-1-
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI
- Nhằm đáp ứng yêu cầu của ngành giáo dục trong thời đại hiện nay. Việc dạy học
không chỉ đơn thuần là truyền thụ kiến thức cho học sinh, mà đòi hỏi người giáo viên
phải biết khơi gợi, kích thích cho học sinh tự tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức một cách
tích cực và chủ động, không những hiểu mà còn phải hiểu sâu sắc mọi khía cạnh của
vấn đề. Do đó đòi hỏi bản thân người giáo viên phải thay đổi phương pháp dạy học
theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, nhằm phát huy hiệu quả tối
đa mục tiêu của từng bài học.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
- Xung quanh chúng ta, ở bất kỳ nơi đâu đều có trang trí, từ
trang trí nhà cửa, xe cộ, các vật dụng mà chúng ta sử dụng hàng
ngày…và tất cả đều mang tính trang trí. Vì vậy trang trí là một phần
không thể thiếu trong cuộc sống, và việc giúp các em học tốt môn
trang trí, và các e có thể trang trí tốt, nhận biết được vẻ đẹp trang
trí xung quanh các em là vô cùng quan trọng.
- Kết quả học tập của học sinh phụ thuộc vào kiến thức, vào phương pháp “nghệ
thuật truyền đạt” của giáo viên, nhưng quan trọng hơn cả là khả năng cảm nhận của
học sinh. Bởi lẽ học sinh có hứng thú thì mới chịu khó suy nghĩ, tìm tòi và thể hiện
bằng cảm xúc của mình. Dạy học mĩ thuật không đơn giản là dạy học kĩ thuật vẽ mà
còn phải kết hợp dạy học cảm thụ thế giới xung quanh. Bắt buộc gò ép học sinh trong
học mĩ thuật sẽ dẫn đến khuôn mẫu, đồng điệu. Cần phát huy tính tích cực, độc lập
suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo của học sinh là tư tưởng chủ đạo của phương pháp dạy-học
Mĩ thuật.
-2-
- Môn trang trí trong trường phổ thông là cở sở, là tiền đề để các
em có thể phát huy hơn nữa cái nhìn và khả năng cảm nhận về cái
đẹp của mình.
III. PHẠM VI NGHIÊNG CỨU:
Phạm vi áp dụng cho đề tài: áp dụng giảng dạy phân môn trang trí
ở THCS.
IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊNG CỨU:
- Mĩ thuật là nghệ thuật của thị giác là nghệ thuật tìm ra cái đẹp nên dạy học Mĩ
thuật là tổ chức và thực hiện các hoạt động giúp học sinh nâng cao
sự hiểu biết về giáo dục thẩm mĩ, rèn luyện kĩ năng để ứng dụng sự
hiểu biết thẩm mĩ vào cuộc sống
V. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊNG CỨU:
Giúp các em hiểu rõ và hiểu sâu sắc bản chất, ứng dụng hiệu quả của trang trí
trong cuộc sống. Bên cạnh đó còn giúp các em phát huy khả năng học tập tích cực, tư
duy sáng tạo, cảm thụ được những giá trị văn hóa mà ông cha ta để lại.
-3-
.B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
- Vẽ trang trí giúp học sinh có cách nhìn cách cảm về bố cục
đường nét, hình mảng, màu sắc, đậm nhạt. Trên cơ sở đó học sinh
có thể tạo ra các họa tiết, các hình trang trí, bài trang trí đẹp, đồng
thời cảm thụ được vẽ đẹp của sản phẩm mĩ thuật.
-Vẽ trang trí nhằm phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo , làm giàu
cảm xúc thẩm mĩ cho học sinh trên cơ sở cung cấp kiến thức và rèn
luyện kĩ năng cơ bản vễ trang trí. Từ những kiến thức kĩ năng cơ
bản đó học sinh có khả năng cảm thụ được vẽ đẹp của thiên nhiên
và cuộc sống xung quanh qua những hình tượng được khái quát
hoá, điển hình hoá bằng ngôn ngữ đặc trưng của hội hoạ là hình
mảng, đường nét, màu sắc đậm nhạt được bố cục theo nguyên tắc
của nghệ thuật trang trí.
-Vẽ trang trí còn giúp cho học sinh biết vận dụng kiến thức vào thực
tiển cuộc sống và các môn khác ở trường phổ thông.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
- Theo phương pháp cũ, người giáo viên vẫn đảm bảo về mục tiêu bài học và kiến
thức truyền thụ đến học sinh . Nhưng học sinh sẽ tiếp thu kiến thức theo kiểu thụ
động. không phát huy hết được tích tích cực, học sinh không khắc sâu kiến thức.
-4-
- Bản thân người giáo viên chưa thật sự tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm và chưa tích
cực chủ động trong việc truyền thụ kiến thức cho học sinh.
- Học sinh mất đi khả năng nhạy bén nếu như học theo phương pháp cũ, từ đó
trong cuộc sống sẽ làm các em thụ động.
- Hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, cho nên rất nhiều
kênh thông tin, internet, sách, báo... là điều kiện rất tốt giúp giáo viên truyền thụ đến
học sinh một cách dễ dàng về phương pháp và phong phú về kiến thức.
1. Yªu cÇu ®èi víi häc sinh khi häc trang trÝ.
-Ph¶i cã ph¬ng tiÖn ®Ó häc vµ thÓ hiÖn lµm bµi trang trÝ.
-N¾m ®îc néi dung vÏ trang trÝ kh¸c víi vÏ theo mÉu. Mçi bµi häc vÏ trang trÝ ®Òu
cã sù kh¸c nhau vÒ møc ®é yªu cÇu.
-Th«ng qua bµi gi¶ng, học sinh biÕt c¸ch lµm mét bµi trang trÝ theo ®óng ph¬ng
ph¸p (t×m vµ s¾p xÕp c¸c m¶ng h×nh chÝnh, phô, t×m chän vµ s¾p xÕp ho¹ tiÕt, t×m ®Ëm
nh¹t vµ t×m mµu). Häc vÏ trang trÝ học sinh cÇn cã mét t duy s¸ng t¹o vµ say mª, t×m
tßi ®Ó bµi vÏ cã hiÖu qu¶ cao.
2. Yêu cầu đối với ngêi d¹y.
-Ph¶i n¾m ch¾c ch¬ng tr×nh d¹y vÏ trang trÝ cña mçi líp th«ng qua c¸c bµi cô thÓ
-Mçi bµi d¹y trang trÝ ph¶i ®¶m b¶o ®óng kiÕn thøc c¬ b¶n, cã träng t©m, mang
®Æc trng m«n häc.
-BiÕt më réng kiÕn thøc trong mçi bµi d¹y b»ng sù híng dÉn học sinh tự t×m tßi,
s¸ng t¹o (t×m ho¹ tiÕt, t×m bè côc, t×m mµu cho hµi hoµ). Híng dÉn c¸ch lµm bµi trang
trÝ vµ gãp ý kiÕn tõng bµi cho học sinh.
III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Nghệ thuật trang trí là một phần không thể thiếu trong việc
giáo dục thẩm mĩ cho học sinh nói chung và chương trình mĩ thuật
bậc THCS nói riêng. Đối với người dạy và người học cần phải nắm
vững kiến thức cơ bản về trang trí mới phát huy và nâng cao được
-5-
năng lực sáng tạo, óc thẩm mĩ vốn có trong mỗi người và uốn nắn
được thị hiếu cho đúng hướng
Để nâng cao hiệu quả dạy học phân môn vẽ trang trí, ngoài
những kiến thức cần thiết về mặt lý thuyết và một số kỹ năng thực
hành, người giáo viên giảng dạy cần phải biết vận dụng khoa học,
linh hoạt những phương pháp dạy học phù hợp với phân môn trang
trí.
1. Ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y lÝ thuyÕt trang trÝ.
Trong ch¬ng tr×nh d¹y ph©n m«n trang trÝ c¸c líp 6, 7, 8, 9 kh«ng cã bµi lÝ thuyÕt
dµnh riªng cho mét tiÕt, thêng lÝ thuyÕt ®îc gi¶ng tríc khi học sinh lµm bµi. Thêi gian
nµy chØ chiÕm kho¶ng 15 ®Õn 17 phót. Do ®ã nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n gi¸o viªn ph¶i
ch¾t läc cã träng t©m ®Ó truyÒn thô cho học sinh. Học sinh cã thÓ c¨n cø vµo ®ã ®Ó
lµm bµi cho cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc më réng kiÕn thøc cho
học sinh vµo c¸c buæi häc tù chän, ngo¹i kho¸, nãi chuyÖn
C¨n cø vµo yªu cÇu cña bµi ®Ó gi¶ng cho học sinh, cã bµi rÊt cÇn nhiÒu thêi gian nh:
ph¬ng ph¸p bè côc, ph¬ng ph¸p vµ c¸ch dïng mµu trong trang trÝ, ph¬ng ph¸p s¸ng
t¸c tranh cæ ®éng Dï thêi gian dµi hay ng¾n th× bµi lÝ thuyÕt d¹y trang trÝ còng ph¶i lu
ý:
CÇn x©y dùng néi dung träng t©m bµi trang trÝ: T×m hiÓu kh¸i niÖm c¬ b¶n, sö
dông nh÷ng dÉn chøng thùc tÕ, h×nh ¶nh, ®å vËt cô thÓ cã t¸c dông vµ søc thuyÕt phôc
cao ®Ó minh ho¹ cho kh¸i niÖm c¬ b¶n.
Më réng néi dung c¬ b¶n b»ng nh÷ng dÉn chøng cô thÓ nh: cho học sinh quan s¸t
tranh, ¶nh, ®å vËt, bµi lµm ®óng, sai. Gi¸o viªn ph©n tÝch vµ rót ra kÕt luËn. Sù liªn hÖ
víi ®êi sèng thùc tÕ rÊt cÇn cho bµi häc lÝ thuyÕt, gi¸o viªn nªn cã nhiÒu liªn hÖ thùc
tÕ ®Ó lµm râ h¬n nh÷ng kh¸i niÖm võa ®îc tr×nh bµy. Trong ch¬ng tr×nh trang trÝ hÇu
hÕt c¸c bµi ®Òu cã sù liªn hÖ ®Õn thùc tÕ. VÝ dô: C¸c bµi trang trÝ c¬ b¶n nh h×nh
vu«ng, h×nh trßn, ®êng diÒm, h×nh ch÷ nhËt hoÆc c¸c bµi trang trÝ øng dông nh: KÎ
-6-
ch÷, Trang trÝ ®Çu b¸o têng, Trang trÝ qu¹t giÊy, Trang trÝ lä hoa, Trang trÝ ®Üa trßn,
Trang trÝ hép møt, Trang trÝ lều trại.
Gi¸o viªn cã thÓ sö dông c¸c bµi häc cò cña học sinh líp tríc ®Ó ph©n tÝch vµ
còng nªn t×m tßi chän mét vµi ®å vËt nh: tê bÝch b¸o, lä hoa b»ng gèm, hép møt c¸c
lo¹i nh»m gióp học sinh më réng thªm kiÕn thøc häc trang trÝ g¾n liÒn víi ®êi sèng.
PhÇn lÝ thuyÕt chØ gióp học sinh n¾m v÷ng nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n, nh÷ng dù
®Þnh sÏ lµm vµ nh÷ng kiÕn thøc t¹o c¬ së ban ®Çu cho sù h×nh thµnh s¸ng t¹o, t×m tßi
®Ó học sinh vËn dông trong bµi trang trÝ cô thÓ, v× vËy bµi lÝ thuyÕt ph¶i cã träng t©m,
gi¸o viªn gi¶ng gi¶i võa søc víi kh¶ n¨ng nhËn thøc cña học sinh vµ cã nhiÒu liªn hÖ
thùc tÕ ®Ó học sinh dÔ hiÓu vµ dÔ lµm bµi. Khi gi¶ng lÝ thuyÕt c¬ b¶n, gi¸o viªn nªn ®Æt
nhiÒu c©u hái, gióp c¸c em n¾m ch¾c h¬n bµi häc vµ lµm cho tiÕt d¹y thªm sinh ®éng.
LÝ thuyÕt c¬ b¶n kh«ng chØ dõng ë phÇn gi¶ng cho toµn líp mµ giáo viên cÇn sö
dông nã khi híng dÉn gãp ý cho tõng em. Th«ng qua bµi lµm cña học sinh gi¸o viªn
cã thÓ biÕt ngay nh÷ng phÇn lÝ thuyÕt c¸c em cã n¾m ch¾c hay kh«ng vµ trªn c¬ së ®ã
gãp ý, nh¾c l¹i nh÷ng phÇn lÝ thuyÕt ®· d¹y, gióp c¸c em söa ch÷a, t×m c¸ch gi¶i quyÕt
míi trong bµi lµm trang trÝ.
2. Giảng dạy thực hành trang trí:
a. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài trang trí
Để giúp học sinh phân biệt các dạng bài trang trí: trang trÝ c¬ b¶n hay trang trÝ øng
dông, nÕu lµ trang trÝ c¬ b¶n th× bè côc, ho¹ tiÕt, mµu s¾c lu«n cã sù t×m tßi ®Ó cã mét
bµi vÏ trang trÝ cã bè côc ®Ñp, hµi hoµ. Cßn nÕu lµ bµi trang trÝ øng dông th× ph¶i lu ý
®Õn tÝnh thùc tiÔn khi sö dông nh: ho¹ tiÕt, mµu s¾c, bè côc phï hîp víi néi dung yªu
cÇu sö dông. Mçi néi dung bµi trang trÝ ®Òu cã nh÷ng kiÕn thøc chñ yÕu, th«ng qua
-7-
gi¶ng d¹y nh÷ng kiÕn thøc chñ yÕu nµy gióp học sinh hiÓu ®îc lÝ thuyÕt, n¾m ®îc c¸ch
lµm. VÝ dô trong bµi: Trang trí lọ hoa , chØ yªu cÇu học sinh trang trÝ trªn c¸c lä hoa
sao cho ®Ñp. Cßn phÇn t¹o mÉu d¸ng lä hoa, yªu cÇu học sinh t×m kiÓu lä, sao cho cã
®îc nh÷ng kiÓu lä míi, l¹ vµ ®Ñp. Néi dung bµi häc rÊt phong phó, ®a d¹ng song thùc
tÕ thêi gian kh«ng cho phÐp gi¸o viªn gi¶ng gi¶i lÝ thuyÕt qu¸ nhiÒu v× nÕu nãi nhiÒu
sÏ thiÕu thêi gian cho học sinh thùc hµnh. Bëi vËy mçi néi dung bµi d¹y, gi¸o viªn
ph¶i c©n nh¾c, suy nghÜ ®Ó lùa chän nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n nhÊt, thiÕt yÕu nhÊt, träng
t©m nhÊt sao cho phï hîp víi néi dung yªu cÇu vµ ®¶m b¶o thêi gian bµi häc.
b. Hướng dẫn học sinh tìm phác thảo:
T¹o thãi quen cho học sinh suy nghÜ tríc khi t×m ph¸c th¶o vµ bíc ®Çu ph¶i t×m
b»ng c¸c ®êng, nÐt, h×nh m¶ng kØ hµ nh»m t¹o nªn mét bè côc hîp lÝ.
Nh÷ng bè côc trªn ph¶i ®îc híng dÉn cô thÓ ë phÇn lÝ thuyÕt: c¸ch t×m bè côc, t×m ho¹
tiÕt, t×m h×nh m¶ng vµ vËn dông c¸c thÓ thøc trang trÝ
Sau khi t×m bè côc b»ng c¸c h×nh kØ hµ, híng dÉn c¸c em cã thÓ t×m ph¸c th¶o
®en tr¾ng ®Ó t×m ®Ëm nh¹t. VÏ ®en tr¾ng ®Ó tr¸nh ®îc bè côc kh«ng c©n ®èi nh: Bè
côc nÆng nÒ (m¶ng ®en qu¸, to qu¸) hoÆc bè côc láng lÎo (c¸c m¶ng rêi rạc)
Trªn c¬ së c¸c h×nh bè côc kØ hµ, cã thÓ t×m c¸c ho¹ tiÕt phï hîp víi c¸c m¶ng ®ã. VÝ
dô:
-8-
Sö dông c¸c ho¹ tiÕt cho phï hîp víi c¸c m¶ng kØ hµ ph¶i lµ nh÷ng ho¹ tiÕt ®¬n gi¶n
vµ c¸ch ®iÖu.
Cuèi cïng bµi trang trÝ nµo còng ph¶i t« mµu nhng c«ng viÖc t« mµu cña học sinh
tiÓu häc kh¸c víi t×m mµu ®Ó thÓ hiÖn ë häc sinh THCS cÇn ph¶i híng dÉn học sinh
biÕt c¸ch sö dông mµu s¾c sao cho hîp lÝ vµ hµi hoµ. Cã thÓ sö dông hoµ s¾c nãng hay
hoµ s¾c l¹nh, sö dông c¸c gam mµu trÇm hay c¸c gam mµu s¸ng.
Trong mçi bµi vÏ trang trÝ ph¶i t×m mµu chñ ®¹o. Tõ mµu chñ ®¹o t×m c¸c mµu
kh¸c ®Æt vµo cho hîp lÝ vµ c©n nh¾c ®Æt c¸c mµu c¹nh nhau cho hµi hoµ. Qu¸ tr×nh vÏ
mét bµi trang trÝ lµ qu¸ tr×nh t×m tßi, suy nghÜ ®Ó quyÕt ®Þnh dïng mµu nµo cho hîp lÝ,
muèn vËy học sinh ph¶i thuéc b¶ng pha mµu, ®ã lµ c¬ së ®Ó kh¸m ph¸, t×m ra c¸c mµu
míi, t¹o nªn c¸c hoµ s¾c ®Ñp.
3. Các phương pháp dạy học phân môn vẽ trang trí:
a. Phương pháp quan sát.
-Phương pháp quan sát có một vai trò quan trọng đối với phân
môn vẽ trang trí, sử dụng phương pháp này học sinh được quan sát
tìm hiểu đối tượng, tìm ra vẻ đẹp của đối tượng từ đó có tính chọn
lọc tạo điều kiện cho bài vẽ trang trí đẹp hơn. Học sinh củng có thể
quan sát những công trình kiến trúc, những sản phẩm mĩ thuật ứng
dụng, những bài trang trí cơ bản đến phức tạp, để có cách nhận
xét, đánh giá, cảm nhận được tính thẩm mĩ. Từ đó học sinh có kinh
nghiệm để làm bài hoặc vận dụng bài trang trí đã học vào thực tế
cuộc sống.
-Giáo viên phải có sự hướng dẫn cụ thể cách quan sát, phân tích
các sản phẩm mĩ thuật về bố cục, đường nét, màu sắc… để học sinh
có được phương pháp quan sát tốt, góp phần hình thành tính thẩm
-9-
mĩ, trong cách cách nhìn nhận đánh giá cho học sinh. Học sinh phải
có được kĩ năng
quan sát mọi sự vật hiện tượng xung quanh để
nắm bắt được đặc điểm, giúp cho trí tưởng tượng được phát triển
phong phú, làm tăng cảm xúc thẩm mĩ, tránh phảm ánh sai lệch
hiện thực cuộc sống. Thông qua quan sát, nhận xét góp phần hình
thành thị hiếu thẩm mĩ cho học sinh , phát huy tính sáng tạo và bồi
dưỡng tình cảm trân trọng cái đẹp.
-Phương pháp quan sát thường được áp dụng trong hoạt động
quan sát nhận
xét, giáo viên hướng dẫn học sinh quan sát phân tích nhận xét các
tư liệu tham khảo cho bài học như tranh ảnh từ sách báo, bài vẽ
trang trí của hoạ sĩ hoặc của học sinh. Cuối tiết học giáo viên cùng
học sinh thực hiện hoạt động quan sát nhận xét để đánh giá kết quả
của bài học, từ đó học sinh có thể rút kinh nghiệm cho bài học sau.
b. Phương pháp trực quan.
-Dạy mĩ thuật chủ yếu là bằng đồ dùng dạy học. Dạy trên
những gì học sinh nhìn thấy. Vì vậy khi dạy học môn vẽ trang trí
giáo viên cần phải lựa chọn đồ dùng dạy học, tranh dạy học điển hình có tính chắt
lọc chọn lựa, rõ nội dung, có tính thẩm mĩ, khuôn khổ hợp lý để học sinh dễ quan sát.
-Dạy học bằng đồ dùng dạy học giúp học sinh lĩnh hội tri thức
nhanh, nhớ lâu và hứng thú hơn. Song trên thực tế, một số giáo
viên dạy mĩ thuật ở trường THCS
còn bộc lộ những số thiếu sót sau:
+Chưa khai thác hết lợi thế của đồ dùng dạy học.
- 10 -
+Sử dụng đồ dùng dạy học chưa có trọng tâm, chưa thực sự
chú ý đến tính thẩm mĩ của nó: chưa chọn lọc được mẫu đẹp về
hình về cấu trúc và màu sắc..
+Trình bày đồ dùng dạy học chưa khoa học.
+Ít sử dụng kết quả học tập của học sinh làm đồ dùng dạy
học.
-Để sử dụng đồ dùng dạy học mĩ thuậtở THCS có hiệu quả, giáo
viên cần phải chú ý:
+ Có cách trình bày đồ dùng dạy học khác nhau tùy theo nội
dung bài dạy
+ Trình bày cùng 1 lúc để học sinh có cách nhìn bao quát về
nội dung bài học.
+ Trình bày theo trình tự bài giảng để học sinh theo dõi từng
phần của nội dung.
+ Sau khi giới thiệu đồ dùng dạy học theo từng nội dung, giáo
viên phải cất đi để học sinh tập trung vào nội dung khác. Cuối cùng
trình bày tổng thể để chốt lại nội dung tổng quát của bài dạy.
+ Cần phải chú ý tới vị trí trình bày đồ dùng dạy học.
-Giáo viên cần có kế hoạch sưu tầm bài vẽ trang trí của học sinh
để làm tư liệu giảng dạy. Sau khi có tư liệu, cần phân loại từng bài
dạy sao cho sát đối tượng, đúng với nội dung yêu cầu của từng bài
dạy. Chính những bài vẽ của học sinh mới là là minh chứng sinh
động cho bài dạy, bởi chúng sát nội dung, yêu cầu bài học, phù hợp
- 11 -
với khả năng học sinh, vì vậy có tác dụng khích lệ động viên các em
học tập.
c. Phương pháp vấn đáp.
- Dùng các câu hỏi để học sinh suy nghĩ trả lời về nội dung bài
học. Học sinh
được suy nghĩ trước và dự đoán nội dung mà giáo viên sẽ giảng, các
em sẽ không bị động trong qua trình tiếp thu kiến thức.
- Cần kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp thuyết trình và
phương pháp vấn đáp. Lời giảng đan xen với câu hỏi, tạo điều kiện
cho học sinh được chủ động nghe-suy nghĩ-dự đoán-chờ đợi thông
tin mới. Thường được sử dụng trong các hoạt động quan sát, nhận
xét, đánh giá kết quả học tập. Với phương pháp vấn đáp giáo viên
có thể tìm hiểu được mức độ tiếp thu bài học của học sinh, biết
được kiến thức lĩnh hội của học sinh để có sự điều chỉnh hoặc bổ
sung kịp thời. Thông qua phương pháp vấn đáp học sinh có thể trao
đổi ý kiến với nhau để rồi đi đến ý kiến thống nhất hoặc mục tiêu
của bài học.
d. Phương phương pháp trực quan kết hợp với phương pháp
phân tích.
- Các bài học của phân môn vẽ trang trí thường không nặng về
lý thuyết nhưng yêu cầu của phân môn là phải giúp cho các em
khắc sâu kiến thức, nhớ lâu. Vì vậy phương pháp trực quan kết hợp
với phương pháp phân tích là một giải pháp phù hợp trong việc dạy
học phân môn vẽ trang trí. Tuy không có điều kiện tiếp xúc trực tiếp
- 12 -
những công trình, sản phẩm, nhưng thông qua tranh ảnh, bài vẽ
trang trí và được phân tích cụ thể học sinh sẽ tiếp thu nội dung kiến
thức bài học một cách dễ dàng hơn.
VÝ dô: Híng dÉn học sinh sö dông h×nh m¶ng, ®êng nÐt: Ph¶i døt kho¸t míi t¹o
nªn bè côc chÆt chÏ.
CÇn tr¸nh nh÷ng bè côc láng lÎo hoÆc nÆng nÒ do c¸ch s¾p xÕp h×nh m¶ng kh«ng hîp
lÝ.
- Ho¹ tiÕt ph¶i phï hîp víi néi dung yªu cÇu sö dông vµ mang tÝnh d©n téc, ho¹ tiÕt ®·
®îc ®¬n gi¶n, c¸ch ®iÖu, tr¸nh vÏ nÐt viÒn kh« cøng.
- Nh÷ng bè côc nªn lµm:
- 13 -
e. Phương pháp gợi mở.
Có hiệu quả cao khi sử dụng trong dạy học phân môn vẽ trang trí.
Giáo viên dùng lời nhận xét, câu hỏi gợi mở để học sinh quan sát,
nhận xét, suy nghĩ, so sánh đối chiếu và tự điều chỉnh, sửa chữa bài
vẽ của mình. Phương pháp này rất phù hợp với việc hướng dẫn học
sinh làm bài tập, vì nó phát huy được khả năng độc lập suy nghĩ,
tìm tòi, tính tích cực học tập của mọi học sinh. Sử dụng phương
pháp gợi mở giáo viên tạo điều kiện cho học sinh tự suy nghĩ, tự tìm
hiểu để tìm đến kiến thức bài học.
f. Phương pháp nêu vấn đề.
Đây cũng là một trong những phương pháp dạy học theo
phương pháp tích cực. Giáo viên hoặc học sinh đưa ra một vấn đề
chung cho các nhóm hoặc các thành viên thảo luận để đi đến thống
nhất, kết luận chung. Từ một vấn đề được đặt ra nhiều học sinh
được tham gia thảo luận, trình bày ý kiến của mình.
Ví dụ : Làm thế nào để trang trí được một một mặt nạ đẹp và độc
đáo?
Từ một vấn đề đặt ta như vậy học sinh có thể tự tìm đến những nội
dung yêu cầu của bài học Tạo dáng và trang trí mặt nạ. Sau khi giải
quyết vấn đề đặt ra học sinh lại một lần nữa khẳng định kiến thức
mình đã tìm đến thông qua kết quả và quá trình thực hành.
g. Phương pháp trò chơi.
- 14 -
Sử dụng phương pháp trò chơi giáo viên sẽ tạo được tích tích cực
hoạt động thi đua học tập giữa các nhóm, các cá nhân.
Phương pháp này gây được hứng thú học tập cho học sinh, tạo ở
các em sự háo hức chờ đón để được học phân môn vẽ trang trí.
Giáo viên là người đóng vai trò chỉ đạo tổ chức các hoạt động chơi
mà học để đạt được hiệu quả cao nhất.
h. Phương pháp làm việc theo nhóm:
Phương pháp này phát huy được tính tích cực, chủ động, mọi học
sinh đều được tham gia học tập. Xây dựng cho học sinh tinh thần
tập thể, ý thức cộng đồng với công việc chung, đồng thời hình thành
ở học sinh phương pháp làm việc khoa học, tự lập kế hoạch và làm
việc theo kế hoạch.
* Hình thành học tập:
+Giao bài tập
+Giao câu hỏi theo phiếu bài tập, giao bài cho từng nhóm học
sinh thảo luận.
* Tổ chức:
+Chia nhóm. Có thể đặt tên cho nhóm.
+Cử nhóm trưởng và thư ký ghi chép…
+Vị trí của nhóm
* Tiến hành:
+Nhận bài tập.
+Nhóm trưởng nêu yêu cầu.
+Các thành viên thảo luận hoặc cùng làm.
- 15 -
+Nhóm trưởng hoặc đại diện thay mặt nhóm trình bày.
+Các nhóm hoặc cá nhân khác góp ý, bổ sung, tranh luận, đánh
giá.
+Giáo viên nhận xét, bổ sung, tổng kết, đánh giá.-Làm việc theo
nhóm tạo điều kiện cho nhiều học sinh được tham gia vào quá trình
nhận thức, mặt khác giúp học sinh tích cực tự giác học tập hơn. Góp
ý, trao đổi, tranh luận sẽ là cơ sở tốt cho sự hình thành và phát
triển khả năng tư duy, phân tích ở học sinh.
-Với các bài vẽ trang trí, phương pháp này có thể thực hiện ở đầu
tiết học qua phần quan sát nhận xét, hoặc cuối tiết học để nhận xét
đánh giá kết quả bài học.
-Tùy theo yêu cầu của các loại bài, từng bài cụ thể và từng thời
điểm nhất định mà giáo viên vận dụng phương pháp làm việc theo
nhóm sao cho phù hợp, có hiệu quả nhất.
k. Phương pháp luyện tập:
- Phân môn vẽ trang trí lấy thực hành làm hoạt động chính và
chỉ có trên cơ sở thực hành thì nhận thức lý thuyết mới rõ dần. Học
vẽ trang trí, học sinh phải được làm nhiều bài tập, có thể là các bài
tập sẽ trùng lặp nội dung, yêu cầu, cách tiến hành, song mỗi bài
học sinh phải tìm ra cách vẽ khác nhau: về khai thác nội dung yêu
cầu bài học, tìm hoạ tiết, bố cục, xây dựng hình tượng, cách xử lý
màu, đậm nhạt… Vẽ trang trí thường thể hiện ró sự tưởng tượng,
sáng tạo chủ quan, sự khái quát hoá đối tượng theo cách vẽ trang
trí được thể hiện bằng mảng bẹt, bố cục theo cách sắp xếp của
- 16 -
trang trí như: đăng đối, đối xứng, xen kẽ, nhắc lại. Hình mảng,
đường nét, màu sắc được cách điệu hoá.
- Trong phân môn vẽ trang trí cần chú trọng hình thành và phát
triển ở học sinh các kĩ năng sau để thực hiện tốt phương pháp luyện
tập:
+Kĩ năng tư duy tạo hình.
+Kĩ năng vẽ hình, chỉnh hình.
+Kĩ năng vẽ đậm nhạt và vẽ màu.
+Kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tế.
Hướng dẫn học sinh làm bài, giáo viên cần tìm ra những thiếu
sót về bố cục, vẽ hình, vẽ màu, gợi ý cho các em suy nghĩ và tự tìm
ra cách sửa chửa, điều chỉnh theo khả năng, phù hợp với từng dạng
bài của mỗi em. Cần có kế hoạch làm việc với từng loại học sinh;
giỏi, khá, trung bình, yếu kém. Mỗi loại học sinh đều có yêu cầu, gợi
ý riêng và cách bổ sung khác nhau. Giáo viên làm việc với từng học
sinh, góp ý, khích lệ mỗi em hoàn thành bài vẽ bằng khả năng của
mình.
l. Đánh giá kết quả bài học.
- Việc đánh giá kết quả bài học cần được tính ngay từ khi xác
định mục tiêu và thiết kế bài học nhằm giúp học sinh và giáo viên
kịp thời nắm được thông tin liên hệ ngược chiều để điều chỉnh hoạt
động dạy và học.
- Dựa vào mục tiêu của môn mĩ thuật là giáo dục thị hiếu thẩm mĩ, nhìn nhận ra
cái đẹp, cảm thụ cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp để thưởng thức và vận dụng cái đẹp vào
- 17 -
cuộc sống. Do vậy đánh giá kết quả học mĩ thuật không nên quá phụ thuộc vào kết
quả bài vẽ cụ thể, vì đằng sau bài vẽ và quá trình học mĩ thuật, học sinh còn hiểu biết
về cái đẹp và đã vận dụng vào sinh hoạt, học tập hàng ngày. Hơn nữa một bộ phận
học sinh hiểu và cảm thụ được cái đẹp nhưng rất khó thể hiện ra bài vẽ.
IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Việc vận dụng sáng kiến kinh nghiệm vào trong giảng dạy đã mang nhiều hiệu quả
tích cực trong học sinh, các em có khả năng cảm nhận được cái đẹp xung quanh
mình, muốn tự mình làm ra những sản phẩm tương tự, các em rất thích học môn
Mĩ thuật, và đã đạt được kết quả khá cao trong những năm học vừa qua. Đa số các
em có điểm trung bình môn Mĩ thuật cao, không có học sinh yếu kém. Cụ thể như:
Năm học 2011-2012:
Khối
6
7
8
9
Đ
100%
100%
100%
100%
CĐ
0
0
0
0
Năm học 2012-2013:
Khối
Đ
6
100%
7
100%
8
100%
9
100%
CĐ
0
0
0
0
- 18 -
D. KẾT LUẬN
I. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
-Nói đến phương pháp dạy học là nói đến cách dạy của giáo viên
và cách học của học sinh. Giáo viên không chỉ chú ý đến phương
pháp truyền đạt mà còn phải tạo dựng cho học sinh phương pháp
tiếp nhận, để cuối cùng là kiến thức đến với học sinh một cách dễ
dàng, nhanh và sâu sắc hơn. Như định hướng đổi mới phương pháp dạy học:
Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo
của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương
- 19 -
pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình
cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
II. Ý NGHĨA CỦA VIỆC VẬN DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
- Vận dụng tốt các phương pháp nêu trên đã tạo hiệu quả cao trong tiết dạy:
+Học sinh háo hức chờ đón bài học.
+Học sinh suy nghĩ, tìm hiểu những vấn đề mà giáo viên giảng giải.
+Học sinh tham gia vào quá trình nhận thức một cách tự giác.
+Học sinh làm bài bằng khả năng và cảm xúc riêng.
III. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG
- Cái đẹp có ở xung quanh các em, từ thiên nhiên cho đến những
cái do con người tạo ra, và nhiệm vụ của người dạy Mĩ thuật trong
trường THCS là giúp các em tìm thấy nó hiểu được nó và có khả
năng làm ra những sản phẩm tương tự. Dạy học mĩ thuật không chỉ
là vẽ mà lấy hoạt động Mĩ thuật để nâng cao hiểu biết cho học sinh
giúp các em có thêm kiến thức, kỷ năng trong quá trình hoàn thiện
nhân cách Đức-Trí- Thể - Mĩ.
IV. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
Nhà trường cần phải có phòng chuyên môn Mĩ Thuật riêng, hằng
năm cần phải tổ chức nhiều buổi toạ đàm nhằm trao đổi học hỏi
kinh nghiệm trong công tác giảng dạy môn mĩ thuật . Bên cạnh đó
nhà trường cần cấp thêm tranh ảnh và mẫu vẽ cho môn mĩ thuật.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tôi đã thu thập và áp
dụng qua những năm tháng dạy lớp. Nhìn chung cũng đạt được một
- 20 -
số kết quả hết sứ khả quan, rất mong sự đóng góp chân thành của
quý đồng nghiệp để kinh nghiệm trên được hoàn chỉnh .
Thạnh Phú, ngày 25 tháng 3
năm 2013
Xác nhận của thủ trưởng đơn vị
hiện
Hiệu trưởng
NGUYỄN QUỐC NAM
Người
thực
Trần Thanh Long
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU…………………………………………………......Trang 1
I. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI……………………………………………..Trang 1
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……………………………………………….Trang 1
III. PHẠM VI NGHIÊNG CỨU…………………………………………Trang 1
- Xem thêm -