Tài liệu Skkn ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử lớp 11.

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI TRƯỜNG THPT TRỊ AN ------ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: ỨNG DỤNG LỒNG GHÉP MỘT SỐ TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 11  Người thực hiện: PHAN THỊ ĐOAN TRANG  Lĩnh vực nghiên cứu: Quản lý giáo dục  Phương pháp dạy học bộ môn: Lịch sử  Phương pháp giáo dục  Các lĩnh vực khác   Có đính kèm:  Mô hình  Phần mềm  Phim ảnh  Các lĩnh vực khác NĂM HỌC 2014 – 2015 GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 0 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: PHAN THỊ ĐOAN TRANG 2. Ngày tháng năm sinh: 28/8/1976 3. Nam/Nữ: Nữ 4. Địa chỉ: KP 2, Thị trấn Vĩnh An, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai. 5. Điện thoại: 0979 964 181 6. Đơn vị công tác: Trường THPT Trị An II/ TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị: Cử nhân - Năm nhận bằng: 2000 - Chuyên ngành: Lịch sử III/ KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Lịch sử - Số năm kinh nghiệm: 15 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong những năm gần đây: + Đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá qua xây dựng ma trận đề kiểm tra. GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 1 Sáng kiến kinh nghiệm ỨNG DỤNG LỒNG GHÉP MỘT SỐ TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 11 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: " Dân ta phải biết sử ta Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam". Điều đó cho thấy rằng lịch sử là một môn học quan trọng trong nhà trường phổ thông. Nhưng trong quá trình giảng dạy, tôi thấy rằng phần lớn học sinh hiện nay ít nhớ, không hiểu và không thích học lịch sử, coi lịch sử chỉ là môn phụ. Đứng trước thực tế này, bản thân là giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi luôn trăn trở băn khoăn dạy thế nào để tạo sự hứng thú và hấp dẫn cho học sinh khi học sử, đồng thời giúp các em hiểu được tầm quan trọng của môn lịch sử, biết thay đổi cách nhìn nhận và cách học lịch sử . Hiện nay giáo dục đang đổi mới một cách toàn diện, trong đó có phương pháp dạy học. Người giáo viên phải dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực học tập của học sinh, làm cho các em luôn ở thế chủ động trong việc tìm hiểu, tiếp cận và lĩnh hội tri thức. Với sự đổi mới trên, tôi nghĩ rằng tại sao mình không thay đổi phương pháp dạy học bằng cách ứng dụng lồng ghép một số trò chơi vào tiết dạy học lịch sử. Bởi trò chơi chẳng những là biện pháp tăng cường hứng thú trong học tập, nâng cao sự chú ý, thay đổi các trạng thái tâm lý mệt mỏi trong quá trình nhận thức mà còn là biện pháp rèn luyện các kỹ năng ứng xử, giao tiếp, củng cố và phát triển kỹ năng tự tin của các em trong học tập và hoạt động xã hội. Xuất phát từ yêu cầu này nên tôi đưa ra sáng kiến “Ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử lớp 11”. Mong rằng với một ít kinh nghiệm của mình sẽ góp phần đưa chất lượng Bộ môn lịch sử đi lên. II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 1.Cơ sơ lý luận Trong thực tế giảng dạy cho thấy tình trạng học sinh tiếp thu kiến thức còn thụ động, thiếu sự nhiệt tình, tích cực trong các hoạt động. Một vài học GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 2 sinh có biểu hiện ỷ lại vào các bạn trong nhóm, chưa mạnh dạn bày tỏ quan điểm, ý kiến cá nhân. Trong quá trình giảng dạy giáo viên chưa mạnh dạn trong việc đổi mới phương pháp dạy học chính vì vậy mà giờ học thường cứng nhắc, GV luôn có tâm lí dạy làm sao cho hết được bài học, không hướng tới học sinh làm trung tâm của việc dạy học. Chưa dám mạnh dạn tổ chức các trò chơi trong tiết dạy, các tiết làm bài tập lịch sử… Thực ra từ trước đến nay, đa số giáo viên ở trường do điều kiện dạy học, thiết bị còn có phần hạn chế nên khi giảng dạy hầu như giờ học chưa sôi nổi, học sinh chưa có hứng thú học tập, giờ học nhàm chán, nên hiệu quả giờ học đạt kết quả chưa cao. - Số liệu điều tra cơ bản về mức độ hứng thú học tập môn Lịch sử của học sinh khối 11 Trường THPT Trị An. (Đầu năm học 2014- 2015 ) - Khi chưa áp dụng ứng dụng lồng ghép trò chơi trong dạy học lịch sử vào thực tế giảng dạy thì tôi thu được kết quả như sau: Mức độ hứng thú của học sinh Lớp Sĩ số Không thích Số lượng Tỉ % Hứng thú lệ Số lượng Tỉ lệ % 11A1 34 30 88.2 4 11.8 11A2 37 32 86.5 5 13.5 11A3 36 31 86.1 5 13.9 2. Cơ sở thực tiễn -Do nhu cầu của xã hội học sinh ít chọn học môn Sử,thậm chí không chọn. -Học sinh thường coi môn Sử là môn phụ, không học, nếu có học chỉ là đối phó nên ít đầu tư thời gian,ít cộng tác với giáo viên. GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 3 -Trong suốt quá trình học tư lơp 10 đến lớp 12 cả Thầy và trò Trương THPT Trị An chưa lần nào được đi thực tế,hay tham quan một khu di tích lịch sử mặc dù đang sinh sông và cư ngụ trên vùng đất anh hùng chiến khu D vì không có kinh phí. -Do thời gian và kiến thức của bản thân có hạn nên phạm vi của sáng kiến chỉ nghiên cứu ứng dụng trong bộ môn lịch sử lớp 11 ở trường THPT Trị An. III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP 1. Phương pháp thực hiện Để tạo cho học sinh sự hứng thú trong việc lĩnh hội tri thức, trước khi thực hiện bài giảng trên lớp, tôi luôn phác thảo trước những hình thức và phương pháp tổ chức tiết dạy sao cho phù hợp với tâm lý của học sinh để các em có thể tiếp thu một cách dễ dàng nhất với mọi đối tượng học sinh GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 4 Nắm bắt được tâm lý hiếu động, thích vui chơi, thích thể hiện mình của các em, bản thân tôi thường ứng dụng lồng ghép một số trò chơi vào bài giảng của mình với nhiều hình thức khác nhau: giới thiệu bài, làm bài tập,kể chuyện nhân vật lịch sử,liên hệ thực tế,củng cố bài... Tuy nhiên để các em có thể tham gia vào các trò chơi một cách nhiệt tình thì ngay trong quá trình truyền đạt kiến thức ta phải tạo cho các em một sự thỏai mái, gợi mở dần những câu hỏi khó đồng thời lưu ý các em cần tập trung để có kiến thức tham gia trò chơi ở cuối tiết. Phần ứng dụng lồng ghép trò chơi tôi thường sử dụng ở mục củng cố bài giúp các em khắc sâu, nhớ lâu kiến thức bài học. Các em đang trong độ tuổi “trở thành làm người lớn” nên ngoài việc thể hiện được cá tính của mình, các em còn thích được vui chơi và càng thích hơn những lời khen mà thầy cô cũng như bạn bè giành cho mình. Bởi vậy, khi ứng dụng lồng ghép trò chơi vào tiết dạy sẽ thỏa mãn được tâm lý đó của học sinh, giúp các em chú ý hơn vào bài học dần dần sẽ tạo thành thói quen tốt cho các em. Khi các em tham gia vào các trò chơi, tôi có thể đánh giá được trong quá trình học các em có chú ý hay không, mức độ hiểu bài của các em là bao nhiêu thậm chí việc chuẩn bị và sưu tầm những nội dung tương tự với bài học có được các em thực hiện nghiêm túc hay không, thông qua thái độ tích cực, sôi nổi khi các em trực tiếp tham gia các trò chơi liên quan đến kiến thức của mình. 2. Các loại trò chơi lịch sử a. Trò chơi ô chữ. Mục đích luyện cho học sinh kĩ năng tư duy, suy nghĩ, tổng hợp, hợp tác, ra quyết định. Với trò chơi này, chúng ta có thể áp dụng vào khâu củng cố bài học, hoặc có thể sử dụng để kiểm tra kiến thức sau khi học một chương, một giai đoạn lịch sử. b. Trò chơi tiếp sức. Mục đích luyện cho học sinh kĩ năng tư duy, hiểu, biết, nhớ, hợp tác , rút ra quyết định. c. Trò chơi nghe nhạc đoán nhân vật Mục đích luyện cho học sinh kĩ năng tư duy, lắng nghe, tổng hợp, hợp tác, ra quyết định. 3. Ví dụ giáo án có ứng dụng lồng ghép trò chơi trong dạy học lịch sử lớp 11 TIẾT 29 - BÀI 21: PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 5 - Nguyên nhân sâu xa và trực tiếp của phong trào Cần vương. - Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần vương. 2. Kĩ năng - Củng cố kĩ năng phân tích, nhận xét, rút ra bài học lịch sử. 3. Thái độ - Giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giải phóng dân tộc, bước đầu nhận thức được những yêu cầu mới cần phải có để đưa cuộc đấu tranh chống ngoại xâm đến thắng lợi. II. Chuẩn bị - GV: Giáo án, sgv - HS: Vở, sgk III. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: Trận Cầu Giấy ngày 21/12/1873 làm ảnh hưởng đến cục diện chiến tranh như thế nào? 2. Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung chính * Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên nhân làm bùng nổ phong trào Cần Vương. Diễn biến Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và chiếu Cần Vương ra đời. I. Phong trào Cần vương bùng nổ. 1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế và sự bùng nổ của - GV hỏi: Em hãy nhắc lại kết quả của cuộc phong trào Cần Vương. kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta - Sau hai hiệp ước Hácmăng và trong những năm 1858 – 1884? Patơnốt Pháp bắt đầu thiết lập - HS nhớ lại kiến thức đã học trả lời chế độ bảo hộ ở Bắc Kì, Trung Kì. - GV nhận xét, kết luận - Phong trào đấu tranh chống - GV hỏi: Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc Pháp của nhân dân ta tiếp tục phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại phát triển. Một số quan lại, văn kinh thành Huế và sự bùng nổ của phong thân, sĩ phu yêu nước, nhân dân trào Cần Vương? các địa phương đấu tranh sôi nổi. - GV gợi ý: Nguyên nhân sâu xa; nguyên - Dựa vào phong trào kháng GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 6 nhân trực tiếp. - HS trả lời chiến của nhân dân phái chủ chiến do Tôn Thất Thuyết chỉ huy tấn công Pháp ở toà Khâm sứ, đồn Mang Cá, nhưng thất bại. - GV nhhận xét kết luận: Nguyên nhân sâu xa; Nguyên nhân trực tiếp - Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị), lấy - GV cho HS quan sát chân dung Tôn Thất danh nghĩa Hàm Nghi xuống Thuyết và vua Hàm Nghi: chiếu Cần vương kêu gọi nhân dân cả nước chống Pháp. - GV cung cấp thông tin về Tôn Thất - Chiếu Cần vương làm bùng lên phong trào đấu tranh của nhân Thuyết… dân, trở thành phong trào sôi nổi - GV trình bày khái quát diễn biến và hỏi vì suốt những năm cuối thế kỉ XIX. sao cuộc phản công thất bại? - HS trả lời - GV nhận xét, kết luận - GV đọc một đoạn trích chiếu “Cần vương” hỏi: Em hiểu thế nào là “Cần vương”. Xuống chiếu “Cần vương” nhằm mục đích gì? - HS trả lời - GV nhận xét, kết luận * Hoạt động 2: Tìm hiểu các giai đoạn của 2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần vương. phong trào Cần vương - GV hướng dẫn HS quan sát lược đồ hình a) Từ năm 1885 đến năm 1888 61 trang 127 kết hợp với kiến thức SGK và nêu nội dung 2 giai đoạn phát triển của - Lãnh đạo: Vua Hàm Nghi, Tôn phong trào Cần vương… Thất Thuyết, Các văn thân sĩ phu yêu nước. - GV nêu câu hỏi: Vì sao ở giai đoạn 1, phong trào lại diễn ra rầm rộ, sôi nổi như - Lực lượng: Đông đảo nhân dân, vậy? có cả dân tộc thiểu số. - HS trả lời, bổ sung cho nhau - GV nhận xét, kết luận - Kết quả, ý nghĩa - Địa bàn: Từ Bắc vào Nam, sôi nổi nhất là Trung Kì, Bắc kì với các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Bãi Sậy, Ba Đình, Hương Khê. - GV hỏi: Em hãy chỉ ra đặc điểm mới của => Đây là giai đoạn bùng phát GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 7 phong trào Cần vương trong giai đoạn 1889- mạnh mẽ, rộng khắp của phong 1896. trào trên phạm vi cả nước. - HS trả lời b) Từ năm 1889 đến năm 1896. - GV nhận xét, kết luận dụng trực tiếp như - Lãnh đạo: sĩ phu văn thân yêu trước. nước. - GV hỏi: Qua hai giai đoạn của phong trào Cần vương em có nhận xét gi? Tại sao sau khi vua Hàm Nghi bị bắt, phong trào vẫn tiếp tục được duy trì? Qua đó nói lên điều gì? - HS trả lời, bổ sung cho nhau - Địa bàn: Thu hẹp, quy tụ thành những trung tâm lớn, tập trung ở Bắc Trung Kì và Bắc Kì Trọng tâm chuyển lên vùng núi và trung du, tiêu biểu có khởi nghĩa Hùng Lĩnh, Hương Khê… - GV nhận xét, kết luận: IV: Sơ kết bài học: 1. Củng cố: Giáo viên hướng dẫn học sinh giải trò chơi ô chữ sau: * Cách tiến hành: Giáo viên phổ biến luật chơi, chọn người chơi (chọn ngẫu nhiên bất kì học sinh nào) và tiến hành chơi theo quy định (Thời gian tiến hành từ 4-5 phút) * Luật chơi: Học sinh lần lượt trả lời các câu hỏi, trả lời đúng thì ô hàng ngang sẽ được lật mở. Các em học sinh sẽ xâu chuỗi những chữ cái hàng dọc để tìm ra từ chìa khóa. (giống cuộc thi vượt chướng ngại vật ở Olympia) Câu 1: Viên đại tá Ri-vi-e bị giết ở đâu? Câu 2: Ông vua trẻ kiên quyết chống Pháp là ai? GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 8 Câu 3: Tên hiệp ước triều đình Huế kí với Pháp năm 1884? Câu 4: Thành miền Tây mà Phan Thanh Giản dâng cho Pháp? Câu 5: Tên thật của vua Hàm Nghi? Câu 6: Tên dãy núi vua Hàm Nghi vượt qua để sang Hà Tĩnh ? Câu 7: Người đứng đầu phe chủ chiến là ai? GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 9 Câu 8: Nơi vua Hàm Nghi bị đi đày? *Từ chìa khoá : Tên phong trào kháng chiêến chốếng Pháp trong nh ững năm cuốếi thêế k ỉ XIX ? H Ư A N N G À L C Ầ U G I M N G H I P A V Ĩ C H Ị Ấ Y T Ơ N Ố T N H L O N G T R Ư Ờ N G S Ơ N Ấ T T H U Y Ế T T Ô N T H G I Ê R I Từ chìa khoá: CẦN VƯƠNG Từ đó giáo viên có thể yêu cầu học sinh giải thích khái niệm phong trào cần vương. Là phong trào gồm những cuộc khởi nghĩa nổ ra hưởng ứng chiếu cần vương với mục đích giúp vua cứu nước. Với trò chơi ô chữ này, kiến thức bài học được củng cố, đồng thời giúp học sinh nhớ lại kiến thức cũ và mở rộng thêm kiến thức mới. 2. Dặn dò: Học bài cũ và tìm hiểu trước tiếp nội dung phần II của bài. TIẾT 30- BÀI 21 (TIẾP): PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 10 I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức - Diễn biến những cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Ba Đình, Bãi Sậy, Hương Khê, phong trào nông dân Yên Thế. - Nguyên nhân thất bai, ý nghĩa lịch sử của phong trào Cần Vương và phong trào nông dân tự phát. 2. Kĩ năng Củng cố kĩ năng phân tích, nhận xét, rút ra bài học lịch sử. 3. Thái độ Giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh giải phóng dân tộc, bước đầu nhận thức được những yêu cầu mới cần phải có để đưa cuộc đấu tranh chống ngoại xâm đến thắng lợi. II. Chuẩn bị - GV: Giáo án, sgv. - HS: Vở, sgk III. Tiến trình dạy học 1. Kiểm tra bài cũ: Tóm tắt diễn biến 2 giai đoạn của phong trào Cần vương? Rút ra đặc điểm của mỗi giai đoạn? 2. Bài mới Hoạt động của GV và HS Nội dung chính * Hoạt động 1: Tìm hiểu một số cuộc khởi II. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu nghĩa tiêu biểu trong phong trào Cần vương. biểu trong phong trào Cần vương và phong trào đấu tranh - GV yêu cầu hs theo dõi SGK tóm tắt những tự vệ cuối thế kỉ XIX. nét chính về khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 1892) về: Lãnh đạo; Địa bàn; Hoạt động chủ 1. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 yếu; Kết quả, ý nghĩa. 1892) - HS tóm tắt và trả lời - Lãnh đạo Nguyễn Thiện Thuật - GV nhận xét, bổ sung - Địa bàn - GV hướng dẫn hs quan sát lược đồ hình 62 + Căn cứ chính ở Bãi Sậy (Hưng SGK xác định vị trí của căn cứ Bãi Sậy và Yên)… GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 11 nhận xét về vị trí đó. - HS trả lời - GV nhận xét, giải thích, kết luận: + Địa bàn hoạt động lan sang Hải Dương, Bắc Ninh... - Hoạt động chủ yếu + 1885 - 1887, nghĩa quân đẩy lùi được nhiều cuộc càn quét, gây cho địch nhiều thiệt hại. - GV hỏi: Việc phát động và xây dựng căn cứ ở khu vực đồng bằng như trên có thuận lợi + Từ 1888, bước vào chiến đấu và bất lợi như thế nào? quyết liệt, nghĩa quân di chuyển linh hoạt, đánh thắng một số trận - HS trả lời lớn ở các tỉnh đồng bằng - GV nhận xét, kết luận - Kết quả, ý nghĩa: Căn cứ bãi - GV cung cấp thông tin về các lãnh tụ cuộc Sậy và căn cứ Hai Sông bị Pháp bao vây. Nguyễn Thiện Thuật khởi nghĩa: phải sang Trung Quốc, Đốc Tít - GV hướng dẫn HS tìm hiểu thêm về tổ phải ra hàng giặc (8/1889). chức trang bị; chiến thuật - Để lại những kinh nghiệm trong - GV nhấn mạnh … tác chiến ở đồng bằng - HS trả lời, bổ sung cho nhau - GV nhận xét, kết luận: 2. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 1887) Học sinh tự đọc thêm 3. Hương Khê (1885 - 1886). - Lãnh đạo: Phan Đình Phùng, - GV hỏi: GV hướng dẫn HS dựa vào lược Cao Thắng. đồ Khởi nghĩa Hương Khê trang 132 xác định địa bàn hoạt động của nghĩa quân - Địa bàn: Căn cứ chính: Hương Hương Khê; Căn cứ chính Khê (Hà Tĩnh). hoạt động rộng khắp 4 tỉnh Bắc Trung Kì. - GV yêu cầu hs theo dõi SGK tóm tắt những nét chính về khởi nghĩa Hương Khê: Lãnh - Hoạt động chủ yếu: đạo; Địa bàn; Hoạt động chủ yếu; Kết quả, ý + Từ 1885 - 1888 chuẩn bị lực nghĩa. lượng, xây dựng căn cứ, chế tạo - HS trả lời vũ khí, tích trữ lương thực... - GV nhận xét, bổ sung + Từ 1888 - 1896, nghĩa quân chiến đấu quyết liệt, liên tục mở - GV giới thiệu về thủ lĩnh Phan Đình các cuộc tập kích, đẩy lùi các Phùng, Cao Thắng. cuộc hành quân càn quét của địch. Chủ động tấn công thắng - GV hỏi: Em có nhận xét gì về cuộc khởi nhiều trận lớn nổi tiếng. nghĩa Hương Khê GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 12 - HS trả lời - GV nhận xét, kết luận... - Kết quả, ý nghĩa: Phan Đình Phùng hy sinh (12/1895): 1896, khởi nghĩa thất bại. - GV hỏi: Vì sao cuộc khởi nghĩa Hương - Là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong nhất trong phong trào Cần phong trào Cần vương? vương. - HS trả lời, bổ sung cho nhau - GV nhận xét, kết luận 4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 1913) * Hoạt động 2: Tìm hiểu cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong phong trào đấu tranh tự vệ - Nguyên nhân: cuối thế kỉ XIX. + Nông nghiệp sa sút, đời sống - GV hướng dẫn HS quan sát lược đồ khởi nông dân đồng bằng Bắc Kì khó nghĩa Yên Thế trang 134 tìm hiểu cuộc khởi khăn, một bộ phận phiêu tán lên nghĩa. Yên Thế. Họ sẵn sàng đấu tranh. - GV phân tích tình huống dẫn đến cuộc giảng hoà lần thứ nhất (1893-1897), chủ trương của Đề Nắm; âm mưu của Pháp và tình huống dẫn đến cuộc hoà hoãn lần thứ hai (1889 – 1908) + Khi Pháp thi hành chính sách bình định, nhân dân Yên thế đã khởi nghĩa. - Diễn biến: - GV hỏi: Điểm khác nhau căn bản giữa + Từ 1884 - 1892, dưới sự chỉ phong trào Cần vương và những cuộc đấu huy của Đề Nắm, nghĩa quân xây tranh tự vệ là gì? dựng hệ thống phòng thủ ở Bắc Yên Thế, đẩy lùi nhiều cuộc càn - HS trả lời, bổ sung cho nhau quét của địch. - GV nhận xét, kết luận... + Từ 1893 - 1897, do Đề Thám lãnh đạo, giảng hoà với Pháp 2 lần, nghĩa quân làm chủ 4 tổng ở Bắc Giang… + Từ 1898 - 1908, trong 10 năm hoà hoãn, căn cứ Yên Thế trở thành nơi hội tụ của những nghĩa sĩ yêu nước. + 1909 - 1913, Pháp mở cuộc tấn công, nghĩa quân di chuyển liên tục từ nơi này sang nơi khác. 2/1913, Đề Thám bị sát hại, khởi nghĩa tan rã. GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 13 - Ý nghĩa: thể hiện tiềm năng, ý chí, sức mạnh to lớn của nông dân trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc. IV: Sơ kết bài học 1. Củng cố: Giáo viên cho học sinh chơi trò chơi nghe nhạc đoán tên nhân vật. * Cách tiến hành: Giáo viên phổ biến luật chơi, chia hai đội chơi và tiến hành chơi theo quy định. * Luật chơi: Trong thời gian 60 giây các đội lắng nghe những bài hát để đoán tên nhân vật sau đó nêu vắn tắt những đóng góp của nhân vật. Giáo viên cho học sinh nghe bài hát “Hùm thiêng yên thế” Giáo viên: Em hãy cho biết bài hát các em vừa nghe ca ngợi về nhân vật nào? Học sinh: Ca ngợi Hoàng Hoa Thám Giáo viên: Em có thể giới thiệu đôi nét về thân thế của Hoàng Hoa Thám? Hoặc cho biết những nét chính về công lao to lớn của Hoàng Hoa Thám? Sau khi học sinh trả lời những nét chính về công lao to lớn của Hoàng Hoa Thám. Giáo viên giáo dục học sinh lòng biết ơn đối với Hoàng Hoa Thám. Hoàng Hoa Thám 2. Dặn dò - Học bài cũ theo nội dung câu hỏi SGK. - Ôn tập các nội dung đã học chuẩn bị kiểm tra một tiết 4. Mục lục chương trình lịch sử lớp 11 có thể ứng dụng lồng ghép trò chơi GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 14 Bài 7: Những thành tựu văn hóa thời cận đại Bài 9: Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ chính quyền cách mạng ( 1917- 1921). Bài 17: Chiến tranh thế giới thứ hai ( 1939-1945) Bài 18: Ôn tập lịch sử thế giới hiện đại Bài 19: Nhân dân Việt Nam kháng chiến chống Pháp xâm lược ( từ 1858 đến trước năm 1873 ) Bài 20: Chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu hàng Bài 21: Phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX Bài 23: Phong Trào yêu nước và cách mạng ở Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1914 ) Bài 25: Sơ kết lịch sử Việt Nam ( 1858 – 1918) 5. Một số lưu ý khi ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử lớp 11 Khi ứng dụng lồng ghép cần chú ý mức độ hứng thú của học sinh (không thích, thích) Để thực hiện việc ứng dụng lồng ghép trò chơi trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT đạt được kết quả tốt, giáo viên cần phải có sự đầu tư, chuẩn bị chu đáo cũng như sự lựa chọn phù hợp với bài dạy của mình với tình hình của nhà trường với đối tượng học sinh. IV. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ KINH NGHIỆM RÚT RA TỪ SÁNG KIẾN a. Kết quả. Sau khi áp dụng một số trò chơi vào tiết dạy Lịch sử lớp 11 ở Trường THPT Trị An, tôi thu được kết quả khả quan như sau: GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 15 - Chất lượng các tiết học đã được nâng cao, bản thân học sinh cảm thấy hứng thú với tiết học với việc xây dựng bài. Một số em là học sinh yếu, mặc dù việc tiếp thu kiến thức với các em không bằng các bạn khác nhưng với việc thực hiện ứng dụng lồng ghép một số trò chơi vào tiết học đã khơi dậy trong các em tinh thần hăng hái tham gia xây dựng bài. - Các em thảo luận sôi nổi, tích cực, thường xuyên giơ tay để được đoán tên nhân vật, sự kiện lịch sử…. - Điểm kiểm tra lịch sử của các em cũng ngày một cao hơn. - Qua khảo sát học sinh 100% học sinh được khảo sát đều trả lời các em thấy thoải mái hơn, được tôn trọng hơn và cảm thấy yêu thích giờ học Lịch sử hơn. - Sau đây là số liệu điều tra mức độ hứng thú học tập môn lịch sử Lớp11 của học sinh trường THPT Trị An sau khi tôi áp dụng kinh nghiệm trên ( cuối năm học 2014 – 2015) Mức độ hứng thú của học sinh Lớp Sĩ số Không thích Số lượng Tỉ % Hứng thú lệ Số lượng Tỉ lệ % 11A1 34 2 5.9 32 94.1 11A2 37 3 8.1 34 91.9 11A3 36 3 8.3 33 91.7 b. Một số kinh nghiệm được rút ra trong quá trình thực hiện đề tài. Việc ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử theo tôi là rất cần thiết vì nó phù hợp với xu thế phát triển chung của giáo dục hiện nay. GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 16 Khi thực hiện việc dạy học ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT giáo viên cần chú ý tới mức độ hứng thú học của học sinh (không thích, thích). Để thực hiện việc ứng dụng lồng ghép trò chơi trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT đạt được kết quả tốt giáo viên cần phải có sự đầu tư, chuẩn bị chu đáo cũng như sự lựa chọn phù hợp với bài dạy của mình với tình hình nhà trường và đối tượng học sinh. Không nhất thiết bài giảng nào cũng phải ứng dụng lồng ghép các trò chơi mà giáo viên cần có sự lựa chọn thích hợp với nội dung bài dạy. Tuy nhiên sử dụng việc ứng dụng lồng ghép một số trò chơi trong dạy học môn lịch sử ở trường THPT giáo viên cần phải cân nhắc, phải lựa chọn kỹ các bài được ứng dụng lồng ghép trò chơi và phải có sự chuẩn bị trước, nếu không sẽ cháy giờ, do vậy giáo viên cũng không nên lạm dụng nhiều việc ứng dụng lồng ghép. Chỉ nên coi việc ứng dụng lồng ghép trò chơi là một phương tiện hỗ trợ cho các phương pháp dạy học được lựa chọn đạt kết quả hơn. V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ VÀ KHẢ NĂNG ÁP ỤNG 1. Kết luận Để thay đổi ý thức học tập của học sinh, bản thân giáo viên phải luôn có sự đầu tư và thay đổi cách dạy của mình. Đưa một vài trò chơi sinh động vào bài học sẽ làm cho các em có những giờ học lịch sử thật thoải mái, hào hứng. Bởi ngoài việc chơi, hơn hết là các em được ghi nhớ các đơn vị kiến thức một cách nhẹ nhàng, không gượng ép, nặng nề. “Học mà chơi, chơi mà học” và GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 17 dần dần các em sẽ yêu thích hơn bộ môn lịch sử một môn hoc vốn được cho là khô khan. Tuy nhiên với quỹ thời gian đã cố định khi lên lớp cùng với nội dung và lượng kiến thức của từng bài không phải bài nào, phần nào giáo viên cũng có thể lồng ghép mà phải lựa chọn, phải có sự thiết kế, chuẩn bị sẵn cho phù hợp với nội dung bài dạy, quỹ thời gian và trình độ học sinh từng lớp. 2. Đề xuất, khuyến nghị và khả năng áp dụng Đối với ngành giáo dục: Cần chú trọng phát huy các mô hình câu lạc bộ lịch sử, ngược dòng lịch sử…trong các nhà trường để nhằm thúc đẩy quá trình dạy, học có hiệu quả. Đối với nhà trường: trong các hoạt động ngoại khoá,cần có những sinh hoạt chủ đề nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn: 22/12, 3/2, 8/3, 30/4, 19/5… nên ứng dụng lồng ghép một số trò chơi tham gia các tiểu phẩm đóng kịch, các bài hát cách mạng ca gợi quê hương,đất nước,tổ chưc cho các em đi thực tế ở các Bảo tàng, Địa đạo, các khu bảo tồn, các di tich lịch sử … nhằm kiểm tra kiến thức học sinh, kích thích sự tìm tòi học hỏi, tạo ra sân chơi bổ ích đối với mọi lứa tuổi học sinh. Đối với giáo viên: Cần thực sự tâm huyết với bộ môn, đầu tư chú trọng đến chất lượng từng tiết dạy, hệ thống kiến thức một cách khoa học, sắp xếp thời gian hợp lý để tổ chức thực hiện các trò chơi trên trong các tiết học một cách có hiệu quả và hợp lí nhất. Đề tài có khả năng áp dụng trong việc dạy học lịch sử Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ mà tôi đã tìm tòi, tích lũy được trong quá trình dạy bộ môn lịch sử, chắc chắn còn có những thiếu sót rất mong được sự góp ý chân thành của quý thầy cô giáo, tổ chuyên môn, để bản thân có thêm những kinh nghiệm quý báu về công tác giảng dạy nhằm đạt hiệu quả cao, phù hợp với đổi mới chương trình giáo dục hiện nay! Chân thành cám ơn. GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 18 Trị An, ngày……tháng…….năm 2015 Người viết đề tài Phan Thị Đoan Trang VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO Sách giáo khoa Lịch sử lớp 11 GV: Phan Thị Đoan Trang Trang 19