SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
"TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN HỌC LỚP 3 GÂY HỨNG
THÚ CHO HỌC SINH"
A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI MỞ ĐẦU.
Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn Toán cùng với các môn học
khác trong nhà trường tiểu học có những vai trò góp phần quan trọng đào tạo nên những
con người phát triển.
Toán học là môn học tự nhiên có tính lôgic và tính chính xác cao, nó là chìa khóa
mở ra sự phát triển của các môn khoa học khác.
Đối với môn Toán ở tiểu học, nếu mỗi giáo viên chỉ truyền đạt, giảng giải theo các
tài liệu đã có sẵn trong sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài dạy một
cách dập khuôn, máy móc thì sẽ làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Điều đó sẽ
khiến cho việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu tẻ nhạt và kết quả học tập
không cao. Nó là một trong những nguyên nhân gây cản trở việc đào tạo các em thành
những con người năng động, tự tin, sáng tạo sắn sàng thích ứng với những đổi mới diễn
ra hàng ngày.
Như chúng ta đã biết: Học sinh tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén, sắc sảo,
có óc tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy toán học.
Nhưng các em cũng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng hay quá tải. Hơn
nữa, học sinh ở bậc tiểu học nói chung, học sinh khối 1,2,3 nói riêng cơ thể các em còn
đang trong thời kỳ phát triển hay nói cụ thể hơn là các hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện vì
thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp nên trẻ không thể ngồi lâu trong phòng học cũng như
làm một việc gì đó trong thời gian dài. Vì vậy muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người
giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học:”Lấy học sinh làm
trung tâm”, hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em.
Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học môn
toán ở bậc tiểu học theo hướng phát huy tính tịch cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Vì
vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em bằng cách lôi cuốn các
em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em
hứng thú nhất. Các trò chơi có nội dung toán học lí thú và bổ ích phù hợp với nhận thức
của các em. Thông qua các trò chơi, các em sẽ lĩnh hội những tri thức toán học một cách
dễ dàng; kiến thức sẽ được cũng cố, khắc sâu một cách vững chắc, tạo cho các em niềm
say mê, hứng thú trong học tập, trong việc làm. Khi chúng ta đưa ra được các trò chơi
toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chắc chấn chất lượng dạy học môn toán sẽ
ngày một nâng cao hơn.
Chính vì những lí do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm:“Tổ chức
một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh”.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Thực trạng
a. Về học sinh:
Trên thực tế, trong các giờ toán học, học sinh tiếp thu còn thụ động, nhất là những
học sinh ngại phát biểu, tiếp thu chậm. Cuối tiết học, học sinh thường uể oải, ít tập trung
chú ý vào bài vì đặc diểm của học sinh tiểu học là: “Dễ nhớ, mau quên, chóng chán”. Học
sinh thứờng hiếu động hơn khi hoạt động bằng tay, thích được sử dụng đồ dùng trực
quan.
Đặc điểm về tư duy của học sinh tiểu học chủ yều là tư duy trực quan, vật thật hay
thông qụa những hành động cụ thể để hình thành khái niệm, kiến thức, kỷ năng.
Học sinh tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với mọi sự vật, hiện tượng nào
đó nhất là những sự vật, hiện tượng gây cảm xúc mạnh.
b. Về giáo viên:
Mặc dù đã được tiếp thu các chuyên đề về đổi mới phương pháp dạy học do phòng
giáo dục; Sở giáo dục - Đào tạo tổ chức. Song để tổ chức trò chơi trong các giờ dạy học
sao cho mang lại hiệu quả như giáo viên mong muốn quả là một điều không đơn giản. Nó
cần nhiều thời gian để đầu tư suy nghĩ, tìm tòi, chuẩn bị nguyên vật liệu....Mặt khác tổ
chức trò chơi sao cho học sinh tiếp xúc cảm thấy hấp dẫn và thích thú thì phụ thuộc hoàn
toàn vào công tác tổ chức của người giáo viên.
2. Kết quả, hiệu quả của thực trạng ban đầu.
Năm học 2008 – 2009 tôi được phân công trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạy lớp 3a.
Tổng số học sinh của lớp là 24 em, có 11 em nữ. Các em phân bố rãi rác ở các thôn.
Ngay từ đầu năm học mới, sau khi nhận lớp tôi đã bắt tay ngay vào khảo sát, tìm hiểu học
sinh. Hết mỗi học kì, tôi đều tổng kết, đánh giá chất lượng.
Năm học 2008 – 2009 lớp 3a do tôi trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạyđã có kết quả
như sau:
Loại
Đầu năm học
Học kì I
Cuối năm học
Giỏi
2 em = 9,0%
2 em = 9,0%
3 em = 13,6%
Khá
5 em = 22,7%
7 em = 31,8%
7 em = 31,8%
TB
10 em = 45,6%
10 em = 45,6%
12 em = 50,1%
Yếu
5 em = 22,7%
3 em = 13,6%
1 em = 4,5%
Qua kết quả trên, tôi nhận thấy: Sau một năm học, kết quả học tập của các em có
tăng sau từng học kì tuy nhiên số lượng học sinh khá giỏi còn tăng quá ít, số học sinh yếu
giảm chậm. Trong giờ học các em học còn uể oải, nắm kiến thức còn chậm khiến giáo
viên phải mất nhiều công sức trong việc cũng cố kiến thức vào những giờ tăng buổi. Nừu
như các em không học 10 buổi/ tuần thì tôi nghĩ kết quả khó có thể đạt được như vậy.
Từ thực trạng trên, để công việc đạt hiệu quả tốt hơn, giúp các em có hứng thú
trong học tập, nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, tôi đã mạnh dạn cải tiến
nội dung, phương pháp trong giảng dạy, đưa những kiến thức được coi là khô khan của
môn toán thành những trò chơi học tập nhằm mục đích giúp các em học mà chơi, chơi mà
học. Trò chơi toán học không những chỉ giúp các em lĩnh hội được tri thức mà còn giúp
các em cũng cố và khắc sâu các tri thức đó.
A. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. tổ chức trò chơi trong môn toán lớp 3
Để trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và thiết kế trò
chơi phải đảm bảo những nguyên tức sau:
a. Thiết kế trò chơi toán học trong môn toán lớp 3
* Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp 3 nói riêng,
chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học cụ thể để
đưa ra các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức đưolực trò chơi trong dạy toán có
hiệu quả cao thì đòi hỏi người giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ
và đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trò chơi Phải nhằm mục đích cũng cố, khắc sâu nội dung bài học.
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm sinh lí học sinh lớp 3, phù hợp với khả năng người
hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
* Cấu trúc của trò chơi học tập:
+ Tên trò chơi
+ Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ năng
nào. Mục đích trò chơi sẽ quy định hành động trò chơi được thiết kế trong trò chơi.
+ Đồ dùng, trò chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò chơi học tập.
+ Nêu lên luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối với người chơi,
quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơik.
+ Nêu lên cách chơi
b. Cách tổ chức trò chơi.
Thời gian tiến hành: thường từ 5 – 10 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi:
+ Nêu tên trò chơi
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật chơi.
-
Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm những
tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
-
Thưởng – phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận thoải mái
và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. Phạt những học
sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào các bạn thắng cuộc,
hát một bài, nhảy lò cò....)
2. giới thiệu một số trò chơi gây hứng thú học tập ở lớp 3:
Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi tiêu biểu mà tôi đã áp dụng trong quá trình
dạy toán cho học sinh lớp 3.
a. Những trò chơi cũng cố nội dung số học và đại số.
Trò chơi 1: “ Đoàn kết”.
- Mục đích: Rèn luyện kỹ năng tính nhẩm nhanh:
Thời gian chơi: 5- 7 phút
- Cách chơi: Giáo viên hô: “Đoàn kết, đoàn kết”
Giáo viên hô: “Kết 3 x 2” Hoặc “ 14 – 9”, “ 8 + 3”....
Học sinh phải nhẩm nhanh được kết quả và kết thành nhóm theo yêu cầu
Luật chơi: Ai nhanh được tuyên dương, Ai chậm phải bị phạt tùy theo yêu cầu của lớp.
* Trò chơi này tôi áp dụng vào những tuần đầu của lớp 3 vì khi nhận lớp tôi thấy một
số em khả năng tính nhẩm còn quá yếu. Khi tổ chức trò chơi này, tôi thấy giờ học có hiệu
quả hơn, những em trước đây ngại học, không chú ý, để ý gì tới tiết học nay lại thành tích
cực nhất. Như em Hùng, em Hiếu,.....ngay cả giờ ra chơi cũng thường chơi một mình
không gần gủi với bạn bè nay lại hăng hái tham gia, mạnh dạn ôm chầm kết thành nhóm
khi có hiệu lệnh. Gần cuối tiết học tôi quan sát thấy các em mạnh dạn, tự tin hơn. Sự
hứng thú của học sinh, sự hòa nhập của học sinh nhút nhát, sự chú ý học tập của các em
trong giờ học toán đã kích thích tôi tìm tòi, nghiên cứu thêm một số trò chơi.
Trò chơi 2: Xì điện.
Mục đích: Giúp học sinh thuộc nhân, chia trong bảng.
Thời gian chơi: 7 – 10 phút
Luật chơi: Lớp chia thành 2 đội để thi đua. Giáo viên sẽ “châm ngòi” đầu tiên, cô
đọc một phép tính chẳng hạn 4 x 8 rồi chỉ vào một em thuộc một trong 2 đội, em đó phải
bật ngay ra kết quả. Nếu kết quả đúng thì em đó có quyền “Xì điện”một bạn thuộc đối
phương. Em sẽ đọc bất kỳ phép tính nào, ví dụ 36 : 9 và chhỉ một bạn (ở bên kia) bạn đó
phải có kết quả ngay là 4, rồi lại “Xì điện” trả lại đội ban đầu. Cứ như thế cô cùng 2 thư
ký ghi kết quả của mỗi đội. Hết thời gian chơi đội nào có nhiều bạn trả lời kết quả đúng
thì thắng.
** Chú ý: Khi được quyền trả lời mà lúng túng không bật ngay ra được kết quả thì mất
quyền trả lời và “Xì điện”, giáo viên sẽ chỉ định một bạn khác bắt đầu.
*Trò chơi này tôi thường áp dụng khi dạy các bài nhân, chia trong bảng. Sau mỗi giờ
học tôi nhận thấy các em thuộc và nhớ rất nhanh bảng nhân và chia. Một số em trước đây
bố, mẹ thường hay than phiền với thầy cô là cháu rất ngại và không chịu học Bảng cửu
chương thì nay lại là những học sinh tích cực học và thuộc nhanh nhất. Tôi quan sát thấy
ngay cả trong giờ ra chơi các em thường chia nhóm đố nhau.
Trò chơi 3. Ai đúng?- Ai sai?
Yêu cầu: Nắm vững cách đọc, cách viết, cấu tạo các số tự nhiên có 4, 5 chữ số.
Chuẩn bị: GV chuẩn bị cho mỗi đội 10 tờ giấy khổ A4 để trắng, 5 bút dạ. Gv phát cho
mỗi em 2 tờ giấy và 1 bút dạ (chuẩn bị vào 1 tờ, ghi cách đọc của đội bạn vào 1 tờ). Mỗi
đội 5 em học sinh lên bảng đứng thành 1 hàng. Hai đội “bốc thăm” giành quyền đọc
trứơc.
Thời gian chơi: 5 – 7 phút
Luật chơi: GV cho hai đội chuẩn bị 2 phút, 5 em sẽ bàn nhau và mỗi em viết sẵn một
số có từ 4 – 5 chữ số vào một mặt của tờ giấy(viết to để ở dưới lớp cũng nhìn thấy rõ; ghi
cách đọc ở trên bằng chữ nhỏ, khi cầm giơ lên đối phương không nhìn thấy). Mặt còn lại
ghi cách đọc một số nào đó,cũng ghi cách viết ở góc trên bằng cỡ chữ nhỏ. Hết thời gian
2 phút, cô hô: “Lần thứ nhất bắt đầu”thì đội được đi trước sẽ nêu cách đọc số của mình
chuẩn bị (mỗi số đọc to 2 lần), đội kia phải viết lại được. Sau khi đọc đủ 5 số, thì đổi vai
trò ngược lại. Lần thứ 2 thì đội đi trước phải nhìn các số của đội kia viết rồi đọc to cho cả
lớp nghe và đổi vai trò ngược lại. Sau khi 2 đội kết thúc đọc và viết, GV và cả lớp sẽ làm
trọng tài để kiểm tra kết quả. Đội đọc phải giơ đáp án lên, đội viết phải giơ kết quả. Cứ
mỗi ý (đọc, viết) đúng 10 điểm, đọc chậm, vấp sửa lỗi trừ đi 2 điểm. Nếu làm đáp án sai
trừ 5 điểm, đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc và được tuyên dương trước lớp.
* Như chúng ta đã biết, học sinh lớp 3 mới chỉ đọc, viết và tính toán đối với các số có
4, 5 chữ số. Bởi vậy phần này rất quan trọng đối với các em. Tuy nhiên ở năm học trước,
khi dạy tới phần này, tôi thấy học sinh khi đọc, viết thường hay lẫn lộn, sai nhiều. Một số
em yếu của lớp do không tập trung nên hay đọc, viết sai. Năm học này sau mỗi bài mới,
tôi tổ chức ngay cho các em chơi trò chơi học tập trên. Tôi nhận thấy không khí lớp học
sôi nổi hẳn lên, các em còn yếu cũng xung phong đọc, viết trong nhóm của mình. Khi
được GV tuyên dương, gương mặt các em rạng ngời, ánh lên niềm vui khiến cho chúng
tôi cảm thấy thật sự vui vì đã khơi dậy được trong các em niềm đam mê học tập, giúp các
em tự vượt qua được chính bản thân mình.
b. Các trò chơi cũng cố vấn đề đo đại lượng.
Trò chơi 4: Trổ tài mua sắm.
Yêu cầu: Người chơi cần có kỹ năng tính toán với 4 phép tính, nắm vững một số đơn
vị(tờ) tiền Việt Nam hiện nay. Biết ứng dụng để trao đổi hàng hóa khi cần thiết.
Biết một vài nguyên tắc tổi thiểu khi trao đổi.
Thời gian chơi: 8 – 10 phút.
Chuẩn bị: GV cần chuẩn bị cho 2 đội, mỗi đội khoảng 25000đ, gồm các loại tiền: 200đ
(10 tờ), 500đ (10 tờ), 2000đ (5 tờ). Chuẩn bị một số đồ dùng học tập như: Giấy màu
(200đ/tờ), bút chì (500đ/ chiếc), thước kẻ (1200đ/chiếc), vở viết (1500/quyển), truyện
tranh (2000 – 3000đ/quyển), bút bi (1000đ/chiếc),....trong đó sẽ ghi sẵn giá vào giấy và
dùng băng dính dính vào các đồ vật. Bày tất cả vào 2 bàn cho 2 đội. Phát cho 2 đội mỗi
đội 1 túi ni lon để đựng hàng mua sắm.
Luật chơi: Khi GV hô: “Bắt đầu” và tính giờ thì 2 bạn của 2 đội sẽ được vào “quầy”
chọn đồ mua các đồ thích hợp, mua tới đâu bỏ tiền vào hộp tới đó; nếu tiền chẵn cần cộng
nhẩm cẩn thận, chọn đủ hàng rồi mới trả tiền vào hộp; nếu bỏ vào rồi không được lấy lại.
Sau 4 phút, giáo viên hô: “đóng cửa” thì 2 bạn phải lập tức rời quầy, bàn giao số tiền còn
lại cho 2 bạn tiếp theo, giáo viên lại hô: “mở cửa” và 2 bạn lại tiếp vào mua hàng cho
đến khi hết giờ, các bạn phải nộp giỏ hàng cho GV cùng các bạn kiểm tra. Nếu số mặt
hàng mua đủ và vừa hết tiền là người “khéo mua” nếu hết tiền mà mua không đủ hàng
thì là người “vụng mua”, nếu thừa tiền mà không mua được hàng thì là người “keo
kiệt”, nếu số tiền hàng cộng lại nhiều hơn số tiền có là người “Tham”, nếu số tiền hàng
cộng lại được ít hơn số tiền đã tiêu là người “Đần”. Căn cứ vào kết quả trên mà giáo viên
và lớp công nhận đội thắng cuộc.
* Tôi nhận thấy rằng trò chơi này thật là mới mẻ đối với các em, thông qua trò chơi
này các em được tiếp xúc với cuộc sống hàng ngày và các em vận dụng được kỹ năng
tính toán đã học của mình vào thực tế cuộc sống. Chính điều đó đã lôi cuốn các em tham
gia trò chơi này và nắm kiến thức bài học thật nhanh chóng. Đặc biệt là đối với những em
học sinh nữ. Có những học sinh nữ sau bài học đã mạnh dạn tuyên bố với bạn bè: “Hôm
nào được nghĩ học, tớ sẽ đi chợ mua đồ giúp mẹ, chắc mẹ tớ sẽ ngạc nhiên lắm cho kmà
xem”.
* Trò chơi 5: Tích tắc tích tắc,
Học chơi, ăn ngủ
Có giờ có giấc.
Yêu cầu: Người chơi cần biết cách xem giờ, nấm vững nguyên tắc quay của kim đồng
hồ, có tinh thần hợp tác ý thức tổ chức, tác phong nhanh nhẹn.
Chuẩn bị: GV chuẩn bị chọn 2 đội, mỗi đội 18 em. Yêu cầu mỗi em tự chuẩn bị cho
mình 1 cái mũ, 12 em mang mũ hình bông hoa đừng làm trụ quay của kim giờ phút.
Luật chơi: 2 đội sẽ xếp thành vòng tròn như sau:
Giáo viên hô: “Hai đội chú ý. Bây giờ là 15 giờ đúng hãy mau thể hiện, hãy mau thể
hiện”. Giáo viên và 2 bạn chọn được làm thư kí quan sát ghi kết quả thể hiện của 2 đội
(các chữ số ngồi im, trục kim ngồi im, thực chất chỉ có 5 bạn gồm kim ngắn 2 bạn, kim
dài 3 bạn là di chuyển). Khi giáo viên hô chú ý thì 5 bạn đứng dậy, nghe giáo viên hô
xong thì nhẹ nhàng di chuyển sao cho tới vị trí cần thiết thì ngồi xuống. Cứ như vậy sau 3
(4) lần chơi giáo viên và các bạn thư kí tổng kết xem đội nào di chuyển kim nhanh, gọn,
đúng (đúng cả giờ và phút), mỗi lần 10 điểm; nếu quay đúng giờ nhưng lúng túng, lộn
xộn trừ 2 điểm. Đội nhiều điểm hơn sẽ thắng. Đội nào thua cuộc phải đọc 3 lần bài:
“Tích tắc tích tắc, đồng hồ luôn nhắc, từng phút từng giờ, quý hơn vàng ngọc”.
* Chúng ta đã biết ở lớp 2 các em đã được học về giờ đúng, lên lớp 3 các em tiếp tục
học hỏi về xem giờ (chính xác đến từng phút). Trò chơi này các em thể hiện sự nhanh
nhẹn, linh hoạt, khéo léo trong tính toán và vận động đồng thời củng cố về kỷ năng xem
đồng hồ cho các em.
c. Các trò chơi cũng cố nội dung hình học
Trò chơi 6: Về đúng nhà mình.
Mục đích: Ôn tập về các công thức tính chu vi, công thức tính diện tích các hình (toán
3). Thời gian chơi 5 – 7 phút.
Chuẩn bị: Các miếng hình vẽ có hình ngôi nhà vẽ hình chữ nhật, hình vuông, hình tứ
giác, hình tam giác.
Các miếng bìa có ghi các công thức sau:
Chu vi:
( a + b) x 2
Chu vi:
ax4
Diện tích:
axa
Diện tích:
axb
Cách chơi:
Mỗi lần cho 4 học sinh cùng chơi, mỗi em đeo một miếng bìa trước ngực ghi các công
thức đã chuẩn bị ở trên, rồi tập hợp thành hàng dọc, vừa đi vừa hát: “Trời nắng, trời
nắng thỏ đi tắm nắng, vươn vai vươn vai thỏ rung đôi tai”. Khi nghe giáo viên hô:
“Mưa to rồi, mau về thôi” thì lập tức các “chú thỏ” phải về đúng nhà của mình (Tức
ngôi nhà có hình mình đang đeo).
Luật chơi: Ai nhanh được phòng tặng “chú thỏ nhanh nhất”, còn ai chậm thì bị phạt
phải biểu diễn một trò vui.
*Ta thấy rằng: ở lớp 3 các em bắt đầu được học về chu vi, diện tích hình vuông, hình
chữ nhật tuy nhiên qua quá trình giảng dạy tôi nhận thấy do đặc điểm lứa tuổi của các em
nên còn rất nhiều em quên hay nhầm lẫn công thức giữa các hình, điều đó ảnh hưởng rất
nhiều đến kết quả học tập của các em nhất là sau này lên các lớp trên các em được tiếp
xúc với nhiều công thức, nhiều dạng hình. Bởi vậy, khi dạy về hình tôi chú ý củng cố
vững chắc kiến thức cho các em bằng cách tổ chức cho các em trò chơi học tập biến
những công thức khô khan mà các em ngại học, ngại nhớ thành những trò chơi thú vị và
kết quả vượt ngoài mong đợi của tôi. Sau bài học các em nhớ vanh vách các công thức
tính chu vi của các hình đã học, không những thế các em về nhà còn sưu tầm các câu đố
về tính chu vi, diện tích các hình lên lớp đố các bạn.
Ví dụ như:
Diện tích chữ nhật là gì?
Lấy dài………tức thì có ngay.
Chu vi chữ nhật dễ thay!
Lấy ……nhân 2 là thành.
Thế còn diện tích hình vuông?
Lấy cạnh…….tức thì hiện ra.
Trò chơi 7: Ai tinh – ai nhanh – ai khéo.
Đây là dạng trò chơi kích thích trí thông minh của các em, trước khi tổ chức các
dạng trò chơi này tôi hướng dẫn các em về nhà chuẩn bị mỗi em một bộ (7 mảnh) theo
kích thước như sau:
8 cm
8 cm
8 cm
8 cm
Yêu cầu 1: Hãy dùng 7 mảnh ghép đã cho ghép lại
thành một hình vuông như hình vẽ (H1).
2.Tìm cách chuyển vị trí của 2 mảnh để
tạo thành một hình chữ nhật.
3. Tìm cách chuyển vị trí của 2 mảnh để
tạo thành một hình tam giác.
( H1)
Thời gian chơi: 5 – 7 phút.
Luật chơi: chơi đồng đội 3 người. Các em phân công mỗi người một yêu cầu, ai xong
trước thì giúp bạn, phần nào khó bàn nhau. Tổ chức thi đua trước sự cổ vũ của giáo viên
và các bạn trong lớp. Đội xong trước sẽ giơ cờ hiệu xin trả lời. Mỗi ý 10 điểm; hoàn
thành sớm cộng 4 điểm(nếu đúng). Đội nào nhiều điểm hơn sẽ thắng cuộc. Nếu hết thời
gian mà 2 đội không làm được thì chuyển cho bạn ở dưới lớp.
*Đây là dạng trò chơi kích thích trí thônng minh của các em. Chỉ từ 7 mảnh cơ bản này
các em có thể xếp, tạo hình tất cả các chữ từ A- Z, rồi có thể xếp – tạo hình tất cả các chữ
số từ 0 – 9. Ngoài ra còn có thể xếp – tạo hình được rất nhiều hình dạng quen thuộc, gần
gủi nhau trong cuộc sống như: Hình người đang chạy, hình người đội nón, hình các ngôi
nhà, hình các con vật,….Với 7 mảnh ghép cơ bản này nếu người giáo viên giỏi khai thác,
có thể giúp các em “học mà chơi, chơi mà học” không bao giờ cạn niềm vui và những
điều kì lạ trong các giờ toán học (hình học) ở tiểu học. Từ các trò chơi này các em có thể
cũng cố những biểu tượng hình học như: củng cố biểu tượng đặc trưng về các hình cơ
bản, khái niệm về diện tích và bồi dưỡng tính sáng tạo, trí tưởng tượng và khả năng tư
duy hình học nói chung.
C. KẾT LUẬN
I. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Ngoài những trò chơi đã giới thiệu ở trên, tôi còn tìm tòi, sáng tạo một số trò chơi
phục vụ cho một số môn học khác. Công việc sáng tác và tổ chức các trò chơi tuy vất vả
nhưng tôi vẫn tìm thấy niềm vui ở trong công việc và càng thấy yêu nghề hơn bởi vì
thông qua các trò chơi, quan hệ Cô - Trò không còn khoảng cách(vì nhiều lúc cô cũng
tham gia cùng chơi với trò). Tình cảm bạn bè giữa học sinh với học sinh ngày càng gần
gủi, gắn bó hơn. Những giờ học thoải mái, sôi nổi, hiệu qủa ngày càng gia tăng. Chất
lượng học tập của các em ngày được nâng lên, hạn chế tình trạng học sinh tiếp thu kiến
thức một cách thụ động, trong giờ học không còn hiện tượng học sinh ngủ gật, uể oải hay
lơ mơ trong học tập. Không những thế mà còn giúp học sinnh nhút nhát, cá biệt hòa mình
vào tập thể. Số lượng học sinnh yêu thích môn toán ngày một tăng lên.
Năm 2009 -2010 này tôi được phân công trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạy lớp 3b.
Tổng số học sinh là 22 em. Có 11 em nữ. các em phân bố rãi rác ở các thôn. Ngay từ đầu
năm học mới, sau khi nhận lớp tôi đã thử nghiệm ngay những ý tưởng của mình. Những
kết quả mà các em đạt được sau những lần thi do nhà trường, Phòng GD, sở GD ra đề đã
cho thấy công sức tôi bỏ ra có kết quả nhất định. Năm học 2009 – 2010 lớp 3b do tôi chủ
nhiệm và trực tiếp giảng dạy có kết quả như sau:
Loại
Giữa kì I
Học kì I
Giỏi
2 em = 9,0%
3 em = 13,6%
Khá
7 em = 31,8%
7 em = 31,8%
TB
10 em = 45,6%
12 em = 54,6%
Yếu
3 em = 13,6%
0 em = 0 %
Qua kết quả đã đạt được trên, tôi thấy số học sinh yếu đã không còn, số học sinh
khá giỏi tăng. So với năm học trước thì kết quả trên là kết quả đáng mừng. Điều đó cho
thấy những cố gắng đổi mới trong phương pháp dạy học của tôi đã có kết quả khả quan.
Những thầy cô giáo trường bạn trong lần thanh tra trường khi dự giờ lớp tôi cũng đã công
nhận lớp học sôi nổi, nắm vững kiến thức đã học. Đó chính là động lực giúp tôi tiếp tục
theo đuổi ý tưởng của mình.
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
Phải nói rằng, việc dạy học toán dưới dạng trò chơi toán học là rất cần thiết và phù
hợp với đặc điểm lứa tuổi học sinh tiểu học. Thực tế đã cho thấy hình thức tổ chức trò
chơi toán học dễ được học sinh hưởng ứng và tích cực tham gia. Dạy học theo hình thức
này rất đúng với phương pháp đổi mới phương pháp dạy học của ngành giáo dục hiện
nay. Quả thật, với hình thức dạy học này,người giáo vịên chỉ là người tổ chức, hướng
dẫn, còn học sinh thực sự là người thực hiện thi công.
Thế nhưng, để dạy học theo phương pháp này, ngoài việc sưu tầm các trò chơi, người
giáo viên phải tự nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo ra những trò chơi mới phù hợp với bài dạy
và học sinh của mình.
Để sáng tác ra các trò chơi mới đơn giản, dễ chuẩn bị, dễ tổ chức mà mang lại hiệu
quả cao thì cần chú ý những điểm sau:
+ Điều quan trọng hàng đầu của người giáo viên phải có lòng yêu nghề, tận tâm với học
sinh và say mê với công việc
+ Giáo viên phải chịu khó tham khảo, nghiên cứu tìm tòi, sáng tạo.
+ Sáng tác trò chơi phải xác định được rõ mục đích học tập của trò chơi mới mang lại
hiệu quả đích thực.
+ Sáng tác trò chơi phải căn cứ vào nội dung kiến thức, trình độ học sinh lớp mình phụ
trách.
+ Sáng tác trò chơi cần dựa vào điều kiện hiện có về cơ sở vật chất, thiết bị của trường,
địa phương thòi mới dễ chuẩn bị các dụng cụ, phương tiện cần thiết phục vụ cho trò
chơi.
+ Khi nghiên cứu, soạn giáo án, người giáo viên phải luôn nhìn bài giảng trên quan
điểm động, tức là với bài giảng cụ thể thì nên chọn hình thức, phương pháp giảng dạy
nào hợp lý. Việc đưa trò chơi vào bài học có nhiều ưu thế trong việc giúp học sinh tự
mình hình thành kiến thức mới, kỹ năng mới.
+ Trò chơi cần có hình thức ngắn gọn, cách chơi dễ hiểu, dễ thực hiện. Luật chơi phải
rõ ràng, phần thưởng là gì, hình phạt ra sao, mới kích thích được sự hứng thú của học
sinh.
+ Ngoài những điều ở trên, ở lĩnh vực này nếu người giáo viên đứng lớp mới chỉ sáng
tác trò chơi thì chưa đủ mà điều cần thiết nhất chính là việc tổ chức trò chơi thế nào cho
hấp dẫn, sinh động, kích thích, lôi cuốn được tất cả các học sinh trong lớp (dù trực tiếp
hay gián tiếp) tham gia trò chơi có như vậy kết quả học tập của các em mới được nâng
cao tuy nhiên điều đó đòi hỏi người giáo viên đứng lớp phải có năng lực tổ chức các trò
chơi.
Muốn vậy, người giáo viên phải biết nên tổ chức trò chơi vào lúc nào, chơi như
thế nào, đánh giá ra sao, chơi bao nhiêu lâu, ai là người chơi, ai là người cổ vũ, cần dừng
lại lúc nào thì trò chơi mới hấp dẫn, sôi nổi, gây được sự hưng phấn học tập của học sinh.
Trên đây tôi đã giới thiệu một số trò chơi bản thân tự sáng tác và sưu tầm trong quá
trình giảng dạy của mình. Ngoài các trò chơi toán học, tôi còn áp dụng tổ chức trò chơi
cho các môn học khác như môn: Tiếng việt, Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Thủ công…Mặc
dù chưa thật phong phú, chưa đáp ứng hết được nhu cầu dạy học theo hướng đổi mới hiện
nay, nhưng qua những kết quả mà học sinh đã đạt được trong quá trình học tập tôi cảm
thấy vui khi mình góp phần mang lại niềm hăng say, sự sôi nổi trong học tập cho các em.
Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp, bổ sung của hội đồng khoa học,
của các đồng nghiệp để tôi hoàn thiện mình hơn góp phần nâng cao chất lượng dạy và
học.
- Xem thêm -