊt nh·n: dung dÞch NaCl, dung dÞch Na2CO3, dung dÞch Ca(HCO3)2, dung dÞch HCl, níc cÊt. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p nhËn biÕt c¸c ho¸ chÊt trªn( kh«ng ®îc dïng thªm thuèc thö). ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. 5) Dung dÞch muèi ¨n cã lÉn c¸c t¹p chÊt: Na2SO4, NaBr, MgCl2, CaSO4. Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p lo¹i c¸c t¹p chÊt ra khái dung dÞch ? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? 6) Cã c¸c chÊt: KMnO4, MnO2, HCl. NÕu khèi lîng KMnO4 vµ MnO2 lµ nh nhau, ta nªn chän chÊt nµo ®Ó ®iÒu chÕ ®îc nhiÒu khÝ Cl2 h¬n? T¹i sao? 7) Cho luång khÝ H2 ®i qua èng nung nãng chøa 15,2 gam hçn hîp Fe3O4, FeO. Sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp 3 chÊt r¾n cã khèi lîng 14,24 gam. TÝnh thÓ tÝch H2 (®ktc) ®· tham gia ph¶n øng? 8) Hai b×nh A vµ B ®Òu chøa sè dung dÞch AlCl3 víi sè mol nh nhau. Thªm vµo b×nh A 300ml dung dÞch NaOH vµ thªm vµo b×nh B 500ml dung dÞch NaOH, th× thÊy khèi lîng kÕt tña t¹o ra ë hai b×nh lµ nh nhau. Hái muèn cã lîng kÕt tña ë b×nh A lµ cùc ®¹i th× ph¶i thªm tiÕp vµo b×nh A bao nhiªu ml dung dÞch NaOH n÷a? BiÕt r»ng c¸c dung dÞch NaOH ®Òu cã cïng nång mét ®é. 9) Hoµ tan hoµn toµn 19,2 gam kim lo¹i M cã ho¸ trÞ 2 trong H2SO4 ®Æc, d, thu ®îc khÝ SO2. Toµn bé lîng khÝ SO2 nµy ®îc hÊp thô hoµn toµn trong 1 lÝt dung dÞch NaOH 0,7 M, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®îc 41,8 gam chÊt r¾n. T×m kim lo¹i M? Híng dÉn gi¶i §Ò thi HSG tØnh n¨m 2004-2004 1) nSO2=0,012:1000:64:50= 0,37.10-5 < 3.10-5. VËy m«i trêng cha « nhiÔm 2) Sôc níc v«i trong vµo nÕu ®ôc lµ: SO2, CO2. kh«ng ®ôc lµ CH4, C2H4 Ta ph©n biÖt ®îc hai nhãm. TiÕp tôc cho dung dÞch Br2 cã mµu n©u ®á vµo hai nhãm, nÕu chÊt nµo lµm mÊt mµu Br2 lµ SO2, C2H4. PT: SO2 + Br2 + H2O š H2SO4 + HBr, C2H4 + Br2 š C2H4Br2( kh«ng mµu) 3) B1: Cho níc vµo ta ®îc hai nhãm: Nhãm I:(tan) AlCl3, MgCl2, Nhãm II:( kh«ng tan) BaSO4, CaCO3 B2. Cho CO2+H2O vµo nhãm (II), nÕu kh«ng tan lµ BaSO4, nÕu tan lµ CaCO3 do ph¶n øng: CaCO3 + CO2 + H2O š Ca(HCO3).( tan). Ta läc ®îc BaSO4, lÊy níc läc ®em c« c¹n, ®îc CaCO3. B3. ë nhãm (I) ta cho NaOH d vµo ®îc Mg(OH)2. Läc lÊy cho t¸c dông víi HCl d sau ®ã ®un c« c¹n do HCl bay h¬i chØ cßn l¹i MgCl2.TiÕp tôc cho CO2 vµo dung dÞch trªn ta ®îc Al(OH)3, lµm t¬ng tù nh Mg(OH)2. 4) C« c¹n nÕu bay h¬i hÕt kh«ng ®Ó l¹i c¸u cÆn lµ HCl, H2O( nhãm I). LÊy 1 trong hai chÊt ë nhãm (I) cho vµo 3 chÊt cßn l¹i nÕu chØ thÊy 1 chÊt kh«ng tan mµ kh«ng cã hiÖn tîng nµo kh¸c th× chÊt cho vµo lµ H2O, chÊt kh«ng tan lµ CaCO3. Ta dïng HCl cho vµo hai chÊt cßn l¹i nÕu chÊt nµo tan vµ cã khÝ bay ra ®ã lµ Na2CO3. NÕu chÊt ë nhãm (I) cho vµo lµm cho hai chÊt cã hiÖn tîng sñi bät khÝ th× chÊt cho vµo lµ HCl. Ta l¹i dïng níc ®Ó ph©n biÖt Na2CO3(tan) vµ CaCO3( kh«ng tan) 5) Cho BaCl2 vµo lo¹i BaSO4, dung dÞch cßn l¹i: NaCl, NaBr, BaCl2, MgCl2, CaSO4. Cho Na2CO3 vµo lo¹i MgCO3, CaCO3, BaCO3. dung dÞch cßn l¹i:NaCl, NaBr, Na2CO3. Cho HCl vµo ta ®îc Na2CO3 ,NaBr, HCl. Ta cho Cl2 vµo sau ®ã ®un nãng th× Br2 vµ HCl sÏ bay h¬i. Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -2- 7) 3 chÊt r¾n thu ®îc lµ: Fe3O4, FeO, Fe. Khèi lîng gi¶m 15,2 – 14,24 = 0,96 gam. §©y chÝnh lµ khèi lîng cña oxi bÞ t¸ch ra trong ph¶n øng khö oxit s¾t. nO =0,06 mol š nH2 = 0,06 mol. VËy VH2 = 0,06x22,4=1,344lÝt` 8) ë b×nh A: Ta gäi sè mol AlCl3 lµ a mol, sè mol NaOH lµ b mol. PT: Al3+ + 3 OH- š Al(OH)3 (I) 0,3b 0,1b 3+ ë b×nh B: Al + 3 OH- š Al(OH)3 a 3a a Al(OH)3 + OH š AlO2 + 2 H2O c c Sè mol Al(OH)3 cßn l¹i = a- c mol; š 0,1 b= a-c š a= 0,1b + c (1). MÆt kh¸c: 3a + c = 0,5b š c= 0,5-3a (2). Thay (2) vµo (1) š a= 0,15b. mµ ë PT(I) cÇn 0,45bmol OH- nªn kÕt tña hÕt ph¶i thªm vµo 0,45-0,3b=0,15b. VËy thªm vµo 150 ml. 9) Pt: M + 2H2SO4 š MSO4 +SO2 + 2H2O (1); nNaOH =0,7 mol; C¸c ph¬ng tr×nh cã thÓ x¶y ra: SO2 + 2NaOH š Na2SO3 + H2O (I) SO2 + NaOH š NaHSO3 (II). Khi sôc vµo gi¶ sö x¶y ra c¶ (I) vµ (II) th× ta cã hÖ a+b=0,7 63a+104b = 41,8 . Gi¶i ra v« nghiÖm. Gi¶ sö chØ t¹o NaHSO3. Suy ra sè mol cña NaHSO3 = 41,8/104=0,4 mol  sè mol NaOH ph¶n øng lµ 0,4 mol. Mµ sè mol NaOH lµ 0,7 mol nªn v« lÝ. ChØ t¹o Na2SO3. ChÊt r¾n thu ®îc ®ã lµ Na2SO3 vµ NaOH. Ta cã hÖ tõ hai pt: 2x+y=0,7(1); x.126+ 40.y = 41,8(2). Gi¶i ra ta ®îc x= 0,3; y= 0,1. Sè mol SO2 = x= 0,3 mol.  nM = 0,3. Ta cã M = 19,2/0,3=64. VËy kim lo¹i ®ã lµ Cu §Ò thi HSG tØnh n¨m 2005-2006( 150 phót) C©u i: 1) Cã 3 dung dÞch lo·ng lµ: NaOH, HCl, H2SO4 ®Òu cã cïng nång ®é mol. ChØ dïng thªm mét thuèc thö lµ Phenolphtalein cã thÓ ph©n biÖt ®îc c¸c dung dÞch trªn hay kh«ng? T¹i sao? 2) Hai nguyªn tè X, Y thuéc cïng mét nhãm vµ ë hai chu k× liªn tiÕp nhau trong b¶ng HTTH, cã tæng ®iÖn tÝch h¹t nh©n lµ 16. X¸c ®Þnh X vµ Y? 3) Tõ khÝ Cl2 h·y viÕt 5 ph¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o HCl? 4) Hçn hîp A gåm: Fe3O4, Al2O3, Fe, Al. Cho A tan trong dung dÞch NaOH d ®îc chÊt r¾n A1, dung dÞch B1 vµ khÝ C1. KhÝ C1(lÊy d) cho t¸c dông víi A nung nãng ®îc hçn hîp r¾n A2. Dung dÞch B1 cho t¸c dông víi H2SO4 lo·ng (d) ®îc dung dÞch B2. ChÊt r¾n A2 cho t¸c dông víi H2SO4 ®Æc nãng ( võa ®ñ) ®îc dung dÞch B3 vµ khÝ C2. Cho B3 t¸c dông víi bét Fe ®îc dung dÞch B4. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®· x¶y ra? C©u II. ChÊt A cã c«ng thøc CxHyNz . §èt ch¸y hoµn toµn m gam A b»ng mét lîng kh«ng khÝ võa ®ñ ®îc 17,6 gam CO2, 12,6 gam H2O vµ 69,44 lÝt N2( ®ktc). TÝnh m vµ t×m c«ng thøc ph©n tö cña A. BiÕt r»ng kh«ng khÝ cã 20% O2 vµ 80%N2 theo thÓ tÝch.; TØ khèi h¬i cña A so víi H2 nhá thua 45 C©u III. 1) Cho hçn hîp gåm 6,4 gam CuO vµ 16 gam Fe2O3 ph¶n øng hoµn toµn víi 300ml dung dÞch HCl 2M. Sau ph¶n øng cã m gam chÊt r¾n kh«ng tan. TÝnh M. 2) Cho luång khÝ CO tõ tõ ®i qua èng sø ®ùng 32 gam Fe2O3 nung nãng, sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp B gåm 4 chÊt r¾n. Hoµ tan B trong dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng(d) ®îc 0,58 mol khÝ SO2 tho¸t ra. TÝnh khèi lîng cña hçn hîp B. C©u IV: Cã 3 kim lo¹i cïng thuéc 1 ph©n nhãm trong b¶ng HTTH. Ngêi ta lÇn lît lµm c¸c thÝ nghiÖm víi c¸c kim lo¹i nh sau: LÊy mçi kim lo¹i 53,2 gam cho vµo b×nh chøa 49,03 gam dung dÞch HCl 29,78%, sau khi c¸c ph¶n øng kÕt thóc, cho bèc h¬i cÈn thËn dung dÞch t¹o thµnh trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã kh«ng khÝ, thu ®îc b· r¾n. KÕt qu¶ lµ - §èi víi A, b· r¾n lµ mét chÊt cã khèi lîng 67,4 gam. - §èi víi M, b· r¾n lµ hai chÊt cã khèi lîng 99,92 gam. - §èi víi R, b· r¾n lµ ba chÊt cã khèi lîng 99,92 gam. Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -3- X¸c ®Þnh c¸c kim lo¹i M, A, R C©u V: Hçn hîp A gåm c¸c khÝ CH4, C2H4, C2H2. §èt ch¸y hoµn toµn 9,6 gam A th× ®îc 10,8 gam níc. MÆt kh¸c 4,48 lÝt khÝ A (®ktc) ph¶n øng võa ®ñ víi dung dÞch cã chøa 0,25 mol Br2. X¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m theo thÓ tÝch c¸c khÝ trong hçn hîp A. Híng dÉn gi¶i ®Ò thi hsg 2005-2006 C©u I. C©u 1) Bíc 1: Cho phenolphtalein vµo nÕu lµm phenolphtalein kh«ng mµu ho¸ ®á lµ NaOH. Sau ®ã cho cïng mét thÓ tÝch NaOH vµo cïng mét thÓ tÝch HCl, H2SO4 ( VNaOH=1/2 VH2SO4=1/2 VHCl ) Cho phenolphtalein vµo s¶n phÈm nÕu lµm phenolphtalein ho¸ ®á lµ HCl, cßn l¹i lµ H2SO4. Do nÕu cïng 1 thÓ tÝch axit ( cïng nång ®é mol) th× H2SO4 sÏ ph¶n øng hÕt NaOH. ViÕt hai pt pø sÏ thÊy dîc tØ lÖ ®ã C©u 2) Gäi Z1 lµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tè X, Z2 lµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tè Y. Víi Z1 0,39 mol; Fe+ HCl  FeCl2 + H2 (1) Theo (1) ®Ó ph¶n øng hÕt 0,39 mol hçn hîp cÇn 0,78 mol HCl, mµ ë ®©y nHCl = 0,6 < 0,78  HCl thiÕu  sè mol H2 = 1/2 nHCl = 0,6/2 = 0,3 mol. V= 0,3.22,4 = 6,72 lÝt C©u IV: 1) Ta cã tØ lÖ: 102x/0,3953 = 60y/0,4651 = 18z/0,1395  x=0,5y; x=0,5z, y=z  y=z=2, x=1. VËy c«ng thøc cña ®Êt sÐt lµ: Al2O3.2SiO2.2H2O 2) ë phÇn 1: sè mol H2 = 8,9/22,4= 0,4 mol. Sè mol Al trong phÇn 1 = 0,4/1,5= 4/15 mol. Do c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn nªn hçn hîp chØ cã Al d, Fe t¹o ra, Al2O3 t¹o ra.Gäi sè mol cña Al2O3 lµ y mol, sè mol cña Fe lµ 2y mol. Ta cã khèi lîng phÇn 1 = mAl + mFe + mAl2O3 = 0,4.27/1,5 + 112y + 102y = 214y + 7,2 (gam) ChÊt kh«ng tan cßn l¹i lµ Fe Ta cã 112y/(214y+7,2) = 0,448  y= 0,2 VËy khèi lîng phÇn 1 b»ng 7,2 + 214.0,2 = 50 gam *ë phÇn 2: Gäi sè mol cña Al lµ x, nFe = 2y, nAl2O3 = y mol Ta cã : Fe + 2 HCl  FeCl2 + H2 Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -7- Al + 3HCl  AlCl3 + 1,5H2 Ta cã hÖ: 1,5x + 2y = 1,2; x/2y = 10/15 ( theo tØ lÖ ë phÇn 1: x/2y= 0,4/1,5:0,4= 10/15) Gi¶i ra ta ®îc x= 0,4; y= 0,3 Khèi lîng phÇn 2: 27.0,4 + 214.0,3 = 75 gam. b) mFe = mFe(1) + mFe(2) = (0,4+0,6).56= 56 gam.  sè mol Al2O3 = (0,4+0,6)/2=0,5 mol= sè mol Fe2O3 ban ®Çu. Sè mol Al d = 0,4+ 0,4/1,5 mol. Tæng sè mol Al= 0,4 + 0,4/1,5 + nFe = 0,4 + 0,4/1,5 +1= 2,5/1,5 mol.  khèi lîng Fe2O3 = 0,5.160 = 80 gam. mAl = 27.2,5/1,5 = 45 gam §Ò HSG tØnh n¨m 1995-1996. vßng hai. Thêi gian: 150 phót C¢U I: Trong mét cèc chøa bét Na2CO3; MgCO3 lÇn lît thªm vµo cèc c¸c dung dÞch lo·ng theo thø tù sau (Mçi lÇn thªm 1 chÊt vµ ®îi cho ph¶n øng ë phÇn thªm tríc kÕt thóc): H2SO4 d, KOH d, BaCl2 d, Läc lÊy kÕt tña, nung ë nhiÖt ®é cao. ViÐt c¸c ptp x¶y ra? C¢U II: Cã 4 chÊt r¾n lµ: NaCl, Na2CO3, , BaSO4 ®ùng trong 4 b×nh kh«ng nh·n. NÕu chØ dïng dung dÞch HCl lo·ng ( mµ kh«ng ®îc dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c kÓ c¶ níc cÊt) th× cã thÓ nhËn ra ho¸ chÊt nµo trong c¸c chÊt trªn? T¹i sao? C¢U III; KhuÊy m gam mét chÊt Vml chÊt láng cã khèi lîng riªng D1 gam/ml ®Ó t¹o thµnh mét dung dÞch cã khèi lîng riªng D2 gam/ml a. ThiÕt lËp c«ng thøc tÝnh C%, CM. BiÕt khèi lîng ph©n tö chÊt tan lµ A ®vC. b. Nªu nh÷ng ®iÒu kiÖn cã thÓ ¸p dông cho c«ng thøc trªn? C¢U IV: TÝnh lîng dung dÞch KOH 8% cÇn thiÕt ®Ó khi thªm vµo 47 gam K2O ta ®îc dung dÞch KOH 20% C¢U V: Trong mét b×nh kÝn cã k mol hçn hîp Metan vµ H2( ®©y lµ hçn hîp A). Thªm vµo b×nh 1 lîng Oxi ta ®îc hçn hîp B. BËt tia löa ®iÖn ®èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp B sau ®ã ngng tô hÕt h¬i níc ®îc hçn hîp khÝ C. Sè mol C gi¶m so víi sè mol B lµ 1,625k mol. TÝnh % sè mol CH4, H2 cã trong hçn hîp A theo c¸ch ng¾n nhÊt. Híng dÉn gi¶i §Ò HSG tØnh n¨m 1995-1996. vßng hai C©u I: -Thªm H2SO4 d vµo Na2CO3 + H2SO4  Na2SO4 + H2O +CO2 MgCO3 + H2SO4  MgSO4 + H2O +CO2 -Thªm KOH vµo: KOH + H2SO4  K2SO4 + H2O MgSO4 + KOH  Mg(OH)2 + K2SO4 - Thªm BaCl2 d: K2SO4 +BaCl2  BaSO4 + KCl BaCl2 +Na2SO4  BaSO4 + NaCl - Läc kÕt tña ®îc BaSO4; Mg(OH)2 Nung ë nhiÖt ®é cao ta ®îc: Mg(OH)2  MgO + H2O C©u II: Khi dïng HCl ta chia ®îc c¸c nhãm sau: NaCl: Tan, kh«ng cã hiÖn tîng g×; BaCO3 : tan, sñi bät khÝ; Na2CO3: Tan, sñi bät khÝ; BaSO4: Kh«ng tan. Nh vËy chóng ta ®· nhËn biÕt ®îc BaSO4, NaCl. LÊy 2 chÊt cha biÕt ban ®Çu nhiÖt ph©n sau ®â cho s¶n phÈm vµo HCl nÕu sñi bät khÝ lµ Na2CO3 C¸c ptp : BaCO3 + HCl  BaCl2 + H2O + CO2 Na2CO3 + HCl  NaCl + H2O + CO2 BaCO3  BaO + CO2; BaO + HCl  BaCl2 + H2O C©u III: a) mdd = m + V.D C% = m/( m+V.D1 ).100 ThÓ tÝch dung dÞch sau khi hoµ tan = (m+V. D1)/D2.1000 (lÝt) CM = (m/A):( m + VD1)/1000D2= m/A.1000D2: ( m+VD1) §iÒu kiÖn ¸p dông khi: m tan hÕt vµ kh«ng cã kÕt tña, kh«ng cã chÊt bay h¬i C©u IV: Tù lµm Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -8- C©u V:CH4 + 2 O2  CO2 + H2O a mol 2a mol a mol 2H2 + O2  2H2O bmol b/2mol Ta cã sè mol khÝ gi¶m: 2a+ b + b/2 = 2a + 1,5b = 1,625k(1) Vµ ta cã a+b=k (2) Ta gi¶i hÖ ®îc b=0,75k. VËy 75%H2 ; 25% CH4 ®Ò thi häc sinh giái tØnh n¨m 1998- 1999. Thêi gian : 150 phót C¢U I). 1) Hoµn thµnh c¸c ptp sau: Cu  CuSO4  Cu(OH)2  CuO 2) Trong phßng thÝ nghiÖm cã b×nh ®ùng khÝ CO2, dung dÞch NaOH cha râ nång ®é vµ cã ®Çy ®ñ c¸c dông cô cÇn thiÕt lµm thÕ nµo ®Ó ®iÒu chÕ ®îc dung dÞch Na2CO3 tinh khiÕt ( kh«ng lÉn NaHCO3, NaOH). ViÕt ptp ? C¢U II) Cã 4 dung dÞch lo·ng lµ: H2SO4; BaCl2, K2CO3, MgCl2, ®ùng trong 4 b×nh kh«ng ghi nh·n. H·y dïng mét ho¸ chÊt ( mµ ho¸ chÊt cã thÓ t×m thÊy trong gia ®×nh em) lµm thuèc thö ®Ó nhËn biÕt 4 dung dÞch trªn C¢U III) Khi tiÕn hµnh ®iÒu chÕ vµ thö ph¶n øng ch¸y cña H2, hai häc sinh A vµ B ®Òu ®èt H2 tho¸t ra ngay ®Çu èng dÉn khÝ. ë thÝ nghiÖm cña häc sinh A ngän löa ch¸y ªm dÞu, tiÕng næ nhÑ, nghe lÐp bÐp. Cßn ë thÝ nghiÖm cña häc sinh B cã tiÕng næ rÊt m¹nh lµm vì èng nghiÖm vµ c¸c dông cô liªn quan. Em h·y gi¶i thÝch kÕt qu¶ cña hai TN vµ chØ râ b¹n B m¾c sai lÇm chç nµo? Gi¶i thÝch? Kh¾c phôc? C¢U IV: Cho m gam Al vµ m gam Fe vµo 2 b×nh ®ùng H2SO4 lo·ng d. KhÝ sinh ra mçi b×nh ®îc dÉn vµo hai èng CuO nung nãng cã d. Sau ph¶n øng khèi lîng chÊt r¾n trong èng 1 gi¶m gi¶m a1 gam, trong èng 2 gi¶m a2 gam. Bá khèi chÊt r¾n trong mçi èng vµo hai b×nh ®ùng dung dÞch HCl d. Trong mçi b×nh ®Òu cã 1 chÊt kh«ng tan khèi lîng lµ b1, b2 gam. a. So s¸nh a1 vµ a2, b1 vµ b2? b. Cho m = 9 gam. TÝnh a1, a2, b1, b2? C¢U V: Khi ta thªm 1 gam MgSO4 khan vµo 100 gam dung dÞch MgSO4 b·o hoµ ë 20o C sÏ cã m gam muèi MgSO4.nH2O kÕt tinh trë l¹i. Nung lîng muèi nµy cho níc bay h¬i hÕt sÏ ®îc 1,58 gam muèi MgSO4 khan. BiÕt ®é tan cña MgSO4 ë 20o C lµ 35,1gam muèi khan trong 100 gam níc. H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc MgSO4.nH2O. TÝnh m? Híng dÉn gi¶i ®Ò thi HSG tØnh n¨m 1998-1999 ( tgian: 150 phót) C©u I: 1) Ph¬ng tr×nh tù viÕt 2) Bíc 1: §ong V lÝt NaOH(xmol) vµo hai b×nh (NghÜa lµ hai b×nh ®Òu cã V lÝt) Sôc CO2 vµo b×nh 1 sau ®ã cho s¶n phÈm ë b×nh 1 cho ph¶n øng víi V lÝt NaOH(xmol) ë b×nh 2 ta ®îc Na2CO3(xmol) nguyªn chÊt. C¸c ph¬ng tr×nh: NaOH + CO2  NaHCO3; NaOH + NaHCO3  Na2CO3 xmol xmol xmol xmol xmol xmol C©u II: Dïng bét CaCO3 H2SO4( cã khÝ bay lªn); Cßn l¹i BaCl2; K2CO3 ; MgCl2 ta dïng H2SO4 võa nhËn biÕt ®îc ë trªn. NÕu kÕt tña tr¾ng lµ BaCl2, nÕu cã khÝ bay lªn lµ K2CO3, MgCl2 th× kh«ng hiÖn tîng C©u III. KhÝ b¹n B ®èt cha tinh khiÕt nªn næ. V× ta biÕt ph¶n øng gi÷a O2 vµ H2 lµ ph¶n øng næ( gi¶i thÝch thªm nguyªn nh©n g©y næ) cßn b¹n A lµ khÝ H2 ®· tinh khiÕt nªn kh«ng næ. Kh¾c phôc: Cho khÝ H2 t¹o thµnh bay ra mét thêi gian ®Ó ®uæi hÕt khÝ O2 ®· sau ®ã míi ®èt khÝ..... C©u IV: nFe = m/56  nH2 ë ph¶n øng víi Fe lµ m/56 mol nAl = m/27  nH2 ë ph¶n øng víi Al lµ 1,5m/27 mol - Cho H2 vµo èng 1: Khèi lîng gi¶m lµ khèi lîng O bÞ t¸ch ra Ta cã; nO =nH2 =m/56  mO = a1= 16.m/56 gam - Cho H2 vµo èng 2: Khèi lîng gi¶m lµ khèi lîng O bÞ t¸ch ra Ta cã: nO = nH2 = 1,5m/27 mol  mO =a2 = 16.1,5m/27 VËy a1/a2 = (m:56) / (1,5m/27) = 9/28 Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i -9- * b1 lµ khèi lîng kÕt tña cña Cu t¹o ra ë ph¶n øng 1 mCu(1) = b1= (m/56).64 gam; mCu(2) = b2 = (1,5m/27).64 VËy b1/b2 = m/56:1,5m/27= 9/28 b) khi cho m=9 ta thay vµo trªn ta ®îc a1 = 16.9/56= 18/7 gam; a2 = 8 gam; b1 = 72/7 gam; b2 = 32 gam C©u V: §Ò cha chÝnh x¸c nªn cha gi¶i §Ò thi gi¸o viªn giái tØnh khèi THCS n¨m 2004-2005. Thêi gian: 90 phót 1) KhÝ C2H4 ®îc ®iÒu chÕ trong phßng thÝ nghiÖm thêng cã lÉn t¹p chÊt khÝ SO2. Muèn lo¹i bá SO2 ®Ó thu ®îc C2H4 tinh khiÕt ta cã thÓ dïng dung dÞch nµo trong c¸c dung dÞch sau ®©y: KMnO4, Br2, K2CO3, KOH, BaCl2? T¹i sao? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? 2) §èt ch¸y hoµn toµn 3 gam mét mÉu than cã chøa t¹p chÊt lµ lu huúnh råi dÉn toµn bé khÝ sinh ra vµo 0,5 lÝt dung dÞch NaOH 1,5M ®îc dung dÞch A. Hái trong A cã nh÷ng chÊt nµo? 3) Chia 1,24 gam hçn hîp 2 kim lo¹i cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi thµnh 2 phÇn b»ng nhau. Oxi ho¸ hoµn toµn phÇn 1 ®îc 0,78 gam hçn hîp oxit. Hoµ toµn phÇn 2 trong H2SO4 lo·ng ®îc V lÝt H2( ®ktc) vµ m gam hçn hîp muèi. TÝnh V, m? 4) Nguyªn tö cña nguyªn tè X cã tæng sè h¹t c¬ b¶n ( p, n, e) lµ 82, trong ®ã sè h¹t mang ®iÖn nhiÒu h¬n sè h¹t kh«ng mang ®iÖn lµ 22. X¸c ®Þnh nguyªn tè X. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña X víi c¸c dung dÞch Fe2(SO4)3, HNO3 ®Æc, nãng. 5) Hçn hîp A gåm cã muèi RCO3 vµ oxit CuO, trong ®ã CuO chiÕm 40% ( theo sè mol). Hoµ tan hoµn toµn 20,6 gam A b»ng dung dÞch HCl võa ®ñ, sau ph¶n øng thu ®îc dung dÞch X vµ khÝ Y. Cho tõ tõ khÝ Y qua dung dÞch cã chøa 0,09 mol Ba(OH)2, sau ph¶n øng ®îc 5,91 gam kÕt tña a) T×m c«ng thøc ho¸ häc cña RCO3? b) Cho dung dÞch X ph¶n øng víi NH3 cã d.TÝnh khèi lîng kÕt tña thu ®îc. 6) §Ó ®ãt ch¸y hoµn toµn 1,88 gam chÊt h÷u c¬ A cÇn mét lîng O2 võa ®ñ lµ 1,904 lÝt (®ktc). S¶n phÈm t¹o ra cã CO2 vµ h¬i níc víi tØ lÖ sè mol t¬ng øng lµ 4: 3. T×m c«ng thøc ph©n tö A. BiÕt MA < 250. Híng dÉn gi¶i ®Ò thi GV giái tØnh khèi THCS n¨m 2004-2005 C©u 1) Ta chØ dïng chÊt chØ ph¶n øng hoµn tµn víi SO2 mµ kh«ng ph¶n øng víi C2H4. Do ®ã chØ dïng ®îc KOH: SO2 + KOH  KHSO3. Cßn c¸c chÊt nh K2CO3 th× kh«ng ph¶n øng víi SO2; BaCl2 th× t¹o kÕt tña BaSO3 nhng do ph¶n øng SO2 vµ H2O lµ thuËn nghÞch nªn vÉn cßn SO2; KMnO4, Br2 th× ph¶n øng víi SO2 vµ C2H4 nªn kh«ng dïng ®îc SO2 + Br2 + H2O  H2SO4 + HBr; C2H4 + Br2  C2H4Br2 2C2H4 + 2KMnO4+4H2O  3C2H4(OH)2 + MnO2 + 2KOH 5SO2 + 2KMnO4+ 2H2O  K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4. 2) Gäi sè mol cña mÉu than cã lÉn S lµ x mol. Ta cã 0,09375= 3/32 < x < 3/12 = 0,25 .Tæng sè mol SO2, CO2 t¹o ra còng b»ng x mol Ta l¹i cã nNaOH = 0,5.1,5 = 0,75 mol. Ta nhËn thÊy:3= 0,75/0,25a) vµo mét lîng dung dÞch nh trªn ®îc 4,48 lÝt khÝ H2 (®ktc), c« c¹n hçn hîp sau ph¶n øng ®îc 33,4 gam chÊt r¾n. TÝnh a vµ b? C©u III. Trªn bµn thÝ nghiÖm cã dung dÞch NaOH 1M, phenolphtalein, dung dÞch HCl cha râ nång ®é vµ c¸c dông cô cÇn thiÕt kh¸c. H·y tr×nh bµy c¸ch x¸c ®Þnh nång ®é mol cña HCl ë trªn vµ ®a ra cong thøc tÝnh CM cña dung dÞch HCl? C©u IV: Hoµ tan m gam mét kim lo¹i A trong mét lîng võa ®ñ 300 gam dung dÞch HCl 7,3%, thu ®îc dung dÞch muèi cã nång ®é 12,794%. H·y tÝnh m (g)vµ x¸c ®Þnh kim lo¹i A? K× thi chän GV giái tØnh khèi THCS (n¨m: kh«ng biÕt). Thêi gian 90 phót 1) Khi c©n b»ng cïng mét ph¬ng tr×nh ph¶n øng , ba häc sinh ®· cho 3 kÕt qu¶ nh díi ®©y: 2KMnO4 + 2H2S + 2H2SO4  S + 2MnSO4 + K2SO4 + 4H2O. 2KMnO4 + 5H2S + 3H2SO4  5S + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O.( ®óng do sè e cho =e nhËn) 4KMnO4 + 7H2S + 5H2SO4  6S + 4MnSO4 + 2K2SO4 + 12H2O. Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 12 - H·y cho biÕt ph¬ng tr×nh nµo ®îc c©n b»ng ®óng vµ gi¶i thÝch t¹i sao? 2) Cã 3 cèc, mçi cèc ®ùng 100ml dung dÞch H2SO4 1M lo·ng. Cho vµo cèc (I) m gam Mg, cèc (II) m gam Fe, Cèc (III) m gam Zn. Hái khi c¸c ph¶n øng kÕt thóc lîng khÝ H2 thu ®îc ë cèc nµo nhiÒu h¬n? 3) §Ó Fe ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian ta thu ®îc hçn hîp r¾n nÆng 30 gam gåm Fe, FeO, Fe4O4, Fe2O3. Cho hçn hîp nµy tan hoµn toµn trong HNO3 d ®îc 5,6 lÝt khÝ NO duy nhÊt( ®ktc). H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ tÝnh m? 4) Hoµ tan hoµn toµn 9,875 mét muèi hi®r«c¸cbonat( muèi A) vµo H2O vµ cho t¸c dông víi 1 lîng axit H2SO4 võa ®ñ, c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng ®îc 8,25 gam mét muèi sunfat trung hoµ khan. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ gäi tªn muèi A. K× thi gv giái tØnh khèi thcs n¨m 2000- 2001. Thêi gian 60 phót C©u I: Trong mét ®Ò thi chän HSG líp 9- m«n ho¸ häc- ë trêng THCS A cã bµi nh sau: “ Trong mét èng th¹ch anh cã ®Æt 3 thuyÒn sø 1, 2, 3 lÇn lît ®ùng CaO, Fe2O3, CuO víi khèi lîng b»ng nhau vµ b»ng 0,1 mol. Nung nãng 3 thuyÒn tíi nhiÖt ®é 2270 C, sau ®ã cho lîng khÝ H2( ®îc ®iÒu chÕ tõ Zn tinh kiÕt vµ H2SO4 80%) ®i qua èng. Sau khi ph¶n øng khö hoµn toµn oxit kim lo¹i cña 3 thuyÒn kÕt thóc, lÊy s¶n phÈm r¾n ë 3 thuyÒn lÇn lît hµo tan vµo dung dÞch H2SO4 20%, thuyÒn 2 t¹o ra dung dÞch X vµ thuyÒn 3 t¹o dung dÞch muèi Y. 1- TÝnh khèi lîng H2SO4 80% cÇn dïng cho thÝ nghiÖm. 2- TÝnh V? 3- Cho mét mÈu Cu vµo dung dÞch X thÊy dung dÞch X kh«ng ®æi mµu, gi¶i thÝch t¹i sao? 4- TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 20% tèi thiÓu ®· dïng ®Ó t¹o ra dung dÞch Y? Theo ®ång chÝ th× ®Ò thi trªn cã nh÷ng chç nµo cha chÝnh x¸c. H·y gi¶i thÝch râ t¹i sao? C©u II. Trong phßng thÝ nghiÖm cã dung dÞch H2SO4 0,1M, dung dÞch NaOH cha râ nång ®é cïng c¸c dông cô cÇn thiÕt. §ång chÝ h·y h·y t×m thªm mét ho¸ chÊt n÷a vµ tr×nh bµy ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®Ó cã thÓ nhanh chãng x¸c ®Þnh nång ®é M cña dung dÞch NaOH. §a ra biÓu thøc tÝnh nång ®é CM cña dung dÞch NaOH theo ph¬ng ph¸p mµ ®ång chÝ tiÕn hµnh. C©u III. Ngêi ta sôc tõ tõ CO2 vµo dung dÞch cã chøa 1 mol Ca(OH)2. H·y vÏ ®å thÞ biÓu diÔn mèi liªn hÖ gi÷a sè mol CaCO3 kÕt tña víi sè mol CO2. Dùa vµo ®å thÞ h·y cho biÕt muèn cã 0,5 mol CaCO3 cÇn mÊy mol CO2? K× thi gv giái tØnh khèi thcs n¨m 1998- 1999. Thêi gian: 60 phót C©u 1) Trong qu¸ tr×nh häc tËp cã nh÷ng häc sinh nªu th¾c m¾c: a) Thø tù d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i theo s¸ch gi¸o khoa cò lµ: K, Na, Ca....., cßn s¸ch gi¸o khoa míi l¹i lµ K, Ca, Na.....VËy s¸ch gi¸o khao nµo ®óng, s¸ch nµo sai? b) T¹i sao khi ch¸y ngän löa cña C2H4 Ýt khãi, cßn ngän löa cña C6H6 l¹i cã nhiÒu khãi ®en? §ång chÝ h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn vµ gi¶i thÝch cho häc sinh ®îc râ. C©u 2) Cho hçn hîp chøa x mol SO2 vµ y mol CO2 tõ tõ vµo dung dÞch cã chøa 1 mol NaOH. Hái cã thÓ t¹o ra Ýt nhÊt mÊy muèi, nhiÒu nhÊt mÊy muèi? Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo th× t¹o ra muèi ®ã? BiÕt r»ng axit t¬ng øng cña SO2 m¹nh h¬n axit t¬ng øng cña CO2. C©u 3) §Ó ®iÒu chÕ khÝ Cl2 trong phßng thÝ nghÖm tõ c¸c ho¸ chÊt ban ®Çu lµ NaCl, MnO2, H2SO4, hai häc sinh ®· lµm nh sau: - Häc sinh A: Tõ NaCl vµ H2SO4 ®iÒu chÕ khÝ HCl, sau ®ã dïng MnO2 vµ HCl ®iÒu chÕ Cl2. - Häc sinh B: Trén lÉn NaCl, MnO2, vµ dung dÞch H2SO4 vµ ®un nãng. Hái: - C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? - NÕu ban ®Çu dïng 1 mol NaCl cïng víi lîng MnO2 vµ H2SO4 võ ®ñ th× häc sinh nµo thu ®îc nhiÒu khÝ Cl2 h¬n? T¹i sao?( gi¶ sö hiÖu suÊt c¸c ph¶n øng ®Òu 100%). K× thi chän GV giái tØnh n¨m 1996-1997. Thêi gian: 60 phót C©u 1) §Ó minh ho¹ cho mét sè tÝnh chÊt cña axit, gi¸o viªn A ®· biÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng nh sau: Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 13 - FeO + 2 HNO3  Fe(NO3)2 + H2O (1) 2 Fe(OH)2 + 3H2SO4  Fe2(SO4)3 + 5 HNO3 (2) NaNO3 + HCl  NaCl + HNO3 (3) 2Fe + 6HCl  2FeCl3 + 3H2 (4) C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng trªn ®· hoµn toµn ®óng hay cha? §ång chÝ h·y ph©n tÝch nh÷ng sai sãt cña gi¸o viªn A. C©u 2) §Ó nhËn biÕt 3 dung dÞch lo·ng ®ùng trong 3 b×nh kh«ng ghi nh·n lµ NaOH, H2SO4, HNO3, häc sinh ®· dïng thuèc thö lµ bét ®· v«i Theo ®ång chÝ th× dïng bét ®¸ v«i cã ph©n biÖt ®îc c¸c dung dÞch trªn kh«ng? T¹i sao? C©u 3) Trong phßng thÝ nghiÖm cã 2 kg muèi CuSO4.nH2O. B»ng c¸c dông cô trong phßng thÝ nghiÖm phæ th«ng nh ®Ìn cån, èng ngiÖm, c©n....( mµ kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c), ®ång chÝ h·y tr×nh bµy c¸c thao t¸c thÝ nghiÖm ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc n trong muèi CuSO4.nH2O. + O2 §ång chÝ h·y ®a ra biÓu thøc tÝnh n theo thÝ nghiÖm mµ ®ång chÝ d· tiÕn hµnh? §Ò thi HSG tØnh n¨m 2001- 2002. Thêi gian: 150 phót ( 1) C©u I: 1)Tõ quÆng photphorit viÕt ph¬ng tr×nh ®iÒu chÕ Superphotphat ®¬n vµ photphat kÐp 2) ViÕt 6 lo¹i ph¶n øng kh¸c nhau ®iÒu chÕ CaCO3 3) ChØ ®îc dïng H2O vµ HCl nhËn biÕt K2CO3, BaCO3, MgSO4, K2SO4, BaSO4 C©u II: Cho m gam hçn hîp Na2CO3; K2CO3 vµo 55,44 gam H2O ®îc 55,44 ml dung dÞch A cã D=1,0822 g/ml. Cho dung dÞch HCl 0,1M tõ tõ vµo dung dÞch A vµ lu«n khuÊy ®Òu thÊy tho¸t ra 1,1 gam CO2 vµ cßn l¹i dung dÞch B. Cho dung dÞch B t¸c dông víi Ca(OH)2 d thu ®îc 1,5 gam kÕt tña. a) TÝnh m? b) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 0,1M ®· dïng? c) TÝnh nång ®é % dung dÞch A? C©u III: 1) §Æt 2 cèc A vµ B cã khèi lîng b»ng nhau lªn hai ®Üa c©n. C©n th¨ng b»ng. Cho10,6 gam Na2CO3 vµo cèc A vµ 11,82 gam BaCO3 vµo cèc B, sau ®ã thªm 12 gam dung dÞch H2SO4 98% vµo cèc A, c©n mÊt th¨ng b»ng. NÕu thªm tõ tõ dung dÞch HCl 14,6% vµo cèc B cho tíi khi c©n trë l¹i th¨ng b»ng th× tèn hÕt bao nhiªu gam dung dÞch HCl? (Gi¶ sö H2O vµ axit bay h¬i kh«ng ®¸ng kÓ) 2) Sau khi c©n th¨ng b»ng lÊy 1/2 lîng c¸c chÊt trong cèc B cho vµo cèc A c©n mÊt th¨ng b»ng a) Hái ph¶i thªm bao nhiªu gam H2O vµo cèc B ®Ó cho c©n trë l¹i c©n b»ng? b) NÕu kh«ng dïng níc mµ dïng dung dÞch HCl 14,6% th× ph¶i thªm bao nhiªu gam axit nµy? Gi¶i: nNa2CO3 =10,6/106= 0,1(mol); nBaCO3 = 11,82/197=0,06(mol); mH2SO4 =12.98/100= 11,76(gam), nH2SO4 = 11,76/98= 0,12(mol) +) Ph¬ng tr×nh diÔn ra trong cèc A lµ: H2SO4+ Na2CO3  Na2SO4 +CO2+ H2O (1) Theo (1) th× nH2SO4 = nNa2CO3 = nCO2 = 0,1 mol  mCO2 = 0,1.44 = 4,4 (gam) 14,6.m +) Gäi khèi lîng HCl cÇn thªm vµo lµ m (gam)  nHCl= 100.36,5  0,004m( mol ) +) Ph¬ng tr×nh diÔn ra ë cèc B lµ: BaCO3 + 2HCl  BaCl2 + CO2 + H2O (2) Ta cã: nBaCO3 = nCO2 = 1/2nHCl=0,002m (mol)  mCO2 = 0,002m.44=0,088m(gam) C©n c©n b»ng khi: 10,6+ 12-4,4 = 11,82 + m- 0,088m  m  7 gam 2. a) Khi c©n th¨ng b»ng th× lîng chÊt ë mçi bªn lµ 18,2 (gam) +) NÕu lÊy 1/2 lîng chÊt ë cèc B cho vµo cèc A th× khi ®ã sÏ diÔn ra ph¶n øng: H2SO4 + BaCO3  BaSO4 + H2O + CO2 (3). NH2SO4=0,02 (mol); nBaCO3=0,023(mol); nCO2=0,02(mol) +) Theo bµi ra vµ c©u a th× nH2SO4 d= 0,12-0,1=0,02 (mol); nBaCO3 d =0,06-0,014=0,46  1/2nBaCO3=0,46/2=0,023(mol). VËy trong ph¶n øng nBaCO3cßn d=0,003(mol) Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 14 - Theo ptp (3) nCO2=nH2SO4=0,02(mol)  mCO2=0,02.44=0,88(gam) VËy khèi lîng chÊt trong cèc A sau khi cho 1/2 lîng ch¸t ë cèc B vµo lµ: 18,2+18,2/20,88=26,42(gam). Lîng chÊt cèc B sau khi lÊy 1/2 cßn 18,2/2=9,1 (gam) §Ó th¨ng b»ng ta ph¶i thªm lîng níc lµ: 26,42-9,1=17,32 (gam) b) Sau khi lÊy 1/2 sè mol BaCO3 cßn l¹i lµ 0,023 (mol). Do ®ã nÕu thªm HCl sÏ x¶y ra ph¶n øng: BaCO3 + 2HCl  BaCl2 + H2O + CO2. Do ®ã khèi lîng HCl thªm vµo >17,32 gam. HaynHCl>17,32.14,6:100;36,5=0,0693(mol) Theo ptp nHCl>2.nBaCO3 nªn HCl thªm vµo cßn d. VËy ®Ó c©n th¨ng b»ng: 18,2/2 + mHCl – 0,023.44=26,42  9,1+m-1,012 = 26,42  m=18,332(gam) §Ò thÝ vµo líp 10 chuyªn tØnh n¨m..??... Thêi gian: 150 phót C©u I: H·y viÕt ptp ®iÒu chÕ 6 chÊt khÝ kh¸c nhau tõ c¸c chÊt sau: KMnO4, FeS, Zn, dung dÞch HCl Gi¶i: FeS + HCl  FeCl2 + H2S (1); KMnO4  K2MnO4 + MnO2 + O2 (3) Zn + HCl  ZnCl2 + H2(2); MnO2 + HCl  MnCl2 + H2O + Cl2 FeS + O2  Fe2O3 + SO2; SO2 + O2  SO3 C©u II: Cho hçn hîp Fe3SO4, FeS, Ca t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng võa ®ñ thu ®îc khÝ A( duy nhÊt) vµ dung dÞch B. DÉn khÝ A qua dung dÞch KMnO4 vµ cho bét Fe vµo dung dÞch B. ViÕt c¸c ptp? Gi¶i: Fe3O4 + H2SO4( ®Æc, nãng)  Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O FeS + H2SO4( ®Æc, nãng)  Fe2(SO4)3 +SO2 + H2O Ca + H2SO4  CaSO4 + H2 5SO2 + 2KMnO4+ 2H2O  K2SO4 + 2MnSO4 + 2H2SO4 Fe + Fe2(SO4)3  FeSO4 C©u III: Nghiªn cøu thÝ nghiÖm ho¸ häc giòa Mg vµ dung dÞch H2SO4 lo·ng cã d b»ng c¸ch ®o thÓ tÝch H2 thu ®îc ( ®ktc) sau mçi kho¶ng thêi gian lµ 5 gi©y ta ®îc kÕt qu¶ nh b¶ng sau: Thêi gian ThÓ tÝch Thêi gian ThÓ tÝch 0 0 25 63 5 18 30 67 10 34 35 69 15 47 40 70 20 57 45 70 a) VÏ ®å thÞ biÓu diÔn thÓ tÝch H2 thu ®îc theo tõng thêi gian ph¶n øng.( 1 cm trªn trôc hoµnh øng víi 5 gi©y, 1 cm trªn trôc tung øng víi 10cm3 H2) Cho biÕt kho¶ng thêi gian nµo th× ph¶n øng x¶y ra nhanh nhÊt? b) TÝnh mMg thu ®îc? Gi¶i a) Thêi gian x¶y ra ph¶n øng nhanh nhÊt lµ thêi gian mµ thÓ tÝch H2tho¸t ra m¹nh nhÊt. Cïng mét kho¶ng thêi gian lµ 5 gi©y nh nhau nhng trong kho¶ng thêi gian tõ gi©y thø 5 ®Õn gi©y thø 10 thÓ tÝch H2 tho¸t ra t¨ng 34- 18 = 16cm3. §©y lµ thêi gian x¶y ra ph¶n øng nhanh nhÊt. b) TÝnh khèi lîng Mg thu ®îc Ta nhËn thÊykhi thêi gian ph¶n øng ®Õn 40 gi©y th× VH2 tho¸t ra còng b»ng khi thêi gian ph¶n øng 45 gi©y. Chøng tá lóc nµy Mg ®· hÕt. Ta cã b¶ng sau Thêi gian 0 5 10 mMg pø 0 0,0193 0,0364 mMg cßn 0,075 0,0557 0,0386 Thêi gian 25 30 35 mMg pø 0,0675 0,0718 0,0739 Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 mMg cßn 0,0075 0,0032 0,011 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 15 - 15 0,0503 0,0247 40 0,075 0 20 0,061 0,014 45 0,075 0 C©u IV: Gäi sè mol cña mÉu than cã lÉn S lµ x mol. Ta cã 0,09375= 3/32 < x < 3/12 = 0,25 .Tæng sè mol SO2, CO2 t¹o ra còng b»ng x mol Ta l¹i cã nNaOH = 0,5.1,5 = 0,75 mol. Ta nhËn thÊy:3= 0,75/0,250,04 mol. Nh vËy khi cho Mg vµ Fe vµo HCl th× lîng H2 tho¸t ra cã nH2 >0,04. Nhng ë ®©y chØ t¹o 0,02 nªn chøng tá ë trêng hîp thø nhÊt Fe cßn d. VËy sè mol HCl tèi ®a b»ng 0,04 mol. Fe + HCl  FeCl2 + H2. Ta cã nFeCl2 = 0,02 mol. VËy 0,02.127 + x=3,1  x= 0,56 gam  a= mFe ph¶n øng + mFe d = 0,02.56 + 0,56 = 1,68 gam. Mg + HCl  MgCl2 + H2. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ta cã: a+b + mHCl ph¶n øng – mH2 = 3,34+ 0,02.2 – 0,04.36,5 = 1,92 gam. b= 1,92- 1,68 = 0,24 gam. C©u VII: (C©u nµy ®Ò mê nªn cha ch¾c ®· chÝnh x¸c)Hçn hîp X gåm c¸c kim lo¹i Cu, Al, Fe. Cho 1,9 gam X t¸c dông hÕt víi 7,28 lÝt Cl2. MÆt kh¸c 0,5 mol X ph¶n øng hoµn toµn víi dung dÞch H2SO4 ®îc 0,4 mol H2. TÝnh phÇn tr¨m c¸c kim lo¹i trong hçn hîp X? Gi¶i: Trong 1 mol X cã a mol Al, b mol Cu, c mol Fe Ta cã: a + b+ c = 1 (*) MÆt kh¸c: MX= 27 a  64b  56c mol . VËy trong 0,5 mol X cã 0,5a mol Al, 0,5b mol Cu,0,5c abc mol Fe. Khi ph¶n øng víi H2SO4: 2Al +3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2;Fe + H2SO4 FeSO4+H2. Tæng sè mol H2 = 0,75a + 0,5b = 0,4 (**) sè mol X cã trong 11,9 gam X lµ 11,9 mol M 11,9a 11,9b 11,9c molAl; molCu; molFe M M M 27. a.11,9  64 b.11,9  56 c.11,9  11,9  11,9 (27 a  64b  56c)  11,9 M M M M VËy trong 11,9 gam X cã: Ta cã ph¬ng tr×nh; (***) Khi ph¶n øng víi Cl2: Al + 3/2Cl2  AlCl3 Cu + Cl2  CuCl2, Fe + 3/2Cl2  FeCl3 . Sè mol Cl2 = 0,325 Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i Ta cã: 11,9 M - 16 - ( 1,5a+b+1,5c) = 0,325 (****). Chia (***) cho (****) ta ®îc: 27 a  64b  56c 11,9 476    1,5a  b  1,5c 0,325 13 351a + 832b + 14c = 380,8(*****) Tõ (*), (**), (*****) ta cã hÖ vµ gi¶i ra ®îc a=0,323, b=0,315, c=0,362 0,323.27.100 %Al= 27.0,323  64.0,315  56.0,362  17,74% ; %Cu= 41%; %Fe= 41,26% K× thi tuyÓn sinh vµo líp 10 chuyªn tØnh(Hµ TÜnh) 2005-2006. Thêi gian 150 phót C©u I: B»ng ph©n tÝch ho¸ häc ngêi ta x¸c ®Þnh ®îc c¸c c«ng thøc thùc nghiÖm sau: H5CaPO6; H20Fe2N2S2O14; H12PbC4O7; H5NaPNO4. H·y ®Ò xuÊt c«ng thøc ho¸ häc cho c¸c hîp chÊt trªn vµ gäi tªn chóng C©u II: Kim lo¹i X cã kh¶ n¨ng khö hîp chÊt A gåm 3 nguyªn tö ë nhiÖt ®é cao t¹o ra ®¬n chÊt B vµ hîp chÊt C cã 7 nguyªn tö. Hçn hîp mÞn gåm kim lo¹i Y vµ hîp chÊt C ®îc ®èt nãng sÏ t¹o ra kim lo¹i X vµ hîp chÊt D cã 5 nguyªn tö. NÕu cho kim lo¹i X t¸c dông víi ®¬n chÊt E sÏ t¹o ®îc hîp chÊt F cã 4 nguyªn tö vµ còng gåm nh÷ng nguyªn tè nh trong hîp chÊt G. ChÊt G nµy ®îc t¹o ra khi cho HCl ph¶n øng víi X. NÕu cho ®¬n chÊt I tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy th× sÏ t¹o ra ®îc hîp chÊt F vµ A. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh khi X t¸c dông víi ®¬n chÊt I sÏ cho hîp chÊt X hoÆc hîp chÊt L cã 5 nguyªn tö. Khèi lîng riªng cña X lµ 7,87 gam/cm3 vµ thÓ tÝch mol cña X lµ 7,115cm3/mol. C¸c hîp chÊt trªn ®Òu cã hai nguyªn tè a) ViÕt c«ng thøc ho¸ häc cña c¸c chÊt: X, Y, A, B, C, D, E, F, G, I, L? b) ViÕt ptp minh ho¹ cho c¸c qu¸ tr×nh x¶y ra? Gi¶i: Khèi lîng 1mol X= 7,87.7,115= 55,995=56  X lµ Fe, A: H2O, B: H2, C: Fe3O4, Y: Al, D: Al2O3, E: Cl2, F: FeCl3, G; FeCl2, I: O2, L; Fe2O3 C¸c ptp : Fe + H2O  Fe3O4 + H2; Al + Fe3O4  Al2O3 + Fe; Fe + Cl2  FeCl3 Fe + O2  Fe3O4; Fe + O2  Fe2O3 C©u III: Hoµ tan hoµn toµn 10,4 gam hçn hîp gåm kim lo¹i M( chØ cã ho¸ trÞ II) vµ oxxit cña nã vµo dung dÞch HCl cã d ®îc 28,5 gam muèi khan. T×m c«ng thøc cña M? Gi¶i: C¸c ptp : M + HCl  MCl2 + H2 (1) MO + HCl  MCl2 + H2O (2) Gi¶ sö chØ cã M  10,4/M = 28,5/(M+71)  M= 40,07. VËy M<=40(*) Gi¶ sö chØ cã MO  10,4/(M+10) = 28,5/(M+71)  M=15,6 . VËy M>=15,6(**). Tõ (*), (**) ta suy ra: 15.6<=M<=40. ChØ cã hai trêng hîp phï hîp lµ Ca, Mg C©u IV: Trong c«ng nghiÖp Al ®îc s¶n xuÊt b»ng c¸ch ®iÖn ph©n Al2O3 nãng ch¶y víi cùc d¬ng lµm b»ng than ch×. Toµn bé lîng khÝ O2 sinh ra ®èt ch¸y cùc d¬ng t¹o ra hçn hîp khÝ CO, CO2. S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n lµ Al, CO, CO2. a) LËp biÓu thøc biÓu diÔn mèi liªn hÖ gi÷a hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Al ( h) vµ thµnh phÇn phÇn tr¨m theo thÓ tÝch cña CO trong hçn hîp khÝ (r) b) TÝnh h vµ r nÕu gi¶ sö r»ng ®Ó s¶n xuÊt ®îc ? ? Al cÇn dïng 400 kg C ®Ó lµm cùc d¬ng C©u V: Theo s¸ch gi¸o khoa th× kim lo¹i t¸c dông ®îc víi dung dÞch axit X nhng kh«ng t¸c dông víi dung dÞch axit Y hoÆc dung dÞch lo·ng axit Z. §Ó kiÓm tra søc chÞu ¨n mßn cña c¸c thanh khuÊy b¾ng Cu ngêi ta cho thanh thø nhÊt vµo dung dÞch axit Y vµ thanh thø 2 vµo dung dÞch axit Z lo·ng. Sau khi cho ®éng c¬ m¸y khuÊy ch¹y vµi giê ta thÊy c¶ hai dung dÞch ®Òu ho¸ xanh vµ thanh Cu thø nhÊt gi¶m khèi lîng 0,496 gam, thanh thø hai gi¶m 0,248 gam. Trong c¸c dung dÞch ®· h×nh thµnh muèi B vµ muèi C lµ nh÷ng hi®rat kÕt tinh( muèi ngËm níc) E vµ F ë d¹ng r¾n. Khèi lîng cña E lµ 1,3253 gam vµ cña F lµ 0,9688 gam. Thªm d c¸c dung dÞch AgNO3 vµ BaCl2 vµo c¸c dung dÞch ®îc pha chÕ tõ E vµ F thÊy trong dung dÞch cã muèi A t¹o kÕt tña G, dung dÞch thø 2 cã muèi B t¹o kÕt tña I. Sau khi cho muèi A kÕt tinh ®îc 1,89 gam hi®rat tinh thÓ K. A còng cã thÓ ®îc t¹o ra khi cho X ph¶n øng víi dung dÞch lo·ng cña axit X a) ViÕt c¸c c«ng thøc ho¸ häc cña c¸c axit X, Y, Z vµ cña c¸c chÊt A, B, C, E, F, G, I, K? b) T¹i sao Cu l¹i bÞ ¨n mßn khi ®îc khuÊy trong c¸c dung dÞch axit Y vµ axit Z lo·ng? Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 17 - C©u VI: Khi nung nãng 32 gam oxit FexOy råi dÉn khÝ CO ®i qua mét thêi gian ®îc hçn hîp chÊt r¾n A vµ hçn hîp V lit khÝ B. DÉn V1 lit khÝ B ( V1 < V) qua dung dÞch Ca(OH)2 cã d ®îc 56 gam kÕt tña a) X¸c ®Þnh c«ng thøc cña FexOy. BiÕt r»ng thÓ tÝch c¸c khÝ ®îc ®o cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é, ¸p suÊt. b) LÊy m gam hçn hîp A cho t¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch H2SO4 ®Æc nãng cã d ®îc 12,922 lÝt khÝ SO2 (®ktc). TÝnh m? §Ò thi vµo líp 10 chuyªn tØnh hµ tÜnh n¨m häc 2000-2001. Thêi gian: 150 phót C©u 1: a)ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm sau - Cho mÉu K vµo dung dÞch NaOH - Cho mÉu Na vµo dung dÞch Ca(HCO3)2 b) T×m c¸ch lo¹i bá MgSO4 cã lÉn trong mÉu KNO3 ®Ó ®îc KNO3 tinh khiÕt. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra? C©u 2) Cã 3 cèc, mçi cèc ®ùng 100ml dung dÞch H2SO4 1M( lo·ng). Cho vµo cèc (I) m gam kim lo¹i Mg, cèc (II) m gam kim lo¹i Fe, cèc (III) m gam kim lo¹i Zn. Hái sau khi c¸c ph¶n øng kÕt thóc lîng khÝ H2 t¹o thµnh ë cèc nµo nhiÒu h¬n? C©u 3) §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp hai khÝ Metan vµ Axetilen ®îc CO2, h¬i níc theo tØ lÖ khèi lîng =22:9. Hái thµnh phÇn phÇn tr¨m( theo khèi lîng) cña Axetilen trong hçn hîp ®Çu? C©u4) Hoµ tan hoµn toµn 6,3175 gam hçn hîp muèi NaCl, KCl, MgCl2 vµo níc vµ thªm vµo ®ã 100ml dung dÞch AgNO3 1,2M. Sau ph¶n øng läc t¸ch riªng kÕt tña A vµ dung dÞch B. Cho 2 gam Mg vµo dung dÞch B. Cho kÕt tña vµo dung dÞch HCl lo·ng d, sau ph¶n øng thÊy khèi lîng C gi¶m ®i 1,844 gam. LÊy dung dÞch D cho thªm NaOH d, läc thÊy kÕt tña nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc 0,3 gam chÊt r¾n E. a) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh trªn? b) TÝnh khèi lîng kÕt tña A, C? c) TÝnh khèi lîng c¸c muèi trong hçn hîp ®Çu. §Ò thi vµo líp 10 chuyªn tØnh Hµ tÜnh n¨m 2002- 2003. Thêi gian: 150 phót C©u I: 1) ViÕt 4 lo¹i ph¶n øng t¹o NaOH 2) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng( nÕu cã) cña c¸c chÊt sau: MgO, Al2O3, FeO, Fe3O4, P2O5, SiO2 lÇn lît víi c¸c dung dÞch NaOH, H2SO4 (®Æc, nãng), dung dÞch HCl 3) Trén x mol tinh thÓ CaCl2.6H2O vµo A lÝt dung dÞch CaCl2 cã nång ®é B mol/lÝt vµ khèi lîng riªng D1 gam/ml ta ®îc V lÝt dung dÞch CaCl2 cã nång ®é lµ C mol/lÝt vµ khèi lîng riªng D2 gam/ml. LËp biÓu thøc tÝnh x theo A, B, C, D1 , D2 + O2 ( 1) Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 18 - Híng dÉn gi¶i §Ò thi HSG tØnh n¨m 2004-2004 1) nSO2=0,012:1000:64:50= 0,37.10-5 < 3.10-5. VËy m«i trêng cha « nhiÔm 2) Sôc níc v«i trong vµo nÕu ®ôc lµ: SO2, CO2. kh«ng ®ôc lµ CH4, C2H4 Ta ph©n biÖt ®îc hai nhãm. TiÕp tôc cho dung dÞch Br2 cã mµu n©u ®á vµo hai nhãm, nÕu chÊt nµo lµm mÊt mµu Br2 lµ SO2, C2H4. PT: SO2 + Br2 + H2O š H2SO4 + HBr, C2H4 + Br2 š C2H4Br2( kh«ng mµu) 3) B1: Cho níc vµo ta ®îc hai nhãm: Nhãm I:(tan) AlCl3, MgCl2, Nhãm II:( kh«ng tan) BaSO4, CaCO3 B2. Cho CO2+H2O vµo nhãm (II), nÕu kh«ng tan lµ BaSO4, nÕu tan lµ CaCO3 do ph¶n øng: CaCO3 + CO2 + H2O š Ca(HCO3).( tan). Ta läc ®îc BaSO4, lÊy níc läc ®em c« c¹n, ®îc CaCO3. B3. ë nhãm (I) ta cho NaOH d vµo ®îc Mg(OH)2. Läc lÊy cho t¸c dông víi HCl d sau ®ã ®un c« c¹n do HCl bay h¬i chØ cßn l¹i MgCl2.TiÕp tôc cho CO2 vµo dung dÞch trªn ta ®îc Al(OH)3, lµm t¬ng tù nh Mg(OH)2. 4) C« c¹n nÕu bay h¬i hÕt kh«ng ®Ó l¹i c¸u cÆn lµ HCl, H2O( nhãm I). LÊy 1 trong hai chÊt ë nhãm (I) cho vµo 3 chÊt cßn l¹i nÕu chØ thÊy 1 chÊt kh«ng tan mµ kh«ng cã hiÖn tîng nµo kh¸c th× chÊt cho vµo lµ H2O, chÊt kh«ng tan lµ CaCO3. Ta dïng HCl cho vµo hai chÊt cßn l¹i nÕu chÊt nµo tan vµ cã khÝ bay ra ®ã lµ Na2CO3. NÕu chÊt ë nhãm (I) cho vµo lµm cho hai chÊt cã hiÖn tîng sñi bät khÝ th× chÊt cho vµo lµ HCl. Ta l¹i dïng níc ®Ó ph©n biÖt Na2CO3(tan) vµ CaCO3( kh«ng tan) 5) Cho BaCl2 vµo lo¹i BaSO4, dung dÞch cßn l¹i: NaCl, NaBr, BaCl2, MgCl2, CaSO4. Cho Na2CO3 vµo lo¹i MgCO3, CaCO3, BaCO3. dung dÞch cßn l¹i:NaCl, NaBr, Na2CO3. Cho HCl vµo ta ®îc Na2CO3 ,NaBr, HCl. Ta cho Cl2 vµo sau ®ã ®un nãng th× Br2 vµ HCl sÏ bay h¬i. 7) 3 chÊt r¾n thu ®îc lµ: Fe3O4, FeO, Fe. Khèi lîng gi¶m 15,2 – 14,24 = 0,96 gam. §©y chÝnh lµ khèi lîng cña oxi bÞ t¸ch ra trong ph¶n øng khö oxit s¾t. nO =0,06 mol š nH2 = 0,06 mol. VËy VH2 = 0,06x22,4=1,344lÝt` 8) ë b×nh A: Ta gäi sè mol AlCl3 lµ a mol, sè mol NaOH lµ b mol. PT: Al3+ + 3 OH- š Al(OH)3 (I) 0,3b 0,1b 3+ ë b×nh B: Al + 3 OH- š Al(OH)3 a 3a a Al(OH)3 + OH š AlO2 + 2 H2O c c Sè mol Al(OH)3 cßn l¹i = a- c mol; š 0,1 b= a-c š a= 0,1b + c (1). MÆt kh¸c: 3a + c = 0,5b š c= 0,5-3a (2). Thay (2) vµo (1) š a= 0,15b. mµ ë PT(I) cÇn 0,45bmol OH- nªn kÕt tña hÕt ph¶i thªm vµo 0,45-0,3b=0,15b. VËy thªm vµo 150 ml. 9) Pt: M + 2H2SO4 š MSO4 +SO2 + 2H2O (1); nNaOH =0,7 mol; C¸c ph¬ng tr×nh cã thÓ x¶y ra: SO2 + 2NaOH š Na2SO3 + H2O (I) SO2 + NaOH š NaHSO3 (II). Khi sôc vµo gi¶ sö x¶y ra c¶ (I) vµ (II) th× ta cã hÖ a+b=0,7 63a+104b = 41,8 . Gi¶i ra v« nghiÖm. Gi¶ sö chØ t¹o NaHSO3. Suy ra sè mol cña NaHSO3 = 41,8/104=0,4 mol  sè mol NaOH ph¶n øng lµ 0,4 mol. Mµ sè mol NaOH lµ 0,7 mol nªn v« lÝ. ChØ t¹o Na2SO3. ChÊt r¾n thu ®îc ®ã lµ Na2SO3 vµ NaOH. Ta cã hÖ tõ hai pt: 2x+y=0,7(1); x.126+ 40.y = 41,8(2). Gi¶i ra ta ®îc x= 0,3; y= 0,1. Sè mol SO2 = x= 0,3 mol.  nM = 0,3. Ta cã M = 19,2/0,3=64. VËy kim lo¹i ®ã lµ Cu Híng dÉn gi¶i ®Ò thi hsg 2005-2006 C©u I. C©u 1) Bíc 1: Cho phenolphtalein vµo nÕu lµm phenolphtalein kh«ng mµu ho¸ ®á lµ NaOH. Sau ®ã cho cïng mét thÓ tÝch NaOH vµo cïng mét thÓ tÝch HCl, H2SO4 ( VNaOH=1/2 VH2SO4=1/2 Th¸i V¨n Nguyªn- Båi dìng häc sinh giái Ho¸ 9 §Ò thi häc sinh giái vµ híng dÉn gi¶i - 19 - VHCl ) Cho phenolphtalein vµo s¶n phÈm nÕu lµm phenolphtalein ho¸ ®á lµ HCl, cßn l¹i lµ H2SO4. Do nÕu cïng 1 thÓ tÝch axit ( cïng nång ®é mol) th× H2SO4 sÏ ph¶n øng hÕt NaOH. ViÕt hai pt pø sÏ thÊy dîc tØ lÖ ®ã C©u 2) Gäi Z1 lµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tè X, Z2 lµ ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña nguyªn tè Y. Víi Z1 - Xem thêm -

Tài liệu liên quan