Tài liệu Sử dụng vốn tại công ty xây dựng công trình hàng không acc

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Lêi më ®Çu Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung chóng ta ch−a ®¸nh gi¸ hÕt ®−îc vai trß thiÕt yÕu cña viÖc sö dông vèn nªn dÉn ®Õn hiÖn t−îng sö dông vèn cßn nhiÒu h¹n chÕ, c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc ho¹t ®éng trong c¬ chÕ nµy ®−îc bao tiªu cung øng, chÝnh v× thÕ hiÖu qu¶ sö dông vèn kh«ng ®−îc chó ý ®Õn, do ®ã kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶, l5ng phÝ nguån nh©n lùc. HiÖn nay, ®Êt n−íc ta b−íc vµo thêi kú ®æi míi, cïng víi viÖc chuyÓn dÞch c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh ®ã lµ viÖc më réng quyÒn tù chñ, giao vèn cho c¸c doanh nghiÖp tù qu¶n lý vµ sö dông theo h−íng lêi ¨n lç th× chÞu. Bªn c¹nh ®ã, n−íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®ang ®èi mÆt víi c¹nh tranh gay g¾t vµ ®iÒu nµy ®5 t¹o c¬ héi, th¸ch thøc cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp n¨ng ®éng, sím b¾t nhÞp c¬ chÕ thÞ tr−êng ®5 sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cßn nh÷ng doanh nghiÖp khã kh¨n trong t×nh tr¹ng sö dông vèn. Vµ cã thÓ nãi, vèn lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn lµ ch×a khãa, lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ lµ lîi nhuËn, lîi thÕ vµ an toµn. V× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh kh«ng cßn lµ kh¸i niÖm míi mÎ nh−ng nã lu«n ®Æt ra trong suèt qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) thuéc Tæng c«ng ty bay dÞch vô ViÖt Nam- Bé Quèc phßng, lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp thµnh c«ng trong ngµnh x©y dùng. Vµi n¨m trë l¹i ®©y trªn c«ng tr−êng x©y dùng më réng thªm nhiÒu c«ng tr×nh mang tÇm cì quèc gia nh−: ®−êng hÇm xuyªn ®Ìo H¶i V©n, C¶ng hµng kh«ng Liªn Kh−¬ng ë §µ L¹t, C«ng tr−êng 1B Néi Bµi... §©y chÝnh lµ nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi cho ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùngViÖt Nam. Tuy nhiªn, thÞ tr−êng x©y dùng to lín nh− trªn nÕu kh«ng tËn dông ®−îc sÏ cã thÓ trë thµnh khã kh¨n, thö th¸ch ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp x©y dùng trong n−íc mµ ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp x©y dùng quèc doanh vèn cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn v−íng m¾c: Trang thiÕt bÞ l¹c hËu, tr×nh ®é c«ng nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n lý... Ngoµi ra víi ph−¬ng ph¸p vµ c¸ch thøc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp trong lÜnh vùc tµi chÝnh, ®Æc biÖt hiÖu qu¶ sö dông vèn trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng nãi riªng còng nh− c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong nÒn kinh tÕ nãi chung ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt. 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C NhËn thÊy vÊn ®Ò quan träng ®ã, sau mét thêi gian thùc tËp ë c«ng ty ACC, ®−îc sù gióp ®ì trùc tiÕp cña kÕ to¸n tæng hîp - th−îng óy Cao V¨n KÕ vµ c¸c c¸n bé kh¸c trong c«ng ty ®5 cung cÊp mét tµi liÖu cÇn thiÕt cïng víi sù h−íng dÉn cña Ths. Phan ThÞ H¹nh t«i ®5 tiÕn hµnh ph©n tÝch nh÷ng mÆt m¹nh còng nh− mÆt h¹n chÕ cÇn ®−îc kh¾c phôc trong c«ng viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Bµi chuyªn ®Ò ®5 ®−îc hoµn thµnh, song cßn cã gÆp mét sè vÊn ®Ò mµ thêi gian nghiªn cøu l¹i cã h¹n, nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong sù gãp ý cña gi¸o viªn h−íng dÉn vµ ban l5nh ®¹o C«ng ty ACC. 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Ch−¬ng I C¬ së lý luËn vÒ vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng 1.1. Vèn vµ vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ vèn Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®−îc ®Òu cÇn ph¶i cã nguån tµi chÝnh ®ñ m¹nh, ®©y lµ mét trong ba yÕu tè quan träng gióp doanh nghiÖp cã thÓ duy tr× ho¹t ®éng cña m×nh. Chñ thÓ kinh doanh kh«ng chØ cã vèn mµ cßn ph¶i biÕt vËn ®éng kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®ång vèn ®ã. Vèn lµ mét khèi l−îng tiÒn tÖ nµo ®ã ®−îc ®−a vµo l−u th«ng nh»m môc ®Ých kiÕm lêi. Nh−ng suy cho cïng lµ ®Ó mua s¾m t− liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ c«ng cho ng−êi lao ®éng, nh»m hoµn thµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hay dÞch vô nµo ®ã víi môc ®Ých lµ thu vÒ sè tiÒn lín h¬n ban ®Çu. Do ®ã vèn mang l¹i gi¸ trÞ thÆng d− cho doanh nghiÖp. NÕu g¹t bá nguån gèc bãc lét cña T− b¶n chñ nghÜa trong c«ng thøc T – H – SX - - H’ – T’ cña C.M¸c th× cã thÓ xem ®©y lµ mét c«ng thøc kinh doanh, chñ thÓ kinh doanh dïng vèn cña m×nh d−íi h×nh thøc tiÒn tÖ mua nh÷ng TLSX ®Ó tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, hµng ho¸ theo nhu cÇu cña thÞ tr−êng råi ®em nh÷ng thµnh phÈm hµng ho¸ nµy b¸n cho kh¸ch hµng trªn thÞ tr−êng ®Ó thu ®−îc mét l−îng tiÒn tÖ lín h¬n sè ban ®Çu bá ra. Theo quan ®iÓm cña M¸c, vèn (t− b¶n) lµ gi¸ trÞ ®em l¹i gi¸ trÞ thÆng d−, lµ mét ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Þnh nghÜa nµy mang mét tÇm kh¸i qu¸t lín, nh−ng do bÞ h¹n chÕ bëi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan lóc bÊy giê nªn M¸c ®5 quan niÖm chØ cã khu vùc s¶n xuÊt vËt chÊt míi t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d− cho nÒn kinh tÕ. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c nhµ khoa häc ®¹i diÖn cho c¸c tr−êng ph¸i kh¸c nhau ®5 cã bæ sung thªm c¸c yÕu tè míi còng ®−îc coi lµ vèn. Theo Paul.A.Samuelson- nhµ kinh tÕ häc cña tr−êng ph¸i “T©n cæ ®iÓn” ®5 thõa kÕ c¸c quan niÖm cña tr−êng ph¸i “cæ ®iÓn” vÒ yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C ph©n chia c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thµnh ba bé phËn lµ: ®Êt ®ai – lao ®éng – vèn. Theo «ng vèn lµ c¸c hµng ho¸ ®−îc s¶n xuÊt ra ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt míi. Sau nµy David Begg cã bæ sung thªm vÒ ®Þnh nghÜa cña vèn, theo «ng: vèn bao gåm cã vèn hiÖn vËt (tiÒn, c¸c giÊy tê cã gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp). Nh×n chung c¶ Samuelson vµ Begg ®Òu cã chung mét thèng nhÊt c¬ b¶n vÒ vèn lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, quan ®iÓm nµy cho thÊy vèn vÉn bÞ ®ång nhÊt víi Tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Thùc chÊt vèn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé Tµi s¶n cña doanh nghiÖp huy ®éng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m môc ®Ých sinh lêi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖn nay, vèn ®−îc quan niÖm lµ toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ øng ra ban ®Çu vµ c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tiÕp theo cña doanh nghiÖp. Kh¸i niÖm nµy kh«ng nh÷ng chØ ra vai trß lµ mét yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn ®Ò cËp tíi sù tham gia cña vèn kh«ng chØ bã hÑp trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt liªn tôc, suèt thêi gian tån t¹i cña doanh nghiÖp, tõ khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Çu tiªn cho tíi chu kú s¶n xuÊt cuèi cïng. Nh− vËy, muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph¶i cã mét l−îng vèn nhÊt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi mäi kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Vèn kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× s¶n xuÊt, ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, t¨ng viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng−êi lao ®éng. Ta còng cÇn ph©n biÖt gi÷a tiÒn vµ vèn. Muèn cã vèn th× th−êng ph¶i cã tiÒn, nh−ng cã tiÒn th× ch−a h¼n ®−îc gäi lµ vèn. TiÒn muèn ®−îc coi lµ vèn ph¶i tho¶ m5n nh÷ng ®iÒu kiÖn sau: - TiÒn ph¶i ®¹i diÖn cho mét l−îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh tøc ph¶i ®−îc ®¶m b¶o b»ng mét l−îng hµng ho¸ cã thùc. - TiÒn ph¶i ®−îc tÝch tô vµ tËp trung ®Õn mét l−îng nhÊt ®Þnh. Sù tÝch tô vµ tËp trung cña tiÒn ph¶i ®¹t mét møc ®é tèi thiÓu nµo ®ã th× míi ®ñ søc ®Ó ®Çu t− cho mét dù ¸n kinh doanh nµo ®ã dï lµ nhá nhÊt. NÕu tiÒn n»m r¶i r¸c kh¾p n¬i, kh«ng ®−îc gom thµnh kho¶n th× còng kh«ng lµm ®−îc viÖc g×. 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C - Khi ®5 ®ñ vÒ l−îng, tiÒn ph¶i ®−îc vËn ®éng nh»m môc ®Ých sinh lîi. C¸ch vËn ®éng vµ ph−¬ng thøc vËn ®éng cña tiÒn tuú thuéc vµo ph−¬ng thøc ®Çu t− kinh doanh. 1.1.2. C¬ cÊu cña vèn §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cung cÊp dÞch vô… hay ho¹t ®éng bÊt cø ngµnh nghÒ g× kh¸c c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét l−îng vèn nhÊt ®Þnh. Sè vèn kinh doanh ®ã ®−îc biÓu hiÖn d−íi d¹ng tµi s¶n. trong ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, qu¶n lý vèn kinh doanh vµ sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ yÕu tè quan träng nhÊt cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é t¨ng tr−ëng hay suy tho¸i cña doanh nghiÖp. Do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ta cÇn ph¶i n¾m râ vÒ vèn, ®Æc ®iÓm cña nã ra sao. 1.1.2.1. Vèn cè ®Þnh Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh ®−îc g¾n liÒn víi h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cña nã lµ Tµi s¶n cè ®Þnh. V× vËy khi nghiªn cøu vÒ vèn cè ®Þnh tr−íc hÕt ph¶i dùa trªn c¬ së t×m hiÓu vÒ tµi s¶n cè ®Þnh. T− liÖu s¶n xuÊt ®−îc chia thµnh hai bé phËn lµ ®èi t−îng lao ®éng vµ t− liÖu lao ®éng. §iÓm næi bËt cña t− liÖu lao ®éng lµ chóng cã thÓ tham gia mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh ®ã mÆc dï t− liÖu lao ®éng bÞ hao mßn nh−ng chóng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu. ChØ khi nµo chóng bÞ h− háng hoµn toµn hoÆc kh«ng cßn lîi Ých kinh tÕ th× khi ®ã chóng míi bÞ thay thÕ. Tµi s¶n cè ®Þnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ nh÷ng t− liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín tham gia mét c¸ch trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp qua nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Mét t− liÖu lao ®éng ®Ó tho¶ m5n lµ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i cã ®ång thêi hai tiªu chuÈn c¬ b¶n sau: - Ph¶i cã thêi gian sö dông tèi thiÓu tõ mét n¨m trë lªn - Ph¶i ®¹t mét møc tèi thiÓu nhÊt ®Þnh nµo ®ã vÒ gi¸ trÞ (tiªu chuÈn nµy th−êng xuyªn ®−îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng thêi kú). HiÖn nay ë n−íc ta quy ®Þnh lµ > 5 triÖu ®ång. 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C NÕu ph©n lo¹i theo h×nh th¸i vËt chÊt th× tµi s¶n cè ®Þnh cã hai lo¹i: tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh + Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cô thÓ nh−: Nhµ x−ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, ®Êt ®ai, vËt t−… + Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh−: b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, bÝ quyÕt, b¶n quyÒn, chi phÝ s¸ng lËp doanh nghiÖp, lîi thÕ th−¬ng m¹i… Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× viÖc ®Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ rÊt quan träng. Nh÷ng chi phÝ ®ã còng ®−îc quan niÖm nh− gi¸ trÞ ccña mét sè tµi s¶n cè ®Þnh vµ ph¶i ®−îc thu håi dÇn ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh míi. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, sù vËn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: - VÒ mÆt hiÖn vËt: tµi s¶n cè ®Þnh tham gia nhiÒu lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ nã bÞ hao mßn dÇn, bao gåm c¶ hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ trÞ sö dông sÏ gi¶m dÇn cho ®Õn khi tµi s¶n cè ®Þnh bÞ lo¹i ra khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. - VÒ mÆt gi¸ trÞ: gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®−îc chuyÓn dÞch dÇn tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm mµ nã t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Æc ®iÓm vÒ mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®5 quyÕt ®Þnh ®Õn ®Æc ®iÓm chu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh. Song quy m« cña vèn cè ®Þnh l¹i ®−îc quyÕt ®Þnh b»ng quy m« tµi s¶n cè ®Þnh. Qua mèi liªn hÖ ®ã ta cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng nÐt ®Æc thï vÒ sù v©n ®éng cña vèn cè ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh doanh nh− sau: - Vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt. Cã ®Æc ®iÓm nµy lµ do tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ ph¸t huy trong nhiÒu kú s¶n xuÊt, v× vËy h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña nã còng ®−îc tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt t−¬ng øng. - Vèn cè ®Þnh lu©n chuyÓn dÇn dÇn, tõng phÇn khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, gi¸ trÞ cña tµi s¶n gi¶m dÇn. Theo ®ã vèn cè ®Þnh còng t¸ch thµnh 2 phÇn: Mét phÇn sÏ gia nhËp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm (d−íi h×nh thøc chi phÝ khÊu hao) t−¬ng øng víi gi¶m dÇn gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. PhÇn 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C cßn l¹i cña vèn cè ®Þnh ®−îc cè ®Þnh trong c¸c chu kú s¶n xuÊt kÕ tiÕp, nÕu nh− phÇn vèn lu©n chuyÓn dÇn dÇn ®−îc t¨ng lªn th× phÇn vèn cè ®Þnh gi¶m t−¬ng øng víi møc suy gi¶m dÇn vÒ gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh. KÕt thóc sù biÕn thiªn nghÞch chiÒu ®ã còng lµ lóc tµi s¶n cè ®Þnh hÕt thêi gian sö dông vµ vèn cè ®Þnh còng hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. 1.1.2.2. Vèn l−u ®éng Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bªn c¹nh tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp lu«n cã mét tµi s¶n nhÊt ®Þnh n»m r¶i r¸c trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt: Dù tr÷ thiÕt bÞ s¶n xuÊt, phôc vô s¶n xuÊt, ph©n phèi, tiªu thô s¶n phÈm. ®©y chÝnh lµ tµi s¶n l−u ®éng cña doanh nghiÖp. Tµi s¶n l−u ®éng chñ yÕu n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ c¸c ®èi t−îng lao ®éng. §èi t−îng lao ®éng khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, bé phËn chñ yÕu cña ®èi t−îng lao ®éng sÏ tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm, bé phËn kh¸c sÏ hao phÝ mÊt ®i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi t−îng lao ®éng chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt do ®ã toµn bé gi¸ trÞ cña chóng ®−îc dÞch chuyÓn mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ ®−îc thùc hiÖn khi s¶n phÈm trë thµnh hµng ho¸. Bªn c¹nh mét sè tµi s¶n l−u ®éng n»m trong qu¸ tr×nh l−u th«ng, thanh to¸n, s¶n xuÊt… th× doanh nghiÖp cßn cã mét sè t− liÖu kh¸c nh− vËt t− phôc vô qu¸ tr×nh tiªu thô, c¸c kho¶n hµng göi b¸n, c¸c kho¶n ph¶i thu… Tõ ®ã, ta cã thÓ rót ra, vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp lµ sè tiÒn øng tr−íc vÒ tµi s¶n l−u ®éng s¶n xuÊt vµ tµi s¶n l−u ®éng l−u th«ng nh»m ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch th−êng xuyªn liªn tôc. Nh− vËy, d−íi gãc ®é tµi s¶n th× vèn l−u ®éng ®−îc sö dông ®Ó chØ c¸c tµi s¶n l−u ®éng. Vèn l−u ®éng chÞu sù chi phèi bëi tÝnh lu©n chuyÓn cña tµi s¶n l−u ®éng, vèn l−u ®éng lu«n ®−îc chuyÓn ho¸ qua nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau vµ chuyÓn ho¸ phÇn lín vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, phÇn cßn l¹i chuyÓn ho¸ trong l−u th«ng. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th−êng xuyªn liªn tôc nªn vèn l−u ®éng còng tuÇn hoµn kh«ng ngõng vµ mang tÝnh chu kú. Vèn l−u ®éng hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Vèn l−u ®éng lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh«ng thÓ thiÕu ®−îc cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Muèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®−îc liªn tôc th× yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i cã ®ñ vèn l−u ®éng ®Ó ®Çu t− vµo c¸c t− liÖu lao ®éng kh¸c nhau, ®¶m b¶o cho t− liÖu lao ®éng tån t¹i mét c¸ch hîp lý, ®ång bé víi nhau trong mét c¬ cÊu. Do ®Æc ®iÓm cña vèn l−u ®éng lµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lu©n chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ ngay trong mét lÇn, sù vËn ®éng tuÇn hoµn liªn tôc ®5 quyÕt ®Þnh sù vËn ®éng cña vèn l−u ®éng. + Khëi ®Çu vßng tuÇn hoµn, vèn l−u ®éng ®−îc dïng ®Ó mua s¾m c¸c ®èi t−îng lao ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt. ë giai ®o¹n nµy vèn ®5 thay ®æi h×nh th¸i, tõ vèn tiÒn tÖ sang vèn vËt t− (T- H) + TiÕp theo lµ giai ®o¹n s¶n xuÊt, c¸c vËt t− ®−îc chÕ t¹o thµnh b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm. ë giai ®o¹n nµy vèn vËt t− chuyÓn hãa thµnh thµnh phÈm (H- SX- - H’) + KÕt thóc vßng tuÇn hoµn, sau khi s¶n phÈm ®−îc tiªu thô vèn l−u ®éng l¹i ®−îc chuyÓn ho¸ sang h×nh th¸i vãn tiÒn tÖ nh− ®iÓm xuÊt ph¸t ban ®Çu (H’ - T’); (T’> T). Trong thùc tÕ, sù vËn ®éng cña vèn l−u ®éng kh«ng diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù nh− m« h×nh lý thuyÕt trªn mµ c¸c giai ®o¹n vËn ®éng cña vèn ®−îc ®an xen vµo nhau, c¸c chu kú s¶n xuÊt ®−îc tiÕp tôc lÆp l¹i, vèn l−u ®éng ®−îc tiÕp tôc tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn. Trong doanh nghiÖp, viÖc qu¶n lý tèt vèn l−u ®éng cã vai trß rÊt qaun träng. Muèn qu¶n lý tèt vèn l−u ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph©n biÖt ®−îc c¸c bé cÊu thµnh cña vèn l−u ®éng ®Ó trªn c¬ së ®ã ®Ò ra ®−îc c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý víi tõng lo¹i. Trªn thùc tÕ vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm nh÷ng bé phËn sau: + TiÒn mÆt vµ chøng kho¸n cã thÓ b¸n ®−îc: tiÒn trong quü cña doanh nghiÖp, c¸c kho¶n tiÒn göi kh«ng cã l5i, chøng kho¸n b¸n ®−îc th−êng lµ c¸c th−¬ng phiÕu… + C¸c kho¶n ph¶i thu: trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, viÖc mua b¸n chÞu lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái, vµ ®©y còng lµ mét chiÕn l−îc trong c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. C¸c ho¸ ®¬n ch−a ®−îc tr¶ tiÒn thÓ hiÖn qua tÝn dông thwong m¹i vµ h×nh thµnh nªn c¸c kho¶n ph¶i thu. TÝn dông th−¬ng m¹i cã thÓ t¹o nªn 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C uy tÝn, vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng ®ång thêi còng cã thÓ dÉn tíi rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Kho¶n dù tr÷: viÖc tån t¹i vËt t−, hµng ho¸ dù tr÷, tån kho lµ b−íc ®Öm cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ hoµn toµn kh¸ch quan. Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ta cã thÓ ph©n biÖt ®−îc sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a vèn l−u ®éng vµ vèn cè ®Þnh: Tªn vèn Vèn cè ®Þnh TÝnh chÊt tham gia H×nh thøc chuyÓn vµo Q.tr×nh SX ho¸ gi¸ trÞ Chøc n¨ng T− liÖu lao ®éng NhiÒu lÇn ChuyÓn dÇn nhiÒu lÇn Vèn l−u ®éng §èi t−îng lao ®éng Mét lÇn ChuyÓn toµn bé mét lÇn 1.1.3. Vai trß cña vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp Vèn lµ ®iÒu kiÖn tiªn ®Ò quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vèn lµ c¬ së x¸c lËp ®Þa vÞ ph¸p lý cña doanh nghiÖp, vèn ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo môc tiªu ®5 ®Þnh. VÒ mÆt ph¸p lý Mçi doanh nghiÖp khi muèn thµnh lËp th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn cña doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã 1 l−îng vèn nhÊt ®Þnh, l−îng vèn ®ã tèi thiÓu ph¶i b»ng l−îng vèn ph¸p ®Þnh, khi ®ã ®Þa vÞ ph¸p lý míi ®−îc c«ng nhËn. Ng−îc l¹i viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc ë tr−êng hîp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, vèn cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t ®iÒu kiÖn mµ ph¸p luËt quy ®Þnh, doanh nghiÖp sÏ chÊm døt ho¹t ®éng nh− ph¸ s¶n, s¸t nhËp vµo doanh nghiÖp kh¸c… Nh− vËy, vèn ®−îc xem lµ mét trong nh÷ng c¬ së qua trong nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù tån t¹i t− c¸ch ph¸p nh©n cña mét doanh nghiÖp tr−íc ph¸p luËt. 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C VÒ mÆt kinh tÕ Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vèn lµ m¹ch m¸u cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Vèn kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh diÔn ra mét c¸ch liªn tôc, th−êng xuyªn. Vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng th× sau mét chu kú kinh doanh vèn cña doanh nghiÖp ph¶i sinh lêi, tøc lµ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã l5i ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®−îc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn. §ã lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp tiÕp tôc ®Çu t− s¶n xuÊt, th©m nhËp vµo thÞ tr−êng tiÒm n¨ng tõ ®ã më réng thÞ tr−êng tiªu thô, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th−¬ng tr−êng. NhËn thøc ®−îc vai trß quan träng cña vèn nh− vËy th× doanh nghiÖp míi cã thÓ sö dông tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶ h¬n vµ lu«n t×m c¸ch n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. 1.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng Tr−íc ®©y, trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh bao cÊp, quan hÖ gi÷a Nhµ n−íc víi doanh nghiÖp dùa trªn nguyªn t¾c chi ®ñ, thu ®ñ. Nhµ n−íc giao kÕ ho¹ch mang tÝnh ph¸p ®Þnh cÇn chó ý vÒ nguån cung cÊp, tiªu thô, doanh thu… V× vËy c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã tÝnh s¸ng t¹o, chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh ®−îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së: Møc ®é thùc hiÖn c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh, sù tiÕt kiÖm trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, khèi l−îng gi¸ trÞ sö dông mµ doanh nghiÖp cung cÊp cho nÒn kinh tÕ. §©y chÝnh lµ sù lÉn lén gi÷a chØ tiªu kÕt qu¶ vµ chØ tiªu hiÖu qu¶. §iÒu nµy ®5 lµm cho c¸c nhµ ®Çu t−, qu¶n lý ®¸nh gi¸ sai vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. §©y còng chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm t×nh h×nh sö dông vèn cña doanh nghiÖp bÞ l5ng phÝ kh«ng hiÖu qu¶ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “mÊt” dÇn vèn vµ kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh tu©n theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” ®−îc 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C quyÕt ®Þnh bëi thÞ tr−êng. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr−êng, tõ lîi Ých cña doanh nghiÖp do ®ã ®ßi hái doanh nghiÖp lu«n ph¶i tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt cho ai? Vµ s¶n xuÊt nh− thÕ nµo? VËy sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp diÔn ra ngµy cµng gay g¾t ®Ó kh¼ng ®Þnh ®−îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr−êng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, c¸c doanh nghiÖp ®Òu lÊy hiÖu qu¶ kinh doanh lµm th−íc ®o cho ho¹t ®éng kinh doanh. Nh− vËy hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn tËp trung cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ chiÒu s©u, thÓ hiÖn tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc vµ tr×nh ®é vÒ chi phÝ c¸c kh«ng¶n nguån lùc ®ã trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt nh»m thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh. Qua c«ng thøc: HiÖu qu¶ kinh doanh KÕt qu¶(DT) = Chi phÝ Ta thÊy hiÖu qu¶ chÞu ¶nh h−ëng cña hai nh©n tã ®ã lµ doanh thu vµ chi phÝ. HiÖu qu¶ t¨ng lªn khi: - Doanh thu t¨ng, chi phÝ kh«ng ®æi - Chi phÝ gi¶m, doanh thu kh«ng ®æi - Doanh thu vµ chi phÝ cïng t¨ng nh−ng tèc ®é t¨ng cña doanh thu lín h¬n chi phÝ. §iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù c¹nh tranh khèc liÖt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ ph¶i sö dông vèn kinh doanh sao cho cã hiÖu qu¶. Sö dông vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ ph¶i b¶o toµn vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn vèn, tøc lµ ph¶i t¹o ra søc sinh lêi cña ®ång vèn ngµy cµng cao. Nh− vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn tøc lµ ph¶i sö dông vµ t×m c¸c biÖn ph¸p lµm sao cho chi phÝ vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ Ýt nhÊt mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. HiÖu qu¶ sö dông vèn lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tæng hîp nhÊt qu¸ tr×nh sö dông c¸c lo¹i vèn sao cho tèi ®a ho¸ kÕt qu¶ lîi Ých, tèi thiÓu l−îng vèn vµ thêi gian sö dông sao cho phï hîp víi môc tiªu kinh doanh. 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 1.2.1. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp - Vßng quay toµn bé vèn: ChØ tiªu nµy cho biÕt vèn cña doanh nghiÖp trong mét kú quay ®−îc bao nhiªu vßng. Vßng quay toµn bé vèn = Doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô s¶n phÈm trong kú Sè d− b×nh qu©n toµn bé vèn §©y lµ hÖ sè ph¶n ¸nh hiÖu suÊt sö dông vèn, vßng quay cµng lín th× hiÖu suÊt sö dông cµng cao. Lîi nhuËn thuÇn - Møc sinh lêi vèn kinh doanh = Vèn s¶n xuÊt b×nh qu©n ChØ tiªu ®o møc sinh lêi cña vèn kinh doanh. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cho thÊy mét ®ång vèn bá ra s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn 1.2.1.1. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu hoÆc gi¸ trÞ s¶n l−îng. HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh = Error! Møc doanh lîi vèn cè ®Þnh: ph¶n ¸nh 1 ®ång vèn cè ®Þnh t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng. Møc doanh lîi vèn cè ®Þnh = Error!x100% ChØ tiªu hÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh: cø 1 ®ång vèn bá ra trong gÝa trÞ tµi s¶n cè ®Þnh th× sè vèn thu håi trong viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ã lµ bao nhiªu Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ Nguyªn gi¸ TSC§ HÖ sè hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh = ChØ tiªu hÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh: cø 1 ®ång vèn bá ra ®Ó ®Çu t− vµo tµi s¶n cè ®Þnh th× t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C HÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®Þnh = Doanh thu (Doanh thu thuÇn) Nguyªn gi¸ Tµi s¶n cè ®Þnh 1.2.1.2. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng ChØ tiªu hiÖu suÊt sö dông vèn l−u ®éng cho biÕt 1 ®ång vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp lµm ra bao nhiªu ®ång gi¸ trÞ s¶n l−îng hoÆc doanh thu trong kú. HiÖu suÊt sö dông VL§ = Error! Møc sinh lêi cña vèn l−u ®éng hay cßn gäi tû suÊt lîi nhuËn cña vèn l−u ®éng , chØ tiªu nµy cho biÕt 1 ®ång vèn l−u ®éng t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trong kú. Møc doanh lîi cña vèn l−u ®éng = Error! Sè vßng quay cña vèn l−u ®éng, chØ tiªu nµy ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng cho biÕt trong kú ph©n tÝch, vèn l−u ®éng cña doanh nghiÖp quay ®−îc bao nhiªu vßng. HoÆc cø 1 ®ång vèn l−u ®éng b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú t¹o ra ®−îc bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn. Sè vßng quay vèn l−u ®éng = Error! §é dµi b×nh qu©n 1 lÇn lu©n chuyÓn, chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1 vßng quay cña vèn l−u ®éng trong kú ph©n tÝch hÕt bao nhiªu ngµy, chØ tiªu nµy cµng thÊp, sè ngµy cña 1 vßng quay vèn l−u ®éng cµng Ýt, hiÖu qu¶ sö dông vèn cµng cao. Thêi gian mét vßng lu©n chuyÓn = Error! HÖ sè ®¶m nhiÖm vèn l−u ®éng (K), chØ tiªu nµy cho biÕt t¹o ra 1 ®ång vèn doanh thu thuÇn trong kú ph©n tÝch cÇn bao nhiªu ®ång vèn l−u ®éng b×nh qu©n dïng vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. K = Error! HÖ sè lu©n chuyÓn = Doanh thu thuÇn VL§ b×nh qu©n 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 360 HÖ sè lu©n chuyÓn 1.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn t¹i doanh nghiÖp Thêi gian mét kú lu©n chuyÓn = Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lu«n h−íng tíi 3 môc tiªu c¬ b¶n lµ: - Lîi nhuËn - T¨ng tr−ëng thÕ lùc - §¶m b¶o an toµn HiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp ®−îc thùc hiÖn ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ 3 yÕu tè nµy. NÕu doanh nghiÖp sö dông vèn kh«ng hiÖu qu¶, kh«ng b¶o toµn kh«ng lµm cho nã sinh lêi th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng tån t¹i ®−îc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Do vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp v× nã lµ yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã quyÕt ®Þnh yÕu tè ®Çu ra, quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vèn kinh doanh vËn ®éng liªn tôc vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau gi÷a tõng lo¹i vèn. Sau mçi qu¸ tr×nh sè vèn bá ra kh«ng ®−îc ®Ó hao hôt, mÊt m¸t mµ ph¶i sinh s«i n¶y në. §ång vèn ph¶i cã kh¶ n¨ng sinh lêi, ®©y lµ vÊn ®Ò cèt lâi liªn quan chÆt chÏ tíi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. V× vËy sö dông vèn cã hiÖu qu¶ lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. BÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn môc tiªu quan träng nhÊt ®ã lµ lîi nhuËn, lîi nhuËn lµ chØ tiªu chÊt l−îng tæng hîp liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ nguån tÝch luü c¬ b¶n ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng, thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng ngµy mét lín cña doanh nghiÖp. Tãm l¹i, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ tÊt yÕu trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Nã gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, më réng quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Èy nhanh tèc ®é ho¹t ®éng vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n cho doanh nghiÖp vµ gãp phÇn t¨ng tr−ëng, æn ®Þnh nÒn kinh tÕ x5 héi. 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 1.2.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. Quy m« vµ tr×nh ®é trang bÞ m¸y mãc, d©y chuyÒn s¶n xuÊt lµ nh©n tè rÊt quan träng cã ¶nh h−ëng kh¶ n¨ng c¹nh tranh còng nh− h−íng ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. - Thêi gian chu kú vËn ®éng cña vèn cè ®Þnh th−êng kÐo dµi, sau nhiÒu n¨m míi cã thÓ hoµn ®ñ vèn ®5 øng ra ban ®Çu cho viÖc ®Çu t− tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh l©u dµi ®ã, ®ång vèn lu«n bÞ ®e däa bëi nh÷ng rñi ro c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan lµm thÊt tho¸t vèn. - Vèn cè ®Þnh chuyÓn dÞch gi¸ trÞ tõng phÇn vµ chia lµm nhiÒu lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ v× vËy còng ®−îc hoµn vèn tõng phÇn. Trong khi cã mét bé phËn cña vèn cè ®Þnh ®−îc chuyÓn ho¸ thµnh tiÒn tÖ n»m trong quü khÊu hao c¬ b¶n th× phÇn cßn l¹i vÉn n¨m trong gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh. NÕu lo¹i trõ sù ¶nh h−ëng cña c¸c yÕu tè kh¸c (c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan) th× phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i nµy cÇn ®−îc chuyÓn ho¸ ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi sang d¹ng tiÒn tÖ. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, ®©y lµ qu¸ tr×nh rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p dÔ x¶y ra thÊt tho¸t vèn. 1.2.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng Sö dông vèn l−u ®éng hiÖu qu¶ g¾n liÒn víi lîi Ých vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh cÊp thiÕt ®èi víi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp vµ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t ®−îc. ViÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn l−u ®éng kÐm hiÖu qu¶ sÏ lµm tèc ®é lu©n chuyÓn vèn chËm, hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp. ë møc ®é nghiªm träng h¬n hiÖn t−îng nµy rÊt dÔ dÉn ®Õn thÊt tho¸t vèn vµ ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt: quy m« vèn gi¶m khiÕn cho chu kú s¶n xuÊt sau thu hÑp h¬n so víi chu kú tr−íc. T×nh tr¹ng trªn nÕu kÐo dµi liªn tôc th× ch¾c ch¾n doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr−êng. 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 1.3.1. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i doanh nghiÖp Vèn cè ®Þnh cã chu kú vËn ®éng dµi. Trong kho¶ng thêi gian nµy, hiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh bÞ ¶nh h−ëng bëi nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. Cã 2 nhãm nh©n tè t¸c ®éng ®Õn vèn cè ®Þnh : C¸c nh©n tè l−îng ho¸ ®−îc vµ c¸c nh©n tè phi l−îng ho¸. Vèn cè ®Þnh ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn d−íi d¹ng lµ c¸c tµi s¶n cè ®Þnh. Trong c¸c nh©n tè l−îng ho¸ ®−îc, th× tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè nh− lµ: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh b×nh qu©n, doanh thu thuÇn, lîi nhuËn thuÇn, hao mßn v« h×nh, rñi ro… - Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú lµ nh©n tè cã quan hÖ ng−îc chiÒu víi hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi: Nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng th× søc s¶n xuÊt, søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m (doanh thu, lîi nhuËn thuÇn kh«ng ®æi) vµ ng−îc l¹i. - Trong ®iÒu kiÖn c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng ®æi, doanh thu thuÇn (hoÆc lîi nhuËn thuÇn) t¨ng lªn hoÆc gi¶m ®i th× sÏ lµm søc s¶n xuÊt ( hoÆc søc sinh lîi) cña tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn (hoÆc gi¶m ®i). - Hao mßn v« h×nh: §©y lµ mét nguyªn nh©n ®¸ng kÓ t¹o nªn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ thùc tÕ vµ gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch. NhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt khiÕn cho tµi s¶n cè ®Þnh th−êng xuyªn ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ hao mßn v« h×nh nhanh chãng. - Rñi ro: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp sÏ cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro g©y thiÖt h¹i, h− háng … lµm suy gi¶m kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh. §ã cã thÓ lµ khñng ho¶ng, thiªn tai, ®éng ®Êt, b5o lôt… C¸c nh©n tè phi l−îng ho¸ chñ yÕu liªn quan ®Õn tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh: - Ph−¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao: Theo quy ®Þnh th× cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän: Ph−¬ng 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C ph¸p tuyÕn tÝnh cè ®Þnh, ph−¬ng ph¸p lòy tiÕn, ph−¬ng ph¸p luü tho¸i… vµ trong mçi lo¹i cã nhiÒu c¸ch tÝnh kh¸c nhau. Sù phøc t¹p trªn khiÕn doanh nghiÖp ph¶i lóng tóng: NÕu sö dông ph−¬ng ph¸p khÊu hao nhanh th× tuy cã thÓ nhanh chãng thu håi vèn nh−ng sÏ ®Èy gi¸ thµnh s¶n phÈm lªn cao. Cßn nÕu ¸p dông h×nh thøc khÊu hao chËm th× ®ång vèn sÏ thu håi chËm, bÞ ø ®äng vµ khã tr¸nh khái thÊt tho¸t… - Tr×nh ®é sö dông tµi s¶n cè ®Þnh : §−îc thÓ hiÖn trong viÖc bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, tËn dông tèi ®a c«ng suÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ, ®¶m b¶o thùc hiÖn nghiªm ngÆt vµ chÕ ®é duy tu b¶o d−ìng m¸y mãc, ¸p dông c¸c chÕ ®é khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi ng−êi qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh. 1.3.2. C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng t¹i doanh nghiÖp HiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng lµ 1 ph¹m trï rÊt réng ®−îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu khÝa c¹nh, gãc ®é cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nªn nã chÞu ¶nh h−ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. Vèn l−u ®éng ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn d−íi d¹ng lµ c¸c tµi s¶n l−u ®éng vµ chóng chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè, cã thÓ chia chóng ra thµnh 2 nhãm: C¸c nh©n tè l−îng ho¸ ®−îc vµ c¸c nh©n tè phi l−îng ho¸. C¸c nh©n tè cã thÓ l−îng ho¸ ®−îc bao gåm: vèn l−u ®éng b×nh qu©n trong kú, doanh thu thuÇn ®¹t ®−îc trong kú, l¹m ph¸t… - Vèn l−u ®éng b×nh qu©n tham gia lu©n chuyÓn trong kú lµ nh©n tè cã quan hÖ ng−îc chiÒu víi tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi. NÕu sè vèn l−u ®éng b×nh qu©n tham gia lu©n chuyÓn t¨ng lªn sÏ kÐo dµi thêi gian cña vßng lu©n chuyÓn, tèc ®é lu©n chuyÓ cña vèn l−u ®éng gi¶m vµ ng−îc l¹i. - Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi, nÕu doanh thu thuÇn trong kú t¨ng lªn sÏ lµm cho thêi gian 1 vßng lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng gi¶m ®i, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l−u ®éng t¨ng lªn vµ ng−îc l¹i. - L¹m ph¸t: NÒn kinh tÕ cã l¹m ph¸t sÏ lµm cho søc mua cña ®ång tiÒn gi¶m sót. NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý kÞp thêi th× vèn l−u ®éng rÊt dÔ bÞ hao hôt dÇn theo sù tr−ît gi¸ cña tiÒn tÖ. 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C C¸c nh©n tè phi l−îng ho¸ cã thÓ lµ: - Sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ n−íc: bao gåm nh÷ng sù thay ®æi trong hÖ thèng ph¸p luËt, hÖ thèng thuÕ. - Tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn l−u ®éng: kh¶ n¨ng nµy cã thÓ ®−îc thÓ hiÖn trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn kh¸c nhau. 1. ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l−u ®éng: ViÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn l−u ®éng thiÕu chÝnh x¸c sÏ dÉn tíi t×nh tr¹ng thõa hoÆc thiÕu vèn l−u ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh, ¶nh h−ëng kh«ng tèt ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp. 2. ViÖc lùa chän ph−¬ng ¸n ®Çu t−. §©y lµ mét nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn l−u ®éng. NÕu doanh nghiÖp ®Çu t− s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thÞ tr−êng, gi¸ thµnh h¹ th× qu¸ tr×nh tiªu thô sÏ diÔn ra dÔ dµng, t¨ng nhanh vßng quay vèn l−u ®éng vµ ng−îc l¹i. 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C Ch−¬ng II Thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty Trong cuéc chiÕn tranh chèng x©m l−îc, Qu©n ®éi nh©n d©n ViÖt nam ®5 cïng nh©n d©n lµm nªn nh÷ng chiÕn c«ng lÞch sö. Ngµy nay, trong thêi b×nh, qu©n ®éi ta cßn gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi ®Êt n−íc. XuÊt ph¸t tõ chñ tr−¬ng, ®−êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, mét sè lùc l−îng trong qu©n ®éi ®5 ®−îc t¸ch ra lµm kinh tÕ. N¨m 1990, Bé quèc phßng ra quyÕt ®Þnh sè 269/Q§-QP ngµy 06/11/1990 vÒ viÖc thµnh lËp XÝ nghiÖp kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng – trùc thuéc bé t− lÖnh Kh«ng qu©n. N¨m 1991, XÝ nghiÖp kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng ®−îc t¸ch ra lµm hai ®¬n vÞ lµ C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) vµ C«ng ty thiÕt kÕ t− vÊn x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ADCC) ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chuyªn ngµnh. N¨m 1993, theo NghÞ ®Þnh 388/H§BT ngµy 20/11/1991 cña Héi ®ång bé tr−ëng (nay lµ ChÝnh phñ), C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng (ACC) ®−îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 359/Q§-QP ngµy 27/10/1993 cña Bé tr−ëng Bé quèc phßng. C«ng ty cã trô së ®Æt t¹i 178 §−êng Tr−êng ChinhQuËn §èng §a- Thµnh phè Hµ Néi. N¨m 1996, C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng s¸t nhËp víi Tæng c«ng ty bay dÞch vô ViÖt nam (SFC) víi t− c¸ch lµ mét ®¬n vÞ thµnh viªn ho¹t ®éng ®éc lËp trùc thuéc Tæng c«ng ty. 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp 42C 2.1.2. §Æc ®iÓm vµ nhiÖm vô cña C«ng ty x©y dùng c«ng tr×nh hµng kh«ng 2.1.2.1. §Æc ®iÓm Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n−íc thuéc lo¹i h×nh kinh tÕ kÕt hîp víi quèc phßng, c«ng ty ACC võa ho¹t ®éng nh− c¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i, võa chÞu sù ph©n c«ng giao nhiÖm vô trùc tiÕp cña c¬ quan chñ qu¶n (Bé quèc phßng, Qu©n chñng Phßng kh«ng Kh«ng qu©n). cô thÓ: - Nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô nhu cÇu quèc phßng nh−ng kh«ng ®ßi hái ph¶i gi÷ an toµn bÝ mËt th× tæ chøc ®Êu thÇu réng r5i hoÆc h¹n chÕ. Nh÷ng c«ng tr×nh cÇn gi÷ an toµn bÝ mËt tuyÖt ®èi th× ®−îc Bé quèc phßng, Qu©n chñng Phßng kh«ng Kh«ng qu©n chØ ®Þnh thÇu. - Nh÷ng c«ng tr×nh d©n dông ®Çu t− b»ng nguån vèn NSNN hoÆc nguån vèn ®Çu t− cña c¸c ®¬n vÞ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, phôc vô nhu cÇu quèc kÕ d©n sinh th× c«ng ty còng tham gia ®Êu thÇu nh− c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Sau khi ký kÕt hîp ®ång thi c«ng cña chñ ®Çu t− (bªn A), gi¸m ®èc tiÕn hµnh giao nhiÖm vô cho c¸c xÝ nghiÖp, ®éi thi c«ng, c¸c phßng ban chøc n¨ng cña c«ng ty.C¸c phßng ban chøc n¨ng cña c«ng ty kÕt hîp víi ®éi thi c«ng bè trÝ m¸y mãc, nh©n lùc, vËt t− sao cho ®¶m b¶o tiÕn ®é còng nh− chÊt l−îng, mü thuËt, kü thuËt c«ng tr×nh. Cô thÓ: - ViÖc cung øng vËt t− giao cho ban VËt t− - ThiÕt bÞ vµ ®éi thi c«ng trùc tiÕp mua ngoµi. - VÒ m¸y thi c«ng: C«ng ty cã hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ chuyªn ngµnh, ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thi c«ng c¸c c«ng tr×nh hiÖn nay. Toµn bé m¸y mãc thiÕt bÞ ®−îc giao cho ®éi xe c¬ giíi thuéc Ban VËt t− – ThiÕt bÞ qu¶n lý vµ tæ chøc sö dông theo yªu cÇu thi c«ng tõng c«ng tr×nh. Ho¹t ®éng cña ®éi thi c«ng c¬ giíi theo h×nh thøc doanh nghiÖp cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng nh−ng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng (h¹ch to¸n phô thuéc). - VÒ nh©n lùc: §éi ngò c¸n bé kü thuËt cã kinh nghiÖm vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ lµ cña c«ng ty. Cßn lao ®éng phæ th«ng ®−îc c«ng ty tuyÓn chän vµ ký hîp ®ång t¹i ®Þa ph−¬ng n¬i thi c«ng c«ng tr×nh. 20