Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ
MINH
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN
------------------------------------------
NGUYEÃN THÒ NGA
SÖÏ PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP
TÆNH BÌNH DÖÔNG TRONG THÔØI K YØ
ÑOÅI MÔÙI TÖØ 1986 ÑEÁN 2003
LUAÄN VAÊN THAÏC SYÕ K HOA HOÏC LÒCH SÖÛ
Chuyên ngành: LỊCH SỬ VIỆT NAM
Maõ soá: 5 - 03 - 15
Cán bộ hướng dẫn khoa học
PGS.TS. VOÕ VAÊN SEN
THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH - 2005
1
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
DAÃN LUAÄN
1) Lyù do choïn ñeà taøi:
BÌNH DÖÔNG. Caùi teân gôïi leân aâm höôûng vöøa yeân laønh, vöøa sinh ñoäng,
moät laàn nöõa ñöôïc choïn ñeå goïi teân cho moät vuøng ñaát voán hieàn hoøa nhöng ñaày
naêng ñoäng. Coù theå hieåu töø “Bình” laø baèng phaúng, yeân oån; cuõng coù nghóa bình
thöôøng, giaûn dò. “Döông” laø traùi vôùi aâm; chæ maët trôøi, chæ söï maïnh meõ, sinh ñoäng,
vöôn leân. Bình Döông – thanh bình nhö maët trôøi ban mai – laø teân raát ñeïp ñeõ vaø
coù y ù nghóa lòch söû.
Bình Döông laø teân môùi cuûa tænh Thuû Daàu Moät xöa, nôi coù tieáng laø moät “tænh
mieät vöôøn” nhaát Nam Kyø. Ngöôøi daân thaønh phoá Saøi Goøn vaø phaàn ñoâng ngöôøi AÂu
raát thích ñeán ñaây nghæ ngôi, thaêm vieáng, mua nhöõng ñaëc saûn, caây traùi…
Tænh Bình Döông môùi ñöôïc taùi laäp töø naêm 1997, treân cô sôû taùch ra töø tænh
Soâng Beù (thaønh hai tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc). Song thöïc ra vuøng ñaát Bình
Döông ñaõ traûi qua quaù trình phaùt trieån laâu ñôøi, ñaày soùng gioù vaø bieán ñoäng nhöng
cuõng raát ñoãi haøo huøng vôùi truyeàn thoáng lao ñoäng caàn cuø, giaøu y ù chí choáng giaëc
ngoaïi xaâm. Neáu tính töø söï kieän Thoáng suaát Chöôûng cô Leã thaønh haàu Nguy eãn
Höõu Caûnh ñaët phuû Gia Ñònh naêm 1698 ñeán nay, Bình Döông cuøng vôùi caùc ñòa
phöông khaùc cuûa Nam Boä ñaõ traûi qua moät chaëng ñöôøng lòch söû hôn 300 naêm.
Bình Döông ngaøy nay laø moät tænh thuoäc mieàn Ñoâng Nam Boä, laø moät cöïc
quan troïng cuûa Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam. Vôùi vò trí ñòa lyù thuaän lôïi,
naèm treân caùc truïc giao thoâng quan troïng cuûa quoác gia, tænh lî chæ caùch thaønh phoá
Hoà Chí Minh 30 km. Do ñoù, Bình Döông coù raát nhieàu thuaän lôïi cho phaùt trieån
2
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
giao thoâng ñöôøng boä vaø phaùt trieån saûn xuaát coâng nghieäp. Hôn nöõa, haàu heát ñaát
ñai cuûa tænh ñeàu naèm treân ñòa hình cao, vuøng ñoài trung du neân ngaønh saûn xuaát
vaät lieäu xaây döïng, ñaëc bieät ngaønh goám söù, sôn maøi, ñieâu khaéc truyeàn thoáng caøng
coù ñieàu kieän phaùt trieån…
Theo oâng Hoà Minh Phöông, nguyeân Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh Bình
Döông “Khai thaùc trieät ñeå nhöõng lôïi theá veà vò trí ñòa lyù, thôøi cô, ñoàng thôøi vaän
duïng saùng taïo chuû tröông, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ñaõ giuùp Bình
Döông thöïc hieän thaéng lôïi nhieàu muïc tieâu vaø nhieäm vuï quan troïng trong phaùt
trieån kinh teá – xaõ hoäi suoát saùu naêm qua. Chaúng theá maø töø moät ñòa phöông phaûi
döïa vaøo trôï caáp cuûa ngaân saùch trung öông, giôø ñaây , Bình Döông töï haøo laø moät
trong 5 ñòa phöông coù nguoàn thu khaù, ñoùng goùp khoâng nhoû cho ngaân saùch trung
öông” [47,tr.13].
Thaät vaäy , chính nhôø phaùt huy lôïi theá cuûa mình vaø xaùc ñònh ñuùng ñaén chieán
löôïc phaùt trieån ñoåi môùi kinh teá, neân chæ sau moät thôøi gian ngaén, kinh teá Bình
Döông ñaõ chuyeån töø moät tænh thuaàn noâng sang moät tænh coù neàn coâng nghieäp phaùt
trieån vôùi nhieàu khu coâng nghieäp, khu cheá xuaát vaø cuïm coâng nghieäp … Söï gia taêng
nhanh choùng veà tyû troïng cuûa ngaønh coâng nghieäp trong GDP ñaõ ñöa Bình Döông
trôû thaønh tænh ñaàu tieân cuûa Vieät Nam (khoâng keå caùc thaønh phoá tröïc thuoäc trung
öông) coù ty û troïng coâng nghieäp lôùn hôn noâng nghieäp vaø dòch vuï coäng laïi (chieám
62% GDP /2003), trong ñoù khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc
ngoaøi phaùt trieån raát maïnh. Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa coâng nghieäp cuõng thuùc
ñaåy noâng nghieäp taêng tröôûng nhanh vaø oån ñònh, gaén saûn xuaát noâng nghieäp vôùi
coâng nghieäp cheá bieán, cô caáu caây troàng, vaät nuoâi chuy eån maïnh theo höùô ng saûn
xuaát haøng hoùa, hình thaønh caùc vuøng saûn xuaát haøng hoùa chuyeân canh quy moâ lôùn.
3
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Theo quy hoaïch cuûa Sôû Coâng nghieäp noùi rieâng vaø cuûa UÛy ban nhaân daân tænh
Bình Döông noùi chung, trong nhöõng naêm tôùi, ñeå tieáp tuïc phaùt huy tieàm naêng, theá
maïnh cuûa tænh, thöïc hieän phöông höôùng, muïc tieâu maø Ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa
Ñaûng boä tænh ñeà ra, Bình Döông caàn coù nhöõng giaûi phaùp gì, böôùc ñi ra sao, höôùng
khaéc phuïc nhöõng toàn taïi do phaùt trieån coâng nghieäp vôùi toác ñoä quaù nhanh ñem
laïi? Laøm theá naøo ñeå Bình Döông thaät söï xöùng ñaùng khi trôû thaønh thaønh vieân cuûa
“töù giaùc phaùt trieån” Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, mang laïi nhöõng ñoùng
goùp to lôùn cho ñaát nöôùc vaø cho tænh nhaø Bình Döông?
Ñoù laø taát caû nhöõng gì maø taùc giaû luaän vaên muoán theå hieän qua: “Söï phaùt
trieån coâng nghieäp tænh Bình Döông trong thôøi kyø ñoåi môùi töø 1986 ñeán 2003”.
2) Muïc ñích nghieân cöùu:
Qua nghieân cöùu luaän vaên, taùc giaû mong muoán goùp phaàn khai thaùc tieàm
naêng, theá maïnh cuûa tænh, phaùt huy hôn nöõa nhöõng maët tích cöïc, ñieàu chænh nhöõng
gì coøn haïn cheá nhaèm ñöa coâng nghieäp tænh nhaø phaùt trieån nhö söï ñònh höôùng vaø
kyø voïng maø Ñaïi hoäi laàn thöù VII cuûa Ñaûng boä Tænh ñeà ra.
3) Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu:
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø söï phaùt trieån coâng nghieäp tænh Bình
Döông. Nhöng vôùi dung löôïng vöøa phaûi cuûa moät luaän vaên, taùc giaû chæ ñeà caäp vaøi
neùt veà ñaëc ñieåm töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi tænh Bình Döông, trong ñoù chuù troïng
ñeán caùc giai ñoaïn phaùt trieån coâng nghieäp cuøng nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên cuûa
tænh Bình Döông. Chuû yeáu hôn caû laø ñi vaøo söï phaùt trieån coâng nghieäp tænh Bình
Döông trong thôøi kyø ñoåi môùi 1986 – 2003, ñaëc bieät laø töø 1997 – töùc laø luùc taùi laäp
tænh Bình Döông ñeán nay vaø vì ñaây coøn laø moác phaùt trieån coù tính ñoät phaù, khôûi
saéc, ñeå roài töø ñoù vöôn leân cuøng tam giaùc phaùt trieån Thaønh phoá Hoà Chí Minh –
4
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Ñoàng Nai – Baø Ròa Vuõng Taøu thaønh “töù giaùc phaùt trieån”, Vuøng kinh teá troïng
ñieåm phía Nam ñaày höùa heïn.
Giôùi haïn veà khoâng gian nghieân cöùu ñeà taøi laø vuøng ñaát haønh chính thuoäc hai
tænh Bình Döông vaø Bình Phöôùc, goïi chung laø Soâng Beù trong thôøi gian töø 1976
ñeán 1996. Coøn töø 1997 trôû veà sau, noäi dung nghieân cöùu chæ thuoäc phaïm vi tænh
Bình Döông.
4) Lòch söû nghieân cöùu ñeà taøi:
Bình Döông – caùi teân nghe raát ñoãi thaân thöông, ñaàm aám, vöøa bình dò nhöng
cuõng vöøa thoaùng neùt kieâu sa bôûi lòch söû phaùt trieån cuûa noù ñaày bieán ñoäng, thaêng
traàm, nhöng cuõng raát ñoãi haøo huøng vôùi bao truy eàn thoáng toát ñeïp trong lao ñoäng
vaø trong khaùng chieán choáng ngoaïi xaâm. Cuøng vôùi söï bieán ñoåi, thaêng traàm cuûa
lòch söû, Bình Döông chòu raát nhieàu ñoåi thay veà ñòa ly ù haønh chính ôû ñaát nöôùc ta.
Thuôû ñaàu cuûa thôøi môû ñaát phöông Nam, Bình Döông laø teân moät toång thuoäc
huyeän Taân Bình, phuû Gia Ñònh. Ñeán naêm 1808, khi huyeän Taân Bình ñöôïc ñoåi
thaønh phuû thì Bình Döông ñöôïc naâng leân laø moät trong 4 huyeän cuûa phuû naøy . Ñaát
Bình Döông thuôû ñoù nay chuû y eáu thuoäc ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh, chæ coù
moät phaàn vuøng Daàu Tieáng luùc ñoù laø toång Döông Hoøa Haï thuoäc tænh Bình Döông
ngaøy nay .
Naêm 1956, tænh Bình Döông ñöôïc thieát laäp nhöng khoâng phaûi truøng vôùi ñòa
baøn huyeän Bình Döông xöa kia. Ñeán sau 1975, Bình Döông ñöôïc saùp nhaäp tænh
Bình Long vaø Phöôùc Long thaønh Soâng Beù. Vaø ñeán naêm 1997, tænh Bình Döông
ñöôïc taùi laäp nhöng cuõng khoâng hoaøn toaøn laø ñòa phaän cuûa tænh Bình Döông tröôùc
1975. Nhö vaäy , trong lòch söû Bình Döông laø teân goïi cuûa nhöõng ñôn vò haønh chính
5
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
– laõnh thoå theo nhöõng caáp ñoä khaùc nhau (toång, huyeän, tænh) vôùi nhöõng ñòa baøn
laõnh thoå khaùc nhau.
Sau giaûi phoùng, coâng nghieäp Bình Döông (keå caû tröôùc ñaây coøn laø Soâng Beù)
gaàn nhö chöa coù gì. Hoøa bình roài, vieäc caàn phaûi taäp trung laø noâng nghieäp ñeå lo
caùi aên laø tröôùc nhaát. Suoát 15 naêm sau chieán tranh, noâng nghieäp chieám vai troø chuû
ñaïo trong kinh teá Bình Döông. Vì vaäy , khi noùi ñeán Bình Döông veà söï hình thaønh
khai phaù, veà cö daân, laøng ngheà truyeàn thoáng (goám söù, sôn maøi, ñieâu khaéc …), veà
leã hoäi daân gian (Leã Kyø Yeân, Leã cuùng Nhaø vuoâng, Leã hoäi chuøa chieàn …), noâng
nghieäp, noâng thoân …, ñeán nay ñaõ coù khaù nhieàu coâng trình nghieân cöùu. Theá nhöng,
ñi saâu tìm hieåu nghieân cöùu veà coâng nghieäp vaø söï phaùt trieån cuûa noù thì chöa
nhieàu. Bôûi leõ cho ñeán ñaàu nhöõng naêm 90, Bình Döông vaãn laø moät tænh coù theá
maïnh veà noâng nghieäp maø chuû löïc chæ xoay quanh caây cao su cuûa Daàu Tieáng.
Sau Ñaïi hoäi toaøn quoác Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam laàn thöù VII vaø sau Ñaïi hoäi
Tænh Ñaûng boä laàn thöù V, trong giai ñoaïn tôùi, tröôùc nhieàu thôøi cô vaø thuaän lôïi môùi,
song nhöõng khoù khaên, thaùch thöùc môùi cuõng heát söùc to lôùn, ñaõ thoâi thuùc Soâng Beù
khaúng ñònh moät con ñöôøng: Tieáp tuïc ñoåi môùi maïnh meõ veà moïi maët nhaèm bieán
theá maïnh trong taàm tay thaønh cuûa caûi vaät chaát, tinh thaàn, phuïc vuï ngay cho haønh
trình ñoåi môùi khoâng ngöøng, ñoàng thôøi coù bieän phaùp cuï theå khaéc phuïc theá yeáu bao
goàm caû khuy eát ñieåm, sai laàm cuûa quaù khöù ñeå giaûm bôùt toån thaát trong quaù trình
ñoåi môùi; ñaåy nhanh toác ñoä taêng leân cuûa theá vaø löïc töï coù hieän coøn chöa maïnh,
chöa nhieàu.
Treân quan ñieåm ñoù, Ban Kinh teá Tænh uûy Soâng Beù ñaõ cho ra maét quyù ñoäc
giaû ñaàu xuaân Nhaâm Thaân 1992 taäp saùch mang teân “Soâng Beù – Tieàm naêng kinh
teá, nhöõng trieån voïng ñaàu tö vaø du lòch” . Ngoaøi phaàn ñaàu giôùi thieäu queâ höông
ñaát nöôùc con ngöôøi Soâng Beù, phaàn hai ñeà caäp ñeán nhöõng tieàm naêng kinh teá vôùi
6
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
theá maïnh laø caây coâng nghieäp: cao su, baïch ñaøn …, caây thöïc phaåm coâng nghieäp:
mía, ñieàu… beân caïnh ñoù laø nhöõng baøi noùi veà söï hình thaønh vaø phaùt trieån ngaønh
truy eàn thoáng sôn maøi, goám söù Soâng Beù. Qua nhöõng tieàm naêng ñöôïc gôïi môû laø
trieån voïng hôïp taùc ñaàu tö, mong muoán keát baïn vôùi caùc nôi trong vaø ngoaøi nöôùc
vôùi tinh thaàn toân troïng, thoâng caûm giuùp ñôõ laãn nhau, nhaèm cuøng ñaït hieäu quaû toát
ñeïp.
Coù theå noùi vaøo thôøi ñieåm naøy , tieàm naêng veà theá vaø löïc Soâng Beù ñaõ coù
nhöng vaán ñeà laø “coøn ñang ôû phía tröôùc”, nhieàu tieàm naêng chöa ñöôïc ñaùnh thöùc,
khai phaù vaø phaàn lôùn caùc doanh nghieäp coøn ñang ôû daïng sô khôûi, quy moâ nhoû laø
chính. Coù leõ vì theá, moät soá ñôn vò töï thaáy mình coøn chöa ñaùng trình laøng heát moïi
yù ñònh vaø nhöõng coâng vieäc ñang laøm.
- Moät laàn nöõa, nhö ñeå khaúng ñònh nhöõng tieàm naêng voán coù vaø söï phaùt
trieån tænh nhaø chaéc haún seõ coù, naêm 1995 UÛy ban Keá hoaïch tænh Soâng Beù ñaõ xuaát
baûn taäp saùch “ Soâng Beù – Tieàm naêng vaø phaùt trieån”. Ngoaøi phaàn nhoû khaùi quaùt
ñaát nöôùc con ngöôøi Soâng Beù, phaàn troïng taâm laø giôùi thieäu nhöõng tieàm naêng veà
kinh teá: noâng, laâm, coâng nghieäp; kinh doanh xuaát nhaäp khaåu vaø moät soá maët
thuoäc vaên hoùa xaõ hoäi. Ñoàng thôøi taäp saùch coøn giôùi thieäu raát nhieàu doanh nghieäp
ñaõ vaø ñang phaùt trieån, giôùi thieäu caùc döï aùn môøi goïi ñaàu tö, trong ñoù coù 43 döï aùn
ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñöôïc caáp giaáy pheùp vaø hoaït ñoäng cuøng 6 döï aùn ñang goïi voán
ñaàu tö. Ñaùng löu yù laø trong soá 43 döï aùn coù 21 döï aùn thuoäc maûng coâng nghieäp.
Rieâng trang veà coâng nghieäp, ngoaøi moät soá hình aûnh caùc nhaø maùy , nôi saûn
xuaát goám söù, ñieâu khaéc, khu coâng nghieäp Taân Ñònh, taäp saùch chæ ñieåm qua thoâng
tin ngaén goïn veà söï môøi goïi caùc hình thöùc lieân doanh hoaëc ñaàu tö 100% voán vaøo
caùc ngaønh coâng nghieäp, ngaønh ngheà truyeàn thoáng, gia coâng caùc maët haøng xuaát
7
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
khaåu vaø tieâu duøng. Tieáp ñoù laø teân, ñòa baøn, quy moâ ha cuûa 14 khu coâng nghieäp
ñaõ ñöôïc tænh Soâng Beù vöøa quy hoaïch vôùi quy moâ treân 6.200 ha.
Nhö vaäy , noùi ñeán söï phaùt trieån coâng nghieäp cuûa toaøn caûnh Soâng Beù noùi
chung, Bình Döông noùi rieâng cuõng chæ môùi laø nhöõng daáu hieäu ñaùng möøng, laø
nhöõng böôùc ñi taäp teãnh ñaàu tieân nhöng ñaày trieån voïng.
Maõi ñeán ñaàu naêm 1997, khi caùi teân Bình Döông môùi ñöôïc taùi laäp thì cuõng
chính töø naêm 1997, Bình Döông ñoät ngoät khôûi saéc, thay hình ñoåi daïng vôùi böôùc
tieán coâng nghieäp hoùa, cuøng vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh – Ñoàng Nai – Baø Ròa
Vuõng Taøu (voán laø vuøng tam giaùc phaùt trieån) trôû thaønh “töù giaùc phaùt trieån”
Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam, vuøng naêng ñoäng nhaát ñaát nöôùc.
Cuõng vaøo thôøi ñieåm Bình Döông ñang chuy eån mình laø luùc Thuû Daàu Moät –
Bình Döông chuaån bò kyû nieäm 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån (1698 – 1998).
Nhaân dòp ñoù, ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Sôû Vaên hoùa Thoâng tin vaø Ban Tuyeân giaùo Tænh
uûy , Thö vieän tænh söu taàm, tuy eån choïn, toång hôïp vaø saép xeáp nhöõng baøi vieát cuûa
caùc hoïc giaû, nhaø vaên, phoùng vieân baùo chí trong, ngoaøi tænh ñaõ vieát vaø ñöôïc ñaêng
trong caùc saùch, baùo, taïp chí ñòa phöông maø Thö vieän Tænh hieän ñang löu tröõ. Taäp
taøi lieäu mang teân “Bình Döông – Ñaát nöôùc – Con ngöôøi” vaøo naêm 1998, ñuùng
nhö teân goïi cuûa noù, vôùi nhöõng thoâng tin toång hôïp ñöôïc moät caùch khaùi quaùt ñaõ
giuùp cho baïn ñoïc gaàn xa hieåu theâm veà queâ höông – ñaát nöôùc vaø con ngöôøi Bình
Döông vôùi nhöõng chöông: Ñòa danh Bình Döông, Lòch söû, Kinh teá, Vaên hoùa ngheä
thuaät, Ngöôøi Bình Döông, Sinh hoaït xaõ hoäi .
Rieâng chöông Kinh teá (42/219 trang) coù ñeán 27 trang vôùi 18 baøi noùi veà
coâng nghieäp döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau, nhöng töïu trung ñeà caäp ñeán söï taêng
tröôûng coâng nghieäp, ñeán khu coâng nghieäp vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ôû Bình Döông.
8
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Cuõng vaøo naêm 1998, Tænh uûy , UÛy ban nhaân daân Tænh ñaõ toå chöùc cuoäc hoäi
thaûo khoa hoïc “Thuû Daàu Moät – Bình Döông 300 naêm hình thaønh vaø phaùt
trieån”. Trong lôøi phaùt bieåu khai maïc, nguyeân Chuû tòch UÛy ban nhaân daân tænh
Bình Döông Hoà Minh Phöông chæ roõ muïc ñích cuûa cuoäc Hoäi thaûo “Nhaèm oân laïi
vaø ghi nhôù coâng lao cuûa bao theá heä cha anh ñi tröôùc, khaúng ñònh nhöõng giaù trò
truy eàn thoáng vaên hoùa lòch söû cuûa tænh nhaø, töø ñoù khôi daäy nieàm tin vaø töï haøo veà
queâ höông trong moïi taàng lôùp nhaân daân, ñaëc bieät trong theá heä treû Bình Döông.
Ñaây cuõng laø dòp ñeå khaúng ñònh laïi söùc maïnh noäi löïc cuûa tænh nhaø, nhaèm phaùt huy
cao ñoä truyeàn thoáng 300 naêm trong söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát
nöôùc, goùp phaàn xöùng ñaùng vaøo söï nghieäp daân giaøu, nöôùc maïnh, coâng baèng vaø
vaên minh cuûa daân toäc Vieät Nam” [30,tr.3].
Vôùi yù nghóa ñoù, quyeån kyû yeáu hoäi thaûo khoa hoïc “Thuû Daàu Moät – Bình
Döông 300 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån” ñaõ quy tuï nhöõng baøi vieát cuûa caùc taùc
giaû raát am hieåu Bình Döông veà ñaát nöôùc, con ngöôøi; veà lòch söû, vaên hoùa; veà taøi
nguyeân, tieàm naêng vaø trieån voïng. Phaàn lôùn caùc baøi vieát veà con ngöôøi, veà taøi
nguyeân, tieàm naêng vaø trieån voïng Bình Döông ñaõ cho ta thaáy tröôùc vieãn aûnh toát
ñeïp cuûa tænh Bình Döông giaøu maïnh vôùi höôùng ñi coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa;
vôùi söï naêng ñoäng saùng taïo trong phaùt huy nhöõng tieàm naêng theá maïnh voán coù cuûa
tænh nhaø ñeå kinh teá – xaõ hoäi khoâng ngöøng phaùt trieån vaø luoân ñaït toác ñoä taêng
tröôûng cao. Nhöng nhöõng vieäc ñoù seõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc neáu khoâng coù caùc
nhaø ñaàu tö, khoâng coù nhaân taøi trong vaø ngoaøi tænh.
Vì vaäy naêm 1999, Sôû Vaên Hoùa Thoâng Tin Bình Döông, chuû bieân laø Vuõ Ñöùc
Thaønh ñaõ cho ra maét “Thuû Daàu Moät – Bình Döông ñaát laønh chim ñaäu” . Taäp
saùch goàm 5 chöông, trong ñoù, ñaùng chuù yù laø chöông 4 noùi veà “Tieàm naêng ñaàu tö
vaø trieån voïng” . Ngoaøi ñoâi neùt khaùi quaùt ñieàu kieän töï nhieân – xaõ hoäi, keát caáu haï
9
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
taàng, trong phaàn kinh teá ñaõ khaúng ñònh söï vöôn leân cuûa coâng nghieäp trong
chuy eån dòch cô caáu ngaønh kinh teá vôùi söï ñaàu tö trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, vôùi
vieäc quy hoaïch 13 khu coâng nghieäp taäp trung vaø ñang töøng böôùc trieån khai xaây
döïng.
Tieáp ñoù, vaøo naêm 2002, ñeå thieát thöïc chaøo möøng ky û nieäm 5 naêm ngaøy taùi
laäp tænh Bình Döông (01/01/1997 - 01/01/2002) vaø ky û nieäm 72 naêm ngaøy thaønh
laäp Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (03/02/1930 - 03/02/2002), ñöôïc söï ñoàng yù cuûa Sôû
Vaên hoùa Thoâng tin, Thö vieän tænh Bình Döông ñaõ tieán haønh söu taàm, tuy eån choïn
nhöõng baøi vieát treân caùc baùo, taïp chí hieän ñang löu tröõ taïi Thö vieän, roài toång hôïp
vaø saép xeáp thaønh Thö muïc toaøn vaên vôùi chuû ñeà “Bình Döông – Ñaát nöôùc – Con
ngöôøi”. Thö muïc naøy goàm hai taäp:
- Taäp 1: Ñòa danh, con ngöôøi, vaên hoïc ngheä thuaät, vaên hoùa – xaõ hoäi, giaùo
duïc – theå thao cuûa Bình Döông.
- Taäp 2: Kinh teá, chính trò, an ninh quoác phoøng cuûa Bình Döông.
Trong taäp 2, trang Kinh teá chieám ñeán moät nöûa vôùi nhieàu baøi vieát phong phuù
veà nhieàu lónh vöïc. Song noåi troäi vaãn laø caùc baøi veà toác ñoä taêng tröôûng kinh teá,
phaùt trieån coâng nghieäp vaø caùc khu coâng nghieäp, vaán ñeà thu huùt ñaàu tö, nhaân taøi
cho tænh …
Gaàn ñaây nhaát, thaùng 8/2003, vôùi söï chæ ñaïo cuûa Ban Tö töôûng – Vaên hoùa
Trung öông, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia, Tænh uûy vaø UÛy ban nhaân daân tænh
Bình Döông, Coâng ty Coå phaàn Thoâng tin Kinh teá Ñoái ngoaïi ñaõ cho ra maét ñoäc
giaû aán phaåm “Bình Döông – Theá vaø löïc môùi trong theá kyû XXI”.
Ñaây laø aán phaåm ñöôïc xuaát baûn baèng hai thöù tieáng Vieät vaø Anh, bao goàm 8
phaàn. Noäi dung phaûn aùnh, lyù giaûi khaùi quaùt vaø töông ñoái toaøn dieän veà quaù trình
10
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa Bình Döông trong thôøi kyø ñoåi môùi; ñoàng thôøi toång
keát, ñuùc ruùt nhöõng baøi hoïc thaønh coâng vaø caû nhöõng vaán ñeà môùi naûy sinh cuûa ñòa
phöông nhaèm cung caáp nguoàn thoâng tin ña chieàu, boå ích vaø coù giaù trò tôùi ñoâng
ñaûo ñoäc giaû.
Vôùi caùch trình baøy coâ ñoïng, coù heä thoáng, cuoán saùch khoâng chæ cung caáp
nhöõng thoâng tin cô baûn maø coøn giuùp baïn ñoïc laøm quen vôùi ñaát nöôùc, con ngöôøi
cuûa moät tænh mieàn Ñoâng Nam Boä, thaáy ñöôïc böùc tranh toaøn caûnh trong phaùt trieån
kinh teá –xaõ hoäi cuûa tænh cuõng nhö caùc huy eän, thò, caùc ngaønh (noåi baät laø coâng
nghieäp), caùc lónh vöïc troïng yeáu, caùc doanh nghieäp tieâu bieåu, nhöõng göông maët
môùi, nhöõng nhaân toá môùi trong saûn xuaát – kinh doanh vaø caùc lónh vöïc hoaït ñoäng
xaõ hoäi khaùc.
Maëc duø keát caáu cuûa cuoán saùch theå hieän söï daøn ñeàu, traûi roäng ôû nhieàu lónh
vöïc khaùc nhau, nhöng töïu trung vaãn höôùng veà neàn kinh teá ñaõ vaø ñang thöïc söï baät
daäy, vöôn vai “Phuø Ñoång” maø ñaëc ñieåm noåi baät cuûa kinh teá Bình Döông trong
nhöõng naêm qua laø ñang höôùng maïnh sang saûn xuaát coâng nghieäp, ñöa toác ñoä phaùt
trieån coâng nghieäp noùi rieâng vaø kinh teá – xaõ hoäi noùi chung ñeán möùc cao nhaát.
Toùm laïi, cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa kinh teá – xaõ hoäi tænh nhaø, trong nhöõng
naêm gaàn ñaây , coù khaù nhieàu saùch, baùo, tö lieäu vieát veà Bình Döông vaø söï phaùt
trieån cuûa coâng nghieäp Bình Döông, nhöng haàu heát ñeàu gaén keát, ñan xen nhöõng
noäi dung veà queâ höông, ñaát nöôùc, con ngöôøi; vôùi nhöõng laøng ngheà, leã hoäi truyeàn
thoáng, vôùi caùc maët kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi … Nhöõng tö lieäu vieát veà söï phaùt trieån
coâng nghieäp Bình Döông phaàn lôùn ñeàu ôû goùc ñoä toång hôïp, thoáng keâ, baùo caùo ,
quy hoaïch; chöa coù moät taùc giaû, taùc phaåm naøo chuy eân khaûo saùt veà söï phaùt trieån
coâng nghieäp Bình Döông trong giai ñoaïn töø 1986 ñeán 2003, töùc trong thôøi kyø ñoåi
môùi ñeán nay .
11
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Tuy nhieân, ñaùng chuù yù laø coù hai coâng trình nghieân cöùu veà lónh vöïc khu coâng
nghieäp tænh Bình Döông cuûa hai hoïc vieân cao hoïc Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá thuoäc
Tröôøng Ñaïi hoïc Quoác Gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, chuyeân ngaønh Quaûn trò kinh
doanh döôùi hình thöùc luaän vaên thaïc só kinh teá. Caû hai ñeàu laø ngöôøi Bình Döông
vaø ñang coâng taùc taïi tænh nhaø.
Moät laø, Phaïm Vaên Sôn Khanh vôùi ñeà taøi “Thöïc traïng vaø giaûi phaùp chieán
löôïc phaùt trieån khu coâng nghieäp tænh Bình Döông (ñeán naêm 2010)”, baûo veä vaøo
naêm 2000, caùn boä höôùng daãn khoa hoïc laø Phoù Giaùo sö Tieán só Hoà Ñöùc Huøng.
Hai laø, Buøi Minh Trí vôùi ñeà taøi “Xaây döïng giaûi phaùp phaùt trieån caùc khu
coâng nghieäp Bình Döông ñeán naêm 2010”, baûo veä vaøo naêm 2002, caùn boä höôùng
daãn khoa hoïc laø Tieán só Nguyeãn Ñöùc Khöông.
Muïc ñích cuûa hai luaän vaên naøy nhaèm ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa
caùc khu coâng nghieäp, qua ñoù xaây döïng vaø ñeà xuaát giaûi phaùp chieán löôïc phaùt trieån
caùc khu coâng nghieäp Bình Döông ñeán naêm 2010. Treân cô sôû ñoù, ñeà ra nhöõng
kieán nghò vôùi caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông vaø Trung öông nhaèm töøng böôùc
thaùo gôõ nhöõng khoù khaên vöôùng maéc ñeå ngaøy caøng hoaøn thieän hôn loaïi hình kinh
teá naøy .
Gaàn ñaây nhaát, thaùng 01 naêm 2005, hoïc vieân cao hoïc Huyønh Ñöùc Thieän,
Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñaõ baûo
veä thaønh coâng luaän vaên thaïc só Khoa hoïc Lòch söû, chuyeân ngaønh Lòch söû Vieät
Nam vôùi ñeà taøi “Quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp ôû tænh
Bình Döông (1993-2003); caùn boä höôùng daãn khoa hoïc laø Phoù Giaùo sö Tieán só Voõ
Vaên Sen.
Luaän vaên naøy nhaèm muïc ñích phuïc döïng neân böùc tranh töông ñoái hoaøn
12
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
chænh veà toaøn boä quaù trình hình thaønh, phaùt trieån vaø ñaùnh giaù töøng chaëng ñöôøng
hoaït ñoäng cuûa caùc khu coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh Bình Döông. Luaän vaên coøn
neâu baät ñöôïc taùc ñoäng cuûa khu coâng nghieäp ñoái vôùi söï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi
cuûa tænh. Qua ñoù, luaän vaên ñaõ kieán nghò veà coâng taùc quy hoaïch vaø quaûn ly ù khu
coâng nghieäp ñeå ñaûm baûo cho caùc khu coâng nghieäp ôû Bình Döông phaùt trieån oån
ñònh hôn.
Nhìn chung, caû ba luaän vaên treân ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát ñònh cho vieäc
phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp veà thu huùt voán ñaàu tö, xaây döïng cô sôû haï taàng,
ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, phaùt trieån coâng ngheä vaø quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc
khu coâng nghieäp … Song nhöõng ñoùng goùp naøy cuõng chæ giôùi haïn trong söï hình
thaønh, phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, moät trong nhöõng cô sôû phaùt trieån coâng
nghieäp cuûa Tænh noùi chung.
Vì vaäy , trong nieàm töï haøo chung cuûa ngöôøi daân sinh ra vaø lôùn leân treân
maûnh ñaát Bình Döông, chöùng kieán nhöõng khoù khaên vaø lôùn maïnh daàn cuûa tænh
nhaø, taùc giaû thaáy raèng caàn nghieân cöùu veà lónh vöïc naøy vôùi goùc ñoä lòch söû ñeå laøm
roõ hôn theá maïnh veà coâng nghieäp tænh nhaø, veà vai troø vò trí coâng nghieäp trong söï
phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi chung cuûa Tænh vaø trong Vuøng kinh teá troïng ñieåm
phía Nam cuõng nhö trong caû nöôùc.
5) Nguoàn taøi lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu:
5.1)
Nguoàn taøi lieäu:
Nhö treân ñaõ trình baøy , lòch söû phaùt trieån coâng nghieäp Bình Döông ñoät ngoät
khôûi saéc, vöôn vai Phuø Ñoång, thay hình ñoåi daïng vôùi böôùc tieán coâng nghieäp hoùa
chæ thöïc söï töø naêm 1997. Ñaây laø moät coâng cuoäc böùc phaù ngoaïn muïc ñöa Bình
Döông trôû thaønh moät trong nhöõng tænh, thaønh phoá trong caû nöôùc coù toác ñoä phaùt
13
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
trieån kinh teá – xaõ hoäi cao nhaát, ñaëc bieät trong lónh vöïc thu huùt voán ñaàu tö nöôùc
ngoaøi, xaây döïng vaø môû roäng caùc khu coâng nghieäp.
Chính vì vaäy maø nguoàn taøi lieäu phuïc vuï nghieân cöùu chuy eân saâu ñeà taøi naøy
cuõng chöa nhieàu. Nhaát laø neàn taûng coâng nghieäp tröôùc böôùc ñoät phaù naèm trong
boái caûnh chung toaøn tænh Soâng Beù. Söï chia taùch tænh khoâng coù nghóa laø chia caét
raïch roøi hai phaàn ñeå traû Bình Döông veà ñuùng ñòa phaän luùc ban ñaàu chöa saùp
nhaäp. Ngay caû baûn thaân Thuû Daàu Moät – Bình Döông laø moät vuøng khoâng ngôùt
thay ñoåi ñòa ly ù haønh chính qua nhieàu traêm naêm. Do vaäy , khi ñeà caäp ñeán caùc giai
ñoaïn phaùt trieån tröôùc 1997, taùc giaû xin pheùp giöõ nguyeân soá lieäu lieân quan cuûa
Soâng Beù chung vì raát khoù taùch bieät thôøi ñieåm naøo, maûng naøo thuoäc Bình Döông,
maûng naøo thuoäc Bình Phöôùc. Hôn nöõa, luùc aáy daáu hieäu coâng nghieäp hoùa Soâng
Beù chöa ñaäm vaø chuû y eáu thuoäc ñòa baøn Bình Döông.
Nhöõng taøi lieäu ñöôïc söû duïng trong luaän vaên goàm nhieàu nguoàn khaùc nhau:
- Nguoàn taøi lieäu quan troïng laø nhöõng vaên kieän cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc,
nhöõng chuû tröông chính saùch cuûa ñòa phöông veà phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, ñaëc
bieät phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp.
- Caùc baùo caùo toång keát veà tình hình kinh teá – xaõ hoäi, quoác phoøng – an
ninh vaø phöông höôùng nhieäm vuï naêm töø 1986 ñeán 2003 cuûa UÛy ban nhaân daân
tænh Soâng Beù vaø Bình Döông ñöôïc löu giöõ taïi Trung taâm Löu tröõ tænh.
- Caùc baùo caùo toång keát vaø phöông höôùng nhieäm vuï haøng naêm cuûa Ban
Quaûn ly ù caùc Khu coâng nghieäp Bình Döông (töø 1996 – 2003) vaø cuûa Sôû Coâng
nghieäp Bình Döông (töø 1986 – 2003).
- Nguoàn soá lieäu thoáng keâ veà nhöõng chuyeån bieán kinh teá – xaõ hoäi cuûa Cuïc
Thoáng Keâ tænh Bình Döông töø 1996 – 2003.
14
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
- Caùc döï aùn veà quy hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp ñeán naêm 2010 cuûa Sôû
Coâng nghieäp Bình Döông; quy hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi tænh
Bình Döông ñeán naêm 2010, ñeà aùn phaùt trieån Khu lieân hôïp Coâng nghieäp – Dòch
vuï vaø Ñoâ thò Bình Döông cuûa UÛy ban nhaân daân tænh Bình Döông; ñeà aùn môû roäng
Khu coâng nghieäp-Ñoâ thò My õ Phöôùc (Myõ Phöôùc 3) cuûa UÛy ban nhaân daân huyeän
Beán Caùt.
- Moät soá taøi lieäu, thö muïc toaøn vaên lieân quan veà ñaát nöôùc – con ngöôøi
Bình Döông cuûa Thö vieän Tænh, Sôû Vaên Hoùa Thoâng Tin; nhöõng taøi lieäu veà tieàm
naêng vaø phaùt trieån kinh teá cuûa UÛy ban Keá hoaïch tænh Soâng Beù, Ban Kinh teá Tænh
uûy Soâng Beù, cuûa Coâng ty Coå phaàn Thoâng tin Kinh teá Ñoái ngoaïi Bình Döông…
- Moät soá baøi vieát trong caùc taäp san Bình Döông, Bình Döông cuoái tuaàn,
Lao ñoäng Bình Döông …
5.2)
Phöông phaùp nghieân cöùu:
- Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, phöông phaùp lòch söû vaø phöông phaùp
logic laø hai phöông phaùp chính maø taùc giaû luaän vaên luoân vaän duïng.
Qua keát hôïp hai phöông phaùp naøy , vaán ñeà phaùt trieån coâng nghieäp ôû Bình
Döông trong boái caûnh phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi chung cuûa tænh ñöôïc xem xeùt
treân caùc giai ñoaïn phaùt trieån keá tieáp nhau vôùi nhöõng tính chaát, traïng thaùi cuï theå.
Nhôø so saùnh traïng thaùi phaùt trieån veà chaát ôû moãi giai ñoaïn maø taùc giaû thaáy ñöôïc
nhöõng thay ñoåi noäi taïi cuûa ngaønh coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh theo doøng chaûy
thôøi gian, töø ñoù laøm roõ ñöôïc xu höôùng phaùt trieån cuûa noù.
- Phöông phaùp Phaân tích vaø Toång hôïp cuõng ñöôïc vaän duïng trong ñeà taøi.
15
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Qua phaân tích ñeå thaáy ñöôïc caùi ñaëc thuø, thuaän lôïi, khoù khaên cuûa Tænh,
nhöõng nguy eân nhaân cuûa maët ñöôïc vaø chöa ñöôïc cuûa söï phaùt trieån coâng nghieäp ôû
Bình Döông.
Qua toång hôïp ñeå thaáy ñöôïc caùi toaøn cuïc, söï noåi neùt nhö ñieåm saùng cuûa
Bình Döông veà toác ñoä taêng tröôûng kinh teá – xaõ hoäi noùi chung, veà coâng nghieäp
noùi rieâng.
Ngoaøi ra, taùc giaû luaän vaên coøn söû duïng phöông phaùp lieân ngaønh nhö kinh teá
hoïc, thoáng keâ hoïc, xaõ hoäi hoïc …
6) Nhöõng ñoùng goùp cuûa luaän vaên:
Luaän vaên ñaõ tieáp caän, löïa choïn, toång hôïp moät soá taøi lieäu töø nhieàu nguoàn
khaùc nhau coù lieân quan ñeán kinh teá – xaõ hoäi noùi chung vaø coâng nghieäp Bình
Döông noùi rieâng.Vieäc nghieân cöùu töông ñoái ñaày ñuû vaø coù heä thoáng söï phaùt trieån
coâng nghieäp cuûa tænh Bình Döông töø thôøi kyø ñoåi môùi 1986, nhaát laø töø sau 1997
ñeán nay seõ giuùp laøm roõ caùc tieàm naêng, nguoàn löïc vaø caùc ñaëc thuø cuûa Tænh. Treân
cô sôû ñoù seõ lyù giaûi moät caùch khoa hoïc nhöõng thaønh töïu cuõng nhö nhöõng haïn cheá
cuûa söï phaùt trieån coâng nghieäp; ñoàng thôøi xaùc ñònh ñöôïc vò trí coâng nghieäp trong
neàn kinh teá – xaõ hoäi hieän nay cuûa tænh Bình Döông, vò trí cuûa coâng nghieäp Bình
Döông trong “töù giaùc phaùt trieån” Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam.
Qua nghieân cöùu, luaän vaên giuùp phaân tích nhöõng maët thuaän lôïi, khoù khaên
cuûa Tænh; caùc nguyeân nhaân chuû quan, khaùch quan ñöa ñeán nhöõng thaønh töïu vaø
haïn cheá cuûa söï phaùt trieån coâng nghieäp. Töø ñoù, luaän vaên ñeà xuaát moät soá y ù kieán
trong vieäc quy hoaïch phaùt trieån coâng nghieäp treân ñòa baøn tænh Bình Döông, nhaèm
phaùt huy hôn nöõa tieàm naêng vaø theá maïnh cuûa coâng nghieäp tænh nhaø, goùp phaàn
16
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
tích cöïc vaøo söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc noùi chung vaø cuûa
Tænh noùi rieâng.
17
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
CHÖÔNG 1
VAØI NEÙT VEÀ ÑAËC ÑIEÅM TÖÏ NHIEÂN
VAØ K INH TEÁ, XAÕ HOÄI TÆNH BÌNH DÖÔNG
1.1)
Ñieàu kieän töï nhieân:
1.1.1. Vò trí ñòa lyù:
Bình Döông laø moät tænh thuoäc mieàn Ñoâng Nam Boä, naèm trong khu vöïc kinh
teá troïng ñieåm phía Nam, ñöôïc thaønh laäp theo Nghò quyeát kyø hoïp thöù 10 Quoác hoäi
khoùa IX nöôùc Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam ngaøy 06/11/1996, treân cô sôû
chia tænh Soâng Beù thaønh hai tænh : Bình Döông, Bình Phöôùc.
Tænh Bình Döông coù dieän tích töï nhieân 2.695,54 km2, chieám 0,83% dieän tích
caû nöôùc vaø xeáp thöù 42/61 tænh, thaønh veà dieän tích töï nhieân [9,tr28]. Phía Baéc
Bình Döông giaùp tænh Bình Phöôùc, phía Ñoâng giaùp tænh Ñoàng Nai, phía Taây giaùp
thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø tænh Taây Ninh, phía Nam giaùp thaønh phoá Hoà Chí
Minh. Khi môùi thaønh laäp, tænh Bình Döông coù 3 huy eän: Taân Uyeân, Beán Caùt,
Thuaän An vaø thò xaõ Thuû Daàu Moät, vôùi 77 xaõ, phöôøng, thò traán. Cuoái thaùng
8/1999, thöïc hieän quy eát ñònh cuûa Thuû töôùng Chính phuû, Tænh thaønh laäp theâm 3
huyeän Dó An, Daàu Tieáng, Phuù Giaùo vaø laäp theâm xaõ Ñònh Thaønh thuoäc huyeän
Daàu Tieáng, xaõ Bình An thuoäc huyeän Dó An. Nhö vaäy , baáy giôø toaøn tænh coù 1 thò
xaõ, 6 huyeän, vôùi 66 xaõ, 5 phöôøng, 8 thò traán. Ñeán naêm 2003, do taùch, laäp theâm
moät soá xaõ, phöôøng, naâng toång soá xaõ, phöôøng, thò traán cuûa Tænh hieän nay laø 84 vaø
dieän tích ñaát töï nhieân laø 2.695,5 km2. Trung taâm cuûa tænh Bình Döông ñaët taïi thò
xaõ Thuû Daàu Moät, caùch thaønh phoá Hoà Chí Minh 30km ñöôøng boä veà höôùng Nam.
18
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
Daân soá toaøn tænh laø 853,8 ngaøn ngöôøi. Ngoaøi ngöôøi Kinh, Bình Döông coù khoaûng
2.000 ngöôøi daân toäc ít ngöôøi vaø gaàn 20.000 ngöôøi Vieät goác Hoa [66, tr.5].
Öu theá noåi baät veà vò trí cuûa Bình Döông laø:
- Bình Döông naèm trong Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía Nam (goàm Thaønh
phoá Hoà Chí Minh, Ñoàng Nai, Baø Ròa – Vuõng Taøu vaø Bình Döông). Vuøng naøy raát
quan troïng ôû phía Nam vaø nöôùc ta, laø khu vöïc naêng ñoäng, daãn ñaàu veà toác ñoä phaùt
trieån kinh teá trong caû nöôùc, ñoùng goùp 50% saûn löôïng coâng nghieäp caû nöôùc vaø coù
khaû naêng cung caáp 10 tyû Kwh/naêm ñieän naêng, ñoàng thôøi laø vuøng tieâu thuï saûn
phaåm lôùn.
- Bình Döông naèm trong moät khu vöïc coù nhieàu taøi nguyeân nhö daàu khí Baø
Ròa-Vuõng Taøu, boâxít Ñoàng Nai, Laâm Ñoàng, haûi saûn Vuõng Taøu, röøng Taây
Nguyeân, löông thöïc-thöïc phaåm Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long.
- Bình Döông ôû trong vuøng coù thò tröôøng tieâu thuï lôùn: Ñoâng Nam Boä, Taây
Nguyeân, Nam Trung Boä, Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long, caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ …
- Bình Döông caïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh, moät trung taâm lôùn veà kinh
teá, coâng nghieäp, thöông maïi, dòch vuï, khoa hoïc kyõ thuaät, ñaàu moái giao thoâng vaø
giao löu quoác teá lôùn cuûa caû nöôùc, coù löïc löôïng lao ñoäng tay ngheà khaù doài daøo, coù
nhieàu cô sôû ñaøo taïo, nghieân cöùu khoa hoïc, coâng ngheä. Bình Döông coù theå söû
duïng löïc löôïng caùn boä khoa hoïc ky õ thuaät, lao ñoäng kyõ thuaät coù tay ngheà khaù,
nguoàn ñaàu tö töø kinh teá tö nhaân cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh trong ñaàu tö phaùt
trieån kinh teá Tænh.
- Bình Döông naèm trong khu vöïc ñaàu moái giao thoâng quan troïng cuûa quoác
gia vaø quoác teá, gaàn saân bay Taân Sôn Nhaát, caûng Saøi Goøn, caûng bieån Vuõng Taøu,
treân truïc giao thoâng quoác loä 1A, quoác loä 51, 13, 14, 22. trong töông lai seõ coù
19
Tröôøng ÑH KHXH & NV
Nguyeãn Thò Nga
ñöôøng cao toác Bieân Hoøa – Taân Uyeân – quoác 13, ñöôøng saét xuy eân AÙ (thaønh phoá
Hoà Chí Minh – Pnoângpeânh – Bangkok). Veà ñöôøng thuûy coù soâng Saøi Goøn vaø soâng
Ñoàng Nai [123, tr.1].
- Bình Döông coù vò trí raát thuaän lôïi cho xaây döïng caùc khu coâng nghieäp.
Neàn ñaát toát, coù nhieàu vuøng ñaát troáng, töông ñoái baèng phaúng, coù quy moâ lôùn, phaân
boá taäp trung gaàn caùc truïc giao thoâng vaø coù chi phí ñaát ñai, lao ñoäng thaáp. Thôøi
gian ñaàu phaùt trieån, giaù thueâ ñaát xaây döïng keát caáu haï taàng khu coâng nghieäp cuûa
Bình Döông chæ baèng khoaûng 30% so vôùi thaønh phoá Hoà Chí Minh, 80% so vôùi
Ñoàng Nai vaø 50% so vôùi Long An. Ñaây laø moät lôïi theá so saùnh caïnh tranh trong
ñaàu tö maø caùc nôi khaùc ít coù, ñaëc bieät laø ñaàu tö nöôùc ngoaøi [5, tr.13].
Vôùi vò trí naøy , Bình Döông coù lôïi theá so saùnh so vôùi nhieàu tænh khaùc. Do ñoù,
caàn phaûi phaùt huy lôïi theá naøy trong phaùt trieån coâng nghieäp vaø phaùt trieån kinh teá
cuûa Tænh; taïo ñieàu kieän ñaåy nhanh neàn kinh teá coù toác ñoä taêng tröôûng cao traùnh
nguy cô tuït haäu, hoøa nhaäp vaøo söï phaùt trieån cuûa Vuøng kinh teá troïng ñieåm phía
Nam.
1.1.2. K eát caáu haï taàng:
Bình Döông laø moät tænh coù heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä vaø ñöôøng thuûy raát
quan troïng noái lieàn giöõa caùc vuøng trong vaø ngoaøi tænh. Trong heä thoáng ñöôøng boä,
noåi leân ñöôøng quoác loä 13 – con ñöôøng chieán löôïc cöïc kyø quan troïng, xuaát phaùt töø
thaønh phoá Hoà Chí Minh, chaïy suoát chieàu daøi cuûa tænh töø phía Nam leân phía Baéc,
qua tænh Bình Phöôùc vaø noái vôùi Vöông quoác Campuchia ñeán bieân giôùi Thaùi Lan.
Ñaây laø con ñöôøng coù yù nghóa chieán löôïc caû veà quaân söï vaø kinh teá.
Ñöôøng quoác loä 14, töø Taây Ninh qua Daàu Tieáng ñi Chôn Thaønh, Ñoàng Xoaøi,
Buø Ñaêng (tænh Bình Phöôùc) xuyeân suoát vuøng Taây Nguy eân bao la, laø con ñöôøng
20
- Xem thêm -