A - më ®Çu :
Chóng ta ®ang sèng nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña mét thiªn niªn
kØ míi : thiªn niªn kØ thø 3. X· héi loµi ng-êi ®· cã nh÷ng b-íc
tiÕn v« cïng to lớn trong tÊt c¶ mäi mÆt : Kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa
häc kÜ thuËt vµ nghÖ thuËt. Trong mét x· héi nh- vËy cã mét bé
phËn kh«ng thÓ thiÕu ®-îc, bëi nã chÝnh lµ mét bé phËn cÊu thµnh
nªn th-îng tÇng kiÕn tróc vµ h¹ tÇng c¬ së cña mét x· héi, ®ã
chÝnh lµ t«n gi¸o.
T«n gi¸o mét vÊn ®Ò t-ëng chõng nh- v« cïng cò kÜ, nh-ng
thùc chÊt nó lu«n lu«n míi mÎ . Còng bëi v× t«n gi¸o n»m trong
mét bé phËn cÊu thµnh nªn x· héi nµy nªn cïng víi sù thay ®æi
cña loµi ng-êi mµ t«n gi¸o còng cã nh÷ng sù biÕn ®æi dï lµ vÒ néi
dung hay chØ lµ vÒ h×nh thøc . Tôn giáo - một hiện tượng xã hội
phức tạp , chỉ có thể giải thích nó một cách khách quan khoa học
dựa trên những quan niệm của nền tảng Triết học duy vật về lich
sử ,cũng như nhận thức duy vật khoa học. T«n gi¸o lµ mét h×nh
1
thøc ph¶n ¸nh h- ¶o , xuyªn t¹c ®êi sèng hiÖn thùc vµ ®· ra ®êi
c¸ch ®©y hµng chôc ngh×n năm nh-ng ngµy nay tr-íc sù ph¸t triÓn
m¹nh mÏ cña khoa häc kÜ thuËt trªn thÕ giíi , t«n gi¸o d-êng nhvÉn cã sù ph¸t triÓn ®a d¹ng vÒ h×nh thøc vµ réng lín vÒ quy m« .
V× vËy d-êng nh- kh«ng thÓ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò t«n gi¸o mét c¸ch
®¬n thuÇn vÒ mÆt nhËn thøc x· héi.
MÆt kh¸c vai trß cña t«n gi¸o trong ®êi sèng x· héi ngµy
cµng thÓ hiÖn râ nÐt , t«n gi¸o tham gia vµo rÊt nhiÒu lÜnh vùc cña
®êi sèng tinh thÇn , c¸c t«n gi¸o lín th-êng kh«ng chØ ¶nh h-ëng
s©u s¾c trong ph¹m vi mét quèc gia riªng lÎ mµ tÇm ¶nh h-ëng cßn
mang tÝnh quèc tÕ.
Mét sè häc gi¶ ph-¬ng T©y cßn cho r»ng trong thÕ kØ tíi cuéc
®Êu tranh trong ý thøc hÖ kh«ng cßn n÷a mµ chuyÓn sang ®Êu tranh
t«n gi¸o.
Trong sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë n-íc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò
t«n gi¸o hiÖn nay ®· ®-îc §¶ng vµ Nhµ n-íc ta xem xÐt, ®¸nh gi¸
l¹i trªn quan ®iÓm kh¸ch quan h¬n, kh«ng xo¸ bá mét c¸ch duy ý
chÝ nh- tr-íc n÷a mµ nh×n nhËn trªn quan ®iÓm ph¸t huy nh÷ng
2
mÆt tÝch cùc, g¹t bá nh÷ng mÆt tiªu cùc trong c¸c t«n gi¸o. ®Æc biÖt
lµ c¸c chØ thÞ vÒ t«n gi¸o, hay quan ®iÓm cña c¸c t«n gi¸o hiÖn nay
lµ: sèng tèt ®êi ®Ñp ®¹o .
Trong bµi tiÓu luËn ng¾n cña m×nh t«i chØ muèn nh×n nhËn vÊn
®Ò nµy d-íi gãc ®é triÕt häc, ®Æc biÖt lµ nh×n nhËn t«n gi¸o trªn
quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng cña M¸c-Lªnin.
V× chØ lµ mét bµi tiÓu luËn ng¾n nªn t«i chØ cã thÓ nãi s¬ qua
vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña t«n gi¸o nh-ng sÏ tËp
trung vµo ph©n tÝch b¶n chÊt vµ xu h-íng ph¸t triÓn cña nã trong
thÕ kØ XXI nµy ( nh÷ng kho¶nh kh¾c mµ chóng ta ®ang sèng )
trong ®ã lÊy lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña t«n gi¸o lµm c¸i
nÒn ®Ó nh×n nhËn nã nh- lµ mét mèi liªn hÖ nh©n qu¶ tÊt yÕu.
3
B . gi¶i quyÕt vÊn ®Ò :
I- LÞch sö h×nh thµnh t«n gi¸o :
1.Bản chất ,nguồn gốc của tôn giáo :
a. Bản chất :
Dựa trên cơ sở của quan niệm duy vật về lịch sử , cũng như
những quan niệm của C.Mác về tôn giáo , Ph. Ăng-ghen đã đưa ra
một định nghĩa có tính chất kinh điển từ góc độ triết học về tôn
giáo như sau : “Nhưng tất cả mọi tôn giáo chẳng qua chỉ là sự phản
ánh hư ảo – vào đầu óc con người - của những lực lượng bên ngoài
chi phối cuộc sống hàng ngày của họ ; chỉ là sự phản ánh trong đó
những lực lượng ở trần thế đã mang hình thức những lực lượng
siêu trần thế” . Định nghĩa này không những đã chỉ ra được bản
chất của tôn giáo mà còn chỉ ra con đường hình thành ý thức hay
niềm tin tôn giáo. Ở định nghĩa trên chúng ta thấy rằng ,Ph.
Ănghen đã tiếp tục luận điểm cho rằng con người sáng tạo ra tôn
giáo (tất nhiên con người ở đây là con người của hiện thực lịch sử
4
).Sự sáng tạo ra tôn giáo của con người được thực hiện thông qua
con đường nhận thức . Chủ thể tạo ra tôn giáo là con người , đối
tượng của sự phản ánh mà con người sáng tạo ra tôn giáo là sức
mạnh ở bên ngoài thống trị cuộc sống hàng ngày của con người
,còn phương thức nhận thức để tạo ra tôn giáo là phương thức hư
ảo .Với chủ thể , đối tượng và phương thức của nhận thức như trên
thì kết quả là con người tạo ra cai siêunhiên thần thánh trong đầu
óc của mình thuộc lĩnh vực ý thức ,niềm tin.
Địnhnghĩa của PH. Ănghen về tôn giáo tuy là định nghĩa có
tính chất bao quátvề hiện tượng tôn giáo ,là định nghĩa rộng những
cũng đã chỉ rõ cái đặc trưng , cái bản chất của tôn giáo đó là niềm
tin hay thế giới quan hoang đường hư ảo của con người . Sự ra đời
hiện tượng tôn giáo với bản chất như trên là tất yếu khách quan ,vì
khi con ngưòi bị bất lực trước sức mạnh của thế giới bên ngoài thì
con người cần đến tôn giáo nhằm bù đắp cho sự bất lực ấy . Điều
đó cũng có nghĩa là bản chất của tôn giáo được thể hiện rõ nhất
thông qua chức năng đền bù hư ảo của nó .
b. Nguồn gốc :
5
VI.Lê-nin đã gọi toàn bộ những nguyên nhân và điều kiện tất
yếu làm nảy sinh niềm tin tôn giáo là những nguồn gốc của tôn
giáo .Nguồn gốc đó bao gồm : Nguồn gốc xã hội ,nguồn gốc nhận
thức ,nguồn gốc tâm lý .
Nguồn gốc xã hội của tôn giáo là toàn bộ những nguyên nhân
và điều kiện khach quan của đời sống xã hội tất yếu làm nảy sinh
và tái hiện những niềm tin tôn giáo .Trong đó có một số nguyên
nhân và điều kiện gắn với mối quan hệ giữa con người với con
người .Chúng ta thấy rằng ,sự thống trị của tự nhiên đối với con
người không phải được quyết địnhbởi những thuộc tính và quy luật
của bản thân giới tự nhiên mà được quyết định bởi tính chất mối
quan hệ của con người với tự nhiên ,nghĩa là bởi sự phát triển kém
của lực lượng sản xuất xã hội mà trước hết là công cụ lao động
.Như vậy không phải bản thân giới tự nhiên sinh ra tôn giáo mà là
mối quan hệ đặc thù của con người với tự nhiên ,do trình độ sản
xuất quyết định .Trong tất cả các hình thái xã hội trước Cộng sản
Chủ Nghĩa ,những mối quan hệ xã hội đã phát triển một cách tự
phát . Những quy luật phát triển của xã hội biểu hiện như là những
6
lực lượng mù quáng ,trói buộc con người và ảnh hưởng quyết định
đến số phận của họ .Những lực lượng đó trong ý thức con người
được thần thánh hoá và mang hình thức của những lực lượng siêu
nhiên .
Nguồn gốc nhận thức của tôn giáo cũng như mọi ý thức sai
lầm chính là sự tuyệt đối hoá ,sự cương điệu mặt chủ thểcủa nhận
thức con người(hay hình thức chủ quan của nó),biến nó thành cái
không còn nội dung khách quan , không còn cơ sở “thế gian” ,
nghĩa là thành cái siêu nhiên thần thánh .
Nguồn gốc tâm lý của tôn giáo theo Phoi – o- bách không chỉ
bao gồm những tình cảm tiêu cực (sự lệ thuộc sợ hãi ,không thoả
mãn , đau khổ ,cô đơn ,..)mà cả những tình cảm tích cực (niềm vui
,sự thoả mãn,tình yêu ,sự kính trọng …)không chỉ những tình cảm
,mà cả những điều mong muốn , ước vọng ,nhu cầu khắc phục
những tình cảm tình cảm tiêu cực muốn được đền bù hư ảo .
2. Chức năng xã hội của tôn giáo
Chủ nghĩa Mác cho rằng tôn giáo là một hiện tượng xã hội
,nguồn gốc của nó là ở trong những điều kiện tồn tại vật chất của
7
xã hội trong những giai đoạn phát triển xã hội nhất định ,nghĩa là ở
các mối quan hệ hạn chế của con người trước những sức mạnh tự
nhiên và đối với nhau. Sự bất lực của con người trước những sức
mạnh tự nhiên và xã hội đã nảy sinh ra nyhu cầu đềnbù sự hạn chế
của các mối quan hệ hiện thực ,quan hệ “trần gian”-thế giới bên
kia. Vì thế có thể gọi chứcnăng đềnbù hư ảo là chức năng chủ yếu
và đặc thù của tôn giáo .
Luận điểm nổi tiếng của C.Mác : “Tôn giáo là thuốc phiện của
nhân dân” đã làm nổi bật chức năng đền bù hư ảo . Giống như
thuốc phiện tôn giáo đã tạo ra cái vẻ bề ngoài của “sự làm nhẹ”
tạm thưòi nỗi đau khổ của con người , an ủi cho những mất mát
,những thiếu hụt hiện thực của đời sống con người , đồng thời gây
ra những tác động có hại đối với con người khi tạo ra ở họ nhu cầu
thường xuyên tách khỏi hiện thực ,tiêm nhiễm cho họ những quan
niệm phản khoa học .
Trong những điều kiện lịch sử cụ thể ,tôn giáo thậm chí có thể
là chỗ dựa tinh thần cho những ước muốn chân chính của quần
chúng bị áp bức ,phục vụ cho lợi ích của họ .Ví dụ nó đã từng làm
8
vỏ bọc tư tưởng của các phong trào xã hội tiến bộ .Nhưng ở đây nó
vẫn không hề mất chức năng đền bù hư ảo ,vì hạt nhân cơ bản của
các tôn giáo -niềm tin vào cái siêu nhiên –luôn luôn gây tác động
kìm hãm đối với tính tích cực của quần chúng , chuyển hướng
niềm tin và sự nỗ lực của họ vào con đường hư ảo . Chính vì vậy
VI.Lê nin đã nhấn mạnh : “Tôn giáo là thuốc phiện đối với nhân
dân – câu nói đó của C.Mác là hòn đá tảng của toàn bộ quan điểm
của chủ nghĩa Mác trong vấn đề tôn giáo .
3.Thêi k× ®Çu : h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn d-íi t- t-ëng cña
chñ nghÜa duy t©m
Cã thÓ nãi ngay tõ khi xuÊt hiÖn loµi ng-êi trªn tr¸i ®Êt nµy th×
t«n gi¸o còng xuÊt hiÖn theo. Nh- Lªnin ®· viÕt : sù sî h·i ®· t¹o
ra thÇn linh, con ng-êi tõ thuë ®Çu s¬ khai v« cïng nhá bÐ vµ yÕu
ít, hä c¶m thÊy kinh sî tr-íc søc m¹nh cña tù nhiªn. Trong thÕ
giíi quan cña hä thiªn nhiªn ®-îc cai qu¶n bëi c¸c vÞ thÇn : thÇn
sÊm, thÇn m-a, thÇn giã... ®-îc ph¸c ho¹ trong c¸c cuèn Kinh
th¸nh hay c¸c cuèn s¸ch nh- : ThÇn tho¹i Hi l¹p, hay c¸c s¸ch kinh
cña c¸c ®¹o Hin®u ( ®¹o cña ng-êi Ên ).vÝ dô nh- ®¹o Hin®u lµ mét
9
hÖ thèng t«n gi¸o - tÝn ng-ìng- triÕt häc. T«n gi¸o nµy quan niÖm
c¸c vÞ thÇn cai qu¶n thÕ giíi nµy nh- indra( thÇn sÊm ), Surya (
ThÇn mÆt trêi ), Varu ( ThÇn giã ), Agni ( ThÇn Löa , Varuna ( thÇn
kh«ng trung )... Con ng-êi kh«ng hÒ cã sù t¸c ®éng g× ®èi víi thÕ
giíi hä ®ang sèng do ®ã chØ cã cóng tÕ kªu cÇu th× con ng-êi míi
®-îc ThÇn linh phï hé trong mäi c«ng viÖc.
ChÝnh v× vËy mµ trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt biÖn
chøng th× : sù bÊt lùc cña con ng-êi tr-íc nh÷ng søc m¹nh tù
nhiªn lµ nguyªn nh©n lµm n¶y sinh vµ t¸i hiÖn t«n gi¸o. T«n gi¸o
khi ®ã lµ mét phÇn trong ®êi sèng con ng-êi bëi nã ®· bao gåm
nh÷ng søc m¹nh n»m bªn ngoµi con ng-êi vµ ®-îc ph¶n ¸nh vµo
trong thÕ giíi quan cña con ng-êi.
4.Thêi k× ®· h×nh thµnh x· héi loµi ng-êi cã giai cÊp :
Cho ®Õn khi con ng-êi tho¸t khái thêi k× s¬ khai, vµ ®· cã sù
h×nh thµnh mét x· héi loµi ng-êi râ rÖt th× con ng-êi l¹i trë nªn bÊt
lùc tr-íc chÝnh nh÷ng vÊn ®Ò cña x· héi ®ã g©y ra cho hä. Hä tin
vµo nh÷ng con ng-êi cã søc m¹nh toµn n¨ng cã thÓ che chë cho hä
10
vµ ®em l¹i cho hä cuéc sèng h¹nh phóc vµ hä t«n sung nh÷ng con
ng-¬i ®ã mét c¸ch tuyÖt ®èi : ®ã cã thÓ lµ Chóa Giª-su ( ®¹o Thiªn
chóa ), Th¸nh Allah ( ®¹o Håi ) hay §øc PhËt ThÝch ca ( ®¹o PhËt ),
khi ®ã t«n gi¸o b¾t ®Çu ®-îc h×nh thµnh mét c¸ch râ rÖt . §iÒu ®ã
ta cã thÓ cho lµ tÊt nhiªn : yÕu th× cÇn ph¶i ®-îc che chë, nh-ng xÐt
trªn quan ®iÓm duy vËt biÖn chøng th× ®ã l¹i lµ mét sai lÇm : ®ã lµ
sù tuyÖt ®èi ho¸, sù c-êng ®iÖu mét mÆt nµo ®ã cña n¨ng lùc nhËn
thøc, lµm cho nhËn thøc cña con ng-êi xa rêi thÕ giíi hiªn thùc dÉn
®Õn sù ph¶n ¸nh sai lÇm, h- ¶o thÕ giíi ®ã. XÐt vÒ mÆt nhËn thøc vµ
xÐt trªn cÆp ph¹m trï tÊt nhiªn-ngÉu nhiªn ta còng cã thÓ hiểu mét
phÇn nµo vÒ sù h×nh thµnh t«n gi¸o : ®ã lµ do khi x· héi ch-a ph¸t
triÓn con ng-êi vÉn cßn nghÌo ®ãi vµ nhËn thøc cña con ng-êi vÒ tù
nhiªn... vÉn cßn h¹n hÑp th× sù ra ®êi cña t«n gi¸o nh- mét ®iÒu tÊt
nhiªn bëi mçi t«n gi¸o ®Òu cã nh÷ng t- t-ëng riªng vÒ giíi tù
nhiªn còng nh- con ng-êi. Con người là một trong “vạn vật ”
nhưng đồng thời chính nó lại là quý giá nhất trong toàn bộ thế giới
“vạn vật ” .Con người là một sinh vật có năm bẩm tính tự nhiên.
Đó là : nhân ,nghĩa, lễ, trí, tín . “Nhân- là lòng nhân ái,khác với
11
bất nhân ở chỗ không phải là người có tâm ác” . Điều đó có nghĩa
là biết thương người ,yêu người . Nghĩa – là chính nghĩa đồng
thời còn là nghiã vụ ,tức là thực hiện bổn phận của mình .Lễ - là
lễ độ cách cư xử tức là tuân theo đạo để trưởng thành .Trí - là
sự hiểu biết ,tức là quan sát và nhận thức sâu , không lầm lẫn ,
nắm bắt cái huyền vi và tìm tòi tâm lý . Tín - là lòng chân thành
, là tính chân thực tức là nhất mực trung thành với một ai
hoặc một việc gì đó mà không dao động ,nghiêng ngả. NÕu nãi
sù ra ®êi cña t«n gi¸o lµ mét hiÖn t-îng th× b¶n chÊt cña nã còng
chØ ph¶n ¸nh sù yÕu ít cña con ng-êi tr-íc nh÷ng vÊn ®Ò cña tù
nhiªn vµ x· héi , bëi hÇu hÕt c¸c t«n gi¸o ®Òu quan niÖm ®Òu coi
b¶n th©n con ng-êi lµ thùc sù yÕu ít vµ nhá bÐ vµ lu«n cã mét søc
m¹nh siªu nhiªn nµo ®ã ®Ó hä cÇu cøu : Chóa trêi, Th¸nh Alla, §øc
PhËt...nh- ®· nãi ë trªn.
II - T«n gi¸o vµ nh÷ng mÆt tr¸i cña nã:
1. Sai lÇm trong nhËn thøc :
12
ChÝnh do sù sai lÇm nh- ®· nãi ë trªn, mµ t«n gi¸o cã ¶nh
h-ëng kh¸ tiªu cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn hoµn chØnh cña h×nh th¸i
kinh tÕ x· héi. XÐt vÒ mÆt triÕt häc trªn quan ®iÓm cña chñ nghÜa
duy vËt biÖn chøng th× con ng-êi lu«n sö dông nhËn thøc cña m×nh
®Ó c¶i t¹o x· héi ngµy cµng trë nªn tèt ®Ñp h¬n th× trong thÕ giíi
quan t«n gi¸o th× con ng-êi l¹i chẳng cã t¸c dông g× trong viÖc c¶i
biÕn thÕ giíi : ®¹o PhËt quan niÖm ®êi lµ bÓ khæ nªn chñ tr-¬ng
l¸nh ®êi ®Ó tù tu th©n mong gi¶i tho¸t khái câi khæ ®au ®Ó ®¹t tíi
câi NiÕt bµn lµ t-îng tr-ng cho sù siªu tho¸t ,con đường tu thân
nhằm mục đích vượt ra khỏi dòng tồn tại nhơ bẩn để trở thà nh
giọt nước trong ,không vương vấn gì đến ngọn sóng và dòng
đục , ®¹o thiªn Chóa quan niÖm Chóa ®· t¹o nªn tÊt c¶ vµ con
ng-êi ph¶i nghe theo lêi Chóa d¹y ,tÊt c¶ ®· ®-îc ghi trong Kinh
th¸nh con ng-êi cña t«n gi¸o lµ con ng-êi nhá bÐ vµ hä lu«n ph¶i
t×m kiÕm søc m¹nh ë bªn ngoµi con ng-êi hä.
2. Nh÷ng ¶nh h-ëng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi
13
Trong ®Ò môc nµy em chØ muèn nhÊn m¹nh vµo nh÷ng ¶nh
h-ëng tiªu cùc xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc sai lÇm cña thÕ giíi
quan t«n gi¸o.
a.Những ảnh hưởng do chính bản thân tôn giáo gây ra :
Nh- ë trªn ®· nãi th× con ng-êi trong thÕ giíi quan t«n gi¸o lµ
v« cïng nhá bÐ chÝnh v× vËy con ng-êi kh«ng hÒ cã t¸c dông trong
viÖc c¶i biÕn x· héi. NÕu chØ con ng-êi chØ nhËn thøc thÕ giíi d-íi
thÕ giíi quan t«n gi¸o th× ch¾c ch¾n cuéc sèng cña chóng ta sÏ
kh«ng bao giê ®-îc nh- ngµy nay mµ chóng ta sÏ m·i m·i chØ lµ
nh÷ng sinh vËt nhá bÐ vµ chÞu ¶nh h-ëng hoµn toµn cña c¸c søc
m¹nh tù nhiªn.
ë ph-¬ng T©y ®· cã mét thêi Thiªn chóa gi¸o chi phèi hoµn
toµn nhËn thøc cña con ng-êi. Khi ®ã nh÷ng ai ®i ng-îc l¹i nh÷ng
suy nghÜ cña ®¹o Thiªn chóa ®Òu ph¶i nhËn lÊy nh÷ng h×nh ph¹t
nÆng nÒ, nh- Galile chøng minh ®-îc r»ng Tr¸i ®Êt quay xung
quanh mÆt trêi nh-ng nhµ thê l¹i quan niÖm r»ng tr¸i ®Êt lµ trung
t©m vµ mÆt trêi ph¶i quay quanh tr¸i ®Êt vµ kÕt côc lµ Galile ®·
ph¶i lÜnh ¸n ho¶ thiªu.
14
ChÝnh v× thÕ giíi quan t«n gi¸o cã sù sai lÖch nh- vËy nªn sù
sai lÇm trong nhËn thøc cña nh÷ng ng-êi theo ®¹o lµ mét ®iÒu tÊt
nhiªn. Tuy ®· b-íc sang thÕ kØ XXI thÕ kØ cña v¨n minh, nh-ng chØ
míi chØ tr-íc c¸i kho¶nh kh¾c mµ chóng ta ®ang sèng mét thêi
gian ng¾n th«i ®· cã nh÷ng quan niÖm hÕt søc sai lÇm : tiªu biÓu
nhÊt lµ quan niÖm vÒ ngµy tËn thÕ (khi con ng-êi b-íc vµo thÕ kØ
míi ) khiÕn cho rÊt nhiÒu ng-êi ph¶i chÕt oan bëi nh÷ng vô tù s¸t
tËp thÓ v× mét viÔn c¶nh ®-îc cøu rçi, ®-îc ®Õn víi Chóa khi b-íc
sang thÕ giíi bªn kia.
Còng chÝnh bëi nhËn thøc sai lÖch mµ trong mét sè gi¸o ph¸i
xuÊt hiÖn nh÷ng t- t-ëng rÊt cùc ®oan : nh- vô ®Çu ®éc b»ng khÝ
®éc t¹i ga tµu ®iÖn ngÇm cña gi¸o ph¸i Aum mÊy n¨m tr-íc t¹i
NhËt B¶n, hoÆc nh÷ng vô khñng bè cña nh÷ng phÇn tö Håi gi¸o
cùc ®oan nh- vô khñng bè 11/9 tại trung tâm thương mại Thế
Giới _Mỹ võa råi cña nh÷ng phÇn tö nµy mµ cÇm ®Çu lµ Bin
Laden.
b. Nh÷ng ¶nh h-ëng xÊu do t«n gi¸o bÞ lîi dông bëi c¸c thÕ
lùc kh¸c:
15
Còng chÝnh bëi t«n gi¸o lµ mét bé phËn cÊu thµnh x· héi nªn
nã lµ ph-¬ng tiÖn ®Ó ng-êi ta sö dông nã cho c¸c môc ®Ých kh¸c.
Chóng ta hẳn con nhí nh÷ng vô x©y chïa gi¶ rÇm ré ë chïa H-¬ng
®Ó nhằm mục đích bßn rót nh÷ng ®ång tiÒn thµnh t©m cña c¸c tÝn
®å. Råi nh÷ng trß nh¶m nhÝ nh- lªn ®ång, gäi hån, xem bãi, gi¶i
h¹n ..v...v ..tÊt c¶ chØ lµ lîi dông t«n gi¸o ®Ó kiÕm tiÒn bÊt chÝnh.
Ở n-íc ta tù do tÝn ng-ìng vµ kh«ng tÝn ng-ìng lµ quyÒn cña
mçi c«ng d©n, nh-ng cã mét sè kÎ xÊu ®· sö dông chiªu bµi t«n
gi¸o ®Ó ph¸ ho¹i n-íc ta. Nh- nh÷ng vô truyÒn b¸ t- t-ëng ph¶n
®éng cña ®ao Håi cùc ®oan vµo c¸c tØnh miÒn nam n-íc ta, hay lîi
dông t«n gi¸o ®Ó các thế lực thù địch xúi bÈy sù næi dËy cña
nh©n d©n c¸c tØnh T©y nguyªn nh»m c¸c môc tiªu chÝnh trÞ cña
nh÷ng kÎ ph¶n ®éng với sự chuẩn bị ra đời của nhà nước mới.
III . T«n gi¸o trong thÕ kØ XXI :
1.Sự phát triển các loại tôn giáo :
Kiểu tôn giáo hiện đại ra đời nhằm làm cho tôn giáo phù hợp
với sự phát triển mới của lịch sử xã hội . đặc trưng của kiểu tôn
16
giáo này là nó đã có giáo lý,giáo luật,có hệ thống lễ nghi thờ cúng
chặt chẽ , và đặc biệt là có tổ chức - nghĩa là nó đã là một tiểu hệ
thống kiến trúc thượng tầng.
Tôn giáo dân tộc (hay quốc gia) gắn liền với xã hội có giai cấp
đầu tiên(xã hội chiếm hữu nô lệ) điển hình là tôn giáo đa thần
của Hy Lạp vị thần đứng đầu trong vạn thần miếu (Pantheon ) là
thần Dớt -vị chúa tể tr ên trời , rồi đ ến các vị thần như:
thần biển (pô-xê-i-đông),thần Tình yêu và sắc đẹp (A-pho-rodi-ta),thần Mặt trời (A-po-long)v.vv..
Đặc trưng của tôn giáo dân tộc là tính chất quốc gia , các vị
thần được tạo nên do ảo tưởng tôn giáo của nhân dân đều là những
vị thần có tính chất quốc gia , quyền lực của các vị thần đó không
vượt ra ngoài khu vực . Như C.Mác đã nhận xét “tôn giáo chân
chính “của các dân tộc thời cổ là sự thờ cúng mang “ tính quốc gia
” riêng ,”tính nhà nước riêng” . Chính vì có mối quan hệ chặt chẽ
giữa tôn giáo dân tộc với quốc gia dân tộc mà khi nẩy sinh những
vấn đề dân tộc thường kéo theo vấn đề tôn giáo.
17
Tôn giáo thế giới thường gắn với những bước ngoạt quan
trọng trong lịch sử đụng chạm tới số phận đa số người .Ví dụ : đạo
Phật xuất hiện vào thế kỷ thứ VI – V trước công nguyên là hệ tư
tưởng của các nhà nước chiếm hữu nô lệ lớn nhằm thay thế đạo Bà
la môn là tôn giáo có tính chất thị tộc. Đạo Cơ đốc xuất hiện vào
thế kỷ thứ I sau công nguyên , ở cuối thời kỳ khủng hoảng kinh tể
chính trị -xã hội của chế độ La Mã đa dân tộc ,mở đầu cho sự ra
đời chế độ xã hội mới-chế độ phong kiến . Đạo Hồi xuất hiện vào
thế kỷ thứ VII sau công nguyên gắn liền với các bộ lạc A-ra-vin
lên chế độ phong kiến .
Tôn giáo thế giới thực hiện sự truyền bá đến mọi người
(không phân biệt giới , địa vị xã hội , đặc điểm dân tộc hay chủng
tộc),coi mọi người bình đẳng thiêng liêng và có chung một nhu cầu
được giải thoát khỏi đau khổ.Còn sự hưởng lạc ở thế giới bên kia
thì theo sự truyền bá của tôn giáo thế giới ,không phụ thuộc vào
địa vị xã hội của mỗi người như đối với các tôn giáo dân tộc ,mà
phụ thuộc vào đạo đức của giáo dân .
2.Về sự phát triển tôn giáo ở Việt Nam :
18
Vào nửa đầu những năm 70 của thế kỷ XX , ở Miền Nam Việt
Nam người ta thống kê được hơn 30 tôn giáo Việt Nam ,trong đó
có 2 tôn giáo có số lượng tín đồ đông ,có hệ thống giáo lý tương
đối chặt chẽ,có hệ thống tổ chức,còn tồn tại phát triển cho đến
ngày nay , đó là đạo Cao Đài và đạo Hoà Hảo.
Đạo Cao Đài hay “Đại đạo Tam kỳ Phổ Độ” là sự thống nhất
của 5 ngành đạo :Nhân đạo (đạo Khổng) ,Thần đạo (đạo thần của
Trung Hoa ),Thánh đạo (đạo Công giáo ),Tiên đạo (đạo Lão)và
Phật đạo (đạo Phật).Thực chất đây là sự vay mượn của các tôn giáo
đã có mặt ở Việt Nam để thu hút tín đồ với tư cách là những cư
dân phức tạp ở vùng Nam Bộ . “Phổ độ” là cứu vớt (theo cách nói
của Phật giáo hay cứu vớt theo cách nói của Công giáo ,Còn “Tam
Kỳ” được giải thích là 3 thời kỳ lịch sử gắn với 3 lần cứu vớt
chúng sinh của Ngọc Hoàng thượng đế .Vì vậy vị thần cao nhất mà
đạo Cao Đài tôn thờ là Ngọc Hoàng thượng đế (danh xưng Cao
Đài ).
Đạo Hoà Hảo ra đời năm 1939 ở làng Hoà Hảo ,quận Tân
Châu ,tỉnh Châu Đốc (An Giang ngày nay ). Đạo Hoà Hảo còn gọi
19
là Phật giáo Hoà Hảo vì sự ra đời của nó xét về mặt tín ngưỡng tôn
giáo ,thì nó là sự phát triển nối tiếp của Phật giáo Việt Nam nói
chung và của một số phái Phật giáo ở Nam Bộ nói riêng . Đạo Hoà
Hảo là sự truyền bá khéo léo kết hợp giữa tư tưởng tôn giáo với
tinh thần chống thực dân chống đế quốc ;kết hợp giữa truyền giáo
và chữa bệnh ,nên có sự thu hút lớn đối với quần chúng nhân dân .
Ngoài 2 đạo nói trên Tôn giáo Việt Nam không thể không kể
đến sự phát triển của Phật giáo ,Ki Tô giáo (đạo Thiên Chúa ), đạo
tin lành (ở vùng dân tộc thiểu số ), thờ cúng tổ tiên ( phổ biến
nhất ) .
Sau những thăng trầm của lịch sử ,năm 1981 Phật giáo Việt
Nam đã tiến hành đại Hội lần I thành lập một tổ chức thống nhất :
Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam với phương trâm hoạt động là :
“Đạo Pháp – Dân tộc và Chủ Nghĩa Xã Hội ” . Hiện nay Phật giáo
có khoảng 7 triệu tín đồ và hơn 20 nghìn nhà tu hành . Tín đồ phật
giao có mặt ở 60/61 tỉnh thành.
Vào những năm đầu của năm 1975 đất nước được thống nhất
,năm 1980 Hộ đồng Giám mục Việt Nam được thành lập và đã ra
20
- Xem thêm -