Tài liệu T118 sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng

Hä vµ tªn : NguyÔn Hoµi Nam Líp : Qu¶n trÞ kinh doanh - K38 Trêng : §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Bµi kiÓm tra 1) Tõ mét hiÖn tîng kh«ng thÓ kÕt luËn ®óng mét sù vËt. Bëi v×: B¶n chÊt lµ tæng hîp tÊt c¶ nh÷ng mÆt, nh÷ng mèi liªn hÖ tÊt nhiªn t¬ng ®èi æn ®Þnh ë bªn trong sù vËt, quy ®Þnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt ®ã. Cßn hiÖn tîng lµ biÓu hiÖn cña nh÷ng mÆt, nh÷ng mèi liªn hÖ Êy ra bªn ngoµi. B¶n chÊt chÝnh lµ mÆt bªn trong, mÆt t¬ng ®èi æn ®Þnh cña hiÖn thùc kh¸ch quan. Nã Èn giÊu ®»ng sau c¸i vÎ bÒ ngoµi cña hiÖn tîng vµ biÓu lé ra qua nh÷ng hiÖn tîng Êy. Cßn hiÖn tîng lµ mÆt bªn ngoµi, mÆt di ®éng vµ biÕn ®æi h¬n cña hiÖn thùc kh¸ch quan. Nã lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña b¶n chÊt. B¶n chÊt vµ hiÖn tîng kh«ng nh÷ng tån t¹i kh¸ch quan mµ cßn ë trong mèi liªn hÖ h÷u c¬, g¾n bã hÕt søc chÆt chÏ víi nhau, kh«ng t¸ch rêi nhau. Mçi sù vËt ®Òu lµ sù thèng nhÊt gi÷a b¶n chÊt vµ hiÖn tîng. Sù thèng nhÊt ®ã thÓ hiÖn tríc hÕt ë chç b¶n chÊt bao giê còng béc lé ra qua hiÖn tîng, cßn hiÖn tîng bao giê còng lµ sù biÓu hiÖn cña b¶n chÊt. Kh«ng cã b¶n chÊt nµo tån t¹i mét c¸ch thuÇn tuý, nghÜa lµ kh«ng cÇn cã hiÖn tîng; ngîc l¹i, còng kh«ng cã hiÖn tîng nµo l¹i kh«ng ph¶i lµ sù biÓu hiÖn cña b¶n chÊt ®Êy. Sù thèng nhÊt gi÷a b¶n chÊt vµ hiÖn tîng cßn thÓ hiÖn ë chç bÊt kú b¶n chÊt nµo còng ®îc béc lé ra qua nh÷ng hiÖn tîng t¬ng øng, vµ bÊt kú hiÖn tîng nµo còng lµ béc lé cña b¶n chÊt ë møc ®é nµo ®ã, hoÆc nhiÒu hoÆc Ýt. Nãi c¸ch kh¸c, b¶n chÊt vµ hiÖn tîng vÒ c¨n b¶n phï hîp víi nhau. Nh vËy, b¶n chÊt bao giê còng tù béc lé m×nh th«ng qua nh÷ng hiÖn tîng nhÊt ®Þnh. B¶n chÊt kh¸c nhau sÏ béc lé ra thµnh nh÷ng hiÖn tîng kh¸c nhau. Khi b¶n chÊt chÊt thay ®æi th× hiÖn tîng biÓu hiÖn nã còng thay ®æi theo. Khi b¶n chÊt biÕn mÊt th× hiÖn tîng biÓu hiÖn nã còng biÕn mÊt. B¶n chÊt vµ hiÖn tîng tuy thèng nhÊt víi nhau, nhng ®ã lµ sù thèng nhÊt biÖn chøng, nghÜa lµ trong sù thèng nhÊt Êy ®· bao hµm sù kh¸c biÖt : hiÖn tîng b¶n chÊt tuy thèng nhÊt víi nhau, vÒ c¨n b¶n phï hîp víi nhau, nhng chóng kh«ng bao giê phï hîp víi nhau hoµn toµn. V× b¶n chÊt cña sù vËt bao giê còng ®îc biÓu hiÖn th«ng qua t¬ng t¸c cña sù vËt Êy víi c¸c sù vËt chung quanh. C¸c sù vËt chung quanh nµy trong qu¸ tr×nh t¬ng t¸c ®· ¶nh hëng ®Õn hiÖn tîng, ®a vµo néi dung cña hiÖn tîng nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh. KÕt qu¶ lµ hiÖn tîng tuy biÓu hiÖn b¶n chÊt nhng kh«ng cßn lµ sù biÓu hiÖn y nguyªn b¶n chÊt n÷a. 1 B¶n chÊt t¬ng ®èi æn ®Þnh, biÕn ®æi chËm, cßn hiÖn tîng kh«ng æn ®Þnh, nã lu«n lu«n tr«i qua, biÕn ®æi nhanh h¬n so víi b¶n chÊt. Cã t×nh h×nh ®ã lµ do néi dung cña hiÖn tîng ®îc quyÕt ®Þnh kh«ng chØ bëi b¶n chÊt cña nã, bëi t¸c ®éng qua l¹i cña nã víi c¸c sù vËt chung t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c sù vËt kh¸c chung quanh l¹i thêng xuyªn biÕn ®æi. V× vËy, hiÖn tîng còng thêng xuyªn biÕn ®æi, trong khi ®ã b¶n chÊt lµ c¸i t¬ng ®èi æn ®Þnh, lµ c¸i gi÷ nguyªn trong c¸c biÕn ®æi nµy cña hiÖn tîng. V× b¶n chÊt lµ c¸i tÊt nhiªn, t¬ng ®èi æn ®Þnh ë bªn trong sù vËt, quy ®Þnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña sù vËt, cßn hiÖn tîng lµ sù biÓu hiÖn cña b¶n chÊt ra bªn ngoµi, lµ c¸i kh«ng æn ®Þnh vµ biÕn ®æi nhanh h¬n so víi b¶n chÊt nªn: trong qu¸ tr×nh nhËn thøc, ®Ó hiÓu ®Çy ®ñ bµ ®óng ®¾n vÒ sù vËt, kh«ng nªn dõng l¹i ë hiÖn tîng mµ ph¶i ®i s©u vµo t×m hiÓu b¶n chÊt cña nã. V× hiÖn tîng bao giê còng biÓu hiÖn b¶n chÊt díi d¹ng ®· c¶i biÕn, nhiÒu khi xuyªn t¹c b¶n chÊt, nªn qu¸ tr×nh n¾m b¾t b¶n chÊt cña sù vËt lµ mét qu¸ tr×nh hÕt søc khã kh¨n, l©u dµi c«ng phu chø kh«ng thÓ chØ qua mét hiÖn tîng  §Ó ph©n tÝch mét bé phËn nµo ®ã cña ý thøc x· héi trong giai ®o¹n nµo ®ã ph¶i dùa trªn trªn cë tån t¹i x· héi Bëi v× tån t¹i x· héi quyÕt ®Þnh ý thøc x· h«i, ý thøc x· héi ph¶n ¸nh tån t¹i x· héi, phô thuéc vµo tån t¹i x· héi. Khi tån t¹i x· héi biÕn ®æi, nhÊt lµ ph¬ng thøc s¶n xuÊt biÕn ®æi, th× nh÷ng t tëng vµ lý luËn x· héi, nh÷ng quan ®iÓm vÒ chÝnh trÞ vµ ph¸p quyÒn, triÕt häc, ®¹o ®øc… sím muén g× còng ph¶i biÕn ®æi theo. V× thÕ, ë nh÷ng thêi kú lÞch sö kh¸c nhau, ngêi ta thÊy cã nh÷ng lý luËn, t tëng, quan ®iÓm kh¸c nhau chÝnh lµ do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña ®êi sèng vËt chÊt x· héi, tríc hÕt lµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi quyÕt ®Þnh. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ qua c¸c t tëng c¬ b¶n cña mçi thêi ®¹i 2) V× sao níc ta hiÖn nay s¶n xuÊt nhá vÉn cßn phæ biÕn Ph¸t triÓn kinh tÕ lµ vÊn ®Ò quan träng nhÊt tõ tríc tíi nay cña x· héi loai ngêi. KÓ tõ khi con ngêi xuÊt hiÖn, x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua vµ h×nh thµnh x· héi: cuéc sèng nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa vµ ®Ønh cao ®ang huíng tíi x· héi chñ nghÜa. T¬ng øng víi mçi t×nh th¸i x· héi trong mét h×nh th¸i kinh tÕ mang nÐt ®Æc trng riªng. T b¶n chñ nghÜa còng vËy, ®©y lµ mét giai ®o¹n mµ cña c¶i vËt chÊt cña x· héi ®îc s¶n xuÊt ra nhiÒu h¬n tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n tríc céng l¹i. Mét giai ®o¹n chøng kiÕn bao sù biÕn ®æi c¶ vÒ mÆt chÊt lÉn vÒ mÆt lîng cña x· héi loµi ngêi: kinh tÕ, khoa häc kÜ thuËt, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ ... Tuy nhiªn trong giai ®o¹n nµy còng lµ mét giai 2 ®o¹n ph¸t triÓn cßn nhiÒu thiÕu sãt nh ph©n biÖt giµu nghÌo, khñng ho¶ng kinh tÕ, chiÕn tranh bÊt c«ng b»ng trong x· héi ... Tõ nh÷ng khuyÕt tËt ®ã, con ngêi muèn híng tíi mét x· héi ë ®ã con ngêi cã quyÒn b×nh ®¼ng , kh«ng cßn ®ãi nghÌo vµ ¸p bøc bãc lét , vËt chÊt s¶n xuÊt ra cã thÓ ®¸p øng mäi nhu cÇu cña con ngêi... ®ã chÝnh lµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. §Ó tiÕn lªn x· héi chñ nghÜa th× cÇn ph¶i tr¶i qua hai giai ®o¹n: ®ã lµ giai ®o¹n chñ nghÜa x· héi vµ giai ®o¹n chñ nghÜa céng s¶n. HiÖn nay níc ta ®ang ë trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi; mét thêi k× mang tÝnh chÊt qu¸ ®é, c¸i míi th× cha thµnh c¸i cò th× cha hoµn toµn døt bá, thêi kÝ nµy cã sù giao nhËp cña nhiÒu t tëng. NÒn kinh tÕ cña chóng ta trong giai ®o¹n nµy vÉn ë tr×nh ®é thÊp, lùc lîng s¶n xuÊt kÐm ph¸t triÓn, víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u t¬ng øng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®an xen. V× vËy ë níc ta s¶n xuÊt nhá vÉn lµ chñ yÕu, mang tÝnh chÊt manh món. Díi ngän cê cña §¶ng lµ kim chØ nam lµ M¸c - Lª nin vµ t tëng Hå ChÝ Minh chóng ta cóng khong thÓ ®èt ch¸y giai ®o¹n hay phñ nhËn hoµn toµn nh÷ng thµnh tùu mµ chñ nghÜa t b¶n ®¹t ®îc, nhÊt lµ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc . Theo Lªnin th× trong giai ®o¹n qu¸ ®é lªn x· héi chñ nghÜa , chóng ta kh«ng thÓ vuøt bá hoµn toµn chñ nghÜa t b¶n nhµ níc mµ ph¶i thÊy ®îc nh÷ng ®iÓm m¹nh cña nã dÓ ph¸t huy. Sau sù sôp ®æ cña Liªn x« vµ c¸c níc §«ng ¢u , hÖ thèng c¸c níc theo chñ nghÜa x· héi bÞ ¶nh hëng rÊt lín . Tuy nhiªn §¶ng vµ nh©n ®©n ViÖt Nam vÉn kiªn ®Þnh ®i theo con ®êng ®· chän vµ b¶o vÖ thµnh qu¶ C¸ch m¹ng. §Ó tiÕn lªn X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu khã kh¨n do xuÊt ph¸t ®iÓm rÊt thÊp , nÒn kinh tÕ l¹c hËu, khoa häc kÜ thuËt thÊp, tr×nh ®é qu¶n lÝ cßn yÕu kÐm ... Sau chiÕn th¾ng mïa xu©n n¨m 1975, ®Êt níc thèng nhÊt, c¶ níc cïng qu¸ ®é lªn CNXH trong ®iÒu kiÖn ®Êt níc chÞu ®ùng nh÷ng ®¶o lén kinh tÕ vµ x· hé`i víi quy m« lín sau cuéc chiÕn tranh ¸c liÖt, l©u dµi, t×nh h×nh thÕ giíi cã nh÷ng mÆt diÔn biÕn kh«ng thuËn lîi. §©y còng lµ thêi ®iÓm m« h×nh kinh tÕ tËp trung, quan liªu bao cÊp béc lé mét c¸ch toµn diÖn mÆt tiªu cùc cña nã mµ hËu qu¶ cña nã lµ xuÊt hiÖn cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ s©u s¾c vµo cuèi nh÷ng n¨m 70 ®Çu nh÷ng n¨m 80. * §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI cña §¶ng - bíc ngoÆt trong sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI thùc sù lµ ®¹i héi cña nh÷ng quyÕt s¸ch lín nh»m xoay chuyÓn t×nh h×nh vµ t¹o ra mét bíc ngoÆt cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc ta. ý nghÜa bíc ngoÆt ®îc thÓ hiÖn ë mÊy ®iÓm sau ®©y: - Thêi kú t×m tßi, thö nghiÖm tõ n¨m 1979 ®Õn n¨m 1986 ®· chuÈn bÞ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt cho c«ng cuéc ®æi míi cùc kú to 3 lín nµy. §©y lµ thêi kú vËn ®éng tiÖm tiÕn víi nh÷ng ®ét ph¸ quan träng ®Ó ®i ®Õn bíc nh¶y vät t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VI. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI lµ cét mèc më ra côc diÖn míi cña níc ta trªn con ®êng qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. Tõ nh÷ng quan ®iÓm nªu trªn cña c¸c §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, VIII, IX cña §¶ng vµ t c¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ta cã thÓ rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ ®Æc trng c¬ b¶n vµ chñ yÕu cña m« h×nh kinh tÕ míi nµy lµ: - ChuyÓn nÒn kinh tÕ tõ kinh tÕ hiÖn vËt, bao cÊp lµ chñ yÕu sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, díi sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §ã lµ c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt tèi u ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi mµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cuèi cung lµ n¨ng suÊt lao ®éng cao, chÊt lîng tèt, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm thÆng d. - §éng viªn mäi nh©n tè tÝch cùc cña c¸c htµnh phÇn kinh tÕ vµ duy tr× chóng trong mét thêi kú lÞch sö laau dµi theo quan ®iÓm kh«ng xo¸ bá véi v· mét c¸ch duy ý chÝ c¬ cÊu kinh tÕ kh¸ch quan, mµ ph¶i chÊn hng th¬ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhá, sö dông vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n t nh©n trong møc ®é cÇn thiÕt; ®ång thêi x©y dùng vµ cñng cè thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ kinh tÕ hîp t¸c dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng cu¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Thu hót m¹nh mÏ ®Çu t cña t b¶n bªn ngoµi vµ híng sù ph¸t triÓn Êy theo con ®êng chñ nghÜa t b¶n nhµ níc díi nh÷ng h×nh thøc vµ tr×nh ®é kh¸c nhau. M« h×nh kinh tÕ míi kh«ng ®èi lËp chñ nghÜa t b¶n víi chñ nghÜa x· héi mét c¸ch trõu tîng nh tríc, mµ lµ sö dông chñ nghÜa t b¶n vµo sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi, võa hîp t¸c võa ®Êu tranh. - Tuú theo tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt ®¹t ®îc trong thùc tÕ mµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt díi nh÷ng h×nh thøc phï hîp víi tr×nh ®é kh¸c nhau cña lùc lîng s¶n xuÊt ®Ó më ®êng cho lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn h¬n n÷a, tiÕn dÇn ®Õn tr×nh ®é x· héi ho¸ nÒn kinh tÕ trªn c¬ së chÕ ®é c«ng h÷u vª c¸c t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu díi nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp, tõ thÊp ®Õn cao. - Thùc hµnh nhiÒu chÕ ®é ph©n phèi kh¸c nhau tuú theo sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ së h÷u, tiÕn dÇn ®Õn sù thèng trÞ cña chÕ ®é ph©n phèi theo sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng. Thùc hiÖn nguyªn t¾c chung khuyÕn khÝch b»ng lîi Ých vËt chÊt ®i ®«i víi gi¸o dôc vµ ®éng viªn tinh thÇn. - Trong c¬ chÕ míi, kÕ ho¹ch vÉn ®ãng vai trß quan träng, lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc nhng chñ yÕu mang tÝnh chÊt ®Þnh híng, híng dÉn sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng, thÞ trêng trùc tiÕp híng dÉn c¸c tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh. 4 - NÒn kinh tÕ ®îc qu¶n lý b»ng c¸c ph¬ng ph¸p kinh tÕ lµ chñ yÕu, víi ®éng lùc thóc ®Èy lµ sù kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých cña toµn x· héi, lîi Ých cña tËp thÓ vµ lîi Ých riªng cña tõng c¸ nh©n, lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tríc m¾t.... - NÒn kinh tÕ më héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn nguyªn t¾c võa hîp t¸c võa c¹nh tranh vµ ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, tù chñ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. - Thùc tiÔn kinh tÕ ®Êt níc tõ khi chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ míi ®· vµ ®ang chøng minh tÝnh kh¸ch quan khoa häc, tÝnh hiÖu qu¶ cña m« h×nh kinh tÕ ®ã. ChØ trong mét thêi gian ng¾n, m« h×nh kinh tÕ míi ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu rÊt quan träng, gãp phÇn tÝch cùc ®a ®Êt níc tho¸t khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi gay g¾t vµ t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cho thêi kú ph¸t triÓn míi, thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Lµ mét m« h×nh kinh tÕ hoµn toµn míi, thêi gian ®a vµo thùc hiÖn cha ®îc bao l©u nªn chóng ta cha thÓ xem ®ã lµ mét m« h×nh ®· ®îc thiÕt kÕ xong xu«i, hoµn chØnh mµ cÇn cã thêi gian vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn ®Ó bæ sung, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn m« h×nh ®ã. 5