Tài liệu Skkn một vài kinh nghiệm dạy tiết thực hành môn công nghệ 9

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm- d¹y thùc hµnh c«ng nghÖ 9 MỘT VÀI KINH NGHIỆM DẠY TIẾT THỰC HÀNH MÔN: CÔNG NGHỆ 9 I. Lý do chän ®Ò tµi: NghÞ quyÕt TW II kho¸ VIII ®· kh¼ng ®Þnh: “Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu”, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña gi¸o dôc trong thêi kú CNH - H§H ®Êt níc. Víi môc tiªu x©y dùng con ngêi míi, ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ cã ®¹o ®øc trong s¸ng, cã tri thøc khoa häc, cã t tëng s¸ng t¹o, cã n¨ng lùc thùc hµnh giái, cã t¸c phong c«ng nghiÖp, cã søc khoÎ. §ã lµ thÕ hÖ tiÕp theo ®Ó x©y dùng CNXH. Trong thêi kú kinh tÕ më cöa th× viÖc häc tËp cña häc sinh ngµy mét ®îc n©ng cÊp. Tõ c¬ së vËt chÊt ®Õn néi dung kiÕn thøc bµi häc. Mçi mét bµi häc ®îc coi lµ ch×a kho¸ vµng më ra kho tµng tri thøc quý b¸u v« tËn cña nh©n lo¹i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ch¬ng tr×nh ®æi míi SGK nãi chung vµ m«n c«ng nghÖ nãi riªng lµ mét bíc ngoÆt trong sù ®æi míi vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc, kh«ng nh÷ng thÕ còng ®æi míi vÒ ph¬ng ph¸p häc cho häc sinh trong nhµ trêng THCS. Tuy nhiªn m«n häc nµy cha ®îc coi träng thùc sù bëi v× nã chØ lµ mét m«n häc bæ trî kiÕn thøc vÒ ®êi sèng, x· héi, tù nhiªn vµ cung cÊp cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc vÒ mét sè nghÒ trong thùc tiÔn, nhiÒu em cha ý thøc ®îc tÇm quan träng cña viÖc häc m«n häc nµy. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã, cÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc nh»m t¹o cho häc sinh cã thãi quen chñ ®éng s¸ng t¹o, chèng l¹i thãi quen thô ®éng khi tiÕp thu bµi. Ngµnh gi¸o dôc ®· tiÕn hµnh ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng gi¶m lý thuyÕt, t¨ng tÝnh thùc hµnh, ®¶m b¶o tÝnh võa søc cho häc sinh. §èi víi m«n c«ng nghÖ, thùc hiÖn ®æi míi ph¬ng ph¸p lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt, nh»m gióp häc sinh tÝch cùc h¬n, chñ ®éng h¬n khi tiÕp thu kiÕn thøc. Qua thêi gian d¹y m«n kü thuËt 9 (cò) vµ m«n c«ng nghÖ 9 (míi). T«i xin tr×nh bµy mét vµi kinh nghiÖm cña m×nh vÒ viÖc d¹y tiÕt thùc hµnh m«n c«ng nghÖ 9 theo ph¬ng ph¸p ®æi míi. II. §Æc ®iÓm t×nh h×nh: 1. ThuËn lîi: + Häc sinh : Ngoan, biÕt v©ng lêi, cã ý thøc trong häc tËp, ham häc hái. + Gi¸o viªn: §Çu t nhiÒu thêi gian cho viÖc so¹n gi¶ng, nghiªn cøu tµi liÖu. T×m tßi chuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc kh¸ chu ®¸o. + VÒ thiÕt bÞ: §îc cung cÊp kh¸ ®Çy ®ñ, phï hîp víi yªu cÇu m«n häc. 2. Khã kh¨n: Gi¸o viªn: NguyÔn Trêng B×nh S¸ng kiÕn kinh nghiÖm- d¹y thùc hµnh c«ng nghÖ 9 + Häc sinh: Khèi cuèi cÊp ®«i khi cßn xem nhÑ m«n häc v× kh«ng ph¶i lµ m«n häc chÝnh. + Gi¸o viªn: Thêi gian tËp huÊn ph¬ng ph¸p míi cßn Ýt, cha ®îc tËp huÊn kü vÒ viÖc sö dông ®å dïng d¹y häc nªn ®«i khi cßn lóng tóng trong c¸c thao t¸c. + C¬ së vËt chÊt: ®îc trang bÞ cßn Ýt (04 bé), ®iÒu nµy Ýt nhiÒu ¶nh hëng ®Õn viÖc ph©n nhãm thùc hµnh cho c¸c em. Cßn bÊt cËp nÕu nh c¸c líp cã giê C«ng nghÖ trïng nhau do hai hay nhiÒu gi¸o viªn gi¶ng d¹y th× sÏ kh«ng cã dông cô ,thiÕt bÞ thùc hµnh. + Thêi gian bè trÝ cho m«n häc 1 tuÇn/ tiÕt nªn rÊt khã kh¨n trong viÖc lµm thùc hµnh cho häc sinh, hÇu hÕt c¸c bµi thùc hµnh cã tèi thiÓu 3 tiÕt do ®ã qu¸ tr×nh lµm thùc hµnh cña häc sinh bÞ gi¸n ®o¹n, kh«ng liªn tôc. Gi¸o viªn rÊt khã ®¸nh gi¸ c¸c s¶n phÈm thùc hµnh trong mçi tiÕt häc. 3. Thùc tr¹ng: Theo ch¬ng tr×nh Kü thuËt 9 tríc ®©y viÖc ph©n bè thùc hµnh m«n häc cßn Ýt thêi gian thùc hµnh ng¾n nªn chØ ®ñ cho GV lµm mÉu, HS quan s¸t vµ tù lµm ë nhµ kh«ng cã sù theo dâi, uèn n¾n, nh¾c nhë cña gi¸o viªn. NÕu cã th× thêi gian ng¾n gi¸o viªn chØ kÞp híng dÉn qua cho häc sinh. V× vËy häc sinh cha ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, tÝnh tÝch cùc, t×m tßi cña m×nh dÉn ®Õn c¸c em nhê bè mÑ, anh chÞ hoÆc ngêi lín tuæi lµm thay cho m×nh ë nhµ ®Ó cã s¶n phÈm ®a ®Õn líp cho giê häc sau. III. Ph¹m vi nghiªn cøu: §æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc m«n C«ng nghÖ bao gåm nhiÒu lÜnh vùc vµ ph¶i ®îc tiÕn hµnh trong mét qu¸ tr×nh l©u dµi, liªn tôc. ThiÕt nghÜ viÖc d¹y thùc hµnh ®èi víi m«n C«ng nghÖ lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n. Víi kinh nghiÖm cña b¶n th©n, t«i m¹nh d¹n tr×nh bµy mét vµi suy nghÜ cña m×nh vÒ tiÕt d¹y thùc hµnh ë m«n C«ng nghÖ 9. IV. Néi dung: Ch¬ng tr×nh m«n C«ng nghÖ 9 gåm cã 5 m« ®un. + L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn trong nhµ. + Söa ch÷a xe ®¹p. + Trång c©y ¨n qu¶. + NÊu ¨n. + C¾t may. CÊu tróc cña c¸c m« ®un gièng nhau gåm: PhÇn I: Giíi thiÖu nghÒ. PhÇn II: Lý thuyÕt. Gi¸o viªn: NguyÔn Trêng B×nh S¸ng kiÕn kinh nghiÖm- d¹y thùc hµnh c«ng nghÖ 9 PhÇn III: Thùc hµnh. Trong ®ã thùc hµnh ®îc xen kÎ gi÷a c¸c bµi lý thuyÕt vµ chiÕm ®Õn 2/3 thêi gian cña m«n häc, nghÜa lµ: Ch¬ng tr×nh cña mét m« ®un ®îc gi¶ng d¹y trong mét n¨m häc gåm 35 tiÕt mçi tuÇn/ 1 tiÕt, th× thêi gian thùc hµnh chiÕm ®Õn 20 tiÕt. V× thÕ, tiÕt thùc hµnh nh»m rÌn luyÖn kü n¨ng vµ ¸p dông c¸c kiÕn thøc ®· ®îc häc ë lý thuyÕt vµo thùc tÕ. TiÕt thùc hµnh chñ yÕu rÌn luyÖn kü n¨ng vËn dông, quy tr×nh c«ng nghÖ (c¸c bíc thùc hiÖn) ®Ó thiÕt kÕ, chÕ t¹o, l¾p ®Æt, kiÓm tra mét sè thiÕt bÞ, s¶n phÈm theo yªu cÇu cho tríc. RÌn luyÖn cho häc sinh nÒ nÕp lµm viÖc khoa häc, häc tËp tÝch cùc, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o. D¹y tiÕt thùc hµnh tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh râ môc tiªu cña bµi lµ ph¶i lµm g× vµ lµm nh thÕ nµo? Thêi gian híng dÉn, lµm mÉu, thêi gian tiÕn hµnh vµ hoµn thµnh c«ng viÖc lµ bao nhiªu? PhÇn bµi cò: Cho häc sinh nh¾c l¹i mét sè kiÕn thøc (kh¸i niÖm, s¬ ®å, c¸ch l¾p ®Æt, quy tr×nh c«ng nghÖ...) cã liªn quan ®Õn néi dung cña bµi thùc hµnh. VÝ dô: TiÕt 9, 10, 11, 12 “Thùc hµnh nèi d©y dÉn ®iÖn” cÇn ph¶i cho häc sinh nh¾c l¹i phÇn lý thuyÕt cña bµi “VËt liÖu ®iÖn dïng trong l¾p ®Æt m¹ng ®iÖn trong nhµ” ®Ó häc sinh h×nh thµnh râ h¬n cÊu t¹o cña d©y dÉn ®iÖn. Sau ®ã th«ng qua c¸c néi dung lý thuyÕt gi¸o viªn híng dÉn râ h¬n vÒ c¸c bíc, quy tr×nh thùc hµnh chung ®èi víi c¸c ph¬ng ph¸p nèi d©y dÉn ®iÖn: Bíc 1: Bãc vá c¸ch ®iÖn. Bíc 2: C¹o s¹ch lâi. Bíc 3: Nèi d©y. Bíc 4: KiÓm tra mèi nèi. Bíc 5: Hµn mèi nèi. Bíc 6: C¸ch ®iÖn mèi nèi. Ngoµi ph¬ng ph¸p ®a ra quy tr×nh thùc hµnh th× gi¸o viªn cßn ph¶i lµm mÉu, ®©y lµ mét trong nh÷ng bíc quan träng ®Ó cho häc sinh nh×n thÊy ®îc c¸c bíc lµm cña thÇy. Quan s¸t cô thÓ c¸c thao t¸c nhá ®Ó HS cã thÓ lµm theo. C¸c thao t¸c thùc hµnh ®îc h×nh thµnh lu«n lu«n lµ tõ dÔ ®Õn khã, v× thÕ mµ c¸c em cã thÓ tù m×nh lµm ®îc nÕu nh ®îc GV híng dÉn cÈn thËn tØ mÜ. §Ó tiÕt thùc hµnh gi¶ng d¹y thµnh c«ng th× ngêi GV ph¶i biÕt bè trÝ ph©n nhãm thùc hµnh hîp lý (kho¶ng 4 - 5 HS/nhãm). Gi¸o viªn: NguyÔn Trêng B×nh S¸ng kiÕn kinh nghiÖm- d¹y thùc hµnh c«ng nghÖ 9 ThiÕt bÞ vµ dông cô thùc hµnh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó c¸c em lµm nªn chÝnh s¶n phÈm cña m×nh tõ ®ã c¸c em cã thÓ nhËn ra ®îc nh÷ng sai sãt nhá nhÊt cña s¶n phÈm ®Ó kiÓm tra vµ kh¾c phôc. §èi víi nh÷ng bµi tËp khã, s¶n phÈm phøc t¹p th× cÇn ph¶i cho HS n¾m l¹i kiÕn thøc lý thuyÕt kÌm theo sù uèn n¾n cña GV trong tõng thao t¸c. Khi hoµn tÊt c«ng viÖc GV cho HS kiÓm tra chÐo s¶n phÈm cña nhau vµ cho ý kiÕn nhËn xÐt cña tõng nhãm. Cuèi cïng GV tæng hîp vµ ®a ra nhËn xÐt chung. CÇn ph¶i cã khen, chª kÞp thêi ®Ó HS cã høng thó vµ söa ch÷a nh÷ng sai sãt cßn m¾c ph¶i. Sau buæi thùc hµnh GV cho HS vÖ sinh s¹ch sÏ n¬i lµm viÖc. §©y lµ mét yÕu tè rÌn luyÖn ý thøc häc tËp cña c¸c em. V. KÕt luËn: §Ó thùc hiÖn tiÕt thùc hµnh C«ng nghÖ 9 theo tinh thÇn ®æi míi ph¬ng ph¸p ®æi míi b¶n th©n t«i lu«n suy nghÜ ph¶i lùa chän ph¬ng ph¸p cho tõng bµi d¹y, tiÕt d¹y. Lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh tù gi¶i quyÕt bµi tËp mét c¸ch chñ ®éng, kh¼ng ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng cña m×nh nh»m ph¸t huy tèi ®a tÝnh tÝch cùc trong häc tËp. Trªn ®©y chØ lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá mµ b¶n th©n t«i rót ra ®îc trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y bé m«n theo ph¬ng ph¸p ®æi míi. Do thêi gian cßn ng¾n nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. RÊt mong c¸c ®ång chÝ, ®ång nghiÖp gãp ý bæ sung ®Ó c«ng t¸c gi¶ng d¹y ngµy cµng cã hiÖu qu¶ h¬n. Cam TuyÒn, ngµy 30 th¸ng 05 n¨m 2006 Ngêi viÕt NguyÔn Trêng B×nh Gi¸o viªn: NguyÔn Trêng B×nh