Tài liệu Skkn vui học vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản.

Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT CHUYÊN LƯƠNG THẾ VINH Mã số: ................................ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Người thực hiện: NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG Lĩnh vực nghiên cứu: - Quản lý giáo dục  - Phương pháp dạy học bộ môn: VẬT LÍ - Lĩnh vực khác: .......................................................  Có đính kèm: Các sản phẩm không thề hiện trong bản in SKKN  Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh 1- Năm học: 2011 - 2012  Hiện vật khác Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG 2. Ngày tháng năm sinh: 05/03/1986 3. Nam, nữ: Nữ 4. Địa chỉ: Số nhà 5/10, đường Đồng Khởi, phường Tân Mai, thành phố Biên Hòa, Tỉnh Đồng Nai 5. Điện thoại: 0613825750 (NR); ĐTDĐ: 0932171116 6. Fax: E-mail: [email protected] 7. Chức vụ: Giáo viên 8. Đơn vị công tác: Trường THPT Chuyên Lương Thế Vinh, Tỉnh Đồng Nai II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân khoa học - Năm nhận bằng: 2008 - Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Vật lí – Trường Đại học Sư phạm TPHCM III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: 4 năm Số năm có kinh nghiệm: 4 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 4 năm gần đây: 1. Giới thiệu một số bài toán Vật lí 11 về Cảm ứng từ – Lực từ & Giáo án Vật lí 11 cơ bản: Dòng điện trong chất khí – Khúc xạ ánh sáng (2009 – 2010) 2. Thiết kế một số bài giảng ứng dụng phần mềm Crocodile Physics – Quang hình học (2010 – 2011) 2 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản VUI HỌC VẬT LÝ 10 TỪ SẢN PHẨM LÀM TAY ĐƠN GIẢN I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Chương trình giáo dục ngày nay đòi hỏi người giáo viên và học sinh không ngừng đổi mới nhằm nâng cao phương pháp dạy và học, đồng thời phải luôn đảm bảo được chất lượng giáo dục, đào tạo trí tuệ và nhân cách sống. Để đạt được những hiệu quả như mong muốn, người thầy giáo phải nắm bắt được tâm lí học sinh đối với môn học mình đang giảng dạy, từ đó có những phương pháp dạy – học hợp lí, tạo hứng thú, giúp học sinh dễ dàng tiếp nhận kiến thức và ghi nhớ. Vật lí là một môn khoa học mang tính tư duy cao, dạy và học Vật lí muốn đạt kết quả tốt cần có sự kết hợp hài hòa giữa lí thuyết và thực nghiệm. “Học đi đôi với hành” là một trong các tiêu chí quan trọng trong tất cả các môn học, không chỉ riêng cho Vật lí, nhằm giúp học sinh cảm thụ và ghi nhận kiến thức được lĩnh hội từ thực tế lâu dài và sâu sắc hơn. Vì thế việc lồng ghép các thí nghiệm kiểm chứng hay minh họa vào các tiết dạy Vật lí là cần thiết và phù hợp với đặc trưng của bộ môn. Tuy nhiên, để có được tất cả các dụng cụ thí nghiệm hoàn chỉnh là yêu cầu rất khó đối với cơ sở vật chẩt các trường phổ thông hiện nay. Để phát huy tính tự học và tự nghiên cứu ở học sinh thì người giáo viên cũng phải góp phần tiên phong tạo ra những sản phẩm đơn giản nhưng hiệu quả trong công tác giảng dạy môn học, đó cũng chính là sự sáng tạo nhỏ của mỗi cá nhân. Xuất phát từ những ý tưởng đó, tại trường Trung học phổ thông Chuyên Lương Thế Vinh, Tỉnh Đồng Nai, chúng tôi cùng học sinh đã tổ chức những buổi sinh hoạt Câu lạc bộ Vật lí trong năm học với những trò chơi đơn giản, bổ ích mang ý nghĩa cùng học, cùng khỏe và cùng vui để giúp các em tầm nhìn thực tế hơn với Vật lí và nâng cao tính học hỏi, chia sẻ, cảm thông trong tập thể. Đề tài này tập trung vào việc hướng dẫn sơ lược cách tạo ra những mô hình sản phẩm đơn giản làm từ các vật liệu hằng ngày, dễ tìm nhưng thể hiện được những hiện tượng Vật lí rất đời thường, đôi khi ít được quan tâm tới, được trích dẫn một số từ những sản phẩm làm tay trong chuyên mục Học hay hành giỏi của Câu lạc bộ. Kèm theo minh họa cho nguyên tắc hoạt động của mỗi sản phẩm là các đoạn phim ngắn, người đọc có thể tham khảo thêm theo đường dẫn đến “file” được “upload” trên mediafire tương ứng với mỗi sản phẩm sau đây. II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 3 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản 1. Cơ sở lý luận Ngày nay, nhiều tài liệu, sách in khoa học được xuất bản rộng rãi, nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu học hỏi, mở rộng kiến thức thực tế cho học sinh và người đọc ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, có hàng loạt các đầu sách mang nội dung nâng cao kỹ năng thực hành từ việc ứng dụng các kiến thức phổ thông đơn giản, điển hình như “Trò chơi khoa học vui” của tác giả Vũ Kim Dũng (Nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin), “Những thí nghiệm đơn giản bạn có thể làm ở nhà” của tác giả Tomislav Sencanski (Nhà xuất bản Kim Đồng) hay “Vật lí vui” của tác giả Ia.I.Pê – Ren – Man (Nhà xuất bản giáo dục) …Không chỉ thế, rất nhiều trang mạng điện tử cũng tập trung vào những chủ đề này, có thể kể đến như http://scitoys.com/, http://www.sciencetoymaker.org/ … Câu lạc bộ Vật lí là sân chơi cũng đồng thời là nơi học tập thực nghiệm lý thú nhằm tạo cơ hội cho các em được tiếp xúc trực tiếp với những trò chơi, sản phẩm đơn giản nhưng liên quan trực tiếp đến kiến thức phổ thông thường ngày. Hoạt động “Học hay hành giỏi” là một trong những nội dung quan trọng trong các buổi sinh hoạt Câu lạc bộ nhằm giúp các em nâng cao kỹ năng làm việc nhóm, tập thói quen quan sát và nhìn nhận vấn đề, phát huy tính ứng dụng sáng tạo từ những sản phẩm mẫu được Ban chủ nhiệm đề xuất để tạo nên những thành phẩm của riêng nhóm. Chỉ trong khoảng thời gian là 30 phút cho một sản phẩm theo từng chủ đề khoa học của tháng. Tính hiệu quả trong công tác tổ chức nhóm và khả năng tư duy liên quan đến tính thực tế từ những bài học lý thuyết ở trên lớp của các thành viên trong nhóm được đánh giá thông qua những cuộc thi ngắn được tổ chức ngay trong buổi sinh hoạt. Những sản phẩm được lựa chọn trong mỗi buổi sinh hoạt phải đảm bảo nội dung kiến thức khoa học đơn giản, gần gũi với học sinh và đặc biệt được làm từ những vật liệu và công cụ dễ tìm kiếm, thao tác để có thành phẩm không chiếm nhiều thời gian, và dễ tạo hình theo ý tưởng. Đề tài này chủ yếu tập trung vào cách thức tạo những sản phẩm hoạt động dựa trên các kiến thức khoa học của chương trình Vật lí lớp 10 liên quan đến vai trò của các loại lực như lực ma sát, lực đàn hồi; định luật III Newton; cân bằng của vật rắn và chuyển động bằng phản lực. Thông qua một số các gợi ý và hướng dẫn kèm theo hình ảnh minh họa trong đề tài, hi vọng người đọc đón nhận và có thể tự thao tác tạo nên sản phẩm vật lí đơn giản, giúp ích cho nhu cầu học tập, vui chơi hay giảng dạy của mình. 2. Giới thiệu các sản phẩm vui học vật li 10 làm bằng tay đơn giản 2.1 Trò chơi cân bằng 4 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản CÂN BẰNG CỦA VẬT RẮN Kiến thức Cân bằng bền của vật rắn trên một điểm tựa.  Có ba dạng cân bằng là cân bằng bền, cân bằng không bền và cân bằng phiếm định.  Khi vật bị kéo lệch khỏi vị trí cân bằng một ít, lực (trong bài là trọng lực) tác dụng vào vật có xu hướng kéo nó trở về vị trí cân bằng thì đó là vị trí cân bằng bền.  Muốn tăng mức vững vàng của vật cần hạ thấp trọng tâm hơn so với điểm tựa nhằm tạo momen của trọng lực đối với trục quay qua điểm tựa kéo vật quay trở về vị trí cân bằng ban đầu và độ lớn momen tăng theo sự tăng của trọng lực và khoảng cách từ trọng tâm đến trục quay Dụng cụ và vật liệu Dụng cụ: Kéo, kềm cắt, bút vẽ, keo dán. Vật liệu: Giấy cứng, kẽm. Tiến hành 5 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản Bước 1:  Tạo hình trên giấy.  Tạo hình từ kẽm theo nguyên tắc trọng tâm của hệ (phần kẽm bị uốn cong nhiều vòng hơn để gia tăng trọng lượng) phải thấp hơn điểm tựa để tạo cân bằng bền cho hệ trong quá trình dao động. Bước 2: Gắn kết tạo hình từ giấy với bộ khung kẽm, chú ý, giấy cứng nên cũng khá nặng so với kẽm, cần lựa chọn vị trí dán giấy trên khung kẽm phù hợp sao cho hệ dao động trong một mặt phẳng. Bước 3: Kiểm tra lại sự dao động và tính bền vững của hệ trước khi hoàn tất sản phẩm ở mặt giấy còn lại. Lưu ý: kẽm có ưu điểm dễ uốn nên rất thuận lợi trong việc tạo hình và điều chình hình dáng khung phù hợp với mục đích của sán phẩm. Sản phẩm Sản phẩm vừa được tạo đang ở trạng thái cân bằng trên điểm tựa thuộc một đoạn của khung kẽm từ hệ. Một sản phẩm khác, sử dụng bu-lông làm trọng vật thay thế cho việc uốn cong nhiều 6 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản vòng kẽm nếu dây kẽm còn quá ngắn và không đủ điều kiện tạo sự cân bằng bền cho hệ. Tính cân bằng bền của hệ sẽ tốt hơn nếu trọng vật có khối lượng lớn do khả năng làm tăng momen quay trở về vị trí cân bằng của trọng lực quanh điểm tựa. Link dẫn đoạn phim minh họa cho cách thức http://www.mediafire.com/? hoạt động của sản phẩm. Ưu điểm o1p01tsmccw9do9 Đánh giá  Vật liệu đơn giản, dễ tìm.  Thời gian tạo sản phẩm ngắn (10 phút).  Sản phẩm dễ tạo hình.  Thể hiện tốt nội dung của bài học, tạo hứng thú cho học sinh, có thể dùng sản phẩm để nêu hiện tượng đặt vấn đề mở đầu về sự cân bằng của vật rắn trên điểm tựa. Thành phần chính của sản phẩm là Nhược điểm kẽm nên làm giảm tính bền vững của hệ trong quá trình hệ thực hiện dao động quanh điểm tựa do khối lượng của hệ còn nhẹ, do đó để gia tăng tính bền vững cần sử dụng trọng vật có khối lượng lớn hơn như đã nói ở trên. 2.2 Trò chơi chim gõ kiến Định luật III Newton LỰC Kiến thức Định luật III: Nếu vật A tác dụng lên vật B một lực thì vật B cũng tác dụng lên vật A một lực (phản lực). Hai lực này cùng giá, cùng độ lớn nhưng 7 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản ngược chiều. r r FAB   FBA Cặp lực và phản lực có những đặc điểm sau:  Cùng bản chất  Luôn xuất hiện và mất đi đồng thời.  Là hai lực trực đối.  Không cân bằng nhau vì chúng đặt lên hai vật khác nhau. Điều kiện xuất hiện: khi vật có xu Lực ma sát nghỉ hướng chuyển động nhưng vẫn chưa chuyển động. Đặc điểm:  Điểm đặt: trên vật và ở bề mặt tiếp xúc của vật.  Phương: tiếp tuyến với mặt tiếp xúc.  Chiều: ngược chiều với thành phần ngoại lực song song với mặt tiếp xúc.  Độ lớn: thay đổi theo ngoại lực và có một giá trị cực đại. Lực đàn hồi của lò xo xuất hiện khi lò Lực đàn hồi xo bị biến dạng đàn hồi, cụ thề là biến dạng uốn đối với sản phẩm minh họa. Dụng cụ và vật liệu Dụng cụ: Kéo, bút vẽ, keo dán. Vật liệu: Giấy cứng màu, ruột bút mực, kẽm (có đường kính nhỏ hơn đường kính trong của ruột bút), lò xo (trong bút bi). 8 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản Tiến hành Bước 1: Tạo hình chim tùy thích trên giấy cứng màu. Lưu ý, mỏ chim giữ vai trò quan trọng trong việc tạo phản lực duy trì chuyển động cho chim nên cần phải có độ cứng cao. Bước 2: Lò xo gắn với phần chân của chim, chọn lò xo có kích thước dài hơn mỏ chim khoảng 0,5 cm để đảm bảo trong quá trình chuyển động mỏ chim chạm vào thanh kẽm (đóng vai trò là thân cây) . Bước 3: Cắt đoạn ruột bút phù hợp với kích thước của chim. Chiều dài của đoạn ruột này cũng ảnh hưởng đến chuyển động nhanh hay chậm của chim do sự tiếp xúc của ruột bút với thanh kẽm dẫn vào sau đó liên quan đến lực ma sát nghỉ, theo kinh nghiệm thì ống càng dài, chim sẽ chuyển động chậm hơn do khoảng thời gian giữa hai lần gõ liên tiếp của chim vào sợi kẽm sẽ bị kéo dài. Do đó, theo quan điểm riêng thì nên rút ngắn thời gian này lại để thấy được biến dạng uốn đàn hồi của lò xo diễn ra liên tục hơn, tạo hiệu quả cho sản phẩm. Sản phẩm Lắp ghép sản phẩm từ các bộ phận được chuẩn bị và thao tác trước đó. 9 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản Link dẫn đoạn phim minh họa cho cách thức http://www.mediafire.com/? hoạt động của sản phẩm. 9zw75v0cds9t7g5 http://www.mediafire.com/? 3bswwr6zk8royke Dưới tác động của ngoại lực, lò xo bị Nguyên tắc hoạt động biến dạng, kéo theo chuyển động của thân chim rời xa thanh kẽm. Lực đàn hồi xuất hiện trên lò xo có tác dụng kéo thân chim quay về vị trí ban đầu, do quán tính chim tiếp tục chuyển động đến gõ mỏ vào thanh kẽm, phản lực trên thanh kẽm được hình thành sẽ tác động trở lại vào mỏ chim và duy trì chuyển động này, ngoài lực đàn hồi của lò xo. Đồng thời, lực ma sát xuất hiện trong phần tiếp xúc của thanh kẽm với ruột bút có tác dụng hãm chuyển động xuống dưới thấp của chim do tác dụng của trọng lực, tạo hiệu quả cho người 10 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản quan sát diễn biến của quá trình Ưu điểm chuyển động của chim rõ ràng hơn. Đánh giá  Vật liệu đơn giản, dễ tìm.  Thời gian tạo sản phẩm ngắn (10 phút).  Sản phẩm dễ tạo hình.  Thể hiện tốt nội dung của bài học, tạo hứng thú cho học sinh.  Sản phẩm minh họa tốt cho mối tương quan giữa lực và phản lực, làm nổi bật vai trò của lực ma sát và lực đàn hồi trong quá trình sản phẩm chuyển động.  Có quá nhiều vấn đề trong một sản Nhược điểm phẩm nên sẽ gây khó khăn cho học sinh trong quá trình phân tích chuyển động của chim để làm rõ các hiện tượng vật lí có liên quan.  Thanh kẽm có kích thước nhỏ, trong trường hợp thân chim không đồng phẳng với ruột bút, sẽ làm giảm tính hấp dẫn của sản phẩm do mỏ chim không chạm vào thành kẽm được, có thể giảm thiểu hạn chế này bằng cách dùng ống hút, hoặc vỏ bút có đường kính lớn hơn và thay kẽm mảnh bằng đũa gỗ…  Sản phẩm hoạt động hiệu quả khi có sự trợ giúp của lực ma sát. Trong trường hợp lực ma sát giữa ống hút và thanh kẽm quá nhỏ cần gia tăng độ gồ ghề cho thanh kẽm, có thể dùng keo dán quấn lên bề mặt thanh. 11 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản  Sản phẩm chỉ bước đầu minh họa hiện tượng vật lí nhưng chưa khảo sát hết các ảnh hưởng của cấu trúc đối với hiệu quả của sản phẩm. Ví dụ: tính đàn hồi của các lò xo khác nhau, kích thước đường kính trong của ống rỗng và đường kính thanh kẽm, chiều dài ống rỗng, khoảng cách từ mỏ chim đến thanh kẽm… 2.3 Trò chơi bọ leo dây LỰC MA SÁT NGHỈ Kiến thức Định luật III Newton Lực ma sát nghỉ Lực ma sát nghỉ đóng vai trò là lực phát động trong chuyển động của vật. Dụng cụ và vật liệu Dụng cụ: Kéo, bút vẽ, keo dán. Vật liệu: Giấy cứng, dây dù, ruột bút mực (ống hút hoặc các loại ống rỗng ruột), vỏ trứng (hoặc các vật dụng có hình dáng khác túy ý), tấm thẻ cứng (hoặc thanh cứng mảnh), và nút áo. Tiến hành Bước 1: Thân bọ: Vỏ trứng lấy ½ và dùng kéo cắt phẳng để thuận lợi hơn lúc dán kín vào tấm thẻ hoặc bìa cứng (2 cái) đã được đo vừa kích thước phần đáy tròn của vỏ trứng. Ruột bút được chọn sao cho đường kính trong của nó lớn hơn đường kính của sợi dây, cắt ruột bút làm 2 phần bằng nhau và dán vào 12 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản một mặt của tấm thẻ như hình bên. Lưu ý: phần tạo thân bọ có tính đối xứng quyết định sự cân bằng của sản phẩm khi đi trên dây, đặc biệt là giai đoạn dán ruột bút cần đảm bảo tạo góc nghiêng hợp bởi 2 thanh này không quá nhỏ và sự chênh lệch về độ mở của chúng ở phần trên và dưới cũng quyết định sự nhanh hay chậm của sản phẩm ngoài việc phụ thuộc vào khối lượng của bọ do ảnh hưởng đến độ lớn của lực ma sát nghỉ. Bước 2: Cánh: Tạo hình trên giấy bằng cách chia một vòng tròn ra làm hai phần bằng nhau tương ứng là 2 cánh của bọ và trang trí tùy thích. Bước 3: Lắp ghép các bộ phận của sản phầm, dán cánh lên phần thân và nút áo xem như phần đầu của bọ được dán lên phần dư của bìa cứng đã dán ruột bút. Bước 4: Luồn dây vào phần rỗng của ruột bút. Bước 5: Dây sau khi được dẫn vào trong thân bọ thường gây khó khăn lúc lấy dây ra để sử dụng nên có thể kết hợp với việc móc dây vào một thanh ngang (màu xanh như trên hình), đồng thời gia tăng tính cân bằng và tạo thêm tính thẩm mỹ cho sản phẩm trong quá trình bọ di chuyển, đặc biệt có thể thấy chiểu chuyển động của thanh là chiểu lực kéo của tay ngược với chiểu chuyển động của bọ là chiều của lực ma sát do dây tác động lên bọ giúp bọ 13 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản di chuyển. Sản phẩm Hình ảnh của sản phẩm sau khi hoàn tất các giai đoạn chuẩn bị và thao tác. Sản phẩm khác. Link dẫn đoạn phim minh họa cho cách thức http://www.mediafire.com/? hoạt động của sản phẩm. Nguyên tắc hoạt động anx83rmgy7m3roq Khi sợi dây bị kéo bởi một lực về phía sau đồng thời sẽ có sự tiếp xúc với ruột bút gây ra một phản lực tác động vào ruột bút theo hướng ngược lại làm bọ 14 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản chuyển động về phía trước. Cặp lực và phản lực xuất hiện và mất đi đồng thời này mang bản chất của lực ma sát nghỉ. Đánh giá  Vật liệu đơn giản, dễ tìm.  Thời gian tạo sản phẩm là 30 phút, Ưu điểm có thể rút ngắn còn 15 phút bằng cách làm đơn giản phần thân như cách tạo hình phẳng ở phần kiến thức về cân bằng vật rắn  Thể hiện tốt nội dung của bài học, tạo hứng thú cho học sinh.  Thời gian tạo sản phẩm còn dài so Nhược điểm với 2 sản phẩm trước do tạo hình phức tạp hơn.  Chưa khảo sát các ảnh hưởng của cấu trúc đối với hiệu quả của sản phẩm. Ví dụ: khối lượng vật, loại dây, kích thước đường kính trong của ống rỗng, chiều dài ống rỗng, góc mở của 2 ống… 2.4 Trò chơi xe đua bong bóng Chuyển động phản lực CHUYỂN ĐỘNG PHẢN LỰC Kiến thức Chuyển động phản lực là chuyển động của hệ tự tạo ra phản lực bằng cách phóng về một hướng một phần khối lượng của chính nó. Nếu bỏ qua ảnh hưởng của lực cản từ môi trường, hệ vật tham gia chuyển động phản lực có động lượng được bảo toàn. Xét hệ vật chuyển động phản lực bằng cách giảm bớt khối lượng của hệ 15 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản từ lượng khí thoát ra ngoài. Sau khi khí phụt ra phía sau thì gây ra phản lực làm hệ vật còn lại chuyển động về phía trước. Dụng cụ và vật liệu Dụng cụ: Kéo, bút vẽ, keo dán, búa, đinh. Vật liệu: Giấy cứng màu, ống hút, thanh mảnh có đường kính nhỏ hơn đường kính trong của ống, nắp nước suối, bong bóng và đầu bút lông. Tiến hành Bước 1: Tạo hình khung xe từ giấy màu cứng. Bước 2: Thiết kế hệ 2 trục quay và 4 bánh xe: Dùng búa và định đóng tạo lỗ xuyên trục quay trên 4 nắp tương ứng làm 4 bánh xe (qua tâm đường tròn). Dẫn trục quay là 1 thanh tre/ 2 bánh xe, lưu ý, thanh tre vào trong lòng ống hút trước khi gắn bánh xe vào, sao cho kích thước dài của ống hút gần bằng khoàng cách giữa hai bánh xe để định hướng chuyển động thẳng cho xe. Bước 3: Cố định trục quay khi ghép với khung xe. Bước 4: Gắn bong bóng vào phần thân của đầu bút lông (chọn bóng có kích thước mở vừa khít với phần thân này). Nối hệ này vào khung xe, lưu ý, phần còn lại của đầu bút được đặt sao cho xe chuyển động theo đúng chiều được 16 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản chọn, nghĩa là đặt ngược chiều với phần trước của xe. Do xe chuyển động theo nguyên tắc của phản lực, chiều chuyển động của xe sẽ ngược với chiểu khí phụt ra từ bong bóng. Sản phẩm Sản phẩm sau khi hoàn tất đang ở giai đoạn chuẩn bị xuất phát. Link dẫn đoạn phim minh họa cho cách thức http://www.mediafire.com/? hoạt động của sản phẩm. Nguyên tắc hoạt động 0dptka4qu3cyd52 Ngay khi khí trong bong bóng phụt ra phía sau sẽ gây ra phản lực làm xe Ưu điểm chuyển động về phía trước. Đánh giá  Vật liệu đơn giản, dễ tìm.  Thời gian tạo sản phẩm là 30 phút.  Thể hiện tốt nội dung của bài học, tạo hứng thú cho học sinh do sản phẩm được làm từ các vật liệu sinh hoạt thường ngày.  Tạo hình phức tạp hơn.  Tính đối xứng của hệ bánh xe ảnh Nhược điểm hưởng đến chuyển động của xe, trong một số trường hợp có thể làm xe chuyển động ngoằn nghoèo không như mong muốn là chuyển động thẳng. 17 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI Những trò chơi Vật lí vui nhằm mục đích tạo hứng thú cho học sinh trong việc nêu và giải quyết vấn đề liên quan đến nội dung kiến thức khoa học để phát triển kỹ năng tư duy. Đồng thời với kết cấu đơn giản có thể kích thích tính chủ động của học sinh trong việc tự mày mò, tự nghiên cứu sản phẩm để tự sáng tạo một sản phẩm theo ý tưởng của riêng mình. Những sản phẩm nhỏ nhắn, ngộ nghĩnh này đã tạo được niềm vui nhỏ cho các em, cụ thể là các em đã rất hào hứng trong việc tập trung tranh luận để phân tích nguyên tắc hoạt động của sản phẩm và đưa ra những kết luận quan trọng, góp phần tạo nên một sản phẩm mới và tính hiệu quả đó được đánh giá dựa trên một cuộc thi nhỏ trong buổi sinh hoạt của câu lạc bộ ngay sau đó. IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ, KHẢ NĂNG ÁP DỤNG Những sản phẩm trên đây xuất phát từ những ý tưởng liên quan đến chủ đề của buổi sinh hoạt câu lạc bộ hay một kiến thức nào đó trong nội dung bài học Vật lí phồ thông và được tạo hình dựa trên những website gợi ý trên mạng thông tin internet có thể được tìm kiếm thông qua các từ khóa có liên quan đến “Toys physics”. Xuất phát từ những vật liệu sẵn có và tính hiệu quả của sản phẩm, tác giả cùng với sự đóng góp của các thành viên trong ban chủ nhiệm của Câu lạc bộ đã tự tạo nên những sản phẩm theo cách riêng của mình. Tuy nhiên để tạo ra được một sản phẩm như ý cần mất thời gian mày mò, thử sai. Để tăng mục đích vả tính hiệu quả của sản phầm, cần nhiều hơn nữa việc nghiên cứu về ảnh hưởng của những kết cấu đến khả năng hoạt động của sản phẩm. Đây là hạn chế mà đề tài vẫn chưa chú trọng tới. V. TÀI LIỆU THAM KHẢO WEBSITE: http://dev.physicslab.org/Document.aspx? doctype=3&filename=RotaryMotion_CenterMass.xml http://www.youtube.com/watch?v=Qqrjmd7-me8&feature=relmfu http://www.youtube.com/watch?v=vD6QeFLmSs8 18 Sáng kiến kinh nghiệm 2012 Vui học Vật lí 10 từ sản phẩm làm tay đơn giản NGƯỜI THỰC HIỆN Nguyễn Thị Thúy Hằng 19