S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
A- §Æt vÊn ®Ò
NghÞ quyÕt Trung ¬ng IV chØ râ: " H¬n bao giê hÕt, bíc vµo giai ®o¹n nµy nhµ
trêng ph¶i ®µo t¹o nh÷ng con ngêi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc
hiÖn ®¹i, tù t×m gi¶i ph¸p cho c¸c vÊn ®Ò do cuéc sèng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ®Æt ra."
Theo ®ã, ®Ó n©ng cao chÊt l¬ng gi¸o dôc, ®µo t¹o, th× viÖc ®æi míi ph¬ng
ph¸p d¹y häc ®ang lµ vÊn ®Ò thêi sù ®Æt ra hµng ®Çu ®èi víi ho¹t ®éng d¹y vµ häc
trong giai ®o¹n hiÖn nay. Mét trong c¸c néi dung quan träng cña vÊn ®Ò nµy lµ c¶i
tiÕn cÊu tróc bµi lªn líp.
Trong c¸c d¹ng bµi lªn líp ë bé m«n ho¸ häc th× Bµi luyÖn tËp vµ «n tËp lµ
mét d¹ng bµi khã, yªu cÇu ®¹t ®îc trong mét tiÕt luyÖn tËp lµ võa ph¶i cñng cè, hÖ
thèng kiÕn thøc cña ch¬ng võa ph¶i cho häc sinh vËn dông kiÕn thøc vµo viÖc gi¶i
bµi tËp ®Ó rÌn luyÖn kÜ n¨ng. Häc sinh häc tiÕt luyÖn tËp ®Æc biÖt lµ häc phÇn hÖ
thèng kiÕn thøc cò sÏ nhµm ch¸n nÕu gi¸o viªn chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc
th«ng thêng nh hái ®¸p ®Ó häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc.
VËy lµm thÕ nµo ®Ó võa kh¾c s©u kiÕn thøc võa t¹o ®îc cho häc sinh høng thó
khi häc c¸c tiÕt luyÖn tËp ? §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, trong qu¸ tr×nh d¹y häc t«i ®·
nghiªn cøu vµ ¸p dông ®Ò tµi: “ Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) ®Ó d¹y c¸c bµi luyÖn
tËp, «n tËp m«n ho¸ häc - líp 9". Víi môc ®Ých lµ t¹o cho häc sinh høng thó häc
tËp, chñ ®éng trong viÖc chiÕm lÜnh, kh¾c s©u vµ vËn dông kiÕn thøc. V× s¬ ®å m¹ng
(grap néi dung) lµ ®iÓm tùa cho sù lÜnh héi vµ t¸i hiÖn néi dung kiÕn thøc, lµ c«ng cô
®Ó n©ng cao chÊt lîng häc tËp vµ cã thÓ ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trong viÖc
d¹y c¸c tiÕt luyÖn tËp.
§Ò tµi ®· ®îc thö nghiÖm vµ ¸p dông cã kÕt qu¶ tèt.
B- Néi dung gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
I- C¸c bíc cÇn thùc hiÖn ®Ó d¹y c¸c bµi luyÖn tËp ho¸ häc 8
b»ng s¬ ®å m¹ng:
Grap néi dung kiÕn thøc rÊt thuËn tiÖn cho viÖc cÊu tróc kiÕn thøc bao gåm:
- Nh÷ng kiÕn thøc chèt, lµ yÕu tè thµnh phÇn cña néi dung tµi liÖu gi¸o khoa.
-Nh÷ng mèi liªn hÖ dÉn xuÊt gi÷a chóng, diÔn t¶ logic ph¸t triÓn néi t¹i cña
®Ò tµi d¹y häc, tõ kiÕn thøc b¾t ®Çu ®Õn kÕt luËn cuèi cïng.
5
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
Muèn sö dông grap néi dung ®Ó d¹y häc ë trªn líp, gi¸o viªn ph¶i dùa trªn
chÝnh grap néi dung nµy mµ so¹n ra grap cña c¸c t×nh huèng d¹y häc cña bµi lªn
líp. Grap néi dung lµ ®iÓm xuÊt ph¸t, cßn grap bµi lªn líp lµ dÉn xuÊt. Grap néi
dung dïng cho c¶ thÇy ®Ó d¹y vµ trß ®Ó häc víi t c¸ch võa lµ ph¬ng tiÖn s ph¹m võa
lµ môc ®Ých lÜnh héi. Cßn grap bµi lªn líp chØ dïng cho thÇy víi t c¸ch lµ m« h×nh
cña bµi so¹n.
C¸c bíc cÇn thùc hiÖn:
1.LËp grap néi dung:
1.1. X¸c ®Þnh ®Ønh cña grap b»ng c¸ch t×m kiÕn thøc chèt cña bµi lªn líp.
1.2. XÕp tõng ®Ønh øng víi mçi khu vùc kiÕn thøc.
Ngêi lËp grap xÕp c¸c khu vùc nµy(®Ønh) sao cho hîp lÝ nhÊt, ®¶m b¶o hîp lÝ
nhÊt, ®¶m b¶o tÝnh logic vµ trùc quan. Tõng ®Ønh cã thÓ dïng c¸c h×nh häc kh¸c
nhau ®Ó ®ãng khung, cã thÓ dïng mµu ®Ó tr×nh bµy sao cho c©n ®èi, s¸ng , râ vµ ®Ñp.
1.3. LËp cung: X¸c ®inh mèi liªn hÖ ®Þnh híng gi÷a c¸c ®Ønh. Cung thÓ hiÖn
sù liªn hÖ tõ kiÕn thøc xuÊt ph¸t ®Õn kiÕn thøc cuèi cïng cña néi dung bµi d¹y. DÜ
nhiªn trong mét bµi häc kh«ng ph¶i phÇn nµo còng cã mèi liªn hÖ kiÕn thøc víi
phÇn kh¸c, ®o ®ã cÇn lËp cung liªn hÖ gi÷a c¸c phÇn kiÕn thøc mét c¸ch hîp lÝ.
2. LËp grap bµi lªn líp:
D¹y bµi LuyÖn tËp ho¸ häc 8, gi¸o viªn lËp grap bµi lªn líp( gi¸o ¸n) theo c¸c
bíc sau:
a. X¸c ®Þnh môc tiªu cña bµi d¹y.
b. ThiÕt kÕ hÖ thèng c©u hái, bµi tËp theo c¸c ®Ønh cña grap
c. Chän ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc phï hîp cho mçi ®Ønh vµ toµn bµi.
- Ph¬ng ph¸p: Sö dông grap phèi kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p d¹y häc nh: lµm
viÖc theo nhãm, ®µm tho¹i, trùc quan...
- Ph¬ng tiÖn: D¹y häc b»ng grap cã thÓ sö dông nhiÒu ph¬ng tiÖn nh: m¸y
chiªu qua ®Çu, m¸y vi tÝnh hoÆc b¶ng phô…
d. KiÓm tra toµn bé grap bµi lªn líp (gi¸o ¸n) võa x©y dùng ®Ó chØnh lÝ cho
hoµn thiÖn.
3. TriÓn khai grap néi dung ë trªn líp:
Kh©u quyÕt ®Þnh cña quy tr×nh d¹y häc theo ph¬ng ph¸p míi lµ viÖc triÓn khai
grap néi dung ë trªn líp
Khi gi¶ng bµi theo ph¬ng ph¸p grap, gi¸o viªn tæ chøc nghiªn cøu chi tiÕt
tõng ®Ønh cña grap néi dung. Trªn b¶ng xuÊt hiÖn dÇn dÇn tõng ®Ønh mét, råi ®Õn
cuèi bµi xuÊt hiÖn grap néi dung trän vÑn cña toµn bµi häc theo ®óng c¸ch s¾p xÕp
h×nh häc cña grap. Trong qu¸ tr×nh nµy, gi¸o viªn sö dông phèi hîp c¸c ph¬ng ph¸p
vµ ph¬ng tiÖn d¹y häc th«ng thêng kh¸c.
6
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng s¬ ®å m¹ng (grap) cã thÓ ¸p dông cho mét
phÇn hay toµn bé bµi d¹y luyÖn tËp vµ cã thÓ sö dông c¸c h×nh thøc sau:
- Gi¸o viªn cho tríc mét grap néi dung thiÕu (cha cã ®Ønh vµ cha cã cung),
häc sinh tù lùc hoµn chØnh.
- Häc sinh x©y dùng grap dùa vµo s¬ ®å c©m vµ nh÷ng c©u hái, bµi tËp gîi ý
cña giao viªn.
II- Mét sè vÝ dô cô thÓ:
1.- VÝ dô 1
TiÕt 17: Mèi quan hÖ gi÷a c¸c hîp chÊt v« c¬
a. Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc mèi quan hÖ vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt
v« c¬ víi nhau, viÕt ®îc PTHH biÓu diÔn cho sù chuyÓn ®æi ho¸ häc.
- VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ mèi quan hÖ nµy ®Ó gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn tîng
trong tù nhiªn, ¸p dông trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
- V©n dông mèi quan hÖ gi÷a c¸c hîp chÊt v« c¬ ®Ó lµm bµi tËp ho¸ häc .
b. ThiÕt kÕ grap néi dung:
§Ó hÖ thèng ho¸, cñng cè mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬, gi¸o viªn
cã thÓ thiÕt kÕ grap néi dung d¹ng s¬ ®å c©m trªn b¶n trong hoÆc b¶ng phô nh sau
Muèi
c. VËn dông
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp
? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn c¸c d·y biÕn ho¸ sau:
a) CuSO4
Cu(OH)2
CuO
(3)
b) K2O
(1)
(4)
KOH
(2)
K2SO3 (3)
SO2
(4)
H2SO3
(5)
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
7
Néi dung
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- Yªu cÇu häc sinh lµm
bµi tËp theo nhãm: §iÒn
c¸c tõ thÝch hîp vµo «
trèng trong s¬ ®å sau:
+
Muèi
- Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o
c¸o.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸
? ChØ râ c¸c vÝ dô trong
bµi tËp øng víi nh÷ng
chuyÓn ®æi trong s¬ ®å
? ThuyÕt minh s¬ ®å.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, kÕt
luËn
-BT1: Cho c¸c chÊt: Na,
Na2O,NaOH,Na2SO4,Na
2CO3, NaCl
LËp d·y biÕn ho¸, viÕt
PTPU
- Gi¸o viªn híng dÉn
? C¨n cø vµo ®©u ®Ó lËp
d·y biÕn ho¸.
? Ph©n lo¹i c¸c chÊt ®·
cho.
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
I. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c
- Häc sinh c¨n cø bµi tËp lo¹i hîp chÊt v« c¬
(kiÓm tra bµi cò) th¶o
luËn nhãm, t×m mèi quan
hÖ gi÷a c¸c lo¹i chÊt v«
c¬
- §iÒn tªn c¸c lo¹i chÊt
v« c¬ thÝch hîp ®iÒn vµo
Oxit
Oxit
axit
s¬ ®å
baz¬
Muèi
- §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o
- NhËn xÐt bæ sung.
Baz¬
- §iÒn sè cña c¸c ph¬ng
tr×nh ph¶n øng vµo c¸c
mòi tªn øng v¬i sù
chuyÓn ®æi thÝch hîp.
- Nªu mèi quan hÖ cña
c¸c hîp chÊt v« c¬ trªn s¬
®å.
- Häc sinh ph©n tÝch
+ Cho: c¸c chÊt v« c¬.
+ Y/c: S¾p xÕp thµnh d·y
bh, viÕt p.tr×nh ph¶n øng.
Axit
II. Bµi tËp
1.Bµi tËp 1 (bµi 4/SGK)
* Híng dÉn:
- D·y biÕn ho¸:
O
Na 2 Na2O H2O NaOH
H SO
- Häc sinh nªu p.p gi¶i: CO2 BaClNa2CO3 2 4 Na2SO4
2
+ C¨n cø: mèi quan hÖ
NaCl
gi÷a c¸c lo¹i chÊt v« c¬
+ PL: kim lo¹i, oxit, - PTPU: (häc sinh tù viÕt)
kiÒm, muèi
Ho¹t ®éng cña häc sinh
8
Néi dung
- Yªu cÇu häc sinh lµm
bµi tËp theo nhãm.
- Yªu cÊu c¸c nhãm b¸o
c¸o kÕt qu¶.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸.
§Ò bµi: Chän c¸c chÊt A,
B, C, D, E thÝch hîp, viÕt
c¸c PTPU theo s¬ ®å sau:
C BaCl2 B ?
AgNO3
A ? Cu
D NaOH E
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- Th¶o luËn lµm bµi tËp.
2.Bµi tËp 2
- §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o
NhËn xÐt bæ sung.
- Häc sinh ph©n tÝch ®Ò:
+ Cho: S¬ ®å biÕn ho¸ A: CuO ; B: CuSO4
C: CuCl2 ; D: Cu(NO3)2
gi÷a c¸c chÊt v« c¬.
+ Y/c: Chän chÊt, viÕt E: Cu(OH)2
ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
- PTPU: (häc sinh tù viÕt)
t0
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh
bµy lêi gi¶i.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸.
- Yªu cÇu häc sinh
nghiªn cøu ®Ò bµi
? NhËn xÐt sù kh¸c nhau
vÒ t/c cña c¸c chÊt ®·
cho
- Tr×nh bµy lêi gi¶i.
- NhËn xÐt bæ sung.
- §äc vµ ph©n tÝch ®Ò:
Cho:dd Na2SO4, dd Na2CO3
Y/c: Chon thuèc thö ®Ó
nhËn biÕt.
- Tr×nh bµy lêi gi¶i.
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh - NhËn xÐt bæ sung.
bµy lêi gi¶i .
- Gi¸o viªn nhËn
xÐt,®.gi¸
3.Bµi tËp 3 (bµi 1/SGK)
Híng dÉn:
Chän: thuèc thö B
- Dung dÞch t/d víi dd HCl
t¹o ra bät khÝ lµ Na2SO4
- Dung dÞch cßn l¹i lµ
Na2CO3
2- VÝ dô 2
TiÕt 18: luyÖn tËp ch¬ng1: c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬
a.Môc tiªu:
- Häc sinh biÕt ®îc sù ph©n lo¹i c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬.
Häc sinh nhí l¹i vµ hÖ thèngho¸ nh÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña mçi lo¹i hîp
chÊt v«c c¬. ViÕt ®îc nh÷ng PTHH biÓu diÔn cho mçi lo¹i tÝnh chÊt cña hîp chÊt.
- Häc sinh biÕt gi¶i c¸c bµi tËp cã liªn quan ®Õn nh÷ng tÝnh chÊt cña c¸c lo¹i
hîp chÊt v« c¬ hoÆc gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn tîng trong ®êi sèng.
b. ThiÕt kÕ grap néi dung:
§Ó hÖ thèng ho¸, cñng cè mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬, gi¸o viªn
cã thÓ thiÕt kÕ grap néi dung d¹ng s¬ ®å c©m trªn b¶n trong hoÆc b¶ng phô nh sau
1. Ph©n lo¹i c¸c hîp chÊt v« c¬
Hîp chÊt v« c¬
9
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c hîp chÊt v« c¬
.
Oxit
+oxit axit
+axit
baz¬
axit
Muèi
to
+níc
Oxit
+oxitbaz¬
+baz¬
+níc
+baz¬
+Axit
+k.lo¹i
+oxit axit +oxit baz¬
+axit
+baz¬
Ho¹t
®éng cña
häc sinh
+muèi
+ muèi
Baz¬
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Axit
Néi dung
- Häc sinh vËn dông I. KiÕn thøc cÇn nhí
nh÷ng kiÕn thøc ®· häc 1. Ph©n lo¹i c¸c hîp chÊt
v« c¬
th¶o luËn nhãm lµm bt:
+ C¸c lo¹i hîp chÊt v«
c¬: oxit axit, oxitbaz¬,
axit cã oxi, axit kh«ng cã
oxi, kiÒm, baz¬ kh«ng
tan, muèi axit, muèi trung
hoµ.
+ LÊy VD cho mçi lo¹i.
- §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o
- NhËn xÐt bæ sung
- Yªu cÇu häc sinh lµm
bµi tËp theo nhãm:
a) §iÒn c¸c tõ, côm tõ
thÝch hîp vµo s¬ ®å ph©n
lo¹i c¸c hîp chÊt v« c¬ ?
b) Cho VD minh ho¹ ?
- Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o
c¸o
-Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh
gi¸
Hîp chÊt v« c¬
oxit
Baz¬
axit
Muèi
Oxit
axit
Oxit
baz¬
Axit
o
k oxi
cã oxi
Axit
Baz¬
ko tan
Baz¬
tan
Muèi
t.hoµ
Muèi
axit
CaO
SO2
HCl
H2SO4
Cu(OH)2
KOH
CuSO4
NaHSO3
10
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
Ho¹t ®éng cña häc sinh
Néi dung
- Häc sinh ph©n tÝch ®Ò: 2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña
+ Cho: C«ng thøc ho¸ c¸c hîp chÊt v« c¬
häc cña c¸c lo¹i hîp *Bµi tËp:
a) Ph©n lo¹i (tr¶ lêi miÖng)
chÊt v« c¬
b) Ph¬ng tr×nh ph¶n øng
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
- §Ò bµi: Cho c¸c chÊt:
Fe, CaO, Fe2O3, CO2,
H2SO4, HCl, NaOH,
Cu(OH)2, CuSO4, Na2CO3
a) Ph©n lo¹i c¸c chÊt ®·
cho ?
b) ChÊt nµo ph¶n øng víi
nhau tõng ®«i mét ? ViÕt
PTPU ?
- Yªu cÇu häc sinh ph©n
lo¹i c¸c chÊt ®· cho
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh
bµy lêi gi¶i
+ Yªu cÇu:
. Ph©n lo¹i c¸c chÊt.
. X¸c ®Þnh c¸c chÊt cã
thÓ ph¶n øng ®îc víi
nhau
- Ph©n lo¹i c¸c chÊt theo
s¬ ®å ph©n lo¹i
- Tr×nh bµy lêi gi¶i
+ C¨n cø vµo tÝnh chÊt
x¸c ®Þnh c¸c chÊt cã thÓ
ph¶n øng ®îc víi nhau
theo thø tù tõ tr¸i sang
ph¶i
+ ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n
øng
- NhËn xÐt bæ sung
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸
HCl (dd) + NaOH(dd)
NaCl (dd) + H2O(l)
2HCl(dd) + Cu(OH)2(r)
CuCl2 (dd) + 2H2O(l)
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- Yªu cÇu häc sinh lµm
bµi tËp theo nhãm:
a) Chän c¸c lo¹i hîp chÊt
v« c¬ ®iÒn vµo s¬ ®å ®Ó
thùc hiÖn c¸c chuyÓn ®æi
theo chiÒu mòi tªn
b) Nªu tÝnh chÊt ho¸ häc
cña c¸c lo¹i chÊt v« c¬
theo s¬ ®å
- Yªu cÇu c¸c nhãm b¸o
c¸o
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸
tÝnh chÊt
Néi dung
2HCl(dd) + Na2CO3(dd)
2NaCl (dd) + CO2 (k)+ H2O(l)
2NaOH(dd) + CuSO4 (dd)
Cu(OH)2(r) + Na2SO4 (dd)
2Na2CO3 (dd) + CuSO4 (dd)
CuCO3 (r) + Na2SO4 (dd)
- Th¶o luËn nhãm lµm
bµi tËp
+ §iÒn tªn c¸c lo¹i hîp
chÊt v« c¬ ®Ó thùc hiÖn
c¸c chuyÓn ®æi trªn s¬
®å
+ Suy ra tÝnh chÊt cña * S¬ ®å:
c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬.
- §¹i diÖn nhãm b¸o c¸o
- NhËn xÐt bæ sung
Oxit
+oxit axit
+axit
baz¬
+níc
Fe (r) + H2SO4 (dd)
FeSO4 (dd) + H2 (k)
Fe (r) + 2HCl (dd)
FeCl2 (dd) + H2 (k)
CaO (r) + CO2 (k)
CaCO3(r)
CaO (r) + H2SO4(dd)
CaSO4 (dd) + H2O(l)
CaO (r) + 2 HCl(dd)
CaCl2(dd) + H2O(l)
Fe2O3 (r) + 3H2SO4(dd)
Fe2(SO4)3 (dd) + 3 H2O(l)
Fe2O3 (r) + 6 HCl (dd)
2 FeCl3 (dd) + 3 H2O(l)
CO2 (k) + 2NaOH (dd)
Na2CO3 (dd) + H2O(l)
H2SO4(dd) + 2NaOH(dd)
Na2SO4 (dd) + 2H2O(l)
H2SO4(dd) + Cu(OH)2(r)
CuSO4 (dd) + 2H2O(l)
H2SO4(dd) + Na2CO3(dd)
Na2SO4 (dd) + CO2(k) + H2O(l)
+oxitbaz¬
+baz¬
Muèi
to
+baz¬
Baz¬
+oxit axit
+axit
+muèi
11
+k.lo¹i
+oxit baz¬
+baz¬
+ muèi
Oxit
axit
+níc
+Axit
Axit
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
II. Bµi tËp (bµi 4/SGK)
- Yªu cÇu häc sinh ®äc vµ - Häc sinh ph©n tÝch ®Ò :
+ Cho: n CuCl , m NaOH ; p
ph©n tÝch ®Ò
+ Y/c: PTHH, m , m c¸c
chÊt trong níc läc
- Häc sinh nªu p.p gi¶i:
- Gi¸o viªn híng dÉn :
? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n + Ph¬ng tr×nh ph¶n øng
+ Cho biÕt lîng cña c¶ 2
øng
? NhËn xÐt c¸c d÷ kiÖn chÊt tham gia
+ T×m chÊt ph¶n øng hÕt,
®· cho
tÝnh m theo chÊt ph¶n
? Nªu c¸c bíc tÝnh m
øng hÕt.
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh - Tr×nh bµy lêi gi¶i
bµy lêi gi¶i
- NhËn xÐt bæ sung
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
®¸nh gi¸
2
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- Gi¸o viªn híng dÉn :
? X¸c ®Þnh c¸c chÊt trong
níc läc sau ph¶n øng
? Nªu ph¬ng ph¸p tÝnh kl
muèi trong níc läc
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh
bµy lêi gi¶i
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸p
¸n.
- Häc sinh nªu p.p gi¶i:
+ Nøc läc sau pu chøa 2
chÊt tan :NaCl, NaOH d
- TÝnh: n (theo chÊt pu
hÕt)
m
- Tr×nh bµy lêi gi¶i
- NhËn xÐt bæ sung
3- VÝ dô 3
TiÕt 35:
«n tËp häck× I
1. Tãm t¾t:
0,2mol CuCl2 + 20g NaOH
PTPU, m , m c¸c chÊt
trong níc läc?
2. Híng dÉn :
nNaOH = 20 : 40 = 0,5(mol)
PTPU
2NaOH+ CuCl2
0,5 0,2
1
2
Cu(OH)2 + 2NaCl
NaOH d
Cu(OH)2 t0
CuO + H2O
* ChÊt r¾n thu ®îc lµ CuO
- Theo pt:
n CuO n CuCl 2 0,2( mol )
mCuO 0,2.80 16( g )
Néi dung
* Níc läc chøa NaCl vµ
NaOH d
- Theo pt:
n NaCl 2 n CuCl 2 0,4(mol )
m NaCl 0,4.58,5 23,4( g )
- Theo pt:
n NaOH(pu) 2 n CuCl 2 0,4( mol )
m NaOHd (0,5 0,4).40 4( g )
a. Môc tiªu:
Cñng cè, hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt cña c¸c hîp chÊt v« c¬, kim lo¹i
®Ó thÊy râ ®îc mèi quan hÖ gi÷a ®¬n chÊt vµ hîp chÊt v« c¬.
- Tõ tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c chÊt v« c¬, kim lo¹i, biÕt thiÕt lËp s¬ ®å biÕn
®æi tõ kim lo¹i thµnh c¸c chÊt v« c¬ vµ ngîc l¹i, ®ång thêi x¸c lËp ®îc mèi liªn hÖ
gi÷a tõng lo¹i chÊt.
- BiÕt chän ®óng c¸c chÊt cô thÓ lµm thÝ dô vµ viÕt PTHH biÓu diÔn sù biÕn
®æi gi÷a c¸c chÊt.
- Tõ biÕn ®æi cô thÓ rót ra ®îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i chÊt.
- V©n dông nh÷ng kiÕn thøc ®ã vµo viÖc gi¶i c¸c bµi tËp cã liªn quan.
b. ThiÕt kÕ grap néi dung:
12
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
Grap 1:
Grap 2:
Muèi
Muèi
Muèi
BAZ¥
Muèi
BAZ¥
OXIT
BAZ¥
Muèi
Muèi1
BAZ¥
Muèi
1
Muèi
2
1
2
Muèi
BAZ¥
2
Muèi
BAZ¥
OXIT
BAZ¥
Muèi
OXIT
BAZ¥
3
c. VËn dông
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn vµ häc sinh
Néi dung
13
Kim lo¹i
Sù chuyÓn ®æi c¸c hîp chÊt v« c¬.
thµnh kim lo¹i
[[
Kim lo¹i
Sù chuyÓn ®æi kim lo¹i thµnh
c¸c hîp chÊt v« c¬.
2) K KOH KCl KNO3
3) Ca CaO Ca(OH)2 Ca(NO3)2 CaSO4
4)CuCuOCuCl2Cu(OH)2CuSO4Cu(NO3)2
Muèi
[[
1) Mg MgCl2
Kim lo¹i
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm
a) H·y viÕt PTHH thùc hiÖn d·y biÕn ho¸
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
I. KiÕn thøc cÇn nhí
1. Sù chuyÓn ®æi kim lo¹i thµnh c¸c hîp
chÊt v« c¬.
Muèi
Muèi
BAZ¥
1
2
b) Tõ ®ã cho biÕt tªn lo¹i chÊt vµ thiÕt lËp
mèi liªn hÖ theo s¬ ®å c©m
- Häc sinh th¶o luËn lµm bµi tËp
OXIT
Muèi
Muèi
BAZ¥
2
1
BAZ¥
-Yªu cÇu HS tr×nh bµy lêi gi¶i (phÇn a)
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i ( 2HS)
- NhËn xÐt bæ sung
Muèi ®æiBAZ¥
2. Sù chuyÓn
c¸c lo¹iMuèi
hîp2 chÊtMuèi
v«3
- Gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸
c¬ thµnh kim lo¹i
-Yªu cÇu HS tr×nh bµy lêi gi¶i (phÇn b)
- Gi¸o viªn nhËn xÐt
mèi quan hÖ
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm
a) Chon c¸c chÊt A, B, D, E thÝch hîp, viÕt
PTPUthùc hiÖn c¸c d·y biÕn ho¸
1
FeCl3
t
A (2) B
Fe(OH)2
ED
Muèi
Fe
Muèi
BAZ¥
OXIT
BAZ¥
Kim lo¹i
FeCl2
o
b) Tõ ®ã cho biÕt tªn lo¹i chÊt vµ thiÕt lËp
mèi liªn hÖ theo s¬ ®å c©m
Muèi
- Häc sinh th¶o luËn lµm bµi tËp
BAZ¥
-Yªu cÇu HS tr×nh bµy lêi gi¶i (phÇn a)
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
ii. Bµi tËp
OXIT
- Gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸
BAZ¥
1. Bµi 3/ SGK
-Yªu cÇu HS tr×nh bµy lêi gi¶i (phÇn b)
Híng dÉn:
- Gi¸o viªn nhËn xÐt
mèi quan hÖ
- Dïng dd NaOH nhËn ra Al
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu ®Ò bµi
2Al(r) +2NaOH(dd) +2H2O(l)
+ Cho c¸c kim lo¹i: Al, Fe, Ag
2NaAlO2(dd) + 3H2 (k)
+ Y/c: nªu ph¬ng ph¸p ®Ó nhËn biÕt
- Dïng dd HCl nhËn ra Fe
2Fe (r) + 2HCl(dd) FeCl2(dd)+ H2 (k)
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
- Cßn l¹i lµ Ag
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
- NhËn xÐt, bæ sung
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
14
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu ®Ò bµi
? C¨n cø vµo ®©u ®Ó lùa chän ph¬ng ¸n
tr¶ lêi
(C¬ së: tÝnh chÊt ho¸ häc cña baz¬)
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu ®Ò bµi:
? C¨n cø vµo ®©u ®Ó lùa chän chÊt lµm
kh« c¸c chÊt khÝ.
( ChÊt ®ã ph¶i kh«ng ph¶n øng víi c¸c
khÝ trªn, cã tÝnh h¸o níc).
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i.
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.
2. Bµi 4/ SGK
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu ®Ò bµi:
+ Cho: muèi s¾t clorua, mdd, C%
khèi lîng kÕt tña
+ Y/c: CTHH muèi s¾t.
- Gi¸o viªn híng dÉn:
? Muèn x¸c ®Þnh muèi s¾t ta cÇn x¸c
®Þnh g×.
? X¸c ®Þnh ho¸ trÞ cña s¾t nh thÕ nµo
- Häc sinh nªu ph¬ng ph¸p gi¶i:
+ Gäi ho¸ trÞ cña s¾t lµ Èn
+ LËp PTHH.
+ LËp ph¬ng tr×nh ®¹i sè dùa vµo lîng
chÊt ®· cho vµ PTHH
- Yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i.
- Gi¸o viªn nhËn xÐt
®¸p ¸n
10g dd s¾t clorua32,5% +ddAgNO3
4- VÝ dô 4
TiÕt 41:
Axit H2SO4 cã thÓ ph¶n øng víi:
Al, Al2O3, Fe(OH)3, BaCl2 (®¸p ¸n d)
3. Bµi 8 / SGK
KhÝ Èm
ChÊt l.k
SO2
O2
CO2
H2SO4®
Kh«ng
p.øng
Kh«ng
p.øng
Kh«ng
p.øng
CaO k
Cã
p.øng
Kh«ng
p.øng
Cã
p.øng
* KL: Cã thÓ dïng H2SO4 ®Æc ®Ó lµm
kh« c¸c khÝ Èm: SO2, O2, CO2.
Cã thÓ dïng CaOk®Ó lµm kh« khÝ Èm O2.
4. Bµi 9 / SGK
8,61g
CTHH cña muèi clorua ?
* Híng dÉn:
- Gäi ho¸ trÞ cña s¾t lµ x
CTTQ muèi s¾t FeClx (x nguyªn, d¬ng)
PTHH
FeClx + xAgNO3
xAgCl + Fe(NO3)x
32,5
m FeClx
.10 3, 25(g)
100
n
x.n FeClx
Theo pt: AgCl
8, 61
3, 25x
143, 5 56 35, 5x
x=3.
VËy CTHH cña s¾t clorua: FeCl3
luyÖn tËp ch¬ng 2:
Phi kim - S¬ lîc vÒ b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
15
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
a. Môc tiªu:
- Häc sinh «n tËp, hÖ thèng l¹i:
+ TÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim, tÝnh chÊt cña clo, cacbon, silic, oxit cacbon,
axit cacbonic, tÝnh chÊt cña muèi cacbonat.
+ CÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn, sù biÕn ®æi tuÇn hoµn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè
trong chu k×, nhãm, vµ ý nghÜa cña b¶ng tuÇn hoµn.
- Kü n¨ng :
+ X©y dùng d·y chuyÓn ®æi ho¸ häc liªn quan ®Õn tÝnh chÊt ho¸ häc cña phi
kim, viÕt ®îc ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn d·y chuyÓn ®æi ®ã.
+ VËn dông b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn ®Ó suy ®o¸n vÞ trÝ, tÝnh chÊt cña c¸c
nguyªn tè
b. ThiÕt kÕ grap néi dung
TÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim
?
H/c khÝ
?
Phi kim
Oxit axit
(3)
(1)
(2)
?
Muèi
TÝnh chÊt ho¸ häc cña clo
Níc
clo
?
(4)
Hi®ro
clorua
?
(1)
Clo
(2)
?
(3)
Níc
Gia ven
?
Muèi
TÝnh chÊt ho¸clorua
häc cña cacbon
C
(2)
CaCO3
(4)
(6)
CO
Na2CO3
I. KiÕn thøc cÇn nhí
1. TÝnh chÊt ho¸ häc cña phi kim
(7)
C
CO
(3)
(1)
c. VËn dông
(5)
CO2
(8)
O2
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 1:
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn - Häc sinh lµm bµi tËp
d·y biÕn ho¸ sau ?
H2 S
S
SO2
SO3
H2SO4
FeS
- Häc sinh c¨n cø kÕt qu¶ bµi tËp (KTBC)
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp tæng qu¸t
Chän c¸c lo¹i chÊt v« c¬ thÝch hîp ®iÒn hoµn thµnh s¬ ®å
vµo dÊu (?), thùc hiÖn sù chuyÓn ho¸ sau: (1) : hi®ro
?
?
Oxit axit
(2) : kim lo¹i
Phi kim
H/c khÝ
(1)
(3)
16
(2)
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
(3) : oxi
?
Muèi
- NhËn xÐt bæ sung
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, kÕt luËn.
Hîp chÊt khÝ
+ hi®ro
(1)
Phi kim
+ oxi
+ kim lo¹i
(3)
Oxit axit
(2)
Muèi
2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña mét sè phi kim cô thÓ
* TÝnh chÊt ho¸ häc cña clo
- Häc sinh lµm bµi tËp: chän c¸c chÊt thÝch
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 2:
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn hîp hoµn thµnh s¬ ®å
d·y biÕn ho¸ sau ?
(1) : hi®ro
Níc
(2) : kim lo¹i
clo
(3) : dd NaOH
?
(4)
(4) : H2O
t0
2H
(k)
+
Cl
(k)
2 HCl(k)
2
2
Hi®ro
?
?
Níc
Clo
Cl
(k)
+
2H
O
(l)
HCl(dd) + HClO(dd)
2
2
clorua
Gia ven
(3)
(1)
Cl2(k) + 2NaOH(dd)
NaCl(dd)
(2) ?
+ NaClO(dd) + H2O(l)
Cu (r) + Cl2 (k) t0 CuCl2 (r)
Muèi
- Gi¸o viªn nhËn xÐt,
kÕt
luËn.
- NhËn xÐt bæ sung
clorua
Níc
(4)clo+ níc
Hi®ro
clorua
+ hi®ro
(1)
(2)
* TÝnh chÊt ho¸ häc cña cacbon
+ dd NaOH
Clo
(3)
+ kim lo¹i
Muèi
clorua
17
=?
Níc
Gia ven
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- Häc sinh lµm bµi tËp: chän c¸c chÊt
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 3:
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn thÝch hîp hoµn thµnh s¬ ®å
d·y biÕn ho¸ sau ?
(1) : CO , (2): O2 ,
(2)
(5)
(3) : O2 , (4) : C ,
CaCO3
CO2
C
(7)
(5): CaO , (6) : dd NaOH
C
o
(3)
(1)
CO (7) t , (8) : dd HCl
(4)
(6)
CO
Na2CO3
(8)
- ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
- NhËn xÐt bæ sung
O2
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, kÕt luËn.
C
+O2
CO2
(2)
(1)
+CO2
+O2
+ CaO
(5)
(3)
+C
(4)
+ dd NaOH
(6)
CO
3. B¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc
- Yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp 4:
Nguyªn tè A cã sè hiÖu nguyªn tö lµ
11, chu k× 3, nhãm I trong b¶ng
HTTH. Cho biÕt:
- CÊu t¹o nguyªn tö cña A
- TÝnh chÊt ho¸ häc ®Æc trng cña A
- So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña A víi
c¸c nguyªn tè l©n cËn
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.
CaCO3
Na2CO3
(7)
to
(8)
CO2
+ dd HCl
- Häc sinh tr×nh bµy lêi gi¶i
a) CÊu t¹o nguyªn tö cña A:
+ §iÖn tÝch h¹t nh©n: 11+, cã 11e
+ Nguyªn tö A cã 3 líp e, líp ngoµi
cïng cã 1e
b) A lµ mét kim lo¹i m¹nh
c) So s¸nh tÝnh kim lo¹i:
Li < A < K ; A > Mg
- NhËn xÐt bæ sung
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña häc sinh
- Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i:
- Häc sinh nhí l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ hÖ
thèng tuÇn hoµn vµ tr¶ lêi c©u hái
+ CÊu t¹o hÖ thèng tuÇn hoµn
+ Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña c¸c - NhËn xÐt bæ sung
nguyªn tè
+ ý nghÜa cña b¶ng hÖ thèng tuÇn
hoµn
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, kÕt luËn.
*NX: + CÊu t¹o hÖ thèng tuÇn hoµn
+ Sù biÕn ®æi tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè
+ ý nghÜa cña b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn
II. bµi tËp vËn dông
18
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
1. a) Cho 32g mét oxit s¾t t¸c dông hoµn toµn víi CO thu ®îc 22,4g chÊt r¾n.
b) KhÝ tho¸t ra ®îc hÊp thô vµo dung dÞch níc v«i trong d. TÝnh khèi lîng
kÕt tña thu ®îc ?
2. Nguyªn tè R t¹o thµnh hîp chÊt khÝ víi hi®ro cã c«ng thøc RH4. Trong hîp
chÊt cao nhÊt víi oxi chøa 72,73% O vÒ khèi lîng. X¸c ®Þnh tªn cña R ?
III- kÕt qu¶ ®¹t ®îc
1- kÕt qu¶:
§Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶ ®Ò tµi, t«i ®· tiÕn hµnh d¹y thùc nghiÖm ë hai líp víi
cïng mét bµi theo hai ph¬ng ph¸p kh¸c nhau:
- Ph¬ng ph¸p truyÒn thèng.
- Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap).
KÕt qu¶ ®¹t ®îc nh sau:
sau:
-Bµi d¹y: "Mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ " (Ho¸ häc 9)
+Líp 9A : Ph¬ng ph¸p truyÒn thèng.
+Líp 9B: Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap).
-TiÕn hµnh kiÓm tra kh¶o s¸t ngay sau khi häc xong víi cïng néi dung nh
a) §Ò bµi:
C©u1( 5 ®iÓm):
1. Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i ë ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng:
Cã c¸c chÊt sau ®©y: Al, Cu, CuO, CO2, CuSO4, HCl .
Dung dÞch NaOH t¸c dông ®îc víi:
A. Al, Cu, CuO, CO2, HCl, CuSO4
C. CuO, CO2, HCl, CuSO4
B. Cu, CuO, CO2, HCl, CuSO4
D. Al, CO2, HCl, CuSO4
19
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
2. §iÒn c«ng thøc c¸c chÊt thÝch hîp vµo chç trèng vµ hoµn thµnh c¸c ph¬ng
tr×nh ph¶n øng sau:
a) NaCl + .............
NaNO3 + .............
b) HCl + .............
CuCl2 + .............
c) MgCl2 + .............
Mg(OH)2 + .............
d) Ba(HCO3)2 + .............
BaCO3 + ............. + .............
C©u 2 (5 ®iÓm):
Chän c¸c chÊt A, B, D thÝch hîp vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn sù
chuyÓn ho¸ c¸c chÊt theo s¬ ®å sau (ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã)
Fe
(1)
A
(2)
B
(3)
to
CO,to
(5)
(4)
Fe2O3
D
5
8®
8
10®
b) KÕt qu¶:
Sè
Líp
Sè bµi
1.
8A
2.
8B
TT
< 5®
TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
40
15
37,5
22
55
3
7,5
25
62,5
40
4
10
25
62,5
11
27,5
36
90
2-b×nh luËn kÕt qu¶
Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy:
- ViÖc sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) ®Ó c¸c bµi luyÖn tËp, «n tËp m«n hãa häc líp cã chÊt lîng cao h¬n so víi d¹y häc truyÒn thèng.
+ Sö dông sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) cïng c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c trong
d¹y häc ho¸ häc ®· t¹o cho häc sinh sù høng thó, niÒm say mª häc tËp, tËp trung ® îc sù chó ý cña häc sinh trong mçi tiÕt häc.
+ Sö dông sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) trong c¸c bµi luyÖn tËp sÏ tiÕt kiÖm ®îc
thêi gian cho c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh, häc sinh ®îc ho¹t ®éng nhiÒu h¬n, tÝnh
tÝch cùc, chñ ®éng cña häc sinh ®îc thÓ hiÖn râ nÐt. C¸c em hÖ thèng kiÕn thøc ®Çy
®ñ, t×m ®îc mèi liªn hÖ gi÷a c¸c néi dung kiÕn thøc vµ cã thÓ ¸p dung nh÷ng kiÕn
thøc ®ã vµo viÖc lµm bµi tËp ®Ó rÌn luyÖn kÜ n¨ng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nªn kÕt qu¶
häc tËp tèt h¬n.
+ MÆt kh¸c, khi sö dông sö dông s¬ ®å m¹ng (grap), häc sinh cã nhiÒu c¬ héi
®Ó tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh tríc líp, ®îc c¸c b¹n, thÇy c« gãp ý nªn kh¶ n¨ng tr×nh
bµy mét vÊn ®Ò, mét bµi tËp tèt h¬n.
- S¬ ®å m¹ng (grap) thêng ®îc sö dông ®Ó tæ chøc cho häc sinh häc tËp theo
ph¬ng ph¸p hîp t¸c nhãm nhá. Do vËy, ®èi víi häc sinh yÕu, kÐm: khi häc theo ph20
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
¬ng ph¸p nµy, c¸c em ®îc trao ®æi, ®îc bµy tá nh÷ng vÊn ®Ò m×nh cha hiÓu, ®îc c¸c
b¹n kh¸c trong nhãm gióp ®ì nªn kªt qu¶ häc tËp cã nhiÒu tiÕn bé.
IV- bµi häc kinh nghiÖm
Grap néi dung kiÕn thøc rÊt thuËn tiÖn cho viÖc cÊu tróc kiÕn thøc. §Ó sö
dông s¬ ®å m¹ng (grap) trong viÖc d¹y c¸c bµi luyÖn tËp, «n tËp m«n hãa häc - líp 9
cã hiÖu qu¶, cÇn x¸c ®Þnh ®îc:
- Nh÷ng kiÕn thøc chèt, lµ yÕu tè thµnh phÇn cña néi dung tµi liÖu gi¸o khoa.
-Nh÷ng mèi liªn hÖ dÉn xuÊt gi÷a chóng, diÔn t¶ logic ph¸t triÓn néi t¹i cña
®Ò tµi d¹y häc, tõ kiÕn thøc b¾t ®Çu ®Õn kÕt luËn cuèi cïng.
Muèn sö dông grap néi dung ®Ó d¹y häc ë trªn líp, gi¸o viªn thùc hiÖn c¸c bíc sau:
-LËp grap néi dung:
+X¸c ®Þnh ®Ønh cña grap b»ng c¸ch t×m kiÕn thøc chèt cña bµi lªn líp.
+XÕp tõng ®Ønh øng víi mçi khu vùc kiÕn thøc.
Ngêi lËp grap xÕp c¸c khu vùc nµy(®Ønh) sao cho hîp lÝ nhÊt, ®¶m b¶o hîp lÝ nhÊt,
®¶m b¶o tÝnh logic vµ trùc quan. Néi dung trªn s¬ ®å m¹ng (grap) cÇn c« ®äng, râ
rµng, gi÷ cho s¬ ®å ®¬n gi¶n, dÔ quan s¸t, lîc bá mäi thø kh«ng liªn quan.Tõng ®Ønh
cã thÓ dïng c¸c h×nh häc kh¸c nhau ®Ó ®ãng khung, cã thÓ dïng mµu ®Ó tr×nh bµy
sao cho c©n ®èi, s¸ng , râ vµ ®Ñp
+LËp cung: X¸c ®inh mèi liªn hÖ ®Þnh híng gi÷a c¸c ®Ønh. Cung thÓ hiÖn sù
liªn hÖ tõ kiÕn thøc xuÊt ph¸t ®Õn kiÕn thøc cuèi cïng cña néi dung bµi d¹y.
-LËp grap bµi lªn líp (so¹n gi¸o ¸n): cÇn x¸c ®Þnh môc tiªu, thiÕt kÕ hÖ thèng
c©u hái, bµi tËp, lùa chän ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc phï hîp cho mçi ®Ønh cña
grap vµ cña c¶ bµi d¹y
- TriÓn khai grap néi dung ë trªn líp:
Sö dông ph¬ng ph¸p d¹y häc b»ng grap néi dung ë trªn líp cã thÓ ¸p dông
cho mét phÇn hay toµn bé bµi d¹y vµ cã thÓ sö dông c¸c h×nh thøc sau:
+ Gi¸o viªn cho tríc mét grap néi dung thiÕu (cha cã ®Ønh vµ cha cã cung),
häc sinh tù lùc hoµn chØnh.
+ Häc sinh x©y dùng grap dùa vµo s¬ ®å c©m vµ nh÷ng c©u hái, bµi tËp gîi ý
cña giao viªn.
21
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- §Ó ¸p dung kinh nghiÖm nµy cã hiÖu qu¶ ngoµi sù nç lùc cña gi¸o viªn vµ
häc sinh th× viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc nh: phßng häc bé m«n, m¸y vi
tÝnh, m¸y chiÕu... ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù thµnh c«ng cña mçi tiÕt d¹y.
V- ph¹m vi ¸p dông
Kinh nghiÖm "Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) ®Ó c¸c bµi luyÖn tËp, «n tËp m«n
hãa häc - líp 9" cã thÓ ¸p dông tèt cho kiÓu bµi luyÖn tËp, «n tËp trong ch¬ng tr×nh
ho¸ häc THCS. Ngoµi ra kinh nghiÖm nµy cßn cã thÓ ¸p dông cho mét phÇn hay c¶
bµi cña c¸c kiÓu bµi lªn líp kh¸c.
C - kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
I- kÕt luËn
Trªn ®©y lµ kÕt qu¶ t«i ®· nghiªn cøu vµ ¸p dông kinh nghiÖm: "Sö
dông s¬ ®å m¹ng (grap) ®Ó c¸c bµi luyÖn tËp, «n tËp m«n hãa häc - líp 9" .S¬ ®å
m¹ng (grap néi dung) lµ ®iÓm tùa cho sù lÜnh héi vµ t¸i hiÖn néi dung kiÕn thøc, lµ
c«ng cô ®Ó n©ng cao chÊt lîng häc tËp vµ cã thÓ ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trong
viÖc d¹y c¸c tiÕt luyÖn tËp. ViÖc sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) phèi hîp cïng c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc kh¸c ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc
trong nhµ trêng.
Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) lµ mét trong nh÷ng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p
h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ë trung häc c¬ së. Nã
t¹o ®îc høng thó cho häc sinh, thÓ hiÖn râ nÐt tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, s¸ng
t¹o cña c¸c em trong häc tËp. Häc sinh thùc sù lµ chñ thÓ, lµ trung t©m cña ho¹t
®éng d¹y häc.
§æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ vÊn ®Ò ®ang ®îc ®Æt ra cÊp thiÕt trong ho¹t
®éng d¹y vµ häc. T«i xin m¹nh d¹n trao ®æi cïng ®ång nghiÖp kinh nghiÖm nµy.
KÝnh mong sù phª b×nh, gãp ý cña Héi ®ång khoa häc vµ b¹n ®äc ®Ó ®Ò tµi cña t«i
®îc hoµn thiÖn h¬n.
iI- kiÕn nghÞ
Qua thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, t«i xin cã mét sè kiÕn nghÞ sau:
22
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - Ho¸ häc
- Trêng THCS cÇn ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn ®å dïng phôc vô cho
c«ng t¸c d¹y vµ häc cña gi¸o viªn vµ häc sinh nh phßng häc bé m«n, m¸y chiÕu,
m¸y vi tÝnh...
i nh nghiÖm:
K
" Sö dông s¬ ®å m¹ng (grap) ®Ó d¹y c¸c bµi luyÖn tËp, «n tËp
m«n ho¸ häc - líp 9 ."
Môc lôc tra cøu
A- §Æt vÊn ®Ò
Néi dung
b- néi dung gi¶i quyÕt vÊn ®Ò
Trang
5
6
i- c¸c bíc cÇn thùc hiÖn ®Ó d¹y bµi luyªn tËp...
1- LËp grap néi dung
6
6
2- LËp grap bµi lªn líp
6
3- TriÓn khai grap néi dung ë trªn líp
7
II- Mét sè vÝ dô cô thÓ
III- . KÕt qu¶ ®¹t ®îc
7
20
1- KÕt qu¶
20
2- B×nh luËn kÕt qu¶
21
V- bµi häc kinh nghiÖm
21
Vi- ph¹m vi ¸p dông
22
C- kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
23
22
22
1- KÕt luËn
2- KiÕn nghÞ
23
- Xem thêm -