Tài liệu Skkn rèn chữ viết cho học sinh lớp 1

PHẦN I: Thông tin tác giả sáng kiến - Họ và tên tác giả sáng kiến; Nguyễn Thị Minh Thìn - Sinh ngày 04 tháng 4 năm 1976 - Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học xã Mông Sơn - Trình độ chuyên môn: Cao đẳng tiểu học - Tên đề tài: Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 - Đề nghị xét,công nhận sáng kiến: Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở “Năm học 2014-2015 ” Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh “Năm học 2014-2015 ” - Lĩnh vức áp dụng “ Trong ngành giáo dục ” nhằm nâng cao kỹ năng viết cho học sinh lớp 1 trong các trường tiểu học trong huyện nói chung và trường Tiểu học xã Mông Sơn nói riêng. Phần II: NỘI DUNG SÁNG KIẾN Chương I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG 1.Khái quát đặc điểm, tình hình trường Tiểu học xã Mông Sơn a. Đặc điểm chung của nhà trường: Tổng số cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên của nhà trường: 26 đồng chí. Trong đó :Cán bộ quản lý: 03 đồng chí; giáo viên: 21 đồng chí; nhân viên: 02 đồng chí. Trình độ : Tất cả các giáo viên trong trường đều có trình độ trên chuẩn. Năm học 2014-2015 nhà trường có 14 lớp học với tổng số 427 học sinh. Nhà trường có đầy đủ phòng học cho tất cả các lớp học 2 buổi / ngày. Khuôn viên nhà trường đẹp,có nhiều cây che bóng mát, có vườn hoa cây cảnh và có sân chơi dành riêng cho học sinh. Nhà trường vinh dự đón bằng công nhận trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia năm 2012. b. Đặc điểm chung của tổ chuyên môn lớp 1 trường Tiểu học xã Mông sơn Năm học 2014- 2015 tổ chuyên môn lớp 1 gồm 8 đồng chí cán bộ giáo viên ,nhân viên giảng dạy 3 lớp với tổng số 86 học sinh. Tất cả các em đều được học tập 2 buổi / ngày . Tất cả các cô giáo của tổ chuyên môn lớp 1 đều đạt trình độ trên chuẩn. Đảm bảo có đủ năng lực chuyên môn để tham gia giảng dạy và bồi dưỡng học sinh, cuối năm đảm bảo học sinh đều hoàn thành chương trình lớp 1. *Thực hiện chỉ tiêu kế hoạch được giao. Năm học Số lớp 2014-2015 3 Số lớp Tỉ lệ so với kế hoạch 3/3= 100% Số HS 86 Số HS Tỉ lệ so với kế hoạch 86/86 = 100% Năm học 2014-2015 tôi trực tiếp dạy học và chủ nhiệm lớp 1C. Ngay từ đầu năm học tôi đã tích cực và nghiêm túc thực hiện đầy đủ kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn và của nhà trường. Bổ sung kịp thời các hoạt động của từng tháng, từng tuần và từng ngày trên mọi lĩnh vực công tác mà mình được phân công và phụ trách. Quyết tâm trong năm học cùng với tổ chuyên môn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. 2. Lí do chọn sáng kiến Như chúng ta đã biết chữ viết là một trong những phát minh vĩ đại của con người. Từ khi ra đời chữ viết là công cụ đắc lực trong việc ghi lại , truyền bá toàn bộ kho trí thức của nhân loại. Chẳng những vậy con người còn coi chữ viết như một người bạn thường xuyên gần gũi, thân thiết với mình. Từ tình cảm ấy con người muốn chữ viết cũng phải đẹp, đẹp cho chính nó, đẹp cho con người. Ngoài ra chữ viết còn góp phần quan trọng trong việc rèn luyện phẩm chất đạo đức cho học sinh như tính cẩn thận, tính kỷ luật, khiếu thẩm mĩ. Nét chữ nết người đúng như cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói “ Chữ viết cũng là biểu hiện của nết người: Dạy cho học sinh viết đúng, viết đẹp, viết cẩn thận là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình”. Ngày nay trong sự phát triển của nền kinh tế tri thức, thời đại bùng nổ thông tin, chữ viết cũng có vi tính làm thay, vậy việc rèn chữ viết có quan trọng không? Từ năm học 2001- 2002 Bộ giáo dục và Đào tạo đã có quyết định về việc tổ chức thi viết đẹp hàng năm cho giáo viên và học sinh Tiểu học. Cho đến nay đã khơi dậy trong học sinh, giáo viên và xã hội về ý thức cần viết chữ đẹp.Ngày 14/6/2002 Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành mẫu chữ viết (Quyết định 31). Đây chính là việc nhìn nhận tầm quan trọng và ý nghĩa của chữ viết. Vậy vấn đề đặt ra là làm sao rèn chữ viết đẹp cho học sinh chính là yêu cầu cần thiết của mỗi người giáo viên nhất là giáo viên lớp 1 . Chính vì chữ viết là hết sức cần thiết và cấp bách đối với học sinh lớp 1. Bởi vậy qua nhiều năm trực tiếp đứng lớp với ý thức lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp tôi luôn suy nghĩ và trăn trở, không ngừng tích lũy kinh nghiệm về chữ viết để sớm giúp các em có được chữ viết đúng, đẹp thông qua đề tài “Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1”. Đề tài mà tôi nghiên cứu cũng được nêu nhiều trong sách, báo nhưng đó là phương pháp luyện viết chung. Do đặc điểm riêng của từng vùng miền, của từng trường mà mức độ học sinh tiếp thu khác nhau. Mặt khác mỗi lớp có đặc thù riêng nên tôi bắt đầu nghiên cứu tìm ra kinh nghiệm hữu hiệu nhất giúp các em rèn chữ viết. Đặc biệt là đối với học sinh lớp 1 các em còn nhỏ vừa ở lớp mẫu giáo lên . Các em chưa qua một trường lớp đào tạo nào về chữ viết,thậm chí có em còn không hiểu chữ viết là gì? Hay nói đúng hơn là các em học sinh lớp 1 chính là một tờ giấy trắng cần được thầy cô cầm bút vẽ lên những tác phẩm của chính mình..... Mặt khác : theo chương trình cải cách giáo dục , mục tiêu chiến lược hàng đầu là giúp học sinh phát huy tính tích cực , chủ động , sáng tạo; làm chủ trong các hoạt động nói chung và hoạt động viết nói riêng. Đó là cơ sở tạo vốn ban đầu để các em có thể học lên các lớp trên và trở thành người công dân có kiến thức văn hóa, là người làm chủ đất nước trong tương lai. Là một giáo viên dạy tiểu học,đối tượng học sinh là những mầm non ngây thơ, trong sáng. Nhưng tôi biết đằng sau những mặt đó ẩn chứa những khả năng…là tất cả thông minh và trí tuệ, các em chịu sự giáo dục của nhà trường trực tiếp là sự chỉ bảo , hướng dẫn của các thầy , cô – những người giúp các em phát triển về trí tuệ, vươn dậy các tri thức từ các môn học. Đặc biệt là kỹ năng viết. Là một người tâm huyết với nghề , tôi luôn trăn trở mình phải dạy gì? Và phải dạy như thế nào?đối với phân môn Tiếng Vệt nói chung và kỹ năng viết cho học sinh. Ở cấp Tiểu học để phát huy được kỹ năng cũng như kỹ thuật viết cho học sinh giúp học sinh yêu thích môn học thì mỗi giáo viên phải hiểu tâm lý của trẻ, hiểu được các hoạt động của các em, biết được khả năng viết của từng em để đưa ra biện pháp dạy phù hợp. Hơn nữa là một giáo viên dạy lớp 1 tôi thấy cần thiết phải biết được kỹ năng viết của từng em trong lớp mình giảng dạy để có phương pháp dạy phù hợp, đạt hiệu quả hơn.Chính vì thế mà tôi quyết định viết sáng kiến này Với đề tài “Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1” là năm học đầu tiên tôi áp dụng thực hiện . Trong một số giải pháp này tôi không đề cập toàn bộ năm học mà chỉ giới hạn ở học kỳ I để nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp, kịp thời đáp ứng dạy theo chuẩn kiến thức và kỹ năng ban đầu thuận lợi cho phát huy viết chữ đẹp ở học kì II và những lớp trên. Đó chính là lí do khiến tôi chọn đề tài này. 3. Mục đích của sáng kiến Là một giáo viên đã công tác lâu năm trong nghề. Hàng năm được tham gia tập huấn bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. tôi luôn muốn làm sao có phương pháp , biện pháp dạy học phù hợp nhất để truyền thụ hết tri thức cho học sinh. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp 1 theo chương trình sách giáo khoa mới, tôi không khỏi băn khoăn suy nghĩ về vấn đề này.Làm thế nào để đồng nghiệp và bản thân có được phương pháp dạy tập viết cho học sinh một cách tối ưu. Làm thế nào để sự tiếp thu kiến thức của các em có hiệu quả. Để học sinh nắm vững kiến thức và quy trình viết từng nét, từng âm , từng tiếng và vận dụng quy trình đó vào viết bài trên lớp đạt kết quả tốt nhất? Đó cũng là chiếc chìa khóa để mở cánh cửa tri thức khoa học cho các em. Học Tiếng Việt chính là học làm người. Viết lại là một yếu tố quan trọng của môn học này nên học viết cũng chính là học làm người, rèn kỹ năng viết chính là rèn tính nết cho con người. Hoạt động viết rất cần thiết cho các em, nó giúp cho các em hình thành những thói quen , quy luật và rèn tính cẩn thận, kiên trì. Hiện nay đất nước đang cần những con người phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tâm hồn cũng như tri thức…Thể hiện trên sự toàn diện ấy ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường các em cần phải được trang bị đầy đủ những kến thức, kỹ năng trong đó có kỹ năng viết. Các em biết viết, viết đúng, viết đẹp là điều kiện để các em phát triển toàn diện. Mặt khác trong hoạt động học thì viết là một trong 4 kỹ năng cơ bản mà học sinh cần phải có “nghe – đọc – nói – viết” ở đó kỹ năng viết là một trong 4 kỹ năng quan trọng và được chú ý hơn cả. Các em viết đúng cũng có nghĩa là các em đọc đúng kéo theo những tri thức mà các em tiếp thu sẽ được chính xác , đầy đủ và chuẩn xác… giúp cho việc học các môn học khác được tốt hơn, trình độ hiểu biết của các em cũng được mở rộng đáp ứng nhu cầu phát triển các mặt giáo dục. Hiệu quả giảng dạy cũng chỉ đạt hiệu quả cao khi học sinh có kỹ năng viết thông thạo. Giáo viên phải nắm được kỹ năng viết của từng học sinh trong lớp để có các biện pháp tác động tích cực giúp học sinh có công cụ chìa khóa bước vào khám phá lâu đài văn hóa phát triển nhân cách theo mục tiêu giáo dục. Tôi luôn mong ước mình sẽ là một giáo viên có đủ tri thức để truyền đạt cho học sinh . Để đạt được những mơ ước đó tôi luôn học hỏi những đồng nghiệp đi trước cũng như rèn luyện thêm kỹ năng viết của bản thân thông qua các giờ học Tiếng việt và Tập viết. Và tôi thấy rằng mình lựa chọn viết sáng kiến rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 là rất đúng. Viết cũng là một hình thức nói thông qua tri giác văn bản mà người xưa thường nói “Học ăn – Học nói – Học gói- Học mở”. Đó là mục đích khiến tôi lựa chọn viết sáng kiến này. 4. Phương pháp nghiên cứu viết sáng kiến Với yêu cầu bước đầu làm sáng kiến. Bằng việc vận dụng những kiến thức tâm lí giáo dục Tiếng việt đã học vào việc kiểm tra kỹ năng viết của học sinh lớp 1C trường tiểu học Mông Sơn để tập hợp những kinh nghiệm làm cơ sở cho việc rèn luyện kỹ năng viết và giảng dạy sau này. Từ yêu cầu nghiên cứu của sáng kiến và qua thực tế nghiên cứu và giảng dạy tôi đã kết hợp và sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: a.Phương pháp nêu gương Học sinh lớp 1 rất thích được khen, vì vậy khi HS đạt được thành tích gì dù là nhỏ nhưng giáo viên cũng phải biết để động viên, khuyến khích học sinh kịp thời. Khi viết bài cũng vậy, nếu thấy học sinh nào có tiến bộ, có những thành tích về chữ viết dù là chút ít tôi cũng thường tuyên dương các em trước lớp trong giờ học đó. Đặc biệt hiện nay theo thông tư 30/ 2014/TT- BGD&ĐT ngày 28/ 8 / 2014 về đánh giá học sinh tiểu học thì không chấm điểm số cho học sinh tiểu học ở các tiết học nữa mà thay vào đó là những nhận xét , đánh giá bằng lời của giáo viên nhằm khuyến khích , động viên để học sinh hứng thú học tập. b. Đề cao sự gương mẫu của giáo viên Học sinh lớp 1 , đến với mái trường tiểu học thầy cô là hình ảnh người mẹ hiền thứ hai trong lòng các em. Cho nên các em luôn thấy hình ảnh việc làm của thầy cô là chuẩn mực. Vì vậy, để rèn chữ viết của học sinh đạt kết quả cao thì trước hết giáo viên phải rèn chữ viết của mình. Chữ viết của thầy cô khi viết bài, chấm chữa bài.. cần phải chân phương gương mẫu. Lời nhận xét của giáo viên luôn mang tính động viên, khuyến khích học sinh. c.Giáo dục tính cẩn thận Bất kì một con chữ hoặc một văn bản nào cũng cần phải viết đúng từng chữ thì người đọc mới hiểu được nội dung người viết muốn thể hiện gì. Mặt khác nét chữ, nết người cho nên với học sinh lớp 1, giáo viên cần phải giáo dục học sinh tính tỉ mỉ, cẩn thận, giáo dục qua các bài học, qua các gương trong thực tế ngay từ thời gian đầu để học sinh không có thói quen viết ngoáy. Nếu có, giáo viên phải giúp học sinh dần dần khắc phục nhược điểm này, người thầy phải ân cần, dịu dàng uốn nắn, kể cả lỗi do vụng về mà để vở bị dây bẩn hay quăn góc. Thông qua rèn chữ viết cần nhắc nhở học sinh có ý thức giữ sách vở bằng cách:hướng cho các em cách để vở , vị trí đặt tay cẩn thận không làm quăn góc. Riêng với lỗi viết ngoáy giáo viên có thể nghiêm khắc hơn để đưa học sinh vào nề nếp.Giáo viên luôn nhắc nhở học sinh: các em luôn phải ghi nhớ dòng chữ ghi ngay góc mỗi trang vở: “ Nắn nét chữ, rèn nết người”. từ đó để các em luôn có tính tự giác nhưng giáo viên luôn lưu ý, đối với HS lớp 1 thì giáo viên phải “ Vừa dạy, vừa dỗ”. Vì các em học mà chơi, chơi mà học. 5. Cơ sở khoa học của sáng kiến. Trong nghề dạy học vấn đề vừa công tác vừa rút ra kinh nghiệm là không thể thiếu được nhất là đố với giáo viên Tiểu học. Bởi giáo viên là người trực tiếp giáo dục, giảng dạy và tổ chức các hoạt động giáo dục cho học sinh. Đặc biệt là học sinh lớp 1 – các em bước vào năm học chưa ý thức được học là gì và học như thế nào? Nói chính xác hơn ở các em khi bước vào lớp 1 chỉ như một tờ giấy trắng, cô đưa vào trang giấy đó những gì thì kết quả sẽ là như thế. Vì vậy , bằng cách kiểm tra kỹ năng viết của học sinh lớp mình qua 3 tuần học đầu tiên nhằm rút ra những biện pháp giúp cho học sinh có điều kiện học tập và rèn luyện kết hợp với những môn học khác là rất cần thiết. Ngay từ khi nhận lớp để giúp các em có kỹ năng viết , tạo điều kiện học các môn khác theo yêu cầu phát triển nhân cách. Qua các giờ học học vần hàng ngày, ban đầu tôi giúp các em xác định rõ ràng các dòng kẻ, li kẻ của vở và bảng con bằng cách cô kẻ mẫu trên bảng lớp. Qua việc xác định rõ dòng kẻ, li kẻ sẽ giúp các em xác định rõ vị trí của các nét, các chữ khi vận dụng vào từng bài viết cụ thể của môn học. Từ đó hướng cho các em vào sự quan sát tinh tế hơn và nhận ra bản chất đặc thù của môn học. Qua óc suy tưởng của cá nhân các em sẽ biến các bản chất ,các hiện tượng trong cuộc sống xã hội đó thành cái riêng của mình nhưng vẫn đạt được mục đích, yêu cầu của môn học. Cũng như từ sự quan sát tinh tế đó các em sẽ biết trình bày một nội dung bài viết chính xác – đẹp – khoa học hơn, đồng thời giúp các em cảm nhận được cái đẹp, cái hay được thể hiện qua sản phẩm của mình. Mặt khác, mọi mục tiêu của ngành giáo dục hiện nay là học sinh không những biết đọc, biết viết mà còn phải viết đúng, viết chính xác theo mẫu quy định, viết nhanh và viết đẹp. Muốn viết đẹp thì đòi hỏi học sinh phải rèn luyện, phải kiên trì. Nó còn đòi hỏi ở những người trực tiếp giảng dạy sự nhiệt tình , bền bỉ lâu dài và tâm huyết. Phải biết rằng kết quả đạt được của các em chính là sản phẩm của chính mình. Như vậy việc viết đối với học sinh không những mang ý nghĩa giáo dục , giáo dưỡng mà còn phát triển nhiều mặt khác về nhân cách. Mục tiêu của ngành giáo dục cũng chỉ đạt kết quả khi học sinh đọc thông viết thạo ngôn ngữ Tiếng Việt . Do vậy mà tôi biết rằng cần phải kiểm tra kỹ năng viết của học sinh lớp mình từ đó tìm ra những lỗi và những khó khăn mà học sinh hay mắc phải. Qua thực tế đó có biện pháp rèn luyện giúp các em có thể thực hiện một cách tốt nhất kỹ năng viết của mình theo mục tiêu giáo dục. Tóm lại: Để học sinh nắm tốt được kỹ năng viết giáo viên cần phải kiểm tra để đưa ra những nhận định, đánh giá từ đó có biện pháp giảng dạy phù hợp đối tượng. Mặt khác phải bám sát các mục tiêu cần đạt khi viết chữ theo từng bài đã đề ra theo chủ chương của ngành. 6: Cơ sở pháp lí của sáng kiến - Căn cứ vào nhiệm vụ năm học 2014 – 2015. - Căn cứ vào hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kỹ năng cho môn học. - Căn cứ vào thông tư 30 / 2014/ TT- BGD&ĐT ngày 28/8/2014. Hướng dẫn kiểm tra đánh giá HS Tiểu học. - Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 được xây dựng theo 3 trục kiến thức và kỹ năng: nhận biết âm, nhận biết vần và văn bản. - Cái mới nổi bật của chương trình môn Tiếng Việt lớp 1 thể hiện qua hai định hướng lớn là; 6.1. Coi trọng đồng thời cả 4 kỹ năng “ nghe – đọc – nói – viết” nhưng chú ý hơn đến kỹ năng đọc và viết. 6.2. Coi trọng đồng thời ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết nhưng chú ý hơn đến ngôn ngữ viết. - Phần tập viết được dạy lồng ghép với tất cả các tiết dạy học vần . Ngoài ra ở học kì I cứ 1 tuần lại có thêm 1 tiết tập viết riêng ở cuối tuần . Điều đó cho thấy môn tập viết rất quan trọng đối với học sinh. CHƯƠNG II: NỘI DUNG 1.Thực trạng về việc dạy và học phân môn Tập viết 1.1. Sơ lược lịch sử của bài viết: Đã từ rất lâu các nhà khoa học , các giáo viên các năm cũng có những quan tâm tới bộ môn Tiếng việt nói chung và phân môn tập viết nói riêng. Đã cho ra đời rất nhiều cuốn sách , bài viết nói về môn học này. Mục đích giúp các em học sinh trau dồi kiến thức , phát triển tư duy cũng như kỹ năng viết của mình, giáo dục cho các em tính cẩn thận , kiên trì và lòng ham thích môn học. Từ sự quan tâm đó bộ giáo dục đã cho ra đời các giáo trình hướng dẫn viết cũng như giáo trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên như: Sách Tiếng việt tập 1, tập 2 Vở tập viết tập 1, tập 2 Sách giáo viên tập 1, tập 2 Và rất nhiều các tài liệu khác nữa giúp các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy có những vốn kiến thức cơ bản về kỹ năng viết. Thông qua đó có sự đánh giá sát sao về vấn đề viết của học sinh. Gần đây nhất BGD&ĐT đã ban hành mẫu chữ viết tại Quyết định số 31/2002/QĐ-BGD&ĐT ngày 14/ 6/ 2002 của Bộ trưởng BGD&ĐT có nhiều biện pháp đẩy mạnh phong trào “ Vở sạch – chữ đẹp” nhằm phát huy kỹ năng dạy tập viết ở các lớp và nâng cao chất lượng chữ viết của học sinh Tiểu học nói chung . Ngoài ra các nhà biên soạn và các độc giả khác cũng có rất nhiều đóng góp, nghiên cứu qua các tập san , tạp chí giáo dục. Bản thân tôi cũng mong muốn và hi vọng rằng mình cũng được góp một phần nhỏ bé của mình vào việc kiểm tra,nghiên cứu góp cho phân môn này có những kết quả thực tế hơn ,có được những đóng góp thiết thực hơn và nội dung bài viết được hoàn thiện hơn. Vâng! Chỉ khi nào bạn thực sự là một giáo viên tiểu học bạn mới hiểu được trách nhiệm mà tôi thực hiện lúc này và đó cũng là ước mơ tôi thường ấp ủ khi tôi chọn nghề giáo viên và vấn đề đó càng làm tôi cố gắng hơn , yêu nghề hơn bao giờ hết. trong thực tế tôi biết rằng vẫn còn nhiều đồng nghiệp chưa thực sự quan tâm đến kĩ năng viết của học sinh. Điều đó khiến tôi không khỏi băn khoăn khi mình chọn nghiên cứu và viết về vấn đề này. Song tôi vẫn xin được mạnh dạn đóng góp vài kinh nghiệm của riêng mình vào tiếng nói chung của các tác giả khác. 1.2 Đặc điểm chung của lớp: Tổng số học sinh 29 em(dân tộc là 2 em). Trong đó có 18 em nữ, 11 em nam. Các em thuộc 10 thôn của xã. Đa phần các em là con em đồng bào công giáo nên khi giảng dạy phân môn tập viết tôi thấy thực tế như sau: * Thuận lợi: Các em có đầy đủ các phương tiện để phục vụ việc học tập. Cơ sở vật chất của nhà trường đầy đủ đảm bảo cho việc dạy và học của giáo viên và học sinh như phòng học, ánh sáng, bàn ghế, đồ dùng cho các môn học. Giáo viên có chuyên môn vững vàng, có lòng yêu nghề mến trẻ, say sưa với sự nghiệp trồng người,luôn coi trọng công tác vở sạch , chữ đẹp song song với việc rèn tri thức cho học sinh. Về phía học sinh : nhìn chung các em chăm ngoan học tập *Khó khăn: Nhận thức của lớp quá chênh lệch. Các em mới vào lớp 1 nên còn mải chơi chưa có khái niệm về học Phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học của con em mình Học sinh đến lớp cỏn thiếu ĐDHT: Phấn,. Học sinh nghỉ học do nhà xa và những hôm thời tiết xấu. 2: Thực tế giảng dạy môn Tập viết Qua kiểm tra kỹ năng viết của học sinh sau 3 tuần học đầu tiên như sau: 2.1:Nội dung bài kiểm tra: -Giáo viên cho học sinh quan sát trên dường kẻ li viết mẫu trên bảng và yêu cầu học sinh viết lại vào vở các chữ : h, a,m, g, r, ơ, b. e, bé, hổ, mẹ, gà. - Viết các nét cơ bản: Kết quả thu được như sau: TSHS Viết đẹp Viết đúng Biết viết Chưa biết viết 29 2 7 11 9 Từ kết quả đó cho thấy trình độ nhận thức của học sinh quả chênh lệch. Đặc biệt với môn tập viết thì kết quả đó cho thấy khả năng quan sát, tư duy và vận dụng thực hành của các em còn quae kém. Với tỉ lệ học sinh không biết “ vẽ” chữ còn khá cao (31%) nên đòi hỏi tôi phải có phương pháp giảng dạy riêng, phù hợp với trình độ học sinh giúp các em phát huy hết khả năng tư duy của mình. 2.2:Nguyên nhân của thực trạng *Nguyên nhân trước hết là do các em học sinh: Học sinh lớp 1 vừa ở lớp Mầm non lên các em mới bắt đầu học viết chữ. Như vậy mới được 3 tuần . Trong khoảng thời gian đó các em còn dành cả thời gian để quen thầy, quen bạn, quen cách học mới đã rất vất vả với các em nên các em chưa ý thức được việc học rõ ràng . Mặt khác các em còn quen với nếp ở Mầm non đó là vui chơi nhiều hơn học,cho nên các em chưa ý thức được việc viết chữ đẹp có tác dụng gì vì thế chữ viết thường không nắn nót, không viết đúng quy cách, sai kích cỡ, khoảng cách giữa các chữ không đều. Hiện tượng viết sai nét, sai cỡ chữ, hở nét, thừa nét, thiếu dấu hoặc đánh dấu không đúng vị trí diễn ra thường xuyên. + Một số học sinh tư thế ngồi viết và cách cầm bút chưa đúng. * Nguyên nhân tiếp theo là do một số các bậc phụ huynh chưa phối kết hợp cùng cô giáo sửa lỗi phát âm tư thế ngồi cho các em. Một số em cả bố, mẹ đi làm ăn xa để mặc các em ở nhà với ông bà. Bên cạnh đó một số phụ huynh còn phát âm sai chính tả đã làm nền cho con cái làm sai theo. Trên đây là những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng chất lượng chữ viết của học sinh lớp 1. Trước một thực trạng như vậy, người giáo viên không thể không suy nghĩ: “ Phải làm gì để thay đổi thực trạng này?”và “ Nâng cao chất lượng rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 bằng cách nào?” Trước vấn đề này, tôi đã tìm hiểu, suy nghĩ kết hợp với sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường cùng với sự giúp đỡ của đồng nghiệp, tôi mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình về “ Rèn chữ viết cho học sinh lớp 1 ” mà tôi đã thực hiện bước đầu có hiệu quả. 3. Phương pháp nghiên cứu 1.Phương pháp nghiên cứu lý thuyết 2.Phương pháp điều tra. 3.Phương pháp phân tích tổng hợp. 4.Phương pháp luyện tập thực hành. 5.Phương pháp so sánh, đối chiếu. Qua thực tế kiểm tra kỹ năng viết của học sinh lớp 1 tôi thấy có những mức độ đạt được khác nhau. Các em đã bước đầu nhận ra nhiệm vụ của mình là phải quan sát chữ mẫu của cô rồi làm theo và viết vào vở của mình nhưng kết quả đạt được còn quá chênh lệch. Bên cạnh những ưu điểm như: biết cách quan sát, cầm bút,để vở thì vẫn còn tồn tại một số em không biết viết lại hoặc đã biết viết nhưng nội dung không đúng mẫu. Vì mới vào lớp 1, tuần đầu các em học viết, giai đoạn này một số em còn quên với động lệnh của cô giáo đồng thời lúng túng trong việc cầm bút viết bài. + Không biết cách trình bày bài viết. + Quên độ cao , khoảng cách từng con chữ. Vậy chúng ta cần phải làm gì giúp các em khỏi bị lúng túng khi viết và trình bày bài, đặc biệt ở những bài đầu của phân môn tập viết? Với học sinh Tiểu học, đặc biệt học sinh lớp 1, các em “ nói đấy, nghe đấy” rồi cũng “ quên ngay đấy”. Nếu như các em không được làm quen, được nhắc nhở thường xuyên thì các em sẽ không biết làm, nếu làm thì cũng dễ sai, dễ nhầm lẫn và không tránh khỏi lúng túng. Với lớp tôi, tôi đã thực hiện như sau: - Soạn và nghiên cứu các quy trình thật kĩ, tự đặt ra các tình huống có thể sảy ra trong tiết học phải giải quyết - Lựa chọn những câu hỏi khai thác sự phát hiện một cách ngắn gọn, rễ hiểu nhất. - Chú ý đến thói quen cầm bút, tư thế ngồi và để vở của học sinh - Kẻ bảng các dòng kẻ li theo vở tập viết và vở ô li - Hướng dẫn xác định kĩ các li kẻ và cách viết trên cơ sở xác định dòng kẻ li chắc chắn sẽ giúp các em có quy trình viết chuẩn xác hơn. Từ đó hình thành thói quen cho các em. Tất cả các công việc này phải được tiến hành thường xuyên và liên tục qua từng tiết học và từng ngày học. - Giới thiệu chữ viết thường cỡ nhỡ. Sau khi học sinh đã được học âm rồi tôi cho học sinh nắm cấu tạo con chữ, độ cao, độ rộng của từng con chữ cũng như kĩ thuật viết từng con chữ cỡ vừa. Khi đến khi luyện viết, tôi giới thiệu với học sinh các con chữ trong bài học hôm đó . Ví dụ con chữ “ ă, â” , viết theo cỡ chữ nhỡ có độ cao 2 đơn vị, con chữ “ t” có độ cao 3 đơn vị. Trong một số tiết luyện Tiếng Việt sau, khi có các con chữ đó theo cỡ chữ nhỡ thì học sinh sẽ biết ngay. Làm như vậy, học sinh vừa nắm chắc cấu tạo ,vừa viết đúng. Để thực hiện tốt việc này đòi hỏi người giáo viên phải khéo léo trong cách ôn luyện và điều quan trọng hơn giáo viên phải nắm chắc cấu tạo chữ. Nếu kể chiều cao của con chữ thấp nhất không kể các dấu phụ trên các con chữ ấy( như các chữ a,ă,â,c,e,ê..) là đơn vị chiều cao của chữ và lấy dòng kẻ dưới cùng của khuông kẻ vở làm dòng chuẩn thì các chữ viết thường có các độ cao khác nhau : 2 đơn vị:. a,ă,â,c,e,ê. u,ư,x,v,n,m,i. 2,5 đơn vị: r,s.3 đơn vị : t. ( Các chữ 2 đơn vị, 2,5 đơn vị, 3 đơn vị trên đều viết trên dòng chuẩn) 4 đơn vị: d,đ ( với 4 đơn vị trên dòng chuẩn) p,q ( với 2 đơn vị trên và 2 đơn vị dưới dòng chuẩn) 5 đơn vị: b, h,k ,l ( với 5 đơn vị trên dòng chuẩn) g,y ( với 2 đơn vị trên và 3 đơn vị dưới dòng chuẩn) Ở các giờ luyện Tiếng việt ( buổi chiều) và giờ Tập viết ,giáo viên có thể giúp học sinh so sánh độ cao, độ rộng cũng như kỹ thuật viết chữ. Nhưng giáo viên chú ý không nên đi sâu phân tích, nhận diện mà ở đây tôi chỉ muốn với hình thức giáo viên ôn lại cho học sinh là chính, tránh làm mất nhiều thời gian của tiết học. Như vậy qua các bước ôn đó, phần nào học sinh đã nhớ để khi chuyển sang viết nội dung bài dài học sinh không còn lúng túng và viết sai về độ cao các con chữ cũng như kĩ thuật viết. Sự phối hợp của phụ huynh để tạo điều kiện tốt cho các em học tập là một vấn đề quan trọng . Do vậy việc sắm sửa đầy đủ đồ dùng cho các em là không thể thiếu. Không chỉ rèn chữ trong phân môn Tập viết mà trong các môn học khác tôi cũng chú ý đến kỹ năng viết của học sinh , kịp thời nhắc nhở các em để các em hoàn thiện hơn về chữ viết. Hình thành thói quen cho các em khi viết bài đó là: Ngoài kỹ năng viết đúng còn khuyến khích các em viết đẹp và nhanh.. - Dạy học phát huy tính tích cực của học sinh. Kết quả học tập của học sinh là thước đo kết quả hoạt động của giáo viên và học sinh. Trong quá trình dạy học, điểm tập trung là bản thân người học chứ không phải người dạy, tức là hoạt động dạy học cần dựa trên nhu cầu hứng thú, thói quen và năng lực của người học. như vậy, mục đích của dạy học ở đây là trẻ em phát triển trên nhiều mặt chứ không chỉ nhằm lĩnh hội kiến thức. Khi dạy học, hoạt động tư duy của trẻ em khơi dậy, phát triển và coi trọng, đó chính là dạy học phát huy tính tích cực của học sinh. Trong các giờ tập viết, giáo viên thường lạm dụng con đường giải thích cách viết, nhận xét luôn bài của học sinh. Như vậy chưa phát huy tính tích cực của học sinh vì vậy khi dạy tập viết giáo viên cần lưu ý: + Với những tiếng khó viết trong bài, giáo viên nên để học sinh tự phát âm- phân tích- viết bảng, sau đó học sinh tự nhận xét, sửa sai cho nhau. Giáo viên chỉ là người hướng dẫn rồi tổng kết. + Qua những bài tập viết để giúp học sinh hiểu nghĩa từ- ghi nhớ từ, nắm quy tắc viết. - Xây dựng “Đôi bạn cùng tiến” Ngoài ra, trong giờ học tôi còn xây dựng “ Đôi bạn giúp nhau tiến bộ” đối với học sinh của lớp, cụ thể: + Những học sinh đọc viết đúng sẽ giúp đỡ bạn còn đọc viết sai. + Học sinh viết chữ đẹp sẽ giúp bạn còn viết sai nét, sai chính tả. Để việc thực hiện có hiệu quả, giáo viên chủ động xếp học sinh ngồi gần nhau để học sinh tự sửa khi nói, khi viết cho nhau và cả khi trò chuyện cùng nhau hay lúc ra chơi. Xưa có câu: “Học thầy không tày học bạn”. Chính vì vậy, khi giáo viên giúp học sinh hiểu rõ điều này trong học tập thì việc tổ chức cho học sinh cùng nhau học hỏi, cùng nhau thi đua, rèn luyện đó là việc tốt nên làm. Sau từng tuần, từng tháng,giáo viên tổng kết, tuyên dương từng em, từng “ đôi bạn”. Nhận xét mang tính khuyến khích, động viên các em là chính. - Chú ý tư thế ngồi và cách cầm bút. Hiện nay, trong các trường học vẫn còn tồn tại không ít học sinh ngồi viết không đúng tư thế và cách cầm bút. Có trách nhiệm đầu tiên và lớn nhất trong hiện trạng nói trên là những người dạy các em cầm bút tập viết lần đầu tiên. Các em ngồi không ngay ngắn và cầm bút không đúng kiểu mà không được uốn nắn ngay cho đến khi có cách ngồi và cách cầm bút đúng thì sau này rất khó sửa. Luyện cho học sinh tư thế ngồi và cách cầm bút viết cho đúng không phải chỉ là việc làm ở đầu học kì I mà là việc làm thường xuyên của giáo viên. Tay các em còn non, cầm bút không nhẹ nhàng như người lớn. Nhưng nếu cầm sai mà được uốn nắn ngay thì cũng dễ sửa hơn người lớn. Lưng các em còn rất mềm ngồi viết không đúng tư thế sẽ dẫn đến cong vẹo cột sống và cận thị. Chính vì vậy, ngay từ các buổi học đầu tiên của lớp 1, tôi hướng dẫn học sinh tỉ mỉ, cẩn thận về cách cầm bút cũng như tư thế ngồi, cách để vở,……….. *Tư thế ngồi của học sinh: Trước khi viết GV cần nhắc các em phải ngồi đúng tư thế là phải ngồi ngay ngắn, thẳng lưng, không tì ngực vào bàn, vai thăng bằng, đầu hơi cúi và nghiêng sang trái, mắt cách vở 25- 30 cm. Hai tay để trên bàn, tay trái giữ vở, tay phải cầm bút, hai chân để song song thoải mái. Nhiều giáo viên chỉ mải hướng dẫn, chú ý đến chữ của học sinh mà quên đi tư thế ngồi của các em. Để mặc HS ngồi tự do, lệch lạc, đầu cúi sát vở, ngả nghiêng người,..Điều đó sẽ dẫn đến thói quen không tốt và ảnh hưởng đến mắt , tư thế của các em. *Cách cầm bút, tay viết. Hướng dẫn các em cầm bút bằng 3 ngón tay, ngón tay giữa ở phía dưới, ngón trỏ ở phía trên và ngón cái giữ bút ở phía ngoài cho ngón tay cái thẳng với cánh tay. Bàn tay để lên trang vở, cổ tay thẳng thoải mái. Bút nghiêng về phía cánh tay khoảng 45 độ so với mặt giấy và song song mép dọc của trang vở. Ngòi bút úp xuống mặt giấy. GV không chú ý có những HS cầm bút bằng 4 ngón tay để khuỳnh ra rất khó viết khi lên lớp trên sửa lại cho các em thật khó. Chính vì có sự chuẩn bị tốt của giáo viên và sự cố gắng hết mình của học sinh kết hợp với sự đồng tình hỗ trợ của phụ huynh nên sau 11 tuần học kết quả viết của các em đã đạt được những kết quả khả quan , có sự tiến bộ hẳn. Thông qua bài kiểm tra giữa kì I và bài kiểm tra giáo viên tự đưa ra với nội dung khó hơn , số lượng chữ viết nhiều hơn. Cụ thể như viết các chữ: tuổi thơ, thay đổi , leo trèo, chào hỏi, lưỡi rìu. Gà gáy báo ngày mới. Bố tôi đi lấy củi. Mẹ ngồi thêu gối. Bà bổ bưởi chia cho cả nhà. Kết quả đạt được như sau; TSHS 29 Viết đẹp 7 Viết đúng 14 Biết viết 7 Chưa biết viết 1 Với kết quả trên tôi nhận thấy các em có sự tiến bộ rõ rệt sau 8 tuần (sau đợt kiểm tra đầu tiên) Tuy nhiên với thời gian viết là 40 phút chưa thật sự đảm bảo yêu cầu,mục tiêu giáo dục đề ra. Các em cần rèn luyện hơn nữa để đạt tốc độ viết nhanh hơn. Qua đây tôi cũng thấy bên cạnh những học sinh viết tốt vẫn còn những em chưa thật sự chú ý vào việc viết nên kết quả của các em còn thấp,mới dừng ở mức độ biết viết lại nội dung chứ chưa viết đúng quy trình, cỡ chữ, khoảng cách chữ…….Từ đó tôi thấy rằng không phải chỉ ở sự nhiệt tình của giáo viên nhà trường thì kết quả học tập của học sinh mới tốt mà phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và phụ huynh học sinh. Sự ủng hộ nhiệt tình của gia đình các em và thái độ nghiêm túc học tập của học sinh có tốt thì kết quả giáo dục mới đáp ứng được yêu cầu mục tiêu của ngành. CHƯƠNG III: KẾT LUẬN- KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Trong giai đoạn CNH-HĐH đất nước hiện nay cùng với sự phát triển của ngành kinh tế, ngành GD&ĐT cũng có sự phát triển và thay đổi. Để đáp ứng được sự phát triển của đất nước, các trường Tiểu học luôn là những cái nôi ươm những mầm non tương lai và tài năng tạo ra nguồn nhân tài cho đất nước. Chính vì vậy, làm thế nào để phát triển được tri thức và mở mang tầm hiểu biết của các em hay đào tạo và giáo dục các em trở thành những con người toàn diện vừa có tri thức vừa có khả năng viết tốt. Đấy mới là vấn đề cần đặt ra cho ngành giáo dục hiện nay và vấn đề rèn kỹ năng viết chữ cho học sinh Tiểu học qua các giờ Tập viết là một trong những vấn đề cần thiết. Ngành giáo dục hiện nay đã có những phương pháp và hình thức dạy học mới làm cho tiết học sôi nổi và phong phú hơn nhưng hiệu quả thật sự vẫn chưa cao. Đó cũng là một phần nội dung mà tôi viết qua bài này. Nhưng do trình độ của cá nhân tôi còn hạn hẹp nên những đề đạt, những ý kiến và phương hướng trên của tôi có thể vẫn là vấn đề lí tưởng. Theo tôi để thực hện được điều đó nhất thiết phải tạo được sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường, kêu gọi các gia đình có con vào lớp 1 hãy “ Vì tương lai con em chúng ta”. Có như thế thì việc tổ chức cho các em rèn luyện và học tập ở trường mới đạt kết quả cao. Tuy nhiên điều đó còn phụ thuộc vào năng lực , trình độ của đội ngũ giáo viên tiểu học, phụ thuộc vào sự tâm huyết với nghề của đội ngũ giáo viên ấy. Bởi thực tế muốn có những học sinh tốt thì đòi hỏi người dạy trực tiếp học sinh ấy phải có chuyên môn , trình độ và nghiệp vụ tốt, có các biện pháp tổ chức rèn luyện cho học sinh ở nhiều hình thức. cũng vì lẽ đó tôi thấy rằng việc học hỏi những kinh nghiệm của những đồng nghiệp đi trước là rất cần thiết,mỗi giáo viên hãy tự cố gắng học hỏi để tự hoàn thiện bản thân ,để có đủ năng lực của một giáo viên tiểu học. Có như vậy mới đáp ứng được nhu cầu phát triển của học sinh tiểu học ngày nay và tương lai. Chúng ta đều biết rằng sứ mệnh nước nhà sẽ phồn vinh hay tụt hậu đều trông chờ vào lớp trẻ hôm