Tài liệu Skkn rèn tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 11b1 trường thpt số 2 văn bàn qua giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp

PHẦN THỨ NHẤT. MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài. Tự tin giúp cho học sinh vƣợt qua mọi thử thách trong trƣờng học và cuộc sống, có đƣợc điều này học sinh sẽ tin ở năng lực bản thân và luôn hi vọng đạt đƣợc mục tiêu của mình, luôn thích thú thử nghiệm những điều mới mẻ và chính những trải nghiệm mới lại giúp các em học hỏi tốt hơn. Tự tin cũng có nghĩa là học sinh thấy thoải mái hơn với chính mình và có nhiều điều thú vị muốn chia sẻ. Sự tự tin giúp các em tƣơng tác đƣợc với những ngƣời xung quanh, với bạn bè và dễ dàng xây dựng những mối quan hệ mới và điều này cực kỳ quan trọng trong thế giới hiện đại, khi mà tình bạn, sự hợp tác không chỉ bó gọn trong khuôn khổ một tỉnh thành hay một quốc gia. Tự tin sẽ giúp các em thành công trong mọi hoàn cảnh. Đó là một trong những kỹ năng sống rất cần thiết cho mỗi học sinh. Kĩ năng sống của học sinh là một trong những vấn đề đƣợc toàn ngành Giáo dục nói chung và bậc THPT nói riêng quan tâm đến. Có nhiều quan niệm về kĩ năng sống. Nhƣng theo tôi, kĩ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để có thể thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày. Kĩ năng sống đƣợc hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kĩ năng sống nhƣ: nhóm kĩ năng nhận thức, nhóm kĩ năng xã hội và nhóm kĩ năng quản lí bản thân...Dù là kĩ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con ngƣời. Tuy nhiên để học sinh có thể học tập đạt hiệu quả cao nhất, đáp ứng yêu cầu đổi mới của xã hội đòi hỏi học sinh phải có kĩ năng mạnh dạn, tự tin trƣớc mọi ngƣời, trƣớc công việc. Đặc biệt tính mạnh dạn ở học sinh vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn còn rất nhiều bất cập mà ta phải đề cập đến ví dụ nhƣ: các em không giám bộc lộ trƣớc thầy, cô, trƣớc bạn bè, trƣớc cha mẹ, đặc biệt trƣớc ngƣời lạ. Tất cả những lí do đó khiến các em thiếu tự tin, rụt rè không giám thể hiện mình dẫn đến nhiều thiệt thòi trong hoạt động học tập và vui chơi của các em. 1 Nhiều năm nay Bộ Giáo dục - Đào tạo chủ trƣơng dạy kĩ năng sống là một trong những tiêu chí đánh giá "Trường học thân thiện - học sinh tích cực". Bản thân tôi là một giáo viên có thâm niên công tác tại vùng kinh tế -xã hội khó khăn nhiều năm, đƣợc trải nghiệm với nhiều đối tƣờng học sinh khác nhau và phần lớn tôi nhận thấy hầu nhƣ tất cả các em đều có điểm chung đó là thiếu tính mạnh dạn, tự tin trong học tập và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Xuất phát từ lý do đó tôi nhận thấy việc rèn kỹ năng tự tin, mạnh dạn cho học sinh là một việc làm rất quan trọng. Nhà trƣờng sẽ là môi trƣờng tốt cho các em hình thành và tôi luyện kỹ năng đó để các em trở thành ngƣời tài xây dựng đất nƣớc, có khả năng hội nhập cao, từng bƣớc trở thành công dân toàn cầu. Đây cũng là một nhiệm vụ quan trọng đối với các thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo làm công tác chủ nhiệm lớp. Xác định tầm quan trọng đó tôi đã nghiên cứu thực hiện đề tài “RÈN TÍNH MẠNH DẠN, TỰ TIN CHO HỌC SINH LỚP 11B1 TRƯỜNG THPT SỐ 2 VĂN BÀN QUA GIẢNG DẠY VÀ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP". Nhằm mong muốn đem lại cho các em khả năng tự tin, mạnh dạn trong các hoạt động học tập và vui chơi. Để trang bị cho các em những kĩ năng cần thiết làm hành trang bƣớc vào đời. II. Nhiệm vụ của đề tài. Nghiên cứu những biện pháp rèn kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng mạnh dạn tự tin, kết hợp kinh nghiệm bản thân, nhằm tìm ra các biện pháp thích hợp, vận dụng có hiệu quả trong việc nâng cao sự tự tin, mạnh dạn cho học sinh lớp 11B1 trƣờng THPT số 2 văn Bàn. III. Mục đích nghiên cứu - Sáng kiến: “ Rèn tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 11B1 trƣờng THPT số 2 Văn Bàn qua giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp” nhằm giúp học sinh tự tin hơn, giám thể hiện quan điểm, chính kiến của bản thân trƣớc mọi ngƣời. - Phát huy khả năng sáng tạo, tự tin của học sinh vùng có điều kiện kinh tế -xã hội còn nhiều khó khăn. 2 - Phát hiện và phát triển khả năng riêng biệt của từng học sinh gắn với hoạt động học tập và các hoạt động ngoài giờ lên lớp. - Bồi dƣỡng những nhân tố có khả năng riêng biệt nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của đất nƣớc. IV. Đối tƣợng nghiên cứu: Học sinh 11B1 Trƣờng THPT số 2 Văn Bàn. IV. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi nghiên cứu đƣợc áp dụng trong phạm vi lớp 11B1 Trƣờng THPT số 2-Văn Bàn- Lào Cai. - Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 20/8/2012 đến 31/12/ 2013 V. Phƣơng pháp nghiên cứu - Nghiên cứu kĩ tâm lí lứa tuổi học sinh THPT, đặc biệt là đối tƣợng học sinh ở vùng kinh tế đặc biệt khó khăn. - Nghiên cứu kĩ những mối có liên quan đến kĩ năng sống của học sinh. - Nghiên cứu kĩ khả năng tƣ duy, sở thích riêng, khả năng đặc biệt của tƣờng học sinh, nhóm học sinh. Từ đó định hƣớng phát triển. - Nghiên cứu phƣơng pháp tổ chức học tập của học sinh qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. - Phƣơng pháp điều tra, khảo sát, thống kê, trao đổi và tổng kết các năm học, kinh nghiệm của các đồng chí giáo viên chủ nhiệm và bản thân qua các năm. 3 PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG Chƣơng I CƠ SỞ LÍ LUẬN Thực hiện nghị quyết 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ giáo dục và đào tạo Về việc phát động phong trào thi đua: " Xây dựng trƣờng học thân thiện học sinh tích cực" trong các trƣờng phổ thông giai đoạn 2008-2013, trong đó nội dung : Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Căn cứ nhiệm vụ năm học 2013-2014 của ngành, của trƣờng về việc chú trọng: Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh. Rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải đƣợc tôi luyện những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trƣờng lành mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ, sáng tạo để trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để bƣớc vào đời tự tin hơn. Học sinh lớp 11B1 mặc dù tỉ lệ các em là ngƣời dân tộc thiểu số rất ít ( chiếm trên 2% tỉ lệ cả lớp) nhƣng đa số các em còn rụt rè, thiếu tự tin. Đặc biệt là một số học sinh nam trong lớp kĩ năng mạnh dạn, tự tin ở các em lại càng trở nên yếu kém hơn. Ngày nay học sinh rất ít có hoài bão, ƣớc mơ. Phụ huynh vì bận nhiều công việc nên ít quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết, làm cho các em rất rụt rè thiếu tự tin khi giao tiếp hoặc tham gia các hoạt động. Kĩ năng xã hội của học sinh ngày càng kém. Điều này dẫn đến tình trạng học sinh trở nên ích kỉ, không quan tâm đến cộng đồng. Câu hỏi mà chúng ta thƣờng đặt ra cho học sinh trung học là ngoài những kiến thức phổ thông về khoa học và nhân văn, học sinh cần học điều gì để giúp các em hội nhập với xã hội, trở thành công dân có ích cho cộng đồng. Vì thế đây cũng là nỗi lo đặt ra cho các giáo viên nói 4 chung và cá nhân tôi – giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng luôn có những suy nghĩ, trăn trở. Khi bắt đầu tìm hiểu về rèn luyện kĩ năng sống hiệu quả cho học sinh trong lớp tôi gặp phải một số thách thức sau: Bàn thân mới nhận công tác chủ nhiệm nên mối quan hệ giữa cô - trò lúc này còn nhiều lạ lẫm, các em chƣa giám thể hiện mình và cũng chƣa giám gần gũi, tâm sự, chia sẻ với cô giáo chủ nhiệm vì vậy tôi phải mất nhiều thời gian tiếp cận với các em. Hơn nữa một số em có hoàn cảnh sống đặc biệt nhƣ bố mẹ mất sớm phải ở với ông bà, bố mẹ đi làm ăn xa gửi con cho cô, dì, chú, bác, bố mẹ li thân ... khiến cho các em tự ti về bản thân nên các em rụt rè, ích kỷ chƣa hòa nhập với lớp, thậm chí các em còn trả lời trống không, không biết nói lời cảm ơn khi đƣợc ngƣời khác giúp đỡ, giao tiếp, ứng xử với ngƣời lớn còn xô bồ xô bộn không có phép tắc. Lƣời phát biểu trong các giờ học, thậm chí biết mà không giờ tay vì xấu hổ hoặc sợ bạn khác cƣời nhạo... khiến cho giờ học trở nên tẻ nhạt, buồn chán. Ngoài ra, một trở ngại nữa là phụ huynh trong lớp có một số bố mẹ thì quá nuông chiều con, ngƣợc lại một số phụ huynh vì bận nhiều công việc nên thiếu quan tâm giúp đỡ con em trong các hoạt động cần thiết. Ngoài những khó khăn trên cũng có thuận lợi nhất định đó là: tôi nhận đƣợc một tập thể lớp có học sinh khá ngoan, học giỏi và biết vâng lời. Các em yêu thích văn nghệ và các hoạt động ngoại khóa, đặc biệt Ban Thƣờng Vụ nhà trƣờng quan tâm giúp đỡ một số học sinh của lớp đƣợc trải nghiệm thông qua việc dẫn chƣơng trình các ngày lễ, tổ chức trò chơi... khiến cho các em ngày càng đƣợc tôi luyện và ngày càng trở nên tự tin hơn, thông qua hoạt động đó các em cũng có thể học hỏi lẫn nhau để mình thêm tự tin mạnh dạn hơn trong cuộc sống. Bên cạnh đó tôi có đƣợc sự ủng hộ của phụ huynh trong việc cùng nhà trƣờng giáo dục các em. Ban lãnh đạo nhà trƣờng luôn theo sát, quan tâm, hỗ trợ cho giáo viên trong công tác giảng dạy, chủ nhiệm cũng nhƣ giáo dục ngoài giờ lên lớp. Chính vì thế tôi luôn cố gắng làm sao rèn cho các em kĩ năng sống, giúp các em có một niềm tin, hình thành cho các em kỹ năng cần thiết trong cuộc 5 sống để trở thành con ngƣời năng động, sáng tạo phù hợp với một xã hội hiện đại đang phát triển. Chƣơng II THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Qua kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm, giảng dạy đặc biệt là qua khảo sát thực tế học sinh thông qua giảng dạy, hoạt động ngoài giờ lên lớp nhƣ tiết Sinh hoạt dƣới cờ, sinh hoạt lớp và một số hoạt động VH-VN, TD - TT… tôi nhận thấy học sinh có những biểu hiện sau: + Rụt rè e ngại, không giám thể hiện mình. + Không dám phát biểu xây dựng bài. + Ít chia sẻ với thầy cô, bạn bè. + Ngại tiếp xúc với ngƣời lạ hoặc ngƣời khác dân tộc. + Trong học tập thì không giám nói ra những điều mình muốn nói vì sợ sai bị chê cƣời. + Trong các hoạt động ngoài giờ không giám thể hiện khả năng của bản thân từ đó giáo viên khó phát hiện ra tài năng thật sự để bồi dƣỡng… - Khi khảo sát kết quả nhƣ sau: Kết quả khảo sát Tổng số HS 41 Mạnh dạn Còn rụt rè tự tin e ngại 5 10 Ghi chú Không giám thể hiện 26 Kết quả trên cho thấy số học sinh không giám thể hiện khá đông, chiếm tỉ lệ là 63,4%. - Từ những kết quả trên tôi chú ý vào đối tƣợng học sinh không giám thể hiện kết hợp bồi dƣỡng 2 nhóm đối tƣợng mạnh dạn và còn rụt rè ( đặc biệt là nhóm học sinh nam). 6 - Tìm hiểu nguyên nhân và chia nhóm đối tƣợng không giám thể hiện ra thành 2 nhóm đối tƣợng đó là: Nhóm không giám thể hiện là do thiếu tự tin và nhóm không giám thể hiện do không biết. Sự thiếu tự tin của học sinh nói trên là do một số các nguyên nhân chủ yếu nhƣ sau: Thứ nhất là, do các em lƣời học, không chịu, hoặc rất ít chuẩn bị bài trƣớc ở nhà mà có thói quen đợi đến lớp chờ thầy cô giảng rồi chép vào vở nên không đủ, hay không có kiến thức để trả lời các câu hỏi của giáo viên. Thứ hai là, thiếu tự tin vào bản thân mình, ngại ngùng, rụt rè khi đứng lên và trả lời trƣớc đám đông, nhất là các bạn nam trong lớp. Thứ ba là do tâm lý của học sinh "thà im lặng" còn hơn lỡ phát biểu sai thì "ê mặt" trƣớc “bàn dân thiên hạ”. Thứ tƣ là học sinh có hoàn cảnh "cá biệt" nhƣ: sống trong gia đình không hạnh phúc, bổ mẹ ly thân, nghiện ngập, đánh đập nhau... khiến các em tự ti về bản thân tự các em thấy mặc cảm không muốn giao lƣu, tiếp xuc với mọi ngƣời. Trong những nguyên nhân trên nguyên nhân cơ bản nhất dẫn đến sự thiếu tự tin của học sinh là nguyên nhan thứ hai. Từ những kết quả và nguyên nhân nói trên tôi bắt đầu thực hiện từng việc nhằm nâng dần kĩ năng mạnh dạn, tự tin cho học sinh lớp 11B1 trƣờng THPT số 2 Văn Bàn. Chƣơng III GIẢI PHÁP CHÍNH CỦA SÁNG KIẾN Từ tình hình thực tiễn trên, tôi đã cố gắng tìm nhiều biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh thông qua các tiết dạy của môn học ví dụ nhƣ: cho điểm những học sinh tích cực phát biểu, " thƣởng" điểm cho học sinh có câu trả lời mang tính tƣ duy sáng tạo, tạo cơ hội cho học sinh thể hiện mình trong những giờ sinh hoạt lớp, hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động văn hóa văn nghệ... nhằm đem lại hiệu quả cho việc rèn kĩ năng mạnh dạn, tự tin cho học 7 sinh. Để thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ năng đó đem lại kết quả cao tôi nhận thấy cần phải áp dụng một số biện pháp sau: Biện pháp 1: Gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh Đầu tiên, sau khi tôi nhận sự phân công nhiệm vụ từ BGH nhà trƣờng, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm lớp, tôi sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh đƣợc giới thiệu về bản thân, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ƣớc mơ tƣơng lai cũng nhƣ mong muốn của tôi với các em thông qua việc thăm nắm tình hình lớp giờ truy bài hoặc qua tiết dạy. Đây là hoạt động giúp cô trò chúng tôi hiểu nhau, đồng thời tôi muốn tạo một môi trƣờng học tập thân thiện - Nơi " Trƣờng học thật sự trở thành ngôi nhà thứ hai của các em, các thầy cô giáo là những ngƣời thân trong gia đình". Đây cũng là một điều kiện theo tôi là rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh. Bởi học sinh không thể mạnh dạn, tự tin trong một môi trƣờng mà giáo viên luôn gò bó và áp đặt. Tiếp theo trong các tiết sinh hoạt cuối tuần tôi cho học sinh tự do lựa chọn sở thích riêng của minh về các lĩnh vực nhƣ: VHVN, TDTT, tổ chức trò chơi tập thể… để qua đó phần nào nắm đƣợc đặc điểm tính cách của các em: mạnh dạn hay nhút nhát, thụ động, thích thể hiện hay lãng mạn...Và tiếp tục qua những tuần học sau, tôi chú ý quan sát những biểu hiện về thái độ học tập, những cử chỉ, hành vi tại môn mà các em đã chọn để bắt đầu có điều chỉnh phù hợp. Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc nào, giờ học nào, hoạt động nào. Biện pháp 2: Tìm hiểu hoàn cảnh, tâm lý lứa tuổi của học sinh lớp chủ nhiệm. Đây là một việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết đối với giáo viên làm công tác chủ nhiệm, bởi vì có nắm đƣợc hoàn cảnh thì mới hiểu đƣợc tâm tƣ, nguyện vọng và tính cách của các em từ đó mới có thể gần gũi với các em để trao đổi, tâm sự giúp đỡ kịp thời đói với những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. 8 Hơn nữa việc tìm hiểu tâm lý lứa tuổi sẽ giúp cho giáo viên xác định đƣợc đây là giai đoạn phát triển bắt đầu từ lúc dậy thì và kết thúc khi bƣớc vào tuổi ngƣời lớn. Ở lứa tuổi này học sinh có một số lĩnh vực thể hiện nét riêng, đặc thù của lứa tuổi, chi phối sự phát triển của các lĩnh vực khác và toàn bộ nhân cách học sinh nhƣ: Học sinh thích thể hiện mình là ngƣời lớn, thể hiện vai trò , vị trí của mình trong gia đình, lớp học, nhà trƣờng và cộng đồng. Cũng ở lứa tuổi này sự tự ý thức của các em cũng ngày càng cao hơn, các em thƣờng chú ý đến hình dáng bên ngoài, địa vị mới mẻ trong tập thể, những quan hệ mới với thế giới xung quanh buộc các em phải ý thức đƣợc đặc điểm nhân cách của mình. Sự tự ý thức của các em xuất phát từ yêu cầu của cuộc sống và hoạt động. Các em không chỉ nhận thức về cái tôi của mình trong hiện tại mà còn nhận thức về vị trí của mình trong xã hội, tƣơng lai. Qua đó ta có thể hiểu rõ những phẩm chất nhân cách bộc lộ rõ và những phẩm chất phức tạp, biểu hiện những quan hệ nhiều mặt của nhân cách của các em. Cho nên ở thời điểm nàỳ chúng ta cần phải tôn trọng ý kiến của học sinh, biết lắng nghe ý kiến của các em, đồng thời có biện pháp khéo léo để các em hình thành đƣợc một biểu tƣợng khách quan về nhân cách của mình. Cũng ở tuổi này các em có khuynh hƣớng làm bạn với nhiều bạn bè cùng lứa tuổi. Các em tham gia vào nhiều nhóm bạn khác nhau cho nên giáo viên cũng cần chú ý đến ảnh hƣởng của nhóm, của tổ để tổ chức cho các nhóm tham gia vào các hoạt động tập thể của lớp, của Đoàn. Đây là điều giáo viên chủ nhiệm cần nắm đƣợc để định hƣớng cho học sinh một cách phù hợp. Biện pháp 3: Phối kết hợp với giáo viên bộ môn, các tổ chức đoàn thể trong nhà trƣờng để rèn tình mạnh dạn, tự tin cho học sinh. Đây là một việc là rất quan trọng rất quan trọng và có thể thực hiện thƣờng xuyên manh lại hiệu quả cao. Trong các tiết học chính khóa: tôi luôn phối kết hợp với giáo viên bộ môn bằng việc tham gia dự giờ lớp chủ nhiệm để thăm nắm tình hình học tập, đồng 9 thời cũng để quan sát việc tham gia phát biểu xây dựng bài của các em. Qua đó phát hiện và bồi dƣỡng những học sinh có tính mạnh dạn, tự tin để tôi luyện hơn nữa cho các em. Đồng thời qua việc dự giờ giáo viên chủ nhiệm cũng dễ dàng nhận thấy những học sinh rụt rè, nhút nhát đề từ đó có biện pháp kết hợp với giáo viên dạy bộ môn tạo cơ hội để các em tự tin hơn khi phát biểu xậy dựng bài nhƣ: cung cấp cho giáo viên bộ môn những học sinh rụt rè, nhút nhát để giáo viên bộ môn thông qua môn học của mình rèn kỹ năng tự tin cho các em. Đặc biệt là những em lƣời phát biểu, không giám phát biểu. Cần tập trung rèn luyện cho học sinh trầm, lƣời phát biểu hay e rè, ngại ngùng đƣợc phát biểu trƣớc đám đông, rèn kĩ năng trình bày trƣớc nhóm, trƣớc lớp của học sinh. Với tiết học ngoại khóa trong giờ chào cờ đầu tuần nhƣ tổ chức các trò chơi nhỏ, các cuộc thi tìm hiểu kiến thức, tiểu phầm... Giáo viên chủ nhiệm giới thiệu một số em có năng lực tự tin, mạnh dạn cho Ban tổ chức từ đó các thầy cô trong Ban tổ chức sẽ định hƣớng, tôi luyện cho các em khi tham gia dẫn chƣơng trình các trò chơi, các cuộc thi. Đây là cơ hội tôt cho các em có năng lực đƣợc thể hiện trƣớc đám đông làm cho các em ngày càng trƣờng thành hơn trong cuộc sống. Còn đối với những học sinh nhút nhát còn lại giáo viên chủ nhiệm sẽ động viên, khích lệ các em tham gia trò chơi, cuộc thi để các em cảm nhận đƣợc rằng: đƣợc thể hiện trƣớc đám đông là một điều vinh dự và sẽ giúp các em thành công hơn trong cuộc sống. Biện pháp 4: Rèn kỹ năng mạnh dạn, tự tin hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học. Ngoài những biện pháp trên để rèn kĩ năng tự tin cho học sinh tôi còn có thể thực hiện tích hợp vào các môn học, tiết học mà bản thân trực tiếp phụ trách giảng giạy, nhất là môn học hoạt động ngoài giờ lên lớp. - Tôi thƣờng tâm sự với các em về những ƣớc mơ của bản thân tôi, những hoài bão, những gì đã trải qua, đã đạt đƣợc và những gì còn ấp ủ mong đợi trong tƣơng lai qua các tiết học. Từ đó hƣớng cho các em đến với những ƣớc mơ của cá nhân các em và cách thực hiện chúng thông qua con đƣờng học. 10 - Tập trung bồi dƣỡng cho những em mạnh dạn và còn rụt rè về các kĩ năng giám thể hiện dẫn đến thích thể hiện trong phạm vi cho phép nhƣ : Dạy lại các bài hát ca ngợi Đảng, đoàn, Bác Hồ, dạy một số làn điệu dân ca khác nhƣ chèo, cải lƣơng, ngâm thơ... trong giờ sinh hoạt. Cho học sinh tham gia giao lƣu với các lớp trong trƣờng qua hoạt đông ngoài giờ lên lớp. Tổ chức cho học sinh tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng với mục đích giúp các em đƣợc tham gia giao lƣu học hỏi và trao dồi kinh nghiệm. Mặt khác thông qua hoạt động giao lƣu đó các em tự tin vào bản thân mình, thấy mình không phải không làm đƣợc chẳng qua điều đó là chƣa làm chứ không phải không làm đƣợc. Các em thành công dẫn đến sự hƣng phấn thích học hỏi, giám thể hiện xóa bỏ những mặc cảm, tự ti của bản thân. - Sau khi học sinh đã bƣớc vào thành công đó tôi nhân rộng, tăng cƣờng công tác tuyên truyền, đặc biệt trên những thành công đó tôi luôn luôn để phụ huynh học sinh trực tiếp đƣợc nhìn thấy sự trƣởng thành của con cái họ và thông qua họ giúp tôi tuyên truyền tới nhân dân những thành công của con cái họ kêu gọi sự quan tâm của phụ huynh học sinh tới vấn đề học tập của con cái. Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói đƣợc tiếng nói, suy nghĩ của mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin mạnh dạn. Việc rèn luyện các kĩ năng này đã tạo ra đƣợc thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các em tham gia một cách chủ động tích cực vào quá trình học tập, tạo điều kiện cho các em chia sẻ những kinh nghiệm, ý kiến hay để giải quyết một vấn đề nào đó. Hiệu quả đào tạo kĩ năng sống không đo đếm đƣợc bằng những con số chính xác nhƣng đƣợc thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể: các em có ý thức, thái độ khác với mọi ngƣời trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn bè; tự tin khi nói năng ... đó chính là hiệu quả từ đào tạo kĩ năng sống. Việc sinh hoạt theo nhóm tạo môi trƣờng làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi giao tiếp thông qua các hoạt động trao đổi diễn ra thƣờng xuyên. Các em trở nên thân thiện, từ đó giúp bầu không khí học tập, lao động trở nên sôi động hơn. Tham gia sinh hoạt theo nhóm giúp các em học sinh hƣng phấn hơn trong học tập và 11 tạo nên cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống. Khi sinh hoạt nhóm, tôi luôn đƣa ra nhiều tình huống tạo sự phát triển tƣ duy cho các em. Đó cũng là cách tạo sự gần gũi giữa các em với nhau. Biện pháp 5: Rèn kĩ năng mạnh dạn tự tin thông qua các hoạt động giáo dục, vui chơi. Ngay những ngày đầu tiên khi các em nhập học, tôi đã phát động các phong trào: " Nói lời hay làm việc tốt" qua cách ứng xử lễ phép nhƣ biết đi thƣa về trình, chào hỏi những ngƣời lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết điểm, cám ơn khi đƣợc tặng quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè ... và tổng kết vào các tiết sinh hoạt cuối tuần thông qua sự nắm bắt của Ban cán sự và giáo viên chủ nhiệm lớp, sự theo rõi của đội thanh niên xung kích. Tôi học cách lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân, và dùng lời lẽ mềm mỏng bằng những tình cảm, cử chỉ yêu thƣơng của mình khi yêu cầu điều gì đó với học sinh. Tránh hành hung, nói nặng lời để các em bớt đi tính hung hăng đối với những học sinh nghịch ngợm, mắc lỗi. Để rèn kĩ năng sống có hiệu quả tôi còn vận dụng thông qua các hoạt động ngoài giờ học. Đó là qua các buổi sinh hoạt cuối tuần, giờ học ngoài giờ lên lớp. Thƣờng xuyên tổ chức các trò chơi, diễn tiểu phẩm, thi văn nghệ..., Giáo viên chủ nhiệm chủ động giao nhiệm vụ dẫn chƣơng trình cho một số học sinh yêu cầu các em về nhà viết kịch bản sau đó nộp lại kịch bản để giáo viên chính sửa. Đến tiết sinh hoạt hoặc giờ học ngoài giờ lên lớp giáo viên sẽ yêu cầu bất kỳ học sinh nào lên để dẫn chƣơng trình nhằm tạo ra sự chủ động, tự tin cho các em. Nhƣ vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, tôi luôn cố gắng rèn cho học sinh những kĩ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của học sinh trong nhận thức, trong cƣ xử, đối xử tốt với bạn bè, ngƣời lớn và linh hoạt xử lí trong mọi trƣờng hợp. Một điều không thể thiếu để tạo sự hƣng phấn, vui vẻ, phấn khởi, giúp các em có ý thức cao trong việc rèn luyện các kĩ năng tôi luôn chú ý mối quan hệ cô12 trò phải thật cởi mở, thật gần gũi. Bản thân giáo viên không chỉ đóng vai trò ngƣời thầy mà còn là ngƣời bạn, ngƣời anh, ngƣời chị tốt của các em, luôn gần gũi với các em để các em có thể tin tƣởng bộc bạch hết những ƣu điểm cũng nhƣ những mặt còn tồn tại của các em. Từ đó giáo viên sẽ có những định hƣớng đúng đắn cho các em. Biện pháp 6: Động viên khen thƣởng Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện. Ngay từ đầu năm học tôi đƣa ra kế hoạch rèn luyện cho các em và triển khai nhiệm vụ tới toàn thể lớp học. Trao đổi với Ban chấp hành Đoàn trƣờng phối hợp và xây dựng các hình thức gây quỹ đoàn, lớp để khen thƣởng kịp thời động viên các em để tạo cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì thực hiện. Tôi theo dõi hằng ngày các em có biểu hiện tốt tôi ghi vào sổ, trong tiết sinh hoạt cuối tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ đƣợc ghi vào danh sách những bạn tiêu biểu. Sau mỗi tháng, tôi sơ kết thi đua tháng cho từng học sinh trong lớp có thành tích để khen thƣởng những em đã đạt nhiều thành tích bằng những phần quà nhỏ. Các em rất vui và hãnh diện khi đƣợc khen và đƣợc nhận những món quà nhỏ mà lớp, Ban Chấp hành chi đoàn tặng. Vì thế các em không ngừng thi đua cố gắng thực hiện tốt để đƣợc nhận những thành tích, những lời khen thƣởng. Đây là một hình thức động viên về tinh thần rất giá trị và hiệu quả. Các em sẽ nhanh nhẹn hơn, có đạo đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong cuộc sống. Chƣơng IV HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN Qua việc thực hiện các biện pháp trên, đến cuối học kì I, tôi thấy các em có tiến bộ rõ rệt. Đa số các em đều có ý thức tốt trong việc rèn luyện các kĩ năng. Điều đó đƣợc thể hiện rõ qua: Việc sinh hoạt hằng ngày trên lớp các em 13 đã mạnh dạn hơn, tự tin hơn, lời nói rõ ràng, mạch lạc hơn, các em biết vận dụng những lời nói thân thiện vào thực tế, những lời chào, cảm ơn hay xin lỗi... đã trở thành thói quen, đƣợc các em vận dụng hằng ngày; Trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp các em đã mạnh dạn, tự tin, giám thể hiện quan điểm bản thân, không còn tự ti, rụt rè nhƣ trƣớc nữa. - Sau khi áp dụng kết quả khảo sát nhƣ sau: Kết quả khảo sát Tổng số HS 41 Ghi chú Mạnh dạn Còn rụt rè Không giám thể hiện 20 15 6 Phụ huynh học sinh rất vui mừng phấn khởi với kết quả trên. PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN Rèn luyện kĩ năng mạnh dạn, tự tin cho học sinh là một việc làm hết sức cần thiết của xã hội, các em không chỉ biết học giỏi về kiến thức mà còn phải đƣợc tôi luyện những kĩ năng sống qua đó tạo cho các em một môi trƣờng lành mạnh, an toàn, tích cực, vui vẻ. Việc giáo dục kĩ năng sống ngay từ những lớp đầu cấp sẽ rút ngắn thời gian để trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để làm hành trang bƣớc vào đời. Chính vì vậy, các thầy cô giáo chủ nhiệm luôn giữ vai trò vô cùng quan trọng bởi vì sự tự tin là sức hút lớn nhất của một ngƣời khi gặp mặt chứ không phải là ngoại hình đẹp đẽ hay trang phục đắt tiền. Tin vào chính bản thân mình là điều vô cùng quan trọng, giúp các em học sinh yêu bản thân mình, yêu cuộc sống và làm chủ cuộc đời của các em. Vì thế, nếu có một nhƣợc điểm nào đó phải mang, thì thiếu tự tin là điều đầu tiên các em học sinh nên tránh. Thiếu tự tin, các em sẽ thiếu nhiều thứ và đánh mất nhiều điều tốt đẹp trong cuộc đời. Vậy nên theo tôi để làm tốt việc rèn kĩ năng sống- kĩ năng tự tin cho học sinh, mỗi thầy cô giáo cần phải: - Xác định rõ tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh, trú trọng kĩ năng mạnh dạn, tự tin. 14 - Nắm vững những đặc trƣng về phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy các kĩ năng giao tiếp, ứng xử vào các môn học và các hoạt động khác. -Tập trung vào việc đầu tƣ sọan giảng, lồng ghép kĩ năng sống vào các môn học. - Luôn tạo mọi điều kiện để các em có thể bày tỏ, thể hiện mình, tham gia tốt các buổi hoạt động ngoại khóa của trƣờng, lớp. - Điều quan trọng là mỗi thầy cô giáo phải rèn cho mình tác phong sinh hoạt chuẩn mực, phải hết lòng thƣơng yêu, gần gũi với học sinh. Sống, học tập, lao động là những vấn đề thiết yếu mà tôi luôn cố gắng để ƣơm mầm cho thế hệ trẻ. Bởi thế hệ trẻ là hạnh phúc của gia đình, tƣơng lai của đất nƣớc, là lớp ngƣời kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc, là nhân tố để cây đời mãi mãi xanh tƣơi. Việc chăm sóc và giáo dục học sinh, bồi dƣỡng học sinh trở thành công dân tốt của đất nƣớc là một công việc vô cùng quan trọng mà mỗi giáo viên chúng ta phải cùng có trách nhiệm. Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ tôi đã áp dụng để khắc phục những tồn tại trong học sinh đó là tính rụt rè, không giám thể hiện của học sinh lớp 11B1 trƣờng THPT số 2 Văn Bàn. Với khuôn khổ hạn hẹp của đề tài, tôi mong muốn đƣợc đóng góp những đề xuất nhỏ của mình trong việc nâng cao chất lƣợng kĩ năng sống cho học sinh, đặc biệt là kĩ năng mạnh dạn tự tin cho học sinh lớp 11B1 nói riêng và học sinh trƣờng THPT số 2 Văn Bàn nói chung. Vấn đề tôi nghiên cứu ở trên đây không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót, tôi rất mong nhận đƣợc sự chỉ đạo của các cấp cùng với những ý kiến đóng góp của đồng chí đồng nghiệp để sáng kiến của tôi phát huy đƣợc hiệu quả cao nhất. Văn Bàn, ngày 10 tháng 04 năm 2014 NGƢỜI THỰC HIỆN Phạm Thị Tuyên 15 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT- sƣu tầm. 2. Chỉ thị 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22 tháng 7 năm 2008 của Bộ giáo dục và đào tạo Về việc phát động phong trào thi đua: " Xây dựng trƣờng học thân thiện học sinh tích cực" trong các trƣờng phổ thông giai đoạn 2008-2013, 3. Những điều cần biết về giáo viên chủ nhiệm- NXB Lao Động 4. Công tác chủ nhiệm lớp ở trƣờng THPT- NXB Giáo dục. 5. Tài liệu Rèn kỹ năng sống cho học sinh THPT (trích trong tập sách: Giáo dục kỹ năng số cho học sinh THPT- NXB Giáo dục.) 16 MỤC LỤC PHẦN THỨ NHẤT: MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Trang 1 II. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI: Trang 2 III. MỤC ĐICH NGHIÊN CỨU Trang 2 IV. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU Trang 3 IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Trang 3 V. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trang 3 PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG ĐỀ TÀI Chƣơng I. Cơ sở lý luận của vấn đề. Trang 4 Chƣơng II. Thực trạng vấn đề. Trang 6 Chƣơng III. Giải pháp chính của sáng kiến. Trang 7 Chƣơng IV. Hiệu quả sáng kiến. Trang 13 PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN Trang 14 17