Tài liệu Skkn tổ chức trò chơi trong dạy và học địa lý ở trường thpt.

SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI Đơn vị: Trường THPT Đoàn Kết …˜  ™… Mã số:………………….. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: TỔ CHỨC TRÒ CHƠI TRONG DẠY VÀ HỌC ĐỊA LÝ Ở TRƯỜNG THPT Người thực hiện: Trần Thị Lan Hương Lĩnh vực nghiên cứu - Quản lý giáo dục - Phương pháp dạy học bộ môn Địa lý - Lĩnh vực khác Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in sang kiến kinh nghiệm Mô hình Đĩa CD(DVD) Phim/ảnh Hiện vật khác Năm học: 2014- 2015 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC …š › … I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Trần Thị Lan Hương 2. Ngày tháng năm sinh: 29/9/1984 3. Nam , Nữ 4. Địa chỉ: Khu 10 - Thị trấn Tân Phú - Đồng Nai 5. Điện thoại: 0613795824 (CQ) / 0968429849 (ĐTDĐ) 6. Fax………………………. Email: [email protected] 7. Chức vụ: Giáo viên 8. Nhiệm vụ được giao: Chủ nhiệm lớp, giảng dạy địa lý 10,11. 9. Đơn vị công tác: Trường THPT Đoàn Kết II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (Hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân - Năm nhận bằng: 2007 - Chuyên ngành đào tạo: Địa lý III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: 0 năm - Số năm có kinh nghiệm: 0 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 3 năm gần đây: Không có DUYỆT CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ TỔ CHỨC TRÒ CHƠI TRONG DẠY VÀ HỌC ĐỊA LÝ Ở TRƯỜNG THPT I. Lý d chọn đề tài Trong khoản 2, Điều 28, Luật giáo dục năm 2005 quy định: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh". Vậy tác động đến tình cảm, niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh là vấn đề giáo viên chúng ta cần phải quan tâm đầu tiên. Đối với bộ môn Địa lý nói chung và Địa lý ở trường THPT có thể áp dụng nhiều phương pháp như thuyết trình, đóng vai, đàm thoại gợi mở hoặc trò chơi địa lý... để gây hứng thú học tập và tác động đến tình cảm, niềm vui của học sinh. Trong đó, trò chơi địa lý không chỉ tạo hứng thú học tập, nâng cao tình cảm, niềm vui mà hoạt động này còn có tác dụng mở rộng, nâng cao hiểu biết về bộ môn Địa lý và các kỹ năng hoạt động theo nhóm, tập thể. Bên cạnh đó, trò chơi địa lý còn là phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực của học sinh. Trong quá trình tham gia giảng dạy hoạt động ngoại giờ lên lớp và dạy học Địa lý, tôi nhận thấy chương trình Địa lý ở trường THPT có thể tiến hành các trò chơi địa lý nhằm củng cố kiến thức, khắc sâu kiến thức địa lý và giúp cho tiết học thêm sinh động. Qua thực tiễn và tham khảo tài liệu tôi xin mạnh dạn đề xuất một số trò chơi địa lý có thể ứng dụng trong dạy và học Địa lý ở trường THPT (khối 10 và 11). II. Tổ chức thực hiện đề tài 1. Cơ sở lý luận 1.1 Quan niệm về trò chơi Trò chơi là một hoạt động tự nhiên và cần thiết nhằm thỏa mãn những nhu cầu giải trí đa dạng của con người. Ngoài ra, trò chơi là một phương pháp giáo dục thực hành hiệu quả trong giáo dục thanh thiếu niên. Tóm lại: Trò chơi là một phương tiện giáo dục và giải trí, giúp cho cá nhân mỗi học sinh được rèn luyện, giúp cho tập thể lớp có bầu không khí vui vẻ, thân ái.... 1.2 Quan niệm về trò chơi địa lý Trò chơi địa lý trong dạy và học ở trường THPT là trò chơi học tập, có tác dụng mở rộng và củng cố hiểu biết kiến thức, rèn luyện các kỹ năng địa lý của học sinh. Ngoài ra, trò chơi địa lý còn có vai trò tạo hứng thú học tập, niềm tin và tình cảm của học sinh được nâng cao. Và đối với các em học sinh, môn Địa lý trở nên sinh động, gần gũi, thiết thực hơn, giúp các em yêu thích môn Địa lý hơn. 1.3 Nguyên tắc thực hiện trò chơi địa lý Để có một trò chơi đúng nghĩa và bổ ích phải hội tụ 3 yếu tố sau: - Xây dựng bầu không khí vui tươi, sống động, thu hút tất cả mọi người cùng tham gia. - Rèn luyện kỹ năng phản ứng nhanh, tháo vát, quyết đoán... - Giáo dục chiều sâu: thông qua các trò chơi giúp cho các em học sinh nhận thức được tinh thần đoàn kết, tình đồng đội và kỷ luật tập thể, tính trung thực. Để thực hiện trò chơi địa lý cần thực hiện những nguyên tắc sau: - Tổ chức trò chơi địa lý phải phù hợp với đặc điểm tâm lý, trình độ nhận thức và hoàn cảnh học tập của học sinh, phù hợp với điều kiện vật chất và không gian, thời gian thực hiện. - Nội dung trò chơi là nội dung địa lý hoặc có liên quan trực tiếp, giúp mở rộng, nâng cao kiến thức, kỹ năng địa lý. - Trò chơi địa lý tuy mang tính tự nguyện tham gia nhưng phải đề cao tinh thần kỷ luật, ý thức tập thể của học sinh; đề cao được vai trò, tính tích cực, sáng tạo của các cá nhân học sinh. 1.4 Đặc trưng và hình thức của trò chơi 1.4.1 Đặc trưng Trò chơi địa lý có hai đặc trưng quan trọng - Nội dung trò chơi phải nằm trong chương trình địa lý THPT, có mở rộng, củng cố và vận dụng kiến thức địa lý bậc THPT, vừa phải có tác dụng gây hứng thú học tập, kích thích tinh thần học tập và phát huy năng lực chuyên biệt về bộ môn địa lý của học sinh. - Trò chơi địa lý phải mang đầy đủ các tính chất của trò chơi thông thường, đó là: có luật chơi, hình thức chơi, có sự thi đua và gây hứng thú giữa các cá nhân, các nhóm, các tổ học sinh. 1.4.2 Hình thức Hình thức trò chơi rất đa dạng, phong phú. Tùy vào quy mô, đối tượng học sinh, chương trình địa lý ở các khối lớp khác nhau, điều kiện cơ sở vật chất chúng ta có thể tổ chức được những trò chơi phù hợp với học sinh. - Quy mô nhỏ (số lượng học sinh trong lớp học - 1 lớp, không gian tổ chức là lớp học): chúng ta có thể tổ chức trò chơi mang tính cá nhân, nhóm nhỏ 5-10 học sinh trong một lượt chơi như: Ai nhanh hơn, đối đáp, giải ô chữ, câu hỏi ba dữ kiện, tôi là nhà thông thái...... Đây là những trò chơi giáo viên có thể tổ chức trong lớp học, thời gian thực hiện ngắn, trong vài phút củng cố bài, trong những tiết học có nội dung bài học dễ hiểu và ngắn hoặc trong tiết ôn tập địa lý. - Quy mô lớn (số lượng học sinh đông): chúng ta có thể tổ chức những trò chơi, hoạt động ngoại khóa có quy mô lớn như: Lễ hội địa lý, CLB địa lý.....Đây là những hình thức tổ chức trong phòng lớn (hội trường) và ngoài trời, thời gian thực hiện khá dài. Nhưng trong quá trình giảng dạy, tôi thường áp dụng hình thức trò chơi nhỏ trong không gian lớp học với số lượng học sinh khoảng 35 - 40 em. Do đó, trong bài viết này tôi xin phép trình bày nội dung chủ yếu là một số trò chơi nhỏ. 2. Biện pháp thực hiện 2.1 Một số trò chơi nhỏ 2.1.1 Trò chơi Ai nhanh hơn Chương trình điạ lý lớp 10 Bài 5: Vũ trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất - Chuẩn bị: Sử dụng hình 5.2 - Các hành tinh trong hệ Mặt Trời và quỹ đạo chuyển động của chúng, phô tô làm 2 bản khổ A3, dán lên bảng hoặc trình chiếu trên PowerPoint. - Tiến hành: Gọi 2 học sinh cùng lên bảng xác định (viết) tên các hành tinh tương ứng với các vị trí đã đánh số. Ai thực hiện đúng, sớm hơn là thắng cuộc. Bài 7: Cấu trúc của Trái Đất. Thạch quyển. Thuyết kiến tạo mảng - Chuẩn bị: Sử dụng hình 7.3 - Các mảng kiến tạo lớn của Thạch quyển, xóa tên các mảng, phô tô làm 2 bản khổ A3, dán lên bảng hoặc trình chiếu trên PowerPoint. - Tiến hành: Gọi 2 học sinh cùng lên bảng xác định (viết) tên các mảng kiến tạo tương ứng với các vị trí đã đánh số. Ai thực hiện đúng, sớm hơn là thắng cuộc. Bài 8 - 9: Tác động của Nội lực - Ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất - Chuẩn bị: Lập bảng sau: Các kết quả của quá trình nội và ngoại lực tác động đến địa hình bề mặt Trái Đất 1. Núi uốn nếp 2. Hang động cacxto Phong Nha - Kẻ Bàng 3. Đá bị vỡ thành tảng và mảnh vụn 4. Sông Hồng 5. Đồng bằng sông Cửu Long 6. Nấm đá 7. Dãy núi con Voi 8. Biển Đỏ 9. Sông Chảy 10. Cát bị cuốn theo gió lớn Và hai phiếu thăm. Phiếu thứ nhất yêu cầu xác định kết quả dạng địa hình của quá trình nội lực. Phiếu thứ hai yêu cầu xác định kết quả dạng địa hình của quá trình ngoại lực. - Tiến hành: Lập hai đội chơi, đội A và đội B, mỗi đội gồm 5 học sinh đứng thành hàng dọc theo lối lên xuống giữa lớp. Thời gian thực hiện trong vòng 2 phút. Luật chơi: Khi có hiệu lệnh bắt đầu tính giờ, đại diện hai đội lên bốc thăm, sau đó tiến hành xác định kết quả. Học sinh thứ 1 trong mỗi đội sẽ cầm phấn viết lên bảng lựa chọn của mình sau đó về cuối hàng. Học sinh thứ 2 trong mỗi đội sẽ cầm phấn viết lên bảng lựa chọn của mình sau đó về cuối hàng. Cứ thế lần lượt đến thành viên thứ 5. Đội nào thực hiện đúng, xong sớm hơn là thắng cuộc. Chương trình điạ lý lớp 11 Bài 5 – tiết 3: Một số vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á - Chuẩn bị: Sử dụng hình 5.5 – Khu vực Tây Nam Á (hình bên), xóa tên các nước Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Irac, Arâp Xêut, Apganixtan, Xiri và đánh số từ 1 đến 6, phô tô làm 2 bản khổ A3, dán lên bảng hoặc trình chiếu trên PowerPoint. - Tiến hành: Gọi 2 học sinh cùng lên bảng xác định (viết) tên các nước trong khu vực tương ứng với số thứ tự trên bản đồ. Ai thực hiện đúng, sớm hơn là thắng cuộc. Bài 11 – tiết 1: Tự nhiên, dân cư và xã hội Đông Nam Á - Chuẩn bị: Sử dụng bản đồ câm Khu vực Đông Nam Á, đánh số từ 1 đến 10, phô tô làm 2 bản khổ A3, dán lên bảng hoặc trình chiếu trên PowerPoint. - Tiến hành: Gọi 2 học sinh cùng lên bảng xác định (viết) tên các nước trong khu vực tương ứng với số thứ tự trên bản đồ. Ai thực hiện đúng, sớm hơn là thắng cuộc. 2.1.2 Trò chơi Đôi bạn cùng tiến Chương trình điạ lý lớp 10 Bài 28: Địa lý ngành chăn nuôi - Chuẩn bị: GV chuẩn bị những mảnh giấy có kích thước 1/2 khổ A4 theo chiều ngang có in sẵn những loại cây trồng như sau: lúa gạo, lúa mì, khoai lang, sắn, cao lương, ô liu, cao su, cà phề, củ cải đường, bông, đậu nành, khoai tây, đại mạch, yến mạch, thuốc lá, chè, mía, ngô..... GV chia bảng đen như sau: Nhóm 1 Khí hậu nhiệt đới Khí hậu ôn đới Nhóm 2 Khí hậu nhiệt đới Khí hậu ôn đới - Tiến hành: Lập 2 nhóm chơi, nhóm 1 và nhóm 2, mỗi nhóm 2 học sinh. Khi có hiệu lệnh bắt đầu, cả 2 thành viên của mỗi nhóm cùng tiến hành sắp xếp các loại cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu trong vòng 2 phút. Hết thời gian, nhóm nào thực hiện đúng nhiều hơn là nhóm thắng cuộc. Bài 32: Địa lý các ngành công nghiệp - Chuẩn bị: GV chuẩn bị những mảnh giấy có kích thước 1/2 khổ A4 theo chiều ngang có in sẵn những sản phẩm của ngành công nghiệp thực phẩm như: sữa, tôm đông lạnh, mứt, xúc xích, bơ, cá hộp, thịp hộp, nước mắm, đường, sữa chua, mực sấy khô tẩm gia vị, khô bò, bột ngọt, trà bí đao, bia, bánh gạo, mì tôm..... GV chia bảng đen như sau: SP chế biến từ ngành trồng trọt Nhóm 1 SP chế biến SP chế biến từ ngành từ ngành chăn nuôi thủy hải sản SP chế biến từ ngành trồng trọt Nhóm 2 SP chế biến SP chế biến từ ngành từ ngành chăn nuôi thủy hải sản - Tiến hành: Lập 2 chơi, nhóm 1 và nhóm 2, mỗi nhóm 2 học sinh. Khi có hiệu lệnh bắt đầu, cả 2 thành viên của mỗi nhóm cùng tiến hành sắp xếp các loại sản phẩm phù hợp với phân ngành sản phẩm chế biến từ ngành trồng trọt, sản phẩm chế biến từ ngành chăn nuôi, sản phẩm chế biến từ ngành thủy hải sản trong vòng 3 phút. Hết thời gian, nhóm nào thực hiện đúng nhiều hơn là nhóm thắng cuộc. Trong bài này, ngoài ngành công nghiệp thực phẩm chúng ta có thể tổ chức chơi với nội dung phần công nghiệp năng lượng, tin học - điện tử hoặc công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng. 2.1.3 Trò chơi Ô chữ Chương trình điạ lý lớp 10 Sử dụng trong tiết 16 - Ôn tập Chuẩn bị: GV thiết kế trò chơi và trình chiếu bằng Power Point, với bộ câu hỏi gồm 8 câu hỏi như sau: Câu 1: Sức nén của không khí xuống bề mặt Trái Đất là? Câu 2: Một tên gọi khác của gió Tín Phong Câu 3: Nguyên nhân hình thành hai cao áp ở cực Bắc và cực Nam? Câu 4: Phía Đông của quốc gia này chịu ảnh hưởng hoạt động của gió mùa? Câu 5: Khối khí xích đạo ở Nam bán cầu gặp khối khí xích đạo của Bắc bán cầu tạo? Câu 6: Mưa tương đối ít ở? Câu 7: Ven bờ đại dương, nơi có ...............................chảy qua thì mưa nhiều. Câu 8: Một hàn cực có nhiệt độ trung bình năm là – 30,2 0C ở độ cao 3030m thuộc đảo nào? M A U T D A I C D O R H H N D U O I G G I N N I T B R C H G T U I O K H I Q U Y E N H I A P E U N E N L T O H N N E D C I O T H A P E T D O I O N N G Tiến hành: Chia lớp làm 4 đội chơi, GV là người dẫn chương trình. Luật chơi: GV đọc câu hỏi và hô "Hết", đội nào giơ tay trước sẽ được quyền trả lời. Nếu trả lời đúng sẽ ghi 20 điểm. Nếu trả lời sai, đội trả lời bổ sung sẽ ghi được 10 điểm. Kết thúc trò chơi, đội nào ghi được nhiều điểm là đội thắng cuộc. Giáo viên tổng kết, nhận xét và phát thưởng để khích lệ tinh thần các em. Chương trình điạ lý lớp 11 Sử dụng trong tiết Ôn tập học kỳ II Chuẩn bị: GV thiết kế trò chơi và trình chiếu bằng Power point, với bộ câu hỏi gồm 5 câu hỏi như sau: Câu 1: Quốc gia nào vừa nằm trên ĐNA lục địa vừa nằm trên ĐNA hải đảo? Câu 2: Đại hội thể thao Đông Nam Á Câu 3: Sông nào chảy qua lãnh thổ 6 quốc gia? Câu 4: Cây lương thực truyền thống và quan trọng trong khu vực ĐNA? Câu 5: Cụm từ thường dùng trong quan hệ ngoại giao giữa các nước trong khu vực và trên thế giới? M A L A I X I A S E A G A M E S M E K O N G L U A N U O C H U U N G H I Tiến hành: Chia lớp làm 2 đội chơi, GV là người dẫn chương trình. Luật chơi: GV đọc câu hỏi và hô "Hết", đội nào giơ tay trước sẽ được quyền trả lời. Nếu trả lời đúng sẽ ghi 20 điểm. Nếu trả lời sai, độ trả lời bổ sung sẽ ghi được 10 điểm. Kết thúc trò chơi, đội nào ghi được nhiều điểm là đội thắng cuộc. Giáo viên tổng kết, nhận xét và phát thưởng để khích lệ tinh thần các em. Trong trò chơi này giáo viên có thể sáng tạo nhiều ô chữ với những nội dung, chủ đề khác như phần địa lý tự nhiên, xã hội trong chương trình địa lý 10 và địa lý các khu vực, các quốc gia trong chương trình địa lý 11. 2.1.4 Trò chơi Đối đáp nhanh Chương trình điạ lý lớp 11 Chuẩn bị: Nội dung chơi là kiến thức tương ứng trong bài Tiến hành: - Lập 2 đội chơi, đội A và đội B mỗi đội gồm 6 thành viên. - Yêu cầu 2 đội xếp thành hàng dọc theo đường lên xuống giữa lớp và quay mặt vào nhau. - Sau đó hai hàng cùng đếm số: Đội A: 1, 2, 3, 4, 5, 6 Đội B: 1, 2, 3, 4, 5, 6 Luật chơi: Mỗi em học sinh ở đội A sẽ nói tên nước, yếu tố tự nhiên, thì các em học sinh đội B sẽ trả lời tên thủ đô, các đặc điểm của yếu tố tự nhiên đó với nội dung ngắn gọn, súc tích, cơ bản. Mỗi câu trả lời đúng ghi được 5 điểm. Cụ thể như sau: Đội A Đội B HS 1: Nhật Bản HS1 : Tôkyo HS 2: Là quốc gia... HS 2: Quần đảo HS 3: Đặc điểm địa hình chủ yếu HS 3: 80% đồi núi HS 4: Đặc điểm đồng bằng HS 4: Nhỏ hẹp, ven biển HS 5 : Tên các đảo lớn HS 5: Honsu, Hocaido, Kiuxiu, Xicocu HS 6: Đặc điểm sông ngòi HS 6: Ngắn, dốc Sau khi thực hiện xong, GV đổi lại cho học sinh ở đội B hỏi, đội A trả lời. Đội B Đội A HS 1: Đặc điểm bờ biển HS1 : Rộng, dài, khúc khuỷu, nhiều vũng vịnh. HS 2: Đánh giá thuận lợi về biển HS 2: Phát triển GTVT biển, đánh bắt hải sản…. HS 3: Khoáng sản HS 3: Nghèo HS 4: Khí hậu HS 4: Ẩm, gió mùa, có sự phân hóa ôn đới, cận nhiệt HS 5 : Khó khăn về điều kiện tự nhiên HS 5: Thiên tai: Bão, động đất, núi lửa, sóng thần HS 6: Khó khăn về các ngành NN, CN HS 6: Quỹ đất NN ít, CN thiếu nguyên liệu. Trong quá trình học sinh chơi, GV là người giám sát, theo dõi, ghi điểm. Đội nào ghi được nhiều điểm hơn, đội đó thắng cuộc. 2.1.5 Trò chơi Tôi là nhà thông thái Với hình thức chơi này, giáo viên đưa ra những câu hỏi ở mức độ vận dụng cao, đòi hỏi khả năng tư duy, phân tích, tổng hợp kiến thức của học sinh trong một số bài học ở chương trình Địa lý 10 và 11. Chương trình điạ lý lớp 10. Bài 5: Vũ trụ. Hệ Mặt Trời và Trái Đất. Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất: - Giả sử một trực thăng bay lên theo phương thẳng đứng rồi hạ cánh theo phương thẳng đứng thì máy bay có đáp xuống vị trí cũ không? Tại sao? Bài 6: Hệ quả chuyểnđộng xung quanh Mặt Trời của Trái Đất - Nếu Trái Đất không chuyển động tự quay quanh trục mà chỉ chuyển động tịnh tiến xung quanh Mặt Trời thì có hiện tượng ngày đêm không? Độ dài ngày đêm như thế nào? Tại sao? - Hãy giải thích câu ca dao: Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng Ngày tháng mười chưa cười đã tối Bài 13: Ngưng đọng hơi nước trong khí quyển. mưa - Giải thích sự phân bố lượng mưa không đều theo vĩ độ? Bài 16: Sóng. Thủy triều. Dòng biển - Ở vùng chí tuyến, bờ nào của lục địa có khí hậu ẩm, mưa nhiều, bờ nào của lục địa có khí hậu khô? Tại sao? Bài 27: Vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố nông nghiệp. Một số hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp - Tại sao ở các nước đang phát triển, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp là nhiệm vụ chiến lược hàng đầu nhưng ngành chăn nuôi chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp? - Câu ca dao dưới đây cho thấy một đặc điểm cơ bản của sản xuất nông nghiệp. Trông trời, trông đất, trông mây Trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm Trông cho chân cứng, đá mềm Trời yên biển lặng mới yên tấm lòng Cho biết đặc điểm đó là gì? Xuất phát từ đâu mà có đặc điểm đó? Bài 34: Một số hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp - Tại sao ở các nước đang phát triển châu Á, trong đó có Việt Nam, phổ biến hình thức khu công nghiệp tập trung? Bài 36: Vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố ngành GTVT - Tại sao nói: Để phát triển kinh tế, văn hóa miền núi, giao thông vận tải phải đi trước một bước? ... Chương trình điạ lý lớp 11. Bài 5- tiết 1: Một số vấn đề của Châu Phi - Tại sao các nước Châu Phi có nguồn tài nguyên khá phong phú nhưng đa số các nước Châu Phi là những nước nghèo, kém phát triển? Bài 6 – tiết1: Tự nhiên và dân cư Hoa Kỳ - Giải thích nguyên nhân và phân tích ảnh hưởng của sự gia tăng dân số đối với phát triển kinh tế Hoa Kỳ Bài 6 – tiết 2: Kinh tế Hoa Kỳ - Vì sao ngành nông nghiệp của Hoa Kỳ đứng hàng đầu thế giới? Bài 7 – tiết 2: EU – Hợp tác, lien kết để cùng phát triển - Liên kết vùng là gì? Vì sao các nước EU phát triển liên kết vùng? Bài 9 – Tiết 1; Tự nhiên, dân cư và tình hình phát triển kinh tế Nhật Bản - Hãy chứng minh Nhật Bản là nước có cơ cấu dân số già? Nêu tác động của cơ cấu dân số già đến phát triển kinh tế - xã hội. Bài 9 – Tiết 2: Các ngành kinh tế và các vùng kinh tế - Tại sao Nhật Bản chú trọng phát triển các ngành công nghiệp hiện đại (kỹ thuật cao)? - Nêu tác dụng của cơ cấu kinh tế hai tầng đối với phát triển kinh tế của Nhật Bản? - Tại sao đánh bắt hải sản là ngành kinh tế quan trọng của Nhật Bản? Bài 10 – tiết 1: Tự nhiên, dân cư và xã hội nước CHND Trung Hoa - Phân tích thuận lợi, khó khăn của điều kiện tự nhiên đối với sự phát triển kinh tế và phân bố dân cư miền Đông và miền Tây Trung Quốc? - Giải thích sự phân bố dân cư Trung Quốc không đồng đều ở 2 miền Đông, Tây? - Miền Đông Trung Quốc có những thuận lợi gì để trở thành vùng nông nghiệp trù phú? Bài 11 – tiết 1: Tự nhiên, dân cư và xã hội khu vực Đông Nam Á - So sánh những đặc điểm giống và khác nhau của ĐNÁ lục địa và ĐNÁ biển đảo. - Hãy làm rõ những trở ngại từ các đặc điểm dân cư và xã hội đối với sự phát triển kinh tế trong khu vực Đông Nam Á. Bài 11 – tiết 2 : Kinh tế khu vực Đông Nam Á - Tại sao sản lượng cá khai thác của các nước trong khu vực Đông Nam Á chưa xứng với tiềm năng? … Sau khi học sinh trả lời được, giáo viên có thể chấm điểm ngay và kết luận học sinh có câu trả lời đúng nhất là nhà thông thái. Trò chơi Tôi là nhà thông thái đòi hỏi khả năng tư duy, phân tích, tổng hợp kiến thức của học sinh qua đó có tác dụng giúp học sinh khắc sâu kiến thức vừa học. 2.2 Trò chơi lớn Trò chơi lớn thường tổ chức ngoài trời, không gian rộng, thời gian thực hiện tương đối dài, nội dung gồm nhiều chương hoặc nhiều phần. Gồm nhiều đội chơi và ban tổ chức phải lên kế hoạch, phải có sự đầu tư, chuẩn bị kỹ càng về vật chất, bộ câu hỏi và giải thưởng. Trong bài viết của mình tôi xin phép không trình bày trò chơi này vì tôi mới xây dựng được ý tưởng nhưng chưa có cơ hội và điều kiện thực hiện. 3. Một số yêu cầu khi thực hiện trò chơi Trò chơi địa lý tuy hấp dẫn, dễ thực hiện, hình thức chơi đa dạng, phong phú và tính thu hút cao nhưng vẫn có hạn chế. Do đó, khi tổ chức trò chơi địa lý, giáo viên cần lưu ý những điểm sau: - Giáo viên phải có sự chuẩn bị tốt về nội dung (câu hỏi), phương tiện, dụng cụ: nam châm, bút lông... (nếu trò chơi cần dùng đến), phần thưởng. - GV phải lựa chọn trò chơi phù hợp với không gian, thời gian, đối tượng học sinh. - Tránh lạm dụng trò chơi, dễ gây nhàm chán. GV phải luôn sáng tạo, cải biên trò chơi phù hợp với lứa tuổi, tâm lý, trình độ các em để tạo sự cuốn hút. - Sau mỗi trò chơi giáo viên phải nhận xét, tổng kết, đánh giá và không nên chú trọng nhiều đến chuyện thắng thua để nâng cao tinh thần cộng tác, đoàn kết và học hỏi nhau cùng tiến bộ. III. Kết quả thực hiện đề tài Thông qua quá trình áp dụng một số trò chơi địa lý trong học kỳ I năm học 2014 -2015 đối với học sinh lớp 10A9, tôi nhận thấy một số hiệu quả nhất định. Nhìn chung, đã góp phần tạo sự hứng thú, góp phần tạo niềm say mê, học hỏi của học sinh đối với bộ môn Địa lý trong giờ học, năng lực tư duy được nâng cao. Học kỳ I năm học 2014 -2015, tôi được phân công giảng dạy môn Địa lý lớp 10A8, 10A9 và tôi đã áp dụng với lớp 10A9. So sánh kết quả học tập môn Địa lý của 2 lớp 10A8, 10A9 trong học kỳ I sau khi áp dụng đề tài với lớp 10A9, tôi nhận thấy có kết quả khác biệt, cụ thể sau: - Lớp 10A8: Sĩ số 42 (Giỏi: 04 (9,52%), Khá: 12 (28,57%), TB: 18 (42.86%), Yếu: 08 (19.04%) - Lớp 10A9: Sĩ số 38 (Giỏi: 08 (21,05%), Khá: 12 (31,58%), TB: 15 (39,47%), Yếu: 03 ( 7,89%) Với kết quả khác biệt giữa một lớp có áp dụng đề tài và một lớp không áp dụng đề tài như vậy, tôi nhận thấy việc đưa một số trò chơi nhỏ vào giờ học đã góp phần phục vụ hữu ích và nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy và học các giờ Địa lý. Phần lớn học sinh nắm vững và khắc sâu kiến thức bài học, hiểu và vận dụng được nội dung học tập, bên cạnh đó học sinh được rèn luyện và nâng cao các kỹ năng địa lý và các kỹ năng khác. IV. Kết luận Trò chơi Địa lý là một phương pháp dạy học địa lý sinh động, hấp dẫn. Các trò chơi này có các tác dụng: - Giúp hạn chế tâm lý chán nản của các em học sinh với bộ môn và gây hứng thú học tập, tạo niềm say mê tìm hiểu, sự yêu thích của các em với bộ môn Địa lý. - Khắc sâu kiến thức bài học. - Củng cố và rèn luyện kiến thức và kỹ năng địa lý. - Phát huy sự nhanh trí, sáng tạo, tính tự lập và kỹ năng làm việc theo nhóm. Có rất nhiều trò chơi có hình thức, quy mô phù hợp với bộ môn Địa lý, trong quá trình dạy học giáo viên Địa lý có thể tìm hiểu, dễ dàng khai thác hiệu quả và thực hiện các trò chơi kết hợp với các phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy và học Địa lý ở bậc THPT. Trong quá trình tôi thực hiện đề tài chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót. Kính mong quý thầy cô đóng góp ý kiến để đề tài hoàn thiện hơn. Tân Phú, ngày 25 tháng 2 năm 2015 Người thực hiện Trần Thị Lan Hương V. Tài liệu tham khảo - Công cụ tìm kiếm google - Đổi mới PPDH địa lý ở trung học phổ thông - Nguyễn Đức Vũ - Phạm Thị Sen - NXB Giáo dục. - Sách giáo khoa, sách giáo viên địa lý 10, 11. - Tài liệu tập huấn Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn Địa lý cấp trung học phổ thông MỤC LỤC I. Lí do chọn đề tài .......................................................................................1 II. Tổ chức thực hiện đề tài ..........................................................................1 1. Cơ sở lí luận: .............................................................................................1 1.1 Quan niệm về trò chơi ..............................................................................1 1.2 Quan niệm về trò chơi địa lý ....................................................................1 1.3 Nguyên tắc thực hiện trò chơi địa lý.........................................................1 1.4 Đặc trưng và hình thức của trò chơi ........................................................2 1.4.1 Đặc trưng ...............................................................................................2 1.4.2 Hình thức ...............................................................................................2 2. Biện pháp thực hiện ..................................................................................3 2.1 Một số trò chơi nhỏ ..................................................................................3 2.1.1 Trò chơi Ai nhanh hơn ...........................................................................3 2.1.2 Trò chơi Đôi bạn cùng tiến ....................................................................4 2.1.3 Trò chơi Ô chữ .......................................................................................5 2.1.4 Trò chơi Đối đáp nhanh .........................................................................7 2.1.5 Trò chơi Tôi là nhà thông thái ...............................................................8 2.2 Trò chơi lớn ............................................................................................10 3. Một số yêu cầu khi thực hiện trò chơi ...................................................10 III. Kết quả thực hiện đề tài .......................................................................10 IV. Kết luận ..................................................................................................11 V. Tài liệu tham khảo ..................................................................................12 SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC …š › … I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN 1. Họ và tên: Trần Thị Lan Hương 2. Ngày tháng năm sinh: 29/9/1984 3. Nam , Nữ 4. Địa chỉ: Khu 10 - Thị trấn Tân Phú - Đồng Nai 5. Điện thoại: 0968429849 6. Chức vụ: Giáo viên 7. Đơn vị công tác: Trường THPT Đoàn Kết II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO - Học vị (Hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân - Năm nhận bằng: 2007 - Chuyên ngành đào tạo: Địa lý III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC - Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: 0 năm - Số năm có kinh nghiệm: 0 năm - Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 3 năm gần đây: Không có DUYỆT CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI Đơn vị: THPT Đoàn Kết CỘNG HÒA Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc PHIẾU NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Năm học: 2014- 2015 Tên sáng kiến kinh nghiệm: "TỔ CHỨC TRÒ CHƠI TRONG DẠY VÀ HỌC ĐỊA LÝ Ở TRƯỜNG THPT" Họ và tên tác giả: Trần Thị Lan Hương Đơn vị (Tổ): Địa Lĩnh vực: Quản lý giáo dục Phương pháp dạy học bộ môn Phương pháp giáo dục Lĩnh vực khác:…………………… 1. Tính mới: - Có giải pháp hoàn toàn mới - Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có 2. Hiệu quả: - Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao - Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao. - Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong đơn vị có hiệu quả cao - Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao. 3. Khả năng áp dụng: - Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách: Tốt Khá Đạt - Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện và dễ đi vào cuộc sống: Tốt Khá Đạt - Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu quả trong phạm vi rộng: Tốt Khá Đạt XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN ( Ký tên và ghi rõ họ tên) THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ (Ký tên ghi rõ họ tên và đóng dấu)