Lêi më ®Çu
ThÕ giíi ®ang trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸,khu vùc ho¸ nÒn kinh tÕ.TiÕn
tr×nh toµn cÇu ho¸ më ra cho c¸c quèc gia c¶ nh÷ng quèc gia ph¸t triÓn vµ
®ang ph¸t triÓn nh÷ng c¬ héi thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x·
héi.,Héi nhËp quèc tÕ võa lµ c¬ héi ®ång thêi còng lµ th¸ch thøc ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam trong c«ng cuéc t×m ®îc chç ®øng cña m×nh trªn thÞ
trêng quèc tÕ.Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta cßn thÊp h¬n rÊt nhiÒu
so víi c¸c níc trong khu vùc vµ thÕ giíi.Mét trong nh÷ng yÕu kÐm hiÖn nay
cña toµn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng ®ã lµ søc
c¹nh tranh trªn thÞ trêng c¶ trong níc lÉn níc ngoµi.ViÖc nh×n nhËn ®îc
nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña m×nh sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam rót ra nh÷ng bµi häc bæ Ých vµ t×m ®îc lêi gi¶i ®óng nhÊt trong qu¸
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn em ®· quyÕt ®Þnh chän
®Ò tµi tiÓu luËn “C¬ héi vµ th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay”.Bµi viÕt cña em sÏ ®Ò
cËp vÒ c¬ héi vµ th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tríc hiÖp ®Þnh
th¬ng m¹i song ph¬ng (H§TM) ViÖt-Mü,viÖc gia nhËp AFTA.§Ó hoµn thµnh
®Ò tµi nµy em nhËn ®îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« trong khoa Qu¶n Lý
Doanh NghiÖp ®Æc biÖt lµ thÇy Ph¹m V¨n Minh em xin ch©n thµnh c¸m ¬n
c¸c thÇy c« ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi. Tuy nhiªn ®Ò tµi
cßn nhiÒu bÊt cËp, kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt em rÊt mong ®îc sù gãp
ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« ®Ó ®Ò tµi ®îc ®i vµo thùc tiÔn .
PhÇn I
C¬ héi vµ th¸ch thøc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
tríc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü.
I/Sù ra ®êi cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ViÖt-Mü.
Chóng ta biÕt r»ng ®èi víi quan hÖ ViÖt Nam-Hoa Kú th× mét sù hîp t¸c
b×nh ®¼ng cïng cã lîi trong lÜnh vùc kinh tÕ th¬ng m¹i sÏ gióp hai níc mau
chãng khÐp l¹i qu¸ khø ,nh×n vÒ t¬ng lai v× lîi Ých chung cña hai d©n téc.Tuy
nhiªn, nÕu trong quan hÖ ngo¹i giao ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch nhÊt ®Þnh
nh b·i bá lÖnh cÊm vËn vµo n¨m 1994, b×nh thêng ho¸ quan hÖ hai níc vµo
n¨m 1995,thµnh lËp ®¹i sø qu¸n hai níc vµo n¨m 1997, th× trong quan hÖ
kinh tÕ bao gåm th¬ng m¹i vµ ®Çu t l¹i ph¸t triÓn kh¸ chËm ch¹p, cha t¬ng
xøng víi tiÒm n¨ng cña hai níc.ChÝnh v× thÕ H§TM song ph¬ng ViÖt-Mü ®îc ký kÕt ngµy 14/7/2000 ®¸nh d©ó mét bíc tiÕn míi trong quan hÖ kinh tÕ
ViÖt Nam-Hoa Kú.
Hai bªn ®· cam kÕt thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c mËu dÞch phï hîp víi c¸c
th«ng lÖ cña WTO, bao gåm thùc hiÖn quy chÕ tèi hËu quèc vµ kh«ng ph©n
biÖt ®èi xö,nh÷ng nç lùc chung vÒ th¬ng m¹i, më réng vµ thóc ®Èy th¬ng
m¹i,b»ng viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan vµ xo¸ bá c¸c biÖn ph¸p ng¨n chÆn phi
thuÕ quan nh quota(h¹n ngh¹ch),®¶m b¶o quyÒn bu«n b¸n cho c¸c doanh
nghiÖp níc ngoµi vµ trong níc .Ngoµi ra cßn cã nh÷ng can kÕt vÒ quyÒn së
h÷u trÝ tuÖ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t.
II/C¬ héi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tríc H§TM ViÖt-Mü
1/ H§TM ViÖt-Mü më c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt
khÈu hµng ho¸ sang Mü mét thÞ trêng m¹nh nhÊt thÕ giíi víi h¬n 245 triÖu
ngêi.Hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n do møc
thuÕ suÊt chØ cßn trªn 3%,trong khi tríc kia ph¶i tõ 40% ®Õn 80%.C¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam sÏ xuÊt khÈu sang Mü nh÷ng mÆt hµng mµ chóng ta cã lîi
thÕ nh dÇu th«, dÖt may, giµy dÐp, mÆt hµng n«ng h¶i s¶n.
C¬ héi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü lµ rÊt lín.N¨m 1999 gi¸ trÞ xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü chØ ®¹t 601 triÖu USD/n¨m,thÊp h¬n nhiÒu
so víi c¸c níc trong khu vùc mµ Mü ®· ¸p ®Æt quy chÕ quan hÖ b×nh thêngvµ
lµ thµnh viªn cña WTO.Kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü chØ
b»ng 1/35 cña Malaixia vµ b»ng 1/23 cña Th¸i Lan (do mét lîng hµng cña
ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ph¶i qua níc thø ba, chñ yÕu lµ Singapore nªn
sè liÖu cña ViÖt Nam vµ Mü vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ Mü vÒ xuÊt khÈu
cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü lµ kh¸ lín.Khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®îc
thùc hiÖn, do gi¶m hµng ho¸ qua trung gian nªn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
sang Mü sÏ cã c¬ héi t¨ng m¹nh h¬n.Cã ý kiÕn cho r»ng n¨m 1999 ”Gi¸ trÞ
kim ngh¹ch nhËp khÈu cña Mü lµ 1227 tû USD, do ®ã dï ViÖt Nam cã sang
Mü tíi 1 tû USD th× còng nh muèi bá bÓ ”). Cßn nÕu xÐt vÒ c¬ cÊu xuÊ nhËp
khÈu sang thÞ trêng Mü trong tæng xuÊt nhËp khÈu còng rÊt nhá bÐ.Trong
suèt giai ®o¹n 1994-1999, xuÊt khÈu sang thÞ trêng chØ ®¹t 2,4% tæng gi¸ trÞ
kim ngh¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Trong khi ®ã tØ lÖ nµy cña Th¸i Lan lµ
17,4% vµ 10,3% vµ Malaixia lµ 19,4% vµ 11,9% (So víi c¸c thÞ trêng cã møc
thu nhËp vµ tiªu dïnh b×nh qu©n ®Çu ngêi t¬ng ®¬ng, hiÖn nay thÞ trêng Mü
chØ chiÕm 4,8% gi¸ trÞ kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam so víi c¸c níc
Ch©u ¢u lµ 24% vµ NhËt B¶n lµ 28,7%).
2/H§TM ViÖt-Mü sÏ t¹o c¬ héi lµm ¨n míi cho c¸c nhµ ®Çu t Mü t¹i
ViÖt Nam díi h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp hoÆc liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam qua ®ã sÏ t¨ng kh¶ n¨ng thµnh c«ng còng nh häc hái ®îc c¸ch
qu¶n lý cña c¸c nhµ kinh doanh hµng ®Çu thÕ giíi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam.§ång thêi nã còng më ra c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i næ
lùc kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, häc tËp mét c¸ch
lµm ¨n bµi b¶n, phï hîp víi luËt lÖ kinh doanh quèc tÕ. C¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam còng cã thÓ tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn, kü thuËt hiÖn ®¹i, gãp
phÇn thóc ®Èy nhanh h¬n tiÕn trinh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
3/H§TM ViÖt-Mü gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu mét lîng hµng lín vµo Mü do ®ã c¸c doanh nghiÖp sÏ gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò viÖc
lµm cho c«ng nh©n cña m×nh ®ång thêi còng t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm míi
gãp phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò d©n sè vµ viÖc lµm ë ViÖt Nam.
III/Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
1/Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a hai níc rÊt chªnh lÖch, l¹i cã
nh÷ng ®iÓm rÊt kh¸c nhau vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ x· héi, vÒ quan niÖm ,vÒ tËp
qu¸n ,së thÝch, thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng.NÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam
kh«ng tÝnh ®Õn c¸c nh©n tè nµy th× cã thÓ dÉn ®Õn t tëng n«n nãng ,sèt ruét
hoÆc chñ quan hay bi quan trong khi gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ ph¸t sinh
trong qu¸ tr×nh lµm ¨n víi Mü do ®ã rÊt dÉn ®Õn thÊt b¹i.
2/HÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam cßn nhiÒu thiÕu sãt l¹i cha ®ång bé
vµ cã nhiÒu ®iÓm kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ.Mü lµ mét níc cã hÖ
thèng ph¸p luËt hÕt søc chÆt chÏ víi t c¸ch lµ mét siªu cêng vÒ kinh tÕ vµ
chÝnh trÞ Mü ®· tù ®Æt ra nh÷ng ®iÒu luËt cña riªng m×nh do ®ã viÖc míi tiÕp
xóc víi mét thÞ trêng míi mÎ sÏ khiÕn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng
khái bì ngì rÊt khã tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm bëi ë Mü “kiÖn tông còng ®îc
coi nh mét nghÒ” mµ b»ng chøng chÝnh lµ viÖc xuÊt khÈu c¸ Tra c¸ Basa cña
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sang Mü.
3/Sau mét thêi gian ng¾n(3-7 n¨m), khi H§TM cã hiÖu lùc nhiÒu
hµng ho¸ cña Mü sÏ ®îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam víi viÖc b·i bá h¹n ng¹ch
vµ gi¶m thuÕ sÏ ®Æt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë trong mét ®iÒu kiÖn c¹nh
tranh gay g¾t h¬n tríc ®©y.§ång thêi c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng tµi chÝnh ,ng©n
hµng b¶o hiÓm ,viÔn th«ng, ph¸p lý, gi¸o dôc,y tÕ sÏ chiÕm lÜnh thÞ trêng
ViÖt Nam lµm cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh trong nh÷ng ngµnh nµy cña
ViÖt Nam sÏ gÆp ph¶i nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t v× nh÷ng lîi
thÕ h¬n h¼n cña hä .NÕu chóng ta kh«ng cã nh÷ng chuÈn bÞ ngay tõ b©y giê
th× ngêi tiªu dïng ViÖt Nam chØ híng tíi nh÷ng dÞch vô tiÖn lîi h¬n cña c¸c
nhµ ®Çu t Mü.
4/ C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, nh÷ng ngêi trùc tiÕp lµm ¨n víi Mü
l¹i cha th«ng hiÓu luËt lÖ cung c¸ch kinh doanh cña ngêi Mü.ChÝnh ®iÒu nµy
ch¼ng nh÷ng cã thÓ dÉn ®Õn viÖc bá lì c¬ héi trong kinh doanh mµ ®«i khi
cßn bÞ thiÖt thßi v× nh÷ng lý do kh«ng ®¸ng cã. Bªn c¹nh ®ã ,víi tr×nh ®é
qu¶n lý cßn yÕu kÐm, l¹i cha cã kinh nghiÖm lµm ¨n theo c¬ chÕ thÞ trêng
cïng víi tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn l¹c hËu, tr×nh ®é chuyªn m«n cña ngêi lao
®éng cßn cha cao.TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm cho s¶n phÈm cña chóng ta cßn
kÐm vÒ chÊt lîng, xÊu vÒ h×nh thøc khã lßng c¹nh tranh víi biÕt bao b¹n
hµng mËu dÞch cña Mü tõ c¸c níc Nam Mü, tõ Trung Quèc, tõ c¸c níc Nics,
c¸c níc ASEAN. §©y chÝnh lµ th¸ch thøc lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam khi H§TM cã hiÖu lùc.
PHÇN HAI
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khu vùc mËu dÞch tù do
ASEAN - AFTA.
ASEAN (asscociation of Southeast asian Nation), hiÖp héi c¸c quèc
gia §«ng Nam ¸ ®îc thµnh lËp tõ n¨m 1976 víi môc ®Ých hîp t¸c toµn diÖn
trªn mäi lÜnh vùc kinh tÕ - chÝnh trÞ, khoa häc, x· héi. §Õn nay, ASEAN ®·
ph¸t triÓn lín m¹nh víi 10 thµnh: Brunei, Indonesia, Malaysia, Phillipin,
Singapore, Th¸i lan, ViÖt Nam, Campuchia, Lµo vµ Mianmar. Tuy vËy lµ mét
khu vùc kinh tÕ ph¸t triÓn vµo lo¹i n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi, vÊn ®Ò hîp t¸c
kinh tÕ trong khu vùc l¹i ®îc ra ®êi kh¸ muén, n¨m 1992, 25 n¨m sau khi
thµnh lËp ASEAN.
Tõ n¨m 1976, vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ ASEAN ®· ®îc chó träng víi kÕ
ho¹ch hîp t¸c kinh tÕ mµ lÜnh vùc u tiªn lµ cung øng vµ s¶n xuÊt c¸c hµng
ho¸ c¬ b¶n, c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp lín, c¸c tho¶ thuËn th¬ng m¹i u ®·i
vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Tuy ®· cã nhiÒu nç lùc ®Ó thóc ®Èy hîp t¸c
kinh tÕ trong ASEAN nhng kÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc ®ã kh«ng ®¹t ®îc c¸c
môc tiªu mong ®îi. ChØ ®Õn n¨m 1992, khi c¸c níc thµnh viªn ASEAN ký
kÕt mét hiÖp ®Þnh vÒ khu vùc mËu dich tù do AFTA hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c
níc ASEAN míi thùc sù ®îc ®a lªn mét tÇm møc míi.Môc tiªu cña AFTA
lµ :
Tù do ho¸ th¬ng m¹i ASEAN b»ng viÖc lo¹i bá c¸c hµng rµo thuÕ
quan trong néi bé khu vùc vµ cuèi cïng lµ c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan.
Thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo khu vùc b»ng viÖc ®a ra mét khèi
thÞ trêng thèng nhÊt.
Lµm cho ASEAN thÝch nghi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ quèc tÕ ®ang
thay ®æi, ®Æc biÖt lµ viÖc ph¸t triÓn cña c¸c tho¶ thuËn th¬ng m¹i khu vùc
(Regional trade arrangement - RTA) trªn thÕ giíi.
II. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña nÒn th¬ng m¹i ViÖt Nam khi gia
nhËp AFTA.
1. Th¸ch thøc.
Qua ph©n tÝch cô thÓ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam vµ c¸c níc,
chóng ta cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng khã kh¨n cña ViÖt Nam khi tham gia vµo tæ
chøc liªn kÕt kinh tÕ khu vùc. Tríc hÕt ®ã lµ sù kh¸c biÖt vÒ thÓ chÕ vµ c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Níc ta ®ang trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ
kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c quan hÖ thÞ trêng
trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam thùc sù cha trëng thµnh (c¸i qu¸n tÝnh cña cung
c¸ch quan liªu, bao cÊp trong qu¶n lý cßn nÆng nÒ). §iÒu nµy thÓ hiÖn møc
®é s½n sµng ®ãn nhËn tiÕn tr×nh AFTA cha cao xÐt vÒ mÆt c¬ chÕ qu¶n lý.
Quan träng h¬n n÷a kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a
ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN (vÒ thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ngêi, dù tr÷
ngo¹i tÖ, tû lÖ l¹m ph¸t, vèn ®Çu t, tr×nh ®é c«ng nghÖ... ) cho thÊy sù c¸ch
biÖt qu¸ lín bÊt lîi cho ViÖt Nam còng lµ mèi lo ng¹i cho qu¸ tr×nh héi nhËp
nµy. Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn nay ë ta, ®Æc biÖt trong c¸c ngµnh chñ
chèt nh c«ng nghiÖp chÕ t¹o, chÕ biÕn, cßn ë møc yÕu kÐm th× liÖu cã ®ñ søc
c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ trêng hay chØ lµ n¬i tiªu thô hµng ho¸ cña c¸c níc
ASEAN thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, thÊt nghiÖp theo ®ã t¨ng...
Do c¬ cÊu ngµnh hµng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµ phÇn lín c¸c
níc ASEAN t¬ng ®èi gièng nhau, v× vËy cã thÓ g©y ra sù c¹nh tranh néi bé
khu vùc trong viÖc thu hót ®Çu t, t×m kiÕm thÞ trêng vµ c«ng nghÖ (ë møc ®é
kh¸c nhau). Ngoµi ra cß ph¶i kÓ ®Õn sù c¹nh tranh cña c¶ khèi víi Trung
Quèc trong c¶ th¬ng m¹i vµ ®Çu t níc ngoµi.
Mét trong nh÷ng khã kh¨n vµ cã lÏ ®©y lµ khã kh¨n lín nhÊt mµ ViÖt
Nam sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu trong qu¸ tr×nh héi nhËp lµ nh©n tè vÒ con ngêi do
tr×nh ®é, kÓ c¶ c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸c doanh nh©n cßn cha ®¸p øng ®îc víi nhu cÇu ®Æt ra cña t×nh h×nh míi.
NÕu chØ xÐt riªng vÒ thùc tr¹ng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong
m«i trêng c¹nh tranh th× phÇn lín c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt non trÎ, thiÕu
vèn kinh doanh còng nh tr×nh ®é qu¶n lý, tÝn nhiÖm vµ bÒ dµy kinh nghiÖm.
PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp ®Òu míi bíc vµo th¬ng trêng nªn cã nhiÒu h¹n
chÕ, thÓ hiÖn ë c¸c mÆt nh: kinh doanh trªn diÖn mÆt hµng réng nhng thiÕu
chuyªn ngµnh; m¹ng líi tiªu thô cßn mong manh; c¸c doanh nghiÖp cßn cha
quan t©m vµ Ýt thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng khèi c¸c kh¸ch hµng tin cËy
vµ l©u bÒn; thiÕu th«ng tin vµ thiÕu hiÓu biÕt vÒ thÞ trêng vµ kh¸ch hµng;
ThiÕu c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i díi nhiÒu h×nh thøc nh th«ng tin th¬ng m¹i, hç trî triÓn l·m qu¶ng c¸o, t vÊn vÒ thÞ trêng, m«i trêng ®Çu t, t×m
®èi t¸c kinh doanh... Ngoµi ra, t¸c ®éng kh«ng thuËn lîi ®Õn c¸c doanh
nghiÖp cßn cã nh÷ng vÊn ®Ò vÒ m«i trêng vÜ m« thiÕu æn ®Þnh víi mét hÖ
thèng c¸c thñ tôc hµnh chÝnh phøc t¹p vµ kh«ng râ rµng. Thñ tôc lËp doanh
nghiÖp, lËp chi nh¸nh, ®¹i diÖn, m¹ng líi kinh doanh trong tØnh, ngoµi tØnh,
ngoµi níc nãi chung cã t¸c dông k×m h·m h¬n lµ khuyÕn khÝch kinh doanh.
Tãm l¹i, cã thÓ thËt sù héi nhËp ®îc víi khu vùc, chóng ta ph¶i vît lªn
nh÷ng tr× trÖ cña chÝnh m×nh, ®¹t ®îc sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi
®i kÌm víi sù t¨ng trëng vÒ kinh tÕ. Sù t¨ng trëng cïng nhÞp ®é víi c¸c níc
trong khu vùc sÏ lµ c¬ së ®¶m b¶o vÒ l©u dµi ®Ó cã sù liªn kÕt gi÷a ViÖt Nam
víi c¸c níc thµnh viªn ASEAN ®îc bÒn chÆt trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi.
Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n rÊt lín, chóng ta còng cã nh÷ng thuËn lîi
nhÊt ®Þnh khi héi nhËp víi ASEAN. ViÖt Nam vµ c¸c níc ASEAN lµ nh÷ng
níc l¸ng giÒng ®· cã truyÒn thèng giao lu kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ t¬ng ®èi hiÓu
biÕt lÉn nhau. Bªn c¹nh ®ã, ®êng lèi ®æi míi cña ViÖt Nam ®ang tiÕn tíi ®Ó
héi nhËp trong sù thèng nhÊt cña khu vùc. Liªn kÕt kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ
ASEAN lµ xu thÕ tÊt yÕu cña mçi níc trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh
tÕ khu vùc vµ toµn cÇu, bëi lÏ nã phï hîp víi lîi Ých cña mçi quèc gia.
2. C¬ héi.
Tham gia hîp t¸c kinh tÕ, th¬ng m¹i víi khu vùc, ViÖt Nam cã thÓ thu
®îc mét sè c¬ héi vµ thuËn lîi sau ®©y:
Thø nhÊt, ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN lµ sù
kiÖn ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn cña ViÖt Nam trong quan hÖ quèc tÕ ®Ó héi
nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Cã ViÖt Nam trong ASEAN sÏ gãp
phÇn quan träng t¹o ra sù thèng nhÊt míi trong ASEAN, tõ ®ã t¹o ra nhiÒu
lîi Ých cho ViÖt Nam vµ c¸c níc thµnh viªn. Träng t©m cña hîp t¸c kinh tÕ
trong ASEAN nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ hîp t¸c ph¸t triÓn th¬ng m¹i, trong ®ã
cèt lâi lµ viÖc h×nh thµnh AFTA, thùc hiÖn ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã
hiÖu lùc chung CEPT, h×nh thµnh nªn mét thÞ trêng thèng nhÊt cho mäi níc
thµnh viªn. ViÖc tham gia vµo ch¬ng tr×nh nµy lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
ViÖt Nam t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ th¬ng m¹i, thóc ®Èy nhanh
chãng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Khi c¸c níc c¾t gi¶m
dÇn thuÕ th× hµng ho¸ ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi tèt h¬n ®Ó x©m nhËp vµo thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi.
Thø hai, ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thÞ trêng u ®·i cña AFTA.
Kinh nghiÖm c¸c níc trong khèi cho thÊy r»ng, gia nhËp ASEAN, ViÖt Nam
cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thÞ trêng sang c¸c níc trong vµ ngoµi khu vùc.
HiÖn nay, kho¶ng 30% kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam lµ tõ c¸c níc
thuéc ASEAN. C¸c mÆt hµng ®îc Nhµ níc u tiªn nhËp khÈu nh m¸y mãc,
thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt c«ng nghiÖp khi
tham gia vµo AFTA, CEPT th× c¸c mÆt hµng nµy sÏ gi¶m thuÕ nhËp khÈu tíi
5%. Nh vËy, khi ®ã luång hµng nhËp khÈu sÏ ®îc më réng nhanh chãng. H¬n
n÷a, do c¬ cÊu danh môc hµng ho¸ tham gia CEPT bao gåm c¶ n«ng s¶n th«
vµ n«ng s¶n chÕ biÕn nªn nÕu ViÖt Nam t¨ng cêng s¶n xuÊt hµng n«ng s¶n
th× sù c¾t gi¶m vÒ thuÕ sÏ trë thµnh yÕu tè kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp më
réng s¶n xuÊt mÆt hµng nµy ®Ó xuÊt khÈu sang ASEAN vµ c¸c níc ngoµi khu
vùc. §©y còng lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng dung lîng cung hµng ho¸ cña
m×nh trªn thÞ trêng vµ tham gia c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi .
Thø ba, tham gia hîp t¸c kinh tÕ, th¬ng m¹i víi khu vùc, ViÖt Nam cã
®iÒu kiÖn thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸ híng vµo xuÊt
khÈu.
Thø t, cã ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t tõ nh÷ng níc thõa
vèn vµ ®ang cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu m¹nh sang c¸c ngµnh cã hµm lîng kü
thuËt cao, sö dông Ýt nh©n c«ng trong khu vùc nh Singapore, Malaysia, Th¸i
Lan...
Thø n¨m, cã ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕp thu c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o kü thuËt cao ë
c¸c ngµnh cÇn nhiÒu lao ®éng mµ c¸c níc ®ã ®ang cÇn chuyÓn giao. Sö dông
vèn vµ kü thuËt cao cña c¸c níc trong khu vùc ®Ó khai th¸c kho¸ng s¶n vµ
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng
Thø s¸u, tËn dông u thÕ vÒ lao ®éng rÎ vµ cã hµm lîng chÊt x¸m cao
®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang c¸c níc trong khu vùc.
Thø b¶y, mét trong nh÷ng quy ®Þnh vÒ s¶n phÈm ®îc hëng quy chÕ HÖ
thèng u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GPS) cña Mü lµ "trÞ gi¸ nguyªn liÖu cho phÐp
nhËp ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ã ph¶i díi 65% toµn bé gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®ã
khi vµo l·nh thæ h¶i quan Mü" vµ "gi¸ trÞ mét s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o ë hai
hoÆc trªn hai níc lµ héi viªn cña mét hiÖp héi kinh tÕ, liªn minh thuÕ quan,
khu mËu dÞch tù do th× ®îc coi lµ s¶n phÈm cña mét níc". V× vËy, viÖc ViÖt
Nam tham gia AFTA sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam vÉn cã thÓ nhËp nguyªn
liÖu cña c¸c níc ASEAN kh¸c ®Ó s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm ®ã vÉn ®îc GPS.
KÕt luËn
ViÖc nh×n nhËn ®îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ãng mét vai trß hÕt søc
quan träng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ. Nã gióp c¸c doanh nghiÖp nh×n nhËn ®îc nh÷ng mÆt cßn yÕu kÐm
ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh ®ång thêi häc hái ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý gi¸
tõ nh÷ng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.Qua ®ã sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp t×m ®îc chç
®øng cho m×nh trªn ®Êu trêng quèc tÐ.Sù thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp
nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam nãi chung nh kh¼ng ®Þnh mét
c¸ch ®óng ®¾n chñ tr¬ng héi nhËp quèc tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc ta lµ hoµn
toµn ®óng ®¾n.
Tµi liÖu tham kh¶o
1.T¹p chÝ th¬ng m¹i sè :12(2000);17;19;24(2001)
2.Ngo¹i th¬ng sè 21-27/4/2000
3.HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt- Mü
4.Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 1,4,5(2000);4(2001)
5.T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ sè 23(2000)
6.T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn sè 10+11(2001)
7.Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn(9/8/2001)
8.B¶n tin néi bé c©u l¹c bé chÊt lîng
9.§æi míi chÊt lîng s¶n phÈm trong thêi kú ®æi míi-Hoµng M¹nh
TuÊn
10.ChiÕn lîc chÊt lîng vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm xuÊt khÈu cña c¸c lo¹i
doanh nghiÖp ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ-Hµ Néi n¨m 2000
11.Bé tµi chÝnh:Thêi b¸o tµi chÝnh ViÖt Nam sè 30(9/3/2001)
12.HiÖp ®Þnh khung vÒ khu vùc ®Çu t ASEAN tµi liÖu Bé KH-§T
Môc lôc
Lêi më ®Çu.............................................................................................
PhÇn mét. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña c¸ch doanh nghiÖp ViÖt Nam
tríc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü................................................................
I. Sù ra ®êi cña hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ViÖt - Mü..............................
II. C¬ héi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tríc H§TM ViÖt - Mü...................
III. Nh÷ng th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam...............................
PhÇn hai
I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN AFTA.................................................................................................................
II. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña nÒn th¬ng m¹i ViÖt Nam khi gia nhËp
AFTA.................................................................................................................
1. Th¸ch thøc...........................................................................................
2. C¬ héi..................................................................................................
KÕt luËn................................................................................................12
- Xem thêm -