Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn nâng cao chất lượng dạy văn tả cảnh cho học sinh lớp 5...

Tài liệu Skkn nâng cao chất lượng dạy văn tả cảnh cho học sinh lớp 5

.DOC
24
84
121

Mô tả:

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* phßng gi¸o dôc huyÖn ©n Thi Trêng TiÓu häc Hång Quang ------------------------------------- S¸ng kiÕn kinh nghiÖm NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY VĂN TẢ CẢNH CHO HỌC SINH LỚP 5 Gi¸o viªn : L¬ng ThÞ H»ng N¨m häc: 2012 – 2013 Môc lôc A.PhÇn më ®Çu 1. C¬ së lÝ luËn 2.C¬ së 2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. .3. §èi tîng, ph¹m vi nghiªn cøu. Trang 4 Trang 4 Trang 6 ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* B. PhÇn néi dung Ch¬ng I C¬ së lÝ luËn cña viÖc x©y dùng néi dung d¹y tËp lµm v¨n kiÓu bµi : t¶ c¶nh cho phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh líp Ch¬ng II Thùc tr¹ng d¹y vµ häc tËp lµm v¨n - kiÓu bµi : t¶ c¶nh cña häc sinh líp 5 Trang 8 Trang 8 Trang 10 Ch¬ng III I.M« t¶ mét sè bµi tËp, d¹y häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp tr×nh ®é häc sinh 1. Nh÷ng khã kh¨n cña gi¸o viªn trong viÖc häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 2. Quy tr×nh d¹y häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. 3. Mét sè biÖn ph¸p gi¶m khã cho c¸c bµi tËp trong SGK tiÕng viÖt líp 5. Trang 18 II.Bµi d¹y thùc nghiÖm III. KÕt qu¶ thùc nghiÖm Trang 27 Trang 28 C.PhÇn kÕt luËn Trang 28 Trang 18 Trang 19 Trang 19 Phần I PhÇn më ®Çu I-C¬ së khoa häc cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm: 1-C¬ së lÝ luËn: Gi¸o dôc TiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng cña hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n,cã nhiÖm vô x©y dùng vµ ph¸t triÓn t×nh c¶m ®¹o ®øc,trÝ tuÖ thÈm mÜ vµ thÓ chÊt trÝ tuÖ cho häc sinh,nh»m h×nh thµnh ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn nh©n c¸ch con ngêi x· héi chñ nghÜa. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu trªn nhµ trêng tiÓu häc ®· coi träng d¹y ®ñ 9 m«n trong ®ã m«n TiÕng ViÖt lµ mét trong 9 m«n ®îc coi träng vµ chiÕm mét thêi lîng t¬ng ®èi ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* nhiÒu.M«n TiÕng ViÖt bíc ®Çu d¹y cho häc sinh nhËn biÕt nh÷ng tri thøc c¬ b¶n trªn c¬ së ®ã rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng ng«n ng÷: nãi,®äc,viÕt…nh»m gióp häc sinh sö dông hiÖu qu¶ TiÕng ViÖt trong suy nghÜ vµ giao tiÕp.Ngoµi ra nã cßn gãp phÇn båi dìng cho c¸c em nh÷ng t×nh c¶m ch©n chÝnh lµnh m¹nh,®ång thêi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë c¸c em nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp. So víi c¸c ph©n m«n kh¸c th× ph©n m«n TËp lµm v¨n lµ mét ph©n m«n khã. C¸i khã kh«ng chØ b¾t nguån tõ sù míi mÎ vÒ hÖ thèng kiÕn thøc kÜ n¨ng lµm v¨n mµ cßn lµ ph©n m«n tæng hîp c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng sö dông ng«n ng÷. nhiÖm vô chñ yÕu cña ph©n m«n nµy lµ rÌn cho häc sinh kÜ n¨ng tiÕp nhËn vµ s¶n sinh ng«n b¶n díi d¹ng nãi vµ d¹ng viÕt ®Ó sö dông trong häc tËp vµ giao tiÕp, gãp phÇn cïng c¸c ph©n m«n kh¸c ph¸t triÓn ng«n ng÷, më réng vèn tõ, rÌn luyÖn t duy logic, t duy h×nh tîng cho häc sinh, båi dìng t©m hån, c¶m xóc thÈm mÜ, h×nh thµnh nh©n c¸ch cho häc sinh. 2-C¬ së thùc tiÔn: D¹y kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh líp 5 lµ ph¶i biÕt c¸ch gióp häc sinh c¸ch tr×nh bµy thÓ hiÖn t tëng, t×nh c¶m mong muèn cña m×nh ®èi víi ngêi kh¸c, ®Ó t¸c ®éng ®Õn hä, ®Ó thay ®æi nhËn thøc, t×nh c¶m vµ hµnh ®éng theo híng mµ ngêi viÕt mong muèn. Mçi häc sinh líp 5 l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nhËn thøc riªng, cã n¨ng lùc ng«n ng÷ riªng, cã tr×nh ®é tiÕng mÑ ®Î riªng nh: Cïng mét néi dung d¹y häc nhng häc sinh ë tr×nh ®é kh¸c nhau ®ßi hái c¸ch tæ chøc , híng dÉn kh¸c nhau. Cïng mét ®Ò bµi, häc sinh kh¸ giái cã thÓ thùc hiÖn dÔ dµng, häc sinh trung b×nh vµ yÕu sÏ chÊp nhËn kÕt qu¶ thô ®éng. Ngîc l¹i, nÕu gi¸o viªn kh«ng quan t©m ®Õn häc sinh kh¸ giái th× c¸c em kh«ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kh¶ n¨ng cña m×nh. VËy, lµm thÕ nµo ®Ó mäi häc sinh ë mäi tr×nh ®é kh¸c nhau trong cïng mét m«i trêng häc tËp ®Òu tù lµm ®îc c¸c bµi tËp, ®Òu ®îc ph¸t triÓn n¨ng lùc sö dông TiÕng ViÖt ®Æc biÖt lµ häc sinh trung b×nh yÕu. Qua thùc tÕ diÔn ra, t«i thÊy viÖc d¹y kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh líp 5 ®Æc biÖt lµ häc sinh trung b×nh, yÕu gÆp khã kh¨n. C¸i khã tõ sù míi mÎ trong hÖ thèng kiÕn thøc , kÜ n¨ng lµm v¨n ®îc triÓn khai trong SGK. Ngoµi ra khi d¹y gi¸o viªn rÊt lóng tóng cha quan t©m hÕt ®èi tîng häc sinh. Bëi vËy , nhiÒu häc sinh trung b×nh , yÕu chØ nghe c¸c b¹n häc sinh kh¸ giái tr×nh bµy vµ dùa vµo v¨n mÉu. Do vËy, ®Ó tÊt c¶ häc sinh ®Òu ®îc quan t©m vµ ph¸t triÓn nh nhau trong giê TËp lµm v¨n t¶ c¶nh th× kh«ng thÓ ¸p dông mét c¸ch d¹y chung. Víi mong muèn tÊt c¶ häc sinh ®Òu viÕt ®îc v¨n t¶ c¶nh, gióp häc sinh trung b×nh , yÕu viÕt v¨n tèt, ®¸p øng víi nguyªn t¾c cña Bé gi¸o dôc ®Ò ra “ Häc sinh lµ ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* nh©n vËt trung t©m trong giê häc tËp, vui ch¬i rÌn luyÖn..” ( ë trªn líp còng nh ngoµi giê lªn líp), ho¹t ®éng theo híng dÉn cña gi¸o viªn ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña tõng häc sinh, cña tËp thÓ häc sinh trong qu¸ tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc. T«i chän néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm : x©y dùng néi dung d¹y tËp lµm v¨n líp 5 phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh - kiÓu bµi t¶ c¶nh ”. T«i rÊt mong ®îc ®ãng gãp phÇn t×m hiÓu vµ mét sè biÖn ph¸p gi¶m ®é khã bµi tËp, chó ý ®èi tîng häc sinh trung b×nh, yÕu , ®Ó n©ng cao chÊt lîng häc v¨n t¶ c¶nh vµ kh¶ n¨ng viÕt v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh trung b×nh, yÕu. II.Môc ®Ých ,nhiÖm vô nghiªn cøu: 1-Môc ®Ých: -Cã ph¬ng ph¸p d¹y tËp lµm v¨n hiÖu qu¶ ,nhÑ nhµng. - D¹y häc tËp lµm v¨n phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh,gióp tÊt c¶ häc sinh ®Òu ®îc häc v¨n theo kh¶ n¨ng cña m×nh,n©ng cao chÊt lîng m«n tËp lµm v¨n nãi chung vµ kiÓu bµi miªu t¶ nãi riªng. - Gióp c¸c em yªu mÕn m«n tËp lµm v¨n vµ qua v¨n miªu t¶ lµm cho c¸c em cã t×nh c¶m yªu mÕn thiªn nhiªn,g¾n bã víi quª h¬ng ®Êt níc. 2-NhiÖm vô: -Ph©n tÝch mét sè vÊn ®Ò lÝ luËn lµm c¬ së cho viÖc d¹y häc tËp lµm v¨n phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. -T×m hiÓu thùc tiÔn cña viÖc d¹y tËp lµm v¨n kiÓu bµi t¶ c¶nh phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. -Trªn c¬ së ph©n tÝch c¬ së lÝ luËn,c¬ së thùc tiÔn cña viÖc d¹y TËp lµm v¨n -KiÓu bµi t¶ c¶nh - ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p d¹y TËp lµm v¨n -KiÓu bµi t¶ c¶nh-phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. III. §èi tîng, ph¹m vi nghiªn cøu. 1. §èi tîng: - S¸ch gi¸o khoa TiÕng ViÖt 5, S¸ch gi¸o viªn, néi dung d¹y häc kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh líp 5. - Thùc tr¹ng d¹y häc kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh ë líp 5A, 5B, 5C cã nhiÒu tr×nh ®é kh¸c nhau ë Trêng TiÓu häc Hồng Quang - huyÖn ¢n Thi -tØnh Hng Yªn. 2. Ph¹m vi nghiªn cøu: Qua s¸ng kiÕn nµy, t«i mong muèn ®îc gãp phÇn nhá vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng d¹y häc kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh líp 5 b»ng mét sè bµi tËp vµ hÖ thèng c©u hái nh»m gi¶m ®é khã gióp häc sinh trung b×nh , yÕu lµm ®îc c¸c bµi tËp trong SGK, t¹o cho häc sinh ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* thãi quen trau dåi vèn TiÕng ViÖt, häc tèt bé m«n TiÕng ViÖt, h×nh thµnh ph¸t triÓn kiÕu thÈm mÜ, ãc s¸ng t¹o, gi÷ g×n, ph¸t huy c¸i hay c¸i ®Ñp cña TiÕng ViÖt. VI. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu. 1.Ph¬ng ph¸p ®äc vµ ph©n tÝch c¸c tµi liÖu d¹y häc. §äc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu: S¸ch gi¸o khoa, S¸ch gi¸o viªn, s¸ch b¸o kh¸c liªn quan tíi ®Ò tµi ®Ó hiÓu râ c¬ së lÝ luËn vµ vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu ®Ó x©y dùng c¸c bµi tËp nh»m tæ chøc giê d¹y v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp tr×nh ®é häc sinh trung b×nh, yÕu. 2.Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra. ViÖc ®iÒu tra thùc tÕ d¹y vµ häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 cña gi¸o viªn vµ häc sinh, kh¶o s¸t ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ®Ó thÊy râ nh÷ng khã kh¨n mµ häc sinh trung b×nh, yÕu thêng m¾c ph¶i ®Ó x©y dùng gi¸o ¸n , bµi tËp phï hîp kh¶ n¨ng cña häc sinh. 3.Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm. T«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm ë líp cã nhiÒu ®èi tîng häc sinh ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vËn dông cña s¸ng kiÕn vµ thùc tÕ d¹y häc v¨n t¶ c¶nh líp 5. V.KÕ ho¹ch nghiªn cøu: 1.Kh¶o s¸t néi dung d¹y häc TËp lµm v¨n kiÓu bµi t¶ ngêi ë líp 5 chØ ra bµi tËp khã ®èi víi häc sinh. 2.T×m hiÓu tr×nh ®é häc sinh ®a ra biÖn ph¸p cô thÓ víi tõng ®èi tîng. 3.VËn dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó d¹y thùc nghiÖm  ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* Phần II PhÇn néi dung Ch¬ng I C¬ së lÝ luËn cña viÖc x©y dùng néi dung d¹y tËp lµm v¨n - kiÓu bµi : t¶ c¶nh cho phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh líp 5 1. §Æc ®iÓm t©m lÝ cña häc sinh líp 5. C¸c em lµ líp cuèi cïng cña bËc TiÓu häc nªn kh«ng cßn bì ngì n÷a ®· coi ho¹t ®éng häc tËp lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o. C¸c em ®· cã ý thøc vÒ ngêi lín nªn dÔ xóc ®éng, hay tù ¸i cÇn ®îc t«n träng. T duy cña c¸c em ®· ph¸t triÓn h¬n c¸c líp díi. N¨ng lùc häc tËp cña c¸c em ®· h×nh thµnh vµ dÇn chuyÓn sang t duy trõu tîng, c¸c em cã thÓ kh¸i qu¸t hãa nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó thùc hµnh viÕt v¨n. VÝ dô: Trªn c¬ së c¸c em ®· hiÓu ®îc c¸ch më bµi trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, c¸c em sÏ lµm ®îc bµi tËp theo yªu cÇu sau: ViÕt mét ®o¹n më bµi theo kiÓu gi¸n tiÕp cho bµi v¨n t¶ c¶nh thiªn nhiªn ë ®Þa ph¬ng em. - Víi häc sinh kh¸ giái, c¸c em cã nhiÒu s¸ng t¹o trong t duy. C¸c em chñ ®éng, tù gi¸c, tÝch cùc häc ®Ó kh¸m ph¸ kiÕn thøc míi. Kh¶ n¨ng suy luËn , lËp luËn tèt, c¸c em cã qu¸ tr×nh quan s¸t ph¸t hiÖn nhanh, tinh tÕ h¬n. C¸c em cã trÝ tëng tîng, sù t×m tßi, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò s¸ng t¹o ®éc ®¸o h¬n. C¸c em rÊt say mª häc, tù tin trong qu¸ tr×nh häc tËp, tá ra nhanh trÝ tù gi¸c vµ ghi nhí tèt. - Víi häc sinh trung b×nh, yÕu, n¨ng lùc, t duy ph¸t triÓn ë møc ®é thÊp h¬n . Kh¶ n¨ng s¸ng t¹o rÊt Ýt. C¸c em vÉn ch¨m chó chñ ®éng häc nhng cã khi ghi nhí rÊt Ýt vµ chó ý chÐp v¨n hoÆc tham kh¶o bµi cña b¹n thêng lµ c¸c im lÆng, nhót nh¸t, thiÕu tù tin vµ rÊt ng¹i khi tr×nh bµy vµ viÕt v¨n. VËy, tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm häc sinh kh¸ giái, trung b×nh, yÕu khi x©y dùng bµi tËp hoÆc gi¸o ¸n, gi¸o viªn cÇn chó ý kh¶ n¨ng nhËn thøc, t duy vµ ngìng ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña c¸c em. Quan träng lµ lµm cho c¸c em ®éng n·o, suy nghÜ , s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh lµm bµi. CÇn t«n träng vèn kinh nghiÖm, tri thøc s½n cã cña häc sinh, tõ ®ã gióp c¸c em h×nh thµnh nh÷ng tri thøc míi. Cã nh vËy, c¸c em míi ham muèn, høng thó häc v¨n t¶ c¶nh ë häc sinh trung b×nh, yÕu. Ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o ë häc sinh kh¸ giái. 2. C¬ së gi¸o dôc. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* Lµ häc sinh ngêi ViÖt tríc khi tíi trêng c¸c em ph¶i biÕt nãi TiÕng ViÖt , hiÓu TiÕng ViÖt ë møc ®é s¬ ®¼ng. §Ó c¸c em ®Òu ®îc quan t©m, ®îc lµm viÖc vµ ph¸t triÓn nh thÕ cÇn cã nh÷ng bµi tËp n©ng cao cho häc sinh kh¸ giái vµ cã nh÷ng gîi ý, dÉn d¾t, gi¶m ®é khã cña bµi tËp cho häc sinh trung b×nh, yÕu. - C¸ch ®¸nh gi¸ bµi v¨n cña c¸c em còng ph¶i ë møc ®é kh¸c nhau nh: Cïng mét ®Ò bµi th× yªu cÇu häc sinh kh¸ giái ph¶i lµm ë møc ®é cao h¬n ( hay, phong phó, hÊp dÉn, sinh ®éng h¬n). Nh vËy, nÕu quan t©m ®Õn tr×nh ®é tiÕng mÑ ®Î cña häc sinh th× gióp c¸c em ph¸t huy nh÷ng n¨ng lùc tÝch cùc, h¹n chÕ xãa bá nh÷ng tiªu cùc trong sö dông TiÕng ViÖt. §©y lµ nhiÖm vô yªu cÇu cÇn ®îc quan t©m. - D¹y v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh lµ ®Ó ph¸t triÓn t duy cho häc sinh, khi d¹y, gi¸o viªn x©y dùng hÖ thèng bµi tËp vµ c©u hái gîi ý cho häc sinh tõ ý ®Õn lêi. Thµnh c©u thµnh ®o¹n v¨n, bµi v¨n trªn c¬ së vèn s«ng, vèn kinh nghiÖm, tri thøc s½n cã cña häc sinh hay d¹y häc phï hîp tr×nh ®é häc sinh, ®Ó c¸c em míi cã tri thøc , kÜ n¨ng, kÜ x¶o míi. Cã nh vËy, c¸c em míi ham häc vµ lµm bµi theo môc tiªu cña bµi häc. §Æc biÖt lµ häc sinh trung b×nh, yÕu, thêng h¹n chÕ kÜ n¨ng liªn kÕt c©u thµnh ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n thµnh bµi, øng dông c¸c kiÕn thøc v¨n häc vµo viÕt v¨n. Bëi vËy, gi¸o viªn cÇn n¾m v÷ng ng÷ ph¸p v¨n b¶n ®Ó vËn dông phï hîp ®èi tîng häc sinh. Ch¬ng II Thùc tr¹ng d¹y vµ häc tËp lµm v¨n - kiÓu bµi : t¶ c¶nh cña häc sinh líp 5 1. Néi dung ch¬ng tr×nh SGK TiÕng ViÖt líp 5 vÒ c¸c tiÕt d¹y, kiÓu bµi v¨n t¶ c¶nh. TuÇn 1 TiÕt 1 Néi dung - CÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh. 2 3 2 1 1 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 14 21 31 2 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 34 ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang Trang 11 S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* 4 1 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 43 2 - T¶ c¶nh. ( KiÓm tra viÕt) 44 5 6 2 2 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 53 62 7 1 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 70 8 2 1 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. 74 81 11 31 2 1 1 - LuyÖn tËp t¶ c¶nh. ( Dùng ®o¹n më bµi, kÕt bµi) - Tr¶ bµi v¨n t¶ c¶nh. - ¤n tËp vÒ t¶ c¶nh. 83 109 131 32 2 2 - ¤n tËp vÒ t¶ c¶nh. - T¶ c¶nh. ( KiÓm tra viÕt) 134 144 34 1 - Tr¶ bµi v¨n t¶ c¶nh. 158 2. KÜ n¨ng d¹y kiÓu bµi t¶ c¶nh khèi líp 5. KÜ n¨ng ®Þnh híng v¨n b¶n. VÝ dô: KiÓm tra viÕt. §Ò bµi gîi ý: SGK TiÕng ViÖt 5, tËp 1 trang 44. 1. T¶ c¶nh buæi s¸ng ( hoÆc tra, chiÒu) trong mét vên c©y ( hay trong c«ng viªn, trªn ®êng phè, trªn c¸nh ®ång, n¬ng rÉy). 2. T¶ mét c¬n ma 3. T¶ ng«i nhµ cña em. ( hoÆc c¨n hé, phßng ë cña gia ®×nh em) KÜ n¨ng t×m ý, lËp dµn ý. VÝ dô1: LËp dµn ý bµi v¨n t¶ c¶nh, mét buæi s¸ng ( hoÆc tra, chiÒu) trong mét vên c©y ( hay trong c«ng viªn, trªn ®êng phè, trªn c¸nh ®ång, n¬ng rÉy). SGK TiÕng ViÖt 5, tËp 1 trang 14. VÝ dô2: Tõ nh÷ng ®iÒu em quan s¸t ®îc, h·y lËp vµ tr×nh bµy dµn ý bµi v¨n miªu t¶ mét c¬n ma. SGK TiÕng ViÖt 5, tËp 1 trang 32. KÜ n¨ng diÔn ®¹t thµnh v¨n b¶n. VÝ dô1: Chän mét phÇn trong dµn ý bµi v¨n t¶ c¬n ma em võa tr×nh bµy trong tiÕt tríc, viÕt thµnh ®o¹n v¨n. SGK TiÕng ViÖt 5, tËp 1 trang 34. VÝ dô 2: T¶ mét c¬n ma. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* KÜ n¨ng kiÓm tra, söa ch÷a v¨n b¶n. Cô thÓ hãa trong tiÕt tr¶ bµi. NhËn xÐt. + ¦u ®iÓm: Qua kh¶o s¸t SGK, chóng t«i thÊy SGK xÕp ch¬ng tr×nh theo møc ®é tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, khi b¾t ®Çu häc vÒ v¨n t¶ c¶nh. Häc sinh lµm quen, hiÓu cÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh råi viÕt tõng ®o¹n, thµnh bµi hoµn chØnh. §©y lµ c¬ së häc sinh tr¸nh viÕt lan man, biÕt viÕt c¸i g× tríc, c¸i g× sau, sö dông c¸c gi¸c quan nµo ®Ó quan s¸t, tr×nh bµy theo cÊu tróc mét bµi. - Néi dung gÇn gòi, ®èi tîng lµ nh÷ng c¶nh vËt gÇn gòi c¸c em thêng xuyªn tiÕp xóc ( t¶ c¶nh trong vên c©y, c¶nh mét c¬n ma, c¶nh s«ng níc). - Khi häc kiÓu bµi t¶ c¶nh: C¸c em ®îc häc tiÕt lÝ thuyÕt rÊt riªng cô thÓ: CÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh, cã bµi mÉu, häc sinh viÕt dÔ dµng. - Ch¬ng tr×nh SGK míi ®¸p øng ®îc môc tiªu gi¸o dôc: “ Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, s¸ng t¹o phï hîp ®Æc ®iÓm tõng líp häc, m«n häc. S¸ch ®a ra nhiÒu ®Ò bµi cho häc sinh lùa chän, ®Ó t¹o høng thó cho c¸c em”. - §iÒu quan träng lµ häc sinh ®îc häc c¸ch viÕt ®o¹n v¨n lµ c¬ së cu¶ viÖc viÕt bµi v¨n hoµn chØnh, lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc viÕt bµi. Mét sè ®iÓm cßn bÊt cËp: - Mçi tuÇn häc 2 tiÕt theo c¸c chñ ®iÓm nhng sù ph©n bè thêi gian cña m¹ch kiÕn thøc cha hîp lÝ. VÝ dô: Ngay tuÇn 1, häc sinh ®îc häc v¨n t¶ c¶nh th× tiÕt 2 tuÇn 2 l¹i häc b¸o c¸o thèng kª råi tuÇn 3, 4 míi tiÕp tôc lµm dµn ý cho bµi v¨n t¶ c¶nh. Theo t«i, t¶ c¶nh lµ lo¹i v¨n miªu t¶ t¬ng ®è khã v× c¶nh vËt nh vËy nhng c¸c em ph¶i cã c¸ch c¶m nhËn, quan s¸t thËt tinh tÕ míi cã thÓ lét t¶ hÕt ®îc vÎ ®Ñp cña c¶nh, míi gÆp khã kh¨n, khi luyÖn tËp viÕt ®oan v¨n t¶ c¶nh. Trong phÇn lËp dµn ý, SGK cha hÒ ®a ra c¸ch lËp dµn ý mµ chØ ®a vµo cÊu t¹o bµi v¨n mÉu råi yªu cÇu lËp dµn ý cho bµi v¨n kh¸c. C¸c phÇn luyÖn dùng ®o¹n më bµi, kÕt bµi theo c¸c c¸ch: Më bµi trùc tiÕp, gi¸n tiÕp - KÕt bµi më réng, kh«ng më réng cha nªu râ mµ chØ ®a ra mÉu sau ®ã dùa vµo mÉu ®Ó viÕt. VÝ dô: TuÇn 8 - TiÕt 2. Bµi tËp 1: Hai ®o¹n më bµi cho bµi v¨n t¶ con ®êng quen thuéc tõ nhµ em tíi trêng. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* a) Tõ nhµ t«i ®Õn trêng cã thÓ ®i theo nhiÒu ng¶ ®êng, nhng con ®êng mµ t«i thÝch h¬n c¶ lµ ®êng NguyÔn Trêng Té. b) Tuæi th¬ cña t«i cã biÕt bao kØ niÖm, g¾n víi nh÷ng c¶nh vËt cña quª h¬ng . §©y lµ dßng s«ng nhá ®Çy ¾p tiÕng cêi cña bän trÎ chóng t«i mçi buæi chiÒu hÌ . Kia lµ triÒn ®ª rén r· tiÕng h¸t cña thanh niªn nam n÷, nh÷ng ®ªm tr¨ng s¸ng. Nhng gÇn gòi, th©n thiÕt nhÊt víi t«i vÉn lµ con ®êng tõ nhµ ®Õn trêng, con ®êng ®Ñp ®Ï suèt nh÷ng n¨m th¸ng häc trß cña t«i. - §o¹n nµo më bµi theo kiÓu trùc tiÕp, ®o¹n nµo më bµi theo kiÓu gi¸n tiÕp? Nªu c¸ch viÕt mçi kiÓu më bµi ®ã? Bµi tËp 2: Hai kiÓu kÕt bµi cña bµi v¨n t¶ con ®êng. a) Con ®êng tõ nhµ em ®Õn trêng cã lÏ kh«ng kh¸c nhiÒu l¾m nh÷ng con ®êng trong thµnh phè, nhng nã thËt th©n thiÕt ®èi víi em. b) Em rÊt yªu quý con ®êng tõ nhµ ®Õn trêng . S¸ng nµo ®i häc, em còng thÊy con ®êng rÊt s¹ch sÏ. Em biÕt ®©y lµ nhê c«ng quÐt dän ngµy ®ªm cña c¸c c«, c¸c b¸c c«ng nh©n vÖ sinh. Em vµ c¸c b¹n nhá b¶o nhau kh«ng x¶ r¸c bõa b·i ®Ó con ®êng lu«n s¹ch ®Ñp. Em h·y cho biÕt ®o¹n kÕt bµi theo kiÓu kh«ng më réng ( a ) gièng vµ kh¸c ®o¹n kÕt bµi theo kiÓu më réng ( b ) ë ®iÓm nµo? Bµi tËp 3: ViÕt mét ®o¹n më bµi kiÓu gi¸n tiÕp vµ mét ®o¹n kÕt bµi kiÓu më réng cho bµi v¨n t¶ c¶nh thiªn nhiªn ë ®Þa ph¬ng em. Nh vËy, víi néi dung vµ cÊu tróc trªn, c¸c em häc sinh kh¸ giái dÔ dµng ®¹t ®îc môc ®Ých, yªu cÇu cña tiÕt d¹y. Nhng víi häc sinh trung b×nh, yÕu viÖc thay ®æi ch¬ng tr×nh lµ ®iÒu khã. V× vËy, ®Ó c¸c em trung b×nh, yÕu ®îc ph¸t huy n¨ng lùc ng«n ng÷, n¨ng lùc t duy s¸ng t¹o ®Ó ®¹t tíi ®Ých mµ bµi häc nªu ra chóng ta ph¶i lµm g×? §ã chÝnh lµ néi dung chóng t«i ®Ò cËp tíi ë ch¬ng tiÕp theo. Mét sè bµi tËp khã trong néi dung d¹y v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh líp 5. - Mét sè bµi tËp khã do ng÷ liÖu dµi. VÝ dô 1: Bµi cÊu t¹o cña bµi v¨n t¶ c¶nh. Khi lµm bµi tËp phÇn nhËn xÐt ®Ó rót ra ®îc cÊu t¹o cña bµi v¨n t¶ c¶nh häc sinh ph¶i ®äc, ph©n ®o¹n, x¸c ®Þnh néi dung cña tõng ®o¹n cña bµi v¨n: “ Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng- dµi 271 ch÷, bµi “ Quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa- dµi 276 ch÷. Nh vËy, c¸c em mÊt nhiÒu thêi gian ®äc v¨n b¶n v× Ýt nhÊt ®äc 3 lÇn c¸c em míi thùc hiÖn ®îc yªu cÇu cña s¸ch. VÝ dô 2: TiÕt luyÖn tËp t¶ c¶nh tuÇn 2 trang 21 ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* §Ó ®äc ®îc c¸ch quan s¸t, sö dông c¸c h×nh ¶nh khi miªu t¶ c¶nh mét buæi trong ngµy häc sinh ph¶i ®äc 2 bµi v¨n t¶ c¶nh kh¸ dµi “Rõng tra” gåm 105 ch÷ vµ bµi “ ChiÒu tèi” gåm 167 ch÷ VÝ dô 3: TiÕt luyÖn tËp t¶ c¶nh tuÇn 7 trang 70 häc sinh ph¶i ®äc bµi “ VÞnh H¹ Long- dµi 329 ch÷. - Mét sè bµi tËp khã do néi dung bµi tËp cßn míi víi häc sinh. VÝ dô 1: NhËn xÐt cÊu t¹o bµi v¨n “ N¾ng tra” (TiÕng ViÖt 5 tËp 1 trang 12 ) VÝ dô 2: §äc bµi v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: Ma rµo a) Nh÷ng dÊu hiÖu nµo b¸o c¬n ma s¾p ®Õn? b) T×m nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ tiÕng ma vµ h¹t ma tõ lóc b¾t ®Çu ®Õn lóc kÕt thóc c¬n ma? c) T×m nh÷ng tõ ng÷ t¶ c©y cèi, con vËt, bÇu trêi trong vµ sau trËn ma? d) T¸c gi¶ ®· quan s¸t c¬n ma b»ng nh÷ng gi¸c quan nµo? ( S¸ch TiÕng ViÖt 5 tËp 1 trang 31) VÝ dô 3: LËp dµn ý bµi v¨n t¶ c¶nh mét buæi s¸ng ( hoÆc tra, chiÒu) trong vên c©y hay trong c«ng viªn, trªn ®êng phè trªn c¸nh ®ång, n¬ng rÉy. ( S¸ch TiÕng ViÖt 5 tËp 1 trang 14) 3. Ph¬ng ph¸p d¹y v¨n t¶ c¶nh líp 5. - - Thùc tÕ gi¸o viªn d¹y líp 5 ¸p dông nh÷ng ph¬ng ph¸p qua s¸ch gi¸o viªn nh: a) Gióp häc sinh n¾m v÷ng yªu cÇu bµi tËp. Cho häc sinh ®äc thÇm råi tr×nh bµy l¹i yªu cÇu cña bµi tËp. Gi¸o viªn gi¶i thÝch râ yªu cÇu cña bµi tËp. Tæ chøc cho häc sinh thùc hÖn lµm mÉu mét phÇn cña bµi tËp ®Ó c¶ líp n¾m ®îc yªu cÇu cña bµi tËp ®ã . b) Tæ chøc cho häc sinh thùc hiÖn bµi tËp. Tæ chøc cho häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n hoÆc theo cÆp, theo nhãm ®Ó thùc hiÖn lµm bµi tËp. Tæ chøc cho häc sinh b¸o c¸o kÕt qu¶ b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Trao ®æi víi häc sinh, söa lçi cho häc sinh hoÆc tæ chøc ®Ó häc sinh gãp ý cho nhau, ®¸nh gi¸ nhau trong qu¸ tr×nh lµm bµi. S¬ kÕt, tæng kÕt ý kiÕn cña häc sinh, ghi b¶ng cÇn thiÕt. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* 4. Thùc tr¹ng d¹y vµ häc v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh líp 5 ë Trêng TiÓu häc Hång Quang. 4.1. Thùc tr¹ng d¹y v¨n t¶ c¶nh cho häc sinh líp 5. §©y lµ kiÓu bµi khã, tæng hîp kiÕn thøc cña tõng m«n. Gi¸o viªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. trong viÖc triÓn khia h×nh thøc d¹y trªn líp ®Ó tÊt c¶ häc sinh ®Òu ®îc thùc hiÖn yªu cÇu cña bµi tËp. Khi d¹y thÝ ®iÓm hÇu hÕt c¸c gi¸o viªn ®Òu ¸p dông ph¬ng ph¸p d¹y nh SGV hay tµi liÖu båi dìng ®a ra. Giao viªn vÉn sö dông ph¬ng ph¸p cña ch¬ng tr×nh cò nªn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc híng dÉn häc sinh t×m hiÓu cÊu t¹o cña bµi v¨n, cÊu tróc ®o¹n v¨n, sù liÒn m¹ch trong c¸c ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n thµnh bµi, ng«n ng÷ sö dông ®Æc trng cho kiÓu bµi t¶ c¶nh. Do hiÓu t©m lÝ, ®Æc ®iÓm cña häc sinh trung b×nh vµ yÕu cßn h¹n chÕ nªn gi¸o viªn thÊy khã kh¨n, lóng tóng khi híng dÉn c¸ch häc cho häc sinh. Thùc tÕ gi¸o viªn nµo còng thÊy ®ã lµ kiÓu bµi khã vµ nhiÒu. Cã nhiÒu míi lÇn ®Çu tiªn c¸c em lµm quen. VÝ dô: Dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t cña m×nh, em h·y lËp dµn ý bµi v¨n miªu t¶ mét ¶nh s«ng níc ( 1 vïng biÓn, 1 dßng s«ng, 1 con suèi hay 1 hå níc). VËy, thùc tÕ lµ nhiÒu bµi tËp vµ bµi tËp khã nªn gi¸o viªn d¹y tiÕt TËp lµm v¨n t¶ c¶nh kh«ng ®ñ giê. Víi hiÖn tîng nµy th× häc sinh giái sÏ hoµn chØnh ®îc bµi tËp nhng víi häc sinh trung b×nh, th× c¸c em kh«ng ®îc híng dÉn cô thÓ, kh«ng thÓ tù lµm ®îc bµi tËp. Trong tiÕt tr¶ bµi hoÆc kiÓm tra ®¸nh gi¸ bµi lµm cña häc sinh, gi¸o viªn thêng ph¸t hiÖn chÝnh x¸c lçi cña häc sinh, thêng phª ra lÒ kh«ng cô thÓ râ rµng ®Ó c¸c em nhËn râ lçi sai vµ söa sai. Do ®ã häc sinh trung b×nh, yÕu khã cã thÓ ch÷a ®îc lçi cña m×nh, ®Ó lÇn sau kh«ng bÞ m¾c l¹i n÷a. 4.2. Thùc tr¹ng häc v¨n t¶ c¶nh cña häc sinh líp 5. - Nh×n chung ch¬ng tr×nh TËp lµm v¨n hiÖn hµnh, häc sinh kh¸ giái ®Òu dÔ dµng thùc hiÖn yªu cÇu cña gi¸o viªn, víi vèn kiÕn thøc, vèn ng«n ng÷ phï hîp l¹i ®îc luyÖn rÊt nhiÒu tõ c¸ch viÕt v¨n ®Õn bµi v¨n. Tuy nhiªn, víi häc sinh trung b×nh, yÕu sÏ gÆp khã kh¨n. - HÇu hÕt c¸c em cho r»ng ®©y lµ kiÓu bµi khã nhÊt, ph¶i quan s¸t suy nghÜ l©u míi cã thÓ lËp ®îc dµn ý, t×m ®îc c©u v¨n thÝch hîp, thËm chÝ ®äc xong yªu cÇu, c¸c em cßn kh«ng biÕt c¸ch lµm, nhiÒu c©u hái khã c¸c em kh«ng tr¶ lêi ®îc. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* - C¸c bµi tËp khã, c¸c em chØ ngåi nghe c¸c b¹n kh¸ giái tr×nh bµy. - Víi c¸ch híng dÉn nh SGV th× hÇu hÕt c¸c em häc sinh trung b×nh, yÕu kh«ng lµm ®îc bµi tËp. - Do thùc tr¹ng d¹y vµ häc v¨n t¶ c¶nh ë líp 5 qua kh¶o s¸t t«i thÊy häc sinh trung b×nh, yÕu thêng m¾c nh÷ng lçi sau trong khi thùc hµnh viÕt ®o¹n v¨n hay bµi v¨n . - Häc sinh khi viÕt v¨n thêng liÖt kª c¸c bé phËn, ®Æc ®iÓm cña c¶nh vËt. VÝ dô: Mét häc sinh viÕt ®îc ®o¹n v¨n t¶ c¶nh ng«i trêng. “ Trêng em cã ba d·y líp häc, d·y ë nhiÒu líp nhÊt lµ cã 6 líp vµ d·y cßn l¹i chØ cã 3 líp, têng ®îc quÐt v«i vµng, c¸c c¸nh cöa ®îc s¬n xanh, giê ra ch¬i chóng em thêng ch¬i díi s©n. S©n trêng rÊt réng r·i. Nh vËy, chóng ta chØ míi thÊy em biÕt liÖt kª c¸c bé phËn cña c¶nh trêng, d·y líp häc, trêng, c¸nh cöa, s©n trêng, mµ cha nªu bËt ®îc vÎ ®Ñp cña ng«i trêng, cha biÕt dïng tõ ng÷ miªu t¶ ®Ó thÊy ®îc t¶ c¶nh cña em víi m«i trêng. - Häc sinh viÕt v¨n cßn dùa trªn v¨n mÉu. HÇu hÕt häc sinh trung b×nh, yÕu qu¸ phô thuéc vµo ®¸p ¸n mµ gi¸o viªn ® a ra, hay chi tiÕt, h×nh ¶nh, ®o¹n v¨n cña c¸c b¹n kh¸, giái cßn nh÷ng ®o¹n më bµi, kÕt bµi cña nhiÒu em gièng nhau. C¸c em kh«ng cã s¸ng t¹o hoÆc dùa vµo c¶m xóc, hiÓu biÕt, sù tëng tîng cña m×nh ®Ó viÕt v¨n. Do vËy, nhiÖm vô cña gi¸o viªn lµ cÇn ph¶i gióp gi¸o viªn cña b¹n hay cña s¸ch tham kh¶o. - Häc sinh viÕt v¨n s¸o rçng, nghÌo ý. Lçi nµy rÊt phæ biÕn víi häc sinh trung b×nh, yÕu khi viÕt c¸c em chØ nªu ®Æc ®iÓm liÖt kª mµ kh«ng biÕt dïng tõ ng÷ giµu h×nh ¶nh, giµu c¶m xóc, tõ ng÷ gîi t¶ ®Ó lµm cho bµi viÕt sinh ®éng giµu c¶m xóc. - Häc sinh kÐm vÒ s¾p xÕp ý trong mét ®o¹n v¨n liªn kÕt ®o¹n thµnh bµi. XuÊt ph¸t tõ c¬ së lÝ luËn vµ thùc tr¹ng d¹y vµ häc v¨n t¶ c¶nh ë líp 5 cho häc sinh trung b×nh, yÕu ®îc tèt h¬n. Cô thÓ ®îc tr×nh bµy trong ch¬ng III tiÕp theo  ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* Ch¬ng III I.M« t¶ mét sè bµi tËp, d¹y häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp tr×nh ®é häc sinh 1. Nh÷ng khã kh¨n cña gi¸o viªn trong viÖc häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 Trong qu¸ tr×nh lªn líp SGK lµ tµi liÖu b¾t buéc cßn s¸ch gi¸o viªn lµ tµi liÖu tham kh¶o hç trî gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Song thùc tÕ, phÇn lín c¸c bµi so¹n, híng dÉn trong s¸ch gi¸o viªn cha thÓ ®¸p øng yªu cÇu d¹y thùc tÕ cña ®èi tîng häc sinh ë tõng líp, tõng vïng miÒn. C¸ch híng dÉn nh vËy chØ phï hîp víi häc sinh kh¸ giái khi c¸c em tÝch cùc, tù gi¸c lµm viÖc. Cßn c¸c em häc sinh trung b×nh, yÕu r¬i vµo t×nh tr¹ng thô ®éng, chÊp nhËn ®¸p ¸n. D¹y v¨n t¶ c¶nh kiÓu bµi khã, ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i cã nhiÒu s¸ng t¹o khi d¹y. V× ph¶i d¹y cho häc sinh c¸ch tiÕp nhËn t¹o lËp vµ s¶n sinh ng«n b¶n, kÓ c¶ d¹ng nãi vµ d¹ng viÕt. §Ó häc sinh líp 5 ®Æc biÖt lµ häc sinh trung b×nh, yÕu nghe, nãi, viÕt thµnh th¹o trong häc tËp vµ giao tiÕp kh«ng ®¬n gi¶n. PhÇn lín gi¸o viªn ®Òu gÆp khã kh¨n, khi d¹y mµ bµi tËp th× nhiÒu bµi khã chiÕm tØ lÖ cao mµ häc sinh chËm. 2. Quy tr×nh d¹y häc v¨n t¶ c¶nh líp 5 phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh. Qua thùc tiÔn d¹y häc, chóng t«i ®a ra quy tr×nh d¹y phï hîp víi tõng lo¹i bµi nh sau: * Quy tr×nh d¹y bµi h×nh thµnh kiÕn thøc. NhËn diÖn ®Æc ®iÓm lo¹i v¨n : + Gi¸o viªn híng dÉn gîi ý. + Häc sinh kh¶o s¸t v¨n b¶n, th¶o luËn, tr¶ lêi c©u hái ®Ó nhËn ra ®Æc ®iÓm lo¹i v¨n. - Thùc hµnh vËn dông: Häc sinh thùc hiÖn c¸c thao t¸c thùc hµnh vËn dông m« h×nh mÉu ®Ó lµm c¸c bµi tËp. - §¸nh gi¸ bµi: + Häc sinh tù söa lçi trao ®æi víi nhau vÒ c¸ch lµm c¸c s¶n phÈm hay. + Gi¸o viªn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, bµi lµm cña häc sinh. * Quy tr×nh d¹y bµi luyÖn tËp thùc hµnh - NhËn biÕt yªu cÇu luyÖn tËp + Gi¸o viªn híng dÉn, gîi ý ®Ó häc sinh hiÓu ®îc yªu cÇu luyÖn tËp. + Häc sinh ph©n tÝch ®Ò bµi, lËp dµn ý ghi chÐp nh÷ng ®iÒu quan s¸t. - Nãi viÕt thµnh v¨n b¶n. + Gi¸o viªn gióp ®ì nh÷ng häc sinh gÆp khã kh¨n trong viÖc liªn kÕt c¸c ý thµnh ®o¹n, thµnh bµi. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* + Häc sinh tËp nãi, viÕt nh¸p thµnh ®o¹n, bµi sau ®ã dùa vµo dµn ý ®Ó tr×nh bµy kÕt qu¶ lµm viÖc cña m×nh. - KiÓm tra söa ch÷a v¨n b¶n. + Gi¸o viªn nhËn xÐt kÕt qu¶ bµi lµm cña häc sinh. + Häc sinh nhËn xÐt, kiÓm tra l¹i, söa ch÷a bµi lµm cña m×nh. 3. Mét sè biÖn ph¸p gi¶m khã cho c¸c bµi tËp trong SGK tiÕng viÖt líp 5. 3.1. Chia nhá lÖnh bµi tËp cho phï hîp víi häc sinh trung b×nh, yÕu. Víi nh÷ng bµi lÖnh dµi, khã t«i tiÕn hµnh chia nhá lÖnh ®Ó häc sinh thùc hiÖn tõng bu¬c, cuèi cïng thùc hiÖn ®îc môc ®Ých, yªu cÇu ®Ò ra. VD: Bµi tËp 2, SGK tiÕng viÖt 5, tËp 1, trang 12. SGK ®a ra yªu cÇu, thø tù trong bµi v¨n trªn cã g× kh¸c víi bµi “Quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa” mµ em míi häc ? Tõ hai bµi v¨n ®ã h·y rót ra nhËn xÐt cÊu t¹o cña bµi v¨n t¶ c¶nh? §Ó gióp häc sinh trung b×nh, yÕu lµm ®îc bµi tËp chóng t«i chia thµnh c¸c yªu cÇu: 1. §äc bµi v¨n “Quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa.” 2. T¸c gi¶ t¶ c¶nh lµng m¹c ngµy mïa trheo tr×nh tù nµo ? 3. T¸c gi¶ t¶ c¶nh Hoµng h«n trªn S«ng H¬ng theo tr×nh tù nµo? 4. Thø tù miªu t¶ trong bµi v¨n trªn cã g× kh¸c nhau ? 5. Tõ hai bµi v¨n ®ã h·y rót ra nhËn xÐt cÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh? 3.2 DiÔn ®¹t l¹i h×nh thøc bµi tËp cho phï hîp víi tr×nh ®é cña häc sinh. VÝ dô 1: Bµi tËp luyÖn tËp trang 12 tiÕng viÖt 5. NhËn xÐt cÊu t¹o cña bµi “N¾ng tra”. Sau ®©y lµ bµi tËp gi¶m ®é khã cña chóng t«i 1.Em h·y ®äc bµi v¨n n¾ng tra vµ viÕt tiÕp vµo chç… trong b¶ng ®Ó hoµn chØnh cÊu t¹o bµi v¨n Më bµi C©u….. Giíi thiÖu…………………n¾ng tra Th©n bµi §o¹n….. T¶………………………trong n¾ng tra §o¹n….. T¶.........................trong n¾ng tra d÷ déi. §o¹n….. §o¹n….. T¶...........vµ .....................trong n¾ng tra. T¶.......vµ...................trong n¾ng tra. T¶ h×nh ¶nh.........................trong n¾ng tra. §o¹n…... KÕt bµi C©u….. Nªu c¶m nghÜ vÒ....................................... ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* 2. T¸c gi¶ t¶ c¶nh n¾ng tra theo tr×nh tù......................................... VÝ dô 2: Bµi tËp 1 trang 70 tiÕng viÖt tËp 1. * §äc bµi v¨n VÞnh H¹ Long vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: - X¸c ®Þnh phÇn më bµi, th©n bµi, kÕt bµi cña bµi v¨n trªn. a. PhÇn th©n bµi gåm cã mÊy ®o¹n ? Mçi ®o¹n miªu t¶ nh÷ng g× ? b. Nh÷ng c©u v¨n in ®Ëm cã vai trß g× trong mçi ®o¹n vµ c¶ bµi ? Sau ®©y lµ bµi tËp gi¶m ®é khã cña chóng t«i Em h·y ®äc bµi v¨n “VÞnh H¹ Long” vµ viÕt tiÕp vµo chç… trong b¶ng. Më bµi Tõ VÞnh H¹ Long ®Õn… Th©n bµi Tõ………………………... Giíi thiÖu………………… T¶ §o¹n 1 §Õn………………………. Tõ………………………... T¶………………………………... §o¹n 2 §Õn………………………. Tõ………………………... T¶………………………………… §o¹n 3 §Õn………………………. Tõ………………………... T¶……………………………... KÕt bµi §Õn………………………. Tõ………….. ®Õn……….. Nªu ……………………… 3.3 Bæ sung thªm c¸c c©u hái gîi ý cho phï hîp tr×nh ®é häc sinh trung b×nh, yÕu. VÝ dô 1: §Ò bµi: Quan s¸t trêng em. Tõ nh÷ng ®iÒu quan s¸t ®îc lËp dµn ý cho bµi v¨n miªu t¶ ng«i trêng. ( TiÕng viÖt 5 trang 43 ) * Híng dÉn cña s¸ch gi¸o viªn. - Mét vµi häc sinh tr×nh bµy kÕt qu¶ quan s¸t ë nhµ. - Häc sinh lËp dµn ý chi tiÕt, gi¸o viªn ph¸t bót cho 2-3 häc sinh. - Häc sinh tr×nh bµy dµn ý. Mêi mét häc sinh lµm bµi tèt trªn giÊy d¸n lªn b¶ng. C¶ líp bæ sung, hoµn chØnh. * C¸c c©u hái gîi ý cña chóng t«i. 1. §èi tîng em ®Þnh miªu t¶ lµ c¶nh g× ? 2. Em quan s¸t ng«i trêng vµo thêi ®iÓm nµo ? 3. Nh×n tõ xa ng«i trêng cã g× ®Ñp ? 4. Em t¶ nh÷ng phÇn nµo cña trêng ? 5. Em thÊy c¶nh vËt ë ®©y nh thÕ nµo ? ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* 6. C¶nh g× lµ næi bËt nhÊt ? 7. Em cã thÓ quan s¸t tõng c¶nh vËt tõ gi¸c quan nµo ? 8. Em c¶m nhËn ®îc g× vÒ c¶nh vËt tõ c¸c gi¸c quan ®ã ? 3.4 VËn dông mét sè biÖn ph¸p gi¶m ®é khã ®Ó thiÕt kÕ c¸c bµi tËp, hÖ thèng c©u hái phï hîp tr×nh ®é häc sinh trung b×nh, yÕu. 3.4.1. Gi¶m ®é khã cho c¸c bµi h×nh thµnh kiÕn thøc. - Nh»m gióp häc sinh nhËn diÖn ®îc cÊu t¹o cña bµi v¨n, nhËn diÖn ®îc tõng ®o¹n, néi dung chÝnh cña ®o¹n, nhËn diÖn ®îc kiÓu më bµi trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, nhËn diÖn ®îc h×nh ¶nh, gi¸c quan khi quan s¸t, vËn dông viÕt ®o¹n, bµi v¨n. VÝ dô: Bµi cÊu t¹o cña bµi v¨n t¶ c¶nh ( TiÕng viÖt 5 trang 11 ) - Yªu cÇu cña SGK. 1. §äc vµ ph©n ®o¹n bµi v¨n díi ®©y. X¸c ®Þnh néi dung tõng ®o¹n. 2. Thø tù miªu t¶ trong bµi v¨n trªn cã g× kh¸c víi bµi quang c¶nh, lµng m¹c ngµy mïa, mµ em míi häc ? Tõ hai bµi v¨n ®ã, h·y rót ra nhËn xÐt cÊu t¹o cña bµi v¨n t¶ c¶nh. * Híng dÉn cña gi¸o viªn. Bµi tËp 1: - Mét häc sinh ®äc yªu cÇu cña bµi, ®äc mét lît bµi :Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng; ®äc thÇm phÇn gi¶i nghÜa tõ ng÷ khã trong bµi: Mµu ngäc lam. - Gi¸o viªn gi¶i nghÜa thªm tõ “hoµng h«n”, giíi thiÖu vÒ S«ng H¬ng. - C¶ líp ®äc thÇm l¹i ®o¹n v¨n, tù x¸c ®Þnh ®o¹n. - Häc sinh ph¸t biÓu ý kiÕn. - Gi¸o viªn nhËn xÐt, chèt lêi gi¶i ®óng. Bµi tËp 2: - Gi¸o viªn yªu cÇu bµi tËp. - Häc sinh trao ®æi m¹nh, sau ®ã tr×nh bµy vµ ®a ra ®¸p ¸n ®óng. - Häc sinh ra nhËn xÐt cÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh qua hai bµi v¨n trªn. *Híng dÉn cña t«i. Bµi tËp 1: C¸c c©u hái. 1. Bµi v¨n gåm mÊy ®o¹n? 2. Dùa vµo ®©u mµ em cã thÓ nhËn biÕt ®îc ®ã lµ mét ®o¹n v¨n ? 3. §o¹n nµo lµ phÇn më bµi ? PhÇn më bµi t¸c gi¶ giíi thiÖu bao qu¸t ®Æc ®iÓm g× cña HuÕ lóc hoµng h«n ? 4. KÕt bµi lµ ®o¹n v¨n ? PhÇn kÕt bµi t¸c gi¶ ®· nãi lªn c¶m nhËn vÒ HuÕ ë thêi ®iÓm nµo ? 5. Th©n bµi lµ nh÷ng ®o¹n nµo ? 6. §o¹n 2, t¸c gi¶ t¶ ®Æc ®iÓm thay ®æi mµu s¾c cña s«ng H¬ng tõ lóc nµo ®Õn lóc nµo ? Nh÷ng tõ ng÷ nµo cho em biÕt ®iÒu ®ã ? ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* 7. §o¹n 3, t¸c gi¶ t¶ c¶nh g× ? - Gi¸o viªn ghi b¶ng v¾n t¾t nh÷ng ý häc sinh tr¶ vµo néi dung tõng phÇn cña bµi v¨n “Hoµng h«n trªn s«ng H¬ng”. + Më bµi: Giíi thiÖu ®Æc ®iÓm cña HuÕ lóc hoµng h«n rÊt yªn tÜnh. + Th©n bµi : T¶ sù thay ®æi s¾c mµu cña s«ng H¬ng, ho¹t ®éng cña con ngêi trªn s«ng, bªn bê s«ng tõ lóc hoµng h«n ®Õn khi thµnh phè lªn ®Òn. + KÕt bµi : Sù thøc dËy cña HuÕ sau hoµng h«n. - Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i ®o¹n, néi dung tõng ®o¹n cña bµi v¨n. Bµi tËp 2: 1. §äc bµi v¨n " Quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa". 2. T¸c gi¶ t¶ quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa theo tr×nh tù nµo ? 3. T¸c gi¶ t¶ c¶nh hoµng h«n trªn s«ng h¬ng theo tr×nh tù nµo? 4. Thø tù miªu t¶ trong bµi v¨n trªn cã g× kh¸c nhau? 5. Tõ hai bµi v¨n ®ã, h·y rót ra nhËn xÐt vÒ cÊu t¹o bµi v¨n t¶ c¶nh? 3.4.2 Gi¶m bµi khã cho c¸c bµi thùc hµnh luyÖn tËp. VÝ dô 1: Bµi : LuyÖn tËp t¶ c¶nh ( TiÕng ViÖt 5 trang 32). Bµi tËp 1: Em h·y ®äc ®o¹n v¨n " Ma rµo" vµ lµm c¸c bµi tËp sau. 1. ViÕt vµo chç chÊm nh÷ng dÊu hiÖu b¸o c¬n ma s¾p ®Õn. M©y........................................................... DÊu hiÖu b¸o c¬n ma s¾p ®Õn Giã............................................................. 2. ViÕt nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ vµo chç chÊm cho phï hîp. Lóc ®Çu....................................................... TiÕng ma VÒ sau........................................................... 3. ViÕt nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶vµo chç chÊm cho phï hîp. L¸ ®µo......................................................... Trong c¬n ma Con gµ sèng.................................................. Vßm trêi...................................................... ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* Chim chµo mµo........................................... M¶ng trêi trong v¾t………………………… Sau c¬n ma MÆt trêi……………………………………. 4. ViÕt tªn c¸c giai ®o¹n mµ t¸c gi¶ sö dông khi quan s¸t c¬n ma vµo(........) cho phï hîp. a. B»ng (........) nªn thÊy nh÷ng ®¸m m©y biÕn ®æi tríc c¬n ma, thÊy ma r¬i, nh÷ng thay ®æi cña c©y cèi, con vËt, bÇu trêi, c¶nh vËt xung quanh khi ma tu«n, lóc ma ngít. b. B»ng (........) nªn nghe thÊy tiÕng giã thæi ; tiÕng ma ; tiÕng sÊm ; tiÕng hãt cña chµo mµo. c. B»ng (........) nªn c¶m thÊy sù m¸t l¹nh cña lµn giã nhuèm h¬i níc. d. B»ng (........) nªn biÕt ®îc mïi nång, ngai ng¸i, c¸i mïi l¹, man m¸c cña nh÷ng trËn ma ®Çu mïa. 3.4.3. HÖ thèng c©u hái gióp häc sinh trung b×nh, yÕu lËp dµn ý cho bµi v¨n. Häc sinh viÕt ®îc mét bµi v¨n t¶ c¶nh ®óng cÇn ph¶i lËp ®îc dµn ý chi tiÕt, ph¶i cã sù quan s¸t c¶nh vËt mét c¸ch tinh tÕ, s¸ng t¹o. Do vËy, muèn häc sinh trung b×nh, yÕu lËp ®îc dµn ý chi tiÕt, víi nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh cña riªng m×nh, gi¸o viªn ph¶i x©y dùng ®îc hÖ thèng c©u hái huy ®éng c¸c gi¸c quan ®Ó thu nhËn nhiÒu h×nh ¶nh, gióp häc sinh lËp dµn ý tèt sau khi c¸c em ®· quan s¸t c¶nh vËt theo yªu cÇu cña tõng ®Ò bµi. VÝ dô 1: TiÕt : LuyÖn tËp t¶ c¶nh( TiÕng ViÖt 5 trang 14). Bµi tËp 2 : LËp dµn ý bµi v¨n t¶ c¶nh buæi s¸ng ( hoÆc tra, chiÒu) trong vên c©y( hay trong c«ng viªn, trªn ®êng phè, trªn c¸nh ®ång, n¬ng rÉy) * C¸c c©u hái gîi ý: + Më bµi: 1. Em ®Þnh t¶ g×? ë ®©u? 2. Em t¶ c¶nh vËt ®ã vµo thêi ®iÓm nµo ? 3. T¹i sao em l¹i chän c¶nh vËt ®ã ®Ó miªu t¶? + Th©n bµi: 1. Em t¶ c¶nh theo tr×nh tù nµo? 2. Em cÇn chän t¶ nh÷ng chi tiÕt, ®Æc ®iÓm tiªu biÓu nµo cña c¶nh vËt? 3. Em quan s¸t ®îc nh÷ng c¶nh vËt nµo? Ghi l¹i ®Æc ®iÓm cña c¶nh vËt ®ã? ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang S¸ng kiÕn kinh nghiÖm ************************************************************************************************************* - Thêi tiÕt. - BÇu trêi. - C©y cèi. - Mµu s¾c. - Con ngêi. - Con vËt kh¸c. - C¸c c¶nh vËt xung quanh. + KÕt bµi: 1. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh vËt ®ã? 2. Nªu c¶m nghÜ cña em khi ®øng tríc c¶nh vËt ®ã. * Bµi tËp gi¶m ®é khã: B¹n Hµ viÕt c¸c ®o¹n v¨n t¶ c¶nh nhng cha hoµn chØnh. Em h·y chän mét ®o¹n vµ gióp b¹n viÕt thªm vµo chç chÊm (...) ®Ó hoµn chØnh néi dung ®o¹n. a. Buæi s¸ng ë khu phè nhµ em thËt ªm ®Òm. Khi «ng mÆt trêi (...) mäi nhµ, mäi ngêi (...) ¸nh ®Ìn ®iÖn trªn ®êng vôt t¾t. §©u ®ã v¼ng lªn tiÕng chã sña, tiÕng mÌo kªu " meo meo" ®ßi ¨n. Trong nhµ, tiÕng xoong nåi (...) , tiÕng níc ch¶y (...) . C¸c cô giµ ®i tËp thÓ dôc vÒ (...), tho¶ng trong kh«ng khÝ mïi (...) lµn giã (...). b. MÆt trêi dÇn lui xuèng sau rÆng tre. Nh÷ng trµ n¾ng (...) ®µn tr©u (...). C¸nh ®ång lµng chØ cßn mét kho¶ng kh«ng mê, xam x¸m. Bãng tèi trïm lªn c¶nh vËt nh (...) . Trong nhµ, ®iÖn ®· bËt s¸ng. TiÕng chã sña (...) tÊt c¶ nh ®ang muèn nghØ ng¬i sau mét ngµy lµm viÖc. Lµn giã (...). c. C¸i n¾ng nãng cña buæi tra thËt ®¸ng sî. Trong vên c©y na, c©y mËn(...) . Con mÌo (...) §µn gµ con (...) . Tra n¾ng, kh«ng mét tiÕng chim, kh«ng mét lµn giã. §êng lµng, ngâ xãm (...). Mäi ngêi (...). §©u ®ã v¼ng l¹i tiÕng h¸t ru em. VÝ dô 2: TiÕt : LuyÖn tËp t¶ c¶nh ( TiÕng ViÖt 5, trang 83). * Bµi tËp gi¶m ®é khã. Bµi tËp 2: Chän viÕt mét ®o¹n v¨n theo dµn ý v¨n miªu t¶ ng«i trêng theo gîi ý sau: C¸ch 1: Em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n ë phÇn th©n bµi cho bµi v¨n miªu t¶ ng«i trêng theo gîi ý sau: - Em chän ®o¹n v¨n nµo ®Ó viÕt? - Trong ®o¹n v¨n ®ã em t¶ c¶nh g×? - C¶nh Êy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× næi bËt? a) C©y cèi. b) Mµu s¾c. c) Trang trÝ. d) Ho¹t ®éng cña con ngêi. e) Nh÷ng ho¹t ®éng kh¸c. ******************************************************************************* Ngêi thùc hiÖn: L¬ng ThÞ H»ng Trêng TiÓu häc Hång Quang
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan