Tài liệu T072 lý luận về hình thái kt

Môc lôc Lêi giíi thiÖu........................................................... ..........................3 PhÇN A Giíi thiÖu ®Ò tµi I. Kh¸i niÖm vÒ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi..............................................4 II. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi...................................................................4 III. ........................................... Môc ®Ých,ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi ..........................................................................................................5 PHÇN B Néi dung I. Häc thuyÕt H×nh th¸i kinh tÕ x· héi..................................................5 II. Qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi,con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay..............................................11 PHÇN C KÕt luËn .................................................................................................18 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o...................................................................20 Lêi giíi thiÖu «n ” TriÕt häc M¸c - LªNin ” cã thÓ nãi lµ mét m«n häc rÊt khã ®Ó cã thÓ hiÓu ®îc cÆn kÏ, râ rµng vÒ nã. Do vËy viÖc lµm bµi ” TiÓu luËn TriÕt häc ” còng h¼n kh«ng n»m ngoµi môc ®Ých gióp cho sinh viªn cã thÓ hiÓu s©u, réng h¬n vÒ m«n häc nµy. Muèn vËy mçi ngêi ph¶i tù t×m tßi, tra kh¶o c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o ®Ó phôc vô cho c«ng viÖc cña m×nh.Vµ v× thÕ bÒ dÇy kiÕn thøc cña mçi ngêi sÏ ®îc t¨ng lªn.VÒ ®Ò tµi "VËn dông Lý luËn vÒ H×nh th¸i kinh tÕ - x· héi gi¶i thÝch qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ngµy nay” h¼n rÊt bæ Ých vµ cÇn thiÕt v× tõ xa con ngêi ®· muèn t×m hiÓu vÒ chÝnh m×nh, vÒ thÕ giíi xung quanh mµ vÊn ®Ò ®Æt ra hÕt søc bøc xóc lµ Kinh tÕ - X· héi nã bao trïm lªn tÊt c¶, nã g¾n liÒn víi mçi ngêi mµ ë ®©y h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cña M¸c lµ mét bíc ®ét ph¸, lµ nÒn t¶ng lý luËn cña Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö. ViÖc nghiªn cøu nã nh thÕ nµo ®Ó vËn dông vµo thùc tiÔn níc ta, qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tõ nh÷ng nhËn thøc trªn t«i ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nµy ®Ó viÕt chi bµi tiÓu luËn cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ lµm ®Ò tµi, mÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nhng ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. T«i rÊt mong cã ®îc sù gãp ý cña thÇy vµ c¸c ®ång chÝ ®Ó bµi lµm cã thÓ hoµn thiÖn h¬n. Bè côc cña bµi tiÓu luËn gåm ba phÇn chÝnh nh sau: PhÇN A: Giíi thiÖu ®Ò tµi I. Kh¸i niÖm vÒ h×nh th¸i kinh tÕ IV. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. V. Môc ®Ých,ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi PHÇN B: Néi dung I. Häc thuyÕt H×nh th¸i kinh tÕ x· héi II. Qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi,con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay PHÇN C: KÕt luËn 2 phÇn a Giíi thiÖu ®Ò tµi I. Kh¸i niÖm vÒ H×nh th¸i kinh tÕ X· héi. ×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ mét ph¹m trï cña Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh víi mét kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc trng cho x· héi ®ã phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña Lùc lîng s¶n xuÊt vµ víi mét KiÕn tróc thîng tÇng phï hîp ®îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ Êy. Ngoµi nh÷ng mèi quan hÖ c¬ b¶n trªn ®©y H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cßn cã nh÷ng quan hÖ vÒ d©n téc, giai ®o¹n lÞch sö vµ c¸c quan hÖ kh¸c. C¸c quan hÖ trªn ®©y tuy cã vai trß ®éc lËp nhÊt ®Þnh nhng còng bÞ chi phèi bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt kinh tÕ cô thÓ vµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n kh¸c cña x· héi. II. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. Häc thuyÕt cña M¸c vÒ H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi ra ®êi lµ mét cuéc c¸ch m¹nh trong toµn bé quan niÖm vÒ lÞch sö x· héi, lµ c¬ së ph¬ng ph¸p luËn cña sù ph¸t triÓn khoa häc vÒ qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn x· héi. Nhê cã lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi nµy lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö M¸c ®· chØ râ ®îc b¶n chÊt cña tõng chÕ ®é x· héi. Nh vËy, lý luËn h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi gióp chóng ta nghiªn cøu mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc vÒ sù vËn hµnh cña x· héi trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh. Do ®Æc ®iÓm vÒ lÞch sö vÒ nh÷ng quan hÖ vµ thêi gian, kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng ph¶i tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi theo mét s¬ ®å chung.LÞch sö cho thÊy cã nh÷ng níc ®· bá qua mét h×nh th¸i Kinh tÕ X· héi nµo ®ã trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. VËn dông ®iÒu nµy vµo hoµn c¶nh cô thÓ ë níc ta hiÖn nay chóng ta cã c¬ së khoa häc ®Ó chøng minh r»ng con ®êng qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi bá qua T b¶n chñ nghÜa ë níc ta - c¶ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay - vÉn lµ tÊt yÕu vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®îc. Nh vËy, viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi : "VËn dông Lý luËn vÒ H×nh th¸i kinh tÕ - x· héi gi¶i thÝch qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ngµy nay” lµ rÊt thùc tiÔn vµ cÊp b¸ch c¶ vÒ mÆt lý luËn lÉn thùc tiÔn. III. Môc ®Ých vµ ý nghÜa cña viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi. 1. Môc ®Ých 3 Nghiªn cøu ®Ò tµi "VËn dông Lý luËn vÒ H×nh th¸i kinh tÕ - x· héi gi¶i thÝch qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ngµy nay” gióp chóng ta thªm phÇn hiÓu râ vÒ h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cña M¸c vµ ¸p dông lý luËn nµy vµo thùc tiÔn ë níc ta hiÖn nay. 2. ý nghÜa ViÖc n¾m v÷ng b¶n chÊt khoa häc cña lý luËn vÒ h×nh th¸i Kinh tÕ X· héi sÏ thÓ hiÖn ®îc chÝnh x¸c nh÷ng vÊn ®Ò cßn yÕu nhÊt cña ®êi sèng Kinh tÕ X· héi. Mµ muèn thùc hiÖn tèt mét ®iÒu g× th× ph¶i hiÓu ®îc b¶n chÊt cña nã, do vËy ®èi víi c¸ch m¹ng Chñ nghÜa X· héi mµ ë ®©y ta nãi ®Õn lµ níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi bá qua chÕ ®é T b¶n th× viÖc nghiªn cøu kÜ vÒ H×nh th¸i Kinh tÕ X· héi ®Ó ¸p dông nã thËt linh ®éng vµo thùc tiÔn ë níc ta lµ mét viÖc lµm hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. phÇn b néi dung I. Häc thuyÕt vÒ H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi. NÒn t¶ng lý luËn cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö. 1. Nh÷ng c¬ së xuÊt ph¸t ®Ó ph©n tÝch ®êi sèng x· héi hi x©y dùng quan niÖm duy vËt vÒ lÞch sö M¸c vµ F.¡ngen ®· xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tiªu ®Ò sau ®©y : " Tiªn ®Ì ®Çu tiªn cña toµn bé lÞch sö nh©n lo¹i th× dÜ nhiªn lµ sù tån t¹i cña nh÷ng c¸ nh©n, con ngêi sèng ”. X· héi díi bÊt k× mét h×nh thøc nµo còng lµ sù liªn hÖ vµ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a ngêi víi ngêi. Ngay tõ khi míi ra ®êi, con ngêi ®· cã nhu cÇu t×m hiÓu vÒ chÝnh m×nh vµ vÒ ThÕ giíi xung quanh. C¸c nhµ t tëng ®· tõng tiÕp cËn vÊn ®Ò con ngêi díi nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau vµ cã nhiÒu ®ãng gãp quý b¸u : Ph¸t hiÖn ra nhiÒu thuéc tÝnh, phÈm chÊt, n¨ng lùc phong phó, k× diÖu cña con ngêi vÒ mäi mÆt sinh häc, x· héi còng nh t©m lý, ý thøc. Trªn c¬ së ®ã, hä cã ®Ò xuÊt nh÷ng con ®êng, biÖn ph¸p híng con ngêi ®Õn cuéc sèng tèt ®Ñp. Nhng do nh÷ng h¹n chÕ lÞch sö, nªn nh÷ng nhµ t tëng tríc ®©y cha cã c¸i nh×n ®Çy ®ñ vÒ tån t¹i cña con ngêi còng nh vÒ lÞch sö x· héi loµi ngêi, do vËy, hä ®· m¾c mét sai lÇm lín. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy triÕt häc M¸c ®· cã nh÷ng ph¸t hiÖn míi, nh÷ng ®ãng gãp míi. LÇn ®Çu tiªn M¸c v¹ch ra ph¬ng thøc tån t¹i cña con ngêi, xuÊt ph¸t tõ cuéc sèng cña con ngêi hiÖn 4 thùc. M¸c ®a ra mét trong nh÷ng luËn ®iÓm ®îc coi lµ quan träng nhÊt trong quan ®iÓm duy vËt vÒ lÞch sö cña «ng : ” Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi ”. Theo C.M¸c con ngêi tån t¹i trong x· héi víi t c¸ch lµ s¶n phÈm cña x· héi, h¬n n÷a con ngêi kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm cña x· héi nãi chung mµ bao giê còng lµ s¶n phÈm cña mét h×nh th¸i x· héi nhÊt ®Þnh. MÆt kh¸c, M¸c nhËn thÊy ph¬ng thøc tån t¹i cña con ngêi chÝnh lµ ho¹t ®éng cña hä. C¸c quy ®Þnh hµnh vi lÞch sö ®Çu tiªn vµ còng lµ ®éng lùc thóc ®Èy con ngêi ho¹t ®éng trong suèt lÞch sö cña m×nh lµ nhu cÇu vµ lîi Ých. F. ¡ngen ®· viÕt: ” ... ®· ph¸t hiÖn ra quy luËt ph¸t triÓn cña lÞch sö loµi ngêi nghÜa lµ t×m ra sù thùc ®¬n gi¶n... lµ tríc hÕt con ngêi cÇn ph¶i ¨n mÆc, ë uèng tríc khi cã thÓ lo ®Õn chuyÖn lµm chÝnh trÞ, khoa häc, nghÖ thuËt, t«n gi¸o... ”. Nh vËy, nhu cÇu tån t¹i cña con ngêi h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan vµ cã nhiÒu thang bËc mµ tríc ®ã lµ nhu cÇu sèng (¨n, uèng, mÆc, ë...) sau ®ã míi ®Õn nhu cÇu kh¸c nh giao tiÕp vµ tham gia vµo c¸c sinh ho¹t céng ®ång, nhu cÇu ph¸t triÓn t©m hån vµ trÝ tuÖ,... V× vËy mµ ho¹t ®éng lÞch sö ®Çu tiªn cña con ngêi lµ s¶n xuÊt ra nh÷ng t liÖu cÇn thiÕt ®Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu cña m×nh. Víi quan niÖm ®ã C.M¸c ®· ®i dÕn kÕt luËn r»ng : Ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ c¸i quyÕt ®Þnh toµn bé ®êi sèng x· héi vµ nhng mÆt c¬ b¶n cña ho¹t ®éng x· héi thÓ hiÖn ra víi t c¸ch lµ nh÷ng h×nh thøc kh¸c cña s¶n xuÊt vËt chÊt.S¶n xuÊt vËt chÊt chÝnh lµ yÕu tè nÒn t¶ng v× nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho x· héi tån t¹i, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn cña x· héi, chi phèi nh÷ng yÕu tè kh¸c trong cÊu tróc x· héi, lµ c¬ së cña lÞch sö loµi ngêi, t¹o ra nh÷ng t liÖu sinh ho¹t, mµ nh÷ng t liÖu sinh ho¹t nµy ®¸p øng nhu cÇu sèng cña con ngêi, t¹o ra nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt mµ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt nµy t¹o ra nh÷ng thêi ®¹i lÞch sö cña loµi ngêi. Còng nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt th× con ngêi tù t¹o ra vµ hoµn thiÖn chÝnh b¶n th©n m×nh. Nh vËy, s¶n xuÊt vËt chÊt lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu trong bÊt k× mét x· héi nµo. Tuy nhiªn s¶n xuÊt chØ lµ yÕu tè nÒn t¶ng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Trªn c¬ së vËt chÊt vµ s¶n xuÊt vËt chÊt hay trªn c¬ së tån t¹i x· héi th× con ngêi ®· s¶n sinh ra ý thøc mµ ®Æc trng lµ hÖ t tëng ®¹o ®øc, t«n gi¸o. C¸c nhµ s¸ng lËp ra chñ nghÜa duy vËt lÞch sö ®· ®Æt ra vµ gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a tån t¹i x· héi vµ ý thøc x· héi nµy. C.M¸c x¸c lËp nguyªn lý cã tÝnh chÊt ph¬ng ph¸p luËn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy lµ : ” kh«ng ph¶i ý thøc con ng êi quyÕt ®Þnh tån t¹i cña hä, tr¸i l¹i, chÝnh sù tån t¹i x· héi cña hä quyÕt ®Þnh ý thøc cña hä ”. X· héi lµ bé phËn ®Æc thï cña thÕ giíi vËt chÊt,vËn ®éng vµ ph¸t triÓn theo quy luËt kh¸ch quan. Quy luËt x· héi lµ nh÷ng mèi liªn hÖ b¶n chÊt, tÊt 5 yÕu, l¾p ®i l¾p l¹i cña c¸c qu¸ tr×nh,hiÖn tîng cña ®êi sèng x· héi, ®Æc trng cho khuynh híng c¬ b¶n ph¸t triÓn cña x· héi tõ thÊp ®Õn cao. 2. H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi a) H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ mét ph¹m trï cña Chñ nghÜa duy vËt lÞch sö dïng ®Ó chØ x· héi ë tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc trng cho x· héi ®ã, phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ víi mét kiÕn tróc thîng tÇng ®îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ Êy. H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi ®Æt nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn khoa häc ®Ó nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c mÆt cña x· héi. Ch¼ng nh÷ng nã ®· ®a ra b¶n chÊt cña mét x· héi cô thÓ, ph©n biÖt chÕ ®ä x· héi nµy víi chÕ ®é x· héi kh¸c, mµ cßn thÊy ®îc tÝnh lÆp l¹i, tÝnh liªn tôc cña mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t ë nh÷ng x· héi kh¸c nhau. Nãi c¸ch kh¸c, ph¹m trï H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cho phÐp nghiªn cøu x· héi c¶ vÒ mÆt lo¹i h×nh vµ vÒ mÆt lÞch sö. Xem xÐt ®êi sèng x· héi ë mét giai ®o¹n ph¸t triÓn lÞch sö nhÊt ®Þnh, coi nh mét cÊu tróc thèng nhÊt t¬ng ®èi æn ®Þnh ®ang vËn ®éng trong khu«n khæ cña chÝnh h×nh th¸i Êy. b) KÕt cÊu vµ chøc n¨ng cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi. X· héi kh«ng ph¶i lµ tæng sè nh÷ng hiÖn tîng, sù kiÖn rêi r¹c, nh÷ng c¸i nh×n riªng lÎ, x· héi lµ mét chØnh thÓ toµn diÖn cã c¬ cÊu phøc t¹p. Trong ®ã cã nh÷ng mÆt c¬ b¶n nhÊt lµ Lùc lîng s¶n xuÊt, Quan hÖ s¶n xuÊt vµ KiÕn tróc thîng tÇng. Mçi mÆt ®ã cã vai trß nhÊt ®Þnh vµ t¸c ®éng lªn nh÷ng mÆt kh¸c t¹o nªn sù vËn ®éng cña c¬ thÓ x· héi. ChÝnh tÝnh toµn vÑn ®ã ®îc ph¶n ¸nh b»ng kh¸i niÖm H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi.  Lùc lîng s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nÒn t¶ng vËt chÊt, kü thuËt mµ mçi H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña mçi H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi xÐt ®Õn cïng lµ do Lùc lîng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn qua c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi nèi tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao thÓ hiÖn tÝnh liªn tôc trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Lùc lîng s¶n xuÊt bao gåm :  Ngêi lao ®éng víi nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt, thãi quen lao ®éng, biÕt sö dông t liÖu s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. 6  T liÖu s¶n xuÊt do x· héi t¹o ra bao gåm T liÖu lao ®éng vµ §èi tîng lao ®éng. §èi tîng lao ®éng lµ bé phËn cña giíi tù nhiªn ®îc ®a vµo trong s¶n xuÊt nh lµ ®Êt canh t¸c, níc...ngoµi ra, cßn cã ®èi tîng kh«ng cã s½n trong tù nhiªn mµ con ngêi s¸ng t¹o ra. T liÖu lao ®éng lµ nh÷ng vËt thÓ mµ con ngêi dïng ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng nh»m t¹o ra nh÷ng t liÖu sinh ho¹t nh»m phôc vô cho nhu cÇu cña con ngêi. T liÖu lao ®éng chØ trë thµnh lùc lîng tÝch cùc c¶i biÕn ®èi tîng lao ®éng khi chóng kÕt hîp v¬Ý lao ®éng sèng. ChÝnh con ngêi víi trÝ tuÖ vµ kinh nghiÖm cña m×nh ®· chÕ t¹o ra t liÖu lao ®éng vµ sö dông nã ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt. T liÖu lao ®éng dï cã ý nghÜa lín lao ®Õn ®©u nhng nÕu t¸ch khái ngêi lao ®éng th× còng kh«ng ph¸t huy ®îc t¸c dông, kh«ng thÓ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt cña x· héi. LªNin viÕt : ” Lùc l îng s¶n xuÊt hÊp dÉn cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n, lµ ngêi lao ®éng”. Gi÷a c¸c yÕu tè cña Lùc lîng s¶n xuÊt cã sù t¸c ®éng biÖn chøng. Sù t¸c ®éng cña t liªu lao ®éng phô thuéc vµo trÝ th«ng minh, sù hiÓu biÕt, kinh nghiÖm cña con ngêi. §ång thêi b¶n th©n nh÷ng phÈm chÊt cña con ngêi, nh÷ng kinh nghiÖm vµ thãi quen cña hä ®Òu phô thuéc vµo T liÖu s¶n xuÊt hiÖn cã, phô thuéc vµo chç hä sö dông nh÷ng t liÖu lao ®éng nµo.  Quan hÖ s¶n xuÊt . Quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ nh÷ng quan hÖ c¬ b¶n ban ®Çu vµ quyÕt ®Þnh mäi quan hÖ x· héi kh¸c, kh«ng cã nh÷ng mèi quan hÖ ®ã th× kh«ng thµnh x· héi vµ kh«ng cã quy luËt x· héi. Mçi h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi l¹i cã mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt cña nã t¬ng øng víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt ®ã lµ tiªu chuÈn kh¸ch quan ®Ó nhËn biÕt x· héi cô thÓ nµy víi x· héi cô thÓ kh¸c ®ång thêi tiªu biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lÞch sö. Quan hÖ s¶n xuÊt bao gåm nh÷ng mÆt sau ®©y :  Quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt.  Quan hÖ tæ chøc qu¶n lý.  Quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈm lao ®éng. Ba mÆt nãi trªn cã quan hÖ h÷u c¬ víi nhau, trong ®ã Quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ kh¸c. B¶n chÊt cña bÊt kú mèi quan hÖ s¶n xuÊt nµo còng phô thuéc vµo vÊn ®Ò nh÷ng T liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu trong x· héi ®îc gi¶i quyÕt nh thÕ nµo. Cã hai h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n vÒ T liÖu s¶n xuÊt : Së h÷u t nh©n vµ Së h÷u x· héi. Nh÷ng h×nh thøc së h÷u ®ã lµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ thùc hiÖn gi÷a ngêi víi ngêi trong x· héi. 7  KiÕn tróc thîng tÇng. KiÕn tróc thîng tÇng lµ toµn bé nh÷ng t tëng x· héi, nh÷ng thiÕt chÕ t¬ng øng vµ nh÷ng quan hÖ néi t¹i cña thîng tÇng h×nh thµnh trªn mét c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh. Mçi yÕu tè cña KiÕn tróc thîng tÇng cã ®Æc thï riªng, cã quy luËt riªng nhng kh«ng tån t¹i t¸ch rêi nhau mµ liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau vµ ®Òu n¶y sinh trªn c¬ së h¹ tÇng, ph¶n ¸nh c¬ së h¹ tÇng. Song kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña KiÕn tróc thîng tÇng ®Òu liªn hÖ nh nhau trªn c¬ së h¹ tÇng cña nã. Tr¸i l¹i, mçi bé phËn nh mét tæ chøc chÝnh trÞ, ph¸p luËt cã liªn hÖ trùc tiÕp víi c¬ së h¹ tÇng con c¸c yÕu tè kh¸c nh TriÕt häc, nghÖ thuËt, t«n gi¸o... th× ë xa c¬ së h¹ tÇng vµ chØ liªn hÖ gi¸n tiÕp víi nã. C¬ së h¹ tÇng lµ toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi nhÊt ®Þnh. C¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi cô thÓ bao gåm nh÷ng Quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ, Quan hÖ s¶n xuÊt tµn d cña x· héi tríc lµ mÇm mèng cña x· héi sau. Trong x· héi cã giai cÊp ®èi kh¸ng, tÝnh chÊt giai cÊp cña C¬ së h¹ tÇng lµ do kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ quy ®Þnh. TÝnh chÊt ®èi kh¸ng giai cÊp vµ sù xung ®ét giai cÊp b¾t nguån ngay tõ trong c¬ së h¹ tÇng. Trong x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp, c¬ së h¹ tÇng tån t¹i nh÷ng quan hÖ ®èi kh¸ng th× KiÕn tróc thîng tÇng còng mang tÝnh ®èi kh¸ng ph¶n ¸nh tÝnh ®èi kh¸ng cña C¬ së h¹ tÇng, biÓu hiÖn ë sù xung ®ét, quan hÖ t tëng vµ ë ®Êu tranh t tëng cña c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng. Bé phËn cã quyÒn lùc m¹nh nhÊt cña KiÕn tróc thîng tÇng x· héi cã quyÒn lùc m¹nh nhÊt lµ Nhµ níc, c«ng cô cña giai cÊp thèng trÞ tiªu biÓu cho chÕ ®é x· héi vÒ mÆt chÝnh trÞ ph¸p lý. ChÝnh nhê cã nhµ níc mµ t tëng cña giai cÊp thèng trÞ míi thèng trÞ ®îc toµn bé ®êi sèng cña x· héi. Giai cÊp thèng trÞ nµo thèng trÞ vÒ mÆt kinh tÕ vµ n¾m gi÷ chÝnh quyÒn nhµ níc th× hÖ t tëng cung nh÷ng thÓ chÕ cña giai cÊp Êy còng gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ. Nã quy ®Þnh vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn xu híng cña toµn bé ®êi sèng tinh thÇn cña x· héi vµ quyÕt ®Þnh c¶ tÝnh chÊt ®Æc trng c¬ b¶n cña toµn bé KiÕn tróc thîng tÇng x· héi. Ph¹m trï H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ m« h×nh lý luËn vÒ x· héi vµ nh mäi m« h×nh, nã kh«ng bao qu¸t tÊt c¶ tÝnh ®a d¹ng cña c¸c hiÖn tîng ®êi sèng x· héi. V× vËy, hiÖn thùc x· héi vµ s¬ ®å lý thuyÕt vÇ x· héi kh«ng ®ång nhÊt víi nhau. Trong thùc tÕ c¸c sù kiÖn lÞch sö mang tÝnh chÊt kh«ng lÆp l¹i, hÕt søc phong phó, c¸c yÕu tè tinh thÇn vµ vËt chÊt, kinh tÕ vµ chÝnh trÞ thêng xuyªn t¸c ®éng qua l¹i, x©m ph¹m,chuyÓn ho¸ lÉn nhau. H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi chØ ph¶n ¸nh mÆt b¶n chÊt nh÷ng mèi liªn hÖ bªn trong, tÊt yÕu, lÆp l¹i cña c¸c hiÖn tîng Êy; Tõ tÝnh ®a d¹ng cô thÓ, lÞch sö bá qua 8 nhòng chi tiÕt c¸ biÖt, dùng l¹i cÊu tróc æn ®Þnh vµ l«gic ph¸t triÓn cña qóa tr×nh lÞch sö. BÊt k× trong giíi tù nhiªn hay trong x· héi ®Òu kh«ng cã vµ kh«ng thÓ cã hiÖn tîng ” thuÇn tuý ”.§ã chÝnh lµ ®iÒu mµ phÐp biÖn chøng cña C.M¸c ®· nªu lªn. H×nh th¸i Kinh tÕ - X· h«Þ ®em l¹i nh÷ng nguyªn t¾c ph¬ng ph¸p luËn xuÊt ph¸t ®Ó nghiªn cøu x· h«Þ, lo¹i bá ®i c¸i bÒ ngoµi, c¸i ngÉu nhiªn, kh«ng ®i vµo c¸i chi tiÕt, vît qua khái tri thøc kinh nghiÖm hoÆc x· héi häc m« t¶, ®i s©u v¹ch ra c¸i b¶n chÊt æn ®Þnh tõ c¸i phong phó cña hiÖn tîng, v¹ch ra cai l«gic bªn trong cña tÝnh nhiÒu vÎ cña lÞch sö. 3. Sù ph¸t triÓn cña c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi. LÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi ®· tr¶i qua nhiÒu qu¸ tr×nh nèi tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao. T¬ng øng víi mçi giai ®o¹n lµ mét h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi. Sù vËn ®éng thay thÕ nèi tiÕp nhau cña c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi trong lÞch sö ®Òu do t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kh¸ch quan. §ã lµ qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn cña x· héi. C.M¸c viÕt : ” T«i coi sù ph¸t triÓn cña nh÷ng H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn ”. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö tù nhiªn cña x· héi cã nguån gèc s©u xa ë sù ph¸t triÓn cña Lùc lîng s¶n xuÊt. ChÝnh tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc lîng s¶n xuÊt ®· quy ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan cña Quan hÖ s¶n xuÊt, vµ nh vËy quyÕt ®Þnh qóa tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi nh mét qu¸ tr×nh t nhiªn. Trong c¸c quy luËt kh¸ch quan chi phèi sù vËn ®éng, ph¸t triÓn cña c¸c H×nh th¸i kinh tÕ - x· héi th× quy luËt vÒ sù phï hîp vÒ Quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Mét mÆt cña nh÷ng Ph¬ng thøc s¶n xuÊt, Lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®¶m b¶o tÝnh kÕ thõa trong sù ph¸t triÓn, tiÕn lªn cña x· héi, quy ®Þnh khuynh híng ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao. MÆt kh¸c cña Ph¬ng thøc s¶n xuÊt biÓu hiÖn tÝnh gi¸n ®o¹n trong s¶n xuÊt ph¸t triÓn cña lich sö. Nh÷ng Quan hÖ s¶n xuÊt lçi thêi ®· ®îc xo¸ bá vµ thay thÕ b»ng nh÷ng kiÓu Quan hÖ s¶n xuÊt míi cao h¬n vµ dÉn ®Õn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi míi cao h¬n giai ®o¹n ®Çu. Nh vËy, sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña H×nh th¸i Kinh tÕ ®îc gi¶i thÝch tríc hÕt b»ng sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt. Trong qu¸ tr×nh tiÕn triÓn cña c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi, h×nh th¸i míi kh«ng xo¸ bá mäi yÕu tè cña h×nh th¸i cò mµ trong khi ph¸ vì cÊu tróc cña hÖ thèng cò l¹i b¶o tån vµ kÕ thõa vµ ®æi míi nh÷ng yÕu tè cña nã võa ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc, võa t¹o ra bíc ph¸t triÓn. Do ®ã t¹o ra t×nh tr¹ng chång chÊt ®an xen nh÷ng yÕu tè cña H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi kh¸c, cña nhiÒu thêi kú lÞch sö kh¸c. LªNin ®· chØ râ : ” Trªn thÕ giíi kh«ng cã vµ còng kh«ng thÓ cã thø Chñ nghÜa T b¶n nµo lµ thuÇn tuý 9 c¶ v× Chñ nghÜa T b¶n lu«n lu«n cã lÉn nh÷ng yÕu tè phong kiÕn, tiÓu thÞ d©n vµ c¶ nh÷ng c¸i kh¸c n÷a ” . Tuy nhiªn, v¹ch ra con ®¬ng tæng qu¸t cña sù ph¸t triÓn lÞch sö ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ ®· gi¶i thÝch ®ù¬c râ rµng sù ph¸t triÓn x· héi trong mäi thêi ®iÓm lÞch sö ë mçi níc cña qu¸ tr×nh lÞch sö cô thÓ v« cïng phong phó cã hµng lo¹t nh÷ng yÕu tè lµm cho tiÕn tr×nh chung trong sù ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi cã nh÷ng biÓu hiÖn ®a d¹ng phong phó ë nh÷ng níc, d©n téc kh¸c nhau. Kh«ng thÓ xem xÐt qu¸ tr×nh lÞch sö nh mét con ®êng th¼ng, nh©n tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh lÞch sö xÐt ®Õn cïng lµ nÒn s¶n xuÊt ®êi sèng hiÖn thùc. Nh÷ng nh©n tè kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ nh©n tè duy nhÊt quyÕt ®Þnh mµ nh÷ng nh©n tè kh¸c cña KiÕn tróc thîng t©ng ®Õu cã ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh lÞch sö. V× vËy ®Ó hiÓu ®îc lÞch sö th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh ®Õn c¸c nh©n tè c¬ b¶n cã tham gia trong sù t¸c ®éng lÉn nhau cña chóng. TiÕn tr×nh lÞch sö cña mét d©n téc cña mét quèc gia cô thÓ thêng xuyªn bÞ yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi kh¸c chi phèi nh hoµn c¶nh ®Þa lý, truyÒn thèng v¨n ho¸, t©m lý d©n téc, quan hÖ giao lu víi c¸c d©n téc kh¸c. TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã ®Òu cã thÓ gãp phÇn k×m h·m hoÆc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña mét d©n téc nhÊt ®Þnh. TÝnh träng chiÕn tranh hay hoµ b×nh cña mét d©n téc còng cã thÓ lµm gi¸n ®o¹n,ph¸ vì tiÕn tr×nh ph¸t triÓn tù nhiªn hoÆc t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cña lÞch sö mét d©n téc. II. Qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi - Con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay. 1. H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cña M¸c trong cuéc c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa ë níc ta hiÖn nay. Níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi kh«ng qua giai ®o¹n ph¸t triÓn T b¶n Chñ nghÜa kh«ng cã nghÜa lµ g¹t bá tÊt c¶ nh÷ng quan hÖ së h÷u c¸ thÓ, t nh©n, chØ cßn l¹i chÕ ®é c«ng h÷u vµ tËp thÓ, tr¸i l¹i, tÊt c¶ nh÷ng g× thuéc vÒ së h÷u t nh©n gãp phÇn vµo s¶n xuÊt kinh doanh th× chÊp nhËn nã nh mét bé phËn tù nhiªn cña qu¸ tr×nh kinh tÕ x©y dùng Chñ nghÜa X· héi, khuyÕn khÝch mäi h×nh thøc kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao cuéc sèng cña nh©n d©n. Trong sù t¸c ®éng lÉn nhau cña c¸c yÕu tè cÊu thµnh Quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ tæ chøc qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi cã vai trß quan träng. Nh÷ng quan hÖ nµy cã thÓ gãp phÇn cñng cè Quan hÖ s¶n xuÊt , còng cã thÓ lµm biÕn d¹ng Quan hÖ së h÷u. Trong c¶i t¹o X· héi Chñ nghÜa nh÷ng n¨m qua do kh«ng h¹n chÕ ®Çy ®ñ vÊn ®Ò nµy chóng ta ®· m¾c ph¶i 10 khuyÕt ®iÓm lµ tuyÖt ®èi ho¸ quan hÖ së h÷u, coi nhÑ c¸c quan hÖ kh¸c dÉn ®Õn viÖc c¶i t¹o Quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng ®ång bé nªn quan hÖ s¶n xuÊt ” míi” chØ lµ h×nh thøc. §¶ng ta kh¼ng ®Þnh lÊy Chñ nghÜa Mac - LªNin lµ kim chØ nam cho hµnh ®éng vµ nªu cao t tëng Hå ChÝ Minh. Néi dung cèt lâi cña Chñ nghÜa Mac- LªNin lµ ë t tëng gi¶i phãng con ngêi khái chÕ ®é lµm thuª, khái chÕ ®é t h÷u dùa trªn c¬ së ngêi bãc lét ngêi. V× vËy, trong sù nghiÖp x©y dùng Chñ nghÜa X· héi cña nh©n d©n ta ®¬ng nhiªn lÊy Chñ nghÜa Mac - LªNin lµ kim chØ nam cho hµnh ®éng. T tëng Hå ChÝ Minh lµ sù vËn dông s¸ng t¹o Chñ nghÜa Mac - LªNin vµo hoµn c¶nh níc ta mµ cèt lâi lµ sù kÕt hîp Chñ nghÜa Mac - LªNin víi phong trµo c«ng nh©n vµ phong trµo yªu níc cña nh©n d©n ta. T tëng ®ã ®· trë thµnh mét di s¶n tinh thÇn quý b¸u cña §¶ng, cña nh©n d©n ta. X©y dùng hÖ thèng chÝnh trÞ X· héi Chñ nghÜa, b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n do ®éi tiªn phong cña nã lµ §¶ng Céng s¶n l·nh ®¹o ®¶m b¶o cho nh©n d©n lµ ngêi chñ thùc sù cña x· héi.toµn bé quyÒn lùc x· héi thuéc vÒ nh©n d©n, thùc hiÖn nÒn d©n chñ X· héi Chñ nghÜa,®m¶ b¶o ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o tÝch cùc, chñ ®éng cña mäi c¸c nh©n,mäi tÇng líp x· héi trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ v¨n ho¸, phôc vô ngµy cµng tèt h¬n cuéc sèng cña nh©n d©n. C¸c tæ chøc, bé m¸y t¹o thµnh hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi kh«ng tån t¹i nh mét ôc ®Ých tù th©n mµ v× phôc vô con ngêi thùc hiÖn cho ®îc lîi Ých vµ quyÒn lùc cña nh©n d©n lao ®éng. 1. NhËn thøc vÒ Chñ nghÜa X· héi vµ thêi kú qu¸ ®é. a) NhËn thøc vÒ Chñ nghÜa X· héi ”Chñ nghÜa céng s¶n kh«ng ph¶i lµ mét tr¹ng th¸i cÇn ph¶i s¸ng t¹o ra, kh«ng ph¶i lµ mét ý tëng mµ hiÖn thùc ph¶i tu«n theo. Chóng ta gäi Chñ nghÜa Céng s¶n lµ mét phong trµo hiÖn thùc, nã xo¸ bá tr¹ng th¸i hiÖn nay, nh÷ng ®iÒu kiÖn cña phong trµo Êy lµ kÕt qu¶ cña nh÷ng tiÒn ®Ò hiÖn ®ang tån t¹i”. Dùa vµo sù ph¸t triÓn nh÷ng m©u thuÉn cña x· héi T s¶n trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn cña nã, dùa vµo triÓn väng cña phong trµo c«ng nh©n, C.M¸c vµ F.¡ngen ®· ®a ra dù ®o¸n vÒ sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi trong t¬ng lai tÊt yÕu ph¶i tiÕn ®Õn H×nh th¸i Kinh tÕ X· héi Céng s¶n Chñ nghÜa mµ Chñ nghÜa X· h«i lµ giai ®o¹n ®Çu cña h×nh th¸i Êy. LªNin còng chØ râ : ” Chóng ta kh«ng hÒ coi lý luËn cña M¸c nh lµ mét c¸i g× ®ã xong xu«i h¼n vµ bÊt kh¶ x©m ph¹m, tr¸i l¹i, chóng ta tin r»ng lý luËn ®ã chØ ®Æt nÒn mãng cho m«n khoa häc mµ nh÷ng ngêi X· 11 héi Chñ nghÜa ph¶i ph¸t triÓn h¬n n÷a vÒ mäi mÆt nÕu hä kh«ng muèn trë thµnh l¹c hËu víi cuéc sèng”. Còng nh c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi kh¸c, H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi Céng s¶n Chñ nghÜa tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao, trong ®ã cã hai giai ®o¹n c¬ b¶n: Chñ nghÜa X· héi vµ Chñ nghÜa Céng s¶n. §ã lµ hai giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau trong cïng mét H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi; Sù kh¸c nhau c¬ b¶n cña hai giai ®o¹n nãi trªn lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn Kinh tÕ - X· héi vµ tríc hÕt lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña Lùc lîng s¶n xuÊt. C.M¸c coi hai giai ®o¹n ®ã lµ nh÷ng nÊc thang trëng thµnh vÒ Kinh tÕ cña H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi Céng s¶n chñ nghÜa. §Æc trng cña Chñ nghÜa X· héi lµ mét chÕ ®é x· héi ®îc x©y dùng trªn c¬ së tõng bíc thiÕt lËp chÕ ®é së h÷u X· héi Chñ nghÜa vÒ T liÖu s¶n xuÊt bao gåm së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ. ChÕ ®é së h÷u nµy thêng xuyªn ®îc cñng cè, hoµn thiÖn b¶o ®¶m lu«n lu«n thÝch øng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña Lùc lîng s¶n xuÊt. - Ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt x· héi víi tèc ®é cao ngµy cµng hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra ngµy cµng nhiÒu cña c¶i cho x· héi, b¶o ®¶m tho¶ m·n ngµy cµng ®Çy ®ñ nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cho nh©n d©n, kh«ng ngõng n©ng cao phóc lîi x· héi cho toµn d©n. - B¶o ®¶m cho mäi ngêi cã quyÒn b×nh ®¼ng trong lao ®éng, s¸ng t¹o vµ ®îc hëng thï lao theo nguyªn t¾c: ” Lµm theo n¨ng lùc,hëng theo lao ®éng” .  Khèi liªn minh c«ng - n«ng - tri thøc ngµy cµng ®îc cñng cè, t¨ng cêng, quyÒn b×nh ®¼ng nam - n÷ ®îc thùc hiÖn, nh÷ng ngêi giµ ®îc x· héi quan t©m ch¨m sãc, t¬ng lai cña tuæi trÎ ®îc b¶o ®¶m.  Nhµ níc X· héi Chñ nghÜa ngµy cµng ®îc cñng cè hoµn thiÖn, nÒn d©n chñ X· héi Chñ nghÜa ngµy cµng ®îc ph¸t huy.  B¶o ®¶m sù ph¸t triÓn toµn diÖn cña con ngêi lµm cho mäi ngêi ngµy cµng ®îc ph¸t huy ®Çy ®ñ tÝnh tÝch cùc cña m×nh trong c«ng cuéc x©y dùng x· héi míi,lèi sèng míi.  HÖ t tëng Mac - LªNin gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o trong ®êi s«ng tinh thÇn trong toµn x· héi, ®êi sèng v¨n ho¸ tinh thÇn trong x· héi ngµy cµng phong phó lµnh m¹nh.  Cã quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c víi nh©n d©n c¸c níc, kiªn quyÕt ñng hé nh©n d©n c¸c níc trong cuéc ®Êu tranh v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ Chñ nghÜa X· héi. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n nãi trªn ph¶n ¸nh b¶n chÊt cña Chñ nghÜa X· héi. MÆc dï trong nh÷ng n¨m qua t×nh h×nh thÕ giíi cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p, chÕ ®é X· héi Chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u sôp ®æ khiÕn Chñ nghÜa X· héi t¹m thêi l©m vµo tho¸i trµo nhng b¶n chÊt thêi ®¹i kh«ng 12 hÒ thay ®æi. Loµi ngêi vèn ë trong qu¸ tr×nh qu¸ ®é t Chñ nghÜa T b¶n lªn Chñ nghÜa X· héi më ®Çu b»ng cuéc c¸ch m¹ng th¸ng 10 Nga vÜ ®¹i. Con ®êng mµ nh©n lo¹i ®ang ®i chÝnh lµ con ®êng th¾ng lîi cña hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ Chñ nghÜa X· héi. LÞch sö ®· chøng minh, kh«ng ph¶i bÊt k× níc nµo còng ph¶i tuÇn tù tr¶i qua c¸c h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi ®· tõng cã trong lÞch sö. ViÖc bá qua mét H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi nµo ®ã do nh÷ng yÕu tè bªn trong quyÕt ®Þnh, xong ®ång thêi cßn tuú thuéc ë sù t¸c ®éng cña tõng nh©n tè bªn ngoµi. ë níc ta còng ®· cã nh÷ng tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn cho phÐp chóng ta lùa chän con ®êng X· héi Chñ nghÜa, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i ®Ó qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi, nhanh chãng tho¸t khái nghÌo nµn, l¹c hËu lµm cho ®Êt níc ngµy cµng phån vinh. b) VÒ thêi kú qu¸ ®é. §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cña níc ta lµ nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi vµ t©n tiÕn cña x· héi cò ®an xen lÉn nhau vµ ®Êu tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi, t tëng... trong x· héi. C¸i biÖn chøng nhÊt cña thêi kú qu¸ ®é lµ sù qu¸ ®é vÒ chÝnh trÞ. ë ®ã nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n ®îc thiÕt lËp, cñng cè vµ ngµy cµng hoµn thiÖn.  VÒ nÒn kinh tÕ : lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, bªn c¹nh nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ cña X· héi Chñ nghÜa cßn cã nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, trong ®ã cã c¶ thµnh phÇn kinh tÕ T b¶n.  VÒ mÆt x· héi : trong thêi kú nµy cßn c¬ së kh¸c biÖt c¬ b¶n, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c miÒn cña ®Êt níc, gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay.  VÒ v¨n ho¸, t tëng : bªn c¹nh nÒn v¨n ho¸ míi vµ hÖ t tëng míi cßn tån t¹i râ tµn tÝch cña nÒn v¨n ho¸ cò, hÖ t tëng cò, l¹c hËu (thËm chÝ cßn ph¶n ®éng), lèi sèng cò... Thùc chÊt cña thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi lµ thêi kú ®Êu tranh quyÕt liÖt vÒ chÝnh trÞ, t tëng, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, gi÷a mét bªn lµ liªn minh giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ víi c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng kh¸c ®· giµnh ®îc chÝnh quyÒn, nhµ níc vµ ra søc ph¸t ®éng ®a ®Êt níc qu¸ ®é lªn X· héi Chñ nghÜa, víi mét bªn lµ c¸c giai cÊp bãc lét, c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng míi bÞ lËt ®æ nhng cha hoµn toµn bÞ xo¸ bá, vÉn cßn nu«i hy väng quay l¹i c¸i ” Thiªn ®µng” ®· mÊt. c) Níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi. 13 §¶ng ta chØ râ : ” Níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi bá qua chÕ ®é T b¶n, tõ mét x· héi vÉn lµ thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, lùc lîng s¶n xuÊt rÊt thÊp” . Lùc lîng s¶n xuÊt rÊt thÊp quy ®Þnh tÝnh tÊt yÕu Kinh tÕ - X· héi cña x· héi ta cha ®Çy ®ñ, cha chÝn muåi trong sù ph¸t triÓn tù nhiªn, néi t¹i cña nã; Tån ®äng nhiÒu tµn d quan hÖ t tëng, ý thøc x· héi, t©m lý do x· héi thùc d©n, phong kiÕn cò ®Ó l¹i. §©y lµ nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i lín trong bíc chuyÓn tiÕp lÞch sö tõ mét x· héi kÐm ph¸t triÓn sang mét x· héi hiÖn ®¹i, phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc vµ gi¸ trÞ cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i vµ cña tiÕn bé x· héi. §iÒu cÇn chó ý lµ cã thÓ bá qua chÕ ®é T b¶n qu¸ ®é lªn X· héi Chñ nghÜa, nhng kh«ng thÓ bá qua nh÷ng viÖc chuÈn bÞ nh÷ng tiªu ®Ò cÇn thiÕt, nhÊt lµ tiªu ®Ò kinh tÕ cho sù qu¸ ®é Êy. Nãi c¸ch kh¸c, cã thÓ bá qua chÕ ®é T b¶n Chñ nghÜa nhng ph¶i tiÕn hµnh sao cho sù bá qua nµy kh«ng hÒ vi ph¹m ®Õn tÝnh lÞch sö tù nhiªn cña sù ph¸t triÓn. Do ®ã, cÇn cã sù ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, coi nh©n tè T b¶n Chñ nghÜa trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan. §¸ng tiÕc trong nhiÒu n¨m qua chóng ta ®· ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc, cã nh÷ng quan niÖm sai lÇm vÒ Chñ ngh· x· héi, chóng ta ®· bá qua tÊt c¶ nh÷ng g× thuéc vÒ Chñ nghÜa t b¶n. §iÒu nµy vi ph¹m nghiªm träng vÒ lý luËn sù ph¸t triÓn cña M¸c.Chóng ta ®· phñ nhËn Chñ nghÜa T b¶n mét c¸ch s¹ch tr¬n, kh«ng tiÕp thu nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña nã vµo sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Chóng ta v× n«n nãng muèn cã nhay Chñ nghÜa X· héi trong thêi gian ng¾n ®· tiÕn hµnh c¶i t¹o å ¹t nh»m xo¸ bá chÕ ®é chiÕm h÷u t nh©n T b¶n Chñ nghÜa, xo¸ bá thµnh phÇn kinh tÕ T b¶n Chñ nghÜa b»ng bÊt cø gi¸ nµo. §øng tríc thùc tÕ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 trë l¹i ®©y, khñng ho¶ng Kinh tÕ - X· héi n¶y sinh vµ ngµy cµng trë nªn trÇm träng. §Ó thùc hiÖn tèt c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh r»ng ph¶i kiªn tr× nghiªn cøu vµ vËn dông ®óng ®¾n, s¸ng t¹o nh÷ng nguyªn lý, lý luËn cña Chñ nghÜa Mac-LªNin mµ tríc hÕt lµ lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi vµo viÖc ®Ò ra c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, c¸c gi¶i ph¸p x©y dùng ®Êt níc.ViÖc ®Ò ra nh÷ng gi¶i ph¸p ®óng ®¾n vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc ta lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n. 3. X©y dùng Chñ nghÜa X· héi ë níc ta. a) Môc tiªu 14 Do hoµn c¶nh lÞch sö cña níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi trong t×nh tr¹ng cßn l¹c hËu vÒ kinh tÕ, nh÷ng tµn d cña cña chÕ ®é x· héi cò cßn nhiÒu, tr¶i qua mÊy chôc n¨m chiÕn tranh, c¸i qu¸ ®é l¹i cßn nÆng nÒ, Chñ nghÜa X· héi thÕ giíi ®ang l©m vµo cuéc khñng ho¶ng nghiªm träng, c¸c thÕ lùc thï ®Þch lu«n lu«n t×m c¸ch bao v©y ph¸ ho¹i sù nghiÖp cña ViÖt Nam. §ã lµ nh÷ng khã kh¨n lín nhng còng cã nh÷ng thuËn lîi: ChÝnh quyÒn nhµ níc ngµy cµng ®îc cñng cè, ®Êt níc ®i vµo giai ®o¹n hoµ b×nh x· héi, nh©n d©n cã lßng yªu níc truyÒn thèng, cÇn cï trong lao ®éng, s¸ng t¹o, mét sè c¬ së vËt chÊt kü thuËt x©y dùng hiÖn ®¹i ®ang ph¸t huy hiÖu qu¶ cña nã, cuéc c¸ch m¹ng Khoa häc C«ng nghÖ cïng víi xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi lµ mét th¬× c¬ ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Môc tiªu tæng qu¸t ph¶i ®¹t tíi khi kÕt thóc thêi kú qu¸ ®é lµ ” X©y dùng x· héi vµ c¬ b¶n nh÷ng c¬ së kinh tÕ cña Chñ nghÜa X· héi víi KiÕn tróc thîng tÇng vµ chÝnh trÞ, vµ t tëng v¨n ho¸ phï hîp lµ cho ®Êt níc ta trë thµnh níc X· héi Chñ ngh·i phån vinh ”. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, sau khi kÕt thóc chÆng ®êng ®Çu tiªn cña thêi kú qu¸ ®é, chóng ta b¾t ®Çu bíc vµo thêi kú ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ víi môc tiªu tæng qu¸t lµ x©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, Quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña Lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, níc m¹nh,x· héi c«ng b»ng, v¨n minh, tõ nay ®Õn n¨m 2020 ra søc phÊn ®Êu ®a níc ta trë thµnh níc c«ng nghiÖp. b) Ph¬ng híng. Coi träng vai trß vµ b¶n chÊt cña nhµ níc, thÓ hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n. X©y dùng nhµ níc X· héi Chñ nghÜa, nhµ níc cña nh©n d©n, do nh©n d©n vµ v× nh©n d©n, lÊy liªn minh giai cÊp c«ng nh©n, giai cÊp n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng, do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n,gi÷ nguyªn kû c¬ng x· héi, chuyªn chÝnh víi mäi hµnh ®éng x©m ph¹m lîi Ých cña tæ quèc vµ cña nh©n d©n. Thùc hiÖn nh÷ng biÕn ®æi cã tÝnh c«ng nghiÖp ho¸ trªn c¶ 3 lÜnh vùc : Lùc lîng s¶n xuÊt, Quan hÖ s¶n xuÊt vµ KiÕn tróc thîng tÇng. Trong ®ã ph¸t triÓn Lùc lîng s¶n xuÊt lµ nhiÖm vô träng t©m hµng ®Çu t¹o tiÒn ®Ò kinh tÕ v÷ng ch¾c cho sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt X· héi Chñ nghÜa. Ph¸t triÓn Lùc líng s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ang diÔn ra dån dËp, m¹nh mÏ,® ßi hái chóng ta ph¶i cã quan niÖm míi vÒ c«ng nghiÖp ho¸, kh«ng ph¶i lµ u tiªn x©y dùng c¬ së vËt chÊt víi 15 nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng theo ®êng c«ng nghiÖp ho¸ cæ ®iÓn mµ lµ lùa chon nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp thÝch hîp, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, hÖ thèng th«ng tin t¹o tiÒm n¨ng nhanh chãng øng dông c«ng nghÖ míi. Bªn c¹nh ®ã ph¶i ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn lµ nhiÖm vô trung t©m nh»m tõng bíc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña Chñ nghÜa X· héi, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. Phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña Lùc lîng s¶n xuÊt, thiÕt lËp tõng bíc Quan hÖ s¶n xuÊt X· héi Chñ nghÜa tõ thÊp ®Õn cao víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. ChÕ ®é c«ng h÷u ph¶i lµ kÕt qu¶ hîp quy luËt cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸ thùc sù chø kh«ng thÓ t¹o ra b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh, cìng Ðp. ChuyÓn tõ quan hÖ hiÖn vËt sang quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ trë l¹i ®óng quy luËt ph¸t triÓn tù nhiªn cña kinh tÕ: Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ yÕu. TiÕn hµnh c¸ch m¹ng X· héi Chñ nghÜa trªn lÜnh vùc t tëng vµ v¨n ho¸. Ph¸t huy nh©n tè con ngêi, con ngêi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc ®Ó x©y dùng mét x· héi v¨n minh, gi¶i phãng c¸ nh©n ®Ó gi¶i phãng x· héi, kÕt hîp søc m¹nh c¸ nh©n víi søc m¹nh céng ®ång lµ ®éng lùc quan träng cña Chñ nghÜa X· héi. Bªn c¹nh ®ã viÖc lu«n ®æi míi, kiÖn toµn bé m¸y nhµ níc lµ viÖc lµm kh«ng kÐm phÇn quan träng :  Chèng quan liªu,c huyªn quyÒn, ®éc ®o¸n trong bé m¸y nhµ níc.  Ph©n biÖt râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh.  §a ra mét hÖ thèng ph¸p luËt chÆt chÏ, ®ång bé vµ cã tÝnh kh¶ thi cao.  Cã chÝnh s¸ch vµ quy m« ®µo t¹o, båi dìng nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi vµ ph¸t triÓn ®Êt níc. 16 phÇn C KÕT LUËN riÕt häc M¸c trong ®ã cã häc thuyÕt vÒ h×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi ra ®êi lµ sù thay ®æi vÒ chÊt so víi c¸c t tëng triÕt häc tríc ®©y cha kÓ ®Õn lÇn ®Çu tiªn cã sù kÕt hîp gi÷a duy vËt vµ biÖn chøng, sù viÖc ®îc xem xÐt trªn c¬ së kh¸ch quan vµ toµn diÖn. Chñ nghÜa M¸c lµ gi¶i phãng c«ng nh©n lao ®éng khái sù bãc lét, tÊt nhiªn chñ nghÜa M¸c kh«ng ph¶i lµ dÊu chÊm cuèi cïng cña triÕt häc. Ngay trong b¶n th©n triÕt häc M¸c còng mang tÝnh më, tøc lµ bæ sung, hoµn thiÖn dÇn theo c¸c qu¸ tr×nh lÞch sö. Tuy nhiªn triÕt häc M¸c ®îc x©y dùng trªn mét nÒn t¶ng lÊy kh¸ch quan, toµn diÖn lµm c¬ së v× vËy triÕt häc M¸c trong ®ã cã lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ X· héi cã gi¸ trÞ kh«ng chØ trong mét thêi ®iÓm lÞch sö ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh,phôc vô cho mét giai cÊp nhÊt ®Þnh. Tãm l¹i, lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu khoa häc mµ C.M¸c ®· ®Ò ra cho nh©n lo¹i. Lý luËn ®ã ®· chØ ra: X· héi lµ mét hÖ thèng mµ trong ®ã Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña Lùc lîng s¶n xuÊt vµ c¸c Quan hÖ s¶n xuÊt t¹o thµnh mét kÕt cÊu Kinh tÕ - X· héi nhÊt ®Þnh mµ trªn ®ã dùng lªn mét KiÕn tróc thîng tÇng ph¸p lý vµ chÝnh trÞ còng nh c¸c h×nh th¸i ý thøc x· héi t¬ng øng. §ång thêi lý luËn còng chØ ra r»ng sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. Th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi, c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi thay thÕ nhau tõ thÊp ®Õn cao. Tuy nhiªn sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi võa bÞ chi phèi cña c¸c quy luËt chung, võa bÞ t¸c ®éng bëi ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. Ngµy nay x· héi loµi ngêi ®· cã nh÷ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n rÊt nhiÒu so víi thêi C.M¸c nhng sù ph¸t triÓn ®ã vÉn dùa trªn c¬ së lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi, ®iÒu ®ã chøng tá r»ng lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi vÉn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ cña nã trong mäi giai ®o¹n. Tuy nhiªn lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi kh«ng cã tham väng gi¶i thÝch ®îc tÊt c¶ c¸c hiÖn tîng cña ®êi sèng x· héi mµ nã ®ßi hái®îc bæ sung b»ng nh÷ng ph¬ng ph¸p tiÕp cËn khoa häc kh¸c nhng ®ång thêi víi nh÷ng ph¬ng ph¸p tiÕp cËn míi vÒ x· héi, kh«ng ph¶i v× thÕ mµ lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi trë lªn lçi thêi. Lý luËn vÒ H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi ®· chØ ra con ®êng ®i ®Õn Chñ nghÜa X· héi lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ chÝnh nã ®· ®Ò ra nh÷ng híng ®i 17 ®óng ®¾n vµ tõ ®ã ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cho c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc ta ngµy cµng ph¸t triÓn tíi mét ®Ønh cao míi. Níc ta qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi trong bèi c¶nh quèc tÕ cã nh÷ng biÕn ®æi to lín vµ s©u s¾c. Chñ nghÜa X· héi ®øng ttríc nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch, lÞch sö thÕ giíi ®ang tr¶i qua nh÷ng bíc quanh co, song chóng ta vÉn kiªn ®Þnh, gi÷ v÷ng lËp trêng, quan ®iÓm, t tëng. ¸p dông linh ho¹t vµ cã s¸ng t¹o chñ nghÜa M¸c - LªNin mµ cô thÓ ë ®©y lµ lý luËn H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi cña C.M¸c vµo thùc tiÔn nh»m x©y dùng X· héi Chñ nghÜa mµ x· héi ®ã :  Do nh©n d©n lao ®éng lµm chñ.  Cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn Lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ c¸c t liÖu s¶n xuÊt lµ chñ yÕu.  Cã nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc v.v... Nh vËy, cã thÓ ch¾c ch¾n ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng : H×nh th¸i Kinh tÕ - X· héi vÉn cßn gi÷ nguyªn gi¸ trÞ khoa häc vµ tÝnh thêi ®¹i cña nã. Nã thùc sù lµ ph¬ng ph¸p luËn khoa häc ®Ó ph©n tÝch thêi ®¹i hiÖn nay nãi chung vµ c«ng cuéc x©y dùng X· héi Chñ nghÜa ë ViÖt Nam nãi riªng. 18 tµi liÖu tham kh¶o. 1) V.I.Lªnin toµn tËp. T4 + T26. NXB tiÕn bé Maxc¬va, 1982. 2) C.M¸c vµ F.¡ngen tuyÓn tËp T1 + T2 +T4. NXB Sù thËt Hµ Néi 1980. 3) C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa X· héi.NXB Sù thËt Hµ Néi,1991. 4) TËp II, gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c-LªNin. 5) TËp I, gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ. 6) C¸c b¸o vµ t¹p chÝ : T¹p chÝ TriÕt häc T¹p chÝ TriÕt häc Nghiªn cøu lý luËn 19 Sè 03,04,05,06 n¨m 1999 Sè 03/1996 Sè 05/1999.