Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Giáo dục - Đào tạo Sinh học Skkn xây dựng ma trận đề kiểm tra theo hướng đánh giá năng lực học sinh (kiểm tr...

Tài liệu Skkn xây dựng ma trận đề kiểm tra theo hướng đánh giá năng lực học sinh (kiểm tra giữa học kì 2 sinh10).

.DOC
48
3181
96

Mô tả:

BM 01-Bia SKKN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI Trường THPT Nam Hà Mã số: ................................ (Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi) XÂY DỰNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA THEO HƯỚNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HỌC SINH (KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ 2-SINH10) Người thực hiện: Phan Thị Quỳnh Tâm Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: Sinh học  - Lĩnh vực khác: .......................................................  Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN  Mô hình  Đĩa CD (DVD)  Phim ảnh  Hiện vật khác (các phim, ảnh, sản phẩm phần mềm) Năm học: 2014-2015 BM02-LLKHSKKN SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC –––––––––––––––––– I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Phan Thị Quỳnh Tâm 2. Ngày tháng năm sinh: 04-10-1973 3. Nam, nữ: nữ 4. Địa chỉ: 5/M5 tổ 21, khu phố 1, Long Bình Tân, Biên Hòa, Đồng Nai 5. Điện thoại: (CQ)/ (NR); ĐTDĐ: 01639608088 6. Fax: E-mail: [email protected] 7. Chức vụ: tổ trưởng chuyên môn. 8. Nhiệm vụ được giao: tổ trưởng chuyên môn; giảng dạy lớp 12, lớp 10 và bồi dưỡng HSG. 9. Đơn vị công tác: trường THPT Nam Hà II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: thạc sĩ - Năm nhận bằng: 2014 - Chuyên ngành đào tạo: Sinh học thực nghiệm III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: giảng dạy Số năm có kinh nghiệm: 16 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: + Năm 2011: “Lồng ghép giáo dục giới tính vào môn sinh học lớp 10” + Năm 2012: “Phát huy tính tích cực học tập của học sinh qua bài ôn tập chương1 (Sinh học 11 cơ bản)” + Năm 2013: “Xây dựng hệ thống câu hỏi ngắn giúp học sinh ôn tập học kì 1-sinh học 10” BM03-TMSKKN XÂY DỰNG MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA THEO HƯỚNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC HỌC SINH (KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ 2-SINH10) I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện đổi mới từ chương trình tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người học. Hướng tới mục tiêu đó, cần phải đổi mới đồng bộ về mục tiêu giáo dục, chương trình giáo dục, cách thức kiểm tra đánh giá và công tác quản lí giáo dục. Như vậy, kiểm tra đánh giá là bộ phận không thể tách rời quá trình dạy học đối với người giáo viên, khi tiến hành quá trình dạy học phải xác định mục tiêu bài học, nội dung và phương pháp tổ chức quá trình dạy học sao cho đạt hiệu quả. Để biết quá trình dạy học có đạt kết quả hay không, người giáo viên phải thu thập các thông tin phản hồi từ học sinh để đánh giá và qua đó điều chỉnh quá trình dạy và giúp học sinh điều chỉnh phương pháp học. Như vậy đổi mới kiểm tra đánh giá là công cụ quan trọng, chủ yếu xác định năng lực nhận thức người học, điều chỉnh quá trình dạy và học; là động lực để đổi mới phương pháp dạy học, góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng đào tạo con người theo mục tiêu giáo dục. Sau khi được tham gia lớp tập huấn về đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh do Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Đồng Nai tổ chức và được sự chỉ đạo của ban lãnh đạo nhà trường, tôi cũng như tập thể giáo viện trong trường đã nhận thức rõ việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá là rất cấp thiết. Trong năm học qua tôi cũng đã cố gắng từng bước thực hiện đổi mới phương pháp dạy, kiểm tra, đanh giá theo hướng đổi mới. Trong quá trình thực hiện tôi cũng đã tích lũy được một ít kinh nghiệm xin chia sẽ cùng quí thầy cô giáo qua đề tài: “ Xây dựng đề kiểm tra theo hướng đánh giá năng lực học sinh” để một phần nào đó đóng góp và công cuộc đổi mới chất lượng giáo dục hiện nay. II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN “Kiểm tra là một hoạt động tiến hành nhằm thu thập thông tin, dữ kiện về một vấn đề nhằm một mục đích nhất định. Đánh giá kết quả học tập là quá trình hình thành những nhận định, rút ra những kết luận phán đoán về trình độ, phẩm chất của người học hoặc đưa ra những quyết định về việc dạy học dựa trên những cơ sở thông tin đã thu thập được một cách hệ thống trong quá trình dạy học”. [2, 105] Hiện nay, theo xu hướng mới, đổi mới kiểm tra, đánh giá bao gồm nhiều mặt trong đó có đổi mới về đánh giá phát triển năng lực học sinh. Đánh giá năng lực là đánh giá kiến thức, kỹ năng và thái độ trong bối cảnh có ý nghĩa. “Xét về bản chất thì không có mâu thuẫn giữa đánh giá năng lực và đánh giá kiến thức, kỹ năng, mà đánh giá năng lực được coi là bước phát triển cao hơn so Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 1 với đánh giá kiến thức, kỹ năng. Để chứng minh học sinh có năng lực ở một mức độ nào đó, phải tạo cơ hội cho học sinh được giải quyết vấn đề trong tình huống mang tính thực tiễn. Khi đó học sinh vừa vận dụng kiến thức kỹ năng đã được học ở nhà trường, vừa phải dùng những kinh nghiệm của bản thân thu được từ những trải nghiệm bên ngoài nhà trường (gia đình, cộng đồng và xã hội).[2, 107] Đổi mới kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh gồm có: - Đánh giá quá trình học tập của học sinh. - Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh: định hướng chung trong đánh giá kết quả học tập của học sinh là phải xây dựng đề thi, kiểm tra theo ma trận. Đánh giá kết quả học tập của học sinh cần sử dụng phối hợp nhiều công cụ, phương pháp và hình thức khác nhau. Đề kiểm tra là một trong những công cụ được dùng khá phổ biến để đánh giá kết quả học tập của học sinh. “Đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh trong dạy học được thực hiện qua các bài kiểm tra bao gồm các loại câu hỏi, bài tập theo 4 mức độ yêu cầu: - Nhận biết: học sinh nhận biết, nhắc lại hoặc mô tả đúng kiến thức, kỹ năng đã được học. - Thông hiểu: học sinh diễn đạt đúng kiến thức hoặc mô tả đúng kỹ năng đã học bằng ngôn ngữ theo cách riêng của mình, có thể thêm các hoạt động phân tích, giải thích, so sánh; áp dụng trực tiếp (làm theo mẫu) kiến thức, kỹ năng đã biết để giải quyết các tình huống, vấn đề trong học tập. - Vận dụng: học sinh kết nối và sắp xếp lại kiến thức, kỹ năng đã học để giải quyết thành công tình huống, ván đề tương tự tình huống, vấn đề đã học. - Vận dụng cao: học sinh vận dụng được các kiến thức, kỹ năng để giải quyết các tình huống, vấn đề mới, không giống với những tình huống, vấn đề đã được hướng dẫn, đưa ra những phản hồi hợp lí trước một tình huống, vấn đề mới trong học tập hoặc trong cuộc sống. [3, 20-24] Trước đây, theo xu hướng cũ, kiểm tra, đánh giá là chủ yếu đánh giá kiến thức, kỹ năng: tập trung vào kiến thức ghi nhớ trong sách vở; các câu hỏi/bài tập, nhiện vụ trong tình huống hàn lâm…khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống còn hạn chế. Sau khi được tham gia lớp tập huấn về đổi mới dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh do Sở Giáo dục và Đào tạo Tỉnh Đồng Nai tổ chức tôi đã quyết định xây dựng lại ma trận và bổ sung thêm vào bộ câu hỏi/bài tập kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh. Từ ngân hàng câu hỏi/bài tập đó có thể tạo ra đề kiểm tra giữa học kì hoặc thi cuối học kì có nhiều câu hỏi chú trọng khả năng vận dụng các tình huống thực tiễn của học sinh. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 2 III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP Qua học tập từ các đợt tập huấn, tham khảo tài liệu hướng dẫn…tôi đã tiến hành theo các bước như sau để biên soạn đề kiểm tra: BƯỚC 1: Lựa chọn chủ đề Nội dung chương trình kiểm tra giữa học kì 2, lớp 10 cơ bản gồm 3 chủ đề Chủ đề 1: Phân bào Chủ đề 2: Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật Chủ đề 3: Sinh trưởng và sinh sản của VSV BƯỚC 2: Xác định mạch kiến thức của chủ đề Chủ đề 1: Phân bào Bài 18: Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân Bài 19: Giảm phân Bài 20: Thực hành: Quan sát các kì của nguyên phân trên tiêu bản rễ hành Chủ đề 2: Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật Bài 22: Dinh dưỡng, chuyển hoá vật chất và năng lượng ở VSV. Bài 23: Quá trình tổng hợp và phân giải các chất ở VSV Bài 24: Thực hành: Lên men êtilic và lactic Chủ đề 3: Sinh trưởng và sinh sản của VSV Bài 25: Sinh trưởng của VSV Bài 26: Sinh sản của vi sinh vật Bài 27: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV Bài 28: Thực hành: Quan sát một số vi sinh vật BƯỚC 3: Xác định các năng lực có thể được hình thành/phát triển cho HS thông qua chủ đề đó. - Năng lực tri thức sinh học gồm các kiến thức về chu kì tế bào, quá trình nguyên phân và giảm phân; kiến thức các kiểu dinh dưỡng và các quá trình phân giải của VSV, ứng dụng đối với đời sống con người ; kiến thức về sinh trưởng của quần thể vi khuẩn, cơ sở của công nghệ vi sinh. - Năng lực nghiên cứu khoa học: giải thích hiện tượng thức tế; thực hành thí nghiệm, giải thích kết quả thí nghiệm và rút ra kết luận; giải toán về sự sinh trưởng của quần thể vi khuẩn. - Năng lực thực hiện phòng thí nghiệm gồm các kĩ năng như: sử dụng kính hiển vi; kĩ năng thực hiện an toàn phòng thí nghiệm. BƯỚC 4: Xác định các mục tiêu cụ thể cần đạt được khi học chủ đề đó; sắp xếp các mục tiêu theo ma trận (bảng 1, trang 4) Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 3 BƯỚC 5: Trong mỗi nội dung của chủ đề, tương ứng với mỗi mục tiêu các mức độ khác nhau (nhận biết, hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao và KN/NL cần hướng tới trong chủ đề), xây dựng một số câu hỏi/bài tập để kiểm tra, đánh giá sao cho thể hiện đúng mục tiêu đó tạo bộ (ngân hàng) câu hỏi/bài tập theo chủ đề. (trang 9) BƯỚC 6: Từ ngân hàng câu hỏi/bài tập lựa chọn các câu hỏi câu hỏi/bài tập phù hợp với trình độ học sinh để xây dựng đề kiểm tra giữa học kì 2 lập ma trận đề kiểm tra giữa học kì 2 (bảng 2, trang 34) BƯỚC 7: Xây dựng đáp án và thang điểm cho đề kiểm tra. (trang 37) BẢNG MA TRẬN ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC (bảng 1) Chủ đề Nhận biết Chủ đề Chu - Trình bày 1: kì tế khái niệm Phân bào chu kì tế bào bào. Liệt kê các pha trong kì trung gian. (1.1, 1.2, 1.7) - Mô tả các diễn biến cơ bản kì trung gian. (1.4, 1.5, 1.6) NP - Trình bày diễn biến cơ bản các kì trong quá trình NP. (1.13, 1.18, 1.19, 1.20, 1.21, 1.23) Thông hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao - Khái quát sơ bộ chu kì tế bào. (1.3, 1.8, 1.9, 1.10) - Vẽ, mô Liên hệ các tả chu kì tác nhân gây tế bào. ung thư từ - Liên hệ môi trường về bệnh bị ô - Nêu ý ung thư nhiễm… nghĩa của có thể (1.12) chu kì tế xem như bào. là bệnh về rối loạn điều hòa phân bào. (1.11) - Phân biệt sự khác biệt trong phân chia tế bào chất ở tế bào động vật và tế bào thực vật. (1.14, -Nêu được 1.25 Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 Vận dụng -Nhận dạng sự biến đổi số lượng NST, dự đoán số lượng NST và ý nghĩa của sự biến - vận dụng kiến thức về NP vào thực tiễn vào đời sống và sản xuất, đăc biệt trong lĩnh vực trồng trọt. Các KN/NL cần hướng tới - Năng lực kiến thức về chu kì tế bào. - Kĩ năng quan sát và phân tích hình vẽ. - Kĩ năng tìm kiếm mối quan hệ giữa bệnh ung thư và cơ chế điều khiển phân bào. - Năng lực tri thức sinh học về quá trình NP. -Kĩ năng quan sát, phân tích kênh hình từ đó thu nhận thông tin. 4 kết quả - Nhận biết NP. (1.16) các kì trong NP. (1.15, 1.24) -Nêu được ý nghĩa sinh học và thực tiễn của NP. (1.39, 1.40) đổi hình (1.41) thái NST qua các kì. (1.17, 1.22. 1.26, 1.27, 1.28, 1.29, 1.31, 1.33, 134, 135, 1.36, 1.38) Xác định được số lượng tế bào sau x lần. NP.(1.30, 1.32, 1.37) GP - Biết GP xảy ra ở loại tế bào nào. (1.52) - Khái quát toàn bộ quá trình GP: kì trung gian  GP1 GP2  kết quả. (1.44, 1.45, 1.46, 1.55) - Trình bày các kì trong quá trình GP. ( 1.42, 1.43) - Xác định lượng -Nêu được số ý nghĩa NST và sự đổi sinh học biến thái của GP. hình NST qua (1.65) các kì của GP.(1.57, 1.58, 1.61) - Rút ra được ý nghĩa của sự biến đổi hình thái NST qua các kì. - Rút ra được Ý nghĩa của hiện tượng các NST tương đồng bắt đôi với nhau trong - So sánh kì đầu của NP và GP. GP1.(1.56) (1.53, -Vận dụng 1.54 1.67) kiến thức về Giải GP để giải thích tại thích cơ chế sao quá ổn định bộ trình GP NST và vấn tạo ra đề tại sao ở những loài được phối nhiều loại giao giao tử thường có khác nhau nhiều biến về tổ hợp dị. (1.66) Nhận dạng được các kì của GP.( 1.48, 1.49, 1.50, NST. 1.51, 1.62, (1.47 Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 - Năng lực tri thức về GP từ đó giải thích sự duy trì bộ NST đặc trưng của loài và sự đa dạng sinh học. - Kĩ năng quan sát, phân tích kênh hình từ đó thu nhận thông tin. - Phát triển năng lực tư duy lí thuyết như: khái quát, phân tích, so sánh. 5 Thực hành: Quan sát các kì của NP qua tiêu bản rễ hành Xác định được các kì khác nhau của NP dưới KHV. (1.68, 1.69, 1.70, 1.71, 1.72) 1.63,) -Vận dụng kiến thức GP để tính số giao tử được tạo thành. (,1.59, 1.60, 1,64) Mô tả được các kì các kì khác nhau của NP dưới KHV. (1.73, 1.74) Vẽ lại được các kì các kì khác nhau của NP quan sát được dưới KHV. Tự hành được bản thời. tiến làm tiêu tạm - Năng lực thực hiện trong phòng thí nghiệm: kĩ năng sử dụng KHV. -Kĩ năng quan sát tiêu bản trên KHV. - Kĩ năng sử dụng KHV. Chủ đề 2: Chuyể n hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật (VSV) Dinh dưỡng, chuyển hóa vật chất và năng lượng ở vi sinh vật (VSV) -Nêu khái niệm và đặc điểm chung của VSV. (2.1) -Kể ra được các loại môi trường và mô tả thành phần các loại môi trường nuôi cấy VSV. (2.2, 2.3, 2.4) -Trình bày khái niệm hô hấp và lên men. (2.20, Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 - Phân biệt các kiểu dinh dưỡng của VSV dựa vào nguồn cacbon và năng lượng.( 2.5, 2.12, 2.13, 2.14, 2.15, 2.15, 2.16, 2.17) - Phân biệt các kiểu hô hấp và lên men ở VSV tùy vào chất nhân electron cuối cùng. (2.22) - Nhận dạng ra các loại môi trường nuôi cấy VSV và các kiểu dinh dưỡng của VSV dựa vào nguồn cacbon và năng lượng. (2.6, 2.7, 2.8, 2.9 2.10) 2.11, 2.18, 2.19, 2.42, 2.43, 2.44, 2.4) - So sánh năng lượng thu nhận được của VSV ở 3 kiểu: hô hấp hiếu khí, hô hấp kị khí và lên men. - Ứng dụng kiến thức học được để nuôi trồng một số VSV có ích để thu nhận sinh khối hoặc sản phẩm chuyển hóa vật chất của chúng. - Năng lực tri thức sinh học về đặc điểm của VSV. -Kĩ năng phân nhóm: điểm chung các kiểu dinh dưỡng, hô hấp và lên men (VD: kiểu quang dưỡng có nguồn năng lượng đều là ánh sáng) 6 2.21) - Trình bày quá trình phân giải và ý nghĩa của VSV (2.23, 2.26, 2.31, 2.33) Thực hành: lên men etilic và lactic Chủ đề 3: Sinh trưởng và sinh sản của VSV Sinh trưởng và sinh sản của VSV - Trình bày thí nghiệm lên men rượu, lên men lactic. (2.35) -Trình bày khái niệm sinh trưởng của VSV, thời gian thế hệ. (3.1, 3.2) - Nêu được nguyên tắc của nuôi cấy không liên tục và nuôi cấy liên tục. (3.6, - Trình bày Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 - Cho ví dụ về các quá trình phân giải ở VSV. (2.24, 2.27 2.28, 2.29) -Vận dụng (2.30, 2.33) một số quá trình phân giải có ích và phòng tránh một số quá trình phân giải có hại. (2.34) Giải thích được các bước thí nghiệm lên men rượu, lên men lactic. (2.36. 2,37, 2.40, 2.45, 2.46, 2.47) Thực hiện được các bước tiến hành thí nghiệm. -Vẽ được đường cong sinh trưởng của quần thể VK trong nuôi cấy liên tục. -Giải thích được trong môi trường cụ thể nào đó có thể thay đổi hoặc mất đi 1 số -Nhận dạng pha. (3.8) kiểu nuôi - So sánh cấy không hình thức liên tục hay sinh sản nuôi cấy bằng cách liên tục và phân đôi ý nghĩa của và NP. nuôi cấy (3.17, không liên 3.18) tục và nuôi Rút ra kết luận các hiện tượng của thí nghiệm từ đó biết vận dụng để làm sữa chua và muối chua rau quả. (2.38. 2.39, 2.41, 2.48, 2.49) Năng lực thực hiện thí nghiệm. Tính được số lượng vi khuẩn sau n lần phân chia từ N0 tế bào ban đầu trong thời gian t. (3.9, 3.10, 3.11, 3.12, 3.13) -Năng lực kiến thức về sinh trưởng của VSV, các kiểu nuôi cấy vi khuẩn - Năng lực quan sát hiện tượng trong thí nghiệm từ đó rut ra kết luận. - Kĩ năng làm việc nhóm. - Phát triển năng lực phân tích, so sánh, vận dụng tri thức đã học để giải quyết tình huống mới. - Vận dụng kiến thức về sinh sản của VSV để giải thích 1 số hiện tượng thực tế. -Rèn (3.19) năng 7 4 pha của nuôi cấy không liên tục.( 3.3, 3.4, 3.5) - Nêu được một số hình sinh sản của VSV nhân sơ và VSV nhân thực. (3.14) Các yếu tố ảnh hưởn g đến sinh trưởn g của VSV - Kể tên các chất dinh dưỡng chính ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV. (3.20) -Nêu được đặc điểm một số chất hóa học ảnh hưởng đến dinh trưởng của VSV. (3.22, 3.23, 3.24, 3.25) - Liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 cấy liên tục. (3.7) -Cho ví dụ về các hình thức sinh sản của VSV nhân sơ và VSV nhân thực. (3.15, 3.16) - Phân biệt -Vận dụng - Ứng dụng VSV một số kiến thức cơ nguyên ứng dụng bản vào dưỡng và mà con thực tiễn VSV người đã đời sống khuyết sử dụng trong việc dưỡng. các yếu tố bảo quản và biến - Giải thích hóa học chế sự ảnh và vật lí thực phẩm. hưởng của để khống (3.21,3.28,3 các yếu tố chế VSV .38) như: nồng có hại và độ muối, ứng dụng độ pH, trong đời nhiệt độ… sống con đến sinh người. trưởng của (3.26, VSV. (3.39, 3.27, 3.40, 3.41) 3.29, 3.30) -Phân biệt được một số nhóm VSV được phân loại theo phạm vi sống và sinh trưởng ở điều kiện vật lí cho phép. (3.30, lực thu thập, xử lí thông tin, từ đó xây dựng công thức tính toán. - Kĩ năng tính toán số lượng VSV sinh trưởng trong một đơn vị thời gian -Năng lực tri thức về các nhân tố hóa học và vật lý ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của VSV. -Năng lực giải quyết vấn đề. -Kĩ năng phân tích, tổng hợp. 8 3.31, 3.32, 3.33, 3.34, 3.35, 3.36, 3.37) Thực hành: Quan sát một số VSV Trình bày các bước nhuộm đơn tế bào. (3.42) - Giải thích các bước nhuộm đơn tế bào, tại sao phải nhuộm đơn trên tiêu bản VSV. Thực hiện các bước nhuộm đơn tế bào, phát hiện VSV. - Phát hiện thêm một số hình dạng VSV khác trên tiêu bản. - Đối chiếu hình dạng một số hình dạng VSV trong SGK với các vi khuẩn trong khoang miệng và tế bào nấm men quan sát được. (3.43, 3.44) -Năng lực thực hiện phòng thí nghiệm: kĩ năng làm tiêu bản đơn giản. - Kĩ năng quan sát, làm việc nhóm, BỘ CÂU HỎI/BÀI TẬP THEO CÁC CHỦ ĐỀ TRONG MA TRẬN Câu 1.1: Trình tự các giai đoạn mà tế bào trải qua trong khoảng thời gian giữa hai lần nguyên phân liên tiếp được gọi là A. quá trình phân bào. B. phát triển tế bào. C. chu kì tế bào. D. phân chia tế bào. Câu 1.2: Thời gian của một chu kì tế bào được xác định bằng A. thời gian giữa hai lần nguyên phân liên tiếp. B. thời gian kì trung gian. C. thời gian của quá trình nguyên phân. D. thời gian của các quá trình chính thức trong một lần nguyên phân. Câu 1.3: Câu nào sau đây là đúng? A. Thời gian của chu kì tế bào tùy thuộc vào từng loại tế bào và tùy thuộc vào từng loài. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 9 B. Thời gian của kì trung gian và các kì nguyên phân là như nhau ở tất cả mọi loại tế bào. C. Thời gian và tốc độ phân chia tế bào ở các bộ phận khác nhau là như nhau. D. Thời gian của một chu kì tế bào ở tất cả các sinh vật là giống nhau. Câu 1.4: Trong kì trung gian giữa 2 lần phân bào rất khó quan sát NST vì A. NST chưa tự nhân đôi. B. NST tháo xoắn, tồn tại dưới dạng sợi rất mảnh. C. NST ra khỏi nhân và phân tán trong tế bào chất. D. các NST tương đồng chưa liên kết thành từng cặp. Câu 1.5: Các nhiễm sắc thể tự nhân đôi ở pha nào sau đây của kỳ trung gian? A. Pha G1. B. Pha G2. C. Pha S. D. Pha G1 và pha G2. Câu 1.6: Nhiễm sắc thể có thể nhân đôi được dễ dàng là nhờ A. sự tháo xoắn của nhiễm sắc thể. B. sự tập trung về mặt phẳng xích đạo của nhiễm sắc thể. C. sự phân chia tế bào chất. D. sự tự nhân đôi và phân li đều của các nhiễm sắc thể về các tế bào con. (Dùng để trả lời câu 1.7, 1.8 và 1.9) Quan sát hình 1.7 và cho biết: Câu 1.7: Thứ tự tiến trình của kì trung gian là A. pha G1, pha S, pha G2, quá trình nguyên phân. B. pha G1, pha G2, pha S. C. pha G1, pha S, pha G2. D. quá trình nguyên phân, pha G1, S, G2. Câu 1.8: Thứ tự tiến trình của chu kì tế bào là Hình 1.7 [5] A. pha G1, pha S, pha G2, quá trình nguyên phân. B. pha G1, pha G2, pha S. C. pha G1, pha S, pha G2. D. quá trình nguyên phân, pha G1, S, G2. Câu 1.9: Trong một chu kỳ tế bào, thời gian dài nhất là A. kì cuối. B. kì đầu. C. kì giữa. D. kì trung gian. Câu 1.10: Trong các kì của chu kì tế bào, NST khó quan sát nhất vào kì nào? A. Kì trung gian Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 B. Kì giữa. 10 C. Kì cuối. D. Kì sau Câu 1.11: Nội dung không đúng với về ung thư là A. sinh ra ở đâu thì phát triển ở tại đó. B. đều liên quan đến mất kiểm soát chu kì phân bào. C. có ở mọi tổ chức mọi mô. D. chỉ gặp ở người già. Câu 1.12: “Các chất độc trong khói thuốc lá có thể làm tổn thương vật chất di truyền của tế bào làm rối loạn quá trình điều hòa phân bào. Tế bào phổi khi đã đột biến thoát khỏi cơ chế điều hòa phân bào sẽ phân chia vô hạn định dẫn đến tạo khối u. Không những thế, các tế bào ung thư lại còn có khả năng di căn, tức là chúng có thể di chuyển vào máu và đến cư trú ở nhiều nơi khác nhau trong cơ thể. Vì thế, hút thuốc lá nhiều có thể bị ung thư phổi.” [1, 75] Trong các ý sau đây các bao nhiêu ý đúng khi nói về bê ênh ung thư ở người? 1. Các tế bào ung thư từ cơ quan này có thể di chuyển sang cơ quan khác và tạo thành các khối u. 2. Bê ênh ung thư thường liên quan đến các đô êt biến. 3. Bệnh ung thư liên quan đến đến rối loạn cơ chế điều hòa phân bào. 4. Trong các tác nhân gây ung thư, không có tác nhân hóa học. A. 3 B. 2 C. 1 D. 4 Câu 1.13: Thứ tự nào sau đây được sắp xếp đúng với trình tự phân chia nhân trong nguyên phân ? A. Kì đầu, kì sau, kì giữa, kì cuối. B. Kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối. C. Kì giữa, kì sau, kì cuối, kì đầu. D. Kì đầu, kì sau, kì cuối, kì giữa. Câu 1.14: Hình (1.14) đang trong kì nào của nguyên phân và đang thực hiện ở loại tế bào nào? A. Kì cuối ở tế bào thực vật. B. Kì sau ở tế bào động vật. C. Kì cuối ở tế bào động vật. Hình 1.14 [6] D. Kì sau ở tế bào thực vật. Câu 1.15: Hình (1.15) đang diễn ra kì nào của quá trình nguyên phân? A. Kì đầu. B. Kì giữa. C. Kì sau. D. Kì cuối. Hình 1.15 [6] Câu 1.16: Giải thích vì sao nguyên phân tạo ra 2 tế bào con có bộ NST giống hệt tế bào mẹ? Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 11 A. NST nhân đôi 1 lần ở kì trung gian và chia đôi 1 lần ở kì sau. B. NST nhân đôi 1 lần ở kì giữa và chia đôi 1 lần ở kì sau. C. NST nhân đôi 1 lần ở kì trung gian và chia đôi 2 lần ở kì giữa. D. NST nhân đôi 1 lần ở kì trung gian và chia đôi 1 lần ở kì giữa. Câu 1.17: Hoạt động quan trọng nhất của NST trong nguyên phân là A. sự phân li đồng đều về 2 cực của tế bào. B. sự tự nhân đôi và đóng xoắn. C. sự tự nhân đôi và sự phân li. D. sự đóng xoắn và tháo xoắn. Quan sát hình 1.18 và trả lời các câu hỏi sau đây (câu 1.18 đến 1.23): Câu 1.18: Diễn biến nào sau đây đúng trong nguyên phân? A. Tế bào phân chia trước rồi đên nhân phân chia. B. Nhân phân chia trước rồi mới phân chia tế bào chất. Hình 1.18 [6] C. Nhân và tế bào phân chia cùng lúc. D. Chỉ có nhân phân chia còn tếbào chất thì không. Câu 1.19: Trong kỳ đầu của nguyên nhân, nhiễm sắc thể có hoạt động nào sau đây ? A. Tự nhân đôi tạo nhiễm sắc thể kép. B. Bắt đầu co xoắn lại. C. Co xoắn tối đa. D. Bắt đầu dãn xoắn. Câu 1.20: Nhiễm sắc thể có hình thái đặc trưng và dễ quan sát nhất vào A. kì giữa. B. kì sau. C. kì cuối. D. kì đầu. Câu 1.21: sự phân li nhiễm sắc thể trong nguyên phân xảy ra ở A. kì đầu. B. kì trung gian. C. kì sau. D. kì cuối. Câu 1.22: Hiện tượng các nhiễm sắc thể kép co xoắn cực đại ở kì giữa nhằm chuẩn bị cho hoạt động nào sau đây? A. Phân li nhiễm sắc thể. B. Nhân đôi nhiễm sắc thể. C. Tiếp hợp nhiễm sắc thể. D. Trao đổi chéo nhiễm sắc thể. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 12 Câu 1.23: Trong chu kì nguyên phân trạng thái đơn của nhiễm sắc thể tồn tại ở A. kì đầu và kì cuối. B. kì sau và kì cuối. C. kì sau và kì giữa. D. kì cuối và kì giữa. Câu 1.24: Hình (1.24) tế bào số được đánh dấu x đang ở kì nào của chu kì tế bào? A. Kì sau. B. Kì trung gian. C. Kì giữa. D. Kì cuối Hình 1. 14 [7] Câu 1.25: Trong nguyên phân, tế bào động vật phân chia tế bào chất bằng cách A. tạo vách ngăn ở giữa tế bào. B. tạo vách ngăn ở mặt phẳng xích đạo. C. màng tế bào thắt lại ở mặt phẳng xích đạo. D. kéo dài màng tế bào. Câu 1.26: Khi hoàn thành kỳ sau, số nhiễm sắc thể trong tế bào là A. 4n, trạng thái đơn. B. 4n, trạng thái kép. C. 2n, trạng thái đơn. D. 2n, trạng thái đơn. Câu 1.27: Số NST trong tế bào ở kì giữa của quá trình nguyên phân là A. 4n NST kép. B. n NST đơn. C. 2n NST kép. D. 2n NST đơn. Câu 1.28: Cho biết hình (1.28) đang diễn ra kì sau của quá trình ngyên phân, loài này có số NST đơn trong bộ NST lưỡng bội là A. 4 B. 8 C. 16 Hình 1.28 [6] D. 2 Câu 1.29: Gà có 2n=78. Vào kỳ trung gian, sau khi xảy ra tự nhân đôi, số nhiễm sắc thể trong mỗi tế bào là A. 78 nhiễm sắc thể đơn. B. 78 nhiễm sắc thể kép. C. 156 nhiễm sắc thể đơn. D. 156 nhiễm sắc thể kép. Câu 1.30: Có 1 tế bào sinh dưỡng nguyên phân liên tiếp 3 đợt, số tế bào con tạo thành là A. 8. B. 12. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 C. 3. D. 6. 13 Câu 1.31: Ở lúa nước 2n = 24, số NST đơn có trong 1 tế bào ở kỳ sau của nguyên phân là A. 0 B. 12 C. 24 D. 48 Câu 1.32: Một nhóm gồm 5 tế bào nguyên phân liên tiếp nhiều lần với số lần bằng nhau tạo ra 160 tế bào con. Số lần nguyên phân của nhóm tế bào là A. 3 lần B. 4 lần C. 5 lần D. 6 lần Câu 1.33: Loài cà chua có bộ NST 2n = 24. Nếu 1 tế bào của loài đang ở kì giữa của nguyên phân thì số NST, cromatic và tâm động có trong mỗi tế bào con lần lượt là A. 24, 24 và 24 B. 24, 48 và 24 C. 24, 9 và 24 D. 12, 24 và 24 Câu 1.34: Ở người (2n = 46), số NST trong 1 tế bào tại kì giữa của nguyên phân là A. 23. B. 46. C. 69. D. 92. Câu 1.35: Ở người (2n = 46), số NST trong 1 tế bào ở kì sau của nguyên phân là A. 23. B. 46. C. 69. D. 92. Câu 1.36: Ở người (2n = 46), số NST trong 1 tế bào ở kì cuối của nguyên phân là A. 23. B. 46. C. 69. D. 92. Câu 1.37: Có 3 tế bào sinh dưỡng của một loài cùng nguyên phân liên tiếp 3 đợt, số tế bào con tạo thành là A. 8. B. 12. C. 24. D. 48. Câu 1.38: Một loài thực vật có bộ NST lưỡng bội là 2n = 24. Một tế bào đang tiến hành quá trình phân bào nguyên phân, ở kì sau có số NST trong tế bào là A. 24 NST đơn. B. 24 NST kép. C. 48 NST đơn. D. 48 NST kép. Câu 1.39: Ý nghĩa cơ bản của quá trình nguyên phân là A. Sự phân li đồng đều của các NST về 2 tế bào con. B. Sự phân chia đều chất nhân và chất tế bào của tế bào mẹ cho hai tế bào con. C. Phương thức sinh sản của tế bào. D. Sự sao chép nguyên vẹn của tế bào mẹ cho 2 tế bào con. Câu 1.40: Nhận định nào sau đây không thuộc ý nghĩa của nguyên phân? A. Tái tạo các mô, cơ quan bị tổn thương. Là cơ sở cho phương pháp trồng trọt bằng giâm, chiết ghép. B. Tạo ra nhiều biến dị tổ hợp. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 14 C. Giúp cơ thể đa bào lớn lên. D. Là hình thức sinh sản của sinh vật đơn bào nhân thực. Câu 1.41: Trong các ý sau đây có bao nhiêu ý đúng 1. Sự sinh trưởng của mô, cơ quan nhờ vào sự tăng số lượng tế bào qua nguyên phân. 2.Phương pháp giâm, chiết, ghép cành được tiến hành trên cơ sở nguyên phân. 3.Nuôi cấy mô thực vật tạo nên những cây con mới y hệt cây mẹ là dựa trên cơ sở nguyên phân. 4.Từ tế bào sinh tinh nhờ quá trình nguyên phân tạo ra tinh trùng. A. 1 B. 2 C. 3 D.4 Câu 1.42: Ý nào sau đây là diễn biến của kì cuối của giảm phân I? A. Các cặp NST kép tương đồng tập trung thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của tế bào. Dây tơ vô sắc từ mỗi cực tế bào chỉ dính vào một phía của mỗi NST kép trong cặp tương đồng. B. Mỗi NST kép trong cặp NST kép tương đồng di chuyển theo dây tơ vô sắc về các cực của tế bào. C. Hai tế bào con được hình thành có số lượng NST kép giảm đi một nửa. D. Các NST kép tương đồng tiếp hợp và có thể trao đổi chéo Câu 1.43: Trong giảm phân, nhiễm sắc thể tự nhân đôi vào A. kì giữa I. B. kì trung gian trước lần phân bào I. C. kì giữa II. D. kì trung gian trước lần phân bào II. Câu 1.44: Phát biểu sau đây đúng khi nói về giảm phân? A. Có hai lần nhân đôi nhiễm sắc thể. B. Có một lần phân bào. C. Chỉ xảy ra ở các tế bào xôma. D. Tế bào con có số nhiễm sắc thể đơn bội. Câu 1.45: Diễn biến và kết quả của quá trình GP là A. NST nhân đôi 1 lần tại kì trung gian, tế bào phân chia 2 lần, kết quả tạo ra 4 tế bào con với số lượng NST giảm đi 1 nửa. B. NST nhân đôi 2 lần tại kì trung gian, tế bào phân chia 2 lần, kết quả tạo ra 4 tế bào con với số lượng NST giảm đi 1 nửa. C. NST nhân đôi 1 lần tại kì trung gian, tế bào phân chia 2 lần, kết quả tạo ra 2 tế bào con với số lượng NST giảm đi 1 nửa. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 15 D. NST nhân đôi 1 lần tại kì trung gian, tế bào phân chia 2 lần, kết quả tạo ra 4 tế bào con với số lượng NST bằng tế bào ban đầu. Câu 1.46: Trong giảm phân, ở kỳ sau I và kỳ sau II có điềm giống nhau là A. Các nhiễm sắc thể đều ở trạng thái đơn. B. Các nhiễm sắc thể đều ở trạng thái kép. C. Sự dãn xoắn của các nhiễm sắc thể. D. Sự phân li các nhiễm sắc thể về 2 cực tế bào. Câu 1.47: Trong giảm phân, cấu trúc của nhiễm sắc thể có thể thay đổi từ hiện tượng nào sau đây? A. Nhân đôi B. Tiếp hợp C. Trao đổi chéo D. Co xoắn Câu 1.48: Một giai đoạn nào của quá trình phân bào của một loài được biểu diễn bằng hình vẽ dưới đây (Hình 1.48)? A. Kì giữa nguyên phân. B. Kì sau nguyên phân. C. Kì giữa giảm phân I. Hình 1. 48 [6] D. Kì sau giảm phân II. Câu 1.49: Hình (1.49) mô tả quá trình nào của quá trình phân bào? A. Kì cuối nguyên phân. B. Kì sau nguyên phân. C. Kì sau giảm phân I. Hình 1.49 [8] D. Kì sau giảm phân II. Câu 1.50: Hình (1.45) minh hoạ cho kì nào của quá trình giảm phân? A. Kì giữa I. B. Kì giữa II. C. Kì đầu I. D. Kì đầu II. Hình 1. 45 [8] Câu 1.51: Hình (1.46) minh hoạ cho kì nào của quá trình giảm phân? A. Kì đầu II. B. Kì đầu I. C. Kì sau II. D. Kì cuối I. Hình 1.51 [9] Câu 1.52: Giảm phân là hình thức phân bào xảy ra ở loại tế bào nào sau đây? A. Tế bào sinh dưỡng. B. Giao tử. C. Tế bào sinh dục chín. D. Tế bào xôma. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 16 Câu 1.53: Đặc điểm có ở giảm phân mà không có ở nguyên phân là A. xảy ra sự biến đổi của nhiễm sắc thể. B. có sự phân chia của tế bào chất. C. có 2 lần phân bào. D. nhiễm sắc thể tự nhân đôi. Câu 1.54: Điểm giống nhau giữa nguyên phân và giảm phân là A. đều xảy ra ở tế bào sinh dưỡng. B. đều xảy ra ở tế bào sinh dục chín. C. đều có một lần nhân đôi nhiễm sắc thể. D. xảy ra ở tất cả các tế bào. Câu 1.55: Số NST của 1 tinh trùng được tạo ra nếu so với số tế bào sinh tinh thì A. bằng nhau. B. bằng 2 lần. C. bằng 4 lần. D. giảm một nửa. Câu 1.56: Ý nghĩa của sự trao đổi chéo nhiễm sắc thể trong giảm phân về mặt di truyền là A. làm tăng số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào. B. tạo ra sự ổn định về thông tin di truyền. C. góp phần tạo ra sự đa dạng về kiểu gen ở loài. D. duy trì tính đặc trưng về cấu trúc nhiễm sắc thể. Câu 1.57: Ở gà, bộ NST lưỡng bội 2n =78. Một tế bào sinh dục đực đang giảm phân bình thường, dự đoán số nhiễm sắc thể trong tế bào ở kì sau giảm phân II là bao nhiêu ? A. 39 nhiễm sắc thể đơn B. 78 nhiễm sắc thể kép C. 78 nhiễm sắc thể đơn D. 39 nhiễm sắc thể kép Câu 1.58: Trong giảm phân I, NST kép tồn tại ở A. kì trung gian. B. kì đầu. C. kì sau. D. tất cả các kì. Câu 1.59: Nếu một tế bào của một sinh vật chứa 24 NST thì tinh trùng của loài sinh vật này có số lượng NST là A. 3. B. 6. C. 24. D. 12. Câu 1.60: Có 5 tế bào sinh dục chín của một loài giảm phân. Số tế bào con được tạo ra sau giảm phân là A. 5 B.10 C.15 D.20 Câu 1.61: Một loài thực vật có bộ NST lưỡng bội là 2n = 24. Một tế bào đang tiến hành quá trình giảm phân 1, ở kì cuối có số NST trong tế bào là Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 17 A. 24 NST đơn. B. 24 NST kép. C. 12 NST kép. D. 48 NST kép. Câu 1.62: Xem một bức ảnh chụp tế bào người (2n = 46) đang phân chia thì thấy trong một tế bào có 23 NST, mỗi NST có 2 crômatit (nhiễm sắc tử). Tế bào ấy có thể đang ở kì nào trong các kì sau đây? A. Kì đầu của nguyên phân. B. Kì đầu của giảm phân I. C. Kì đầu của giảm phân II. D. Kì cuối của giảm phân II. Câu 1.63: Trong lần phân bào II của giảm phân, các nhiễm sắc thể có trạng thái kép ở các kì nào sau đây? A. Giữa II, sau II và cuối II. B. Đầu II, sau II và cuối II. C. Đầu II và giữa II. D. Tất cả các kì. Câu 1.64: Có bao nhiêu tế bào sinh tinh giảm phân hình thành được 128 tinh trùng? A. 22 tế bào sinh tinh. B. 23 tế bào sinh tinh. C. 24 tế bào sinh tinh. D. 25 tế bào sinh tinh. Câu 1.65: Bộ nhiễm sắc thể đặc trưng của những loài sinh sản hữu tính được ổn định qua các thế hệ cơ thể do A. giảm phân kết hợp với nguyên phân. B. giảm phân kết hợp với thụ tinh. C. giảm phân kết hợp với thụ tinh và nguyên phân. D. nguyên phân. Câu 1.66: Ý nào sau đây không đúng khi nói về GP? A. Sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các cặp NST kết hợp với quá trình thụ tinh thường tạo ra rất nhiều biến dị tổ hợp ở các loài giao phối. B. Sự trao đổi chéo của các cặp NST tương đồng xảy ra ở kì đầu của GP1 tạo ra sự đa dạng di truyền. C. Giảm phân kết hợp với thụ tinh và nguyên phân là cơ chế đảm bảo việc duy trì bộ NST đặc trưng cho loài. D. Trong GP1, các cặp NST tương đồng tiếp hợp với nhau và giữa chúng luôn luôn xảy ra sự trao đổi các đoạn NST. Câu 1.67: Sự khác biệt giữa nguyên phân và giảm phân là 1. Nguyên phân gồm 1 lần phân bào, xảy ra ở tất cả dạng tế bào còn giảm phân gồm 2 lần phân bào, xảy ra ở tế bào sinh dục ở giai đoạn chín. 2. Nguyên phân không có sự tiếp hợp và trao đổi chéo của các cặp NST kép tương đồng còn giảm phân có. Phan Thị Quỳnh Tâm-SKKN 2015 18
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan