Tài liệu Skkn xây dựng nề nếp kỷ cường học đường và tổ chức các hoạt động phong trào thiếu nhi định hướng sinh hoạt tự quản

Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo LIÊN I TR I TNTP H CH MINH NG TRUNG H C C S LAO B O =====*****===== TÊN S NG KI N KINH NGHI M NG I TH C HI N: TR N NG C NH GI O VIÊN TPT TR NG THCS LAO B O Trang 1 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo TH NG 3 N M 2010 MỤC LỤC TT NỘI DUNG Trang 1. MỤC LỤC 1 2. I. ĐẶT VẤN ĐỀ 2 3. 1. Lý do chọn sáng kiến 2 4. 2. Mục đích nghiên cứu 3 5. 3. Đối tượng nghiên cứu 3 6. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu 3 7. 5. Phương pháp nghiên cứu 3 8. a. Phương pháp lý luận 3 9. b. Phương pháp quan sát 3 10. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 11. 1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu 3 12. 2. Về mặt thực tiễn 4 13. 3. Thực trạng 4 14. a. Thuận lợi 4 15. b. Khó khăn 5 16. 4. Một số biện pháp tổ chức thực hiện 6 17. a. Đối với Nhà trường 6 18. b. Nhận thức về vai trò của tổ chức Đoàn – Đội 7 19. c. Tổ chức các hoạt động trong Nhà trường và trên địa bàn dân cư 9 20. d. Công tác phối hợp 11 21. e. Xây dựng và tổ chức các hoạt động nhân đạo 13 22. III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC 13 23. IV. MỘT SỐ BÀI HỌC SINH NGHIỆM 14 24. PHỤ LỤC 17 Trang 2 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo 25. TÀI LIỆU THAM KHẢO 20 I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn sáng kiến: Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai các em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước vì vậy chăm sóc giáo dục và dạy dỗ thiếu niên nhi đồng là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân để các em trở thành con ngoan trò giỏi, công dân tốt có ích cho xã hội đó là nguồn lực của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc và mỗi gia đình. Với mục tiêu trên nhiệm vụ đặt ra cho các trường, các thầy cô giáo cần có những hoạt động giáo dục như thế nào để có được những thế hệ con người có đủ đức đủ tài để đáp ứng cho xã hội và công cuộc xây dựng đất nước. Muốn đạt được điều đó thì đòi hỏi các thầy,cô giáo cần phải giáo dục và đào tạo những thế hệ học sinh phát triển toàn diện có đủ sức khỏe, có trí tuệ có tinh thần yêu nước, sẵn sàng hi sinh cho sự phồn vinh của dân tộc chính nghĩa vụ lớn lao đó đòi hỏi các nhà trường phải quan tâm sâu sắc đến các mặt giáo dục trong đó một mảng hoạt động không thể tách rời trong Nhà trường đó là hoạt động Đội, hoạt động Đội rất đa dạng và phong phú xong một hoạt hoạt động rất đáng được quan tâm và rất phù hợp với các đối tượng học sinh THCS. Đi đôi với chất lượng, kết quả học tập, công tác xây dựng nề nếp và tổ chức các hoạt động định hướng cho các em học sinh từng bước tự quản trong sinh hoạt là một trong những nhiệm vụ trọng yếu hàng đầu của người giáo viên phụ trách Đội . Thực tế, nếu học sinh không có nề nếp thì việc giáo dục và dạy học trên lớp sẽ không đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên việc hình thành cho các em nề nếp tốt ở các mặt là một điều khó thực hiện đối với giáo viên phụ trách Đội. Với tình hình xã hội hội hiện nay, một số giáo viên đến trường chỉ quan tâm nhiều đến việc dạy, chưa thực sự quan tâm đến việc hình thành nề nếp và tìm hiểu tình cảm cuộc sống của các em … Vậy để Trang 3 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo nề nếp học tập và tổ chức các hoạt động theo định hướng sinh hoạt tự quản tốt cho học sinh chúng ta phải làm như thế nào cho có hiệu quả? 2. Mục đích nghiên cứu: Đánh giá được thực trạng của công tác xây dựng nề nếp học tập và định hướng sinh hoạt tự quản ở trường THCS, thông qua đó đề ra biện pháp giáo dục, tổ chức các hoạt động một cách có hiệu quả giúp cho các em trở thành những người tốt trong xã hội. 3. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu về học sinh ở trường THCS Lao Bảo 4. Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu một số vấn đề về sơ sở lý luận giáo dục và tổ chức các hoạt động, phân tích nguyên nhân, tìm ra những yếu tố liên quan để từ đó đề ra biện pháp giáo dục và tổ chức các hoạt động phù hợp trong giai đoạn hiện nay. 5. Phương pháp nghiên cứu: a. Phương pháp lý luận: Trên cơ sở những kiến thức về tâm lý, giáo dục học và những quan điểm đường lối của Đảng, các văn bản của Bộ giáo dục và Đào tạo về đánh giá xếp loại, khen thưởng và kỷ luật học sinh. b. Phương pháp quan sát : Nhìn nhận và đánh giá thực trạng của công tác giáo dục và tổ chức các hoạt động cho học sinh của Trường THCS Lao Bảo trong năm học 2009-2010. Đưa ra một số biện pháp về việc thực hiện công tác giáo dục và tổ chức các hoạt động cho học sinh của trường trong giai đoạn hiện nay. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh từ khi được thành lập tới nay luôn nhận được sự quan tâm của Đảng và Bác Hồ muôn vàn kính yêu đặc biệt sự dìu dắt tận tình của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Phong trào thiếu nhi cả nước Trang 4 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo ngày càng phát triển mạnh mẽ, tổ chức Đội luôn là nơi hội tụ và có những hoạt động thu hút nhiều bạn nhỏ tham gia cũng chính từ đây đã tạo dựng và giáo dục rèn luyện các thế hệ chủ nhân của đất nước. Trong những năm gần đây nhằm đáp ứng những nhu cầu của sự phát triển trong các em thiếu nhi và để phù hợp với tình hình của đất nước hoạt động của Đội luôn có sự đổi mới và quan tâm sâu sát để giúp các em phát triển một cách toàn diện. Thực tế cho thấy trong tình hình hiện nay hoạt động của Đội không có những hoạt sáng tạo, mới thì sẽ rất dễ gây nhàm chán cho các em, nhưng hoạt động hiện nay không chỉ giúp các em có ý thức rèn luyện để trở thành những người con ngoan trò giỏi mà còn phải giáo dục các em biết tôn trọng và quý trọng người khác và đặc biệt hơn nữa là phải có ý thức sống có trách nhiệm. 2. Về mặt thực tiễn: Hội nhập kinh tế ngoài mặt tích cực nó còn làm phát sinh những vấn đề mà chúng ta cần quan tâm: Bản sắc văn hóa dân tộc bị đe dọa, hội nhập kinh tế quốc tế đưa vào nước ta những sản phẩm đồi trụy, phản nhân văn, reo rắc lối sống tự do tư sản, làm xói mòn những giá trị đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hiện nay một số bộ phận thanh thiếu niên có dấu hiệu sa sút nghiêm trọng về đạo đức, nhu cầu cá nhân phát triển lệch lạc, kém ý thức trong quan hệ cộng đồng, thiếu niềm tin trong cuộc sống, ý chí kém phát triển, không có tính tự chủ dễ bị lôi cuốn vào những việc xấu. 3. Thực trạng a. Thuận lợi: Trường THCS Lao Bảo nằm trên địa bàn vùng núi sát biên giới của một đất nước bạn Lào có nhiều thành tích về Văn hoá - Giáo dục và Trật tự - An toàn xã hội. Trường được thành lập vào 3/8/1992 lúc đầu có 4 lớp và 98 học sinh. Năm học 2009-2010, nhà trường có 24 lớp; 914 học sinh. Trang 5 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Học sinh của trường phần lớn là học sinh thuộc hộ khẩu tại địa bàn Thị Trấn Lao Bảo. Nhìn chung các em chăm ngoan, chịu khó học tập, rèn luyện và tham gia các hoạt động tập thể. Phụ huynh: Khoảng 30% là cán bộ, viên chức nhà nước. Nhà trường được sự quan tâm, ủng hộ của Hội cha mẹ học sinh và Phụ huynh học sinh các lớp. Trường có 56 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Có đủ giáo viên chuyên biệt để dạy các môn năng khiếu tự chọn: Tiếng Anh, Tin học và các môn Nhạc, Thể dục, Mĩ thuật. Giáo viên của trường phần lớn đã tốt nghiệp ĐHSP - CĐSP. Trường có phòng đồ dùng dạy học, phương tiện dạy học hiện đại để giáo viên và học sinh thực hiện Đổi mới phương pháp dạy học như: Video, Cát sét, Máy chiếu hắt, camera, máy chụp phim ... Có các phòng chức năng khác như : Đoàn đội, Y tế , Nghe nhìn, Tin Học, Phòng thực hành, Hội đồng Giáo dục , Thư viện, Thiết bị. b. Khó khăn: Hiện nay vẫn còn một bộ phận thiếu niên chưa được tập hợp, chưa được hướng dẫn tham gia vào các hoạt động do Đội thiếu niên tiền phong, Đoàn thanh niên tổ chức và không ít thiếu niên, nhi đồng bị tác động trước những cám dỗ bởi lối sống thực dụng, văn hóa đồi truỵ...Một số thiếu niên đã không làm chủ được bản thân, sa sút đạo đức, khủng hoảng lối sống đẫn đến học yếu và bỏ học...dẫn vào con đường hư hỏng, trộm cắp, cướp giật... nguyên nhân chủ yếu địa bàn nằm ở khu vực biên giới Việt - Lào, có trung tâm thương mại phát triển về kinh tế và tuyến đường hành lang kinh tế Đông – Tây nên tình hình tội phạm và các tệ nạn trong xã hội tăng nhanh. Mặt khác sự buông lỏng con cái của một số gia đình nên tình hình học sinh hư hỏng và bỏ học ngày càng nhiều. Nhà trường cũng còn phải chịu tác động rất lớn của những tiêu cực ngoài xã hội . Một bộ phận HS cá biệt thường rơi vào con của các gia đình mà bố mẹ sống buông thả, đi lao động làm ăn xa, bố mẹ ly hôn ... tuy là số ít nhưng lại có tác hại không nhỏ trong việc xây dựng nề nếp của nhà trường. Nhiều quán kinh doanh Trang 6 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo điện tử mở ngay tại cổng trường thu hút học sinh lười học ham chơi, dối trá đối với bố mẹ và Thầy cô. Đứng trước tình hình đó, nhà trường luôn phải tìm ra những biện pháp để duy trì kỷ cương học đường. Một trong những biện pháp hữu hiệu nhất đó là việc huy động sức mạnh tổng hợp của mọi thành viên trong nhà trường, của các tổ chức đoàn thể trong trường, phát huy sức mạnh và sự nhiệt tình, sáng tạo của từng giáo viên trong nhà trường, trong đó tổ chức Đoàn – Đội là vai trò nòng cốt. 4. Một số biện pháp tổ chức thực hiện trong năm học 2009-2010: a - Đối với Nhà trường: Phải xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức cho học sinh ngay từ đầu năm học trên cơ sở dựa vào tình hình thực trạng đạo đức của học sinh, tình hình thực tế của địa phương để định ra, nội dung, biện pháp, thời gian, chỉ tiêu cho phù hợp. Phải thường xuyên nắm tình hình tư tưởng đạo đức của học sinh một cách cụ thể bao gồm tình hình có tính chất thường xuyên, lâu dài, phổ biến và những tình hình có tính chất thời sự, cá biệt có thể ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực đối với học sinh. Thực hiện tốt xã hội hóa giáo dục, đầu tư ngân sách để cải tạo cảnh quang sư phạm: trồng cây xanh, hoa kiểng, trang trí các khẩu hiệu, nội quy của từng phòng học và trong khu vực trường, xây dựng cổng rào an toàn cho học sinh. Thường xuyên tổ chức lao động vệ sinh trường lớp, trồng cây xanh… thông qua buổi lao động cần giáo dục đầy đủ mục đích, ý nghĩa công việc cho học sinh, phải có phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị lớp, quy định rõ thời gian và kết quả phải đạt được, phải có kỷ luật, trật tự, không khí tươi vui, biểu dương kịp thời những học sinh tốt, tập thể lớp tốt. Tổ chức họp tham khảo ý kiến hội đồng giáo viên để đưa ra những quy định cụ thể về nội quy nhà trường, nhiệm vụ của học sinh, dựa trên cơ sở điều lệ trường trung học cơ sở của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2007. Trang 7 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Kết hợp với chính quyền địa phương giải tỏa các hàng quán trước cổng trường, các điểm vui chơi giải trí và truy cập internet xung quanh trường theo đúng quy định của ngành chức năng. Tổ chức các phong trào thi đua thường xuyên, liên tục, bảo đảm tính công bằng, trung thực, phù hợp với năng lực và nhu cầu của các em. Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng lớp thành những tập thể vững mạnh, có lực lượng cốt cán làm nòng cốt, làm hạt nhân cơ bản của lớp, là trợ thủ đắc lực cho giáo viên chủ nhiệm. b - Nhận thức về vai trò của tổ chức Đoàn – Đội trong việc xây dựng, duy trì nề nếp của nhà trường. Nâng cao nhận thức và kiến thức cho cán bộ, đoàn viên thanh niên, các lực lượng xã hội về công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu nhi và xây dựng Đội TNTP Hồ Chí Minh. Trước áp lực của kinh tế thị trường, thời đại khoa học kỹ thuật phát triển, người giáo viên – phụ trách Đội càng phải khẳng định phẩm chất, đạo đức của mình, đây là yếu tố quyết định trong quá trình công tác, giáo dục thiếu nhi. Bởi, để tổ chức Đội lớn mạnh luôn là một tổ chức chính trị - xã hội đúng nghĩa, để các em đội viên xứng đáng là một “thế hệ cách mạng" của Đảng, người phụ trách phải tự hoàn thiện về nhiều mặt. Hơn hết là nắm vững chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, luôn tin tưởng vào con đường của Đảng đã chọn. Từ đó, xác định mục tiêu, định hướng cho các em thiếu nhi phấn đấu trở thành con người xã hội chủ nghĩa. Lòng yêu trẻ và thích làm việc với trẻ là một yếu tố không thể thiếu đối với một người làm công tác phụ trách Đội. Vì chỉ khi nào bạn yêu trẻ, thích trẻ thì mới có thể hòa nhập cùng vui chơi, cùng sinh hoạt với trẻ. Phải hiểu trẻ đang cần gì và làm thế nào để trẻ tôn trọng, tin tưởng là điều hết sức quan trọng. Người giáo viên phụ trách Đội phải yêu thương, quan tâm, chăm sóc, chia sẻ với các em thật sự, tạo cho mình trở nên là hình tượng, một chỗ dựa tinh thần cho các em. Sự gần Trang 8 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo gũi, quí trọng sẽ giúp cho các em có ý thức sâu sắc về lối sống và mục đích của bản thân. Yếu tố cao đẹp của người giáo viên phụ trách Đội là lòng nhiệt tình, sự say mê với công tác Đội và công tác xã hội. Nó sẽ là tiền đề giúp cho hiệu quả công việc của người phụ trách cao hơn. Sự nhiệt tình, say mê công việc sẽ kích thích người giáo viên phụ trách đi sâu tìm tòi, nghiên cứu, chuyên sâu công việc, từ đó, sẽ làm cho người phụ trách càng thêm yêu trẻ và sự sáng tạo cũng sẽ được hình thành. Sáng tạo là yếu tố cần thiết trong điều kiện hiện nay đối với người phụ trách. Đổi mới lư duy, cách đánh giá một sự việc, sự vật của trẻ sẽ làm cho trẻ thêm cảm hứng khi tham gia các hoạt động là việc người phụ trách nên làm. Ngày nay, nhu cầu của trẻ rất cao, trẻ muốn tạo niềm tin cho mọi người bằng cách luôn tự khẳng định mình. Vì vậy các trò chơi ngoài việc giúp trẻ giải trí, còn phải mang tính giáo dục cao. Phải thường xuyên đổi mới về hình thức lẫn nội dung, phương pháp cách thức tổ chức để phát hiện năng khiếu của các em, từ đó có hướng bồi dưỡng, chăm lo, tạo điều kiện cho các em phát triển. Giáo viên phụ trách Đội phải có trình độ về kiến thức; khoa học tự nhiên, khoa học xã hội - nhân văn. Nếu một người giáo viên có lòng nhiệt tình, yêu trẻ thì chưa đủ để làm phụ trách. Tâm lý học, giáo dục học, xã hội học,... là những kiến thức nền tảng chắc chắn giúp người tổng phụ trách đi sâu vào lòng trẻ, hiểu được nội tâm của trẻ, định hướng từ suy nghĩ đến hành động của trẻ em một cách đúng đắn. Thiếu nhi là tâm sinh lý đang phát triển phức tạp, từ cách nói cách suy nghĩ, cách làm. Vì vậy, người giáo viên phụ trách Đội cần có tay nghề vững vàng mới có thể tiếp cận và hiểu được trẻ và tổ chức thành công mọi hoạt động. Điều đó đòi hỏi người giáo viên phụ trách Đội phải thành thạo về chuyên môn nghiệp vụ, hiểu và thực hiện tốt các điều lệ, nghi thức cũng như kỹ năng của Đội. Trang 9 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Từ lòng nhiệt huyết yêu nghề yêu trẻ, phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, lòng say mê công tác, người giáo viên phụ trách Đội luôn trau dồi học hỏi kinh nghiệm, sáng tạo, khéo léo trong việc tổ chức hoạt động. Trang bị cho mình vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ, bổ sung kiến thức nghiệp vụ phục vụ cho công tác. Luôn tìm hiểu tâm tư, sở thích của trẻ, tạo cho trẻ niềm tin, biết phối hợp với các ban chuyên môn của nhà trường, tham mưu tốt cho BGH trường, các đoàn thể, Hội đồng Đội trong công tác. Luôn gắn kết 3 khâu: nghĩ - nói - làm, giáo viên phụ trách Đội đảm nhận và khẳng định vị trí vai trò của mình, góp phấn xây đựng tổ chức Đội, đào tạo đội ngũ kế thừa cho đất nước. Để chắp cánh cho thiếu nhi bay cao và bay xa hơn. Đẩy mạnh cuộc vận động "Vì đàn em thân yêu" với chỉ tiêu hàng tháng chi đoàn có một việc tốt dành cho thiếu nhi; mỗi đoàn viên làm tấm gương tốt trong công tác phụ trách thiếu nhi (tóm tắt là: "Chi đoàn có việc làm tốt, đoàn viên làm phụ trách tốt"). Cần lựa chọn tổ chức các hoạt động tập thể khoa học sáng tạo phù hợp với tình hình thực tế để đưa học sinh vào môi trường giáo dục lành mạnh. cần đổi mới hơn nữa nội dung, phương thức hoạt động. Trong đó, tập trung nhiều hình thức thu hút thiếu niên vào tổ chức của mình; xây dựng nhiều chương trình hoạt động, sân chơi mới, phong phú, hấp dẫn, thỏa mãn sự hiếu động, sáng tạo của thiếu niên, nhi đồng. Các buổi sinh hoạt như: Chào cờ đầu tuần, hoạt động GD NGLL, sinh hoạt Đội theo chủ điểm... bằng nhiều hình thức đã có tác dụng rất lớn trong việc xây dựng nề nếp của nhà trường, góp phần giáo dục đạo đức học sinh. c – Tổ chức các hoạt động trong nhà trường và trên địa bàn dân cư: Trang 10 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Các hoạt đông Đoàn Đội có ảnh hưởng rất lớn đến việc xây dựng nề nếp của nhà trường. Đưa các em vào hoạt động phù hợp với lứa tuổi, phù hợp với khả năng của mình sẽ có tác dụng giáo dục thiết thực. Từ thực tiễn các hoạt động tác dụng giáo dục đạo đức sẽ hiệu quả hơn là lên lớp lý thuyết . ở lứa tuổi các em nhận thức thông qua con đường rèn luyện bằng việc làm sẽ hiệu quả hơn so với việc răn dạy theo sách vở . Thực hiện “2 chương trình – 5 phong trào” trong Đội viên, thiếu nhi thi đua thực hiện “5 điều Bác Hồ dạy” lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn trong năm. Trong đó, chú ý giáo dục các em biết lễ phép, biết yêu thương và giúp đỡ mọi người, có ý thức bảo vệ môi trường và chấp hành Luật giao thông đường bộ, phòng tránh các tai tệ nạn xã hội. Tăng cường chỉ đạo và hỗ trợ phát triển phong trào thiếu nhi trên địa bàn dân cư, xây dựng Đội trên địa bàn dân cư đạt hiệu quả. Hoạt động GD tập thể theo chủ đề: từ 30 – 45 phút vào tiết chào cờ đầu tuần tổ chức trên nhiều hình thức tạo tính hấp dẫn thu hút học sinh tham gia. Phong trào “Đôi bạn cùng tiến”, “Vòng tay bè bạn”, phong trào “ủng hộ bạn nghèo”, “giúp bạn đến trường cùng hướng đến tương lai”, phong trào “kế hoạch nhỏ”, “Nghìn việc tốt” Ngoài các phong trào thi đua xuyên suốt năm học, Đoàn Đội còn có những hoạt động chủ điểm háng tháng và các đợt sinh hoạt văn hoá văn nghệ nhằm thu hút được tất cả học sinh tham gia như: Làm báo tường; sưu tầm báo ảnh; thi văn nghệ; thi TDTT; hội trại thi kiến thức văn hoá. Các hoạt động này thu hút nhiều học sinh tham gia, không khí thi đua giữa các lớp rất sôi nổi, cá nhân học sinh cũng thấy mình có trách nhiệm hơn đối với tập thể lớp của mình. Mặt khác các hoạt động này còn giúp hạn chế rất nhiều những hiện tượng tiêu cực như: bỏ học chơi điện tử, đánh nhau... Qua đó, giáo dục, bồi dưỡng nâng cao trình độ mọi mặt cho thiếu niên, nhi đồng, nhất là chính trị tư tưởng, giác ngộ lý tưởng cách mạng, truyền thống vẻ vang của quê hương, đất nước. Giáo dục đạo đức, lối sống cho thiếu niên, nhi đồng trước nguy cơ xâm hại ngày càng cao của tệ nạn xã hội. Giúp Trang 11 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo các em thấy được ý nghĩa của cuộc sống lành mạnh, biết khát khao vươn lên trong học tập, công tác, đóng góp sức mình cho gia đình và cho xã hội. Cũng từ những hoạt động này, không khí thi đua giữa các lớp, các khối sôi nổi; bản thân mỗi học sinh cũng có ý thức hơn khi họ góp sức vì thành tích chung của tập thể. Một hoạt động có tác dụng rất lớn trong việc duy trì nề nếp của nhà trường, đó là hoạt động của đội cờ đỏ. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của đồng chí TPT Đội và sự giám sát chỉ đạo của các đồng chí đoàn viên thanh niên trong chi đoàn, đội cờ đỏ được phân công theo dõi nề nếp của từng lớp: từ nề nếp sinh hoạt đầu buổi học đến nề nếp tập thể dục giữa buổi, vệ sinh lớp học, đến việc thực hiện nội quy của nhà trường. Đội cờ đỏ giao ban hàng tuần, có chấm điểm các hoạt động của từng lớp, xếp loại lớp và tổng kết vào cuối tuần. Có thể nói, hoạt động của đội cờ đỏ đã góp phần rất lớn vào việc duy trì nề nếp của nhà trường, tạo ra được những nội dung thi đua giữa các lớp, giúp nhà trường đánh giá xếp loại các lớp vào cuối học kỳ, cuối năm được dễ dàng hơn . Kết thúc năm học, Đội Thiếu niên thường được tổng kết bằng Đại hội Cháu ngoan Bác Hồ, biểu dương khen thưởng những tập thể và cá nhân xuất sắc trong học tập và rèn luyện, sau đó có phương hướng quản lý học sinh trong hè. d - Công tác phối hợp: * Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn: Phối hợp với anh chị phụ trách các chi đội triển khai chương trình RLDV sâu rộng trong toàn Liên đội, giáo dục và rèn luyện học sinh cần đảm bảo tính thông tin 2 chiều để nắm bắt được tình hình cụ thể đối với những trường hợp vi phạm kỷ cương nề nếp của học sinh khi đó mới có biện pháp giáo dục rèn luyện thích hợp, có hiệu quả. * Ban đại diện cha mẹ học sinh nhà trường xây dựng kỷ cương học đường. Giúp nhà trường tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của một số học sinh cá biệt, có nguy cơ bỏ học, động viên gia đình có trách nhiệm hơn đối với con cái họ. Kịp Trang 12 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo thời động viên những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, tạo điều kiện giúp đỡ các em . Phối hợp với nhà trường trong việc thăm hỏi học sinh, cha mẹ học sinh trong những trường hợp đặc biệt ( ốm đau nặng, tai nạn rủi ro...) Dành một phần quỹ thích đáng giúp đỡ những học sinh quá khó khăn hoặc khen thưởng học sinh có thành tích nổi bật . Các bậc phụ huynh phải theo dõi thường xuyên về đời sống sinh hoạt tinh thần của các em. Qua đó, uốn nắn kịp thời những sai lệch trong sinh hoạt, xây dựng nếp sống lành mạnh, có văn hoá trong tâm hồn trong trắng của các em. Giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất cho thế hệ trẻ, động viên khuyến khích con cái chăm học, quản lý chặt chẽ thời gian học tập ở gia đình, không để các em chơi lêu lổng, túm năm tụm ba để tiêm nhiễm thói hư tật xấu. Thời gian các em nghỉ hè các khóm bản dân cư cùng với các đoàn thể cần kết hợp chặt chẽ với nhà trường, tổ chức quản lý hoạt động hè cho các em, kết hợp ôn tập văn hoá và có nhiều hình thức vui chơi lành mạnh bổ ích * Phối hợp với các đoàn thể quần chúng trên địa bàn: Việc giáo dục học sinh sẽ đạt hiệu quả cao nếu tổ chức Đoàn – Đội biết phối kết hợp với các tổ chức đoàn thể trên địa bàn, biết tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh để giáo dục học sinh. Trong đó tổ chức gắn với nhà trường nhất là Đoàn thanh niên và Hội phụ nữ. Đoàn thanh niên thị trấn có quan hệ chặt chẽ với Đoàn thanh niên nhà trường như phong trào “Xây dựng trường học thân thiện” tổ chức các buổi tình nguyện làm vệ sinh môi trường, giao lưu văn hoá văn nghệ, các cuộc thi tìm hiểu về truyền thống lịch sử vẻ vang của Đoàn ... đều có tác dụng gắn kết nhà trường với địa phương, giúp các em mở rộng nhận thức cuộc sống ngoài xã hội . Hội phụ nữ thị trấn cũng có những kết hợp rất hữu hiệu như Hội đã triển khai công tác phòng chống tệ nạn xã hội, vận động con em, những người thân không vướng vào các tệ nạn xã hội, sống và làm việc theo pháp luật. Các mẹ các Trang 13 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo chị đã sát sao với những học sinh chậm tiến ở các khóm bản, và đã giúp nhà trường ngăn chặn được một số học sinh có nguy cơ bỏ học . Đó là những đóng góp rất hiệu quả của các đoàn thể ở địa phương đối với nhà trường. e - Xây dựng và đẩy mạnh tổ chức hoạt động nhân đạo: Giáo dục lòng nhân ái thông qua hoạt động chữ thập đỏ. Truyền thống tốt đẹp quý báu đó là lòng nhân ái, đó là đức tính " Thương người như thể thương thân " . Ngày nay, những vốn quý đó của dân tộc, của cha ông ta càng được phát huy sâu sắc, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam . Thành lập các nhóm chữ thập đỏ trong học sinh và giáo viên. Vân động các bạn cùng lớp, trường giữ vệ sinh môi trường và khung cảnh sư phạm sạch đẹp. Hướng dẫn các em giữ gìn vệ sinh thân thể. Liên kết các tổ chức làm công tác từ thiện để lá lành đùm lá rách, giúp nhau vượt khó để học và tu dưỡng bản thân. Nhờ đó mà động viên được cả về vật chất lẫn tinh thần, giáo dục đạo lý, tạo nên tình người sâu nặng, đằm thắm, khối đoàn kết gắn bó trong trường học tốt hơn. Đẩy lùi những thói hư tật xấu, đánh nhau, vẽ bậy, nói bậy, lười học, lêu lổng, cờ bạc, ăn cắp … III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: Thời gian qua, công tác chăm sóc, giáo dục thiếu niên và xây dựng Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh ở Trường THCS Lao Bảo đã có nhiều chuyển biến. Nhìn vào các hoạt động của Đoàn Đội trong chúng ta cũng thấy được một điều: tất cả các hoạt động đều hướng vào việc giáo dục học sinh, xây dựng nề nếp nhà trường, đưa học sinh vào những hoạt động bổ ích và lý thú, khiến các em gắn bó với Thầy cô, với mái trường và có trách nhiệm đối với tập thể lớp và nhà trường hơn. Trang 14 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Chi đội, Liên đội đã chủ động phối hợp với các cấp, các ban ngành trong việc chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng; bảo vệ các em trước nguy cơ xâm hại ngày càng cao của tệ nạn xã hội. Lực lượng phụ trách Đội đã tổ chức tốt các hoạt động của thiếu niên, nhi đồng nhân dịp Tết Trung thu, kỷ niệm ngày thành lập Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh…Vì thế, nội dung, hình thức hoạt động của Đội thiếu niên tiền phong ngày càng phong phú, hấp dẫn, thu hút đông đảo thiếu nhi tham gia. Nổi bật là các phong trào “về nguồn”, “vượt khó học tốt”, “vòng tay bè bạn”, “thiếu nhi vui khỏe”, “Vì màu xanh quê hương”, “hành trình chào thế kỷ mới”, xây dựng chương trình học đường. Trong nhiều năm học vừa qua, cùng với sự chỉ đạo của Chi bộ Đảng, Đoàn – Đội các cấp, sự phối hợp của các tổ chức trong và ngoài nhà trường, Chi đoàn đã dìu dắt giúp đỡ tất cả các em đội viên trong Liên đội từng bước đi lên và giữ vững danh hiệu Liên đội mạnh cấp tỉnh và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong nhiều năm liền. Trong phạm vi tổ chức Đoàn – Đội chỉ mới dừng lại là vai trò nòng cốt, công tác xây dựng kỷ cương nề nếp và tổ chức các hoạt động trong học đường theo định hướng sinh hoạt tự quản cần phải huy động sức mạnh tổng hợp của tất cả CBGV-NV, các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường thì mới đủ lực để xây dựng nền văn hóa học đường thành công. IV. MỘT SỐ BÀI HỌC RÚT RA TỪ THỰC TẾ: Theo Crupxcaia khi bàn về phụ trách thiếu nhi đã nói: "Ai gần gũi với các em thiếu nhi? Anh chị phụ trách gần gũi các em thiếu nhi nhất. Vì vậy điều đặc biệt quan trọng là cán bộ phụ trách cần phải được bồi dưỡng, rèn luyện để học thực sự ảnh hưởng đến các em thiếu nhi như yêu cầu đòi hỏi". Trách nhiệm của tổ chức Đoàn phải thường xuyên tuyên truyền và giáo dục lực lượng Đoàn viên hiểu kỹ về vai trò của Đoàn đối với công tác thiếu nhi, phát hiện những Đoàn viên tích cực, yêu thích trẻ em, có kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục tập thể để vận động họ làm công tác thiếu nhi, không nên áp đặt Trang 15 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo theo ý muốn chủ quan, sẽ dẫn đến kiềm hãm sự sáng tạo trong công tác thiếu nhi của Đoàn. Nếu họ không thích sẽ dẫn đến tình trạng chạy theo hình thức và làm việc một cách đối phó, qua loa. Người phụ trách Đội sẽ thành công và có thể trở thành người công tác Đội giỏi nếu bản thân say mê và yêu thích công việc của mình, tha thiết hiểu biết và yêu mến các em, tự nguyện gánh vác trách nhiệm nặng nề là giáo dục, dìu dắt các em tiến bộ, giúp các em phát triển một cách toàn diện về thể chất cũng như tinh thần. Người phụ trách Đội phải biết phương pháp cơ bản khi xây dựng tổ chức Đội trong nhà trường xã hội chủ nghĩa đó là "giáo dục trong tập thể và bằng tập thể". Một vấn đề không kém phần quan trọng dẫn đến sự thành công của người phụ trách Đội, nó xuất phát chủ yếu từ tâm lý xã hội và sẽ giúp cho người phụ trách Đội tạo được sự thuyết phục trong quan hệ với các em thiếu nhi, như đại thi hào Đức Gocthe đã nói: "Cách cư xử là tấm gương qua đó mỗi người bộc lộ phẩm chất của mình". Vì vậy để đạt được các yêu cầu trên thì người phụ trách Đội cần quan tâm đến một số tiêu chuẩn như sau: * Về phẩm chất chung: có tính cởi mở, linh hoạt, tích cực xã hội, có óc sáng kiến, tính kiên trì, tự chủ, tính nguyên tắc, công bằng cộng với năng lực tổ chức và đặc biệt là yêu mến tổ chức Đội. * Về tư cách phụ trách: Với bản thân: luôn gương mẫu, khiêm tốt, có tinh thần đoàn kết, linh hoạt và tích cực. Với đội viên: Ân cần, gần gũi, giúp đỡ; công bằng, hòa đồng, thân ái; biết lắng nghe các em, không lên giọng và biết sửa sai. Với đồng nghiệp: tin tưởng và hợp tác; thẳng thắn, chân thành góp ý. Với cấp trên: sẵn sàng chấp hành, mạnh dạn góp ý. Với BGH - HĐSP : tôn trọng, độc lập, chủ động tham mưu. Trang 16 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo Với công việc chung: hăng hái có trách nhiệm, vui vẻ và làm đến nơi, đến chốn. Công tác Đội ngày nay càng phải được tổ chức sao cho phù hợp với xu thế chung của thời đại. Bên cạnh việc giáo dục thiếu nhi học tập 5 điều Bác Hồ dạy, tổ chức Đội cần củng cố, bổ sung những hình thức, phương pháp sao cho hấp dẫn, thu hút và mang tính giáo dục cao. Như vậy đòi hỏi "người phụ trách thiếu nhi phải là người có uy tín, có năng lực và cần được bồi dưỡng đầy đủ về trình độ văn hóa và chính trị, kiến thức và kỹ năng phong phú, biết học tập và biết tổ chức giỏi" để giúp Đội viên nhận thức tốt hơn, phân tích tốt hơn những gì đang diễn ra xung quanh. Lao Bảo, ngày 15/3/2010 Người viết sáng kiến Trần Ngọc Định Xác nhận của lãnh đạo Nhà trường Xác nhận của Đoàn cơ sở thị trấn Lao Bảo Trang 17 Sáng kiến kinh nghiệm - Trần Ngọc Định – THCS Lao Bảo PHỤ LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nghiệp vụ quản lý trường THCS – tập 4- trường cán bộ quản lý giáo dục TP. Hồ Chí Minh. Năm 2003. 2. Lý luận quản lý giáo dục và phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục trường THCS- tập 2- trường cán bộ quản lý giáo dục TP. Hồ Chí Minh. Năm 2003. 3. Tạp chí Thế giới trong ta – số 74+75 năm 2008-Hội khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam. 4. Tài liệu BDTX cho giáo viên THCS chu kỳ 3 (2004-2007) môn GDCDvụ giáo dục trung học. 5. Tạp chí người phụ trách . 6. Tự nhiên xã hội (Nguyễn Văn Nam). 7. Chương trình rèn luyện Đội viên. 8. Đồng dao và trò chơi – Nhà xuất bản Văn Hóa. 9. Chi đội em mang tên ngường Anh hùng 10. Bách khoa thư Hồ Chí Minh. 11. Xây dựng chương trình phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh. 12. Bảo vệ quyền trẻ em (trong Pháp luật Việt Nam). Trang 18