Tài liệu Skkn mỹ thuật 6 hướng dẫn học sinh phát triển kỹ năng vẽ theo mẫu

Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû MỤC LỤC Phần1: Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài. ..................................................................Trang 2 2. Mục đích nghiên cứu. ...........................................................Trang 2 3. Nhiệm vụ nghiên cứu. ...........................................................Trang 2 4. Phương pháp nghiên cứu. .....................................................Trang 2 5. Phạm vi nghiên cứu. .............................................................Trang 3 6. Đối tượng nghiên cứu. ..........................................................Trang 3 Phần 2: Nội dung 1.Cơ sở lý luận: .........................................................................Trang 4 2.Thực trạng: .............................................................................Trang 7 3. Giải pháp:...............................................................................Trang 8 4. Hiệu quả................................................................................Trang18 Phần 3: Kết luận 1. Bài học kinh nghiệm.............................................................Trang 24 2. Hướng phổ biến và áp dụng đề tài .......................................Trang 24 3. Hướng nghiên cứu ................................................................Trang 25 4. Tài liệu tham khảo.................................................................Trang 26 Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 1 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû 1. Lý do chọn đề tài: * Trong chương trình Mĩ thuật ở bậc trung học cơ sở, vẽ theo mẫu có vị trí quan trọng. Vẽ theo mẫu giúp cho học sinh nắm được đặc điểm hình dáng, cấu trúc của đồ vật, thông qua việc so sánh, phân tích, tổng hợp khái quát hố. Học sinh được rèn luyện kĩ năng miêu tả đồ vật bằng đường nét, hình khối, đậm nhạt, màu sắc. Kiến thức và kĩ năng của vẽ theo mẫu hỗ trợ rất nhiều cho các phân môn khác như: kiến thức, kĩ năng sắp xếp bố cục, vẽ hình, tỉ lệ, tương quan đậm nhạt, màu sắc, không gian, ánh sáng được vận dụng trong các phân môn vẽ tranh, vẽ trang trí. * Vẽ theo mẫu nhằm trang bị, cung cấp cho học sinh một số kiến thức kĩ năng cơ bản về “nghệ thuật tạo hình”. Trên cơ sở những kĩ năng cơ bản đó, người học Mĩ thuật nói chung, học sinh trung học cơ sở nói riêng có khả năng cảm thụ vẻ đẹp của đồ vật, hình thành ở học sinh biểu tượng trọn vẹn về đồ vật (hình dáng, cấu trúc, chất liệu, màu sắc). Những biểu tượng đó là cơ sở hết sức cần thiết cho sự phát triển khả năng sáng tạo ở các phân môn khác… 2. Mục đích của đề tài: Giúp học sinh nhận biết về phát triển kĩ năng vẽ theo mẫu, và thực hành vào bài làm một cách có hiệu quả. 3. Nhiệm vụ của đề tài: Hướng dẫn học sinh khối 6 cách vẽ cách vẽ theo mẫu trong phân môn vẽ theo mẫu. 4. Phương pháp nghiên cứu đề tài: Qua nghiên cứu đề tài này tôi đã áp dụng một số phương pháp dạy học như sau: 4.1 Phương pháp nêu vấn đề. 4.2 Phương pháp trực quan, trao đổi, trò chuyện 4.1 Phương pháp vấn đáp 4.3 Phương pháp điều tra, thăm dò 4.5 Phương pháp thực nghiệm 4.6 Phương pháp thống kê số liệu, đối chiếu Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 2 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû 5. Phạm vi nghiên cứu đề tài. Các kĩ năng vẽ theo mẫu của học sinh khối 6 6. Đối tượng nghiên cứu đề tài: Học sinh khối 6 trường trung học cơ sở Trần Hưng Đạo Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 3 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû Phần 2 NỘI DUNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN Theo tinh thần chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học của ngành cùng với việc thay sách giáo khoa, chương trình trung học cơ sở nói chung môn mĩ thuật nói riêng và việc vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy phù hợp với đặc trưng bộ môn là một vấn đề bức thiết. Như chúng ta đã biết nội dung và phương pháp giảng dạy bao giờ cũng gắn bó với nhau, mỗi nội dung đòi hỏi một phương pháp thích hợp, các kỹ năng không thể được hình thành và phát triển bằng con đường truyền giảng thụ động. Muốn phát triển kỹ năng này, học sinh phải được hoạt động trong môi trường thực tế dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Vì mục đích của môn mĩ thuật ở trường phổ thông nói chung và lớp 6 nói riêng chủ yếu là giáo dục thẩm mĩ, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen và thưởng thức vẻ đẹp của mẫu vật sẵn có quanh các em, cung cấp cho các em một lượng kiến thức cơ bản nhất định giúp các em hiểu được cái đẹp của đường nét, mảng hình, đậm nhạt, màu sắc, bố cục. 1. Cơ sở thực tiễn - Ngay từ đầu năm học 2012-2013 Tôi đã thực hiện cuộc thăm dò đối với học sinh khối 6 trường trung học cơ sở Trần Hưng Đạo. Qua đây tôi nhận thấy: 1.1 Về phía học sinh: 1.1.1 Các em hiểu về vẽ theo mẫu còn hạn chế, chưa có thói quen quan sát, nhận xét hình, tỉ lệ đậm nhạt, nên không hào hứng với vẽ theo mẫu, nhìn chung kết quả bài vẽ còn yếu so với các phân môn khác, đạt dưới trung bình và trung bình nhiều hơn khá. Kết quả khảo sát chất lượng của bài vẽ theo mẫu đầu tiên đ ược th ống kê như sau: Xếp loại đạt trở lên Số lượng Tỷ lệ % 6 308 293 95,1% 1.1.2 Học sinh xếp loại chưa đạt do các nguyên nhân sau: Khối - Tổng số học sinh Phần lớn các em vẽ là dùng thước kẻ Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 4 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû - Vẽ hình quá nhỏ so với khổ giấy, không dám vẽ lớn. - Mặt khác, học sinh chưa biết vận dụng các kiến thức của bài trước: luật xa gần, cách vẽ theo mẫu… 1.2 Về phía giáo viên : Giáo viên chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy, phương tiện phục vụ cho vẽ theo mẫu còn thiếu và mẫu vẽ chưa có quy chuẩn. Do vậy chưa khai thác được vẻ đẹp về bố cục, hình mảng, đậm nhạt, tương quan chung, nên chưa khích lệ được tinh thần hăng say học tập của học sinh. Từ những thực tiễn trên, tôi đã bắt tay vào nghiên cứu đề tài : * Hướng dẫn học sinh phát triển kĩ năng vẽ theo mẫu môn Mĩ thuật lớp 6. ở trường trung học cơ sở 2. Vấn đề đặt ra: 2.1 Khi dạy phương pháp vẽ theo mẫu: giáo viên cần khắc sâu cho học sinh thế nào là vẽ theo mẫu. Cần giải thích thêm để các em phân biệt được: vẽ theo mẫu khác với vẽ kĩ thuật. 2.2. Vẽ kĩ thuật yêu cầu vẽ đúng, chính xác đến từng milimét, nét thẳng phải thẳng băng, đều đều; hình tròn, hình ôvan phải thật chính xác, tròn trịa, đều đặn. Nét, hình ở vẽ kĩ thuật phải dùng thước, compa…để vẽ. 2.3 Ngược lại: vẽ theo mẫu chỉ yêu cầu tả lại, mô phỏng lại mẫu, không đòi hỏi chính xác, đúng như mẫu. Nét vẽ, hình vẽ ở vẽ theo mẫu tuyệt nhiên không được dùng thước, compa, mà chỉ dùng tay tả lại nét thẳng nét cong của mẫu. 2.4 Phương pháp vẽ theo mẫu là cách vẽ, cách tiến hành bài vẽ từ QUAN SÁT, NHẬN XÉT MẪU ĐẬM NHẠT, cuối cùng CÁC BƯỚC DỰNG HÌNH VẼ HÒAN CHỈNH BÀI VẼ. Phương pháp vẽ theo mẫu sẽ giới thiệu những gì làm trước, những gì làm sau, cách vẽ khoa học, có logic- tư duy khoa học, làm việc khoa học. 2.4.1 Trong phân môn vẽ theo mẫu, cần hình thành và phát triển cho học sinh những kĩ năng sau: - Quan sát (so sánh, phân tích, tổng hợp đặc điểm của mẫu). Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 5 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû - Xác định bố cục. - Vẽ hình. - Chỉnh hình. - Vẽ đậm nhạt. 2.4.2 Kĩ năng quan sát: giúp cho học sinh biết cách quan sát đồ vật: quan sát từ tổng thể đến chi tiết, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát để nắm được tỉ lệ , đặc điểm cấu trúc và cảm thụ được vẻ đẹp của mẫu. Trên cơ sở quan sát đặc điểm của mẫu, hình thành ở học sinh biểu tượng về đồ vật, góp phần hình thành thị hiếu thẫm mĩ và thói quen quan sát nhận ra vẻ đẹp của đồ vật xung quanh, biết trân trọng cái đẹp và thích tạo ra cái đẹp theo khả năng và sở thích của mình. 2.4.3 Kĩ năng xác định bố cục: Giúp học sinh biết chọn mẫu vẽ, biết sắp xếp mẫu có bố cục đẹp, biết sắp xếp hình vẽ trên giấy cân đối, thuận mắt. Kĩ năng bố cục hình vẽ được sử dụng trong tất cả các phân môn của mĩ thuật như: vẽ trang trí, vẽ tranh và thường thức mĩ thuật. 2.4.4 Kĩ năng vẽ hình: Trên cơ sở kết quả quan sát nắm được đặc điểm hình dáng của mẫu, học sinh sắp đặt bố cục hình vẽ trên giấy và phác hình từ khái quát, tổng thể đến chi tiết. Nếu không biết cách phác hình thì bài vẽ không đạt được hiệu quả như mong muốn. Có thể phải tẩy xóa nhiều, bài vẽ bẩn và hình vẽ có thể xộc xệch không vững chắc. Kĩ năng này cũng được sử dụng nhiều trong trang trí, vẽ tranh… 2.4.5 Kĩ năng chỉnh hình, trên cơ sở hình vẽ đã được xác định, học sinh biết cách so sánh hình vẽ với mẫu để điều chỉnh hình cho đúng tỉ lệ, hình dáng, đặc điểm của mẫu, kỹ năng này cũng được sử dụng trong vẽ trang trí và vẽ tranh. 2.4.6 Kĩ năng vẽ đậm nhạt: Sau khi hình vẽ được hoàn chỉnh, học sinh cần quan sát mẫu để xác định các mảng đậm, nhạt trên cơ sở ánh sáng chiếu vào vật mẫu. Học sinh biết cách vẽ đậm nhạt, thể hiện đúng các độ đậm nhạt trên mẫu. Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 6 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû 2. THỰC TRẠNG - Tổng số học sinh của của khối 6 là 327 học sinh. - Phú Giáo là một huyện nằm ở phía bắc của tỉnh Bình Dương, đời sống của nhân dân ở đây còn khó khăn, nên việc phụ giúp gia đình của các em là điều khó tránh khỏi là vùng sâu, vùng xa của tỉnh là vùng có dân tộc nên việc xem môn học mĩ thuật nói chung và môn vẽ theo mẫu nói riêng cũng còn hạn chế trong cách nghĩ và học của học sinh, bên cạnh đó một số giáo viên và không ít những bậc phụ huynh học sinh còn xem việc học môn mĩ thuật là môn học phụ - Một số học sinh còn chưa chủ động trong việc học và thực hành bài vẽ theo mẫu. - Để thấy việc học của các em có tiến bộ hay không, tôi đã thực hiện cuộc thăm dò như sau: Yêu cầu Kết quả a. Cách sắp mẫu và nhận xét 112 học sinh chưa hiểu về cách sắp mẫu như mẫu. thế nào cho hợp lí. b. Cách tìm bố cục và dựng 49 học sinh tìm bố cục còn xộc xệch và phác hình. hình chưa ổn. c. Cách ước lượng và phác 80 học sinh còn yếu trong cách tìm khung khung hình chung và riêng hình chung và riêng. của vật mẫu. d. Cách vẽ đậm, nhạt và màu 112 học sinh chưa phân biệt được các mảng trong vẽ theo mẫu. đậm nhạt trên mẫu. 1. Thuận lợi và khó khăn: 1.1 Thuận lợi + Với nhiều năm liền được sự quan tâm của Sở giáo dục và Đào tạo Bình Dương, Phòng giáo dục Phú Giáo và Ban giám hiệu trường trung học cơ sở Trần Hưng Đạo về cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ đắc lực cho việc giảng dạy ở trường. Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 7 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû + Sở giáo dục cũng thường xuyên tổ chức cho giáo viên tham dự chuyên đề và bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ môn mĩ thuật có ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các tiết dạy. + Với tinh thần trách nhiệm cao trong công tác giảng dạy, việc giáo viên tự làm đồ dùng dạy học để giảng dạy là hết sức quan trọng. + Giáo viên giảng dạy, là người tốt nghiệp đại học mĩ thuật và đã trực tiếp giảng dạy bộ môn mĩ thuật 6, nên rất thích nghiên cứu đề tài, nhằm giúp học sinh học tốt môn mĩ thuật 1.2 Khó khăn: + Trong những năm gần đây trên địa bàn huyện Phú Giáo dân nhập cư có phần đông và có một số học sinh nơi khác chuyển đến nên nhu cầu về trường lớp có tăng, vì vậy phòng học chưa đáp ứng được nhu cầu phòng bộ môn. + Môn mĩ thuật hiện nay chưa được coi trọng, nhiều người cho rằng ai dạy mà chẳng được, học sinh đa phần thuộc vùng sâu, vùng xa, các em mới từ cấp I lên nên nhiều khi phương pháp, kĩ năng vẽ chưa tiếp thu kịp, phòng thực hành, đồ dùng dạy học còn thiếu thốn, mặt khác với đặt điểm bộ môn ( 1 lớp 1 tiết / 1 tuần), nên học sinh cũng không chú ý nhiều, phụ huynh thì xem thường, chỉ hướng nghiệp cho con em mình những tư tưởng thực dụng hơn nhiều so với trước, là cho con em minh học thêm các môn Toán, Lí, Hóa, Anh văn ..vv… Trước những vấn đề trên, tôi đã suy nghĩ tìm tòi, và rút ra một số kinh nghiệm và biện pháp trong quá trình giảng dạy, nhằm hướng dẫn những kĩ năng vẽ theo mẫu cho học sinh khối 6. 3. GIẢI PHÁP 1.1 Để phát triển những kĩ năng trên cho học sinh, giáo viên cần : - Nghiên cứu kĩ nội dung bài học để xác định mục tiêu cụ thể. Trong bài học đó giáo viên cần hình thành ở học sinh những kĩ năng nào và mức độ đến đâu? Ví dụ: những bài đầu vẽ theo mẫu ở lớp 6, giáo viên cần kiểm tra lại những kĩ năng học sinh đã có ở tiểu học trên cơ sở cần phát triển các kĩ năng cho Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 8 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû học sinh như chọn mẫu, bày mẫu, quan sát, vẽ hình, chỉnh hình, vẽ đậm nhạt. Ở bài này giáo viên có thể tập trung vào kĩ năng quan sát: chọn mẫu, bày mẫu , nhận xét mẫu, phác hình. - Kĩ năng sắp xếp bố cục và phác hình: những bài sau, kĩ năng này sẽ được củng cố từng bước và phát triển những kĩ năng chỉnh hình và vẽ đậm nhạt. Qua nhiều bài luyện tập các kĩ năng trên được hình thành từng bước và phát triển. - Cuối mỗi bài học qua đánh giá kết quả học tập của học sinh giáo viên nắm được mức độ, kĩ năng đã phát triển ở từng học sinh và từ đó giáo viên có thể có kế hoạch bồi dưỡng cho cả lớp và từng cá nhân học sinh. 1.2 Để hình thành và phát triển những kĩ năng trên cho học sinh, giáo viên nên sử dụng một số phương tiện dạy học như: -Yêu cầu học sinh cùng tham gia chuẩn bị mẫu vẽ. Học sinh phân công trong nhóm mang theo đồ vật, hoa quả để bày mẫu tuỳ theo nội dung của bài học (có thể bày 3 hoặc 4 nhóm mẫu để học sinh vẽ theo nhóm). Các nhóm mẫu có thể giống hoặc khác nhau tùy theo yêu cầu của bài. Tuy nhiên phải đảm bảo yêu cầu chung của bài. - Bài vẽ của học sinh năm trước (cả bài tốt và bài chưa tốt). - Các bước tiến hành bài vẽ (có thể trình bày trên giấy khổ rộng hoặc giấy trong để trình bày trên máy chiếu qua đầu). 1.3 Dưạ vào các giải pháp trên tôi thử vận dụng các phương pháp vào dạy học một số bài vẽ theo mẫu trong chương trình sách giáo khoa mĩ thuật 6 như sau :  Bài 15, 16- tiết 15, 16. Vẽ theo mẫu- Mẫu có dạng hình trụ và hình cầu Giáo viên có thể sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học trong bài học như phương pháp quan sát, trực quan, giảng giải - minh hoạ, thực hành… - Giáo viên có thể tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm, các nhóm tự chọn và bày mẫu (mẫu đã được phân công chuẩn bị trước). - Sau khi các nhóm bày mẫu xong, giáo viên phân tích cái được và chưa được cần điều chỉnh lại cho đẹp. Qua đó học sinh hiểu được để có mẫu đẹp cần Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 9 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû phải chọn mẫu như thế nào? Có mẫu đẹp chưa đủ mà cần phải đặt như thế nào để có bố cục đẹp? a/ a/ b/ a/ c/ a/ d/ a/ e/ a/ Hình a- bố cục lỗng Hình b, c- bố cục bị thu hẹp Hình d- bố cục không thuận mắt Hình e- bố cục đẹp, thuận mắt. - Sau khi đã bày mẫu, giáo viên đặt câu hỏi để học sinh quan sát nhận ra đặc điểm, hình dáng, màu sắc và cấu trúc hình thể của từng mẫu vật và so sánh sự khác nhau giữa các vật mẫu về hình dáng, màu sắc, tỉ lệ (quan sát nhóm mẫu mà học sinh sẽ thực hiện bài vẽ). ? Những đồ vật hình trụ là những vật có hình dạng như thế nào? Kể tên một số đồ vật có dạng hình trụ. ? Hãy kể tên một số đồ vật có dạng hình cầu ? ? Miêu tả những màu sắc , chất liệu sẵn có trên mẫu? ? So sánh tỉ lệ của hình cầu và hình trụ. Ở bước này giáo viên cần hướng học sinh quan sát từ tổng thể đến chi tiết. - Sau khi quan sát nhận ra đặc điểm riêng của từng mẫu vật, giáo viên hướng dẫn học sinh quy nhóm mẫu vào khung hình chung theo tỉ lệ chiều ngang, chiều cao (lấy chiều cao của đồ vật cao nhất, chiều ngang tính từ vật nằm Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 10 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû bên trái qua phải), sắp đặt khung hình chung lên giấy vẽ sao cho cân đối đẹp mắt (không quá to, quá nhỏ, lệch lên, lệch xuống hoặc lệch sang trái, sang phải). Giáo viên có thể dùng đồ dùng trực quan để minh hoạ cho các dạng bố cục đó để học sinh nhận ra thế nào là bố cục đẹp và chưa đẹp. - Sau khi xác định được khung hình chung, giáo viên cần hướng học sinh tiến hành phác khung hình riêng của từng vật mẫu. Quan sát, so sánh tỉ lệ của từng vật mẫu để có hình vẽ chính xác với đặc điểm của mẫu. Ví dụ: hình cầu có chiều cao gần bằng ¼ chiều cao của hình trụ , chiều ngang của hình cầu gần bằng ½ chiều ngang của hình trụ. Dùng chì phác nhẹ tay (nét mờ để dễ điều chỉnh, tẩy xoá). Khi khung hình chung và khung hình riêng của mẫu đã được xác định tương đối chính xác, cần quan sát mẫu để xác định tỉ lệ các bộ phận trên mẫu. Để phác hình cho cân cần xác định các đường trục đứng và trục ngang, trên từng mẫu vật. Dựa trên các đường trục, xác định vị trí các bộ phận và phác hình từng mẫu vật (các bộ phận của từng mẫu vật). - Khi hình dáng chung của từng mẫu vật đã được xây dựng, tiến hành chỉnh hình cho đúng với đặc điểm của mẫu. Quan sát, so sánh đặc điểm của các bộ phận trên mẫu để điều chỉnh hình vẽ cho đúng. Chú ý đến nét vẽ có chỗ đậm, chỗ nhạt dựa trên cơ sở ánh sáng chiếu vào mẫu vật. Không nên viền chu vi của hình vẽ bằng nét có độ đậm đều nhau làm cho hình vẽ trở nên khô cứng. Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 11 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû - Khi hình vẽ được chỉnh sửa, tiếp tục quan sát, so sánh độ đậm nhạt lớn trên mẫu để phân chia các mảng đậm nhạt trên hình vẽ và gợi đậm nhạt bằng bằng các nét đan xen nhau, chồng lên nhau. Trên cơ sở các mảng đậm nhạt lớn điều chỉnh, đẩy sâu, nhấn đậm, nhạt một số chi tiết cần thiết để bài vẽ hoàn chỉnh. Vẽ đậm nhạt cần chú ý đến nguồn ánh sáng chiếu vào mẫu để diễn tả cho đúng. Ánh sáng - Sau phần hướng dẫn chung giáo viên cho học sinh thực hành bài vẽ. Trong khi thực hành giáo viên đến từng nhóm để hướng dẫn cá nhân thực hiện bài vẽ theo đúng các bước tiến hành. 1. Kết quả đạt được: Qua nghiên cứu và thực nghiệm vận dụng các các kĩ năng vào dạy học ở một số bài vẽ theo mẫu, đạt được những kết quả khả quan, từng bước nâng cao chất lượng học sinh qua từng giai đoạn. Kết quả cụ thể như sau: Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 12 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû Các giai đoạn Khối Tổng số học sinh Chưa đạt Đầu HKI 6 308 SL 15 Giữa HKI 6 308 1 Đạt TL% 4,9% SL 293 TL% 95,1% 0.3% 307 99,7% Bước 3: Tiến trình của một bài vẽ theo mẫu lớp 6: Tuần: 27 Tiết: 27 Vẽ theo mẫu Bài 27: MẪU CÓ HAI ĐỒ VẬT I/. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Học sinh biết được đặc điểm của mẫu và nắm bắt phương pháp vẽ hai vật mẫu . Học sinh biết được cấu trúc, hình dáng của các đồ vật xung quanh. 2. Kỹ năng: Học sinh vẽ được mẫu gần giống mẫu thực về hình dáng, đậm nhạt, thể hiện bài vẽ đúng tỷ lệ, mềm mại và nổi bật hình khối cơ bản của mẫu. 3. Thái độ: Học sinh yêu thích môn học, cảm nhận được vẻ đẹp của đồ vật và bài vẽ theo mẫu. II/. CHUẨN BỊ: 1/. Giáo viên: Sách giáo khoa, sách giáo viên, vật mẫu, bài vẽ của học sinh năm trước. . 2/. Học sinh: Đọc trước bài, vật mẫu, chì, tẩy, vở bài tập. III/. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY 1/. Ổn định tổ chức: Giáo viên kiểm tra sĩ số và sự chuẩn bị của học sinh. Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 13 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû 2/. Kiểm tra bài cũ: Giáo viên kiểm tra bài tập: Kẻ chữ nét thanh nét đậm. 3/. Bài mới: + Giới thiệu bài: Các em đã làm quen với phân môn vẽ theo mẫu qua một số bài tập từ đơn giản đến phức tạp. Để các em ngày càng thành thạo hơn trong việc diễn tả một đồ vật hay một sự vật nào đó, hôm nay thầy và các em lại cùng nhau nghiên cứu bài “Vẽ theo mẫu : Mẫu có 2 đồ vật – Tiết 1: Vẽ hình”. 4/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: HOẠT ĐỘNG CỦA GV HOẠT ĐỘNG CỦA HS NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG 1: I/. Quan sát và Hướng dẫn học sinh quan sát và nhận xét: nhận xét. + Hình dáng.  giáo viên cho học sinh quan sát vật mẫu và nêu nhận xét về: Hình dáng HS quan sát của vật mẫu như thế nào?(cao, thấp, rộng, hẹp, to hay nhỏ ..).  Giáo viên bổ sung: + Vị trí. + Tỷ lệ. + Đậm nhạt. HS trả lời câu hỏi Cái chai và cái cốc có hình dáng dài hình trụ quả cam, quả táo có hình trụ và hình cầu, lọ hoa có cả hình trụ và hình trụ cầu gắn vào nhau… Các mẫu vật được xếp gần nhau có to, có nhỏ, có cao, có thấp. Màu sắc đa dạng có đậm, có nhạt.  Sau đó giáo viên sẽ gợi ý cho học sinh bày 2 mẫu vật để vẽ vật phẩm. Ấm pha trà và cái cốc, bình thủy và quả hoặc lọ hoa và quả…  Giáo viên lưu ý cho học sinh cần - HS thảo luận và nêu nhận xét chi tiết vật mẫu về: + Hình dáng. + Vị trí. + Tỷ lệ. Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 14 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû chọn vật mẫu có hình dáng cao, thấp, + Đậm nhạt. to nhỏ, màu đậm, màu nhạt khác nhau. Sau khi có 2 vật mẫu hợp lý, giáo viên gợi ý cho học sinh cách bày mẫu vật làm sao cho có một bố cục đẹp mắt.  Giáo viên cho học sinh quan sát hai vật mẫu và đặt câu hỏi. Học sinh chọn vật -Hai vật mẫu có hình gì? Nằm trong mẫu để sắp xếp thành khung hình gì? bố cục đẹp. -Hai vật mẫu được bày như vậy ta sẽ bố cục giấy ngang hay dọc? - Hình dáng tỷ lệ, cấu tạo, vị trí của 2 vật mẫu? - Vật nào lớn hơn? Vật nào được đặt Hoc sinh trả lời trước, sau? Vật có bị che khuất không? - Hướng ánh sáng chính. - Vật có màu sắc như thế nào? Học sinh lắng nghe - Giáo viên có thể cho học sinh cầm mẫu trên tay xoay mọi phía để học sinh quan sát, nhận xét cấu trúc vật mẫu.  Giáo viên bổ xung và kết luận: Bài vẽ đẹp là biết cách sắp xếp hình vẽ cân đối, có hình dáng gần giống mẫu biết vẽ đậm, nhạt và vẽ màu Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 15 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû HOẠT ĐỘNG 2: II/. Cách vẽ: Hướng dẫn học sinh cách vẽ. 1. Vẽ khung hình. - giáo Viên cho học sinh nhắc lại - Học sinh nhắc lại phương pháp vẽ theo mẫu. phương pháp vẽ theo + Vẽ khung hình. mẫu. - Giáo viên hướng dẫn học sinh so sánh tỷ lệ giữa chiều cao và chiều - Học sinh quan sát kỹ ngang để xác định tỷ lệ của khung vật mẫu và xác định tỷ hình. lệ khung hình chung - giáo viên vẽ một số khung hình đúng của vật mẫu. và sai để học sinh nhận xét. 2. Xác định tỷ lệ và + Sau đó phác đường trục của đồ vật. vẽ nét cơ bản. Tìm tỷ lệ các bộ phận: Thân, miệng, -Học sinh trả lời đáy của đồ vật( Nếu tỷ lệ không đúng hình vẽ sẽ sai lệch, không giống mẫu). - Học sinh quan sát kỹ + Vẽ chi tiết. mẫu và so sánh tỷ lệ Vẽ nét chính và điều chỉnh tỉ lệ. Phác các nét thẳng dài vừa quan sát mẫu các bộ phận của vật mẫu vừa vẽ.  Hồn thiện hình vẽ: Vẽ nét chi tiết 3. Vẽ chi tiết. (nét cong của miệng hay nắp, tay cầm, đáy cho đúng với mẫu, tẩy bớt các Học sinh quan sát và bước không cần thiết ) ghi nhớ - GV cho Học sinh quan sát bài vẽ của HS năm trước và quan sát vật mẫu rồi nhận xét về bố cục để rút kinh nghiệm cho bài vẽ của mình . Học sinh quan sát bài vẽ của học sinh năm Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 16 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû trước, quan sát vật 4.Hoàn thiện bài mẫu thật và nhận xét về cách vẽ hình. . HOẠT ĐỘNG 3: III/. Bài tập. Hướng dẫn HS làm bài tập. Vẽ theo mẫu: Mẫu Ÿ Có thể đặt hai mẫu giống nhau ở vị có hai đồ vật. trí thích hợp và chia lớp thành bốn - Học sinh làm bài tập nhóm, mỗi nhóm vẽ một mẫu. theo nhóm. Ÿ Yêu cầu học sinh vẽ như hướng dẫn. * Nhắc học sinh: - Học sinh sắp xếp  Quan sát kĩ hình dáng, tỉ lệ của mẫu mẫu ở nhóm mình. trước khi vẽ. - Thảo luận nhóm về  Sắp xếp hình vẽ cân đối bố cục hợp cách vẽ chung ở mẫu lý trong khổ giấy. HOẠT ĐỘNG 4: nhận xét đánh giá vật nhóm mình. - Giáo viên viên chọn một số bài vẽ của học sinh ở nhiều mức độ khác - Học sinh nhận xét nhau và cho Học sinh nêu nhận xét và và xếp loại bài tập xếp loại theo cảm nhận của mình. theo cảm nhận của - Giáo viên biểu dương những bài vẽ mình. đẹp, nhắc nhở, góp ý cho những bài vẽ chưa hoàn chỉnh. 4. Dặn dò Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 17 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû + Bài tập về nhà: Học sinh về nhà vẽ mẫu theo ý thích. + Chuẩn bị bài mới: Đọc trước bài mới “Mẫu có 2 đồ vật – Tiết 2: Vẽ đậm nhạt”, chuẩn bị vật mẫu giống tiết trước, chì, tẩy, vở bài tập. 4. HIỆU QUẢ Sau khi tôi đã hướng dẫn học sinh về kĩ năng vẽ theo mẫu. tôi đã cho học sinh vẽ lên giấy với những yêu cầu sau: Câu 1: Em có thích học phân môn vẽ theo mẫu không ? A. Có B. Không Câu 2: Em thích bước vẽ màu trong bài vẽ theo mẫu không ? A. Có B. Không Câu 3: Em có thích vẽ thích vẽ đậm nhạt ? A. Có B. Không Câu 4: Em có biết cách đặt mẫu như thế nào là hợp lí không? A. Có B. Không Câu 5: để tiến hành bài vẽ theo mẫu gồm có mấy bước ? A. 3 bước B. 4 bước C. 5 bước Câu 6: Trước khi vẽ đậm nhạt ta phải làm gì? A. Đánh liền B. Đánh đậm một chổ C. Hướng ánh sáng D. Phác mảng đậm nhạt Câu 7: Em có hay thường xuyên vẽ mẫu ở nhà không? A. có B. Không C. Thỉnh thoảng Câu 8: Qua môn học vẽ theo mẫu em có thấy thoải mái không ? A. Có B.hoïKhông Tröôøng Trung c cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 18 Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình C. Bình thường Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû Tổng kết : Phương án A có 111 học sinh = 34,6% B có 97 học sinh = 37,4 % C. có 78 học sinh = 26,5% D có 60 học sinh = 17 % * Qua kết quả trên tôi thấy học sinh đã bước đầu có ý thức về các kĩ năng vẽ bài Sau khi đã có vốn kiến thức về màu sắc giúp các em say mê hơn đối với môn mĩ thuật nói chung và vẽ theo mẫu nói riêng. Các em đã bước đầu nắm được quy luật về màu sắc để vẽ màu. Các em đã dùng màu rất mạnh dạn, đem lại hiệu quả bất ngờ đối với bài vẽ, đảm bảo quy luật dùng màu. * Dưới đây là một số bài vẽ đẹp của học sinh Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 19 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình Höôùng daãn hoïc sinh phaùt trieån kyõ naêng veõ theo maãu moân myõ thuaät 6 ôû tröôøng Trung hoïc cô sôû Tröôøng Trung hoïc cô sôû Traàn Höng Ñaïo - 20 - Giaùo vieân: Ngoâ Phöông Bình