Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
HiÖu qña lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n s¶n xuÊt kinh doanh cña mét h×nh th¸i kinh tÕ
x· héi. C¸c chñ thÓ tham gia vµo nÒn kinh tÕ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh
ph¶i ®Æc môc tiªu hiÖu qu¶ lªn hµng ®Çu cïng víi n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt
lîng. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ lµ doanh nghiÖp tho¶
m·n tèi ®a nhu cÇu vÒ hµng ho¸ - dÞch vô cña x· héi trong giíi h¹n cho phÐp
cña nguån lùc hiÖn cã vµ thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn nhÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh
tÕ x· héi cao nhÊt. Nh vËy cã thÓ nãi môc ®Ých chÝnh cña s¶n xuÊt kinh doanh
lµ lîi nhuËn. Môc ®Ých lîi nhuËn lµ môc tiªu tríc m¾t, l©u dµi vµ thêng xuyªn
cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ nã còng lµ nguån ®éng lùc cña s¶n xuÊt
kinh doanh.
Trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung tríc ®©y víi chÕ ®é h¹ch to¸n
kinh tÕ mang nÆng tÝnh h×nh thøc...ho¹t ®éng ®· ®îc kÕ ho¹ch tríc trªn c¬ së
c©n ®èi thu chi tõ mét trung t©m chØ huy vµ giao kÕ ho¹ch chØ tiªu cho tõng
®¬n vÞ. L·i nép Nhµ níc bï. DÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·i gi¶, lç thËt triÖt tiªu ®éng
lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, k×m h·m sö ph¸t triÓn cña c¸c
doanh nghiÖp vµ t¨ng trëng nÒn kinh tÕ.
KÓ tõ khi ®èi míi, níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi chÕ ®é
h¹ch to¸n kinh doanh ®óng thùc chÊt th× c¸c vÊn ®Ò s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu
®îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ trêng. Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn chñ ®éng trong
mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, nh»m t×m kiÕm lîi nhuËn cao
nhÊt trªn c¬ së khai th¸c c¸c kh¶ n¨ng hiÖn cã. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay
g¾t cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµph¸t triÓn ®îc cÇn
ph¶i t¹o ra lîi nhuËn. V× vËy yªu cÇu ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¶i ®¶m b¶o cã lîi nhuËn vµ lîi nhuËn cao.
XuÊt ph¸t tõ lý luËn ®ã, trong thêi gian thc tËp t¹i c«ng ty XD 17 - Tæng
c«ng ty XD trêng s¬n - Bé QP - víi sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé phßng tµi chÝnh
- kÕ to¸n t«i ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi: "Lîi nhuËn vµ nh÷ng biÖn ph¸p c¬
b¶n gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn ë c«ng ty XD - 17".
Néi dung nghiªn cøu gåm 3 ch¬ng:
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I - Lîi nhuËn vµ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ
thÞ trêng.
Ch¬ng II - T×nh h×nh thùc hiÖn lîi nhuËn vµ c¸c biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn
ë c«ng ty XD - 17
Ch¬ng III - Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng lîi nhuËn ë c«ng ty XD - 17
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I
Lîi nhuËn vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
I. Lîi nhuËn vµ ph©n tÝch chØ tiªu lîi nhuËn
1. Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp
a. Kh¸i niÖm lîi nhuËn vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng
Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tiÒn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së
giao dÞch æn ®Þnh, ®îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh.
Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh. Tõ gãc ®é doanh nghiÖp th× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp lµ kho¶n
chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Lîi nhuËn lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh toµn bé hiÖu qu¶ cña
qóa tr×nh kinh doanh kÓ tõ khi b¾t ®Çu t×mkiÕm nhu cÇu thÞ trêng, chuÈn bÞ vµ
tæ chøc qóa tr×nh kinh doanh, ®Õn kh©u tæ chøc b¸n hµng vµ giao dÞch cho thÞ
trêng. Nã ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt sè lîng vµ mÆt chÊt cña qu¸ tr×nh kinh doanh.
Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè:
- Tríc hÕt lµ quy m« s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô. Quan hÖ cung cÇu vÒ
hµng ho¸ thay ®æi sÏ lµm cho gi¸ c¶ thay ®æi. §iÒu ®ã ¶nh hëng trùc tiÕp ®ªn
viÖc quyÕt ®Þnh quy m« s¶n xuÊt vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp.
- Hai lµ gi¸ c¶ vµ chÊt lîng cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo (lao ®éng, nguyªn vËt
liÖu, trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ) vµ ph¬ng ph¸p kÕt hîp c¸c ®Çu vµo trong ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn chi phÝ
s¶n xuÊt vµ ®¬ng nhiªn sÏ t¸c ®éng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ b¸n hµng ho¸, dÞch vô cïng toµn bé ho¹t ®éng nh»m thóc ®Èy
nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô vµ thu håi vèn, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng Marketing vµ
c«ng t¸c tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Do tÝnh chÊt cña lîi nhuËn nªn doanh nghiÖp lu«n ph¶i cã chiÕn lîc vµ
ph¬ng ¸n kinh doanh tæng hîp, ®ång bé ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao lîi nhuËn.
b. Néi dung cña lîi nhuËn
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®a d¹ng, mçi ho¹t
®éng ®Òu t¹o ra lîi nhuËn cho nã. Do ®ã lîi nhuËn cña doanh nghiÖp bao gåm
c¸c phÇn kh¸c nhau øng víi tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gåm cã:
- Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ phô
§©y lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu tiªu thô vµ chi phÝ cña khèi lîng
hµng ho¸ - dÞch vô vµ lao vô thuéc c¸c bé phËn. Lîi nhuËn nµy lµ phÇn c¬ b¶n
nhÊt, chñ yÕu nhÊt trong tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt, v× nã thêng chiÕm tû träng lín nhÊt vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- Lîi nhuËn thu ®îc tõ c¸c ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt .
§©y lµ phÇn thu ®îc do ph©n chia tõ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng liªn doanh víi
chi phÝ cña ®¬n vÞ ®· bá ra ®Ó tham gia liªn doanh. Tríc ®©y ho¹t ®éng nµy cha phæ biÕn nªn lîi nhuËn nµy cha ®¸ng kÓ. Nhng trong giai ®o¹n hiÖn nay, víi
c¬ chÕ kinh tÕ míi s¶n xuÊt g¾n víi thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp cã quyÒn tù
chñ trong kinh doanh, ho¹t ®éng nµy cã xu híng ngµy cµng ph¸t triÓn. Do ®ã
nguån nµy cµng gãp phÇn ®¸ng kÓ trong tæng lîi nhuËn cña donah nghiÖp.
- Lîi nhuËn thu ®îc do c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh.
§©y lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu vµ chi cã tÝnh chÊt nghiÖp vô tµi
chÝnh trong qóa tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh: L·i tiÒn göi ng©n
hµng, l·i tiÒn cho vay... kho¶n thu nµy chØ chiÕm tû träng nhá trong tæng lîi
nhuËn.
- Lîi nhuËn do c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i nh: Thanh lý, nhîng b¸n tµi
s¶n cè ®Þnh...
Theo chÕ ®é h¹ch to¸n doanh nghiÖp ban hµnh t¹i nghÞ quyÕt
1141/Q§/C§KT ngµy 01/11/1995 cña Bé Tµi chÝnh trong c¶ níc kÓ tõ ngµy
01/01/1996 th× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp bao gåm 3 bé phËn chÝnh sau:
- Lîi nhuËn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh:
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ
b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong ®ã:
+ Doanh thu thuÇn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ chªnh lÖch gi÷a
doanh thu b¸n hµng víi c¸c kho¶n gi¶m trõ( chiÕt khÊu, gi¶m gi¸, gi¸ trÞ hµng
ho¸ bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép).
+ Chi phÝ b¸n hµng lµ nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu
thô s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô, dÞch vô nh: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, bao
gãi, qu¶ng c¸o...
+ Chi phÝ qu¶n lý lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý chung cña doanh
nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n nh: Chi phÝ kinh doanh, chi phÝ hµnh chÝnh.
- Lîi nhuËn ho¹t ®éng tµi chÝnh:
Lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a thu nhËp cña ho¹t ®éng tµi chÝnh víi chi phÝ
ho¹t ®éng tµi chÝnh.
+ Thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ kho¶n thu ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh
hoÆc kinh doanh vÒ vèn mang l¹i, bao gåm thu vÒ ho¹t ®éng gãp vèn liªn
doanh, ho¹t ®éng ®Çu t mua b¸n chøng kho¸n ng¾n h¹n, dµi h¹n, thu tõ tµi s¶n
cè ®Þnh...
+ Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t
®éng tµi chÝnh nh: chi phÝ liªn doanh, lç liªn doanh, gi¶m gi¸ ®Çu t chøng
kho¸n vµ c¸c kho¶n kh¸c.
- Lîi nhuËn bÊt thêng:
Lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp bÊt thêng vµ chi phÝ bÊt thêng.
+ Thu nhËp bÊt thêng lµ kho¶n thu mµ doanh nghiÖp kh«ng dù tÝnh ®îc
kh«ng mang tÝnh thêng xuyªn nh: Thu vµ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh, thu vÒ vi
ph¹m hîp ®ång kinh tÕ, c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· ®îc sö lý...
+ Chi phÝ bÊt thêng lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng bÊt thêng
bao gåm chi phÝ thanh l¸ nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh, tiÕn b¸n do vi ph¹m hîp
®ång kinh tÕ, bÞ ph¹t thuÕ, c¸c kho¶n chi do kÕ to¸n bÞ nhÇm hay bá sãt khi
vµo sæ, truy nép thuÕ...
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tæng céng ba kho¶n lîi nhuËn trªn cho ta tæng lîi nhuËn tríc thuÕ cña
doanh nghiÖp.
2. Ph©n tÝch chØ tiªu lîi nhuËn.
Qua kÕt cÊu mµ nguån h×nh thµnh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, ta thÊy lîi
nhuËn lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp nãi nªn kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh, nã ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp c¸c mÆt: cung cÊp, s¶n
xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp.
Tuy nhiªn lîi nhuËn kh«ng ph¶i lµ chØ tiªu duy nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh ®Ó so s¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau hay trong cïng doanh
nghiÖp gi÷a c¸c thêi kú kh¸c nhau. Bëi chØ tiªu nµy cha cho ta thÊy ®îc mèi
quan hÖ gi÷a lîi nhuËn thu ®îc víi sè vèn doanh nghiÖp ®· sö dông, còng nh
gi¸ thµnh s¶n phÈm nh thÕ nµo vµ mèi quan hÖ víi doanh nghiÖp ra sao. MÆt
kh¸c lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ µi chÝnh cuèi cïng do ®ã chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu
nh©n tè, cã nh©n tè chñ quan, cã nh©n tè kh¸ch quan vµ ®«i khi cã bï trõ lÉn
nhau.
§Ó ®¸nh gi¸, so s¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, ngoµi
viÖc sö dông chØ tiªu lîi nhuËn tuyÖt ®èi cßn dïng chØ tiªu t¬ng ®èi, ®ã lµ c¸c
tØ suÊt lîi nhuËn hay hÖ sè sinh lêi.
TØ suÊt lîi nhuËn lµ chØ tiªu t¬ng ®èi cho phÐp so s¸nh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh gi÷a c¸c thêi kú kh¸c nhau trong mét doanh nghiÖp hay gi÷a c¸c
doanh nghiÖp. Møc tû xuÊt lîi nhuËn (doanh lîi) cµng cao th× s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp cµng cã hiÖu qu¶.
a. TØ suÊt lîi nhuËn vèn:
Lµ quan hÖ tØ lÖ gi÷a lîi nhuËn ®¹t ®îc víi sè vèn sö dông b¶o qu¶n trong
kú (vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng).
TSV = 100
TSV: Tû suÊt lîi nhuËn vèn
P: Lîi nhu©n vèn trong kú
Vbq: tæng vèn s¶n xuÊt sö dông b×nh qu©n trong kú
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 100® vèn kinh doanh trong kú th× t¹o ra bao
nhiªu ®ång lîi nhuËn.
ViÖc sö dông chØ tiªu sö dông lîi nhuËn vèn nãi lªn tr×nh ®é tµi s¶n vËt t,
tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp, th«ng qua ®ã kÝch thÝch doanh nghiÖp t×m ra kh¶
n¨ng tiÒm tµng qu¶n lý vµ dïng vèn ®¹t hiÖu qu¶ cao.
b. Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh.
Lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a lîi nhuËn tiªu thô so víi gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n
phÈm tiªu thô.
Ts2 = 100
Ts2: Tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh
P: Lîi nhuËn tiªu thô trong kú
Zt: gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô trong kú.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh cô thÓ: cø
100® chØ ph¶i bá ra ®îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
®em l¹i ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn.
Khi x¸c ®Þnh chØ tiªu nµy cÇn tÝnh tû suÊt lîi nhuËn gi¸ thµnh riªng cho
tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tÝnh chung cho toµn bé s¶n phÈm tiªu thô cña doanh
nghiÖp.
c. Tû suÊt lîi nhuËn doanh thu b¸n hµng
Lµ quan hÖ tØ lÖ gi÷a lîi nhuËn tiªu thô vµ doanh thu b¸n hµng trong kú.
Tst = 100
Tst: TØ suÊt lîi nhuËn doanh thu b¸n hµng
Pt: Lîi nhuËn tiªu thô trong kú
T: Doanh thu tiªu thô trong kú
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kªt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Qua chØ tiªu nµy cho thÊy trong 100® doanh thu cã bao nhiªu ®ång lîi
nhuËn.
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
NÕu tØ suÊt nµy thÊp h¬n tØ suÊt cña ngµnh chøng tá doanh nghiÖp b¸n
hµng víi gi¸ thÊp hoÆc do gÝa thµnh cña doanh nghiÖp cao h¬n so víi c¸c
doanh nghiÖp cïng ngµnh. Ng¬c l¹i tû suÊt n©ng cao h¬n tû suÊt cña ngµnh
chøng tá doanh nghiÖp b¸n hµng víi gi¸ thÊp hoÆc do gi¸ thµnh cña doanh
nghiÖp thÊp h¬n so víi gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp cïng ngµnh.
d. Tû suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u.
So víi ngêi cho vay, th× viÖc bá vèn vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña chñ së h÷u mang tÝnh m¹o hiÓm nhng l¹i cã c¬ héi mang l¹i lîi nhuËn lín.
ChØ tiªu tû xuÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u ®îc dïng lµm thíc ®o møc doanh
lîi trªn møc ®Çu t cña chñ së h÷u. §ã lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a lîi nhuËn rßng víi
vèn tù cã cña doanh nghiÖp:
Tsvc = 100
Tsvc: TØ suÊt lîi nhuËn vèn chñ së h÷u
Pr: Lîi nhuËn rßng trong kú
Vsh: Vèn chñ së h÷u b×nh qu©n trong kú
ChØ tiªu nµy cho thÊy cã bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng trong 100® vèn
chñ së h÷u.
Tãm l¹i th«ng qua c¸c chØ tiªu vÒ tØ suÊt lîi nhuËn cã thÓ ®¸nh gi¸ mét
c¸ch t¬ng ®èi ®Çy ®ñvµ chÝnh x¸c t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Tõ ®ã cã thÓ so s¸nh, ®¸nh gi¸ mét c¸ch hoµn chØnh h¬n gi÷a c¸c
doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn tèt vµ cã hiÖu qu¶ cao ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i biÕt kÕt hîp chÆt chÏ hai chØ tiªu lîi nhuËn tuyÖt ®èi vµ lîi nhuËn t¬ng
®èi.
II. PhÊn ®Êu t¨ng lîi nhuËn vÊn ®Ò tÊt yÕu ®èi víi mçi doanh nghiÖp.
Tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ môc tiªu cña bÊt cø doanh nghiÖp nµo trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng. Sù quan t©m chó ý cña doanh nghiÖp tíi vÊn ®Ò lîi nhuËn vµ
tèi ®a ho¸ lîi nhuËn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do chñ yÕu
sau:
1. Do vai trß cña lîi nhuËn ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lîi nhuËn lµ chØ tiªu quan träng trong ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ. Lîi
nhuËn gi÷ vÞ trÝ träng yÕu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng, lÊy thu bï
chi vµ cã l·i, doanh nghiÖp cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc hay kh«ng ®Òu dùa vµo
®iÒu kiÖn doanh nghiÖp cã t¹o ra lîi nhuËn hay kh«ng. Do vËy lîi nhuËn ®îc
coi lµ chØ tiªu c¬ b¶n ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh
nghiÖp.
Lîi nhuËn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Lîi nhuËn t¸c
®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. TÊt c¶ mäi ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Òu nh»m t¨ng doanh thu gi¶m chi phÝ
t¨ng lîi nhuËn. Ngîc l¹i lîi nhuËn còng thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh ph¸t triÓn, t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn trªn c¬ së tËn dông kh¶ n¨ng vµ
tiÒm lùc hiÖn cã.
Lîi nhuËn gãp phÇn t¨ng ®Çu t tÝch luü t¸i më réng s¶n xuÊt cho doanh
nghiÖp. Trong c¬ chÕ ph©n phèi lîi nhuËn hiÖn nay cã tíi 80% lîi nhuËn cßn
l¹i ®îc ®Çu t vµo quü ®Çu t ph¸t triÓn. Tõ quü nµy doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn
bæ sung vèn cho qóa tr×nh t¸i s¶n xuÊt kinh doanh, ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ më
réng quy m« ph¸t triÓn chiÒu s©u trong s¶n xuÊt kinh doanh.
Lîi nhuËn gãp phÇn t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ níc. ë tÇm vÜ m« trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n, t¨ng lîi nhuËn t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn s¶n xuÊt x· héi
ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ, ®ång thêi t¹o thªm nguån thu cho ng©n s¸ch
nhµ níc, thÓ hiÖn ë c¸c kho¶n nép thuÕ cho nhµ níc, còng nh c¸c nghÜa vô
kh¸c cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së c¸c kho¶n thu nµy, ng©n s¸ch cã ®iÒu kiÖn
tËp trung vèn më réng ®Çu t, thµnh lËp ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh míi còng
nh ®Çu t ph¸t triÓn c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x· héi.
2. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cña nhµ níc.
Do yªu cÇu cña nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh. Tríc ®©y, trong thêi ú
bao cÊp c¸c vÊn ®Ò s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®Òu do nhµ níc quyÕt ®Þnh, bao
cÊp vÒ vèn. Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ, l·i nép nhµ níc, lç nhµ níc bï. Do ®ã lîi nhuËn cha trë thµnh thiÕt thùc ®èi víi doanh
nghiÖp. Song hiÖn nay khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng th×
c¸c doanh nghiÖp thùc sù trë thµnh chñ thÓ trong kinh doanh tù chÞu tr¸ch
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn
®Ò s¶n xuÊt kinh doanh qua thÞ trêng vµ tù cÊp ph¸t tµi chÝnh cho mäi nhu cÇu
s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng thø
mµ thÞ trêng cÇn thiÕt chø kh«ng ph¶i nh÷ng thø doanh nghiÖp cã, sao cho ®¹t
doanh thu cao nhÊt, gi¶m chi phÝ, nh»m thu lîi nhuËn cao nhÊt. V× vËy lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng võa lµ môc tiªu, võa lµ
®éng lùc trùc tiÕp cña mçi doanh nghiÖp.
Do yªu cÇu cña viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn. §Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt
kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t tiÒn vèn vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c.
§Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng doanh nghiÖp ph¶i thu håi vèn
®Çu t cã lîi nhuËn bæ sung vèn ®Çu t cho phÐp t¨ng nguån vèn vµ s¶n xuÊt
kinh doanh.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do trªn mµ trong thêi kú hiÖn nay viÖc phÊn ®Êu
t¨ng lîi nhuËn lµ mét tÊt yªó kh¸ch quan ®èi víi doanh nghiÖp.
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng vµ c¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n lµm t¨ng lîi nhuËn.
1. C¸c nh©n tè ¶nh hëng.
Trong tæng sè lîi nhuËn cña doanh nghiÖp tiªu thô s¶n phÈm lµ bé phËn
chñ yÕu chiÕm tØ träng lín nhÊt do ®ã viÖc nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh hëng
®Õn lîi nhuËn vÒ c¬ b¶n lµ nghiªn cøu c¸c nh©n tè ®Õn lîi nhuËn tiªu thô s¶n
phÈm.
XuÊt ph¸t tõ c«ng thøc x¸c ®Þnh lîi nhuËn:
Pt = D - Zt - Th
Pt: Lîi nhuËn tiªu thô trong kú
D: doanh thu tiªu thô trong kú
Zt: Lµ gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô trong kú
Th: ThuÕ gi¸n thu trong kú
Tõ c«ng thøc ta thÊy lîi nhuËn cña doanh nghiÖp chÞu ¶nh hëng bëi
doanh thu tiªu thô, gi¸ thµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n thuÕ
gi¸n thu ph¶i nép trong kú.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Doanh thu tiªu thô lµ nh©n tè ¶nh hëng tØ lÖ thuËn víi lîi nhuËn. Doanh
thu cµng lín th× lîi nhuËn cµng lín vµ ngîc l¹i doanh thu cµng nhá th× lîi
nhuËn cµng Ýt. Gi¸ thµnh vµ thuÕ lµ nh©n tè ¶nh hëng tû lÖ nghÞch víi lîi
nhuËn. Gi¸ thµnh vµ thuÕ cµnh cao th× lîi nhuËn cµng thÊp vµ ngîc l¹i. Doanh
thu tiªu thô vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c nh©n tè cã cÊu thµnh phøc t¹p do ®ã
biÕn ®éng cu¶ c¸c nh©n tè nµy phô thuéc vµo c¸c bé phËn cÊu thµnh nªn
chóng.
a. Nhãm nh©n tè ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ ®îc cÊu thµnh theo c«ng thøc:
Zt = Zcx + QL + B
Zt: gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô tiªu thô trong kú
QL: Chi phÝ quan hÖ doanh nghiÖp
B: Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm
Zcx: Gi¸ thµnh c«ng xëng s¶n phÈm tiªu thô.
C«ng thøc nµy cho thÊy ¶nh hëng ®Ó gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng
ho¸ tiªu thô gåm cã ba nh©n tè:
- Gi¸ thµnh c«ng xëng s¶n phÈm tiªu thô: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
nh÷ng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh cña tõng mÆt hµng bao
gåm:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu,
nhiªn liÖu vµ ®éng lùc dïng trùc tiÕp cho s¶n phÈm dÞch vô cña doanh nghiÖp.
+ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ tiÒn l¬ng thï lao ph¶i tr¶ cho sè lao
®éng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm cïng c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH,
BHYT, chi phÝ c«ng ®oµn theo tû lÖ quy ®Þnh ph©n tÝch vµo chi phÝ kinh
doanh.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt trõ chi phÝ vËt liÖu vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Bao
gåm: ®iÖn cho ph©n xëng, khÊu hao m¸y mãc...
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn
viÖc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ bao gåm: tiÒn l¬ng nh©n viªn b¸n hµng, chi
phÝ vËt liÖu bao gãi, dông cô b¸n hµng.
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n
lý hµnh chÝnh vµ c¸c chi phÝ chung kh¸c cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña toµn
doanh nghiÖp nh: tiÒn l¬ng vµ phô cÊp cho nh©n viªn qu¶n lý c¸c phßng ban,
l·i vay vèn kinh doanh, chi phÝ tiÕp t©n...
b. Nhãm nh©n tè ¶nh hëng ®Õn doanh thu tiªu thô.
Doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng
thøc:
r
D = (Stigi)
i=1
D: Lµ doanh thu tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ trong kú
Sti: Khèi lîng hµng ho¸ tiªu thô trong kú
gi: Gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm hµng ho¸
i: Lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô thø i
C«ng thøc trªn cho thÊy nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn doanh thu tiªu
thô s¶n phÈm hµng ho¸ do ®ã ¶nh hëng ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp bao
gåm:
- Khèi lîng s¶n phÈm vµ tiªu thô.
Trong ®iÒu kiÖn nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi, nÕu khèi lîng s¶n phÈm vµ
tiªu thô t¨ng lªn vµ sÏ lµm t¨ng doanh thu tiªu thô dÉn tíi trùc tiÕp lµm t¨ng
lîi nhuËn tiªu thô vµ ngîc l¹i nÕu khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô
gi¶m xuèng sÏ lµm gi¶m doanh thu tiªu thô dÉn ®Õn gi¶m lîi nhuËn tiªu thô.
Khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tiªu thô phô thuéc vµo c¸c yÕu tè: quy m« s¶n
xuÊt, d©y truyÒn c«ng nghÖ, thÞ trêng tiªu thô... ®©y ®îc coi lµ nh©n tè ¶nh hëng chñ quan ph¶n ¸nh sù cè g¾ng cña doanh nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lý
kinh doanh nãi chung vµ qu¶n lý lîi nhuËn nãi riªng.
- ChÊt lîng s¶n phÈm vµ tiªu thô.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§©y lµ yÕu tèt rÊt quan träng ¶nh hëng tíi doanh thu nªn tiªu thô thÓ
hiÖn ë chç cã thÓ thóc ®Èy hay k×m h·m c«ng t¸c tiªu thô chÊt lîng s¶n phÈm
tèt kh«ng chØ lµm t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô mµ cßn cã thÓ n©ng cao gi¸ b¸n, ngîc l¹i chÊt lîng s¶n phÈm sÊu th× chÊt lîng tiªu thô thÊp th× gi¸ b¸n kh«ng cao.
Ngoµi viÖc lµ ph¬ng tiÖn hç trî b¸n hµng th× chÊt lîng s¶n phÈm cßn lµ mét vò
khÝ c¹nh tranh s¸t bÐn gi÷a c¸c ®èi thñ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ViÖc ®¶m
b¶o chÊt lîng s¶n phÈm ë møc cao sÏ t¹o uy tÝn cho doanh nghiÖp ®èi víi
kh¸ch hµng, ®©y lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n b¶m ®¶m cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp.
+ Gi¸ tiªu thô s¶n phÈm:
Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c thay ®æi, gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng
lªn lµm doanh thu vµ do ®ã t¨ng lîi nhuËn, ngîc l¹i gi¸ b¸n ®¬n vÞ s¶n phÈm
lµm gi¶m doanh thu vµ dÉn ®Õn lîi nhuËn gi¶m. Tuy nhiªn trong c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ b¸n cña s¶n phÈm thêng ®îc h×nh thµnh kh¸ch quan do quan hÖ cung
cÇu trªn thÞ trêng quy ®Þnh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ tù
t¨ng gi¸ cao h¬n c¸c mÆt hµng cïng lo¹i trªn trÞ trêng, còng nh gi¶m gi¸ h¬n
c¸c ®èi thñ. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc Nhµ níc ra chØ tiªu s¶n
xuÊt tiªu thô mét sè mÆt hµng nµo ®ã th× gi¸ b¸n nµy do Nhµ níc quy ®Þnh.
Trong trêng hîp nµy th× gi¸ b¸n biÕn ®æi dÉn ®Õn lîi nhuËn tiªu thô biÕn ®æi,
nã ®îc ®¸nh gi¸ lµ t¸c ®éng kh¸ch quan ®èi víi doanh nghiÖp.
+ KÕt cÊu s¶n phÈm tiªu thô:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, chi phÝ ®Ó s¶n
xuÊt ra mçi lo¹i s¶n phÈm lµ kh¸c nhau, mçi lo¹i s¶n phÈm tiªu thô trong kú
cã møc l·i, lç kh¸c nhau. Do ®ã trong ®iÒu kiÖn nh©n tè kh¸c kh«ng ®æi viÖc
biÕn ®æi c¬ cÊu mÆt hµng cã thÓ lµm t¨ng tû träng cña hµng ho¸ cã møc l·i cao
vµ lµm gi¶m tû träng hµng ho¸ cã møc l·i thÊp lµm tæng lîi nhuËn tiªu thô
t¨ng hoÆc cã thÓlµm gi¶m tØ träng hµng ho¸ cã møc lîi nhuËn cao vµ lµm t¨ng
tû träng cã møc lîi nhuËn thÊp kÕt qu¶ lµ lµm gi¶m tæng lîi nhuËn tiªu thô.
Sù biÕn ®æi kÕt cÊu mÆt hµng cã thÓ do yÕu tè chñ quan cña doanh nghiÖp
t¹o ra, song còng cã dùa vµo sù biÕn ®éng nhu cÇu cña thÞ trêng. Trong trêng
hîp nµy doanh nghiÖp ph¶i ®iÒu chØnh cho phï hîp víi nhu cÇu ®ã.
2. C¸c biÖn ph¸p c¬ b¶n lµm t¨ng lîi nhuËn
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
T¨ng lîi nhuËn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau trong c¸c thêi kú kh¸c
nhau cã c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nµy. Nãi chung ®Ó t¨ng
lîi nhuËn trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay, cã mét sè biÖn ph¸p
c¬ b¶n sau:
a. N©ng cao sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm
Tiªu thô lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Hoµn thµnh viÖc tiªu
thô s¶n phÈm lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp. KÕt qu¶ cña viÖc tiªu thô s¶n phÈm phô thuéc chñ yÕu vµo
khèi lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm tiªu thô. Trong ®ã khèi lîng vµ chÊt lîng s¶n
phÈm s¶n xuÊt, tiªu thô l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c nh©n tè nh tr×nh ®é
trang bÞ kü thuËt...
Do ®ã ®Ó thùc hiÖn tèt biÖn ph¸p nµy doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕn hµnh
c¸c néi dung sau:
- T¨ng cêng ®Çu t chiÒu s©u, hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ.
- Tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ lao ®éng, ®µo t¹o båi dìng n©ng
cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho c«ng nh©n viªn nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.
- Më réng mÆt hµng s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm
- Thóc ®Èy qóa tr×nh tiªu thu b»ng c¸c chÝnh s¸ch xóc tiÕn b¸n hµng, ph¸t
triÓn m¹ng líi cung øng s¶n phÈm vµ thùc hiÖn dÞch vô.
b. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ tiªu thô c¸c s¶n
phÈm ®ã. NÕu nh gi¸ b¸n vµ møc thuÕ ®· x¸c ®Þnh th× lîi nhuËn ®¬n vÞ s¶n
phÈm sÏ do gi¸ thµnh s¶n phÈm quyÕt ®Þnh. §Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn
thùc hiÖn c¸c néi dung sau:
- T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng: Lµ thùc hiÖn tiÕt kiÖm thêi gian lao ®éng hao
phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay t¨ng sè lîng s¶n phÈm trong mét
®¬n vÞ thêi gian.
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Do n¨ng suÊt lao ®éng phô thuéc nhiÒu yÕu tè nh: Tr×nh ®é trang bÞ m¸y
mãc thiÕt bÞ, tr×nh ®é tay nghÒ cña lao ®éng... do ®ã viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng lµ cÇn ph¶i:
+ C¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc s¶n xuÊt sö dông triÖt ®Ó c«ng
suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ.
+ T¨ng cêng c«ng t¸c sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng. ViÖc ®Èy m¹nh c«ng t¸c sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ t¹o cho doanh nghiÖp
mét tiÒm n¨ng khai th¸c. ViÖc t¨ng cêng thêi gian vµ c«ng suÊt cã thÓ lµm
t¨ng khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ, nhng sè s¶n phÈm t¹o ra ®îc nhiÒu h¬n nªn
sè tiÒn khÊu hao tÝnh cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm gi¶m do ®ã lµm gi¸ thµnh ®¬n
vÞ s¶n phÈm gi¶m.
+ Tæ chøc lao ®éng khoa häc hîp lý, t¹o ra sù kÕt hîp c©n ®èi, hµi hoµ
gi÷a c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, gi¶m t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng,l·ng phÝ giê m¸y,
cã t¸c ®éng thóc ®Èy n¨ng suÊt lao ®éng.
+ N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô, tay nghÒ, gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm
cho ngêi lao ®éng. §iÒu nµy cho phÐp n©ng cao hiÖu qu¶ lao ®éng, tæ chøc
x¾p xÕp lao ®éng hîp lý, gi¶m lao ®éng gi¸n tiÕp... tõ ®ã gi¶m c¸c chi phÝ
qu¶n lý vµ h¹ gÝa thµnh s¶n phÈm. §ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y
mãc thiÕt bÞ do c«ng nh©n n¾m b¾t thµnh th¹o qu¸ tr×nh vËn hµnh gãp phÇn
t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
- Sö dông tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm
tû träng cao h¬n trong toµn bé chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n ph©mr cña mçi doanh
nghiÖp. Do ®ã, viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phi nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa rÊt lín
®èi víi viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Doanh nghiÖp cÇn c¨n cø vµo kÕ ho¹ch
s¶n xuÊt ®Ó cã kÕ ho¹ch thu mua dù tr÷ nguyªn vËt liÖu hîp lý vÒ sè lîng,
chñng lo¹i, chÊt lîng ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hiÖu qu¶.
+ Doanh nghiÖp cÇn lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý sö dông nguyªn vËt liÖu,
qu¶n lý chÆt chÏ tõ kh©u thu mua, vËn chuyÓn ®Õn khi ®a vµo s¶n xuÊt. Cung
øng hiÖn ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu phï hîp cho tõng lo¹i s¶n phÈm.
+ CÇn ¸p dông c«ng nghÖ míi sö dông nguyªn vËt liÖu thay thÕ rÎ tiÒn dÔ
khai th¸c trªn c¬ së ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+ Bªn c¹nh ®ã ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ng¨n
ngõa tæn thÊt hao hôt tù nhiªn hoÆc do sö dông l·ng phÝ vËt t cã thÓ lµm t¨ng
gi¸ thµnh.
- N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, tµi s¶n.
Sö dông vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng chØ lµ mét ho¹t
®éng ®¬n thuÇn vÒ thu chi tµi chÝnh mµ thùc chÊt cßn lµ mét nghÖ thuËt. N©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lµ viÖc sö dông vèn s¶n xuÊt ®em l¹i hiÖu qu¶ cao
nhÊt. §øng trªn gãc ®é chu chuyÓn vèn, vèn kinh doanh bao gåm hai bé phËn
chÝnh: vèn lu ®éng vµ vèn cè ®Þnh.
- Vèn lu ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n lu ®éng vµ vèn lu th«ng
(c¸c lo¹i vËt t, tiÒn vèn, thµnh phÈm). Sö dông tèt vèn lu ®éng lµ n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt cã t¸c dông lµm t¨ng vßng quay cña vèn, vèn
vËt t hµng ho¸ vµ vèn thµnh phÈm kh«ng bÞ ø ®äng, tr¸nh mÊt m¸t h hao, tiÕt
kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm t¨ng lîi nhuËn cña
doanh nghiÖp.
Vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh.
Tµi s¶n cè ®Þnh dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh tham gia hoµn toµn vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nhng vÒ mÆt gi¸ trÞ cã thÓ thu håi dÇn sau nhiÒu
chu kú kinh doanh. Sö dông tèt vèn cè ®Þnh lµ n©ng cao hiÖu qña sö dông tµi
s¶n cè ®Þnh, cã biÖn ph¸p trÝch khÊu hao phï hîp thu håi ®ñ vèn ch c¸c ®Çu t
tµi s¶n cè ®Þnh mµ më réng tµi s¶n cè ®Þnh.
Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh
nghiÖp. Trªn thùc tÕ mçi doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c
nhau v× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña m×nh ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn hîp lý trong tõng
thêi kú phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña m×nh.
§Ó ®i s©u vµo nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ vµ chi tiÕt vÒ lîi nhuËn vµ mét
sè biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn, chóng ta ®i xem xÐt qu¸ tr×nh thùc hiÖn lîi nhuËn
vµ biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn cña c«ng ty x©y dùng 17.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng III
Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng lîi nhuËn ë c«ng ty x©y dùng 17
Qua ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ t×nh h×nh thùc hiÖn lîi nhuËn cña
c«ng ty x©y dùng 17 trong n¨m 1999, cã thÓ thÊy r»ng mÆc dï ph¶i ho¹t ®éng
trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n c¹nh tranh gay g¾t song víi sù cè g¾ng, nç lùc cña
tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn, C«ng ty ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ,
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ®îc më réng, uy tÝn cña C«ng ty
ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh, t¨ng tÝch luü néi bé, gãp phÇn ®¸ng kÓ cho ng©n
s¸ch Nhµ níc vµ kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt cho ngêi lao ®éng.
Tuy vËy, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng C«ng
ty cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ, cã ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn t×nh h×nh thùc hiÖn
s¶n xuÊt kinh doanh lµm gi¶m hiÖu qu¶ còng nh lîi nhuËn cña C«ng ty nh ®·
nªu ë trªn (ë môc II.4 ch¬ng II).
Tõ thùc tÕ ®· ph©n tÝch ë phÇn II ch¬ng II cã thÓ nªu ra mét sè ph¬ng híng, biÖn ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn thóc ®Èy lµm t¨ng lîi nhuËn ë C«ng ty nh sau:
1. §èi víi C«ng ty:
a. §Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶n lý vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c c«ng tr×nh.
Sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÒ c¬
b¶n lµ sù c¹nh tranh vÒ chÊt lîng vµ gi¸ b¸n. ChÊt lîng s¶n phÈm gãp phÇn
®¶m b¶o gi¸ b¸n hîp lý lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt t¹o uy tÝn vµ chç ®øng cho
doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n nh
C«ng ty x©y dùng 17, do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö
dông l©u dµi nªn vÊn ®Ò b¶o ®¶m chÊt lîng c«ng tr×nh lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m
hµng ®Çu cña doanh nghiÖp.
Trong n¨m 1999 C«ng ty x©y dùng 17 ®· kh«ng ngõng më réng thÞ trêng
ra c¸c tØnh phÝa Nam vµ c¸c tØnh miÒn Trung. §©y lµ sù n¨ng ®éng vµ linh
ho¹t cña c«ng ty trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, mÆt kh¸c kh¼ng ®Þnh
uy tÝn cña c«ng ty trªn thÞ trêng. ViÖc t¹o ®îc uy tÝn lµ mét thµnh c«ng ®èi víi
c«ng ty song ®Ó gi÷ ®îc uy tÝn ®ã l¹i lµvÊn ®Ò nan gi¶i ®Æt ra cho c«ng ty ®ßi
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
hái c«ng ty ph¶i t¨ng cêng h¬n n÷a trong c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng còng nh
n©ng cao chÊt lîng c«ng tr×nh.
§Ó lµm tèt ®iÒu nµy trong thêi gian tíi C«ng ty cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p sau:
- §Çu t ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ
Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt vµ viÖc ¸p dông thµnh tùu khoa häc kü
thuËt vµo s¶n xuÊt lµ nh©n tè cùc kú quan träng cho phÐp c«ng ty n©ng cao
chÊt lîng thi c«ng, ®Èy nhanh tiÕn ®é, tiÕt kiÖm nguyªn nhiªn vËt liÖu, tõ ®ã
t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
Trong thêi gian qua c«ng ty ®· cã sù ®Çu t mua m¸y mãc thiÕt bÞ song
vÉn cha ®¸p øng nhu cÇu cho thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh nhËn thÇu, h¬n n÷a sè
m¸y mãc thiÕt bÞ nµy vÉn cha hiÖn ®¹i. V× vËy sè m¸y mãc chuyªn dïng cÇn
®Çu t trong thêi gian tíi lµ kh¸ lín, ®iÒu nµy ®Æt ra cho doanh nghiÖp mét khã
kh¨n lµ nguån vèn ®Çu t kh¸ h¹n hÑp. §Ó gi¶i quyÕt khã kh¨n nµy c«ng ty cÇn
ph¶i tæ chøc khai th¸c huy ®éng cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong thÞ trêng:
+ Nguån vèn bªn trong: C«ng ty cã thÓ sö dông lîi nhuËn ®îc trÝch lËp
vµo c¸c quü (quü ®Çu t ph¸t triÓn) hoÆc c«ng ty cã thÓ dïng sè tiÒn trÝch khÊu
hao tµi s¶n cè ®Þnh ®îc nhµ níc cho phÐp ®Ó l¹i cho ®Çu t ®æi míi tµi s¶n cè
®Þnh.
+ Nguån vèn bªn ngoµi: Khi nguån vèn bªn trong cha ®¸p øng ®ñ nhu
cÇu vèn, C«ng ty cã thÓ huy ®éng thªm vèn bªn ngoµi nh:
§Ò nghÞ Tæng c«ng ty cÊp thªm vèn. §Ó ®îc cÊp nguån vèn nµy c«ng ty
cÇn gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò: LËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cã tÝnh kh¶
thi, ®¶m b¶o qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶, tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ vµ
thÊt tho¸t vèn.
* Huy ®éng nguån vèn nhµn rçi tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc vµ trong
nh©n d©n. §Ó huy ®éng ®îc nguån vèn nµy c«ng ty cÇn cã tØ lÖ l·i suÊt cao
h¬n l·i suÊt tiÒn göi ng©n hµng ®Ó hÊp dÉn hä nhng ph¶i thÊp h¬n l·i suÊt tiÒn
vay ng©n hµng ®Ó ®¶m b¶o cã lîi cho c«ng ty. §©y lµ mét nguån rÊt cã triÓn
väng khai th¸c víi khèi lîng lín cã hiÖu qu¶ cao.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
* Liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c. C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn liªn
doanh liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc nh»m kh¾c phôc c¸c
nhîc ®iÓm t¹m thêi vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ nh»m ®æi míi hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ vµ
c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®ång thêi häc tËp tiÕp thu kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý
hiÖn ®¹i. ViÖc liªn doanh liªn kÕt cã thÓ ®îc tiÕn hµnh toµn bé hay tõng phÇn.
C«ng ty cã thÓ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhng ¸p dông h×nh thøc
khuyÕn khÝch vµ b¾t buéc c«ng nh©n viªn cña c«ng ty mua cæ phÇn (ch¼ng
h¹n c«ng ty cã thÓ quy ®Þnh vÒ sè cæ phiÕu tèi thiÓu mµ mçi c«ng nh©n viªn
ph¶i mua). ViÖc b¸n cæ phiÕu cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty cã
nhiÒu u ®iÓm: gi¶i quyÕt ®îc nhu cÇu vÒ vèn cña c«ng ty; t¹o ra sù rµng buéc
gi÷a ngêi lao ®éng víi c«ng ty khi ®· trë thµnh ngêi chñ së h÷u th× hä sÏ cã
tr¸ch nhiÖm h¬n trong c«ng viÖc lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng c«ng tr×nh v× sù thµnh b¹i cña c«ng g¾n liÒn víi quyÒn lîi c¸ nh©n vµ lîi
Ých kinh tÕ cña hä.
- Sö dông vËt t ®óng quy c¸ch, chÊt lîng vµ ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt.
VËt liÖu lµ bé phËn chÝnh cÊu t¹o nªn s¶n phÈm c«ng tr×nh do ®ã nã ¶nh ëng lín nhÊt ®Õn chÊt lîng c«ng tr×nh còng nh gi¸ thµnh c«ng tr×nh, v× vËy tríc khi ®a vËt liÖu vµo x©y dùng, bé phËn kü thuËt cña c«ng ty cÇn ph¶i kiÓm
tra chÆt chÏ chÊt lîng cña tõng lo¹i vËt liÖu. Nh÷ng lo¹i vËt t nµo kÐm
phÈm chÊt cÇn ph¶i lo¹i bá ®Ó ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cña c«ng tr×nh.
§ång thêi kiÓm tra khèi lîng vËt liÖu ®a vµo sö dông theo ®óng ®Þnh møc
tr¸nh l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt phÊn ®Êu gi¶m ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu.
Ngoµi ra, vËt liÖu ®îc chän ®Ó thi c«ng ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é kü thuËt
c«ng nghÖ cña c«ng ty.
§Ó lµm tèt c«ng t¸c nµy c«ng ty cÇn tiÕn hµnh ®iÒu tra nghiªn cøu t×m
kiÕm nguån cung cÊp vËt liÖu cã chÊt lîng vµ æn ®Þnh thêng xuyªn phï hîp
víi yªu cÇu cña tõng c«ng tr×nh vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ.
- N©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn.
§©y lµ mét biÖn ph¸p quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt
lîng thi c«ng ®Ó tõ ®ã gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng lîi nhuËn cña
c«ng ty.
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Tr×nh ®é tay nghÒ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Cho dï m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Õn ®©u nhng nÕu tr×nh ®é c«ng nh©n kh«ng
®¸p øng ®îc nh÷ng ®ßi hái vÒ kü thuËt sö dông th× còng kh«ng thÓ ph¸t huy ®îc hÕt nh÷ng t¸c dông cña nã. V× vËy n©ng cao tr×nh ®ä tay nghÒ cho c¸n bé
c«ng nh©n viªn lµ mét chiÕn lîc quan träng vµ mang tÝnh l©u dµi. C«ng ty cÇn
cã sù ®Çu t thÝch ®¸ng cho viÖc n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cña c¸n bé nh©n
viªn nh: cö c¸n bé ®i nghiªn cøu, häc hái kinh nghiÖm thi c«ng míi; më c¸c
líp ®µo t¹o båi dìng nghiÖp vô kü thuËt ng¾n h¹n t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng nh©n
häc tËp, n©ng cao tay nghÒ; thêng kú tæ chøc b¸o c¸o vµ ®óc rót kinh nghiÖm
trong ph¹m vi tõng tæ, ®éi, ®¬n vÞ trùc thuéc còng nh toµn c«ng ty.
Bªn c¹nh ®ã c«ng ty còng cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch l¬ng theo bËc thî f
tiÒn l¬ng theo khèi lîng thi c«ng mét c¸ch hîp lý ®Ó kÝch thÝch t¹o ®éng lùc
cho c«ng nh©n thùc sù quan t©m ®Õn c«ng viÖc vµ phÊn ®Êu ph¸t huy hÕt kh¶
n¨ng cña m×nh. Víi c¸c c«ng nh©n bËc cao ph¶i ®îc t¨ng l¬ng mét c¸ch thÝch
®¸ng ®èi víi ®ãng gãp cña hä.
- §Èy m¹nh c«ng t¸c qu¶n lý chÊt lîng c¸c c«ng tr×nh.
b. Qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
TiÕt kiÖm h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ nhiÖm vô quan träng cña
c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp ®èi víi c«ng ty. Mét ®ång chi phÝ kh«ng hîp lý
sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn cña c«ng ty. Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 lîi nhuËn cña
cong ty chØ b»ng ?... so víi cïng kú n¨m 1998. Nguyªn nh©n chÝnh cña sù
gi¶m sót nµy lµ do hÇu hÕt c¸c kho¶n chi cña c«ng ty ®Òu t¨ng lªn víi tèc ®é
t¨ng lín h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu. Bªn c¹nh sù t¸c ®éng kh¸ch quan th× cßn
do c¸c nh©n tè chñ quan trong b¶n th©n doanh nghiÖp g©y ra do sù qu¶n lý chi
phÝ cña c«ng ty cßn cha tèt. V× vËy trong thêi gian tíi c«ng ty cÇn thùc hiÖn
tèt c¸c gi¶i ph¸p sau:
- H¹ thÊp chi phÝ ®Çu vµo vËt liÖu.
§©y lµ kho¶n chi phÝ chiÕm tØ träng kh¸ lín trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh thi c«ng cña c«ng tr×nh. Do ®ã viÖc h¹ thÊp chi phÝ vËt liÖu cã ý nghÜa
rÊt lín ®èi víi viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Trong kú võa råi kho¶n chi
vËt liÖu t¨ng lªn 1,12% so víi cïng kú n¨m 1998 do sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn
thÞ trêng. §Ó cã thÓ h¹ thÊp chi vËt liÖu ®ßi hái c«ng ty cÇn cã c¸c biÖn ph¸p
20