TiÓu luËn: TriÕt häc
Lêi më ®Çu
Lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi lµ lý luËn c¬ b¶n vµ gi÷ mét vÞ trÝ
hÕt søc quan träng cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö do K.Marx x©y dùng nªn.
Lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi ®· ®îc thõa nhËn lµ lý luËn khoa häc vµ lµ
ph¬ng ph¸p luËn c¬ b¶n trong viÖc nghiªn cøu lÜnh vùc häc. Nhê cã lý luËn
hÝnh thaÝ kinh tÕ – x· héi, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö x· héi häc K. Marx ®·
chØ râ nguån gèc, ®éng lùc bªn trong, néi t¹i cña sù ph¸t triÓn x· héi, chØ râ
®îc b¶n chÊt cña tõng chÕ ®é x· héi. Nh vËy qua lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ –
x· héi gióp chóng ta nghiªn cøu mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc vËn hµnh
cña x· héi trong mçi giai ®o¹n nhÊt ®Þnh.
Lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®· lçi thêi, l¹c hËu kh«ng thÓ ¸p dông
vµo ®iÒu kiÖn hiÖn nay mµ ph¶i thay thÕ b»ng mét lý luËn kh¸c. Tríc t×nh
h×nh ®ã buéc chóng ta lµm râ thùc chÊt cña lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vµ
gi¸ trÞ vÒ mÆt khoa häc, tÝnh thêi ®¹i cña nã lµ rÊt cÇn thiÕt ; vÒ thùc tiÔn níc
ta ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Trong qu¸ tr×nh ®ã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò khã kh¨n ®îc ®Æt ra ®ßi hái ph¶i nghiªn
cøu gi¶i quyÕt.
V× vËy em m¹nh d¹n nhËn ®Ò tµi: '' VËn dông Lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ
– x· héi ®Ó ph©n tÝch vai trß cña nhµ n íc ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt nam
hiÖn nay'' Qua bµi viÕt em thÊy cßn nhiÒu thiÕu sãt, b¶n th©n lµ ngêi Laos
nhËn thøc cã h¹n mong cã sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ThÇy c« vµ b¹n ®äc.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
Líp : Cao Häc 2006 - B4
Hµ néi: 25/ 1/ 2007
PhÇn I
Néi dung cña h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi
I. Kh¸i niÖm.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
1
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
H×nh th¸i kinh tÕ – x· héi lµ mét ph¹m trï cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö
dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö nhÊt ®Þnh, víi nh÷ng
quan hÖ s¶n xuÊt cña nã thÝch øng víi lùc lîng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é nhÊt
®Þnh vµ víi mét kiÕn tróc thîng tÇng ®îc x©y dùng lªn trªn nh÷ng quan hÖ s¶n
xuÊt ®ã.
1.KÕt cÊu vµ chøc n¨ng cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh h×nh th¸i kinh tÕ –
x· héi.
X· héi kh«ng ph¶i lµ tæng sè nh÷ng hiÖn tîng, sù kiÖn rêi r¹c nh÷ng c¸
nh©n riªng lÎ. X· héi lµ mét chØnh thÓ toµn vÑn cã c¬ cÊu phøc t¹p. Trong ®ã
cã nh÷ng mÆt c¬ b¶n nhÊt lµ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc
thîng tÇng. Mçi mÆt cã vai trß nhÊt ®Þnh vµ t¸c ®éng ®Õn mÆt kh¸c t¹o nªn sù
vËn ®éng cña c¬ thÓ x· héi. ChÝnh tÝnh toµn vÑn cña nã ®îc ph¶n ¸nh b»ng
kh¸i niÖm h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi.
Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nÒn t¶ng vËt chÊt kü thuËt cña mçi h×nh th¸i kinh tÕ
– x· héi. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña mçi h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi xÐt
®Õn cïng lµ do lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn qua
c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi nèi tiÕp nhau tõ thÊp lªn cao thÓ hiÖn tÝnh liªn
tôc trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi.
Quan hÖ s¶n xuÊt – quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
– lµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n, ban ®Çu vµ quyÕt ®Þnh tÊt c¶ mèi quan hÖ x· héi
kh¸c, kh«ng cã mèi quan hÖ ®ã th× kh«ng thµnh x· héi vµ quy luËt x· héi. Mçi
h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi l¹i cã mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt cña nã t¬ng øng
víi tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt, ®ã lµ tiªu
chuÈn kh¸ch quan ®Ó ph©n biÖt x· héi cô thÓ nµy víi x· héi cô thÓ kh¸c, ®ång
thêi tiªu biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö.
Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt lµ bé x¬ng cña ¬ thÓ x· héi hîp thµnh c¬ së h¹
tÇng. Trªn c¬ së nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt ®ã h×nh thµnh nªn nh÷ng quan ®iÓm
vÒ chÝnh trÞ, ph¸p lý, ®¹o ®øc, triÕt häc v.v...vµ nh÷ng thiÕt chÕ t¬ng øng hîp
thµnh kiÕn tróc thîng tÇng x· héi mµ chøc n¨ng x· héi cña nã lµ b¶o vÖ, duy
tr× vµ ph¸t triÓn c¬ s¬ h¹ tÇng sinh ra nã.
Ngoµi nh÷ng mÆt c¬ b¶n cña x· héi ®· ®Ò cËp ë trªn – lùc lîng s¶n xuÊt,
quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng tÇng – th× cßn cã nh÷ng quan hÖ d©n téc
quan hÖ gia ®×nh vµ c¸c sinh ho¹t x· héi kh¸c.
2. Sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù
nhiªn.
LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n nèi tiÕp nhau tõ
thÊp ®Õn cao. T¬ng øng víi mçi giai ®o¹n lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
2
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
Sù vËn ®éng thay thÕ nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi trong lÞch sö
®Òu do t¸c ®éng cña quy luËt kh¸ch quan, ®ã lµ qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn cña
x· héi. Marx viÕt : “T«i coi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi
lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn ”.
C¸c mÆt c¬ b¶n hîp thµnh mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi: lùc lîng s¶n
xuÊt quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng tÇng kh«ng t¸ch rêi nhau, mµ liªn hÖ
biÖn chøng víi nhau h×nh thµnh nªn nh÷ng quy luËt phæ biÕn cña x· héi. §ã lµ
quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt, quy luËt c¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc thîng tÇng vµ c¸c
quy luËt x· héi kh¸c. ChÝnh do t¸c ®éng cña quy luËt kh¸ch quan ®ã, mµ c¸c
h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi vËn ®éng vµ ph¸t triÓn thay thÕ nhau tõ thÊp lªn cao
trong lÞch sö nh mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn kh«ng phô thuéc vµo ý trÝ,
nguyÖn väng chñ quan cña con ngêi.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö tù nhiªn cña x· héi cã nguån gèc s©u xa ë sù
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt ®îc t¹o ra b»ng n¨ng thùc tiÔn cña con ngêi
xong kh«ng ph¶i con ngêi lµm ra theo ý muèn chñ quan. B¶n th©n n¨ng lùc
thùc tiÔn cña con ngêi còng bÞ quy ®Þnh bëi nhiÒu ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nhÊt
®Þnh. Ng¬× ta lµm ra lùc lîng s¶n xuÊt cña m×nh dùa trªn nh÷ng lùc lîng s¶n
xuÊt ®· ®¹t ®îc trong mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi ®· cã s½n do thÕ hÖ tríc
t¹o ra. ChÝnh tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt ®· quy ®Þnh mét c¸ch
kh¸ch quan tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é quan hÖ s¶n xuÊt, do ®ã, xÐt ®Õn cïng lùc l îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ
– x· héi nh mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. Trong c¸c quy luËt kh¸ch quan
chi phèi sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi th× quy luËt
vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt cã vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt. Lùc lîng s¶n
xuÊt, mét mÆt cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt, lµ yÕu tè b¶o ®¶m tÝnh kÕ thõa trong
sù ph¸t triÓn lªn cña x· héi quy ®Þnh khuynh híng ph¸t triÓn tõ thÊp. Quan hÖ
s¶n xuÊt lµ mÆt thø hai cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt biÓu hiÖn tÝnh gi¸n ®o¹n trong
sù ph¸t triÓn cñ lÞch sö. Nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi ®îc xo¸ bá vµ ®îc
thay thÕ b»ng nh÷ng kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt míi cao h¬n vµ h×nh th¸i kinh tÕ
– x· héi míi cao h¬n ra ®êi. Nh vËy, sù xuÊt hiÖn, sù ph¸t triÓn cña h×nh th¸i
kinh tÕ – x· héi, sù chuyÓn biÕn tõ h×nh th¸i ®ã lªn h×nh th¸i cao h¬n ®îc gi¶i
thÝch tríc hÕt b»ng sù t¸c ®éng cña quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n
xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quy luËt ®ã lµ khuynh híng tù t×m ®êng cho m×nh trong sù ph¸t triÓn thay thÕ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ Sinh viªn: ALu Lao Ly
3
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
x· héi. Nghiªn cøu con ®êng tæng qu¸t cña sù ph¸t triÓn lÞch sö ®îc quy ®Þnh
bëi quy luËt chung cña sù vËn ®éng cña nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt chóng ta nh×n
thÊy logic cña lÞch sö thÕ giíi.
V¹ch ra con ®êng tæng qu¸t cña lÞch sö, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ gi¶i
thÝch ®îc râ rµng sù ph¸t triÓn x· héi trong mçi thêi ®iÓm cña qu¸ tr×nh lÞch
sö. LÞch sö cô thÓ v« cïng phong phó, cã hµng lo¹t nh÷ng yÕu tè lµm cho qu¸
tr×nh lÞch sö ®a d¹ng vµ thêng xuyªn biÕn ®æi, kh«ng thÓ xem xÐt qu¸ tr×nh
lÞch sö nh mét ®êng th¼ng.
Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö, nh©n tè quyÕt ®Þnh qu¸
tr×nh lÞch sö, xÐt ®Õn cïng lµ nÒn s¶n xuÊt ®êi sèng hiÖn thùc. Nhng nh©n tè
kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ nh©n tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh c¸c nh©n tè kh¸c nhau cña
kiÕn tróc thîng tÇng ®Òu cã ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh lÞch sö. NÕu kh«ng tÝnh
®Õn sù t¸c ®éng lÉn nhau cña c¸c nh©n tè ®ã th× kh«ng thÊy hµng lo¹t nh÷ng
sù ngÉu nhiªn mµ tÝnh tÊt yÕu kinh tÕ xuyªn qua ®Ó tù v¹ch ra ®êng ®i cho
m×nh. V× vËy ®Ó hiÓu lÞch sö cô thÓ th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c nh©n
tè b¶n chÊt cã tham gia trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng lÉn nhau ®ã.
Cã nhiÒu ngyuªn nh©n lµm cho qu¸ tr×nh chung cña lÞch thÕ giíi cã tÝnh
®a d¹ng: ®iÒu kiÖn cña m«i trêng ®Þa lý cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn sù ph¸t
triÓn x· héi. §Æc biÖt ë buæi ban ®Çu cña sù ph¸t triÓn x· héi, thh× ®iÒu kiÖn
cu¶ m«i trêng ®Þa lý lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quy ®Þnh qu¸ tr×nh
kh«ng ®ång ®Òu cña lÞch sö thÕ giíi, cã d©n téc ®i lªn, cã d©n téc tr× trÖ l¹c
hËu. Còng kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn sù t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè nh nhµ níc,
tÝnh ®éc ®¸o cña nÒn v¨n ho¸ cña truyÒn thèng cña hÖ t tëng vµ t©m lý x· héi
v.v...®èi víi tiÕn tr×nh lÞch sö.
II. VËn dông lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi vµo ®iÒu
kiÖn ViÖt nam hiÖn nay.
1. TÊt yÕu kh¸ch quan cña con ®êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi.
ViÖc vËn dông lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña chñ nghÜa Mac-Lªnin
vµo viÖc ®Ò ra chiÕn lîc cho c¸ch m¹ng ViÖt nam tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. §êng lèi c¸ch m¹ng do chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ §¶ng ta nªu ra lµ sù vËn dông
s¸ng t¹o h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi vµo ®iÒu kiÖn ViÖt nam. §¶ng ta ®· kh¼ng
®Þnh r»ng sau khi ViÖt nam tiÕn hµnh c«ng viÖc c¸ch m¹ng d©n chñ nh©n d©n
sÏ tiÕn lªn lµm cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.
§©y lµ sù lùa chän ®óng híng ®i vµ x¸c ®Þnh môc tiªu cña sù ph¸t triÓn.
Chóng ta ®Òu biÕt, ®èi víi §¶ng ta, viÖc lùa chän vµ x¸c ®Þnh nµy ®Æt ra ngay
tõ n¨m 1930 vµ lu«n lu«n ®óng víi mäi sù biÕn ®éng trong thùc tiÔn ph¸t triÓn
cña c¸ch m¹ng ViÖt nam, trong lÞch sö ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña §¶ng vµ cña
Sinh viªn: ALu Lao Ly
4
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
d©n téc chÝnh c¬ng, s¸ch lîc v¾n t¾t do NguyÔn ¸i Quèc khëi th¶o vµ luËn v¨n
chÝnh trÞ cña §¶ng n¨m 1930 ®· ghi râ C¸ch m¹ng ViÖt nam sÏ ®i theo con ®êng “lµ t s¶n d©n quyÒn c¸ch m¹ng ®Ó ®i tíi x· héi céng s¶n” bá qua giai ®o¹n
ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa. Sù lùa chän nµy lµ kÕt qu¶ trùc tiÕp n¶y sinh tõ sù
gi¸c ngé chñ nghÜa M¸c-Lªnin, chñ nghÜa x· héi khoa häc ë l·nh tô NguyÔn
¸i Quèc sau mét thËp niªn (1911-1920) ®i t×m ®êng cøu níc vµ ®· t×m thÊy
chñ nghÜa Lªnin, ®· nhËn thøc râ c¸ch m¹ng ViÖt nam sÏ ®i theo con ®êng
C¸ch m¹ng th¸ng Mêi “§êng c¸ch mÖnh” (1927) lµ t¸c phÈm lý luËn macxÝt
®Çu tiªn ®îc x©y dùng trªn nÒn mãng cña t tëng ®ã. Trong t¸c phÈm quan
träng nµy NguyÔn ¸i Quèc ®· chØ râ:
“Trong thÕ giíi b©y giê chØ cã c¸ch mÖnh Nga lµ ®· thµnh c«ng vµ thµnh
c«ng ®Õn n¬i, nghÜa lµ d©n chóng ®îc hëng c¸i tù do h¹nh phóc, b×nh ®¼ng
thËt, chø kh«ng ph¶i tù do vµ b×nh ®¼ng gi¶ dèi nh ®Õ quèc Ph¸p khoe khoang
bªn Nam An” Ngêi kh¼ng ®Þnh, chØ cã chñ nghÜa Lªnin lµ ch©n chÝnh nhÊt,
ch¾c ch¾n nhÊt vµ c¸ch mÖnh nhÊt mµ chóng ta sÏ ®i theo. Tõ bíc ngoÆt n¨m
1920, khi NguyÔn ¸i Quèc trë thµnh ngêi cégn s¶n vµ cho ®Õn nh÷ng n¨m sau
nµy. NGêi ®Òu nhÊt qu¸n kh¼ng ®Þnh, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng d©n téc
chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng con ®êng c¸ch m¹ng v« s¶n, b»ng cuéc x©y
dùng chñ nghÜa x· héi míi, x· héi céng s¶n chñ nghÜa.
Khi miÒn B¾c ®· ®îc gi¶i phãng nhng miÒn Nam cßn ph¶i tiÕp tôc chiÕn
®Çu v× ®éc lËp tù do cña Tæ Quèc, t×nh h×nh lóc ®ã ®Æt ra c©u hái: MiÒn B¾c
cã nªn bíc ngay vµo thêi kú qu¸ ®é ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi hay kh«ng
khi khi môc tiªu ®éc l¹ap d©n téc cha ®îc gi¶i quyÕt xong ë miÒn Nam? §¶ng
ta kh¼ng ®Þnh lµ ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh hai nhiÖm vô c¸ch m¹ng: tiÕp tôc
cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ ë miÒn Nam vµ tiÕn hµnh x©y dùng chñ
nghÜa x· héi ë miÒn B¾c. Sù lùa chän nµy ®· ®îc thùc tiÔn x¸c nhËn lµ hoµn
toµn ®óng ®¾n. Kh«ng cã sù hËu thuÉn cña chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c, c¸ch
m¹ng miÒn Nam sÏ kh«ng cã nh÷ng ®¶m b¶o vËt chÊt vµ tinh thÇn cÇn thiÕt
cho th¾ng lîi.
Khi miÒn Nam ®· ®îc gi¶i phãng, ®Êt níc thèng nhÊt, mét vÊn ®Ò còng
®îc ®Æt ra lµ miÒn Nam sÏ cïng miÒn B¾c tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi hay t¹m
thêi dõng l¹i mét thêi gian ®Ó phôc håi sau chiÕn tranh? Cã thÓ nãi, sù lùa
chän nµy lµ mét thö th¸ch kh«ng kÐm phÇn phøc t¹p. §¶ng quyÕt ®Þnh c¶ níc
cïng ®i lªn chñ nghÜa x· héi. QuyÕt ®Þnh nµy ®· ®îc thùc tiÔn x¸c nhËn hoµn
toµn ®óng ®¾n.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
5
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
Vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80, kinh tÕ x· héi níc ta l©m vµo cuéc khñng
ho¶ng trÇm träng, chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u ®ang chao
®¶o. Nhng còng chÝnh vµo lóc Êy, §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh ®êng lèi ®æi míi, chñ
tr¬ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, héi
nhËp vµ më cöa víi bªn ngoµi. Mét lÇn n÷a sù kh¼ng ®Þnh cña §¶ng ta vÒ con
®êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ®· ®îc thùc tiÔn x¸c nhËn lµ ®óng ®¾n.
Vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80, kinh tÕ – x· héi níc ta l©m vµo cuéc khñng
ho¶ng trÇm träng chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u ®ang chao
®¶o. Nhng còng chÝnh vµo lóc Êy, §¶ng ta ®· quyÕt ®Þnh ®êng lèi ®æi míi, chñ
tr¬ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, héi
nhËp vµ më cöa víi bªn ngoµi. Mét lÇn n÷a sù kh¼ng ®Þnh cña §¶ng ra vÒ con
®êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ®· ®îc thùc tiÔn x¸c nhËn lµ ®óng ®¾n.
Cã thÓ nãi, nh÷ng quyÕt s¸ch cña §¶ng ta ë thêi kú nµy thÓ hiÖn sù n¨ng
®éng vÒ t duy lý luËn g¾n liÒn víi sù mÉn c¶m vÒ thùc tiÔn cïng b¶n lÜnh
chÝnh trÞ v÷ng vµng. §ã lµ sù kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu cña sù ®æi míi theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa: ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn, ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng khñng
ho¶ng, ®Ó vît qua nh÷ng k×m h·m cña m« h×nh cò – m« h×nh hµnh chÝnh bao
cÊp, ®Ó gi¶i phãng vµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña x· héi nh»m thùc
hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. §æi míi
kh«ng ph¶i lµ tõ bá chñ nghÜa x· héi, mµ lµ kh¼ng ®Þnh tÝnh quy luËt cña con
®êng ph¸t triÓn ®ã lµm cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi c«ng b»ng
v¨n minh. ®óng víi quy luËt kh¸ch quan h¬n phï hîp víi hoang c¶nh, ®iÒu
kiÖn thùc tÕ cña ®Êt níc víi xu thÕ, ®Æc ®iÓm cña thÕ giíi hiÖn ®¹i. §æi míi lµ
®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi hiÖu qu¶ h¬n lµm cho chñ nghÜa x· héi béc lé
vµ kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt u viÖt cña nã, tõng bíc ®Þnh h×nh vµ ph¸t triÓn trong
thùc tÕ, lµm cho “®êi sèng vËt chÊt ngµy cµng t¨ng, ®êi sèng tinh thÇn ngµy
cµng tèt, x· héi ngµy cµng v¨n minh, tiÕn bé” ®Ó cho nh©n d©n ta cã cuéc sèng
Êm no, h¹nh phóc®îc häc hµnh tiÕn bé vµ ph¸t triÓn mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o
cña m×nh” ®Ó cho “d©n thùc sù lµ chñ vµ lµm chñ lÊy x· héi vµ cuéc sèng cña
m×nh? Nh Hå ChÝ Minh ®· nhÊn m¹nh.
Nh vËy, ®i lªn x· héi chñ nghÜa lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, vµ nã ®îc thÓ hiÖn
trong c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng ta, ®æi míi ®Ó x¸c lËp mét sù æn ®Þnh míi
nh»m lµm cho ®Êt níc ®¹t tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §iÒu ®ã cã ngi· lµ chóng
ta ph¶i x¸c ®Þnh con ®êng x©y dùng chñ nghÜa x· héi víi sù n¨ng ®éng h¬n
Sinh viªn: ALu Lao Ly
6
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
n÷a tichs cùc h¬n n÷a, vµ phï hîp h¬n n÷a víi t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn ®¹i. ChÕ
®é x· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®ang x©y dùng sÏ lµ chÕ ®é ph¸t hiÖn vµ sö
dông tèt nhÊt nh÷ng nguån lùc cña chÝnh m×nh, trong ®ã søc m¹nh quyÕt ®Þnh
chÝnh lµ nguån lùc con ngêi. §ã lµ môc tiªu quan träng nhÊt cña chñ nghÜa x·
héi.
2. Nh÷ng nhiÖm vô cña thêi kú qu¸ ®é
Thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú t¹o c¬ së vËt chÊt vµ con ngêi cho chñ nghÜa x·
héi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nµy, víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cña ViÖt nam, ®·
®Æt ra cho chóng ta nh÷ng nhiÖm vô sau:
Thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Ó x©y dùng
c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. C«ng cuéc nµy ®Æt ra
nh÷ng nhiÖm vô lín mµ chóng ta cÇn gi¶i quyÕt: Cô thÓ lµ: t¹o ra nh÷ng ®iÒu
kiÖn thiÕt yÕu vÒ vËt chÊt, kü thuËt, con ngêi vµ khoa häc c«ng nghÖ, huy ®éng
mäi ngêi vèn, nguån lùc lao ®éng lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh nhng
bÒn v÷ng vµ trªn c¬ së n©ng cao mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi. Qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc cÇn ph¶i thùc hiÖn ngay mét sè néi dung c¬
b¶n sau;
+ T¨ng thªm tèc ®é vµ tû träng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n
+Dùa trªn sù thay ®æi vÒ c«ng nghÖ chóng ta ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu
nÒn kinh tÕ dÉn ®Õn t¨ng trëng nhanh vµ l©u bÒn.
+ KhuyÕn khÝch vµ ®µo t¹o nh÷ng tµi n¨ng trÎ nh»m t¹o ra ®éi ngò c¸n
bé kü thuËt cã tr×nh ®é cao.
+ Thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ kÕt hîp víi n¨ng lùc s¸ng t¹o cña
quÇn chóng. Muèn vËy ph¶i n¾m b¾t ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt
th«ng qua, c¸c c«ng ty t vÊn trong vµ ngoµi níc ®Ó ®¶m b¶o lùa chän c«ng
nghÖ chÝnh x¸c. Më réng liªn kÕt liªn doanh víi níc ngoµi ®Ó cã thÓ khai th¸c
c«ng nghÖ tiªn tiÕn mét c¸ch trùc tiÕp.
- X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo
®Þnh híng chñ nghÜa x· héi vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc. Muèn vËy cÇn ph¶i chÊn chØnh ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ khu
vùc doanh nghiÖp nhµ níc ®Ó lµm tèt vai trß hç trî vµ thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
ph¸t triÓn theo ®óng ph¸p luËt vµ quan träng nhÊt lµ ph¶i tõng bíc híng vµo
con ®êng t b¶n nhµ níc.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
7
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
- Ph¶i thËn träng trong sù ph¸t triÓn x· héi, më réng giao lu v¨n ho¸
víi níc ngoµi, ph¶i cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu chèng l¹i sù th©m nhËp cña c¸c lo¹i
v¨n ho¸ ®éc h¹i. KÕ thõa vµ ph¸t triÓn c¸c truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña
d©n téc.
- CÇn ph¶i tiÕp tôc ®æi míi bé m¸y nhµ níc theo híng tiÕn bé dùa trªn
nh÷ng c¬ së sau:
+ Chèng quan liªu chuyªn quyÒn ®éc ®o¸n trong bé m¸y nhµ níc.
+ Ph¶i ph©n biÖt râ chøc n¨ng c¶u c¸c cÊp c¸c ngµnh.
+ Ph¶i ®a ra mét hÖ thèng ph¸p luËt chÆt chÏ ®ång bé vµ cã tÝnh
kh¶
thi. Ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm chØnh mäi luËt ph¸p ®Ò ra.
PhÇn II
Vai trß cña Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ viÖt nam
Trong nh÷ng n¨m ®æi míi ta cã thÓ thÊy râ nh÷ng thµnh tùu mµ c¬ chÕ
mang l¹i. Nh÷ng u ®iÓm cña c¬ chÕ thÞ trêng lµ kh«ng thÓ phñ ®Þnh, nhng
chóng ta còng ph¶i thõa nhËn r»ng KTTT còng cã nh÷ng khuyÕt tËt vèn cã cña
nã. V× vËy kh«ng chØ tån t¹i c¬ chÕ thÞ trêng thuÇn tuý mµ cÇn cã sù can thiÖp
nhµ níc ®Ó söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña c¬ chÕ thÞ trêng h¬n n÷a ®Ó ®Þnh híng
cho nã ®i theo con ®êng XHCN ®iÒu tiÕt vÜ m« nhµ níc trong nÒn kinh tÕ.
Vai trß vµ chøc n¨ng kinh tÕ cña nhµ níc trong nÒn kinh tÕ viÖt nam
hiÖn nay. Muèn qu¶n lý nÒn kinh tÕ viÖt nam hiÖu qu¶ th× tríc hÕt ph¶i n¾m râ
nh÷ng quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng. Mäi chÝnh s¸ch nhµ níc ®Òu ph¶i dùa
trªn nh÷ng chÝnh s¸ch kh¸ch quan Êy. Sù qu¶n lý nhµ níc ViÖt Nam còng cã
nh÷ng ®iÓm gièng nh nhµ níc t b¶n ®ã lµ: thõa nhËn tÝnh ®éc lËp c¸c chñ thÓ
kinh tÕ ®Ó cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm lç
l·i; x©y dùng hÖ thèng thÞ trêng cí tÝnh c¹nh tranh, gi¸ c¶ chñ yÕu do thÞ trêng
quyÕt ®Þnh. X©y dùng c¬ chÕ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc nh»m híng dÉn,
gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ, h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ
trêng; x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt nh»m t¹o ra khu«n khæ cho nÒn kinh tÕ;
t«n träng vµ thùc hiÖn th«ng lÖ quèc tÕ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ.
Tuy nhiªn sù qu¶n lý kinh tÕ cña nhµ níc x· hé chñ nghÜa vµ sù qu¶n lý
kinh tÕ cña nhµ níc t b¶n cã sù kh¸c nhau râ rÖt. Sù qu¶n lý nhµ níc t s¶n ®èi
víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh»m ®em l¹i lîi nhuËn tèi ®a cho c¸c tæ chøc ®éc
quyÒn. Nhµ níc XHCN díi sù l·nh ®¹o ®¶ng céng s¶n qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ
trêng nh»m môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n
minh, ®¶m b¶o cho mäi ngêi cã cuéc sèng Êm no tù do h¹nh phóc.
Nhµ níc cã chøc n¨ng kinh tÕ sau:
Thø nhÊt: Nhµ níc ®¶m b¶o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ kinh tÕ x· héi vµ thiÕt
lËp khu«n khæ luËt ph¸p ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng kinh tÕ. Nhµ
Sinh viªn: ALu Lao Ly
8
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
níc ph¶i t¹o ra hµnh lang luËt ph¸p cho ho¹t ®éng kinh tÕ b»ng c¸ch ®Æt ra c¸c
®iÒu luËt c¬ b¶n vÒ quyÒn sö h÷u tµi s¶n vµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ.
Thø hai : Nhµ níc ®Þnh híng vµ ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m
®¶m b¶o kinh tÕ t¨ng trëng æn ®Þnh. Sö dông nh÷ng chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn
tÖ ®Ó æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m« t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ.
Thø ba : Nhµ níc ph¶i ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
Tr¸nh ®Ó cho nh÷ng doanh nghiÖp ch¹y theo lîi Ých kinh tÕ mµ ®Ó l¹i nh÷ng
hËu qu¶ vÒ « nhiÔm m«i trêng, c¹n kiÖt tµi nguyªn. Nhµ níc cã nhiÖm vô thùc
hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p b¶o vÖ c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn ®Ó n©ng cao tÝnh
hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng chÝnh trÞ.
Thø t : Nhµ níc h¹n chÕ kh¾c phôc nh÷ng mÆt tiªu cùc thùc hiÖn c«ng
b»ng x· héi. V× sù t¸c ®éng kinh tÕ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao kh«ng hoµn
toµn ®ång nghÜa víi nh÷ng môc tiªu CNXH v× ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i ®i ®«i
víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi.
§Ó thùc hiÖn vai trß vµ chøc n¨ng c¬ b¶n trªn nhµ níc cÇn cã mét c«ng
cô qu¶n lý ®ã lµ : HÖ thèng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch ho¸, lùc lîng kinh tÕ cña nhµ
níc, hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c«ng cô kinh tÕ.
HÖ thèng ph¸p luËt t¹o ra khu«n khæ cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ ho¹t
®éng, ph¸t huy c¸c mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng. HÖ thèng ph¸p luËt bao trïm mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi, ®iÒu chØnh
hµnh vi cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn sù ®iÒu
tiÕt cña nhµ níc.
KÕ ho¹ch ho¸ c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
lµ sù ®iÒu tiÕt cña thÞ trêng lµ c¬ së ph©n phèi c¸c nguån lùc. Cßn kÕ ho¹ch
kh¾c phôc tÝnh tù ph¸t cña nÒn kinh tÕ viÖt nam
Lùc lîng kinh tÕ cña nhµ níc kinh tÕ nhµ níc ph¶i ®ãng vai trß tiªn
phong chñ ®¹o hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN.
HÖ thèng chÝnh s¸ch vµ c«ng cô kinh tÕ
+ ChÝnh s¸ch tµi chÝnh th«ng qua viÖc h×nh thµnh vµ x©y dùng ng©n
s¸ch nhµ níc. Nhµ níc ®îc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ x©y dùng kÕt cÊu
h¹ tÇng ®¶m b¶o c«ng b»ng trong ph©n phèi vµ thc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh.
+ ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ: lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« träng yÕu, vai trß cña nã
trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« ngµy cµng t¨ng cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ
trêng ®Þnh híng XHCN chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ph¶i khèng chÕ ®îc lîng tiÒn ph¸t
hµnh vµ tæng quy m« cho tÝn dông.
+ C¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ ®èi ngo¹i
§Ó më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i nhµ níc sö dông
nhiÒu c«ng cô trong ®ã chñ yÕu lµ thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®¶m b¶o tÝn dông xuÊt
khÈu, trî cÊp xuÊt khÈu. Th«ng qua c¸c c«ng cô ®ã, b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt
trong níc , n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë ní ta. B¶o vÖ lîi Ých quèc gia
trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
9
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
3. Gi¶i ph¸p n©ng cao vai trß nhµ níc
Trªn c¬ së ph©n tÝch nhµ níc ®· lµm ®îc vµ cha lµm ®îc trong thêi gian
võa qua.ta cã thÓ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao vai trß cña nhµ níc
trong nÒn kinh tÕ viÖt nam.
1-TiÕp tôc qu¸ tr×nh vµ tù do ho¸ gi¸ c¶, th¬ng m¹i ho¸ nÒn kinh tÕ mét
c¸ch triÖt h¬n.
Kh¸c víi thêi k× nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, hÇu hÕt gi¸ c¶, s¶n
lîng do nhµ níc quy ®Þnh. Trong thêi k× kinh tÕ thÞ trêng vÊn ®Ò chung ta ph¶i
®Æt ngîc h¼n l¹i: khuyÕn khÝch c¹nh tranh, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®éc quyÒn.
Trªn thÞ trêng níc ta, gi¸ c¶ cßn diÔn biÕn kh¸ phøc t¹p. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
l¹m ph¸p t¨ng l»m ¶nh hëng lín ®Õn ®êi sèng x· héi. Nhµ níc ph¶i cã biÖn
ph¸p hÕt søc linh ho¹t vµ phï hîp víi thùc tiÔn.
a-C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý gi¸ c¶ trªn thÞ trêng ®éc quyÒn.
ThÞ trêng ®éc quyÒn nhµ níc ta ®· thu hÑp nhiÒu nhng vÉn cßn mét sè
ngµnh nh ®iÖn lùc, bu chÝnh viÔn th«ng ... §©y lµ nh÷ng ngµnh then chèt trong
nÒn kinh tÕ , chØ nhµ níc míi cã thÓ cã ®iÒu kiÖn ®¶m nhËn, x©y dùng vµ duy
tr× ph¸t triÓn sù qu¶n ly ®iÒu hµnh tËp trung cña nhµ níc lµ tÊt yÕu vµ cÇn thiÕt.
Nhµ níc qu¶n lý gi¸ c¶ cña nh÷ng s¶n phÈm nµy b»ng h×nh thøc sau:
_ Quy ®Þnh gi¸ chuÈn ®èi víi hµnh, dÞch vô ®éc quyÒn
_ Quy ®Þnh chÝnh s¸ch c¬ chÕ qu¶n lý cíc bu chÝnhviÔn th«ng quèc tÕ.
_ Quy ®Þnh chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n ly sö dông tµi nguyªn tù nhiªn
trong ®ã cã gi¸ cho thuÕ ®Êt.
Trong t¬ng lai nhµ níc ph¶i tõng bíc xoa bá ®éc quyÒn, liªn doanh më
réng hîp t¸c víi níc ngoµi ®µu t c¬ së vcËt chÊt trang thiÕt bÞ , khuyÕn khÝch
c¹nh tranh trong kinh doanh.
b- C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý gi¸ c¶ trªn thÞ trêng c¹nh tranh
§èi víi mét sè s¶n phÈm quan träng võa cã sù tham gia cña nhµ
níc võa cã sù tham gia cña c¸c c¸c ®¬n vÞkinh tÕ , nhµ níc quy ®Þnh “gi¸ tíi
h¹n” nh : gi¸ tèi ®a hµng chuÈn, gi¸ tèi ®a níc m¸y t¹i thµnh phè, khu c«ng
nghiÖp, gi¸ xuÊt khÈu tèi thiÓu ...
§èi víi mÆt hµng kh¸c nhµ níc qu¶n lý gi¸ th«ng qua biÖn ph¸p sau:
_ Quy ®Þnh chÝnh s¸ch c¬ chÕ qu¶n lý gi¶ ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng
c¬ b¶n thuéc së h÷u nhµ níc t s¶n cè ®Þnh thuéc s¬ h÷u nhµ níc nhîng b¸n.
_ Tæ chøc ®¨ng kÝ hiÖp th¬ng gi¸, niªm yÕt gi¸.
_ Thùc hiÖn chÝnh s¸ch biÖn ph¸p b×nh æn gi¸ mét sè hµng, dÞnh vô thiÕt
yÕu, b¶o hé s¶n xuÊt trong níc.
_ Thanh tra sö lÝ vi ph¹m kØ luËt vÒ gi¸.
c- H×nh thµnh ®Çy ®ñ c¸c thÞ trêng cÇn thiÕt co viÖc th¬ng m¹i ho¸ nÒn
kinh tÕ nh: thÞ trêng vèn, thÞ trêng lao ®éng ®a thÞ trêng nµy vµo ho¹t ®éng.
M« h×nh thÞ trêng vèn ë VN ph¶i lµ m« ho×nh ®Æc thï cã sù kÕt hîp c¸c
yÕu tè c¸c lo¹i h×nh thÞ trêng vèn “më” vµ “®ãng” nhµ níc ¬ph¶i ban hµnh c¸c
Sinh viªn: ALu Lao Ly
10
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p c¬ chÕ tæchøc vµ trùc tiÕp qu¶n li thÞ trpêng chøng
kho¸n.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n trùc tiÕp cho h×nh thµnh thÞ trêng vèn VN hiÖn
nay lµ:
_ Thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt tÝn dông theo c¬ chÕ thÞ trêng, l·i xuÊt
ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n quy ®Þnh gi¸ c¶ cña c¸c chøng
kho¸n.
_ §a d¹ng ho¸ c«ng cô ho¹t ®éng trªn thÞ trêng tµi chÝnh nh cæ phiÕu,
tr¸i phiÕu, tÝn phiÕu.
_ §a d¹ng ho¸ m« h×nh tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng ®a n¨ng vµ c¹nh
trang theo c¬ chÕ thÞ trêng.
_ T¹o lËp m«i trêng ®Çu t ch¾c ch¾n.
_ T¹o lËp lßng tin d©n chóng vµo hÖ thèng tµi chÝnh trong níc.
_ Nhµ níc ph¶i cã quan ®iÓm râ rµng nhÊt qu¸n vÒ chÕ ®é së h÷u.
_ ChÝnh s¸ch h¹ tÇng th«ng tin liªn l¹c tèt.
_ M«i trêng ph¸p lý ®Çy ®ñ ®ång bé.
_ ChÝnh s¸ch vèn nãi chung thÞ trêng vèn nãi riªng ph¶i tiÕn hµnh ®ång
bé víi chÝnh s¸ch kh¸c vµ thÞ trêng kh¸c.
_ §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé ®ñ tr×nh ®é, am hiÓu nghiÖp vô trªn thÞ trêng
vèn.
d- T¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ.
Tù do ho¸ ngo¹i th¬ng ¸p dông chÝnh s¸ch tù do bu«n b¸n b¶o vÖ mËu
dÞch «n hµo. Qu¶n ly tèt viÖc nhËp khÈu. Tham gia vµo c¸c thÞ trêng míi(hiÖn
nay níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ra nhËp WTO)
2- §a d¹ng ho¸ chÕ ®é së h÷u theo xu híng phat triÓn doanh nghiÖp t
nh©n, ®æi míi ph¬ng thøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ níc
cho phï hîp c¬ chÕ thÞ trêng.
3- T¨ng cêng kh¼ n¨ng kiÓm kª kiÓm so¸t cña nhµ níc ®èi víi sù ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp.
Nhµ níc kh«ng han chÕ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nhng mÆt
kh¸c t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm kª kiÓm so¸t ®¶m b¶o m«i trêng kinh doanh
lu«n trong s¹ch vµ r¨ng nguån thu tõ thuÕ cho ng©n s¸ch. Nhµ níc cÇn ph¶i:
_ T¹o hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp tù do kinh doanh.
_Thµnh lËp c«ng ty kiÓm to¸n t nh©n vµ nhµ níc ®Æt díi sù qu¶n lý vµ
chØ ®¹o néi vô cña bé t ph¸p.
_ Thùc hiÖn chÕ ®é nghiªm ngÆt ®¨ng kÝ hÖ thèng kÕ to¸n.
4- C¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh, hiÖn ®¹i ho¸ nhµ níc.
Bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh níc ta cßn kh¸ cång kÒnh chång chÐo. TÖ
quan liªu tham nhòng cßn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch. Chóng ta ph¶i rµ so¸t lo¹i bá
nh÷ng quy ®Þnh, ph¬ng thøc tæ chøc cò, ®¶m b¶o sù qu¶n lý hiÖu qu¶, kh«ng
chång chÐo. N©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé nhµ níc ®¶m b¶o ngêi qu¶n lý
®ñ tr×nh ®é, chuyªn m«n, nhËn thøc b¶n lÜnh chÝnh trÞ. §a hÖ thèng tin häc vµo
qu¶n lý ®¶m b¶o sù kh¸ch quan khoa häc, tiÕt kiÖm thêi gian.
5- §èi víi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ theo xu híng kÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh híng
®ång thêi ®æi míi hÖ thèng môc tiªu ®Þnh híng.
6- §æi míi hÖ thèng th«ng tin kiÓm tra theo yªu cÇu c¬ chÕ thÞ trêng.
§Ó phï hîp víi c¬ chÕ míi vµ lµm ®óng chøc n¨ng, m« t¶ thùc tr¹ng thÞ
trêng hµng, dÞch vô dù b¸o xu hãng b¸o ®éng gi÷a cung vµ cÇugi¸ c¶ vµ vµ c¸c
tr¹ng th¸i cña s¶n lîng viÖc lµm, gi¸ c¶ ph¶i c¨n cø vµo hÖ thèng môc tiªu
qu¶n lý theo c¬ chÕ míi, hÖ thèng chØ tiªu kÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh híng theo c¬ chÕ
Sinh viªn: ALu Lao Ly
11
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
míi c¶i t¹o kªnh thÞ trêng vµo hÖ hÖ thèng chØ tiªu thÞ trêng kinh tÕ qu¶n ly
cho phï hîp víi viÖc ®iÒu hµnh qu¶n lý kinh tÕ theo c¬ chÕ míi.
7- §æi míi c«ng thøc sö dông c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ theo yªu cÇu kinh
tÕ thÞ trêng, t¹o c¬ chÕ phï hîp víi chÝnh s¸ch, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«.
8-§æi míi hÖ thèng ph¸p chÕ theo ®Þnh híng d©n chñ ho¸ nÒn kinh tÕ.
9- Hoµn thiÖn ®æi míi qu¶n lý nhµ níc vÒ tiÒn tÖ tÝn dông ng©n hµng.
10-æn ®Þnh gi¸ c¶, kiÒm chÕ l¹m ph¸t.
11- §æi míi chÕ ®é tiÒn l¬ng.
12- T¨ng cêng phèi hîp c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«.
§Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu æn ®Þnh h×nh th¸i kinh tÕ mµ §¶ng ®Ò ra lµ
lµm cho d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh, ®Êt níc chuyÓn m×nh
lªn chñ nghÜa x· héi th× ®i ®«i víi viÖc cñng cè, hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt,
chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, v× kh«ng cã lùc lîng s¶n
xuÊt hïng hËu víi n¨ng suÊt cao th× kh«ng thÓ nãi ®Õn mét nÒn kinh tÕ v÷ng
m¹nh.
Mµ muèn cã n¨ng suÊt lao ®éng cao th× kh«ng chØ dùa vµo n«ng nghiÖp,
sö dông lao ®éng thñ c«ng mµ ph¶i ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®i lªn ®æi míi c«ng
nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i. Nãi c¸ch kh¸c lµ Nhµ níc ta ®· tiÕn hµnh theo hiÖn
®¹i ho¸. §ã lµ bíc ®i tÊt yÕu cña mét quèc gia muèn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ
l¹c hËu, nghÌo nµn vµ ®ã còng lµ xu thÕ chung cña lÞch sö.
Mét lÇn n÷a ta kh¼ng ®Þnh tÝnh tÊt yÕu cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®a
®Êt níc ta vît qua mét chÆng ®êng dµi ®i lªn mét x· héi hoµn thiÖn. §ã lµ sù
®i lªn ngµy cµng cao cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn so víi c¸c níc ph¸t triÓn.
NhËn ®Þnh ®îc nh÷ng ®iÒu nãi trªn vµ nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra
tõ thùc tÕ. ViÖt Nam, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh t tëng nhËn thøc mét c¸ch ®óng ®¾n
h¬n vµ ®· t¹o ra ®îc vai trß cña nã trong viÖc vËn dông h×nh th¸i kinh tÕ x·
héi th«ng qua c¸c vÊn ®Ò sau:
1.X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ míi.
Ngµy nay kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ngµnh c«ng
nghiÖp mµ cßn lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi sù ®æi míi
c¬ b¶n vÒ h×nh th¸i kinh tÕ vµ tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã t¹o ra
sù c©n ®èi hµi hoµ gi÷a c¸c ngµnh trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc doanh.
§æi míi c¶ t duy suy nghÜ vµ hµnh ®éng. C«ng cuéc ®æi míi mµ §¶ng
®· lùa chän lµ ®óng ®¾n, con ®êng ®ã lµ c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi
viÖc h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch kinh tÕ.
* Ph¬ng híng cô thÓ.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
12
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
Gi¶i quyÕt lµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu “c«ng - n«ng nghiÖp vµ dÞch vô” phï
hîp víi xu híng “më” cña nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò nµy ®îc gi¶i quyÕt t¹o nÒn t¶ng
v÷ng ch¾c cho viÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng hîp lý trong c¸c ngµnh kinh tÕ vµ
®iÒu chØnh hîp lý víi c¬ cÊu ®Çu t.
Híng chuyÓn dÞch ®ã lµ gi¸ trÞ c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng nhanh, tØ lÖ s¶n lîng chiÕm phÇn lín trong GDP... TØ träng gi¸ trÞ s¶n lîng n«ng nghiÖp gi¶m
dÇn ( nhng lîng tuyÖt ®èi t¨ng hµng n¨m).
+ N«ng nghiÖp (kÓ c¶ l©m ng nghiÖp): trong mét sè n¨m tríc m¾t vÉn ®îc
coi lµ mÆt trËn hµng ®Çu. Nhµ níc cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t
vèn khoa häc c«ng nghÖ nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh tiÒm n¨ng cña c¸c vïng,
h×nh thµnh nh÷ng vïng chuyªn canh... t¹o c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i hîp lÝ ®a
d¹ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë níc ta .
+ C«ng nghiÖp: §· h×nh thµnh mét sè ngµnh c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cã hµm lîng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trªn c¬ së nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn
ph¶I ®¹t ®îc ®ã lµ: ®iÖn tö tin häc, c«ng nghiÖp sinh häc, vËt liÖu míi vµ c¬
khÝ chÝnh x¸c.
§a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng ®i tríc mét bíc gåm n¨ng lîng (§iÖn than, dÇu khÝ) giao th«ng vËn t¶i.
Tõ nay ®Õn n¨m 2010 Nhµ níc ta ph¸t triÓn tiÕp mét sè ngµnh s¶n xuÊt
tiªu dïng vµ xuÊt khÈu ®i ®«i víi viÖc h×nh thµnh mét sè c«ng nghiÖp t liÖu
cÇn thiÕt.
+ C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng thæ thuû s¶n: ®· ®îc chó träng nh»m n©ng
cao gi¸ trÞ cña c¸c mÆt hµng l¬ng thùc thùc phÈm nh»m thu hót kh¸ch hµng
trªn thÞ trêng quèc tÕ.
+ DÞch vô: §èi víi ta hiÖn nay ph¶i hÕt søc coi träng vµ ph¸t huy thÕ m¹nh
cña c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ®Æc biÖt lµ dÞch vô cã thu ngo¹i tÖ m¹nh nªn Nhµ níc ta ®· n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng trªn toµn quèc.
N©ng cao n¨ng lùc vµ tr×nh ®é hiÖn ®aÞ vµ c¸c ngµnh dÞch vô kü thuËt,
ng©n hµng, bu chÝnh viÔn th«ng.
C¸c dÞch vô vÒ hµng h¶i vµ hµng kh«ng cã triÓn väng to lín, chóng ta
chó träng ph¸t triÓn c¸c dÞch vô vËn t¶i biÓn, dÞch vô vËn t¶i biÓn qu¸ c¶nh.
Ngoµi ra vÊn ®Ò ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi vµ tranh thñ vèn ®Çu t
Nhµ níc còng nh vÊn ®Ò gi¶i quyÕt sím ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
13
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
2.C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
Níc ta hiÖn nay lµ mét Nhµ níc víi 80% d©n c ®ang sinh sèng b»ng s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp. §©y lµ mét ®Þa bµn tËp trung ®¹i bé phËn ngêi nghÌo. V×
vËy, ph¸t triÓn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi n«ng th«n ®· ®ang vµ sÏ lµ mèi quan
t©m hµng ®Çu cña chóng ta. Song n«ng nghiÖp kh«ng thÓ tù m×nh thay ®æi,
®æi míi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt c«ng nghÖ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¨ng trëng nhanh
®Ó t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho n«ng d©n mµ ph¶i cã t¸c ®éng m¹nh
mÏ cña c«ng nghiÖp, dÞch vô . ChØ cã nh vËy sÏ xo¸ vì ®îc tr¹ng th¸i tr× trÖ
cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo n©ng cao møc
thu nhËp b×nh qu©n.
PhÇn trªn ®· cho ta thÊy §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· lµm ®îc nh÷ng g× mµ
thùc tÕ trong mÊy n¨m chuyÓn ®æi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc ph¸t triÓn râ rÖt.
H¬n n÷a theo kinh nghiÖm cña c¸c níc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng sù ph¸t triÓn
c«ng nghiÖp giai ®o¹n ®Çu chñ yÕu ®îc ®a vµo nÒn t¶ng cña n«ng nghiÖp.
C«ng nghiÖp ho¸ ph¶i t¹o c¬ së cho c«ng nghiÖp n«ng th«n ph¸t triÓn.
Nhµ níc ®· khuyÕn khÝch c¬ së c«ng nghiÖp n«ng th«n thu hót c«ng
nghiÖp chÕ t¹o vµ dÞch vô qua ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë n«ng th«n. ChÝnh v×
nh÷ng bíc ®ã mµ viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ x· héi ë n«ng th«n lµ
mét viÖc lµm cÇn thiÕt trong thêi gian tríc m¾t nh»m ®Èy tíi mét bíc c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta trong nh÷ng n¨m tíi.
* ChÝnh s¸ch ®êng lèi ®Ó ph¸t triÓn ®Èy m¹nh h¬n n÷a nÒn kinh tÕ ViÖt
nam hiÖn nay
Trong khu vùc n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp ph¬ng híng hµng chiÕn lîc ®ã
lµ thay thÕ nhËp khÈu vµ cã hiÖu qu¶ thÊp b»ng hµng ho¸ cã chÊt lîng cao ®Ó
xuÊt khÈu. NhiÒu ngêi cho r»ng ®©y lµ híng sai lÇm nhng thùc tÕ kh«ng ph¶i
vËy.
N«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt cã ®Æc trng lµ s¶n phÈm nã cÇn thiÕt cho
mäi cuéc sèng hµng ngµy. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cung cÊp s¶n phÈm
®ñ trong níc råi míi xuÊt khÈu lµ mét lÏ ®¬ng nhiªn nh÷ng c«ng cô s¶n phÈm
chØ trong níc cßn víi x· héi lµ mét lÏ ®¬ng nhiªn bëi ta kh«ng thÓ nhËp l¬ng
thùc mµ l¹i kh«ng s¶n xuÊt ®îc ra.
Tuy nhiªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn ®îc qu¸ tr×nh ®Çu t khoa häc - c«ng
nghÖ ®Ó ®em l¹i chÊt lîng cao cho s¶n phÈm. C«ng nghiÖp nhÑ cÇn ®îc ph¸t
Sinh viªn: ALu Lao Ly
14
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
triÓn trong lÜnh vùc n«ng nghÖ lµ c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt thuèc trõ s©u ph©n
bãn vi sinh c©y kh«ng g©y ®éc h¹i.
3.§æi míi kÕt cÊu c¬ së h¹ tÇng
KÕt cÊu h¹ tÇng võa lµ ®iÒu kiÖn, võa lµ môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. §Ó chuÈn bÞ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao h¬n vµo nh÷ng n¨m
bíc sang thÕ kû 21 th× c¬ së h¹ tÇng cÇn ph¶i ®îc hiÖn ®¹i ho¸ mét phÇn ®¸ng
kÓ. §ã lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ph¶i ®îc n©ng cÊp cao h¬n n÷a, hiÖn ®¹i
ho¸ sím hÖ thèng bu chÝnh viÔn th«ng trong vµ ngoµi níc, b¶o ®¶m cung cÊp
®iÖn cho ®« thÞ, cho c«ng nghiÖp ph¶i liªn tôc, ph¶i ®iÖn khÝ ho¸ mét phÇn
quan träng. Ngµy nay Nhµ níc ta ®· ®Çu t vµo c¸c vïng n«ng th«n cung cÊp níc s¹ch cho ®« thÞ tõng bíc hoµn chØnh kÕt cÊu h¹ tÇng cho tõng vïng l·nh
thæ, nhÊt lµ khu vùc c«ng nghiÖp, c¸c ®« thÞ lín ®Òu ®îc n©ng cÊp.
Tõ nay ®Õn 2010 vµ sau ®ã chóng ta cã nhiÒu dù ¸n x©y dùng kÕt cÊu h¹
tÇng quy m« lín nh : x©y dùng tuyÕn ®êng quèc lé 1A, tuyÕn ®êng nèi liÒn
B¾c - Trung - Nam ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, luËn chøng kinh tÕ khoa häc ®·
phª duyÖt víi trªn 50 c«ng ty trong vµ ngoµi níc tham gia ®Êu thÇu víi sè vèn
h¬n 2 tû USD. Mét lo¹t c¸c c¶ng bÕn ®îc x©y dùng míi, n©ng cÊp (c¶ng Dung
QuÊt ®îc ®Çu t h¬n 1 tû USD trong t¬ng lai sÏ tÝnh thµnh c¶ng biÓn lín vµo
bËc nhÊt §«ng Nam ¸).
Nh×n l¹i nÒn kinh tÕ níc ta tõ nh÷ng n¨m qua, mét sè ®· ph¸t huy hiÖu
qu¶ kinh tÕ cña nã nh nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh, khu gang thÐp Th¸i
Nguyªn ®ang ®i vµo ®æi míi c«ng nghÖ, nhµ m¸y xi m¨ng BØm S¬n, Hoµng
Th¹ch. Chóng ta thÊy ®îc nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng,
Trong t¬ng lai ta sÏ x©y dùng trung t©m §¹i häc, khoa häc c«ng nghiÖp, y tÕ
thÓ dôc, trung t©m quèc gia.
4.Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Sau nh÷ng n¨m më cöa, nÒn kinh tÕ cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch cña
§¶ng vµ Nhµ níc khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. Kh«ng nh
tríc kia ngµy nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tõ quèc doanh ®Õn t nh©n ph¸t huy
hÕt tiÒm n¨ng cña m×nh n»m trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Chóng bæ sung cho
nhau c¹nh tranh nhau t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ®Èy níc ta lªn mét
nÊc thang cao h¬n cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Kinh nghiÖm cña chÝnh níc ta ®· chøng tá ViÖt nam ®ßi hái ph¶i cã sù
tham gia cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cã nh vËy
Sinh viªn: ALu Lao Ly
15
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
chóng ta míi ph¸t huy ®îc t tëng Hå ChÝ Minh “ §oµn kÕt, ®oµn kÕt, ®¹i ®oµn
kÕt”.
Trong thêi gian tíi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t huy
tÝnh n¨ng ®éng cña Ngêi trong c«ng cuéc ®æi míi vµ x©y dùng tæ quèc chóng
ta cÇn t¨ng cêng qu¶n lý chØ ®¹o thèng nhÊt qu¸ tr×nh më cöa, chuÈn bÞ tèt c¸c
ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch, dù ¸n hîp t¸c víi bªn ngoµi. §ång thêi ph¶i qu¸n triÖt
c¸c quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng ®· ®Ò ra. §ã lµ vÊn ®Ò träng t©m nhÊt cña chÝnh s¸ch
®æi míi mµ §¶ng ta ®Ò ra song ta cÇn ph¶i kÕt hîp víi nh÷ng chÝnh s¸ch kh¸c
nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn c¸c ®Þa bµn thuËn lîi cã ®iÒu kiÖn . HiÖn nay, ta
®ang chñ tr¬ng ®Çu t thóc ®Èy m¹nh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng
l©m thuû s¶n, c¬ khÝ, ®iÖn tö tin häc, c¸c ngµnh nguyªn vËt liÖu.
* Mét sè vÊn ®Ò cÇn lu ý
X· héi lu«n lu«n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng, do ®ã ë níc ta
khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ còng ph¶i ®Æt trong quy luËt vËn
®éng. Muèn t¹o ra nh÷ng bíc chuyÓn biÕn tÝch cùc cña nÒn kinh tÕ níc ta ®ßi
hái c¸c néi dung cña h×nh th¸i kinh tÕ còng nh ph¶i thêng xuyªn thay ®æi vµ
bæ sung.
C¸c néi dung trong h×nh th¸i kinh tÕ ph¶i liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ
bæ sung cho nhau. Quan träng nhÊt lµ lu«n ph¶i chó ý ®Õn viÖc x©y dùng quan
hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt,
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc thîng tÇng.
Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh cÇn ph¶i ®a con ngêi lªn vÞ trÝ trung t©m ®Æc
biÖt lµ con ngêi lao ®éng. §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ®Ó x©y dùng mét
nÒn kinh tÕ m¹nh bÒn v÷ng, kh«ng thÓ chØ dùa vµo vay mîn hay bá tiÒn ra
mua c«ng nghÖ cña níc ngoµi mµ ph¶i dùa trªn c¬ së kh¶ n¨ng, trÝ tuÖ, ph¶I
b»ng t tëng v¨n ho¸ cña m×nh míi cã thÓ biÕn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña thÕ giíi
thµnh c¸i cu¶ m×nh.
Kh«ng thÓ dùa trªn vµi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn hay vµo sè lîng
nh÷ng má than, giÕng dÇu, ®ån ®iÒn cao su hay ruéng ®ång cã s½n mµ ph¶i
biÕt ph¸t huy yÕu tè con ngêi. §©y còng lµ bµi häc rót ra tõ thùc tiÔn cña
nhiÒu níc trªn thÕ giíi cã kinh tÕ ph¸t triÓn nh: NhËt, Hµn Quèc, §µi Loan,
Hång K«ng. . . ph¸t triÓn con ngêi trë thµnh xu thÕ kh¸ch quan trong x· héi
hiÖn ®¹i, lµ c¬ së tiÒn ®Ò vµ thíc ®o cho sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. §©y lµ
chuyªn ®Ò réng lín vµ toµn diÖn bao trïm toµn bé sù ph¸t triÓn xoay quanh
con ngêi.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
16
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
NÕu ta coi ph¸t triÓn con ngêi lµ mét môc tiªu ®Çu tiªn, lµ ®éng lùc c¨n
b¶n ®Ó ph¸t triÓn x· héi, lÊy viÖc n©ng cao mÆt b»ng d©n trÝ vµ ®µo t¹o båi dìng nguån nh©n lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn vµ xem ®ã lµ
nh©n tè quyÕt ®Þnh th¸ng lîi cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
H×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña tÊt c¶ thµnh phÇn kinh tÕ trong ®ã nhµ níc
®ãng vai trß chñ ®¹o, c¸n bé vµ c«ng chøc nhµ níc nãi chung, c¸n bé kü thuËt,
c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ nãi riªng lµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu vµ quyÕt ®Þnh.
§¹i héi lÇn thø IX ®· x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé cã b¶n lÜnh chÝnh trÞ
v÷ng vµng thµnh th¹o chuyªn m«n nghiÖp vô cã kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu cña t×nh h×nh nhiÖm vô trong thêi kú míi - thêi kú ®Èy m¹nh nÒn
kinh tÕ
Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸ch m¹ng còng cã nh÷ng thuËn lîi nhng bªn
c¹nh ®ã cã rÊt nhiÒu khã kh¨n ®ßi hái chóng ta ph¶i cã c¸ch nh×n nhËn vµ ph¬ng ph¸p khoa häc s¸ng t¹o, ph¶i cã quan ®iÓm kh¸ch quan toµn diÖn ph¸t
triÓn.
Chóng ta ph¶i lu«n lu«n ®Ò cao vai trß cña h×nh th¸i kinh tÕ lÊy chñ
nghÜa m¸c Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng t tëng cña §¶ng lµm
kim chØ nam cho c«ng nghiÖp ta, cho c¸ch m¹ng níc ta, cho d©n téc, ph¸t triÓn
®æi míi kinh tÕ t duy ë níc ta, ®a níc ta lªn con ®êng x· héi chñ nghÜa.
Mét ®iÒu quan träng n÷a lµ ph¶i kh¾c phôc mét sè t tëng h÷u khuynh
kh«ng tiÕn hµnh c¸ch m¹ng, t¶ khuynh chñ quan nãng véi, duy ý chÝ. BÖnh
chñ quan, duy ý chÝ lµ sai lÇm kh¸ phæ biÕn ë níc ta vµ ë nhiÒu níc x· héi chñ
nghÜa tríc ®©y, g©y t¸c h¹i nghiªm träng víi x©y dùng x· héi chñ nghÜa.
Sai lÇm ë lèi suy nghÜ vµ h×nh thøc gi¶n ®¬n nãng véi, ch¹y theo
nguyÖn väng chñ quan thÓ hiÖn trong mét sè chñ tr¬ng vµ chÝnh s¸ch x· héi
víi hiÖn thùc kh¸ch quan. §Ó kh¾c phôc chóng ta cÇn sö dông ®ång bé nhiÒu
biÖn ph¸p, tríc hÕt lµ ®æi míi t duy n©ng cao nh©n lùc trÝ tuÖ tr×nh ®é lý luËn
cña §¶ng. Trong ho¹t ®éng trùc tiÕp ph¶i t«n träng vµ hµnh ®éng theo quy luËt
kh¸ch quan. Ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ®æi míi tæ chøc vµ ph¬ng híng ho¹t
®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ, chèng b¶o thñ, tr× trÖ quan liªu.
Song ®Ó lµm ®îc tÊt c¶ nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ò ra, ph¶i cã mét Nhµ níc
chuyªn chÝnh v« s¶n, mét nhµ níc thùc sù cña d©n do d©n vµ v× d©n.
+ Häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ nÒn t¶ng chÝnh cña mäi quèc
gia trªn thÕ giíi v× nã chÝnh lµ nÒn t¶ng kinh tÕ - x· héi cña mäi níc, mµ trong
Sinh viªn: ALu Lao Ly
17
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
®ã nh÷ng yÕu tè ®Ó h×nh thµnh nªn h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi bao gåm lùc lîng
s¶n xuÊt , quan hÖ s¶n xuÊt, kiÕn tróc thîng tÇng, sinh ho¹t, v¨n ho¸ x· héi ...
lµ nh©n tè chÝnh cña h×nh th¸i kinh tÕ x· héi .
+ ViÖc s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ tÊt yÕu vµ cÇn thiÕt cña mäi d©n
téc, mµ muèn s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt l¹i ph¶i cã lùc lîng s¶n xuÊt . Lùc
lîng s¶n xuÊt lµ nh©n tè chÝnh cña s¶n xuÊt vËt chÊt vµ biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a
ngêi víi ngêi trong giíi tù nhiªn. Tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt thÓ hiÖn
tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña loµi ngêi cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ngêi. Lùc lîng s¶n xuÊt lµm ra t liÖu s¶n xuÊt cho x· héi, tõ lùc lîng s¶n xuÊt
nµy sÏ n¶y sinh ra quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan lÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, vµ còng thuéc lÜnh vùc ®êi sèng vËt chÊt cña x· héi, t liÖu lao
®éng lµ x¬ng cèt b¾p thÞt cña s¶n xuÊt, trong qu¸ tr×nh lao ®éng th× c«ng cô
lao ®éng lu«n ®îc c¶i tiÕn. Trong c¸c quy luËt kh¸ch quan chi phèi sù vËn
®éng ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi th× quy luËt vÒ sù phï hîp
cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt cã vai trß
quyÕt ®Þnh nhÊt. Tõ lùc lîng s¶n xuÊt sÏ h×nh thµnh nªn mét tæng thÓ ®ã lµ
kiÕn tróc thîng tÇng bao gåm toµn bé nh÷ng quan ®iÓm t tëng x· héi, nh÷ng
thiÕt chÕ t¬ng øng vµ nh÷ng quan hÖ néi t¹i cña thîng tÇng h×nh thµnh trªn
mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh vµ ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng, cã quy luËt ph¸t triÓn
riªng nhng kh«ng tån t¹i t¸c rêi nhau mµ liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau vµ
n¶y sinh trªn c¬ së h¹ tÇng, ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng.Nhng kh«ng ph¶i tÊt c¶
c¸c yÕu tè cña kiÕn tróc thîng tÇng ®Òu liªn hÖ nh nhau ®èi víi c¸c tæ chøc
chÝnh trÞ, ph¸p luËt cã liªn hÖ trùc tiÕp víi c¬ së h¹ tÇng, cßn c¸c yÕu tè kh¸c
nh triÕt häc, nghÖ thuËt, t«n gi¸o th× ë xa c¬ së h¹ tÇng vµ chØ liªn hÖ gi¸n tiÕp
víi nã.
Trong h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi bao gåm c¶ tæng thÓ x· héi vµ v¨n
ho¸, sinh ho¹t ®êi sèng còng lµ nh÷ng mÆt riªng lÎ cña nã. Nã còng cã tÝnh
chÊt quyÕt ®Þnh cña x· héi víi viÖc gi¸o dôc nh©n c¸ch con ngêi vµ con ngêi
chÝnh lµ tæng thÓ x· héi. VËy x©y dùng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam
th× nhÊt thiÕt c¸c yÕu tè lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng
tÇng, sinh ho¹t, v¨n ho¸ ... kh«ng thÓ thiÕu mét yÕu tè nµo ®îc mµ nã ph¶i g¾n
bã, liªn kÕt cïng nhau trªn con ®êng ph¸t triÓn cña ®Êt níc.BiÕt t×m ra nh÷ng
ph¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ phï hîp víi ®Êt níc nh x©y dùng nÒn s¶n xuÊt hµng
ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, x©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ theo nguyªn t¾c nh©n d©n
lao ®éng, më réng giao lu quèc tÕ... sÏ lµm cho h×nh th¸i kinh tÕ níc ta ph¸t
triÓn h¬n. ChÝnh nh÷ng ®iÒu ®ã sÏ cã ý nghÜa rÊt tèt ®èi víi c¸c mÆt trong tæng
Sinh viªn: ALu Lao Ly
18
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
thÓ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña níc ta. Nã sÏ thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ lùc lîng lao ®éng sÏ cã viÖc lµm vµ kh«ng bÞ d thõa, ®êi sèng v¨n minh lÞch sù,
thu nhËp quèc d©n t¨ng th× tæng thÓ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi cña níc ta sÏ
ph¸t triÓn, nã sÏ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña níc ta ®i lªn. Muèn vËy níc ta ph¶i
thùc hiÖn tèt ®ênglèi ®æi míi toµn diÖn mµ §¶ng ®· ®Ò ra.
KÕt luËn
Tãm l¹i h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu khoa
häc mµ Cm¸c ®· ®Ó l¹i cho nh©n lo¹i. Lý luËn ®ã ®· chØ ra: x· héi lµ mét hÖ
thèng mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt, vµ c¸c quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh mµ trªn ®ã dùng lªn mét
kiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý vµ chÝnh trÞ còng nh c¸c h×nh th¸i x· héi t¬ng
øng. §ång thêi lý luËn còng chØ ra r»ng sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh
th¸i kinh tÕ – x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. Th«ng qua c¸ch m¹ng
x· héi, c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi thay thÕ nhau tõ thÊp lªn cao. Tuy nhiªn
sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi võa bÞ chi phèi
bëi c¸c quy ®Þnh chung. Ngµy nay, x· héi loµi ngêi ®· cã nh÷ng ph¸t triÓn
m¹nh mÏ h¬n rÊt nhiÒu ra víi thêi Cm¸c. Nhng sù ph¸t triÓn ®ã vÉn dùa trªn
c¬ së lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi vÉn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ cña nã
trong mäi giai ®o¹n. Tuy nhiªn lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi kh«ng cã
tham väng gi¶i thÝch tÊt c¶ c¸c hiÖn tîng cña ®êi sèng x· héi mµ nã ®ßi hái ®îc bæ sung b»ng c¸c ph¬ng ph¸p tiÕp cËn míi vÒ x· héi, kh«ng ph¶i v× thÕ mµ
lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi trë nªn lçi thêi.
MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nhng do sù hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ vÒ h×nh
th¸i kinh tÕ - x· héi nªn bµi tiÓu luËn nµy cßn nhiÒu thiÕu sãt, bëi b¶n th©n em
lµ ngêi Laos . Em mong ®îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®äc ®Ó lÇn sau
bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Sinh viªn: ALu Lao Ly
Líp : Cao Häc 2006 - B4
Hµ néi: 25/ 1/ 2007
Néi dung
PhÇn I
I
1
2
II
2
2
Kh¸i niÖm
KÕt cÊu vµ chøc n¨ng cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh h×nh th¸i 2
kinh tÕ- x· héi
Sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ qu¸ 3
tr×nh lÞch sö tù nhiªn
VËn dông lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ- x· héi vµ ®iÒu 5
Sinh viªn: ALu Lao Ly
19
Líp CH - 2006. B4
TiÓu luËn: TriÕt häc
1
2
PhÇn II
1
2
3
4
kiÖn ë ViÖt Nam hiÖn nay
VÊn ®Ò tÊt yÕu kh¸ch quan cña con ®êng ®i lªn chñ
nghÜa x· héi cña ViÖt Nam
NhiÖm vô cña thêi kú qu¸ ®é
Vai trß cña nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ
viÖt nam
X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ míi
C«ng nghiÖp ho¸ - H§H n«ng nghiÖp - n«ng th«n
§æi míi kÕt cÊu c¬ së h¹ tÇng
Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn
Sinh viªn: ALu Lao Ly
20
5
8
10
10
12
13
14
Líp CH - 2006. B4
- Xem thêm -
.DOC 
20 
53503 
120 
