Tài liệu Skkn quản lí hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường thpt huyện văn lâm, tỉnh hưng yên trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay.

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HƯNG YÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRƯNG VƯƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƯNG YÊN TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI GIÁO DỤC HIỆN NAY Lĩnh vực : Quản lý Tên tác giả : Ths. Bùi Thị Ngọc Ths. Đỗ Thị Thiết - Phó hiệu trưởng - Tổ trưởng Tổ Lí Công Thể Năm học 2015- 2016 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập – Tự do – Hạnh phúc BÁO CÁO YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN CẤP TỈNH, CẤP CƠ SỞ I. Thông tin chung. 1. Chủ nhiệm đề tài Họ và tên: Bùi Thị Ngọc Ngày sinh: 27/01/1971. Đơn vị công tác: Trường THPT Trưng Vương – Văn Lâm – Hưng Yên. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Thạc sĩ Quản lý giáo dục; cử nhân Toán Quyền hạn nhiệm vụ được giao: Phó hiệu trưởng. 2. Cộng sự Họ và tên: Đỗ Thị Thiết Ngày sinh: 13/3/1978. Đơn vị công tác: Trường THPT Trưng Vương – Văn Lâm – Hưng Yên. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ: Thạc sĩ Lí luận và phương pháp dạy học môn Vật lí. Quyền hạn nhiệm vụ được giao: Tổ trưởng tổ Lí Công Thể. Đề nghị xét, công nhận sáng kiến cấp ngành, cấp tỉnh Tên đề tài: “Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay” II. Báo cáo mô tả sáng kiến kinh nghiệm. 1. Tình trạng sáng kiến đã biết: Chưa có sáng kiến nào nghiên cứu quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT trên địa bàn huyện Văn Lâm trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 2. Nội dung sáng kiến đề nghị công nhận: Mục đích: Nghiên cứu lý luận quản lý giáo dục, quản lý nhà trường và công ii tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường THPT nói chung, thực trạng sinh hoạt tổ chuyên môn theo NCBH ở các trường THPT công lập ở huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên nói riêng, từ đó đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn đáp ứng tốt mục tiêu đổi mới giáo dục của bậc học. Nội dung: Đề tài có nội dung chủ yếu nghiên cứu lý luận về quản lý trường học; điều tra thực trạng và phân tích ưu điểm, hạn chế của việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn. Xác định nguyên nhân, từ đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lí hoạt động của các tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện Văn Lâm, góp phần đẩy mạnh chất lượng giáo dục theo tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài được trình bày trong 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT. Trong chương 1, chúng tôi trình bày lí luận chung về quản lí và quản lí giáo dục làm cơ sở lí luận để nghiên cứu đề tài. Đó là: - Quản lý giáo dục là tác động đến nhà trường, làm cho nó tổ chức tối ưu được quá trình dạy học, giáo dục thể chất theo đường lối, nguyên lý giáo dục của Đảng, quán triệt được những tính chất trường THPT xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bằng cách đó tiến tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái chất lượng mới - Quản lý nhà trường là tập hợp những tác động tối ưu (cộng tác, tham gia, hỗ trợ, phối hợp, huy động, can thiệp) của chủ thể quản lý đến tập thể cán bộ, GV và HS, nhằm tận dụng nguồn lực dự trữ do nhà nước đầu tư, các lực lượng xã hội đóng góp và do lao động xây dựng vốn tự có, hướng vào việc đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà trường và tiêu điểm hội tụ là đào tạo thế hệ trẻ, thực hiện có chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo đưa nhà trường tiến lên một trạng thái mới - Vị trí, vai trò của tổ chuyên môn trong trường THPT và Nội dung chủ yếu của công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn các trường trung học phổ thông. - Các yếu tố ảnh hướng đến quản lý hoạt động của TCM Những vấn đề trình bày ở chương 1 là cơ sở lý luận để đánh giá thực trạng iii và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của hiệu trưởng theo định hướng phát triển năng lực học sinh nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Trong chương này, chúng tôi đã trình bày một số nội dung cơ bản sau: - Trình bày khái quát tình hình phát triển giáo dục và thực trạng giáo dục ở các trường THPT công lập huyện Văn Lâm. - Khảo sát và đánh giá khái quát mức độ nhận thức, mức độ thực hiện và phân tích thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng các trường THPT công lập huyện Văn Lâm, đó là: + Quản lí việc lập kế hoạch công tác của tổ chuyên môn và GV + Quản lý hoạt động sinh hoạt chuyên môn + Quản lý hoạt động dạy của giáo viên + Quản lý hoạt động học của học sinh. + Quản lý cơ sở vật chất – Trang thiết bị dạy học. + Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; đánh giá xếp loại các thành viên của tổ theo các quy định + Đánh giá ưu điểm, tồn tại và tìm hiểu nguyên nhân chủ quan, khách quan của những ưu điểm và tồn tại đó. Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trong Chương 1 và Chương 2, chúng tôi đề xuất những biện pháp quản lý phù hợp với yêu cầu của đổi mới giáo dục, giúp cho Hiệu trưởng các trường THPT quản lý hoạt của các tổ chuyên môn ngày càng hiệu quả hơn, góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong các trường THPT. Đó là các biện pháp: - Nâng cao chất lượng lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch công tác của tổ chuyên môn và của giáo viên. - Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý, năng lực thích ứng cho tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn và đội ngũ giáo viên. iv - Chỉ đạo đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực học sinh - Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh - Tạo động lực làm việc cho cán bộ giáo viên trong đổi mới hoạt động giáo dục - Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên tìm những biện pháp hay trong các lĩnh vực mà giáo viên đảm nhận để viết sáng kiến kinh nghiệm - Tăng cường kiểm tra, đánh giá sinh hoạt tổ chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay 3. Khả năng áp dụng của sáng kiến: Đề tài được áp dụng vào việc quản lý hoạt động của các tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, có thể áp dụng một số biện pháp quản lý hoạt động của các tổ chuyên môn cho các trường THPT của tỉnh Hưng Yên và trên toàn quốc. Cán bộ quản lí, tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn có thể vận dụng các sản phẩm nghiên cứu của đề tài vào công tác quản lí hoạt động dạy và học; quản lí sinh hoạt của các tổ chuyên môn trong các nhà trường. 4. Phạm vi áp dụng của sáng kiến: Đề tài có thể áp dụng trong công tác quản lí tổ chuyên môn, quản lí hoạt động chuyên môn trong các trường THPT tỉnh Hưng Yên và một số trường THPT trên toàn quốc (có điều kiện tương tự ). 5. Hiệu quả lợi ích của sáng kiến: Đề tài khái quát cơ sở lý luận về quản lý, quản lý giáo dục, phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT, xác định tính cấp thiết của công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng, chỉ ra những bài học và mặt hạn chế, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trong các trường THPT công lập huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên - Nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ quản lí, tổ trưởng chuyên môn và GV, xây dựng môi trường thân thiện, đoàn kết trong tổ chuyên môn cũng như trong hội đồng sư phạm nhà trường. Khích lệ GV hợp tác, chia sẻ, giúp đỡ đồng nghiệp trong chuyên môn nghiệp vụ. v - Nâng cao năng lực thích ứng, cải thiện tâm lí ngại thay đổi của một số cán bộ quản lí, tổ trưởng chuyên môn và GV. GV có nghiệp vụ sư phạm tốt, nhanh nhạy trong xử lý các tình huống sư phạm, có khả năng cảm hóa HS, biết định hướng phát triển toàn diện HS theo mục tiêu giáo dục. - Tạo động lực làm việc cho cán bộ quản lí, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên. Động viên, khích lệ giáo viên có ý chí phấn đấu, có thời gian tập trung cho đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn. - Nâng cao tinh thần trách nhiệm của GV, xây dựng môi trường thân thiện, đoàn kết trong tổ. Khích lệ GV hợp tác, chia sẻ, giúp đỡ đồng nghiệp trong chuyên môn nghiệp vụ. - CSVC trang thiết bị nhà trường trang bị tương đối đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, kết nối Internet rộng rãi để truy cập, tham khảo tài liệu phục vụ tốt cho dạy và học. Thiết bị thiếu, hỏng được bổ xung kịp thời. - Cán bộ phụ trách phòng thiết bị phối hợp với giáo viên theo kế hoạch và tinh thần hợp tác cao, cải thiện đáng kể tâm lí ngại tìm thiết bị của giáo viên. - Sinh hoạt chuyên môn sau các tiết dự giờ không còn tập trung vào việc đánh giá giờ học, xếp loại giáo viên. Giáo viên nắm được cách thức tiến hành, tham gia phân tích nguyên nhân, kết quả để rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân. Giáo viên chủ động điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh. Động viên, khích lệ giáo viên có ý chí phấn đấu, có thời gian tập trung cho đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn. GV đã có sự quan tâm, giúp đỡ học sinh trong quá trình học tập, nâng cao được chất lượng dạy và học. - GV có nghiệp vụ sư phạm tốt, nhanh nhạy trong xử lý các tình huống sư phạm, có khả năng cảm hóa HS, biết định hướng phát triển toàn diện HS theo mục tiêu giáo dục. - HS tích cực, tự giác học tập. 6. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu Ban giám hiệu các THPT Trưng Vương, THPT Văn Lâm sẽ áp dụng sáng kiến vào quản lý hoạt động của tổ chuyên môn năm học 2015 - 2016 và 2016 - 2017 và các năm tiếp theo sau khi rút kinh nghiệm. vi Tôi xin cam đoan những nội dung trong báo cáo. Nếu có gian dối hoặc không đúng sự thật trong báo cáo, xin chịu hoàn toàn trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Thủ trưởng đơn vị xác nhận Văn Lâm, ngày 25 tháng 3 năm 2015 Người báo cáo yêu cầu công nhận sáng kiến Bùi Thị Ngọc vii MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG LÍ LỊCH KHOA HỌC MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 1 1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.............................................................................................1 2 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.......................................................................................2 3 KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU............................................................2 4 GIẢ THUYẾT KHOA HỌC.......................................................................................2 5 NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.......................................................................................3 6 PHẠM VI NGHIÊN CỨU..........................................................................................3 7 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................................3 8 ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI..........................................................................................3 9 CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI.........................................................................................4 10 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI.................................................4 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.....................5 1.1 VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ..........................................................5 1.2 QUẢN LÝ VÀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC........................................................................5 1.2.1 Quản lý.................................................................................................................5 1.2.2 Quản lý giáo dục..................................................................................................9 1.2.3 Quản lý nhà trường...........................................................................................10 1.3 TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRONG HỆ THỐNG GIÁO DỤC QUỐC DÂN ............................................................................................................................12 1.3.1 Trường THPT.....................................................................................................12 1.3.2 Hoạt động của trường trung học phổ thông.....................................................13 1.3.3 Các nội dung quản lý trong nhà trường trung học phổ thông..........................14 1.4 TỔ CHUYÊN MÔN Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG......................................15 1.4.1 Vị trí, vai trò của tổ chuyên môn trong trường THPT......................................15 1.4.2 Nhiệm vụ của tổ trưởng chuyên môn.................................................................17 1.5 NỘI DUNG CHỦ YẾU CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG...........................20 1.5.1 Chỉ đạo xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn, của GV..........20 1.5.2 Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên.........................................................21 1.5.3 Quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn......................................................................24 1.5.4 Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; đánh giá xếp loại các thành viên của tổ theo các quy định...........................................................30 viii 1.5.5 Quản lý việc sử dụng CSVC, trang thiết bị, phương tiện - kĩ thuật phục vụ dạy học..........................................................................................................31 1.5.6 Quản lý đánh giá chất lượng hoạt động Tổ chuyên môn..................................32 1.6 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỚNG ĐẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA TCM.....................33 1.6.1 Yếu tố khách quan..............................................................................................33 1.6.2 Các yếu tố chủ quan..........................................................................................34 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1............................................................................................34 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Ở CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƯNG YÊN.............................................................................36 2.1 TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN GD&ĐT HUYỆN VĂN LÂM.........................................36 2.1.1 Quy mô trường, lớp...........................................................................................36 2.1.2 Chất lượng, hiệu quả Giáo dục và Đào tạo.....................................................37 2.2 THỰC TRẠNG VỀ ĐỘI NGŨ TRONG CÁC TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU.......................................................................................................38 2.2.1 Lực lượng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh...........................38 2.2.2 Cơ cấu đội ngũ giáo viên theo môn học............................................................39 2.2.3 Cơ cấu tuổi và giới tính.....................................................................................40 2.2.4 Kết quả đánh giá xếp loại công chức, viên chức và xếp loại thi đua của công chức, viên chức.........................................................................................41 2.2.5 Về kết quả học tập của học sinh năm học 2013-2014 và 2014-2015...............43 2.3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CÔNG LẬP HUYỆN VĂN LÂM....................................................................................................................44 2.3.1 Thực trạng quản lí hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn...................................45 2.3.2 Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch công tác của tổ chuyên môn và GV ............................................................................................................................46 2.3.3 Phân tích thực trạng quản lý việc dạy học của các tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực học sinh..........................................................47 2.3.4 Phân tích thực trạng quản lý hoạt động học của Hiệu trưởng đối với học sinh.....................................................................................................................61 2.3.5 Đánh giá kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng các trường THPT huyện Văn Lâm....................66 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................71 CHƯƠNG 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN VĂN LÂM, TỈNH HƯNG YÊN...................................72 3.1 MỘT SỐ NGUYÊN TẮC ĐỂ ĐỀ XUẤT HỆ THỐNG CÁC BIỆN PHÁP........................72 3.1.1 Đảm bảo tính cấp thiết......................................................................................72 ix 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.2 3.2.1 Đảm bảo tính thực tiễn......................................................................................72 Đảm bảo tính mục tiêu và pháp lý.....................................................................72 Đảm bảo tính khả thi.........................................................................................73 Đảm bảo tính hiệu quả......................................................................................73 CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN....................................73 Nâng cao chất lượng lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch công tác của tổ chuyên môn và của giáo viên............................................................................73 3.2.2 Bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý, năng lực thích ứng cho tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn và đội ngũ giáo viên................................................76 3.2.3 Chỉ đạo đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt tổ chuyên môn theo định hướng phát triển năng lực học sinh..........................................................77 3.2.4 Đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát triển năng lực học sinh...................................79 3.2.5 Tạo động lực làm việc cho cán bộ giáo viên trong đổi mới hoạt động giáo dục...........83 3.2.6 Chỉ đạo tổ chuyên môn hướng dẫn giáo viên tìm những biện pháp hay trong các lĩnh vực mà giáo viên đảm nhận để viết sáng kiến kinh nghiệm. ............................................................................................................................84 3.2.7 Tăng cường kiểm tra, đánh giá sinh hoạt tổ chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.................................................................................85 3.3 MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP..................................................................87 3.4 KHẢO NGHIỆM TÍNH CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA HỆ THỐNG BIỆN PHÁP...................................................................................................................87 3.4.1 Mục đích khảo nghiệm.......................................................................................87 3.4.2 Đối tượng khảo nghiệm.....................................................................................88 3.4.3 Thang đánh giá khảo nghiệm............................................................................88 3.4.4 Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của hệ thống biện pháp.................88 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................92 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................................93 1 KẾT LUẬN...........................................................................................................93 2 KHUYẾN NGHỊ....................................................................................................94 3 NHỮNG ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG, TRIỂN VỌNG TRONG VIỆC VẬN DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN CÁC GIẢI PHÁP CỦA ĐỀ TÀI............................................................94 4 LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................94 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................95 PHỤ LỤC x xi DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BDMH BGH BP CBGV CBGV,NV CBQL CSVC CNTT CSGD CSTĐ CSTĐCS ĐT ĐNGV ĐDDH GV GVCN GVTHPT GD&ĐT GDTX GDCN GDQP-AN HĐDH HĐCM HS HSG KTĐG KT- KN LĐTT NCBH NCKH PPDH QLGD QTDH THCS THPT TCM TNTHPT TTCM SKKN SHCM UBND ƯDCNTT Bài dạy minh hoạ Ban giám hiệu Biện pháp Cán bộ giáo viên Cán bộ giáo viên, nhân viên Cán bộ quản lý Cơ sở vật chất Công nghệ thông tin Cơ sở giáo dục Chiến sĩ thi đua Chiến sĩ thi đua cơ sở Đào tạo Đội ngũ giáo viên Đồ dùng dạy học Giáo viên Giáo viên chủ nhiệm Giáo viên trung học phổ thông Giáo dục và Đào tạo Giáo dục thường xuyên Giáo dục chuyên nghiệp Giáo dục quốc phòng an ninh Hoạt động dạy học Hoạt động chuyên môn Học sinh Học sinh giỏi Kiểm tra đánh giá Kiến thức kĩ năng Lao động tiên tiến Nghiên cứu bài học Nghiên cứu khoa học Phương pháp dạy học Quản lý giáo dục Quá trình dạy học Trung học cơ sở Trung học phổ thông Tổ chuyên môn Tốt nghiệp trung học phổ thông Tổ trưởng chuyên môn Sáng kiến kinh nghiệm Sinh hoạt chuyên môn Ủy ban nhân dân Ứng dụng công nghệ thông tin xii xiii DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Bảng 2.10 Bảng 2.11 Bảng 2.12 Bảng 2.13 Bảng 2.14 Bảng 2.15 Bảng 2.16 Bảng 2.17 Bảng 2.18 Bảng 2.19 Bảng 2.20 Quy mô trường lớp, giáo viên, học sinh huyện Văn Lâm........................36 Kết quả xếp loại 2 mặt giáo dục của học sinh THCS, THPT công lập huyện Văn Lâm năm học 2014-2015.................................................38 Thống kê số liệu về đội ngũ CBQL, giáo viên, nhân viên và học sinh............................................................................................................38 Cơ cấu theo trình độ và độ tuổi đội ngũ tổ trưởng chuyên môn..............39 Bảng thống kê số lượng giáo viên theo môn học.....................................39 Thống kê đội ngũ giáo viên theo độ tuổi, tính đến tháng 6/2015............40 Kết quả xếp loại công chức, viên chức năm học 2013-2014 và năm học 2014- 2015.........................................................................................41 Kết quả xếp loại thi đua của đội ngũ CBGV, năm học 2013-2014; và năm học 2014- 2015............................................................................42 Thống kê kết quả sáng kiến kinh nghiệm năm học 2013-2014; 2014-2015.................................................................................................42 Thống kê kết quả xếp loại học lực của các trường THPT trong huyện Văn Lâm hai năm học gần đây......................................................43 Kết quả học sinh đỗ TNTHPT năm học 2014-2015, thi vào các trường đại học năm 2015..........................................................................43 Thống kê kết quả thi học sinh giỏi tỉnh 9 môn năm học 2013- 2014 và năm học 2014-2015.............................................................................44 Các biện pháp quản lý nội dung sinh hoạt của tổ chuyên môn................46 Nhận thức về mức độ cần thiết và đánh giá về mức độ quản lý thực hiện việc phân công nhiệm vụ cho giáo viên...........................................48 Nhận thức về mức độ cần thiết và đánh giá về mức độ thực hiện các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giảng dạy..............................50 Nhận thức về mức độ cần thiết, đánh giá về mức độ thực hiện các biện pháp quản lý việc soạn bài, chuẩn bị lên lớp và giờ dạy trên lớp..............................................................................................................52 Nhận thức về mức độ cần thiết, đánh giá về mức độ thực hiện các biện pháp quản lý giờ dạy trên lớp...........................................................55 Nhận thức về mức độ cần thiết, mức độ thực hiện các biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên.....................................................................58 Đánh giá mức độ cần thiết và mức độ thực hiện các biện pháp quản lý việc sử dụng, bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.............60 Các biện pháp quản lý hoạt động học tập của học sinh...........................62 xiv Bảng 2.21 Bảng 3.1 Bảng 3.2 Bảng 3.3 Kết quả đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.................................................66 Kết quả đánh giá về tính cần thiết của các biện pháp..............................88 Kết quả đánh giá về tính khả thi của các biện pháp.................................89 Mức độ tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp...........................................................................................................90 xv LÍ LỊCH KHOA HỌC 1. Họ tên nhóm tác giả: - Ths. Bùi Thị Ngọc - Phó hiệu trưởng - Ths. Đỗ Thị Thiết - Tổ trưởng Tổ Lí- Công-Thể 2. Đơn vị công tác : Trường THPT Trưng Vương 3. Tên đề tài : “Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay” xvi MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI với nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đảng ta đã đề ra nhiệm vụ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Như vậy mục đích của giáo dục ngày nay không đơn thuần là truyền thụ cho học sinh những tri thức mà loài người đã tích luỹ được qua nhiều thế hệ mà còn phải bồi dưỡng cho học sinh biết làm chủ bản thân, độc lập trong suy nghĩ, tích cực tìm tòi phát hiện ra cái mới trong học tập và nghiên cứu; biết tự giải quyết những vấn đề mới nảy sinh trong thực tế cuộc sống. Công văn số 4509/BGDĐT- GDTrH ngày 3/9/2015 nêu rõ một trong các nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2015-2015 là “tập trung đổi mới phong cách, nâng cao hiệu quả công tác quản lí đối với các cơ sở GDTrH theo hướng tăng cường phân cấp quản lí, thực hiện quyền tự chủ của nhà trường trong việc thực hiện kế hoạch giáo dục đi đôi với việc nâng cao năng lực quản trị nhà trường..”; “ Tập trung phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí giáo dục về năng lực xây dựng và thực hiện kế hoạch giáo dục theo định hướng phát triển năng lực học sinh; năng lực đổi mới PPDH, KTĐG, tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo; đổi mới sinh hoạt chuyên môn; nâng cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp của tổ chức Đoàn, Đội, Hội, gia đình và cộng đồng trong việc quản lí, phối hợp giáo dục toàn diện cho học sinh”. Tổ chuyên môn là đơn vị cơ sở tổ chức việc dạy và học trong nhà trường. Từ thực tế cho thấy, tổ chuyên môn như một “mắt xích” cực kỳ quan trọng trong bộ máy hoạt động của nhà trường. Mọi công việc từ chỉ đạo thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động, đánh giá, xếp loại giáo viên, học sinh; duy trì kỷ cương nề nếp đến việc nâng cao chất lượng dạy học,... đều phải thông qua sự quản lý và điều hành sinh hoạt của tổ chuyên môn. Như vậy, tổ chuyên môn như một chiếc cầu nối vừa triển khai các kế hoạch giúp hiệu trưởng đến tận giáo viên và học sinh, vừa thực thi và báo cáo việc thực hiện các chương trình, kế hoạch với hiệu trưởng. Vì thế, chỉ đạo đổi mới nâng cao 1 chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn cũng là một hình thức đa dạng hoá cách quản lý nhà nước để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Mặt khác, đổi mới sinh hoạt chuyên môn trong nhà trường cũng chính là một trong những hình thức chủ yếu để bồi dưỡng năng lực sư phạm cho tập thể giáo viên. Đây không những là vấn đề quan trọng nhất mà còn là vấn đề then chốt quyết định chất lượng đội ngũ và hiệu quả giờ dạy. Là cán bộ quản lí, chúng tôi thường xuyên nắm bắt chất lượng sinh hoạt của các tổ chuyên môn cũng như tình hình phát triển chung của nhà trường nên luôn trăn trở, suy nghĩ và nhận thấy cần phải có sự đổi mới trong cách quản lý, chỉ đạo hoạt động của tổ chuyên môn, phải tạo ra được bước đột phá trong quản lí hoạt động dạy và học để nâng cao chất lượng giáo dục cho nhà trường. Việc nghiên cứu đúc rút những kinh nghiệm để áp dụng chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn có hiệu quả là thực sự cần thiết và kịp thời đối với các trường THPT nói chung và trường THPT Trưng Vương nói riêng. Xuất phát từ những lý do nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay” 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu lý luận công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trong các nhà trường THPT nói chung và thực trạng công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên nói riêng, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trên địa bàn nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng tốt mục tiêu giáo dục của bậc học. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng đối với hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. 4. Giả thuyết khoa học Nếu phân tích rõ được lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT của Hiệu trưởng, chỉ ra được thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên, thì có 2 thể đề xuất được các biện pháp quản lý phù hợp để các hoạt động của tổ chuyên môn trong các nhà trường đạt hiệu quả cao, qua đó có thể góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các trườngTHPT ở tỉnh Hưng Yên. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT. - Khảo sát đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. - Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, Hưng Yên đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục. - Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 6. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu, khảo sát thực trạng công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường các trường THPT công lập huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên trong 2 năm học gần đây (2013-2014, 2014-2015), làm cơ sở cho việc đánh giá và đề ra biện pháp quản lí nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay. 7. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng các nhóm phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau đây: - Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích tổng hợp và hệ thống hoá các tài liệu, văn bản có liên quan nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Điều tra, khảo sát thực tiễn. + Phương pháp chuyên gia và phương pháp tổng kết kinh nghiệm QLGD. - Phương pháp xử lý số liệu: Phương pháp thống kê toán học 8. Điểm mới của đề tài Đề tài đã nghiên cứu, phân tích thực trạng việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Tìm ra những hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn đáp ứng những yêu cầu của đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục hiện nay. 3 9. Cấu trúc của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài khoa học được trình bày trong 3 chương Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường trung học phổ thông. Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng các trường THPT công lập huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên 10. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài - Ý nghĩa lý luận: Đề tài khái quát cơ sở lý luận về quản lý, quản lý giáo dục từ đó nghiên cứu, quản lý hoạt động của tổ chuyên môn, phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến việc quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT, xác định tính cần thiết của công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng, chỉ ra những bài học và mặt hạn chế, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trong các trường THPT công lập trên địa bàn huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. - Ý nghĩa thực tiễn: + Kết quả nghiên cứu góp phần gợi ý đổi mới công tác quản lý hoạt động của tổ chuyên môn của nhà trường. + Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho các trường THPT công lập huyện Văn Lâm và các trường THPT trong tỉnh và có giá trị tham khảo cho các nhà QLGD. 4