Tài liệu Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương quang học-vật lý lớp 7

Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 A. §Æt vÊn ®Ò I. LÝ do chän ®Ò tµi: §æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu, ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc, lµ nÒn t¶ng, lµ ®éng lùc thóc ®Èy c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc ®Ó ViÖt nam tõng bíc v÷ng vµng khi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngµy nay nÒn kinh tÕ tri thøc cïng víi sù bïng næ th«ng tin, gi¸o dôc ®· vµ ®ang thay ®æi ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, sù ph¸t triÓn cña x· héi. Néi dung tri thøc khoa häc cïng víi sù ®å sé vÒ lîng th«ng tin yªu cÇu chóng ta ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. Trong giai ®o¹n hiÖn nay gi¸o dôc kh«ng chØ t¹o ra nh÷ng con ngêi cã tµi, cã ®øc mµ gi¸o dôc cßn cã mét thiªn chøc cao quý h¬n ®ã lµ gi¸o dôc c¸i thÈm mü, nh©n v¨n, ®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi cã kü n¨ng sèng vµ häc tËp trong thêi ®¹i míi. Môc tiªu gi¸o dôc thay ®æi kÐo theo yªu cÇu ph¶i ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc mét c¸ch phï hîp. Nh»m gióp cho gi¸o viªn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, ®· cã nhiÒu gi¸o s tiÕn sü, c¸c nhµ khoa häc chuyªn t©m nghiªn cøu, thÝ ®iÓm vµ triÓn khai ®¹i trµ vÒ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc. Tõ n¨m häc 2002 - 2003 bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· thùc hiÖn "cuéc c¸ch m¹ng vÒ gi¸o dôc" ®æi míi c¶ néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt n¨m häc 2009 - 2010 lµ n¨m häc thø t toµn ngµnh tiÕp tôc thùc hiÖn chØ thÞ sè 33/2006 CT-TTG cña Thñ tíng chÝnh phñ vÒ chèng tiªu cùc trong thi cö vµ kh¾c phôc bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc, kh«ng vi ph¹m phÈm chÊt ®¹o ®øc cña ngêi thÇy gi¸o vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng häc sinh ngåi nhÇm líp - ®©y lµ kh©u ®ét ph¸ ®Ó toµn ngµnh gi¸o dôc tù kh¼ng ®Þnh ®æi míi v× sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, cña ngµnh; Lµ n¨m häc thø ba tiÕp tôc thùc hiÖn chØ thÞ sè 06/CT-T¦ ngµy 07/11/2006 cña bé chÝnh trÞ vÒ tæ chøc cuéc vËn ®éng häc tËp vµ lµm theo tÊm g¬ng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh. Lµ n¨m häc thø hai triÓn khai phong trµo thi ®ua “x©y dùng trêng häc th©n thiÖn, häc sinh tÝch cùc”. Lµ n¨m häc ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo trong d¹y häc vµ qu¶n lý. §Ó phï hîp víi sù ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh ®ßi hái ph¶i ®æi míi vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc. §Æc biÖt víi bé m«n vËt lÝ, viÖc ®æi míi nã liªn quan rÊt nhiÒu ®Õn ph¬ng ph¸p ®Æc trng cña bé m«n lµ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm, ph¬ng ph¸p nµy cã liªn quan ®Õn trang thiÕt bÞ d¹y häc, dông cô thÝ nghiÖm. C¸c thiÕt bÞ d¹y häc vËt lý lµ ®iÒu kiÖn, ph¬ng tiÖn vµ nguån tri thøc kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh häc tËp cña häc sinh. Th«ng qua ho¹t ®éng víi c¸c thiÕt bÞ thÝ nghiÖm vËt lý, häc sinh tiÕp cËn ®îc víi h×nh ¶nh m« pháng thùc tÕ, rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng quan s¸t, thu thËp vµ xö lý th«ng tin, híng tíi viÖc h×nh thµnh nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt cña ngêi lao ®éng míi. Theo quan ®iÓm cña lý luËn d¹y häc th× thÝ Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 1 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 nghiÖm vËt lý ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong tiÕn tr×nh ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¸t huy tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña häc sinh. V× vËy viÖc t×m ra mét ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y häc trong trêng THCS lµ mét nhiÖm vô hµng ®Çu cña mçi gi¸o viªn. Theo t«i trong ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc vËt lÝ THCS ph¶i híng tíi viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh tù chiÕm lÜnh kiÕn thøc th«ng qua ph¬ng ph¸p d¹y häc bé m«n, ®Æc biÖt lµ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. V× vËy trong ®Ò tµi nµy t«i xin m¹nh d¹n ®a ra mét sè kinh nghiÖm cô thÓ vÒ viÖc “Sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm trong d¹y vµ häc ch¬ng I: Quang häc - m«n VËt lÝ 7 ë trêng THCS, sau ®ã ph¸t triÓn thªm. Víi nh÷ng ý tëng nµy t«i hi väng sÏ tõng bíc ®æi míi ®îc ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµm cho chÊt lîng gi¸o dôc ngµy cµng cao h¬n. II. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi: §Ò tµi nµy ®îc thùc hiÖn trong thêi gian tõ n¨m häc 2008 - 2009 ®Õn n¨m häc 2009 - 2010 trong ph¹m vi c¸c líp khèi 7 trêng THCS D¬ng Thñy - huyÖn LÖ Thñy. B. c¬ së lÝ luËn - c¬ së thùc tiÔn I. C¬ së lÝ luËn: Nh chóng ta ®· thÊy, mçi m«n häc cã mét ®Æc trng riªng, v× vËy khi gi¶ng d¹y c¸c m«n häc kh¸c nhau th× còng cã ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y kh¸c nhau. VËt lÝ lµ mét m«n khoa häc thùc nghiÖm nªn viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p còng xuÊt ph¸t tõ ®Æc trng nµy cña bé m«n. C¸c kiÕn thøc vËt lÝ lµ sù kh¸i qu¸t hãa c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm vµ c¸c hiÖn tîng diÔn ra trong ®êi sèng. Kh«ng cã thÝ nghiÖm, häc sinh kh«ng cã c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¸c thao t¸c t duy ®Ó tiÕp cËn tri thøc míi. Do ®ã mäi kiÕn thøc mµ gi¸o viªn truyÒn ®¹t ®Õn häc sinh cßn mang tÝnh ¸p ®Æt. Ta cã thÓ nãi r»ng “Tr¨m nghe kh«ng b»ng mét thÊy, tr¨m thÊy kh«ng b»ng mét lµm”. Sù hiÓu biÕt thÕ giíi vËt lÝ kh«ng chØ ®¬n thuÇn b»ng suy diÔn l«gic. ChØ cã nh÷ng quan s¸t thùc nghiÖm míi cho phÐp ta kiÓm tra ®îc sù ®óng ®¾n cña mét sù vËt hiÖn tîng. TiÕt häc cã thÝ nghiÖm häc sinh cã høng thó h¬n, tiÕt häc sinh ®éng h¬n, ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao h¬n, ®Æc biÖt lµ khi c¸c em ®îc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm. II. C¬ së thùc tiÔn: Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 2 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Bé gi¸o dôc ®µo t¹o ®· triÓn khai ®¹i trµ ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi. Víi dung lîng kiÕn thøc vµ yªu cÇu cña kiÕn thøc míi b¾t buéc gi¸o viªn ph¶i cã mét ph¬ng ph¸p d¹y häc phï hîp th× lîng kiÕn thøc truyÒn ®¹t ®Õn häc sinh míi cã chÊt lîng cao. Híng ®æi míi hiÖn nay lµ gi¶m lÝ thuyÕt kinh viÖn t¨ng thêi lîng thùc hµnh. V× vËy ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm lµ hÕt søc hîp lÝ. Do viÖc ®æi míi néi dung ch¬ng tr×nh nªn cã nhiÒu kiÕn thøc míi ®îc ®a vµo trong ch¬ng tr×nh vËt lÝ THCS, ®ång thêi cã nhiÒu ®å dïng thÝ nghiÖm míi ®îc trang cÊp. §éi ngò gi¸o viªn cha ®îc tËp huÊn kÜ cµng, viÖc tiÕp cËn víi c¸c ®å dïng thÝ nghiÖm míi cßn nhiÒu h¹n chÕ céng víi t©m lÝ ng¹i sö dông thÝ nghiÖm trong c¸c tiÕt lªn líp cña mét sè gi¸o viªn. V× vËy ®· lµm cho sù høng thó cña häc sinh ®èi víi bé m«n vËt lÝ kh«ng cßn, dÉn ®Õn chÊt lîng d¹y häc bé m«n vËt lÝ cßn thÊp. C. thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn I. Thùc tr¹ng t×nh h×nh: Trêng THCS D¬ng Thñy ®îc ®Æt t¹i th«n Trung ThiÖn, x· D¬ng Thñy, huyÖn LÖ Thñy. Lµ ®Þa bµn cã d©n c ph©n bè tha thít, ®êi sèng cña nh©n d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nªn sù ch¨m lo ®Õn viÖc häc tËp cña con em cha ®îc chó ý nhiÒu, phong trµo häc tËp cña häc sinh ®ang cßn thÊp. Cïng víi viÖc ®æi míi ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa th× c¸c trêng ®· ®îc trang cÊp kh¸ ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ d¹y häc. Tuy nhiªn chÊt lîng cña mét sè dông cô thÝ nghiÖm cßn h¹n chÕ, v× vËy nÕu gi¸o viªn kh«ng chuÈn bÞ c¸c dông cô thiÕt bÞ thÝ nghiÖm mét c¸ch chu ®¸o tríc khi lªn líp th× sÏ gÆp khã kh¨n khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm hoÆc cã trêng hîp sÏ kh«ng thµnh c«ng. Phong trµo ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ®· vµ ®ang diÔn ra mét c¸ch rÇm ré. Tuy nhiªn víi ®a sè gi¸o viªn, ®Æc biÖt lµ gi¸o viªn lín tuæi vÉn cßn lóng tóng hoÆc cßn ngÇn ng¹i khi sö dông thiÕt bÞ d¹y häc. ViÖc tËp huÊn sö dông l¾p r¸p thÝ nghiÖm cho gi¸o viªn cßn Ýt nªn khi sö dông ®å dïng hoÆc l¾p r¸p thÝ nghiÖm vÉn cha cã hiÖu qu¶ cao. Häc sinh Ýt ®îc tiÕp cËn víi c¸c ®å dïng hiÖn ®¹i hµng ngµy nªn kiÕn thøc thùc tiÔn vÒ khoa häc cña häc sinh cßn nhiÒu h¹n chÕ, møc ®é høng thó ®èi víi bé m«n cßn Ýt. Trêng THCS D¬ng Thñy ®· ®îc trang cÊp, x©y dùng mét phßng thùc hµnh vËt lÝ, ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn triÓn khai thùc hiÖn ®æi míi d¹y häc b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm mét c¸ch cã hiÖu qu¶. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn trªn nªn ®· kh«ng Ýt g©y ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng gi¶ng d¹y m«n vËt lý nãi chung vµ vËt lý 7 nãi riªng. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 3 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 KÕt qu¶ kiÓm tra ch¬ng I cña toµn trêng N¨m häc: 2008 - 2009 Tæng sè häc sinh 115 §iÓm < 5 SL 46 % 40,0 §iÓm 0 - 2 SL 12 % 10,4 §iÓm  5 SL 69 % 60,0 §iÓm Kh¸ - giái SL 21 % 18,3 Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra ph©n tÝch sè liÖu ë trªn ta thÊy chÊt lîng d¹y häc bé m«n vËt lÝ 7 cßn thÊp, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu. Häc sinh n¾m kiÕn thøc cßn m¬ hå, kü n¨ng tr×nh bµy c¸c thÝ nghiÖm cßn yÕu. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do ph¬ng ph¸p d¹y häc cò cha t¹o ®îc cho häc sinh tÝnh tù gi¸c, chñ ®éng chiÕm lÜnh tri thøc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng thùc hµnh, thÝ nghiÖm, häc sinh kh«ng ®îc tù m×nh lµm c¸c thÝ nghiÖm ®Ó ph¸t hiÖn tri thøc. V× vËy cÇn ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm ®Ó t¹o cho häc sinh tiÕp cËn mét c¸ch thêng xuyªn vµ tù tay thao t¸c c¸c thÝ nghiÖm. Qua ®ã häc sinh n¾m kiÕn thøc ch¾c ch¾n vµ cã kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm nh»m ®a chÊt lîng gi¶ng d¹y bé m«n ®îc n©ng cao. II. C¸ch tæ chøc thùc hiÖn d¹y häc b»ng ph ¬ng ph¸p thùc nghiÖm nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc lý 7 trong trêng THCS. §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y häc bé m«n vËt lÝ, trong n¨m häc 2008 - 2009 vµ ®Æc biÖt trong n¨m 2009 - 2010 chóng t«i ®· thùc hiÖn d¹y b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm trong ch¬ng I: “Quang häc” vËt lý 7 theo c¸c ho¹t ®éng nh sau: * Thø nhÊt: Lµm xuÊt hiÖn vÊn ®Ò: Gi¸o viªn tæ chøc t×nh huèng cã vÊn ®Ò lµm n¶y sinh m©u thuÈn nhËn thøc, t¹o sù bÊt ngê l«i cuèn c¸c em vµo bµi häc. Khi nhËn thøc ®· trë thµnh nhu cÇu th× ý thøc xuÊt hiÖn, ®éng c¬ thóc ®Èy, chñ thÓ hµnh ®éng. Sau ®ã Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh ph¸t hiÖn vÊn ®Ò vµ ph¸t biÓu vÊn ®Ò thµnh lêi ®îc nghiªn cøu. Tõ vÊn ®Ò ®· ®îc rót ra gîi cho häc sinh ham muèn t×m hiÓu nghiªn cøu. VÝ dô 1: Khi d¹y bµi “Sù truyÒn ¸nh s¸ng” trong “Ch¬ng I: Quang häc” vËt lý 7 Sau khi gi¸o viªn kiÓm tra bµi cò xong, gi¸o viªn nhÊn m¹nh l¹i: Ta nh×n thÊy mét vËt khi cã ¸nh s¸ng tõ vËt ®ã ®Õn m¾t ta (nghÜa lµ lät qua lç con ng¬i vµo m¾t). VËy c¸c em h·y vÏ trªn giÊy xem cã bao nhiªu ®êng, cã thÓ ®i tõ mét ®iÓm trªn vËt s¸ng ®Õn lç con ng¬i cña m¾t, kÓ c¶ ®êng th¼ng vµ ®êng ngo»n nghÌo? - Cã v« sè ®êng (häc sinh vÏ hoÆc tr¶ lêi). VËy ¸nh s¸ng ®i theo ®êng nµo trong nh÷ng con ®êng cã thÓ ®ã, ®Ó truyÒn ®Õn m¾t? Tõ ®ã lµm xuÊt hiÖn vÊn ®Ò t©m lý cã høng thó muèn ®îc gi¶i quyÕt. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 4 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 VÝ dô 2: Khi d¹y bµi “G¬ng cÇu låi” trong “Ch¬ng I: Quang häc” gi¸o viªn cã thÓ ®Æt vÊn ®Ò nh sau: Nh×n vµo mét g¬ng ph¼ng ta thÊy ¶nh cña m×nh ë trong g¬ng . NÕu g¬ng cã mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt ngoµi cña mét phÇn mÆt cÇu (g¬ng cÇu låi) th× ta cã thÓ nh×n thÊy ¶nh cña m×nh ë trong g¬ng n÷a kh«ng? NÕu cã th× ¶nh ®ã kh¸c ¶nh trong g¬ng ph¼ng nh thÕ nµo? * Thø hai: X©y dùng dù ®o¸n, cã thÓ ®óng hoÆc sai. Tõ vÊn ®Ò ®· ®îc rót ra häc sinh suy nghÜ híng gi¶i quyÕt, mçi häc sinh cã thÓ ®a ra dù ®o¸n cña m×nh. VÝ dô: * Tõ vÊn ®Ò ®a ra ë vÝ dô 1 (ë trªn) häc sinh cã thÔ dù ®o¸n: - ¸nh s¸ng nã truyÒn theo ®êng cong - ¸nh s¸ng nã truyÒn ®i theo ®êng th¼ng; ... * Tõ vÊn ®Ò ®a ra ë vÝ dô hai (ë trªn) häc sinh cã thÓ dù ®o¸n: - ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi lµ ¶nh ¶o (¶nh thËt) - ¶nh ®ã lín b»ng vËt (hoÆc nhá h¬n vËt, hoÆc lín h¬n vËt) *Thø 3: §Ò xuÊt vµ thùc hiÖn mét ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm, thÝ nghiÖm kiÓm tra. + Gi¸o viªn cho häc sinh ph¸t biÓu mét ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm kiÓm tra. + TiÕn hµnh thÝ nghiÖm, quan s¸t hiÖn tîng, ghi nhËn xÐt kÕt qu¶, c«ng bè kÕt qu¶ VÝ dô: Tõ dù ®o¸n cña häc sinh vÒ ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®êng nµo? Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nghÜ ra ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm kiÓm tra. Dùa vµo kinh nghiÖm cña m×nh häc sinh cã thÓ ®a ra mét sè ph¬ng ¸n nh sau: Ph¬ng ¸n mét: Dïng c¸c èng th¼ng hay èng cong ®Ó quan s¸t d©y tãc bãng ®Ìn Ph¬ng ¸n hai: Dïng mét mµn ch¾n cã dïi mét lç nhá di chuyÓn tõ nguån s¸ng ®Õn m¾t: §¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ liªn tiÕp cña mµn mµ ë ®ã m¾t nh×n thÊy d©y tãc bãng ®Ìn, chøng tá ë vÞ trÝ ®ã cã lç n»m trªn ®êng truyÒn cña ¸nh s¸ng. Nèi liÒn c¸c vÞ trÝ ®ã ta sÏ cã ®êng trêng truyÒn cña ¸nh s¸ng tõ vËt s¸ng ®Õn m¾t. Ph¬ng ¸n ba: Tõ c¸c ph¬ng ¸n mµ häc sinh ®a ra gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh chän mét ph¬ng ¸n hay vµ tæ chøc cho c¸c nhãm tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm, quan s¸t vµ ghi nhËn xÐt kÕt qu¶, c¸c nhãm c«ng bè kÕt qu¶. Tõ dù ®o¸n vÒ tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi ë trªn häc sinh nªu ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm ®Ó kiÓm tra ®iÒu dù ®o¸n. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 5 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 + Cã thÓ lµm theo c¸ch 1 : (®èi víi ®èi tîng häc sinh kh¸ giái) Lµm nh ®· lµm víi g¬ng ph¼ng, dïng mét g¬ng cÇu låi trong suèt. + Cã thÓ lµm theo c¸ch 2: §Æt hai vËt gièng nhau tríc g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi cã cïng kÝch thíc, g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi mét kho¶ng b»ng nhau. So s¸nh ®é lín ¶nh cña hai vËt ®ã t¹o bëi hai g¬ng. Tõ hai c¸ch trªn gi¸o viªn x¸c nhËn lµ ®Òu hîp lý nhng v× ë c¸ch 1 kh«ng cã dông cô nªn chóng ta chØ thùc hiÖn theo c¸ch 2 nh SGK. Gi¸o viªn tæ chøc ph¸t dông cô cho c¸c nhãm tiÕn hµnh lµm thÝ nghiÖm, quan s¸t vµ ghi nhËn kÕt qu¶, c¸c nhãm c«ng bè kÕt qu¶. Lu ý: Trong ho¹t ®éng nµy rÌn luyÖn cho häc sinh th¸i ®é lµm viÖc nghiªm tóc, khoa häc tr¸nh ®îc nh÷ng sai lÇm cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm. MÆt kh¸c båi dìng n¨ng lùc øng xö, gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn nhãm, th¶o luËn gi÷a c¸c nhãm víi nhau vµ thèng nhÊt kÕt qu¶ cuèi cïng. Trong ho¹t ®éng nµy cÇn lu ý cho häc sinh b»ng nh÷ng ®Þnh híng cña c¸c ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm trªn c¸c em thùc tÕ b¾t tay vµo sê mã vµ ®iÒu khiÓn, tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, thu thËp th«ng tin. ViÖc ghi chÐp c¸c th«ng tin thu ®îc, thµnh lËp biÓu b¶ng mét c¸ch trung thùc. Trong khi h×nh thµnh kiÕn thøc cÇn chó träng nhiÒu ®Õn ph¬ng ph¸p suy luËn quy n¹p. CÇn chó träng viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho häc sinh, rÌn luyÖn cho c¸c em kÜ n¨ng diÔn ®¹t râ rµng, chÝnh x¸c ng«n ng÷ vËt lý th«ng qua viÖc th¶o luËn nhãm, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®îc nãi nhiÒu h¬n ë nhãm, ë líp. * Thø t: Th¶o luËn ®Ó mäi ngêi chÊp nhËn kÕt qu¶ - Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm. - Gi¸o viªn híng dÉn cho häc sinh th¶o luËn rót ra kÕt qu¶. VÝ dô: Khi häc sinh lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh xem ¸nh s¸ng truyÒn ®i theo ®êng nµo gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ®iÒn vµo chç trèng ®Ó hoµn thµnh c©u kÕt luËn sau: §êng truyÒn cña ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ ®êng th¼ng. HoÆc khi häc sinh lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt g× vµ yªu cÇu häc sinh ghi kÕt qu¶ quan s¸t vµo phÇn kÕt luËn sau: ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã nh÷ng tÝnh chÊt sau ®©y: 1. Lµ ¶nh ¶o, kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n. 2. ¶nh quan s¸t ®îc nhá h¬n vËt. * Thø n¨m: øng dông kiÕn thøc míi: Tõ kÕt qu¶ rót ra, gi¸o viªn híng cho häc sinh gi¶i thÝch mét sè hiÖn tîng trong thùc tÕ. Trªn c¬ së ®ã cã thÓ híng dÉn häc sinh chÕ t¹o hoÆc lµm mét thiÕt Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 6 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 bÞ ®îc ®a vµo bµi tËp ë nhµ nh»m khuyÕn khÝch häc sinh kh¸ giái lµm viÖc hoÆc giao nhiÖm vô cho c¸c nhãm lµm ë nhµ. VÝ dô: Tõ kÕt luËn ®îc rót ra: “®êng truyÒn ¸nh s¸ng trong kh«ng khÝ lµ ®êng th¼ng”. Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh gi¶i thÝch mét sè bµi tËp sau: Bµi tËp 1: Trong mét buæi tËp ®éi ngò, ®éi trëng h«: “§»ng tríc - th¼ng” em ®øng trong hµng, h·y nãi xem em lµm thÕ nµo ®Ó biÕt m×nh ®· ®øng th¼ng hµng cha? Gi¶i thÝch c¸ch lµm? Bµi tËp 2: Dïng mét ®Ìn pin, mét sîi d©y thÐp th¼ng, nhá vµ 3 tÊm b×a A, B, C. Trªn mçi tÊm b×a ®ôc mét lç nhá cã cïng ®é cao nh nhau. Em h·y ®a ra ph¬ng ¸n ®Ó kiÓm tra sù truyÒn th¼ng cña ¸nh s¸ng. Tõ kÕt luËn rót ra ®îc ®Æc ®iÓm ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh: Em h·y t×m trong c¸c ®å vËt ë nhµ mét vËt cã d¹ng gièng mét g¬ng cÇu låi. §Æt mét vËt tríc g¬ng ®ã vµ quan s¸t ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng. ¶nh ®ã cã ®é lín thay ®æi thÕ nµo khi ta ®a vËt l¹i gÇn g¬ng hoÆc ra xa g¬ng? Chó ý: Muèn sö dông ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm cã hiÖu qu¶ trong d¹y häc vËt lý 7 cÇn cã mét sè biÖn ph¸p båi dìng cho häc sinh vÒ ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. Ph¶i lµm cho häc sinh cã høng thó vµ yªu thÝch bé m«n vËt lý. Ph¶i x©y dùng ®éi ngò c¸n sù bé m«n cña líp m×nh gi¶ng d¹y. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã gi¸o viªn cÇn chän nh÷ng häc sinh tõ kh¸ giái trë lªn, cã n¨ng lùc qu¶n lý nhãm, cã kü luËt, nhiÖt t×nh. C¸n sù bé m«n ph¶i ®îc gi¸o viªn tËp huÊn vÒ c¸ch thøc thùc hiÖn c¸c thÝ nghiÖm cña tÊt c¶ c¸c bµi ë trong ch¬ng. Sau ®ã ®éi ngò c¸n sù bé m«n sÏ ®îc ph©n c«ng chØ ®¹o tõng nhãm cô thÓ. Ngoµi ra, trong tõng tiÕt häc ph¶i cho häc sinh tiÕp xóc ®Çy ®ñ víi c¸c dông cô thÝ nghiÖm. Trong khi tiÕn hanh thÝ nghiÖm trªn líp cè g¾ng t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu häc sinh trong nhãm ®îc trùc tiÕp tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Khi ®ã häc sinh sÏ tù m×nh lµm chñ ho¹t ®éng nhËn thøc, n©ng cao hiÓu biÕt cña m×nh. B»ng c¸c thao t¸c vËt chÊt híng c¸c em ®îc ho¹t ®éng nhiÒu h¬n, tù chñ t×m tßi kiÕn thøc tù tin h¬n, kÕt qu¶ c¸c em n¾m ch¾c kiÕn thøc. Sau ®©y t«i xin ®a ra mét bµi so¹n ®îc thiÕt kÕ theo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm mµ b¶n th©n ®· ¸p dông cã hiÖu qu¶: ThiÕt kÕ bµi d¹y trong ch¬ng 1 - VËt lý 7 Ngµy d¹y: TiÕt 7 G¬ng cÇu låi I. Môc tiªu: * KiÕn thøc: - Nªu ®îc nh÷ng tÝnh chÊt cña ¶nh mét t¹o bëi g¬ng cÇu låi. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 7 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 - NhËn biÕt ®îc vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi réng h¬n cña g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc. * KÜ n¨ng: - Gi¶i thÝch ®îc øng dông cña g¬ng cÇu låi. - Lµm thÝ nghiÖm ®Ó x¸c ®Þnh ®îc tÝnh chÊt ¶nh cña vËt qua g¬ng cÇu låi. * Th¸i ®é: - Trung thùc, tØ mÜ, cÈn thËn trong khi lµm TN. - Cã tinh thÇn céng t¸c phèi hîp víi b¹n trong ho¹t ®«ng chung cña nhãm. II. ChuÈn bÞ: * Mçi nhãm: 1 g¬ng cÇu låi, 1 g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc r×a mÐp... 2 viªn phÊn gièng nhau. 1 tÊm b×a ®· kÎ « s½n * GV chuÈn bÞ: Gi¸o viªn ph¶i lµm tríc thÝ nghiÖm, lêng tríc nh÷ng t×nh huèng cã thÓ x¶y ra vµ cã c¸ch gi¶i quyÕt thÝch ®¸ng tr¸nh bÞ ®éng. ChuÈn bÞ s½n cho HS mét sè b¶n trong víi néi dung sau: PhiÕu 1: KÕt luËn: ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt sau: 1. Lµ ¶nh ......................kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n. 2. ¶nh quan s¸t ®îc ....... h¬n vËt. PhiÕu 2: So s¸nh vïng quan s¸t ®îc cña g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi b»ng thùc nghiÖm. (thÝ nghiÖm môc II SGK) Nh×n vµo g¬ng cÇu låi ta quan s¸t ®îc mét vïng .................. h¬n so víi khi nh×n vµo g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc. III. Ho¹t ®éng d¹y häc: 1) æn ®Þnh líp: 2) KiÓm tra bµi cò: (3 phót) ? Nh¾c l¹i c¸c tÝnh chÊt cña ¶nh mét vËt t¹o bëi g¬ng ph¼ng. (1 hs ®øng t¹i chç tr¶ lêi, c¸c b¹n kh¸c theo dâi, nhËn xÐt vµ bæ sung) 3) D¹y häc bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy Ho¹t ®éng cña trß H§1: (4 phót) Tæ chøc t×nh huèng - GV: Trªn bµn c¸c nhãm cã 2 g¬ng:mét lµ g¬ng ph¼ng, - 1 ®Õn 2 HS tr¶ chóng ta ®· xÐt ®Æc ®iÓm cña lêi, yªu cÇu nªu ®g¬ng ph¼ng tõ tiÕt tríc; hai lµ îc: G¬ng cÇu låi cã Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 8 Néi dung ghi b¶ng TiÕt7: G¬ng cÇu låi Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 g¬ng cÇu låi. H·y so s¸nh hai g¬ng vµ cho biÕt ®Æc ®iÓm cña g¬ng cÇu låi? - Em h·y t×m c¸c ®å vËt trong nhµ vÝ dô mét vËt cã thÓ dïng nh g¬ng cÇu låi? - GV : §a ra 1 ®å vËt cã thÓ dïng nh g¬ng cÇu låi (mÆt ngoµi c¸i th×a). - §Æt vÊn ®Ò: Khi nh×n vµo g¬ng ph¼ng ta thÊy ¶nh cña m×nh trong g¬ng. Cßn khi nh×n vµo g¬ng cÇu låi ta cã nh×n thÊy ¶nh cña m×nh ë trong g¬ng kh«ng? NÕu cã th× ¶nh ®ã kh¸c ¶nh trong g¬ng ph¼ng nh thÕ nµo? Bµi häc h«m nay sÏ cho chóng ta c©u tr¶ lêi. H§2: (12 phót) Dù ®o¸n vµ lµm thÝ nghiÖm kiÓm tra tÝnh chÊt ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi . - Yªu cÇu HS ®äc môc I phÇn “Quan s¸t”, cña SGK vµ lµm ThÝ nghiÖm h×nh 7.1. mÆt ph¶n x¹ lµ mÆt ngoµi cña mét phÇn mÆt cÇu. - 1 ®Õn 2 HS cho vÝ dô - HS ghi tªn bµi vµo vë. I) ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi: -1HS ®äc to phÇn quan s¸t (SGK); C¸c nhãm tiÕn - Yªu cÇu 2 nhãm nªu dù ®o¸n hµnh thÝ nghiÖm vÒ tÝnh chÊt ¶nh t¹o bëi g¬ng quan s¸t cÇu låi (GV ghi tãm t¾t dù ®o¸n ë gãc - Qua quan s¸t HS nªu dù ®o¸n vÒ b¶ng) - §Ó kiÓm tra dù ®o¸n chóng ta tÝnh chÊt ¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng ph¶i tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. - Yªu cÇu HS nªu môc ®Ých thÝ cÇu låi. nghiÖm. - Yªu cÇu HS ®a ra c¸c ph¬ng - 1 HS nªu môc ®Ých thÝ nghiÖm. ¸n lµm thÝ nghiÖm - HS cã thÓ ®a ra c¸c ph¬ng ¸n - Nªu ph¬ng ¸n thÝ kh¸c nhau, gi¸o viªn ph¶i gi¶i nghiÖm vµ dông cô thÝch cã thùc hiÖn ®îc hay cÇn thiÕt kh«ng, híng dÉn HS lµm thÝ nghiÖm víi dông cô cã s½n (Ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm cña - HS tiÕn hµnh TN SGK) ®Ó hoµn thµnh kÕt luËn theo nhãm ®Ó hoµn thµnh kÕt luËn vµo vµo phiÕu 1. - GV gîi ý c¸ch tiÕn hµnh thÝ phiÕu 1. nghiÖm: Sö dông tÊm b×a cã kÎ « s½n®Ó vËt ®îc ®Æt c¸ch ®Òu - HS díi líp quan s¸t, nhËn xÐt kÕt hai g¬ng. - GV thu kÕt qu¶ cña 2 nhãm qu¶ nhãm b¹n. chiÕu trªn m¸y. Yªu cÇu c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt. - GV chèt l¹i kÕt luËn ®óng. - HS theo dâi vµ ghi vë. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 9 - Quan s¸t H7.1 tr.20 - Dù ®o¸n: ....... - Ph¬ng ¸n lµm thÝ nghiÖm: + ...... + ...... (M¸y chiÕu bµi cña c¸c nhãm) KÕt luËn: ¶nh cña mét vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã c¸c tÝnh chÊt sau ®©y: 1) Lµ ¶nh ¶o kh«ng høng ®îc trªn mµn ch¾n. 2) ¶nh quan s¸t ®îc nhá h¬n vËt. Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 H§3: (12 phót) so s¸nh vïng quan s¸t ®îc trong g¬ng cÇu låi vµ g¬ng ph¼ng - GV gäi 1 HS ®äc SGK phÇn thÝ nghiÖm ë môc II. - GV chia líp thµnh 4 nhãm vµ yªu c©ï lµm thÝ nghiÖm (lu ý cho c¸c nhãm cã thÓ ®¸nh dÊu ®iÓm ngay trªn bµn ®Ó g¬ng kh«ng cÇn ph¶i ®¸nh dÊu ë bµn sau ) - Sau ®ã ®iÒn néi dung th«ng tin cßn thiÕu vµo phiÕu ®· chuÈn bÞ. - GV thu kÕt qu¶ 2 ®Õn 3 phiÕu, chiÕu vµ tæ chøc cho c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt. - GV chèt l¹i vµ ghi b¶ng. II) Vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi. 1.ThÝ nghiÖm: (H7.3 tr.21) - 1HS ®øng t¹i chç ®äc, c¶ líp theo 2. KÕt luËn: Nh×n vµo dâi. g¬ng cÇu låi ta quan s¸t - Bè trÝ thÝ nghiÖm ®îc mét vïng réng h¬n lµm viÖc theo so víi khi nh×n vµo gnhãm, rót ra nhËn ¬ng ph¼ng cã cïng kÝch xÐt so s¸nh vµo thíc. phiÕu häc tËp 2. - HS th¶o luËn vµ rót ra kÕt luËn. - HS nhËn xÐt kÕt III) VËn dông: qu¶ cña nhãm b¹n. C3: Vïng nh×n thÊy cña H§5: (7 phót) VËn dông g¬ng cÇu låi réng h¬n - GV híng dÉn HS tr¶ lêi c©u3, vïng nh×n thÊy cña gc©u 4 SGK. ¬ng ph¼ng,v× vËy gióp cho ngêi l¸i xe nh×n ®- HS lµm viÖc c¸ îc kho¶ng réng h¬n ë nh©n theo gîi ý cña ®»ng sau. C4: Ngêi l¸i xe nh×n GV vµo trong g¬ng cÇu låi thÊy ®îc xe cé vµ ngêi bÞ c¸c vËt c¶n bªn ®êng che khuÊt, tr¸nh ®îc tai n¹n. 4) Cñng cè bµi: (5 phót) GV chia líp thµnh hai nhãm tæ chøc trß ch¬i; mçi nhãm chän 2 em lªn b¶ng. Mçi nhãm chØ cÇm 1 viªn phÊn lÇn lît 1 em sÏ viÕt 1 c©u tr¶ lêi vµ trao phÊn cho em kia viÕt c©u cßn l¹i. Xem nhãm nµo lµm nhanh, ®óng. Díi líp võa lµm võa theo dâi vµ nhËn xÐt. GV chiÕu c©u hái vµ tæ chøc cho HS trß ch¬i trªn: ?¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu låi cã tÝnh chÊt g×? ?so s¸nh vÒ ®Æc ®iÓm ¶nh t¹o bëi g¬ng cÇu låi vµ vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu låi so víi g¬ng ph¼ng cã cïng kÝch thíc? Sau khi häc sinh tr¶ lêi xong GV chèt l¹i vµ chiÕu néi dung ghi nhí cña bµi, gäi 1 ®Õn 2 häc sinh lÇn lît ®äc l¹i ghi nhí. 5) Híng dÉn vÒ nhµ: (2 phót) - Häc bµi theo vë ghi + ghi nhí. - §äc phÇn “ Cã thÓ em cha biÕt”. - Lµm bµi tËp 7.1 ®Õn 7.4 ë SBT. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 10 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 §äc tríc vµ nghiªn cøu bµi: “G¬ng cÇu lâm”. Tr¶ lêi c¸c c©u hái: ?¶nh cña vËt t¹o bëi g¬ng cÇu lâm cã tÝnh chÊt g×? ?So s¸nh vïng nh×n thÊy cña g¬ng cÇu lâm so víi g¬ng ph¼ng vµ g¬ng cÇu låi. Qua h×nh thøc tæ chøc trªn t«i thÊy ®a sè c¸c em rÊt høng thó, c¸c em n¾m kiÕn thøc rÊt ch¾c ch¾n, th«ng qua viÖc tù m×nh lµm thÝ nghiÖm ®Ó rót ra kiÕn thøc, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng em yÕu. D. kÕt qu¶ thùc hiÖn §æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc vËt lý chó träng vµo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm cã ý nghÜa kh«ng nhá trong viÖc n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, trong c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn m«n c¸c gi¸o viªn gi¶ng d¹y bé m«n vËt lý cïng th¶o luËn, trao ®æi kinh nghiÖm vµ vËn dông vµo thùc tiÔn d¹y häc theo c¸c bíc tõ kinh nghiÖm rót ra ë trªn. V× vËy c¸c tiÕt d¹y ®Òu thµnh c«ng, ®îc ®ång nghiÖp ®¸nh gi¸ cao, g©y nhiÒu høng thó cho häc sinh, chÊt lîng häc tËp bé m«n vËt lý toµn trêng nãi chung vµ kÕt qu¶ bµi kiÓm tra ch¬ng I vËt lý 7 nãi riªng ®îc n©ng lªn mét bíc. KÕt qu¶ kiÓm tra ch¬ng I cña toµn trêng N¨m häc: 2009 - 2010 Tæng sè häc sinh 108 §iÓm < 5 SL 14 % 12,96 §iÓm 0 - 2 SL 0 % 0 §iÓm  5 SL 94 % 87,04 §iÓm Kh¸ - giái SL 40 % 37,0 Qua kÕt qu¶ trªn t«i nhËn thÊy r»ng viÖc sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm trong d¹y häc vËt lý ®· lµm cho chÊt lîng häc tËp cña häc sinh tõng bíc ®îc n©ng lªn mét c¸ch râ rÖt, häc sinh ®· tù m×nh n¾m v÷ng kiÕn thøc, ®Æc biÖt lµ häc sinh yÕu kÐm ®· cã høng thó h¬n trong häc tËp. Do ®ã cÇn ph¶i ®a ph¬ng ph¸p d¹y häc thùc nghiÖm vµo trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé m«n VËt lý. Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng nh÷ng cã hiÖu qu¶ trong d¹y häc ch¬ng: Quang häc (vËt lý 7) mµ nªn ®îc ¸p dông réng r·i trong d¹y häc bé m«n VËt lý líp 6, 7, 8, 9 ë trêng THCS . E. bµi häc kinh nghiÖm Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 11 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 ViÖc tæ chøc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p d¹y häc thùc nghiÖm trong d¹y häc vËt lý cã hiÖu qu¶ ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña mçi bµi häc, còng nh ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu cña ch¬ng tr×nh vËt lý THCS cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng viÖc sau: §èi víi gi¸o viªn:  Nghiªn cøu kü SGK, SGV vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi d¹y.  ChuÈn bÞ chu ®¸o c¸c thiÕt bÞ d¹y häc, c¸c dông cô thÝ nghiÖm, lêng tríc c¸c ph¬ng ¸n thÝ nghiÖm vµ thùc hiÖn tríc c¸c thÝ nghiÖm trong bµi  N¾m ch¾c c¸c danh môc hiÖn cã vÒ ®å dïng d¹y häc, ®èi chiÕu víi ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y nÕu cßn thiÕu ph¶i lËp kÕ ho¹ch ®Ò nghÞ nhµ trêng mua s¾m hoÆc tù su tÇm, lµm thªm c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt.  RÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh thÝ nghiÖm cho häc sinh. X©y dùng ®éi ngò c¸n sù bé m«n trong líp m×nh gi¶ng d¹y.  T¨ng cêng sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh d¹y häc, cã sù kÕt hîp gi÷a thÝ nghiÖm thùc tÕ vµ thÝ nghiÖm ¶o qua tr×nh chiÕu powerpoint. §èi víi häc sinh:  TÝch cùc, tù gi¸c trong viÖc chiÕm lÜnh c¸c tri thøc khoa häc.  Häc sinh h×nh thµnh thãi quen häc theo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm.Häc sinh ph¶i tù gi¸c, tÝch cùc lµm thÝ nghiÖm, tiÕp xóc víi c¬ së vËt chÊt nh c©n, ®ong, ®o, ®Õm. §Æc biÖt c¸n sù bé m«n ph¶i tÝch cùc båi dìng thêng xuyªn h¬n.  RÌn luyÖn kh¶ n¨ng ph©n tÝch, tæng hîp, trao ®æi th¶o luËn rót ra kÕt luËn qua c¸c thÝ nghiÖm. §èi víi nhµ trêng:  Mua s¾m thªm mét sè thiÕt bÞ cßn thiÕu t¹o ®iÒu kiÖn cho gi¸o viªn vµ häc sinh triÓn khai d¹y häc theo ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm cã hiÖu qu¶.  Nhµ trêng cÇn ®Çu t thªm kinh phÝ, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian cho gi¸o viªn vËt lÝ ®Ó cã thêi gian häc tËp, båi dìng n©ng cao tr×nh ®é. F. KÕt luËn Tõ t×nh h×nh thùc tiÔn d¹y häc m«n vËt lý nãi chung vµ chÊt lîng d¹y häc ch¬ng “Quang häc” trong vËt lý 7 nãi riªng. T«i ®· cã mét sè gi¶i ph¸p ®Ó sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng thùc nghiÖm nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc bé m«n vËt lý vµ ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn ®©y chØ míi lµ mét sè kinh nghiÖm nhá ®îc rót ra trong qu¸ tr×nh d¹y häc cña b¶n th©n. Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 12 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi ch¾c ch¾n sÏ cã nh÷ng tån t¹i, khiÕm khuyÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái. T«i rÊt mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh, th¼ng th¾n cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó b¶n s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn h¬n gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y häc nãi chung vµ chÊt lîng d¹y häc vËt lý nãi riªng. Nh©n ®©y t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu - Gi¸o viªn vµ häc sinh trêng THCS D¬ng Thñy ®· quan t©m gãp ý, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. D¬ng Thñy, ngµy 25 th¸ng 03 n¨m 2010 Ngêi thùc hiÖn Bïi ThÞ Kim Lan X¸c nhËn cña héi ®ång khoa häc Tµi liÖu tham kh¶o - KÕ ho¹ch thùc hiÖn nhiÖm vô n¨m häc 2009 – 2010 cña Phßng GD - §T LÖ Thñy vµ Së GD - §T Qu¶ng B×nh - Mét sè ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n VËt lý ë trêng THCS - T¹p chÝ thÕ giíi trong ta - S¸ch gi¸o khoa VËt lý 7, s¸ch gi¸o viªn VËt lý 7 - Tµi liÖu híng dÉn sö dông thiÕt bÞ d¹y häc VËt lý líp 7 Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 13 Trêng THCS D¬ng Sử dụng phương pháp thực nghiệm trong dạy học chương Quang học-Vật lý lớp 7 Môc lôc A. §Æt vÊn ®Ò ................................................................................................1 I. LÝ do chän ®Ò tµi: ...................................................................................1 II. Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi: .............................................................2 B. c¬ së lÝ luËn - c¬ së thùc tiÔn ........................................................3 I. C¬ së lÝ luËn: ..........................................................................................3 II. C¬ së thùc tiÔn: .....................................................................................3 C. thùc tr¹ng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn ....................................4 I. Thùc tr¹ng t×nh h×nh: .............................................................................4 II. C¸ch tæ chøc thùc hiÖn d¹y häc b»ng ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y häc lý 7 trong trêng THCS ...................................5 D. kÕt qu¶ thùc hiÖn ...............................................................................14 E. bµi häc kinh nghiÖm ..........................................................................15 F. KÕt luËn ....................................................................................................16 Tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................17 Gi¸o viªn: Bïi ThÞ Kim Lan Thñy 14 Trêng THCS D¬ng