Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn phân loại và hướng dẫn học sinh làm bài tập vật lý về giao thoa ánh sáng...

Tài liệu Skkn phân loại và hướng dẫn học sinh làm bài tập vật lý về giao thoa ánh sáng

.DOC
8
121
58

Mô tả:

Môc Lôc PhÇn I - Më ®Çu ............................................................................... 2 1. LÝ do chän ®Ò tµi ................................................................... 2 2. NhiÖm vô cña ®Ò tµi .............................................................. 2 3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ......................................... 2 4. Gi¶ thuyÕt khoa häc .............................................................. 2 5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ....................................................... 3 6. Thêi gian nghiªn cøu ............................................................. 3 PhÇn II - N«Þ dung ............................................................................... 3 7. C¬ së lÝ luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu ...................................... 3 8. C¬ së thùc tÕ vµ thùc tr¹ng ..................................................... 3 9. Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lÝ ..... 4 10.KÕt qu¶ ®¹t ®îc .................................................................... 9 PhÇn III - KÕt LuËn ............................................................................ 9 PhÇn mét : Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi : Trong thùc tÕ d¹y häc vËt lý th× bµi tËp vËt lý ®îc hiÓu lµ mét vÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt nhê nh÷ng suy luËn logic nh÷ng phÐp to¸n vµ thÝ nghiÖm dùa trªn c¬ së c¸c ®Þnh luËt c¸c ph¬ng ph¸p vËt lý. HiÓu theo nghÜa réng th× mçi vÊn ®Ò xuÊt hiÖn do nghiªn cøu tµi liÖu gi¸o khoa còng chÝnh lµ mét bµi tËp ®èi víi häc sinh. Sù t duy mét c¸ch tÝch cùc lu«n lu«n lµ viÖc vËn dông kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i bµi tËp. Trong qu¸ tr×nh d¹y häc m«n vËt lý, c¸c bµi tËp vËt lý cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. HiÖn nay ®Ó viÖc thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi vµ d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi cã hiÖu qu¶ th× viÖc híng dÉn häc sinh biÕt ph©n 1 lo¹i, n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p vµ lµm tèt c¸c bµi tËp trong ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ®· gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng t¸c d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi. ë bµi 25: “Giao thoa ¸nh s¸ng”: lµ mét trong nh÷ng bµi quan träng cña ch¬ng tr×nh vËt lý líp 12 nh»m gióp häc sinh n¾m ®îc kiÕn thøc vÒ: C¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c v©n s¸ng, vÞ trÝ c¸c v©n tèi, kho¶ng v©n vµ tõ ®ã biÕt c¸ch tÝnh bíc sãng cña ¸nh s¸ng, vËn dông ®Ó gi¶i bµi tËp. V× vËy ®Ó gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc trong bµi nµy vµ vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm tèt c¸c d¹ng bµi tËp vËt lý trong bµi nµy, t«i ®· chän ®Ò tµi : “Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý vÒ giao thoa ¸nh s¸ng” ®Ó lµm ®Ò tµi nghiªn cøu. 2. NhiÖm vô cña ®Ò tµi : §Ò tµi nªu vµ gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau : 2.1 C¬ së lý luËn liªn quan ®Õn ®Ò tµi : 2.2 C¬ së thùc tÕ vµ hiÖn tr¹ng cña viÖc gi¶ng d¹y vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý ë trêng TTGDTX TÜnh Gia. 2.3 Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lý bµi 25 : Giao thoa ¸nh s¸ng. 2.4 KÕt qu¶ ®¹t ®îc. 3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu : 3.1 §èi tîng nghiªn cøu : Ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý líp 12 bµi 25: Giao thoa ¸nh s¸ng. 3.2 Ph¹m vi nghiªn cøu : Häc sinh líp 12A, 12B, 12C, 12D, trêng TTGDTX TÜnh Gia. 4. Gi¶ thuyÕt khoa häc: §Ó thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi m«n vËt lý líp 12 vµ d¹y - häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi ®¹t hiÖu qu¶ cao th× ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i nghiªn cøu, t×m tßi ®Ó ®Ò ra ®îc nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cã hiÖu qu¶ nh»m híng dÉn häc sinh biÕt ph©n lo¹i, n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p vµ lµm tèt c¸c d¹ng bµi tËp trong ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa. 5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu : Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu t«i ®· sö dông mét sè ph¬ng ph¸p sau : - Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra gi¸o dôc. - Ph¬ng ph¸p quan s¸t s ph¹m - Ph¬ng ph¸p thèng kª, tæng hîp, so s¸nh. - Ph¬ng ph¸p m« t¶. - Ph¬ng ph¸p vËt lý. 6. Thêi gian nghiªn cøu : §Ò tµi thùc hiÖn tõ th¸ng 9 n¨m 2011 ®Õn th¸ng 4 n¨m 2012. PhÇn hai: Néi dung 1. C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu : Ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ mét bé phËn hîp thµnh cña qu¸ tr×nh s ph¹m nh»m ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ cã tri thøc khoa häc, vÒ thÕ giíi quan vµ nh©n sinh quan, thãi quen vµ kü n¨ng thùc hµnh, vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tÕ. Ph¬ng ph¸p d¹y häc cã mèi liªn hÖ biÖn chøng víi c¸c nh©n tè kh¸c cña qu¸ tr×nh d¹y häc. Nh÷ng ph¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i thèng nhÊt biÖn chøng gi÷a viÖc gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn víi viÖc häc tËp cña häc sinh. §ång thêi gãp phÇn cã hiÖu qu¶ vµo viÖc thùc hiÖn tèt c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh d¹y häc. X¸c ®Þnh kÕ ho¹ch gi¸o dôc, gi¸o dìng, ph¸t triÓn bé m«n mét c¸ch nhÞp nhµng, cô thÓ ho¸ nhiÖm vô d¹y häc trªn c¬ së ®Æc ®iÓm cña häc sinh, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch d¹y häc cho s¸t víi diÔn biÕn thùc tÕ, tæ chøc vµ híng dÉn häc sinh häc tËp ë trªn líp còng nh ë nhµ phï hîp víi dù ®Þnh s ph¹m. 2 §èi víi m«n vËt lý ë trêng phæ th«ng, bµi tËp vËt lý ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng, viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý lµ mét ho¹t ®éng d¹y häc, lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n, ë ®ã béc lé râ nhÊt tr×nh ®é cña ngêi gi¸o viªn vËt lý trong viÖc híng dÉn ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña häc sinh, v× thÕ ®ßi hái ngêi gi¸o viªn vµ c¶ häc sinh ph¶i häc tËp vµ lao ®éng kh«ng ngõng. Bµi tËp vËt lý sÏ gióp häc sinh hiÓu s©u h¬n nh÷ng qui luËt vËt lý, nh÷ng hiÖn tîng vËt lý. Th«ng qua c¸c bµi tËp ë c¸c d¹ng kh¸c nhau t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh vËn dông linh ho¹t nh÷ng kiÕn thøc ®Ó tù lùc gi¶i quyÕt thµnh c«ng nh÷ng t×nh huèng cô thÓ kh¸c nhau th× nh÷ng kiÕn thøc ®ã míi trë nªn s©u s¾c hoµn thiÖn vµ trë thµnh vèn riªng cña häc sinh. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò, t×nh huèng cô thÓ do bµi tËp ®Ò ra häc sinh ph¶i vËn dông c¸c thao t¸c t duy nh so s¸nh ph©n tÝch, tæng hîp kh¸i qu¸t ho¸....®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, tõ ®ã sÏ gióp gi¶i quyÕt gióp ph¸t triÓn t duy vµ s¸ng t¹o, ãc tëng tîng, tÝnh ®éc lËp trong suy nghÜ, suy luËn.... Nªn bµi tËp vËt lý g©y høng thó häc tËp cho häc sinh. 2. C¬ së thùc tÕ vµ thùc tr¹ng cña viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý ë trêng TTGDTX TÜnh Gia. 2.1 §Æc ®iÓm t×nh h×nh nhµ trêng : - Trêng TTGDTX TÜnh Gia cã c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y t¬ng ®èi tèt, phßng häc vµ phßng thùc hµnh vËt lý kiªn cè, s¹ch sÏ ®óng qui c¸ch, cã ®å dïng ®Çy ®ñ cho c¸c khèi líp. - Häc sinh trêng TTGDTX TÜnh Gia ®a phÇn lµ c¸c em ngoan chÞu khã trong häc tËp, c¸c em cã ®Çy ®ñ s¸ch gi¸o khoa, s¸ch bµi tËp. - §éi ngò gi¶ng d¹y m«n vËt lý ë trêng cã 2 gi¸o viªn. 2.2 Thùc tr¹ng cña viÖc híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp vËt lý t¹i trêng TTGDTX TÜnh Gia. Trong bµi 25 : “Giao thoa ¸nh s¸ng” cña vËt lý líp 12, yªu cÇu ®èi víi häc sinh vÒ kiÕn thøc lµ : N¾m v÷ng c«ng thøc x¸c ®Þnh vÞ trÝ v©n s¸ng, vÞ trÝ v©n tèi, kho¶ng v©n, bíc sãng ¸nh s¸ng. VÒ kü n¨ng häc sinh biÕt vËn dông ®îc c¸c c«ng thøc ®Ó gi¶i bµi tËp. Gi¶i thÝch ®îc mét sè hiÖn tîng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n vËt lý gi¸o viªn thêng sö dông ph¬ng ph¸p chia nhãm ®Ó häc sinh th¶o luËn vµ t×m ra kÕt qu¶ cho c©u hái vµ gi¸o viªn thêng kÕt luËn ®óng, sai vµ kh«ng híng dÉn g× thªm, viÖc gi¶ng d¹y vËt lý nhÊt lµ bµi tËp vËt lý nh thÕ sÏ kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao, v× trong líp cã c¸c ®èi tîng häc sinh giái, kh¸, trung b×nh, yÕu, kÐm nªn kh¶ n¨ng t duy cña c¸c em rÊt kh¸c nhau, ®èi víi häc sinh yÕu, kÐm hay trung b×nh kh«ng thÓ t duy kÞp vµ nhanh nh häc sinh kh¸, giái nªn khi th¶o luËn c¸c em cha thÓ kÞp hiÓu ra vÊn ®Ò vµ nhÊt lµ khi th¶o luËn nhãm, gi¸o viªn l¹i h¹n chÕ thêi gian hoÆc thi xem nhãm nµo ®a ra kÕt qu¶ nhanh nhÊt th× thêng c¸c kÕt qu¶ nµy lµ t duy cña c¸c häc sinh kh¸, giái trong nhãm. V× thÕ nÕu gi¸o viªn kh«ng chó träng ®Õn viÖc híng dÉn häc sinh ph¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp vËt lý th× häc sinh sÏ ®o¸n mß kh«ng n¾m v÷ng ®îc kiÕn thøc trong bµi. Thùc tÕ vÒ tr×nh ®é häc tËp cña häc sinh qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m m«n vËt lý ë bèn líp 12A,12B, 12C, 12D nh sau: Sè Sè bµi liÖu kiÓm Líp tra 12A 41 12B 44 12C 44 Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu KÐm SL % SL % SL % SL % SL % 2 2 2 4,9 4,5 4,5 8 9 9 19,5 20,5 20,5 22 22 22 53,7 50 50 5 6 6 12,1 13,5 13,5 4 5 5 9,8 11,5 11,5 3 12D 44 2 4,5 9 20,5 22 50 6 13,5 5 11,5 3. Ph©n lo¹i vµ híng dÉnhäc sinh líp 12 lµm bµi tËp vËt lý trong bµi 25: “ Giao thoa ¸nh s¸ng” 3.1 D¹ng bµi tËp ®Þnh tÝnh hay bµi tËp c©u hái: §ã lµ nh÷ng bµi tËp vËt lý mµ khi gi¶i häc sinh kh«ng cÇn tÝnh to¸n hay chØ lµm nh÷ng phÐp to¸n ®¬n gi¶n cã thÓ nhÈm ®îc. Bµi tËp ®Þnh tÝnh cã tÇm quan träng ®Æc biÖt v× nhiÒu bµi tËp tÝnh to¸n cã thÓ gi¶i ®îc ph¶i th«ng qua nh÷ng bµi tËp ®Þnh tÝnh....V× vËy viÖc luyÖn tËp, ®µo s©u kiÕn thøc vµ më réng kiÕn thøc cña häc sinh vÒ mét vÊn ®Ò nµo ®ã cÇn ®îc b¾t ®Çu tõ bµi tËp ®Þnh tÝnh. §©y lµ lo¹i bµi tËp cã kh¶ n¨ng trau dåi kiÕn thøc vµ t¹o høng thó häc tËp cña häc sinh. §Ó gi¶i quyÕt ®îc bµi tËp ®Þnh tÝnh ®ßi hái häc sinh ph¶i ph©n tÝch ®îc b¶n chÊt cña c¸c hiÖn tîng vËt lý. cÇn vËn dông mét hai kh¸i niÖm hay ®Þnh luËt ®· häc lµ cã thÓ gi¶i quyÕt ®îc d¹ng bµi tËp nµy nªn dïng ®Ó cñng cè, kh¾c s©u kh¸i niÖn hay ®Þnh luËt nh vÝ dô sau : VÝ dô 1: KÕt luËn nµo sau ®©y vÒ hiÖn tîng giao thoa ¸nh s¸ng ®óng? A. Giao thoa ¸nh s¸ng lµ sù tæng hîp cña hai chïm s¸ng chiÕu vµo cïng mét chç. B. Giao thoa cña hai chïm s¸ng tõ hai bãng ®Ìn chØ x¶y ra khi chóng cïng ®i qua kÝnh läc s¾c C. Giao thoa ¸nh s¸ng chØ x¶y ra ®èi víi c¸c ¸nh s¸ng ®¬n s¾c. D. Giao thoa ¸nh s¸ng chØ x¶y ra khi hai chïm sãng ¸nh s¸ng kÕt hîp ®an xen vµo nhau. §¸p ¸n D lµ ®óng Víi bµi tËp nµy häc sinh n¾m ®îc hiÖn tîng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng. VÝ dô 2: Hai sãng kÕt hîp lµ: A. Hai sãng xuÊt ph¸t tõ hai nguån kÕt hîp. B. Hai sãng cã cïng tÇn sè, cã hiÖu sè pha ë hai thêi ®iÓm x¸c ®Þnh cña hai sãng thay ®æi theo thêi gian. C. Hai sãng ph¸t ra tõ hai nguån nhng ®an xen vµo nhau. D. Hai sãng tho¶ m·n cïng pha. §¸p ¸n A lµ ®óng. + Víi c©u hái nµy häc sinh n¾m ®îc ®iÒu kiÖn vÒ nguån kÕt hîp trong hiÖn tîng giao thoa ¸nh s¸ng. 3.2 D¹ng bµi tËp tÝnh to¸n : §ã lµ d¹ng bµi tËp muèn gi¶i ®ù¬c ph¶i thùc hiÖn mét lo¹t c¸c phÐp tÝnh : §Ó lµm tèt lo¹i bµi tËp nµy gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh ®äc kü ®Ò, t×m hiÓu ý nghÜa thuËt ng÷ míi (nÕu cã), n¾m v÷ng c¸c d÷ kiÖn ®©u lµ Èn sè ph¶i t×m. - Ph©n tÝch néi dung bµi tËp, lµm s¸ng tá b¶n chÊt vËt lý cña c¸c hiÖn tîng m« t¶ trong bµi tËp. - X¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p gi¶i vµ v¹ch ra kÕ ho¹ch gi¶i bµi tËp. §èi víi bµi tËp tÝnh to¸n ta cã thÓ ph©n lµm hai lo¹i: Bµi tËp tËp dît vµ bµi tËp tæng hîp. 3.2.1 Bµi tËp tËp dît : Lµ lo¹i bµi tËp ®¬n gi¶n sö dông khi nghiªn cøu kh¸i niÖm, ®Þnh luËt hay mét qui t¾c vËt lý nµo ®ã. §©y lµ lo¹i bµi tËp tÝnh to¸n c¬ b¶n gióp häc sinh n¾m v÷ng hiÓu ®Çy ®ñ h¬n, s©u s¾c h¬n mét ®Þnh lîng cña c¸c bµi tËp vËt lý. D¹ng bµi tËp nµy gi¸o viªn nªn ®Ó híng dÉn häc sinh cñng cè vËn dông sau bµi häc. VÝ dô 3 : Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 3m; a = 1mm, kho¶ng v©n ®o ®îc lµ 1,5 mm. bíc sãng cña ¸nh s¸ng chiÕu vµo hai khe lµ bao nhiªu? 4 Cho biÕt D = 3m a = 1mm i = 1,5mm TÝnh  Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh -GV: Bµi to¸n ®· cho biÕt -HS: Cho biÕt D, a, i g×? -HS: T×m  -GV: Bµi to¸n cÇn t×m g×? -HS:  ia 1,5.10  3.1.10  3  0,5.10  6 m D 3 Víi vÝ dô nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c ®Þnh bíc sãng. Cho biÕt D = 1,5m a = 0,35mm  =0,7 m. T×m i Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh -GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,  chóng ta biÕt nh÷ng g×? -HS: 6 -GV: Ta cã thÓ tÝnh i= ? D 0,7.10 .1,5 3 i a  0,35.10  3 3.10 m VÝ dô 4 : Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 1,5m; a = 0,35mm, bíc sãng b»ng 07 m. Kho¶ng c¸ch gi÷a hai v©n s¸ng liªn tiÕp b»ng bao nhiªu? Víi vÝ dô nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c kho¶ng v©n VÝ dô 5: Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 2m; a = 1mm, bíc sãng b»ng 0,6 m. v©n s¸ng thø ba c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao nhiªu Cho biÕt D = 2m a = 1mm  =0,6 m. T×m x3 Ho¹t ®éng cña gi¸o Ho¹t ®éng cña häc sinh viªn -GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,  chóng ta biÕt nh÷ng g×? -HS: 6 -GV: Ta cã thÓ tÝnh x3= ? D 0,6.10 .2 i a  1.10 1,2.10  3 m 3 X3=3i=3.1,2.10-3= 3,6.10-3m Víi bµi to¸n nµy ta biÕt c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ c¸c v©n s¸ng. VÝ dô 6: Trong thÝ nghiÖm Y-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng biÕt D = 2m; a = 1mm, bíc sãng b»ng 0,6 m. V©n tèi thø t c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao nhiªu. Cho biÕt D = 2m a = 1mm  =0,6 m. T×m xt4 Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh -GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,  chóng ta biÕt nh÷ng g×? -HS: 6 -GV: Ta cã thÓ tÝnh xt4= ? D 0,6.10 .2 i a  1.10 3 1,2.10  3 m 5 Xt4= 1 1    3  .i =  3  .i .1,2.10-3= 2 2   4,2.10-3m Víi bµi to¸n nµy ta biÕt ®îc c¸ch x¸c ®Þnh vÞ trÝ v©n tèi 3.2.2: Bµi tËp tæng hîp : Lµ nh÷ng bµi tËp phøc t¹p mµ muèn gi¶i ®îc chóng ta ph¶i vËn dông nhiÒu kh¸i niÖm, nhiÒu ®Þnh luËt hoÆc qui t¾c, c«ng thøc n»m ë nhiÒu bµi nhiÒu môc. Lo¹i bµi tËp nµy cã môc ®Ých chñ yÕu lµ «n tËp tµi liÖu gi¸o khoa, ®µo s©u më réng kiÕn thøc gióp c¸c em häc sinh thÊy ®îc mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng phÇn kh¸c nhau. Bµi tËp d¹ng nµy gi¸o viªn cÇn híng dÉn cÆn kÏ ®Ó gióp c¸c ®èi tîng häc sinh trong líp cã thÓ n¾m b¾t kÞp thêi. VÝ dô 7: Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, t¹i vÞ trÝ c¸ch v©n trung t©m 4mm ta thu ®îc v©n tèi thø 3. v©n s¸ng bËc 4 c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao nhiªu? Cho biÕt Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh D = 2m -GV: Bµi to¸n trªn cho -HS: Cho biÕt D, a,  a = 1mm chóng ta biÕt nh÷ng g×? -HS: 6  =0,6 m. D 0,6.10 .2 3 i T×m x4 -GV: Ta cã thÓ tÝnh x4 = ? X4= a  1.10  3 1,2.10 m 1 1    3  .i =  3  .i .1,2.10-3= 2 2   4,2.10-3m VÝ dô 8 Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, cho biÕt D = 2,5m, a = 1mm,  = 0,6 m . BÒ réng trêng giao thoa ®o ®îc lµ 12,5mm. Tæng sè v©n s¸ng vµ v©n tèi quan s¸t ®îc trªn mµn b»ng bao nhiªu ? Víi bµi to¸n nµy ta biÕt c¸ch x¸c ®Þnh tæng sè v©n quan s¸t ®ùoc trªn mµn. VÝ dô 9: Trong thÝ nghiÖm Y- ©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, cho biÕt D = 2m, a = 1,5mm,hai khe ®îc chiÕu s¸ng ®ång thêi hai bøc x¹  1 = 0,5 m vµ  2 =0,6  m. VÞ trÝ hai v©n s¸ng cña hai bøc x¹ nãi trªn trïng nhau gÇn v©n trung t©m nhÊt, c¸ch v©n trung t©m mét kho¶ng b»ng bao nhiªu? Cho biÕt Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh D = 2m -GV: Bµi to¸n trªn cho chóng ta -HS: Cho biÕt D, a,  1 , a = 1,5mm biÕt nh÷ng g×? 2 1 =0,5 m -GV: VÞ trÝ hai v©n s¸ng cña hai  2 =0,6 m. x¹ trªn trïng nhau gÇn v©n -HS: Khi hai v©n s¸ng VÞ trÝ hai v©n bøc t©m nhÊt, c¸ch v©n trung trïng nhau th× x 1 =x 2 s¸ng cña hai trung  .D  .D bøc x¹ trªn t©m mét kho¶ng?  k1 . 1 k 2 . 2 a a trïng nhau 0,5.10  6.2 0,6.10  6.2 gÇn v©n trung  k1 .  k . 2 t©m nhÊt, c¸ch 1,5.10  3 1,5.10  3 v©n trung t©m 6  k1  k 2 víi k1 , k 2  Z mét kho¶ng? 5 V× vÞ trÝ gÇn v©n trung t©m nhÊt nªn ta chän k1 , k 2 6 nhá nhÊt. Suy ra chän k 2 5, k1 6 VÞ trÝ trïng nhau lµ: x1  x 2 5. 0,6.10  6.2 4.10  3 m 4mm 3 1,5.10 VÝ dô 10: Ta chiÕu s¸ng hai khe Y- ©ng b»ng ¸nh s¸ng tr¾ng víi bíc sãng ¸nh s¸ng ®á  1 = 0,75 m vµ ¸nh s¸ng tÝm  2 =0,4  m.BiÕt a=0,5mm, D =2m.Kho¶ng c¸ch gi÷a v©n s¸ng bËc 4 mµu ®á vµ v©n s¸ng bËc 4 mÇu tÝm cïng phÝa ®èi víi v©n tr¾ng chÝnh gi÷a b»ng bao nhiªu? Cho biÕt Ho¹t ®éng cña Ho¹t ®éng cña häc sinh gi¸o viªn -GV: Bµi to¸n trªn -HS: Cho biÕt D, a,  1 ,  2 cho chóng ta biÕt nh÷ng g×? -HS: VÞ trÝ v©n s¸ng bËc 4 mµu ®á x = 4. -GV: T×m kho¶ng 4 d 6 c¸ch gi÷a v©n s¸ng 1 .D 4. 0,75.10 .2 12.10  3 m 12mm bËc 4 mµu ®á vµ a 0,5.10  3 v©n s¸ng bËc 4 mÇu VÞ trÝ v©n s¸ng bËc 4 mµu tÝm: tÝm cïng phÝa ®èi x 4t = 4. víi v©n tr¾ng chÝnh  2 .D 0,4.10  6.2 gi÷a ?  4. 6,4.10  3 m 6,4mm 3 D = 2m a = 0,5mm 1 =0,75 m  2 =0,4 m. T×m kho¶ng c¸ch gi÷a v©n s¸ng bËc 4 mµu ®á vµ v©n s¸ng bËc 4 mÇu tÝm cïng phÝa ®èi víi v©n tr¾ng chÝnh gi÷a ? a 0,5.10 Kho¶ng c¸ch gi÷a chóng  x=x 4 d -x 4t =12-6,4=5,6 mm 4. KÕt qu¶ ®¹t ®îc: Th«ng qua tiÕn hµnh nghiªn cøu trªn líp 12A víi ®Ò tµi ph©n lo¹i vµ híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp v¹t lý 12 ch¬ng V bµi : Giao thoa ¸nh s¸ng, t«i ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ ®ã lµ häc sinh n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi, biÕt c¸ch lµm c¸c bµi tËp vËn dông trong s¸ch bµi tËp, s¸ch n©ng cao. §Ó chøng minh t«i xin ®a ra mét sè kÕt qu¶ sau: - Sau khi tiÕn hµnh nghiªn có trªn líp 12A ,12B,12C,12D, khi kiÓm tra kÕt thóc ch¬ng V t«i ®· thu ®îc kÕt qu¶ sau: Sè liÖu Líp 12A 12B 12C 12D Sè bµi kiÓm tra 41 44 44 44 Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu KÐm SL % SL % SL % SL % SL % 5 4 6 4 12,2 9,1 13,64 9,1 10 11 12 12 24,4 25 27,3 27,3 22 26 22 22 53,7 59,1 50 50 4 3 4 6 9,7 6,8 9,1 13,5 0 0 0 0 0 0 0 0 PhÇn Ba : KÕt luËn §èi víi gi¸o viªn ®Ò tµi nµy gióp cho viÖc ph©n lo¹i mét sè d¹ng bµi tËp trong ch¬ng V, bµi 25 : “Giao thoa ¸nh s¸ng” cña ch¬ng tr×nh vËt lý 12 ®îc dÔ dµng vµ híng dÉn häc sinh gi¶i bµi tËp ®¹t kÕt qu¶, nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y- häc m«n vËt lý theo ph¬ng ph¸p ®æi míi. Gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸c 7 d¹ng bµi tËp, biÕt c¸ch suy luËn logic, tù tin vµo b¶n th©n khi ®øng tríc mét bµi tËp hay mét hiÖn tîng vËt lý, cã c¸ch suy nghÜ ®Ó gi¶i thÝch mét c¸ch ®óng ®¾n nhÊt. Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn t«i ®· rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm sau: - ViÖc ph©n lo¹i c¸c d¹ng bµi tËp vµ híng dÉn häc sinh lµm tèt c¸c d¹ng bµi tËp ®· gióp cho gi¸o viªn n¾m v÷ng môc tiªu, ch¬ng tr×nh tõ ®ã n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y m«n vËt lý. - Gióp gi¸o viªn kh«ng ngõng t×m tßi, s¸ng t¹o nh÷ng ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i vµ gi¶i bµi tËp phï hîp víi ®èi tîng häc sinh, tõ ®ã nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô cña ngêi gi¸o viªn. * Mét sè kiÕn nghÞ: ViÖc d¹y häc m«n vËt lý trong trêng phæ th«ng lµ rÊt quan träng, gióp c¸c em biÕt c¸ch t duy logic, biÕt ph©n tÝch tæng hîp c¸c hiÖn tîng trong cuéc sèng. V× vËy gi¸o viªn gi¶ng d¹y m«n vËt lý cÇn kh«ng ngõng häc hái, s¸ng t¹o ®Ó t×m ra nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y phï hîp nhÊt víi tõng ®èi tîng häc sinh.§èi víi b¶n th©n t«i kinh nghiÖm nghiªn cøu khoa häc cha nhiÒu nªn trong ®Ò tµi nµy cã khiÕm khuyÕt g× mong c¸c ®ång chÝ ®ång nghiÖp tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung ®Ó ®Ò tµi cã thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Tµi liÖu tham kh¶o: - S¸ch gi¸o khoa vËt lý 12 -NXB_GD - S¸ch bµi tËp vËt lý 12 - NXBGD - S¸ch gi¸o viªn vËt lý 12 - NXBGD - Híng dÉn «n tËp m«n vËt lý líp 12- NXBGD 8
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan