Tài liệu Skknbiện pháp hướng dẫn kĩ năng vẽ các loại biểu đồ cơ bản trong chương trình địa lí 12

BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12  NGUYEÃN PHÖÔÙC TAÂM  TRƯỜNG THPT HOÀNG BAØNG PHAÀN I MÔÛ ÑAÀU 1/ Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi : Töø thöïc tieãn cuûa vieäc giaûng daïy ñòa lí lôùp 12 vaø thi toát nghieäp THPT ñoái vôùi boä moân ôû trong tröôøng THPT Buoân Ma Thuoät chính laø lí do caáp thieát khieán toâi choïn ñeà taøi naøy. 2/ Tình hình nghieân cöùu : Trong quaù trình giaûng daïy ñòa lí caáp THPT ,caùc giaùo vieân ñaõ söû duïng nhieàu phöông phaùp daïy hoïc, trong ñoù phöông phaùp daïy thöïc haønh - ñaëc bieät laø thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà cho lôùp 12 chöa thöïc söï ñöôïc chuù yù; trong khi ñeà kieåm tra vaø ñaùnh giaù, keå caû kyø thi toát nghieäp THPT ñeàu coù phaàn kieán thöùc naøy. Chính vì vaäy phaàn thöïc haønh kyõ naêng veõ trong chöông trình ñòa lí lôùp 12 thöôøng khoâng ñaït keát quûa cao. Trong caùc taøi lieäu tham khaûo, coù nhieàu taùc giaû ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng kyõ naêng laøm baøi thöïc haønh, tuy vaäy ñeán nay chöa coù moät giaùo trình chuyeân bieät naøo giaûng daïy rieâng cho thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí noùi chung vaø vieäc veõ bieåu ñoà noùi rieâng. Vieäc nghieân cöùu vaø thöû nghieäm bieän phaùp höôùng daãn thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà cô baûn trong caùc baøi taäp ñòa lí lôùp 12 coù yù nghóa lí luaän vaø thöïc tieãn caáp baùch . 3/ Muïc ñích, ñoái töôïng vaø nhieäm vuï nghieân cöùu, phaïm vi vaø giaù trò söû duïng cuûa ñeà taøi: 3.1. Muïc ñích, ñoái töôïng : * Muïc ñích : - Höôùng daãn hoïc sinh kyõ naêng veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà ñòa lí trong chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12. - Goùp phaàn naâng cao keát quûa hoïc taäp, ñaëc bieät trong caùc baøi kieåm tra chaát löôïng hoïc kyø vaø thi toát nghieäp THPT cuûa boä moân Ñòa lí. * Ñoái töôïng nghieân cöùu : - Giaùo vieân trong vieäc giaûng daïy. - Hoïc sinh trong vieäc hoïc taäp. 3.2. Nhieäm vuï : - Nghieân cöùu phöông phaùp daïy thöïc haønh veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà . - Ñöa ra nhöõng nguyeân taéc chung veà thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà cô baûn trong chöông trình ñòa lí lôùp 12 qua thöïc teá kieåm nghieäm cuûa baûn thaân. 3.3. Phaïm vi cuûa ñeà taøi : - Caùc baøi taäp thöïc haønh trong chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12 . - Giôùi haïn trong phöông phaùp daïy hoïc thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí : Veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà cô baûn trong chöông trình ñòa lí lôùp 12. 3.4. Giaù trò söû duïng cuûa ñeà taøi : - Ñeà taøi coù theå öùng duïng hoaëc laøm taøi lieäu tham khaûo trong vieäc giaûng daïy ñòa lí noùi chung vaø höôùng daãn thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà trong NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 chöông trình ñòa lí lôùp 12 noùi rieâng ôû tröôøng THPT Buoân Ma Thuoät . - Laøm taøi lieäu tham khaûo hoïc taäp, oân luyeän thi toát nghieäp THPT vaø thi ÑH_CÑ cho hoïc sinh 12. 4/ Phöông phaùp nghieân cöùu : - Kinh nghieäm thöïc teá cuûa vieäc giaûng daïy ñòa lí lôùp 12 vaø chaám thi toát nghieäp THPT, chaám thi Ñaïi hoïc khoái C trong nhieàu naêm. - Phöông phaùp thöû nghieäm . - Caùc phöông phaùp coù lieân quan ñeán lí luaän daïy hoïc ñoåi môùi. PHAÀN II NOÄI DUNG, KEÁT QUÛA NGHIEÂN CÖÙU 1/ Cô sôû cuûa vieäc löïa choïn ñeà taøi : 1.1. Khaùi quaùt veà chöông trình ñòa lí lôùp 12 : * Baøi môû ñaàu + 4 chöông : - Chöông I : 3 tieát ( caùc nguoàn löïc ) - Chöông II : 10 tieát ( caùc vaán ñeà kinh teá - xaõ hoäi cuï theå ) - Chöông III : 8 tieát ( caùc vaán ñeà kinh teá - xaõ hoäi trong caùc vuøng ) - Chöông IV : 3 tieát ( Vieät Nam trong moái quan heä vôùi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ ) * Noäi dung chöông trình chuû yeáu laø caùc baøi lí thuyeát, ôû cuoái moãi baøi thöôøng coù töø 3 - 4 caâu hoûi baøi taäp. Trong ñoù coù khoaûng > 50% caâu hoûi taùi hieän vaø môû roäng kieán thöùc, 25% caâu hoûi suy luaän, < 25% caâu hoûi veà kyõ naêng ( trong ñoù veõ bieåu ñoà khoaûng 10% ) 1.2. Hieän traïng daïy vaø hoïc ñòa lí lôùp 12 : - Vôùi noäi dung vaø thôøi löôïng nhö treân thì vieäc giaûng daïy chuû yeáu nghieâng veà maët lí thuyeát vaø giaûng daïy theo caùc phöông phaùp sau : + Neâu vaán ñeà . + Thuyeát trình. + Tröïc quan. + Thaûo luaän nhoùm. - Vaán ñeà thöïc haønh veõ bieåu ñoà trong chöông trình lôùp 12 khoâng ñeà caäp ñeán trong 1 tieát daïy cuï theå naøo maø chuû yeáu laø naèm ôû phaàn baøi taäp ( 10 % ). Trong khi kieán thöùc lí thuyeát cuûa caùc baøi hoïpc raát daøi, giaùo vieân khoâng coøn thôøi gian höôùng daãn hoïc sinh veõ bieåu ñoà. Tuy hoïc sinh ñaõ ñöôïc hoïc ôû lôùp 11, nhöng leân lôùp 12 nhöõng kyõ naêng ñoù phaàn naøo ñaõ khoâng coøn naém chaéc, trong khi ñeán thôøi ñieåm naøy veà phaàn thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà ñoái vôùi hoïc sinh lôùp 12 ñaõ phaûi hoaøn thieän ( phaûi veõ nhanh, ñuùng, chính xaùc , ñaày ñuû vaø ñeïp ). * Ñeå ñaûm baûo ñaït ñöôïc keát quûa cao trong vieäc hoïc taäp boä moân, caùc thaày coâ giaùo caàn phaûi töï boá trí thôøi gian nhaát ñònh vaø phuø hôïp ñeå höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh nhöõng kyõ naêng cô baûn veà veõ bieåu ñoà thöôøng gaëp trong caùc baøi thi chaát löôïng hoïc kyø vaø thi toát nghieäp boä moân. Ñoàng thôøi phaùt huy ñöôïc khaû naêng veõ bieåu ñoà noùi chung vaø veõ bieåu ñoà ñòa lí noùi rieâng. 1.3. Khaùi quaùt chung veà kyõ naêng veõ bieåu ñoà ñòa lí trong chöông trình caáp THPT : * Bieåu ñoà laø moät hình veõ cho pheùp moâ taû moät caùch deã daøng ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa moät ñaïi löôïng ( hoaëc so saùnh ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa 2-3 ñaïi löôïng ); so saùnh töông quan veà ñoä lôùn NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 cuûa 1 ñaïi löôïng ( hoaëc 2-3 ñaïi löôïng ); theå hieän quy moâ vaø cô caáu thaønh phaàn cuûa 1 toång theå . * Caùc loaïi bieåu ñoà raát phong phuù vaø ña daïng. Moãi loaïi bieåu ñoà laïi coù theå duøng ñeå bieåu hieän nhieàu muïc ñích khaùc nhau. Vì vaäy, vieäc ñaàu tieân laø phaûi naém hieåu ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi vaø daïng bieåu ñoà, sau ñoù xem xeùt kó baûng soá lieäu vaø phaàn yeâu caàu cuï theå cuûa ñeà baøi ( coù theå noùi : ñaây laø 3 caên cöù cô baûn vaø khoa hoïc ñeå choïn nhanh, ñuùng loaïi vaø daïng bieåu ñoà thích hôïp nhaát ). * Tuy vaäy, baát kyø moät bieåu ñoà naøo sau khi veõ xong cuõng caàn phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu cô baûn sau : + Tính khoa hoïc ( chính xaùc ) + Tính tröïc quan ( ñuùng, ñaày ñuû ) + Tính thaåm myõ ( roõ raøng, ñeïp ). 1.4. Caùc loaïi bieåu ñoà thöôøng gaëp trong chöông trình daïy vaø hoïc ñòa lí : - Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) : bao goàm caùc daïng : 1 ñöôøng , 2 hoaëc 3 ñöôøng trong cuøng 1 bieåu ñoà . - Bieåu ñoà coät : bao goàm caùc daïng : coät ñôn ( 1 ñaïi löôïng ); coät nhoùm ( nhieàu ñaïi löôïng ); coät choàng ( cô caáu thaønh phaàn cuûa moät toång theå ). * Ñoái vôùi moãi loaïi vaø daïng bieåu ñoà, quaù trình thöïc haønh choïn veõ khaùc nhau, do vaäy giaùo vieân phaûi höôùng daãn hoïc sinh naém chaéc caùc thao taùc vaø nguyeân taéc veõ cuûa töøng loaïi vaø daïng . 2/ Höôùng daãn thöïc haønh kyõ naêng veõ bieåu ñoà trong chöông trình SGK Ñòa lí lôùp 12: 2.1. Ñaëc ñieåm cuûa caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà 1. Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) : thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå theå hieän moät tieán trình ,ñoäng thaùi phaùt trieån (taêng giaûm ,bieán thieân ) cuûa moät ñaïi löôïng , 2 hoaëc 3 ñaïi löôïng ( hieän töôïng ) qua thôøi gian . a> Bieåu ñoà theå hieän 1 ñaïi löôïng : Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc (1 truïc tung vaø 1 truïc hoaønh ) , (veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái hoaëc töông ñoái (% ) - thöôøng laø tuyeät ñoái ) . b> Bieåu ñoà theå hieän 2 hoaëc 3 ñaïi löôïng :Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( 2 truïc tung vaø 1 truïc hoaønh ) , (veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái hoaëc töông ñoái (%) . 2.Bieåu ñoà coät (thanh ngang ) :coù theå ñöôïc söû duïng ñeå bieåu hieän ñoäng thaùi phaùt trieån ,so saùnh töông quan veà ñoä lôùn cuûa 1 ñaïi löôïng ,2 ñaïi löôïng hoaëc nhieàu ñaïi löôïng ,hoaëc theå hieän cô caáu thaønh phaàn cuûa moät toång theå .( Tuy nhieân thöôøng hay ñöôïc söû duïng ñeå theå hieän töông quan veà ñoä lôùn giöõa (1 ) , caùc ñaïi löôïng ) . a> Bieåu ñoà coät ñôn : theå hieän töông quan ñoä lôùn cuûa 1 ñaïi löôïng qua thôøi gian .Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,thöôøng veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái . b> Bieåu ñoà coät nhoùm : theå hieän töông quan ñoä lôùn cuûa 2 hoaëc 3 ñaïi löôïng qua thôøi gian .Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái , goäp 2 hoaëc 3 ñaïi löôïng trong moät naêm laïi laøm moät nhoùm ,(naêm thöù nhaát - nhoùm thöù nhaát ,naêm thöù hai -nhoùm thöù hai ,naêm thöù ba - nhoùm thöù ba …). c> Bieåu ñoà coät choàng : theå hieän cô caáu thaønh phaàn cuûa moät toång theå vaø so saùnh toång theå ñoù qua nhieàu naêm . Coù theå veõ trong heä truïc toïa ñoä hoaëc NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 khoâng duøng heä truïc toïa ñoä vuoâng cho 2 naêm ,3 hình troøn cho 3 naêm , goùc ,veõ ôû giaù trò tuyeät ñoái hoaëc giaù trò ( chuù yù ñaët 2 ,( 3 ) hình troøn ngang töông ñoái (%) - thöôøng laø giaù trò töông nhau vaø tính toaùn - xaùc ñònh baùn ñoái kính ( r ) cuûa 2,( 3 ) naêm ñoù . 3 . Bieåu ñoà hình - hình hoïc ( thöôøng 4.Bieåu ñoà keát hôïp (coät vaø ñöôøng ) : thöôøng goàm 1 coät + 1 ñöôøng ñeå theå duøng hình troøn ) : thöôøng duøng ñeå theå hieän caû ñoäng thaùi phaùt trieån vaø töông hieän quy moâ vaø cô caáu thaønh phaàn quan ñoä lôùn giöõa caùc ñaïi löôïng ( bieåu cuûa moät toång theå . Chæ veõ ñöôïc ôû giaù ñoà coät theå hieän töông quan ñoä lôùn , trò töông ñoái (%) . bieåu ñoà ñöôøng theå hieän ñoäng thaùi a> Bieåu ñoà theå hieän cô caáu thaønh phaùt trieån ) qua thôøi gian .Chæ veõ ñöôïc phaàn cuûa moät toång theå trong 1 naêm . ôû giaù trò tuyeät ñoái . Xöû lí soá lieäu vaø chuyeån sang soá % , 5.Bieåu ñoà mieàn ( thöïc chaát laø bieåu ñoà veõ 1 hình troøn cho naêm ñoù . ñöôøng ( ñoà thò ) : thöôøng ñöôïc söû duïng b> Bieåu ñoà theå hieän cô caáu thaønh ñeå theå hieän caû cô caáu vaø ñoäng thaùi phaàn cuûa moät toång theå qua 2 naêm phaùt trieån cuûa moät ñoái töôïng (1 toång ,hoaëc 3 naêm (toái ña laø 4 naêm , thoâng theå) qua thôøi gian , chæ veõ ñöôïc ôû giaù thöôøng laø 3 naêm ) : Xöû lí soá lieäu vaø trò töông ñoái (%) . chuyeån sang soá % ,veõ 2 hình troøn 2.2. Caùch choïn loaïi ,daïng bieåu ñoà ñöôïc ghi nhö theá naøo ? ví du ï 1989 nhanh - ñuùng : 2000 seõ khaùc vôùi caùch ghi 1989 / 2000 ( Moät beân theå hieän thôøi gian töø 1989  :. Nguyeân taéc chung : ñeán 2000 , coøn moät beân theå hieän thôøi a> Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa caùc gian 2 naêm : naêm 1989 vaø naêm 2000 ) loaïi vaø daïng bieåu ñoà ñaõ bieát ( baèng ; coù so saùnh ñoä lôùn khoâng ? coù so saùnh caùch ghi nhôù ,thuoäc ). cô caáu khoâng ? ñeà baøi coù löu yù , chuù b> Caên cöù vaøo baûng soá lieäu ñaõ cho giaûi , chuù thích gì khoâng ?…v...v... ,trong baûng soá lieäu ñaõ theå hieän teân  Söï keát hôïp ñoàng thôøi caû 3 ñaïi löôïng ,bao nhieâu ñaïi löôïng , giaù caên cöù treân cho pheùp chuùng ta xaùc trò tuyeät ñoái hay töông ñoái ,thôøi gian ñònh moät caùch nhanh choùng vaø chính -bao nhieâu naêm , caùc soá lieäu cuï theå xaùc .Vieäc ghi nhôù laø quan troïng nhö theá naøo….v...v... nhöng caùi quan troïng hôn laø vöøa keát c> Caên cöù vaøo yeâu caàu cuï theå cuûa ñeà hôïp vöøa loaïi boû daàn caùc loaïi ,daïng ( phaàn chöõ vieát ) ñeå xem yeâu caàu gì ? bieåu ñoà khoâng thích hôïp ñeå choïn coù theå hieän söï bieán thieân khoâng ? loaïi, daïng bieåu ñoà ñuùng . Taêng , giaûm nhö theá naøo ? thôøi gian : Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn loaïi vaø daïng bieåu ñoà : Ví duï 1 : Cho baûng soá lieäu sau: Baûng cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc (% GDP tính theo giaù hieän haønh ) : NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 Khu vöïc saûn xuaát 1985 1990 1995 Noâng-Laâm-Ngö 40,2 38,7 27,2 Coâng nghieäp-xaây döïng 27,3 22,7 28,8 Dòch vuï 32,5 38,6 44,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc qua moät soá naêm treân Ví duï 2 :Cho baûng soá lieäu sau : Baûng toång saûn phaåm trong nöôùc phaân theo ngaønh kinh teá (%) : Khu vöïc saûn xuaát 1985 1989 1990 1995 1996 1997 1998 Noâng-Laâm-Ngö 40,2 42,1 38,7 27,2 27,2 26,2 25,8 Coâng nghieäp-xaây döïng 27,3 22,9 22,7 28,8 30,7 31,2 32,5 Dòch vuï 32,5 35,0 38,6 44,0 42,1 42,6 41,7 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå thì bieåu ñoà coät khoâng chæ theå hieän 3 hieän cô caáu toång saûn phaåm trong nöôùc coät choàng trong thôøi gian 3 naêm cuûa 1 töø 1985 -1998 loaïi ñaïi löôïng…Neân ôû ñaây bieåu ñoà Ví duï 1 ta choïn bieåu ñoà hình troøn : hình troøn laø hôïp lí nhaát . 3 hình troøn theå hieän 3 naêm ÔÛ ví duï 2, ta laïi choïn bieåu ñoà 1985/1990/1995 ,ñaët ngang nhau, baùn mieàn , chöù khoâng phaûi bieåu ñoà troøn… kính 3 hình troøn khaùc nhau . Lí do Tröôùc heát bieåu ñoà troøn khoâng theå choïn : theå hieän cô caáu cuûa moät toång hieän nhieàu naêm, khoâng theå hieän ñöôïc theå qua 3 naêm, soá lieäu %, coù 3 loaïi ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa cô caáu toång bieåu ñoà theå hieän cô caáu (hình coät saûn phaåm qua nhieàu naêm; bieåu ñoà ,hình troøn ,mieàn ),bieåu ñoà mieàn khoâng mieàn vöøa theå hieän ñöôïc cô caáu toång hôïp lí ,vì khoâng yeâu caàu theå hieän saûn phaåm trong töøng naêm laïi vöøa theå ñoäng thaùi phaùt trieån, maët khaùc bieåu hieän ñoäng thaùi phaùt trieån cuûa toång saûn ñoà mieàn khoâng theå veõ ñöôïc ôû soá lieäu phaåm qua thôøi gian, vöøa ñuùng vôùi thôøi gian chæ coù 3 naêm (4 naêm trôû leân) baûng soá lieäu laïi vöøa phuø hôïp vôùi yeâu ,chæ coøn bieåu ñoà coät vaø bieåu ñoà troøn caàu cuûa ñeà baøi . Ví duï 3 : Cho baûng soá lieäu sau : Baûng caùn caân xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam thôøi kyø1989 -1999 (Trieäu Ruùp - Ñoâ la) : ( Sgk Ñòa lí lôùp 12 -trang 51 ) : Naêm 1989 1990 1992 1995 Toång Xuaát khaåu soá 4511,8 1946,0 5156,4 2404,0 5121,4 2580,2 13604,3 5448,9 Nhaäp khaåu 2565,8 2725,4 2540,7 8155,4 NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG Caùn caân xuaát nhaäp khaåu - 619,8 - 384,4 + 40,0 - 2706,5 BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 1999 23162,0 11540,0 11622,0 - 82,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát bieåu hieän caùc giaù trò toång soá , xuaát khaåu ,nhaäp khaåu vaøo caùc naêm 1989 -1990 -1992 -1995 vaø 1999 . Ví duï 4 : Cho baûng soá lieäu sau : Baûng toång trò giaù xuaát ,nhaäp khaåu Vieät Nam thôøi kyø 1985 -2000 (Trieäu Ruùp - Ñoâ la ) : ( Taäp baûn ñoà Ñòa lí lôùp 12 - trang 21 ) : Naêm Toång soá Xuaát khaåu Nhaäp khaåu 1985 2555,9 698,5 1857,4 1988 3795,0 1038,0 2757,0 1990 5156,4 2404,0 2752,4 1992 5121,4 2580,7 2540,7 1994 9880,1 4054,3 5825,8 1996 18399,5 7255,9 11143,6 1998 20859,9 9360,3 11499,6 1999 23162,0 11540,0 11622,0 2000 29508,0 14308,0 15200,0 Veõ bieåu ñoà thích hôïp nhaát theå hieän söï thay ñoåi giaù trò xuaát , nhaäp khaåu thôøi kyø 1985 -2000 ôû nöôùc ta . Ví duï 3 ta choïn bieåu ñoà coät nhoùm caàu cuûa ñeà baøi, caùc loaïi khaùc khoâng ( Toång soá + xuaát + nhaäp cuûa töøng thích hôïp .Neáu choïn bieåu ñoà coät naêm ) laø thích hôïp nhaát vì coù 3 ñaïi nhoùm thì laïi khoâng thích hôïp vôùi yeâu löôïng , giaù trò tuyeät ñoái ,muoán so saùnh caàu cuûa ñeà baøi . töông quan ñoä lôùn qua töøng naêm  Löu yù : qua 4 ví duï so saùnh ôû (1989/1990/1992/1995/1999) ,vöøa phuø treân vaø treân thöïc teá , coù theå baûng soá hôïp vôùi baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp lieäu -vôùi caùc döõ lieäu trong baûng gaàn vôùi yeâu caàu cuûa ñeà baøi . gioáng nhau ,thì ta phaûi chuù yù so saùnh ÔÛ ví duï 4 ta choïn loaïi bieåu ñoà ñaëc ñieåm caùc loaïi , daïng bieåu ñoà ; mieàn laø ñuùng nhaát vì noù theå hieän caû chuù yù nhieàu ñeán phaàn chöõ vieát š yeâu cô caáu xuaát ,nhaäp trong toång giaù trò caàu cuûa ñeà baøi, caùch ghi soá thôøi gian ( xuaát nhaäp khaåu vaø söï thay ñoåi cuûa naêm ) töø ñoù loaïi boû daàn caùc loaïi toång giaù trò naøy qua thôøi gian (töø khoâng thích hôïp ñeå choïn loaïi ,daïng 1985 ñeán 2000 ) ; vöøa phuø hôïp vôùi bieåu ñoà ñuùng baûng soá lieäu vaø vöøa phuø hôïp vôùi yeâu 2.3. Caùch thöïc hieän nhanh vieäc veõ caùc loaïi bieåu ñoà : nhaát ( trong baûng soá lieäu ) ôû phaàn 1 . Bieåu ñoà ñöôøng ( ñoà thò ) :  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,xaùc cuoái cuûa truïc ,sau ñoù chia caùc giaù trò ñònh tæ leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø chaün (10/20/30/40; hoaëc giaáy veõ, treân truïc tung ghi giaù trò nhoû 50/100/150/200) .Treân truïc hoaønh ghi nhaát (0) ôû goùc toïa ñoä , ghi giaù trò lôùn soá naêm ñaàu tieân ôû goùc toïa ñoä , naêm NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 cuoái trong baûng soá lieäu ôû phaàn cuoái cuûa truïc ,sau ñoù chia khoaûng caùch naêm töông öùng .  Caên cöù vaøo soá lieäu cuûa töøng naêm töông öùng laàn löôït duøng caùc daáu chaám ghi nhôù ,sau ñoù gaïch noái caùc daáu chaám laïi vôùi nhau ñeå taïo thaønh ñöôøng . 2 .Bieåu ñoà coät:  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc , xaùc ñònh tæ leä thích hôïp vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ ,sau ñoù chia treân truïc tung ,truïc hoaønh töông töï nhö bieåu ñoà ñöôøng .  Bieåu ñoà coät ñôn ( chia vaø khoâng chia khoaûng caùch naêm ) , coät nhoùm khoâng chia khoaûng caùch naêm ,bieåu ñoà coät choàng khoâng chia khoaûng caùch naêm ; coù theå khoâng duøng heä truïc toïa ñoä .  Sau khi ñaõ chia treân 2 truïc xong , caên cöù vaøo soá lieäu trong baûng soá lieäu cuûa töøng naêm töông öùng laàn löôït duøng caùc daáu chaám ghi nhôù ,sau ñoù duøng caùc daáu chaám cuûa caùc naêm laøm trung ñieåm cuûa caùc ñoaïn thaúng ñeå ñònh kích thöôùc cuûa caùc coät ( kích thöôùc caùc coät baèng nhau š thích hôïp nhaát laø 1 oâ li giaáy vôû ) . 3 . Bieåu ñoà troøn :  Môû khaåu ñoä com -pa choïn (r) baùn kính ñeå xaùc ñònh tæ leä cuûa hình troøn sao cho töông öùng vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ ,sau ñoù keû ñöôøng baùn kính qui ñònh ôû tia 12 h (giôø) - treân maët ñoàng hoà giaây ) .  Caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ ñöôïc chuyeån ñoåi ,xöû lí ( soá lieäu thoâ  soá töông ñoái %  soá ñoä (0) - soá ño löôïng giaùc ,sau ñoù laàn löôït veõ : ñaïi löôïng naøo coù giaù trò lôùn veõ tröôùc ,ñaïi löôïng naøo coù giaù trò nhoû veõ sau (veõ laàn löôït theo chieàu quay cuûa kim ñoàng hoà ) .  Ñaët 0(0) cuûa thöôùc ño ñoä vaøo ñöôøng (r) caên cöù vaøo soá ñoä cuûa ñaïi löôïng ñaàu tieân treân thöôùc ño ñoä chaám ngoaøi ñöôøng troøn ñeå ghi nhôù, sau ñoù noái chaám vaøo taâm cuûa ñöôøng troøn.Dòch chuyeån thöôùc ño ñoä ñeán ñöôøng vöøa veõ ñeå veõ tieáp cho ñaïi löôïng thöù 2 , töông töï cho ñaïi löôïng thöù 3 ,thöù 4… 4 . Bieåu ñoà keát hôïp ( coät + ñöôøng ) :  Veõ heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ,veõ 2 truïc tung vaø chia treân 2 truïc töông töï nhö bieåu ñoà ñoà thò,chia khoaûng caùch naêm treân truïc hoaønh, chia giaù trò treân truïc tung cho ñaïi löôïng coät vaø ñaïi löôïng ñöôøng vôùi caùc ñôn vò khaùc nhau: ví duï giaù trò coät coù ñôn vò laø 10 ,thì giaù trò ñöôøng coù ñôn vò laø 5 ( nhö vaäy coät vaø ñöôøng seõ coù söï keát hôïp vôùi nhau ) .  Caên cöù vaøo soá lieäu trong baûng ,veõ giaù trò - coät tröôùc, giaù trò - ñöôøng sau, caùch veõ töông töï nhö caùch veõ bieåu ñoà coät vaø veõ bieåu ñoà ñöôøng . 5 . Bieåu ñoà mieàn :  Veõ 1 hình chöõ nhaät naèm ngang ( caïnh chieàu doïc = 4, caïnh chieàu ngang = 6 ) , xaùc ñònh tæ leä töông öùng vôùi tæ leä cuûa tôø giaáy veõ , chia 0 % ôû goác toïa ñoä,100 % ôû cuoái truïc tung; chia naêm ñaàu tieân ôû goác toïa ñoä , naêm cuoái cuøng ôû cuoái truïc hoaønh ,chia khoaûng caùch naêm töø naêm ñaàu ñeán naêm cuoái .  Caên cöù vaøo soá lieäu % ñaõ cho hoaëc soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi töø soá lieäu thoâ sang soá % ,laàn löôït veõ ñaïi löôïng thöù 1 töø döôùi leân ,sau ñoù veõ ñaïi löôïng thöù 3 NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG BIEÄN PHAÙP HÖÔÙNG DAÃN KYÕ NAÊNG VEÕ CAÙC LOAÏI VAØ DAÏNG BIEÅU ÑOÀ CÔ BAÛN TRONG CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA LÍ LÔÙP 12 Mar. 31 töø treân xuoáng (cô caáu coù 3 thaønh phaàn ), ( cô caáu coù 4 thaønh phaàn , veõ laàn löôït ñaïi löôïng thöù 1,thöù 2 töø döôùi leân , ñaïi löôïng thöù 4 töø treân xuoáng ) .Caùch veõ caùc giaù trò cuûa töøng ñaïi löôïng qua caùc naêm töông töï nhö caùch veõ ñoái vôùi bieåu ñoà ñöôøng duøng caùc chaám ghi nhôù sau ñoù noái caùc chaám laïi vôùi nhau ) . 2.4. Hoaøn thieän moät bieåu ñoà :  Moãi moät bieåu ñoà thoâng thöôøng goàm coù 3 phaàn : - Teân cuûa bieåu ñoà. - Phaàn thöïc hieän veõ . - Chuù giaûi cho bieåu ñoà.  Teân cuûa bieåu ñoà thöôøng naèm treân bieåu ñoà ,vieát chöõ in ñöùng, vieát 2 doøng, doøng ñaàu tieân ghi noäi dung cuûa bieåu ñoà vaø ñòa ñieåm ( phaïm vi khoâng gian ); doøng thöù 2 ghi thôøi gian. Löu yù neân ghi ngaén goïn, chính giöõa bieåu ñoà . Ví duï : BIEÅU ÑOÀ - GIA TAÊNG DAÂN SOÁ - VIEÄT NAM ( 1930 - 1998 ) - “Gia taêng daân soá” : laø : noäi dung theå hieän cuûa bieåu ñoà - “ Vieät Nam “ : laø : ñòa ñieåm (phaïm vi khoâng gian ) - “1930 - 1998 “ : laø : thôøi gian .  Phaàn thöïc hieän veõ, yeâu caàu thöïc hieän ñaày ñuû caùc noäi dung sau : - Ñoái vôùi bieåu ñoà ñoà thò ,treân truïc tung ghi : teân ñaïi löôïng ( Soá daân , saûn löôïng luùa ,bình quaân saûn löôïng luùa, dieän tích ,……… ñôn vò tính (trieäu ngöôøi ,trieäu taán,kg/ng, nghìn ha, …).Treân truïc hoaønh ghi ñôn vò naêm ,vôùi ñaày ñuû caùc naêm ( coù chia khoaûng caùch naêm ). Treân ñöôøng ñoà thò ,öùng vôùi caùc naêm , ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng ( coù theå laø soá % hoaëc laø soá tuyeät ñoái tuyø theo soá lieäu ñaõ cho ) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà coät ,treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò ; treân ñaàu moãi coät ghi caùc trò soá cuûa ñaïi löôïng (soá tuyeät ñoái hoaëc soá %) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà hình troøn ,trong moãi dieän tích hình reõ quaït ,ghi caùc trò soá cho töøng ñaïi löôïng theo giaù trò % ; ví duï : 56 %, 32% , 27 % …Ghi soá chæ thôøi gian (naêm) xuoáng döôùi hình troøn . - Ñoái vôùi bieåu ñoà keát hôïp ,ta laøm töông töï nhö ñoái vôùi bieåu ñoà - ñoà thò vaø bieåu ñoà coät ( chuù yù ghi caû 2 trò soá cho 2 ñaïi löôïng laø ñöôøng vaø coät ) . - Ñoái vôùi bieåu ñoà mieàn ,treân truïc tung vaø truïc hoaønh ghi töông töï nhö bieåu ñoà - ñoà thò ,trong bieåu ñoà mieàn treân caùc ñöôøng - ñoà thò ta ghi caùc trò soá ( giaù trò %) cho taát caû caùc ñaïi löôïng NGUYỄN PHƯỚC TÂM- TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG  Phaàn chuù giaûi cho bieåu ñoà ,yeâu caàu thöïc hieän nhö sau : - Ñuùng quy ñònh cho töøng loaïi bieåu ñoà : Ví duï : +/ : bieåu ñoà ñöôøng . +/ : bieåu ñoà troøn . +/ : bieåu ñoà coät . +/ ñöôøng ) . +/ : bieåu ñoà keát hôïp ( coät + : bieåu ñoà mieàn . - Coù bao nhieâu ñaïi löôïng thì coù baáy nhieâu kí hieäu töông öùng , caùc kí hieäu phaûi baèng nhau veà kích thöôùc , ñöôïc saép xeáp thöù töï töø treân xuoáng döôùi thaúng haøng vôùi nhau . - Caùc kí hieäu luoân luoân coù chöõ vieát ñi keøm ñeå laøm roõ kí hieäu ; ví duï : : saûn löôïng löông thöïc qua caùc naêm . : soá daân qua caùc naêm . - Caùc kí hieäu caàn söû duïng maøu saéc hoaëc gaïch neàn ñeå phaân bieät caùc ñaïi löôïng khaùc nhau ,caùc kí hieäu ôû baûng chuù giaûi phaûi töông öùng vôùi kí hieäu theå hieän trong bieåu ñoà . : Caùc ví duï minh hoïa cuï theå cho vieäc choïn - veõ caùc loaïi vaø daïng bieåu ñoà trong chöông trình SGK ñòa lí lôùp 12 BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 24 * Xaùc ñònh : daïng bieåu ñoà coät ñôn : so saùnh 1 ñaïi löôïng ( tæ leä ngöôøi bieát ñoïc - bieát vieát ) cuûa caùc thaønh phaàn ( Vieät Nam, Trung Quoác, Inñoâneâxia,....) trong 1 naêm ( 1999 ) * Caùch veõ : - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) - Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò 100% ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia 10 khoaûng caùch ñeàu nhau, 1 khoaûng caùch = 10% ( ghi tæ leä ñaõ chia beân traùi truïc doïc ). - Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang : chia 6 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½ khoaûng caùch = 1 coät = 1 quoác gia ( ghi teân quoác gia ôû beân döôùi truïc ngang ). - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ) - Choïn kí hieäu cho coät ( 1 ñaïi löôïng neân cuøng 1 loaïi kí hieäu ) - Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà ( theo quy ñònh ) BIEÅU ÑOÀ TÆ LEÄ BIEÁT ÑOÏC - BIEÁT VIEÁT CUÛA VIEÄT NAM VÔÙI MOÄT SOÁ NÖÔÙC ( 1999 ) 100 92 82.9 85 91.4 85.7 80 53.5 60 40 20 0 VIEÄT NAM T.QUOÁC BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 53 INÑO MALAI AÁN ÑOÄ XINGAPO * Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà coät nhoùm so saùnh 3 ñaïi löôïng ( toång soá, soá xuaát, soá nhaäp khaåu ) qua caùc naêm ( 1989,1990,1992,1995,1999 ) * Caùch veõ : - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) - Chia giaù trò ôû truïc tung ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia 12 khoaûng caùch, 1 khoaûng caùch = 2000 ( ghi tæ leä ñaõ chia beân traùi truïc doïc ). - Chia ñeàu khoaûng caùch ôû truïc ngang : chia 5 khoaûng caùch ñeàu nhau, ½ khoaûng caùch = 3 coät = 1 1 naêm ( ghi soá naêm ôû beân döôùi truïc ngang ). - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) - Choïn kí hieäu cho coät ( 3 ñaïi löôïng neân duøng 3 loaïi kí hieäu ñeå phaân bieät ) - Vieát teân vaø laäp chuù giaûi cho bieåu ñoà ( theo quy ñònh ) BIEÅU ÑOÀ GIAÙ TRÒ TOÅNG SOÁ - XUAÁT KHAÅU - NHAÄP KHAÅU VIEÄT NAM ( 1989/1990/1992/1995/1999 ) 23162 25000 5448.9 8155.4 15000 0 1990 1992 2540.7 2580.2 5121.4 2725.4 5156.4 1989 2404 2565.8 1946 4511.8 10000 5000 11540 11622 13604.3 20000 1995 1999 BAØI TAÄP III - SGK - TRANG 62 * Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm * giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho hoïc sinh. BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 40 * Xaùc ñònh daïng bieåu ñoà keát hôïp giöõa coät vaø ñöôøng .Veõ 2 ñaïi löôïng khaùc nhau treân cuøng moät bieåu ñoà ( dieän tích, saûn löôïng ) * Caùch veõ : - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vuoâng goùc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) - Chia giaù trò ôû truïc tung beân traùi : 8 khoaûng caùch = 400.000 ha theå hieän dieän tích ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ).Chia giaù trò ôû BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 68 * Hoïc sinh laøm töông töï theo caùc böôùc veõ bieåu ñoà coät nhoùm. * giaùo vieân kieåm tra vaø chænh söûa cho hoïc sinh. truïc tung beân phaûi : 9 khoaûng caùch = 450.000 taán theå hieän saûn löôïng ( giaù trò 0 ôû goác toïa ñoä, giaù trò lôùn nhaát trong baûng vaø laøm troøn soá ôû gaàn cuoái truïc doïc ). Chia 2 ñaïi löôïng naøy cheânh nhau ( ñaïi löôïng laø ñöôøng coù giaù trò nhoû hôn ) - Khoaûng caùch cuûa coät ñaàu tieân vaø coät cuoái cuøng caùch truïc tung laø 1 cm . - Veõ chieàu cao cuûa caùc coät theo thöù töï soá lieäu ñaõ cho ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) - Veõ caùc giaù trò ñöôøng theo ñieåm giöõa cuûa caùc coät ( veõ theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ) BIEÅU ÑOÀ DIEÃN BIEÁN DIEÄN TÍCH VAØ SAÛN LÖÔÏNG CAØ PHE VIEÄT NAM ( 1980-1998 ) BAØI TAÄP IV - SGK - TRANG 35 * Xaùc ñònh : bieåu ñoà daïng 3 ñöôøng theå hieän ñoäng thaùi phaùt trieån ( söï gia taêng daân soá - saûn löôïng luùa - saûn löôïng luùa bình quaân treân ñaàu ngöôøi ) qua thôøi gan ( 1981 - 1999 ) * Caùch veõ : - Xöû lí soá lieäu : + Tính saûn löôïng luùa bình quaân / ngöôøi Coâng thöùc tính : saûn löôïng : soá daân x 1.000 ( kg / ngöôøi ) + Tính tæ leä phaàn traêm ( laáy naêm goác 1981 = 100% ) : chuyeån 3 ñaïi löôïng sang soá % . - Xaùc ñònh tæ leä cuûa heä truïc toïa ñoä vaø chia treân 2 truïc ( chieàu doïc vaø chieàu ngang heát tôø giaáy thi ) + Troïc doïc : chia tæ leä % , chia 6 khoaûng caùch ñeàu nhau : 1 khoaûng caùch = 50% X 6 = 300 % . + Truïc ngang chia khoaûng caùch naêm . - Veõ : xaùc ñònh ñieåm moác xuaát phaùt cuûa 3 ñöôøng taïi naêm 1981=100%, sau ñoù caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ chuyeån ñoåi sang soá % laàn löôït veõ cho ñaïi löôïng soá daân , ñeán saûn löôïng luùa vaø saûn löôïng luùa / ngöôøi. - Choïn kí hieäu cho 3 ñöôøng khaùc nhau ( 3 ñaïi löôïng khaùc nhau ) - Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ). BAØI TAÄP III - SGK TRANG 50 * Xaùc ñònh bieåu ñoà hình troøn bieåu hieän cô caáu thaønh phaàn ( khoái löôïng haøng hoaù phaân theo loaïi hình vaän chuyeån ) qua 3 naêm . * Caùch veõ : - Xöû lí soá lieäu : chuyeån töø soá % sang soá ñoä ( 100% = 360 o š 1% = 3.6 o ) Naêm Ñöôøng saét Ñöôøng oâ toâ Ñöôøng soâng Ñöôøng bieån o o o 1989 20.2 195.8 109.8 34.2o 1995 18.4o 232.2o 83.5o 25.9o 1999 14.8o 233.6o 78.5o 33.1o - Veõ 3 bieåu ñoà hình troøn cho 3 naêm ( maëc ñònh vôùi 3 baùn kính khaùc nhau : 1989<1995<1999 : neáu coù giaù trò toång soá laø soá tuyeät ñoái thì phaûi söû duïng coâng thöùc tính baùn kính : S= n.r2 ) - Veõ 3 hình troøn ñaët ngang nhau ,ñöôøng r chuaån ôû truïc ñöùng qua taâm ñöôøng troøn ( tia 12 giôø ) - Caên cöù vaøo soá ñoä laàn löôït veõ caùc giaù trò lôùn tröôùc, nhoû sau, veõ theo chieàu quay cuûa kim ñoàng hoà ( söû duïng thöôùc ño ñoä ). - Ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo quy ñònh ôû muïc 2.3 ). BIEÅU ÑOÀ KHOÁI LÖÔÏNG HAØNG HOÙA VAÄN CHUYEÅN CUÛA CAÙC LOAÏI HÌNH ( 1989/1995/1999 ) BAØI TẬP III – SGK – TRANG 28 * Xaùc ñònh : loaïi bieåu ñoà mieàn theå hieän cô caáu thaønh phaàn cuûa 1 toång theå vaø söï thay ñoåi cuûa toång theå ñoù qua caùc naêm ( 1985-1998 ) * Caùch veõ : - Veõ khung bieåu ñoà hình chöõ nhaät coù caïnh chieàu doïc laø 4 phaàn, caïnh chieàu ngang laø 6 phaàn . - Chia tæ leä : + Caïnh ñöùng chia 10 khoaûng caùch ñeàu nhau, 1 khoaûng caùch = 10% + Caïnh ngang chia tæ leä khoûang caùch naêm , naêm ñaàu naèm ôû goác toïa ñoä, naêm cuoùi naèm ôû cuoái cuûa truïc . - Caên cöù vaøo soá lieäu ñaõ cho laàn löôït veõ cô caáu thöù nhaát töø döôùi leân cô caáu thöù hai töø treân xuoáng. - Hoaøn thieän bieåu ñoà, ghi teân vaø laäp baûng chuù giaûi ( theo qui ñònh ôû muïc 2.3 ) PHAÀN III : 1/KEÁT LUAÄN: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ : Vieäc reøn luyeän kæ naêng ñòa lí cho hoïc sinh laø moät vieäc laøm raát caàn thieát. Ñoù laø moät quùa trình laâu daøi caàn coù söï hôïp taùc tích cöïc cuûa caû giaùo vieân vaø hoïc sinh, tuy nhieân vieäc taän duïng thôøi gian trong moät tieát hoïc, moät tieát thöïc haønh treân lôùp ñeå boài döôõng cho H/S nhöõng kæ naêng naøy laø nhieäm vuï cuûa giaùo vieân.Vôùi muïc ñích naøy vaø trong khuoân khoå cuûa ñeà taøi naøy chaéc chaén seõ khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc heát nhöõng yeâu caàu, mong muoán cuûa quyù thaày coâ giaùo vaø hoïc sinh; tuy nhieân phaàn naøo cuõng môû ra nhöõng höôùng, nhöõng gôïi yù caàn thieát ñeå chuùng ta tieáp tuïc hoaøn thieän theâm phaàn kæ naêng ñòa lí naøy . Noäi dung ñeà taøi khoâng lôùn, tuy nhieân noù ñeà caäp ñeán nhieàu kæ naêng cuûa vieäc hoaøn thaønh veõ caùc loaïi, daïng bieåu ñoà ñòa lí; töø ñaëc ñieåm, caùch choïn, caùch thöïc hieän veõ nhanh ,phaàn hoaøn thieän 1 bieåu ñoà, caùc ví duï minh hoïa…, ( coù ví duï cuûa Saùch giaùo khoa, coù ví duï chæ mang tính chaát minh hoïa ), cho neân phaàn hình veõ minh hoïa chöa thaät hoaøn chænh…,noäi dung baøi vieát coù theå chöa thaät ñaày ñuû ...Taát caû nhöõng ñieàu naøy mong quyù thaày coâ giaùo ñoùng goùp yù kieán ñeå ñeà taøi hoaøn chænh hôn . 2/KIEÁN NGHÒ: * Ñoái vôùi caùc giaùo vieân giaûng daïy khoái lôùp 12, caàn taïo moïi ñieàu kieän veà thôøi gian ôû treân lôùp ñeå höôùng daãn cho hoïc sinh caùc kyõ naêng caàn thieát veà choïn-veõhoaøn thieän 1 loaïi hoaëc daïng bieåu ñoà. * Ñoái vôùi caùc giaùo vieân giaûng daïy ôû caùc khoái lôùp 10,11 caàn thöïc hieän toát hôn caùc loaïi baøi thöïc haønh ñòa lí-nhaát laø kyõ naêng löïa choïn-veõ vaø hoaøn thieän moät bieåu ñoà. Raát chaân thaønh caùm ôn ! TÀI LIỆU THAM KHẢO *Saùch giaùo khoa ñòa lí lôùp 12-NXB Giaùo duïc naêm 2005. *Caùc baøi taäp thöïc haønh ñòa lí lôùp 12-NXB Giaùo duïc naêm 2005. *Taäp baûn ñoà-baøi taäp thöïc haønh ñòa lí Ñòa lí lôùp 12. Coâng ty baûn ñoà tranh aûnh giaùo khoa.Boä Giaùo duïc-Ñaøo taïo. *Tuyeån choïn nhöõng baøi oân luyeän thöïc haønh kyõ naêng ñòa lí –NXB Giaùo duïc(Ñoã Ngoïc Tieán-Phí Coâng Vieät: chuû bieân) ---------------***----------------- SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG TỔ : SỬ-ĐỊA–CÔNG DÂN Đề tài sáng kiến kinh nghiệm BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12 Năm học 2011 - 2012  Người thực hiện : NGUYỄN PHƯỚC TÂM Giáo viên Trường THPT Hồng Bàng SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI ĐƠN VỊ :TRƯỜNG THPT HỒNG BÀNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN KĨ NĂNG VẼ CÁC LOẠI BIỂU ĐỒ CƠ BẢN TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 12 Người thực hiện:Nguyễn Phước Tâm Lĩnh vực nghiên cứu:Phương pháp dạy học bộ môn địa lí Năm học 2011-2012 SƠ LƯỢC LÍ LỊCH KHOA HỌC I.THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1.Nguyễn Phước Tâm 2.Ngày tháng năm sinh:28/8/1981 3.Nam/nữ:Nam 4.Địa chỉ:Xuân Trường –Xuân lộc –Đồng nai 5.Điện thoại:0907708873 6.Chức vụ:Giáo viên II.TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO -Học vị:cử nhân địa lí -Năm nhận bằng:2005 -Chuyên ngành đào tạo:địa lí III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC -Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm:giảng dạy môn địa lí -Số năm có kinh nghiệm:7 năm -Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: +sử dụng sơ đồ trong dạy học địa lí +Hướng dẫn kĩ năng vẽ biểu đồ