Tài liệu Skkn một vài dạng bài tập giúp học sinh viết tốt đoạn văn ở môn ngữ văn lớp 9

PHOØNG GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAØO TP PLEIKU TEÂN ÑEÀ TAØI MOÄT VAØI DAÏNG BAØI TAÄP GIUÙP HOÏC SINH VIEÁT TOÁT ÑOAÏN VAÊN TRONG MOÂN NGÖÕ VAÊN 9 MAÕ SKKN:2VA Hoï vaø teân ngöôøi vieát :VOÕ THÒ HÖÔNG Chuyeân moân: Ngöõ vaên Ñôn vò :Tröôøng THCS Traàn Phuù-Pleiku-Gia Lai NAÊMHOÏC : 2009 - 2010 A.MÔÛ ÑAÀU I.LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI: Naêm hoïc 2005 - 2006 laø naêm cuoái thöïc hieän chöông trình thay saùch baäc trung hoïc cô sôû .Noäi dung chöông trình ñöôïc bieän soaïn theo maïch lieân keát , keát hôïp Vaên -Taäp laøm vaên -Tieáng Vieät . Moãi phaân moân seõ vöøa ñaûm baûo noäi dung yeâu caàu cuï theå cuûa mình vöøa phaûi coù yeáu toá ñoàng qui ,boå trôï cho nhau nhaèm ñaït tôùi muïc tieâu chung laø toå chöùc daïy hoïc theo höôùng tích cöïc, chuû ñoäng, saùng taïo.Tröôùc yeâu caàu ñoåi môùi heát söùc caáp thieát nhö hieän nay, ñaëc bieät nhöõng naêm gaàn ñaây caùc caáp, ban ngaønh cuûa Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo ñaõ môû caùc lôùp taäp huaán , boài döôõng giaùo vieân thoâng qua caùc chuyeân ñeà,caùc laàn thao giaûng cuïm vôùi nhöõng thoâng tö höôùng daãn mang tính ñònh höôùng, coù yù nghóa thieát thöïc.Hôn ai heát ngöôøi giaùo vieân daïy Ngöõ vaên phaûi luoân tìm toøi, hoïc hoûi, phaûi luoân khoâng ngöøng trau doài kieán thöùc, naém baét kòp thôøi phöông phaùp daïy hoïc boä moân cuûa mình theo höôùng tích cöïc vaø tích hôïp nhaèm phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo trong quaù trình tieáp caûm vaên hoïc cuûa moãi hoïc sinh. Hôn theá nöõa moân Vaên hoïc coøn coù moät vò theá voâ cuøng quan troïng trong vieäc boài döôõng vaø hình thaønh nhaân caùch cao ñeïp cho HS, giuùp caùc em caûm nhaän ñöôïc nhöõng tö töôûng tình caûm trong saùng, ñeïp ñeõ nhaát cuûa con ngöôøi .Töø ñoù giuùp caùc em bieát soáng toát, soáng ñeïp, soáng coù ích. Ngoaøi ra hoïc vaên coøn môû mang taâm hoàn trí tueä cho HS , giuùp caùc em phaùt trieån toaøn dieän veà nhaân caùch.Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu ñoù, baát kì ngöôøi GV naøo cuõng mong HS lónh hoäi ñöôïc kieán thöùc thoâng qua nhöõng baøi giaûng cuûa mình, töø ñoù caûm nhaän ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp ñeå laøm haønh trang böôùc vaøo ñôøi vôùi ñoâi chaân vöõng chaéc.Vì theá haøng ngaøy, haøng giôø beân trang giaùo aùn ,GV luoân suy nghó choïn phöông phaùp naøo deã hieåu ,deã caûm nhaát ñeåâ truyeàn thuï kieán thöùc cho HS.Maø hieän nay chöông trình thay saùch Ngöõ vaên môùi THCS chuù troïng ñeán boán kó naêng “Nghe, ñoïc, noùi ,vieát” cho HS. Nhöng thöïc teá trong giaûng daïy moân Ngöõ vaên caùc lôùp, toâi nhaän thaáy HS coøn raát haïn cheá khi vieát ñoaïn vaên, ñaëc bieät laø HS lôùp 8,9. Phaàn lôùn caùc em khoâng coù höùng thuù laøm daïng baøi taäp naøy maø ñaây laïi laø daïng baøi taäp reøn kó naêng vieát cho HS. Chính vì theá toâi maïnh daïn choïn baøi vieát:“Moät vaøi daïng baøi taäp giuùp HS vieát toát ñoaïn vaên sau khi hoïc baøi Xaây döïng ñoaïn vaên trong vaên baûn” - Ngöõ vaên lôùp 8. Ñaây khoâng phaûi laø minh hoaï cuï theå cuûa tieát daïy maø baøi vieát naøy toâi chæ ñöa moät soá daïng baøi taäp giuùp hoïc sinh coù kó naêng vieát toát ñoaïn vaên, phaùt hieän ra nhöõng loãi thöôøng maéc trong khi vieát ñoaïn vaên maø thoâi. Raát mong cuøng caùc ñoàng nghieäp trao ñoåi ñeå giuùp HS hoïc toát hôn. II.THÖÏC TRAÏNG TÌNH HÌNH TRÖÔÙC KHI NGHIEÂN CÖÙU : 1.Thöïc traïng: Nhieàu naêm gaàn ñaây, nhaø tröôøng ñaõ chuù troïng ñeán vieäc naâng cao trình ñoä vieát vaên cho HS .Coù coá gaéng nhieàu nhöng hieäu quaû vaãn chöa theo nhö yù.Laø GV tröïc tieáp giaûng daïy toâi nhaän thaáy tình traïng HS vieát ñoaïn vaên moät caùch qua loa, khoâng coù keát quaû haàu heát ôû caùc khoái lôùp .Thöïc teá cho thaáy trong nhöõng tieát hoïc caùc em chæ thích laøm baøi taäp ôû daïng traéc nghieäm , ñieàn khuyeát , coøn vieát ñoaïn vaên ngaén sau nhöõng tieát hoïc Vaên, Tieáng Vieät , ví duï nhö: “Vieát ñoaïn vaên ngaén neâu caûm nghó cuûa em veà nhaân vaät Laõo Haïc trong vaên baûn Laõo Haïc cuûa nhaø vaên Nam Cao” hay daïng “Vieát ñoaïn vaên ngaén neâu hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa taùc phaåm Vuõ trung tuyø buùt trong ñoù coù söû duïng moät caâu gheùp.”,vaø daïng: “Vieát moät ñoaïn vaên khoaûng 10-12 caâu, theo caùch laäp luaän dieãn dòch, phaân tích loøng yeâu ngheà, say meâ coâng vieäc, coù tinh thaàn traùch nhieäm cao cuûa anh thanh nieân trong taùc phaåm Laëng leõ Sa Pa cuûa Nguyeãn Thanh Long” … thì haàu nhö caùc em khoâng coù höùng thuù khi laøm baøi. Nhieàu em chæ ñôn thuaàn laø keå laïi teân taùc giaû taùc phaåm vaø nhìn vaøo ghi nhôù ghi laïi noäi dung chöù khoâng bieát mình ñaõ trình baøy ñoaïn vaên theo noäi dung naøo, laø ñoaïn dieãn dòch hay qui naïp... ñaâu laø caâu chuû ñeà. Laïi coù em vieát ñoaïn vaên ôû daïng moät baøi vaên thu nhoû goàm môû baøi, thaân baøi , keát baøi. Duø caùc em ñaõ ñöôïc hoïc baøi Xaây döïng ñoaïn vaên trong vaên baûn ôû ñaàu chöông trình lôùp 8 (Tieát 10). Thoâng qua nhöõng tieát daïy coù daïng baøi taäp naøy toâi quan saùt , tìm hieåu thaáy hôn nöõa lôùp HS laøm khoâng toát maëc duø GV nhaéc nhôû caùc em taäp trung laøm baøi nhieàu laàn. 2.Keát quaû cuûa thöïc traïng treân: Töø nhöõng thöïc traïng treân daãn ñeán keát quaû cuûa baøi laøm cuûa hoïc sinh khoâng cao.Sau ñaây laø baûng thoáng keâ ñieåm vieát ñoaïn vaên cuûa hoïc sinh lôùp 93,94 toâi daïy: Lôùp Só Gioûi % Khaù % Trung % Yeáu % Keùm % soá bình 3 9 40 2 5 6 15 20 50 12 30 0 0% 4 9 39 3 7.7 6 15.4 20 51,3 10 25.6 0 0% Töø thöïc teá ñoù trong quaù trình giaûng daïy toâi ñaõ tìm toøi nghieân cöùu vaø ñöa ra moät soá daïng baøi taäp veà vieát ñoaïn vaên ñeå giuùp HS vieát toát daïng baøi taäp naøy trong nhöõng tieát hoïc Vaên - Tieáng Vieät. III.NGUYEÂN NHAÂN: Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán HS laøm khoâng toát daïng baøi taäp vieát ñoaïn vaên, nhöng nguyeân nhaân chuû yeáu laø: - HS chöa naém ñöôïc roõ raøng veà khaùi nieäm ñoaïn vaên,veà caâu chuû ñeà. - Chöa naém ñöôïc caùc caùch trình baøy noäi dung ñoaïn vaên. - HS chöa bieát caùch vieát ñoaïn vaên (Phaûi ñaûm baûo ñuû ba phaàn :môû ñoaïn, thaân ñoaïn keát ñoaïn) - Chöa ñònh hình cuï theå dieän maïo moät ñoaïn vaên. - Chöa phaân bieät ñoaïn vaên vôùi baøi vaên. - Voán töø ngheøo vì hay leä thuoäc vaøo ñoaïn vaên maãu trong saùch tham khaûo. - Chöa chuù yù quan saùt söï vaät xung quanh,trí töôûng töôïng keùm ,chöa coù thoùi quen tö duy. B. NOÄI DUNG THÖÏC HIEÄN I.Cô sôû lí luaän: Reøn kó naêng vieát ñoaïn vaên laø phaùt huy naêng löïc vaø tö duy cuûa HS . Hieän nay coù nhieàu caùch hieåu khaùc nhau veà ñoaïn vaên.Ñoaïn vaên ñöôïc duøng vôùi yù nghóa chæ söï phaân ñoaïn noäi dung, phaân ñoaïn yù cuûa vaên baûn. Bieåu hieän cuï theå cuûa quan ñieåm naøy laø boäc loä ôû nhöõng caâu hoûi cuûa GV ñaët ra ñoái vôùi HS, kieåu nhö: Baøi vaên naøy ñöôïc chia laøm maáy ñoaïn ? Noäi dung moãi ñoaïn?… Nhö vaäy ôû moãi ñoaïn phaûi coù söï hoaøn chænh nhaát ñònh naøo ñoù veà maët yù nghóa, maët noäi dung. Khoâng coù söï hoaøn chænh aáy, khoâng theå coi laø ñoaïn vaên. Ngoaøi ra coøn coù caùch hieåu veà ñoaïn vaên nhö laø söï phaân ñoaïn hoaøn toaøn mang tính hình thöùc.Caùch hieåu naøy kieåu nhö: Muoán coù ñoaïn vaên ta phaûi chaám xuoáng doøng; moãi choã xuoáng doøng seõ cho ta moät ñoaïn vaên … Neáu quan nieäm ñoaïn vaên nhö vaäy thì baát chaáp noäi dung nhö theá naøo, khi caàn thieát chæ caàn chaám xuoáng doøng laø coù moät ñoaïn vaên. Nhö vaäy ñeå coù caùch hieåu thoûa ñaùng hôn caû laø neân coi ñoaïn vaên vöøa laø söï phaân loaïi noäi dung vöøa laø söï phaân loaïi hình thöùc. II.Thuaän lôïi vaø khoù khaên khi khi aùp duïng phöông phaùp: a.Thuaän lôïi: - Thoâng qua höôùng daãn HS cuï theå theá naøo laø ñoaïn vaên , caùc caùch trình baøy noäi dung moãi ñoaïn vaø ñoaïn vaên naøo coù caâu chuû ñeà, ñoaïn vaên naøo khoâng coù caâu chuû ñeà.Caùc em ñaõ bieát döïng ñoaïn vaên theo caùc kieåu keát caáu vaø vieát theo keát caáu ñoù - Bieát döïng caâu chuû ñeà vaø vieát theo caâu chuû ñeà. - Döïng ñöôïc ñoaïn vaên maïch laïc veà noäi dung, roõ raøng veà keát caáu. b.Khoù khaên: - Chaát löôïng HS khoâng ñoàng ñeàu, trong hai lôùp toâi daïy (93,94 )soá löôïng HS yeáu chieám töø 8 ->10 em , hoïc sinh daân toäc ít ngöôøi töø 5->8 em treân só soá 39 -> 40 neân caùc em naøy khaû naêng duøng töø , ñaët caâu, vieát ñoaïn coù nhieàu haïn cheá. - Thôøi gian moät tieát daïy treân lôùp khoâng kòp ñeå caùc em ñaàu tö vieát ñoaïn vaên , sau khi cho baøi taäp ñeán khi söûa baøi chæ coù HS gioûi hoaëc HS coù naêng khieáu vieát vaên môùi laøm xong (nhieàu khi chöa xong) coøn HS khaù , trung bình thì chöa xong. III.Nhöõng daïng baøi taäp giuùp cho HS reøn kó naêng vieát ñoaïn vaên: Ñeå laøm toát daïng baøi taäp naøy, tröôùc heát GV phaûi cho HS hieåu roõ “Ñoaïn vaên laø gì ? Coù maáy caùch trình baøy noäi dung ñoaïn vaên ? Ñoù laø nhöõng caùch naøo? Caâu chuû ñeà laø gì ? * Khaùi nieäm ñoaïn vaên: Ñoaïn vaên laø ñôn vò cô sôû cuûa vaên baûn, tröïc tieáp ñöùng treân caâu, dieãn ñaït moät noäi dung nhaát ñònh (Noäi dung locgic hay noäi dung bieåu caûm), ñöôïc môû ñaàu baèng chöõ luøi ñaàu doøng ,vieâùt hoa vaø keát thuùc baèng daáu chaám ngaét ñoaïn. Coù caùc caùch trình baøy noäi dung ñoaïn vaên: Nhöõng ñoaïn vaên coù keát caáu phoå bieán nhö: Ñoaïn dieãn dòch, ñoaïn quy naïp, ñoaïn toång phaân hôïp, ñoaïn moùc xích, ñoaïn song haønh. Nhöng beân caïnh ñoù coøn coù ñoaïn vaên mang keát caáu so saùnh, nhaân quaû, vaán ñaùp, ñoøn baåy, neâu giaû thieát, hoãn hôïp... *Cuï theå nhö sau: a.Ñoaïn dieãn dòch (Coù caâu chuû ñeà) Ñoaïn dieãn dòch laø ñoaïn vaên trong ñoù caâu chuû ñeà mang yù nghóa khaùi quaùt ñöùng ôû ñaàu ñoaïn , caùc caâu coøn laïi trieån khai yù töôûng cuûa chuû ñeà, mang yù nghóa minh hoaï, cuï theå. Caùc caâu trieån khai ñöôïc thöïc hieän baèng caùc thao taùc giaûi thích , chöùng minh, phaân tích, bình luaän; coù theå keøm nhöõng nhaän xeùt , ñaùnh giaù vaø boäc loä caûm nhaän cuûa ngöôøi vieát . Ñoaïn vaên maãu : Nhaät kí trong tuø canh caùnh moät taám loøng nhôù nöôùc(1).Chaân böôùc ñi treân ñaát Baéc maø loøng vaãn phöông veà Nam , nhôù ñoàng baøo trong caûnh laàm than, coù leõ nhôù caû tieáng khoùc cuûa bao nhieâu em beù Vieät Nam qua tieáng khoùc cuûa moät em beù Trung Quoác, nhôù ngöôøi ñoàng chí ñöa tieãn beân soâng (2). Nhôù luùc tænh vaø caû trong luùc mô (3). Moâ hình ñoaïn vaên: Caâu 1 mang yù khaùi quaùt , caâu 2,3 trieån khai yù khaùi quaùt ôû caâu ñaàu. b.Ñoaïn quy naïp (Coù caâu chuû ñeà) Ñoaïn quy naïp laø ñoaïn vaên ñöôïc trình baøy ñi töø caùc yù chi tieát, cuï theå nhaèm höôùng tôùi yù khaùi quaùt naèm ôû cuoái ñoaïn vaên .Caùc caâu treân ñöôïc trình baøy baèng thao taùc minh hoaï, laäp luaän, caûm nhaän vaø ruùt ra nhaän xeùt , ñaùnh giaù chung. Ñoaïn vaên maãu: Chính Höõu kheùp laïi baøi thô Ñoàng chí baèng moät hình töôïng thô: Ñeâm nay röøng hoang söông muoái Ñöùng caïnh beân nhau chôø giaëc tôùi Ñaàu suùng traêng treo(1). Ñeâm khuya chôø giaëc tôùi, traêng ñaõ xeá ngang taàm suùng(2). Baát chôït chieán só ta coù moät phaùt hieän thuù vò : Ñaàu suùng traêng treo(3). Caâu thô nhö moät tieáng reo vui hoàn nhieân maø chöùa ñöïng nhieàu yù nghóa(4).Trong söï töông phaûn giöõa suùng vaø traêng, ngöôøi ñoïc vaãn tìm ra ñöôïc söï gaén boù gaàn guõi (5). Suùng töôïng tröng cho tinh thaàn quyeát chieán quyeát thaéng keû thuø xaâm löôïc(6). Traêng töôïng tröng cho cuoäc soáng thanh bình yeân vui(7).Khaåu suùng vaø vaàng traêng laø hình töôïng soùng ñoâi trong lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa daân toäc Vieät Nam baát khuaát vaø haøo hoa muoân thuôû (8) .Chaát hieän thöïc nghieät ngaõ vaø laõng maïng bay boãng ñaõ hoaø quyeän laãn nhau taïo neân hình töôïng thô ñeå ñôøi(9). Moâ hình ñoaïn vaên: Töø caâu 1->8 trieån khai phaân tích hình töôïng thô ôû ñoaïn cuoái baøi thô Ñoàng chí, töø ñoù khaùi quaùt vaán ñeà trong caâu cuoái - caâu chuû ñeà, theå hieän yù chính cuûa ñoaïn: ñaùnh giaù veà hình töôïng thô. Ñaây laø ñoaïn vaên phaân tích coù keát caáu quy naïp. c.Ñoaïn toång phaân hôïp (Coù caâu chuû ñeà ôû ñaàu vaø cuoái ñoaïn ) Ñoaïn toång phaân hôïp laø ñoaïn vaên phoái hôïp dieãn dòch vôùi quy naïp. Caâu môû ñoaïn neâu yù khaùi quaùt baäc moät, caùc caâu tieáp theo trieån khai yù khaùi quaùt , caâu keát ñoaïn laø yù khaùi quaùt baäc hai mang tính chaát naâng cao, môû roäng.Nhöõng caâu khai trieån ñöôïc thöïc hieän baèng thao taùc giaûi thích, chöùng minh, phaân tích, bình luaän, nhaän xeùt hoaëc neâu caûm töôûng, ñeå töø ñoù ñeà xuaát nhaän ñònh ñoái vôùi chuû ñeà, toång hôïp laïi, khaúng ñònh theâm giaù trò cuûa vaán ñeà. Ñoaïn vaên maãu: Loøng bieát ôn laø cô sôû cuûa ñaïo laøm ngöôøi (1). Hieän nay treân khaép ñaát nöôùc ta ñang daáy leân phong traøo ñeàn ôn ñaùp nghóa ñoái vôùi thöông binh, lieät só , nhöõng baø meïVieät Nam anh huøng, nhöõng gia ñình coù coâng vôùi caùch maïng (2). Ñaûng vaø Nhaø nöôùc cuøng toaøn daân thöïc söï quan taâm, chaêm soùc caùc ñoái töôïng chính saùch(3).Thöông binh ñöôïc hoïc ngheà, ñöôïc caáp voán laøm aên, caùc gia ñình coù ngöôøi lieät só , caùc baø meï Vieät Nam anh huøng ñöôïc taëng nhaø tình nghóa, ñöôïc caùc cô quan ñoaøn theå phuïng döôõng (4). Roài nhöõng cuoäc haønh quaân veà chieán tröôøng xöa tìm haøi coát cuûa ñoàng ñoäi , nhöõng nghóa trang lieät só vôùi ñaøi toå quoác ghi coâng söøng söõng uy nghieâm luoân nhaéc nhôû moïi ngöôøi , moïi theá heä haõy nhôù ôn caùc lieät só ñaõ hi sinh anh duõng vì ñoäc laäp töï do...(5. Khoâng theå naøo keå heát nhöõng vieäc laøm theå hieän ñaïo lí uoáng nöôùc nhôù nguoàn cuûa daân toäc ta(6). Ñaïo lí naøy laø neàn taûng vöõng vaøng ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi thöïc söï toát ñeïp (7). Moâ hình ñoaïn vaên: Caâu ñaàu (Toång ) Naêm caâu tieáp (Phaân) Caâu cuoái (Hôïp) Ñaây laø ñoaïn vaên toång phaân hôïp . d.Ñoaïn so saùnh: d.1.Ñoaïn so saùnh töông ñoàng: Ñoaïn vaên coù söï so saùnh töông töï nhau döïa treân moät yù töôûng: so saùnh vôùi moät taùc giaû, moät ñoaïn thô, moät ñoaïn vaên...coù noäi dung töông töï noäi dung ñang noùi ñeán. Ñoaïn vaên maãu: Ngaøy tröôùc toå tieân ta coù caâu:“Coù coâng maøi saét coù ngaøy neân kim”(1).Cuï Nguyeãn Baù Hoïc, moät Nho só ñaàu theá kæ XX cuõng vieát : “Ñöôøng ñi khoâng khoù vì ngaên soâng caùch nuùi maø khoù vì loøng ngöôøi ngaïi nuùi e soâng”(2). Sau naøy, vaøo ñaàu nhöõng naêm 40 giöõa boùng toái nguïc tuø cuûa Töôûng Giôùi Thaïch, nhaø thô Hoà Chí Minh cuõng ñeà caäp tôùi tính kieân nhaãn ,chaáp nhaän gian lao qua baøi thô “Nghe tieáng giaõ gaïo”, trong ñoù coù caâu :“Gian nan reøn luyeän môùi thaønh coâng “(3). Caâu thô theå hieän phaåm chaát toát ñeïp , yù chí cuûa Hoà Chí Minh ñoàng thôøi coøn laø chaâm ngoân reøn luyeän cho moãi chuùng ta(4). Moâ hình ñoaïn vaên: Caâu 1,2 coù noäi dung töông ñöông vôùi noäi dung caâu thô cuûa Hoà Chí Minh (caâu 4). Ñaây laø ñoaïn vaên môû baøi cuûa ñeà baøi giaûi thích caâu thô trong baøi “Nghe tieáng giaõ gaïo” cuûa Hoà Chí Minh , coù keát caáu so saùnh töông ñoàng. d.2.So saùnh töông phaûn: Ñoaïn vaên coù söï so saùnh traùi ngöôïc nhau veà noäi dung yù töôûng:nhöõng hình aûnh thô vaên, phong caùch taùc giaû ,hieän thöïc cuoäc soáng ... töông phaûn nhau. Ñoaïn vaên maãu: Đoạn văn so saùnh töông phaûn, noäi dung noùi veà vieäc hoïc haønh. Trong cuoäc soáng khoâng thieáu nhöõng ngöôøi cho raèng caàn hoïc taäp ñeå trôû thaønh keû coù taøi, coù tri thöùc hôn ngöôøi khaùc maø khoâng heà nghó tôùi vieäc reøn luyeän ñaïo ñöùc,leã nghóa voán laø giaù trò cao quyù nhaát trong caùc giaù trò cuûa loaøi ngöôøi(1).Nhöõng ngöôøi yù luoân hôïm mình, khoâng chuùt khieâm toán, ñoâi khi trôû thaønh voâ leã, coù haïi cho xaõ hoäi (2). Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi aáy, chuùng ta caàn giuùp hoï hieåu roõ lôøi daïy cuûa coá nhaân: “Tieân hoïc leã, Haäu hoïc vaên”(3). Moâ hình ñoaïn vaên: YÙ töôûng cuûa ñoaïn vaên laø noùi veà quan nieäm cuûa vieäc hoïc: hoïc ñeå laøm ngöôøi. Caâu 1,2 neâu noäi dung traùi ngöôïc vôùi yù töôûng, caâu 3 neâu yù töôûng. Noäi dung töông phaûn vôùi yù töôûng bao giôø cuõng ñöôïc ñeà caäp tröôùc, sau ñoù daãn ñeán noäi dung chính cuûa yù töôûng. Ñaây laø ñoaïn vaên môû baøi, giaûi thích caâu noùi cuûa Khoång Töû: “Tieân hoïc leã, Haäu hoïc vaên”. ñ.Ñoaïn nhaân quaû: ñ.1.Trình baøy nguyeân nhaân tröôùc, chæ ra keát quaû sau. Ñoaïn vaên coù keát caáu hai phaàn , phaàn tröôùc trình baøy nguyeân nhaân, phaàn sau trình baøy keát quaû cuûa söï vieäc , hieän töôïng, vaán ñeà... Ñoaïn vaên maãu: Ñoaïn vaên nhaân quaû, noäi dung noùi veà loøng bieát ôn cuûa con ñoái vôùi cha meï trong moät baøi ca dao: Nuùi Thaùi Sôn laø cao duy nhaát, ñoà soä nhaát, vöõng traõi nhaát ôû Trung Quoác,cuõng nhö tình caûm cha maïnh meõ, vöõng chaéc (1).Chính ngöôøi ñaõ daïy doã höôùng cho chuùng ta veà leõ phaûi vaø truyeàn theâm cho ta söùc maïnh ñeå bay vaøo cuoäc ñôøi (2).Vaø thoâng qua hình töôïng nöôùc trong nguoàn, doøng nöôùc tinh khieát nhaát, maùt laønh nhaát, daït daøo maõi chaúng bao giôø caïn, ta caûm nhaän roõ ñöôïc tình yeâu cuûa meï môùi thaät ngoït ngaøo, voâ taän vaø trong saùng bieát bao (3).Töø nhöõng hình aûnh cuï theå nhaát maø ta coù theå thaáy ñöôïc yù nghóa tröøu töôïng veà coâng cha nghóa meï(4). Coâng ôn ñoù, aân nghóa ñoù to lôùn saâu naëng ; chính vì vaäy maø chæ coù nhöõng hình töôïng to lôùn baát dieät cuûa thieân nhieân kì vó môùi saùnh baèng (5). Vì theá maø ngöôøi xöa môùi khuyeân nhuû chuùng ta phaûi laøm troøn chöõ hieáu, ñeå buø ñaép phaàn naøo noãi cöïc nhoïc, cay ñaéng maø cha meï ñaõ traûi qua vì ta (6). Moâ hình ñoaïn vaên: YÙ töôûng cuûa ñoaïn vaên laø giaûi thích yù nghóa caâu ca dao,töø caâu 1->5 ñaõ giaûi thích nghóa ñen, nghóa boùng cuûa hình aûnh trong caâu ca dao, neâu nguyeân nhaân. Caâu 6 laø keát luaän veà lôøi khuyeân, neâu keát quaû. ñ.2.Chæ ra keát quaû tröôùc, trình baøy nguyeân nhaân sau Ñoaïn vaên coù keát caáu hai phaàn .Phaàn ñaàu neâu keát quaû, phaàn sau neâu nguyeân nhaân. Ñoaïn vaên maãu: Ñoaïn vaên nhaân quaû, noäi dung noùi veà loøng hieáu nghóa cuûa Kieàu trong luùc löu laïc. Chính trong hoaøn caûnh löu laïc nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi cuûa Kieàu ta môùi thaáy heát ñöôïc taám loøng chí hieáu cuûa ngöôøi con gaùi aáy (1).Naøng bieát seõ coøn bao côn “caùt daäp soùng vuøi” nhöng naøng chæ lo canh caùnh cho cha meï thieáu ngöôøi ñôõ ñaàn phuïng söï vì hai em coøn “saân hoeø ñoâi chuùt thô ngaây”(2).Boán caâu maø duøng ñeán boán ñieån tích “ngöôøi töïa cöûa”, “quaït noàng aáp laïnh”, “saân lai”, “goác töû”(3). Nguyeãn Du ñaõ laøm cho noãi nhôù cuûa Kieàu ñaäm phaàn trang troïng , thieát tha vaø coù chieàu saâu nhöng cuõng khoâng keùm phaàn trung thöïc (4). Moâ hình ñoaïn vaên : Caâu 1 neâu keát quaû, ba caâu coøn laïi neâu nguyeân nhaân. e.Ñoaïn vaán ñaùp: Laø ñoaïn vaên coù keát caáu hai phaàn , phaàn ñaàu neâu caâu hoûi, phaàn sau traû lôøi caâu hoûi .Noäi dung hoûi ñaùp chính laø chuû ñeà cuûa ñoaïn vaên.Trong kieåu keát caáu naøy , phaàn sau coù theå ñeå ngöôøi ñoïc töï traû lôøi. Ñoaïn vaên maãu: Cöù ñoïc kó maø xem, seõ thaáy caùi xoùt xa thaám ñaäm quay cuoàng trong caâu hoûi cuoái :“Nhöõng ngöôøi muoân naêm cuõ”, nhöõng ngöôøi aáy laø nhöõng taâm hoàn ñeïp thanh cao beân caâu ñoái ñoû cuûa oâng ñoà, hay nhöõng oâng ñoà treân ñöôøng phoá Haø Noäi xöa(1)? Toâi nghó laø caû hai (2). Thaéc maéc cuûa taùc giaû raát coù lí vaø chính vì coù lí neân noù raát taøn nhaãn vaø ñau loøng (3). Nhöõng caùi ñeïp cao quyù saâu kín , caùi ñeïp cuûa hoàn ngöôøi Haø Noäi , caùi ñeïp cuûa hoàn Vieät Nam cöù ngaøy caøng mai moät , caøng bò cuoäc soáng vôùi nhöõng quy taéc raát thöïc teá laán aùt, chaø ñaïp vaø xoâ ñaåy sang leà ñöôøng ñeå roài bieán maát nhö oâng ñoà giaø kia vaø coù leõ maõi maõi khoâng coøn neáu nhö khoâng coù nhöõng Vuõ Ñình Lieân ñaùng khaâm phuïc(4).“Hoàn ôû ñaâu baây giôø “(5)? Caâu hoûi aáy laø tieáng chuoâng caûnh tænh ngöôøi ñoïc ôû moïi theá heä moïi thôøi ñaïi , thöùc daäy nhöõng gì saâu xa ñaõ bò laõng queân , choân vuøi döôùi cuoäc soáng oàn aøo naùo nhieät (6). Laøm sao ñeå tìm laïi caùi hoàn thanh cao cho moãi con ngöôøi Vieät Nam, ñeå khoâi phuïc laïi caùi hoàn cho caû daân toäc, ñoù laø ñieàu nhaø thô Vuõ Ñình Lieân muoán nhaén göûi chuùng ta (7). Moâ hình ñoaïn vaên: YÙ töôûng cuûa ñoaïn vaên laø giaûi thích vaø bình veà hai caâu thô.Phaàn neâu caâu hoûi laø caâu 1,5; phaàn traû lôøi laø caâu 2,3,4,6,7. h.Ñoaïn ñoøn baåy: Ñoaïn vaên coù keát caáu ñoøn baåy laø ñoaïn vaên môû ñaàu neâu moät nhaän ñònh , daãn moät caâu chuyeän hoaëc nhöõng ñoaïn thô vaên coù noäi dung gaàn gioáng hoaëc traùi vôùi yù töôûng (chuû ñeà cuûa ñoaïn) taïo thaønh ñieåm töïa, laøm cô sôû ñeå phaân tích saâu saéc yù töôûng ñeà ra. Ñoaïn vaên maãu: Trong Truyeän Kieàu coù hai caâu thô taû caûnh muøa xuaân raát ñeïp: Coû non xanh taän chaân trôøi Caønh leâ traéng ñieåm moät vaøi boâng hoa(1). Thô coå Trung Hoa cuõng coù hai caâu thô taû caûnh ñaày aán töôïng : Phöông thaûo lieân thieân bích Leâ chi soå ñieåm hoa (2). Taùc giaû Trung Quoác chæ noùi “Leâ chi soå ñieåm hoa” (treân caønh leâ chæ maáy boâng hoa ) (3). Soá hoa leâ ít oûi nhö bò chìm ñi trong saéc coû nguùt ngaøn (4). Nhöõng boâng leâ yeáu ôùt beân leà ñöôøng nhö khoâng theå ñoái choïi vôùi caû moät khoâng gian trôøi ñaát bao la roäng lôùn (5). Nhöng nhöõng boâng hoa trong thô Nguyeãn Du laø hoaøn toaøn khaùc : “Caønh leâ traéng ñieåm moät vaøi boâng hoa “(6). Neáu nhö böùc tranh xuaân aáy laáy phoâng neàn laø maøu xanh cuûa coû thì nhöõng boâng hoa leâ laø moät neùt chaám phaù voâ cuøng sinh ñoäng vaø taøi tình (7). Saéc traéng cuûa boâng hoa leâ - caùi saéc traéng chöa töøng xuaát hieän trong caâu thô coå Trung Hoa - noåi baät treân neàn xanh taïo ra söï thanh khieát trong saùng voâ cuøng (8). Tuy chæ laø moät vaøi chaám nhoû treân böùc tranh nhöng laïi laø ñieåm nhaán toaû saùng vaø noåi baät treân böùc tranh toaøn caûnh (9). Nhöõng boâng hoa “traéng ñieåm“ theå hieän söï taøi tình gôïi taû gôïi caûm trong lôøi thô (10). Caønh hoa leâ nhö moät coâ thieáu nöõ ñang e aáp dòu daøng (11). Caâu thô cuõng theâ ûhieän baûn lónh hoäi hoaï cuûa Nguyeãn Du (12). Hai saéc maøu xanh vaø traéng hoaø quyeän vôùi nhau trong böùc tranh xuaân vöøa ñeïp vöøa daøo daït söùc soáng ñaày saéc xuaân , xuaân höông vaø xuaân tình (13) Moâ hình ñoaïn vaên : Caâu 3,4,5 phaân tích caâu thô coå Trung Quoác laøm ñieåm töïa ñeå naêm caâu 6,7,8,9,10 laøm roõ chuû ñeà ñoaïn. k.Neâu giaû thuyeát : Ñoaïn vaên neâu giaû thuyeát laø ñoaïn vaên coù keát caáu :môû ñoaïn neâu giaû thieát ñeå töø ñoù ñeán chuû ñeà ñoaïn. Ñoaïn vaên maãu: Giaùo sö Phan Troïng Laân khoâng sai khi noùi : “Caùi boùng trong Chuyeän ngöôøi con gaùi Nam Xöông ñaõ quyeát ñònh soá phaän con ngöôøi”, ñaây phaûi chaêng laø neùt voâ lí , li kì vaãn coù trong truyeän coå tích truyeàn kì (1). Khoâng chæ döøng laïi ôû ñoù,“caùi boùng” coøn laø töôïng tröng cho oan traùi khoå ñau, cho haïnh phuùc bieát bao ngöôøi phuï nöõ döôùi xaõ hoäi ñöông thôøi (2). Noãi oan cuûa hoï roài cuõng chæ laø nhöõng caùi boùng môø aûo, khoâng bao giôø ñöôïc saùng toû(3). Huû tuïc phong kieán hay noùi ñuùng hôn laø xaõ hoäi phong kieán ñen toái ñaõ vuøi daäp , phaù ñi bieát bao taâm hoàn , bao nhaân caùch ñeïp, ñaåy hoï ñeán ñöôøng cuøng khoâng coù loái thoaùt (4).Ñeå roài chính nhöõng ngöôøi phuï nöõ aáy trôû thaønh “caùi boùng” cuûa chính mình , cuûa gia ñình , cuûa xaõ hoäi (5). Chi tieát “caùi boùng” ñöôïc taùc giaû duøng ñeå phaûn aùnh soá phaän, cuoäc ñôøi ngöôøi phuï nöõ ñaày baát coâng ngang traùi nhöng cuõng nhö bao nhaø vaên khaùc oâng vaãn daønh moät khoaûng troáng cho tieáng loøng cuûa chính nhaân vaät ñöôïc caát leân, ñöôïc soi saùng bôûi taâm hoàn ngöôøi ñoïc (5).“Caùi boùng” ñöôïc ñeà cao nhö moät hình töôïng ñeïp cuûa vaên hoïc, laø vieân ngoïc soi saùng nhaân caùch con ngöôøi (6). Baïn ñoïc caêm phaãn caùi xaõ hoäi phong kieán bao nhieâu thì laïi caøng môû loøng yeâu thöông ñoàng caûm vôùi Vuõ Nöông baáy nhieâu(7).“Caùi boùng” laø saûn phaåm tuyeät vôøi töø taøi naêng saùng taïo cuûa Nguyeãn Döõ goùp phaàn naâng caâu chuyeän leân moät taàm cao môùi : chaân thöïc hôn vaø yeâu thöông hôn(8). Moâ hình ñoaïn vaên: Ñoaïn vaên coù caâu thöù nhaát neâu giaû thuyeát veà chi tieát “caùi boùng”, caùc caâu coøn laïi khaúng ñònh giaù trò cuûa chi tieát ñoù. l.Moùc xích: Ñoaïn vaên coù moâ hình keát caáu moùc xích laø ñoaïn vaên maø yù caùc caâu goái ñaàu leân nhau ñan xen nhau vaø ñöôïc theå hieän cu ïtheå baèng vieäc laëp laïi moät vaøi töø ngöõ ôû caâu tröôùc trong caâu sau. Ñoaïn vaên maãu: Muoán laøm nhaø thì phaûi coù goã (1).Muoán coù goã thì phaûi troàng caây gaây röøng(2) Troàng caây gaây röøng thì phaûi coi troïng chaêm soùc, baûo veä ñeå coù nhieàu caây xanh boùng maùt (3).Nhieàu caây xanh boùng maùt thì caûnh quan thieân nhieân ñeïp , ñaát nöôùc coù hoa thôm coû ngoït boán muøa, coù nhieàu laâm saûn ñeå xuaát khaåu (4) . Nöôùc seõ maïnh, daân seõ giaøu , moâi tröôøng soáng ñöôïc baûo veä (5). Moâ hình ñoaïn vaên: Caùc yù goái nhau ñeå theå hieän chuû ñeà veà moâi tröôøng soáng , caùc töø ngöõ ñöôïc laëp laïi: goã, troàng caây gaây röøng, caây xanh boùng maùt . g.Song haønh (Ñoaïn vaên khoâng coù caâu chuû ñeà.) Ñaây laø ñoaïn coù caùc caâu trieån khai nhöõng noäi dung song song vôùi nhau, khoâng noäi dung naø bao chuøm leân noäi dung naøo. Loaïi ñoaïn vaên naøy khoâng coù phaàn môû vaø keát thuùc. Caùc caâu trong ñoaïn vaên ñeàu thuoäc phaàn trieån khai, moãi caâu neâu moät khía caïnh cuûa chuû ñeà ñoaïn vaên ñang ôû daïng haøm aån. Ñoaïn vaên maãu: Trong taäp Nguïc trung nhaät kí, coù nhöõng baøi phaùt hoaï sô saøi maø chaân thöïc vaø ñaäm ñaø, caøng tìm hieåu caøng thuù vò nhö moät böùc tranh coå ñieån .Coù nhöõng baøi caûnh loàng loäng sinh ñoäng nhö nhöõng taám thaûm theâu neàn gaám chæ vaøng .Cuõng coù baøi laøm cho ngöôøi ñoïc nghó tôùi nhöõng böùc tranh sôn maøi thaâm traàm , roän ròp. Caâu chuû ñeà laø: a.Veà noäi dung : giöõ nhieäm vuï chuû höôùng, laø yù cô baûn cuûa caû ñoaïn. b.Veà hình thöùc: thöôøng ñuû chuû ngöõ vaø vò ngöõ. c.Veà vò trí : thöôøng ñöùng ñaàu ñoaïn vaên. d.Veà dung löôïng : yeâu caàu ngaén goïn, coù ñoä daøi khoâng lôùn so vôùi caùc caâu trong ñoaïn vaên. 1.BAØI TAÄP NHAÄN DIEÄN VEÀ CAÂU CHUÛ ÑEÀ: (?)Ba ñoaïn vaên sau coù caâu chuû ñeà ñöùng ôû nhöõng vò trí khaùc nhau .Em cho bieát ñaâu laø caâu chuû ñeà cuûa ñoaïn? a.Taát caû nhöõng ñau thöông aáy laø vì ñaâu? Thuyù Kieàu vaø Nguyeãn Du laø vì soá meänh. Nhöng soá meänh ôû ñaây laïi hieän ra döôùi hình thöùc nhöõng con ngöôøi. Boïn ngöôøi aáy khaù ñoâng . Ñaøy ñoaï Kieàu khoâng phaûi chæ coù moät ngöôøi nhö tröôøng hôïp Thaïch Sanh .Ñaøy ñoaï Kieàu laø caû moät xaõ hoäi. b.Cuoäc ñôøi Nguyeãn Ñình Chieåu laø moät cuoäc ñôøi ñaáu tranh voâ cuøng gay go vaø gian khoå. Ñaáu tranh ñeå khoâng bò ngaõ guïc tröôùc soá phaän khaéc nghieät vaø taøn baïo. Ñaáu tranh ñeå choáng laïi löôùi baãy cuûa keû thuø, nhöõng thaønh kieán loãi thôøi cuûa xaõ hoäi. Ñaáu tranh vôùi beân ngoaøi, ñaáu tranh vôùi caû baûn thaân tröôùc nhöõng aûnh höôûng tieâu cöïc cuûa Nho giaùo ñeå gia nhaäp vaøo haøng nguõ cuûa nhaân daân caùch maïng vaø trôû thaønh ngheä só cuûa nhaân daân.Nguyeãn Ñình Chieåu ñaõ ñaáu tranh khoâng chæ ñeå giöõ mình maø ñeå khaúng ñònh vò trí chieán ñaáu cuûa baûn thaân mình trong cuoäc ñôøi vôùi tö caùch ngöôøi caàn daân , ngöôøi trí thöùc, ngöôøi ngheä só. c.“Vang boùng moät thôøi” veû laïi caùi “ñeïp xöa” cuaû thôøi phong kieán suy taøn. Thôøi coù nhöõng oâng Ngheø, oâng Tuù chôi lan , chôi cuùc,thuù vui ñieàn vieân. Hoï uoáng röôïu “thaïch lan höông” vaø ngaâm thô Ñöôøng. Hoï nhaám nhaùp cheùn traø sôùm mai vôùi taát caû nghi leã thieâng lieâng; Hoï ñaùnh baïc baèng thô vaø haùt aû ñaøo treân soâng Höông. 2. BAØI TAÄP VIEÁT CAÂU CHUÛ ÑEÀ VAØO TRÖÔÙC HOAËC SAU ÑOAÏN VAÊN: (?)Vieát caâu chuû ñeà vaøo tröôùc hay sau ñoaïn vaên cho phuø hôïp vaø cho bieát caùch trình baøy noäi dung cuaû ñoaïn vaên. a.)Laøng xoùm ta xöa kia lam luõ quanh naêm maø vaãn quanh naêm ñoùi raùch. Laøng xoùm ta ngaøy nay boán muøa nhoän nhòp caûnh laøm aên taäp theå. Ñaâu ñaâu cuõng coù tröôøng hoïc, nhaø göûi xe, nhaø hoä sinh, caâu laïc boä, saân vaø kho cuûa hôïp taùc xaõ, nhaø môùi cuûa xaõ vieân. ->Laøng xoùm ta xöa kia lam luõ quanh naêm maø vaãn quanh naêm ñoùi raùch . Laøng xoùm ta ngaøy nay boán muøa nhoän nhòp caûnh laøm aên taäp theå. Ñaâu ñaâu cuõng coù tröôøng hoïc, nhaø göûi xe, nhaø hoä sinh, caâu laïc boä, saân vaø kho cuûa hôïp taùc xaõ, nhaø môùi cuûa xaõ vieân. Ñôøi soáng vaät chaát ngaøy caøng aám no, ñôøi soáng tinh thaàn ngaøy caøng tieán boä.(Ñoaïn vaên qui naïp) b.)Nhöõng con sít loâng tím, moû hoàng, keâu vang nhö tieáng keøn ñoàng. Nhöõng con boùi caù, moû daøi loâng saëc sôõ. Nhöõng con cuoác ñen truøi truõi len loûi giöõa caùc buïi ven hoà. ->Chim choùc ñua nhau ñeán beân hoà laøm toå. Nhöõng con sít loâng tím, moû hoàng , keâu vang nhö tieáng keøn ñoàng. Nhöõng con boùi caù, moû daøi loâng saëc sôõ. Nhöõng con cuoác ñen truøi truõi len loûi giöõa caùc buïi ven hoà (Ñoaïn dieãn dòch) c.)Cuõng nhö ñoài moài ôû nhöõng nôi khaùc, ñoài moài Haø Tieân giaù trò nhaát ôû caùi mai. ÔÛ ñaây, coù nhöõng con naëng tôùi tôùi baûy , taùm chuïc kiloâgam vaûy.Vaûy ñoài moài ñöôïc duøng vaøo nhieàu vieäc, nhaát laø nhöõng ñoà mó ngheä: töø caùn dao,gioïng kính, hoäp thuoác laù cho ñeán bình caém hoa, traâm löôïc, quaït, giaù soi göông… Taát caû ñeàu laø nhöõng maët haøng xuaát khaåu coù giaù trò. Ñoài moài ñaõ laøm cho Haø Tieân trôû thaønh moät trong nhöõng maûnh ñaát quyù cuûa Toå quoác ta. -> Haø Tieân coù raát nhieàu haûi saûn quyù, nhöng ñaéc bieät laø ñoài moài. Cuõng nhö ñoài moài ôû nhöõng nôi khaùc, ñoài moài Haø Tieân giaù trò nhaát ôû caùi mai. ÔÛ ñaây, coù nhöõng con naëng tôùi tôùi baûy ,taùm chuïc kiloâgam vaûy.Vaûy ñoài moài ñöôïc duøng vaøo nhieàu vieäc, nhaát laø nhöõng ñoà mó ngheä: töø caùn dao, gioïng kính, hoäp thuoác laù cho ñeán bình caém hoa, traâm löôïc, quaït, giaù soi göông… Taát caû ñeàu laø nhöõng maët haøng xuaát khaåu coù giaù trò. Ñoài moài ñaõ laøm cho Haø Tieân trôû thaønh moät trong nhöõng maûnh ñaát quyù cuûa Toå quoác ta. (Ñoaïn toång phaân hôïp) 3.LUYEÄN DÖÏNG ÑOAÏN VAÊN KHOÂNG COÙ CAÂU CHUÛ ÑEÀ: a.)Ñoaïn song haønh: (?)Ñoaïn vaên naøo trong hai ñoaïn vaên sau laø ñoaïn song haønh?Döïa vaøo ñaâu em bieát. a.1)ÔÛ ñaát Caø Mau nhieàu nhaát laø ñöôùc.Ñöôùc moïc san saùt ñeán taän muõi ñaát cuoái cuøng , thaúng tuoät nhö haèng haø sa soá caây duø xanh caém treân baõi. Nhaø cöûa döïng doïc theo nhöõng bôø keânh, döôùi nhöõng haøng ñöôùc xanh rì. Soâng raïch quanh co trong ñöôùc. Ñöôùc kín bôø soâng, kín ñoàng, kín baõi. Nhaø noï sang nhaø kia phaûi ñi treân caàu baèng thaân caây ñöôùc. a.2)Chuù thoû coù caùi muõi ño ñoû luùc naøo cuõng öôn öôùt luoân hít hít thôû thôû. Boä ria moïc hai beân meùp cuõng traéng nhö cöôùc. Ñoâi maét ñoû hoàng troøn xoe nhö hai hoøn bi, troâng raát hieàn . Hai tai thoû to nhö hai caùi laù doi luùc naøo cuõng veånh leân. ->Ñoaïn ( a.1 ) coù caâu chuû ñeà ñöùng ôû ñaàu ñoaïn. Ñaây laø ñoaïn dieãn dòch giaûi thích . Ñoaïn ( a.2 ) khoâng coù caâu chuû ñeà , caùc yù ñaúng laäp vôùi nhau ,khoâng yù naøo bao truøm yù naøo .Ñaây laø ñoaïn song haønh. ( ? )Haõy giaûi thích vì sao laïi goïi ñoaïn vaên döôùi ñaây laø ñoaïn song haønh . a.3)Ca dao laø baàu söûa tinh thaàn nuoâi döôõng treû thô.Ca dao laø hình thöùc troø chuyeän taâm tình cuûa nhöõng chaøng trai, coâ gaùi (haùt ví ,haùt xoaïn, haùt gheïo).Ca dao laø tieáng noùi bieát ôn, töï haøo veà coâng ñöùc toå tieân vaø anh linh cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ khuaát (baøi ca leã hoäi). Ca dao laø phöông tieän boäc loä noãi töùc giaän hoaëc loøng haân hoan cuûa nhöõng ngöôøi saûn xuaát (hoø ,lí). ->Ñoaïn vaên coù keát caáu song haønh vì caùc caâu ngang baäc nhau veà yù. (?)Töø nhöõng caâu khôûi ñaàu döôùi ñaây, em haõy tieáp tuïc trieån khai thaønh ñoaïn vaên coù keát caáu song haønh a.4)Caâu: Haøng ngaøy Baùc duøng böõa raát ñaïm baïc thöôøng khi chæ coù chaùo beï vaø rau maêng. a.5)Trong caùi xaõ hoäi bon chen, boïn ngöôøi giaøu sang trôû neân hôïm hænh ,loá laêng , chuùng chuùc nhau soáng laâu traêm tuoåi ñeå keùo daøi cuoäc soáng xaáu xa ích kæ. a.6)Ca dao,daân ca cuûa chuùng ta noùi nhieàu ñeán con coø. Caùch trieån khai nhö sau: * Haøng ngaøy Baùc duøng böõa raát ñaïm baïc thöôøng khi chæ coù chaùo beï vaø rau maêng.Coøn giöôøng naèm chæ laø nhöõng taám vaùn hay caønh caây gheùp laïi.Choã laøm vieäc laø baøn ñaù choâng cheânh ñaët caïnh bôø suoái. Phöông tieän laøm vieäc quyù nhaát chæ laø chieác maùy nhöõ ñaõ cuõ. * Trong caùi xaõ hoäi bon chen, boïn ngöôøi giaøu sang trôû neân hôïm hænh ,loá laêng , chuùng chuùc nhau soáng laâu traêm tuoåi ñeå keùo daøi cuoäc soáng xaáu xa ích kæ.Chuùng chuùc nhau thaêng quan tieán chöùc baèng con ñöôøng mua quan baùn töôùc,ñeø ñaàu cöôõi coå nhaân daân.Chuùng chuùc nhau laøm giaøu ñeå hoát cuûa treân moà hoâi nöôùc maét cuûa ngöôøi daân khoán khoå.Chuùng chuùc nhau sinh con ñeû caùi ñaày ñaøn ,ñaày luõ ñeå ñuïc khoeùt nhieàu hôn, ñeå aên tieàn nhieàu hôn. *Ca dao, daân ca cuûa chuùng ta noùi nhieàu ñeán con coø.Ca dao, daân ca cuûa chuùng ta coøn noùi nhieàu ñeán caû con boáng. Roài con traâu, con lôïn, con gaø.Vaø laïi caû nhöõng caùi toâm, caùi teùp, con kieán , con ong … nöõa. b.Ñoaïn moùc xích: (?)Vì sao nhöõng ñoaïn vaên döôùi ñaây laïi ñöôïc goïi laø ñoaïn coù keát caáu moùc xích. b.1) Muoán xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi thì phaûi taêng gia saûn xuaát. Muoán taêng gia saûn xuaát toát thì phaûi coù kæ tluaät caûi tieán. Muoán söû duïng toát kæ thuaät thì phaûi coù vaên hoaù. Vaäy vieäc boå tuùc vaên hoaù laø voâ cuøng caàn thieát (Hoà Chí Minh) ->Ñoaïn vaên treân ñöôïc goïi laø ñoaïn coù keát caáu moùc xích vì yù caùc caâu goái ñaàu leân nhau, ñan xen nhau vaø ñöôïc theå hieän cuï theå baèng vieäc laëp laïi moät vaøi töø ngöõ ôû caâu tröôùc trong caâu sau.Trong ñoaïn vaên naøy caùc töø ngöõ ñöôïc laëp laïi taïo neân söï moùc noái yù giöõa caùc caâu laø : taêng gia saûn xuaát - kæ thuaät - vaên hoaù. b.2)Baây giôø muoán mang laïi lôïi ích cho ñoàng baøo caùc daân toäc thì phaûi naâng cao ñôøi soáng cuûa ñoàng baøo. Muoán naâng cao ñôøi soáng cuûa ñoàng baøo, khoâng phaûi cöù noùi maø ra côm gaïo. Côm gaïo khoâng phaûi töø treân trôøi rôi xuoáng. Muoán coù côm gaïo thì moãi ngöôøi phaûi laøm caùi gì ? Muoán aám no thì phaûi laøm caùi gì ? Phaûi laøm theá naøo ? Phaûi taêng gia saûn xuaát. (Hoà Chí Minh) ->Ñoaïn vaên treân laø ñoaïn vaên coù keát caáu moùc xích ñöôïc xaây döïng theo moái quan heä ñieàu kieän - keát quaû noái tieáp nhau giöõa caùc caâu . b.3)Ñoïc thô Nguyeãn Traõi, nhieàu ngöôøi ñoïc khoù maø hieåu coù ñuùng laø thô Nguyeãn Traõi . Ñuùng laø thô Nguyeãn Traõi roài thì cuõng khoâng deã maø hieåu ñuùng. Laïi coù khi chöõ hieåu ñuùng , caâu hieåu ñuùng maø toaøn baøi khoâng hieåu. Khoâng hieåu vì khoâng bieát chaéc baøi thô ñaõ ñöôïc vieát ra luùc naøo trong cuoäc ñôøi nhieàu noåi chìm cuûa Nguyeãn Traõi. Cuøng moät baøi thô neáu vieát naêm 1420 thì moät yù nghóa, neáu vieát naêm 1430 thì yù nghóa laïi khaùc haún. (Theo Hoaøi Thanh) -> Ñoaïn vaên treân laø ñoaïn vaên coù keát caáu moùc xích ñöôïc xaây döïng theo moái quan suy luaän. 4.BAØI TAÄP LUYEÄN CHUYEÅN ÑOÅI ÑOAÏN: a.)Chuyeån ñoåi noäi dung: (?)Töø ñoaïn vaên khoâng coù caâu chuû ñeà döôùi ñaây, em haõy vieát thaønh ñoaïn vaên coù caâu chuû ñeà döùng ôû ñaàu ñoaïn. a.1)Thöông choàng oám ñau maø bò daùnh ñaïp, cuøm keïp, chò Daäu laáy thaân mình che chôû cho choàng tröôùc ñoøn roi taøn nhaãn cuûa boïn lính traùng. Phaûi baùn con chò nhö ñöùt töøng khuùc ruoät nhöng cuõng chaúng qua laø vì moät suaát söu cuûa choàng. Ñeán khi bò giaûi leân huyeän, ngoài trong quaùn côm maø nhòn ñoùi , chò vaãn nghó ñeán choàng , ñeán caùi Tæu , thaèng Daàn, caùi Tí. Coù theå theâm moät soá caâu sau vaøo ñaàu ñoaïn. ->Chò Daäu laø moät ngöôøi phuï nöõ raát möïc yeâu thöông choàng con. ->Laø ngöôøi thöông yeâu choàng con ,chò Daäu ñaõ queân heát baûn thaân mình. ->Yeâu thöông choàng con heát möïc laø ñöùc tính quí baùu cuûa chò Daäu. Thöông choàng oám ñau maø bò daùnh ñaïp, cuøm keïp, chò Daäu laáy thaân mình che chôû cho choàng tröôùc ñoøn roi taøn nhaãn cuûa boïn lính traùng. Phaûi baùn con chò nhö ñöùt töøng khuùc ruoät nhöng cuõng chaúng qua laø vì moät suaát söu cuûa choàng. Ñeán khi bò giaûi leân huyeän, ngoài trong quaùn côm maø nhòn ñoùi , chò vaãn nghó ñeán choàng , ñeán caùi Tæu , thaèng Daàn, caùi Tí. (?)Töø caâu gôïi yù sau ñaây, em haõy trieån khai thaønh ñoaïn vaên theo hai kieåu caâu chuû ñeà naèm ôû ñaàu ñoaïn vaø caâu chuû ñeà naèm ôû cuoái ñoaïn: “ Trong thô Baùc ,traêng luoân luoân ñöôïc trìu meán” *Caâu chuû ñeà naèm ôû ñaàu ñoaïn: Trong thô Baùc, traêng luoân luoân ñöôïc trìu meán.Traêng laø aùnh saùnh, laø thaùi bình, laø haïnh phuùc mô öôùc cuûa con ngöôøi, laø nieàm an uûi vaø cuõng laø töôïng tröng cho tình chung thuyû , loøng trung thaønh vaø höùa heïn. AÙnh traêng laøm cho caùi ñeïp vaãn trôû neân eâm ñeàm, saâu saéc,laøm cho caûm nghó con ngöôøi theâm thaâm traàm, trong treûo. *Caâu chuû ñeà naèm ôû cuoái ñoaïn: Traêng ñaõ ñi vaøo trong thô cuûa Baùc.Traêng laáp loù ngoaøi cöûa soå.Traêng ñaày aép trong khoang thuyeàn.Traêng môøi moïc nhaø thi só, ngöôøi chieán só. Coù theå noùi ôû baát kì baøi thô naøo , traêng cuõng luoân luoân ñöôïc trìu meán. (?)Haõy vieát theâm cho ñoaïn vaên döôùi ñaây moät caâu chuû ñeà gheùp. “…Baïn ñoïc tha hoà cöôøi. Cöôøi thaät to, thaät gioøn, thaät saûng khoaùi say söa…Cöôøi ñeå nhieàu phöôùc loäc, gaëp nhieàu ñieàu may maén , queân ñi moïi vaát vaû haøng ngaøy. Cöôøi ñeå naâng mình leân cao cuoäc soáng ñôøi thöôøng. Cöôøi ñeå maõi maõi löùa ñoâi haïnh phuùc. Cöôøi ñeå treû maõi khoâng giaø. Cöôøi ñeå moïi ngöôøi xích laïi gaàn nhau thaân aùi.” -> Kho taøng chuyeän tieáu laâm Vieät Nam laø moät kho taøng phong phuù cuûa nhöõng tieáng cöôøi. Baïn ñoïc tha hoà cöôøi. Cöôøi thaät to, thaät gioøn, thaät saûng khoaùi say söa…Cöôøi ñeå nhieàu phöôùc loäc, gaëp nhieàu ñieàu may maén , queân ñi moïi vaát vaû haøng ngaøy.Cöôøi ñeå naâng mình leân cao cuoäc soáng ñôøi thöôøng. Cöôøi ñeå maõi maõi löùa ñoâi haïnh phuùc.Cöôøi ñeå treû maõi khoâng giaø.Cöôøi ñeå moïi ngöôøi xích laïi gaàn nhau thaân aùi.Chuùng ta ñaõ cöôøi ,chuùng ta ñang cöôøi vaø chuùng ta seõ coøn cöôøi maõi maõi cuøng vôùi ngöôøi baïn ñöôøng vui tính : kho taøng chuyeän tieáu laâm Vieät Nam. b)Chuyeån ñoåi keát caáu: (?)Döïa vaøo noäi dung ñoaïn vaên sau, em haõy vieát thaønh nhöõng ñoaïn vaên khaùc coù noäi dung töông töï theo caùc kieåu keát caáu . “Nhöõng ngaøy thô aáu”(Nguyeân Hoàng)chuû yeáu laø nhöõng kæ nieäm ñau buoàn, tuûi cöïc cuûa moät ñöùa treû, sinh ra trong moät gia ñình baát hoaø, phaù saûn vaø truî laïc sôùm phaûi soáng vô bô, leâu loûng .Gia ñình aáy khi coøn sung tuùc ñaõ khoâng coù haïnh phuùc. Ñöùa con ra ñôøi bôûi moät tình yeâu gaéng göôïng . Ngöôøi boá phaãn chí , laëng leõ traû thuø soá phaän baèng nhöõng khoùi thuoác phieän. Ngöôøi meï treû trung khao khaùt haïnh phuùc chaân thaät , nhöng cuõng ñaønh chòu , cuùi ñaàu tröôùc leã giaùo phong kieán , soáng aâm thaàm nhö moät caùi boùng döôùi chaân töôøng. Gia ñình sa suùt roài suïp ñoå haún. Boá cheát .Meï ngöôïc xuoâi taàn taûo .Ñöùa treû moà coâi cha, xa tình meï, phaûi soáng bô vô ñoùi raùch , leâu loûng trong söï löôøn nguyùt ñay nghieán cuûa hoï haøng vaø thaùi ñoä döûng döng cuûa xaõ hoäi. Ñoåi thaønh ñoaïn qui naïp: Ñöùa treû ra ñôøi bôûi moät tình yeâu gaéng göôïng trong moät gia ñình khoâng coù haïnh phuùc. Ngöôøi boá phaãn chí, laëng leõ traû thuø soá phaän baèng nhöõng khoùi thuoác phieän. Ngöôøi meï treû trung khao khaùt haïnh phuùc chaân thaät , nhöng cuõng ñaønh chòu ,cuùi ñaàu tröôùc leã giaùo phong kieán , soáng aâm thaàm nhö moät caùi boùng döôùi chaân töôøng. Gia ñình sa suùt roài suïp ñoå haún. Boá cheát . Meï ngöôïc xuoâi taàn taûo. Ñöùa treû moà coâi cha, xa tình meï, phaûi soáng bô vô ñoùi raùch, leâu loûng trong söï löôøn nguyùt ñay nghieán cuûa hoï haøng vaø thaùi ñoä döûng döng cuûa xaõ hoäi. Coù theå noùi “Nhöõng ngaøy thô aáu”(Nguyeân Hoàng) chuû yeáu laø nhöõng kæ nieäm ñau buoàn, tuûi cöïc cuûa moät ñöùa treû, sinh ra trong moät gia ñình baát hoaø, phaù saûn vaø truî laïc, sôùm phaûi soáng vô bô, leâu loûng . Ñoåi thaønh ñoaïn toång phaân hôïp: “Nhöõng ngaøy thô aáu”(Nguyeân Hoàng) chuû yeáu laø nhöõng kæ nieäm ñau buoàn, tuûi cöïc cuûa moät ñöùa treû , sinh ra trong moät gia ñình baát hoaø , phaù saûn vaø truî laïc, sôùm phaûi soáng vô bô, leâu loûng . Gia ñình aáy khi coøn sung tuùc ñaõ khoâng coù haïnh phuùc. Ñöùa con ra ñôøi bôûi moät tình yeâu gaéng göôïng. Ngöôøi boá phaãn chí ,laëng leõ traû thuø soá phaän baèng nhöõng khoùi thuoác phieän. Ngöôøi meï treû trung khao khaùt haïnh phuùc chaân thaät , nhöng cuõng ñaønh chòu , cuùi ñaàu tröôùc leã giaùo phong kieán , soáng aâm thaàm nhö moät caùi boùng döôùi chaân töôøng. Gia ñình sa suùt roài suïp ñoå haún. Boá cheát . Meï ngöôïc xuoâi taàn taûo . Ñöùa treû moà coâi cha , xa tình meï, phaûi soáng bô vô ñoùi raùch , leâu loûng trong söï löôøn nguyùt ñay nghieán cuûa hoï haøng vaø thaùi ñoä döûng döng cuûa xaõ hoäi. Daáu aán tuoåi thô aáy cuõng lôùn leân trong chòu ñöïng aâm thaàm, buoàn tuûi chaùn chöôøng cuûa ñöùa treû. Ñoåi thaønh ñoaïn song haønh: Ñöùa treû ra ñôøi, ngöôøi boá phaãn chí , laëng leõ traû thuø soá phaän baèng nhöõng khoùi thuoác phieän. Ngöôøi meï treû trung khao khaùt haïnh phuùc chaân thaät , nhöng cuõng ñaønh chòu , cuùi ñaàu tröôùc leã giaùo phong kieán , soáng aâm thaàm nhö moät caùi boùng döôùi chaân töôøng.Gia ñình sa suùt roài suïp ñoå haún. Boá cheát .Meï ngöôïc xuoâi taàn taûo. Ñöùa treû moà coâi cha, xa tình meï phaûi soáng bô vô ñoùi raùch, leâu loûng trong söï löôøn nguyùt ñay nghieán cuûa hoï haøng vaø thaùi ñoä döûng döng cuûa xaõ hoäi.“Nhöõng ngaøy thô aáu” laø moät chuoãi kæ nieäm nhö theá. MOÂ HÌNH HEÄ THOÁNG BAØI TAÄP Baøi taäp phaùt hieän vaø söûa chöõa Noäi dung Chuû ñeà Hình thöùc Loâgic Thieáu Loaõng Laïc Laëp Maâu Ñöùt Mô yùù yù yù yù thuaãn maïch hoà yù yù Phöông tieän lieân keát ñoaïn Dung löôïng ñoaïn Lieân keát Lieân keát noäi taïi höôùng loûng leûo ngoaïi yeáu Quùa Chöa khuoân ñuû khoå khoå Sau ñaây laø noäi dung kieán thöùc hoïc sinh caàn bieát khi vieát ñoaïn vaên: Cuï theå caùc loãi nhö sau: a.Thieáu yù: ñoù laø loãi trong caùc ñoaïn vaên coù caâu chuû ñeà neâu nhieàu yù nhöng khi trieån khai ñoaïn , caùc yù ñoù khoâng ñöôïc trình baøy ñaày ñuû. b.Loaõng yù: ñoù laø nhöõng ñoaïn vaên chöùa quaù nhieàu caâu môû roäng baäc hai hoaëc baäc ba.Söï laán aùt veà maët soá löôïng cuûa nhöõng loaïi caâu naøy laøm cho noäi dung ñoaïn vaên bò daøn traûi , phaân taùn gaây loaõng yù. c.Laïc yù: ñaây laø ñoaïn vaên coù caâu chuû ñeà nhöng nhöõng caâu khaùc ñöùng ôû phaàn sau laïi hoaøn toaøn khoâng phuïc vuï cho vieäc laøm saùng toû caâu chuû ñeà ñoù. Laïc yù thöôøng ñi lieàn vôùi loaõng yù .Khi ñoaïn vaên laïc yù coù theå xöû lí theo hai caùch nhö sau: - Hoaëc laø thay caâu chuû ñeà naøy baèng caâu chuû ñeà khaùc - Vieát laïi caùc caâu ôû phaàn sau cho phuø hôïp vôùi caâu chuû ñeà Ñoái vôùi ñoaïn roái loaïn yù caàn phaûi vieát laïi thaønh moät ñoaïn vaên khaùc . d.Laëp yù: Ñoù laø hieän töôïng moät ñoaïn vaên coù chöùa nhöõng caâu truøng yù nhau ,laëp laïi noäi dung ñaõ coù .Caùc caâu laëp laïi nhau caøng nhieàu thì noäi dung ñoaïn vaên caøng ngheøo naøn hôn. Bôûi vaäy ,ôû nhöõng ñoaïn vaên naøy caàn maïnh daïn loaïi boû caâu laëp, yù laëp. ñ.Maâu thuaãn yù: Caùc yù maâu thuaãn nhau trong ñoaïn vaên laø caùc yù töông phaûn nhau khoâng aên khôùp nhau , phuû nhaän laãn nhau, hoaëc caùc yù khoâng phuø hôïp vôùi thöïc teá ñôøi soáng. Ñeå traùnh maâu thuaãn caàn ñaûm baûo xaây döïng caùc yù cuøng theo moät chuû höôùng hoaëc caàn toân troïng ñuùng hieän thöïc cuûa ñôøi soáng. g.Ñöùt maïch yù : Ñoaïn vaên ñöùt maïch yù laø ñoaïn vaên khoâng taïo thaønh moät chuoãi lieân tuïc giöõa caùc yù .Giöõa caùc caâu coù söï ñöùt yù hoaëc nhaûy coùc veà yù .Veà cô baûn , loãi ñöùt maïch yù thöôøng do hoïc sinh khoâng bieát caùch söû duïng pheùp laäp luaän hai tieàn ñeà. Leõ ra ñeå cho maïch yù ñöôïc lieân tuïc caàn phaûi coù ñuû hai tieàn ñeà roài sau ñoù môùi ruùt ra keát luaän nhöng hoïc sinh chæ ñöa ra moät tieàn ñeà ñaõ voäi vaõ ruùt ra keát luaän vì theá daãn ñeán tình traïng ñöùt maïch yù.Chöõa loãi naøy phaûi coù theâm moät yù chuyeån , yù baét caàu noái lieàn caùc yù. h.Mô hoà: Ñoù laø kieåu ñoaïn vaên ñöôïc toå chöùc theo kieåu laép gheùp maùy moùc caùc caâu .Vì laép gheùp neân maëc duø ñöùng caïnh nhau nhöng quan heä logic giöõa caùc caâu vaãn khoâng roõ raøng , khoâng theå chæ ra ñöôïc moái lieân heä cuï theå giöõa chuùng vaø vì theá vieäc hieåu noäi dung cuõng trôû neân mô hoà, thaäm chí coù khi khoâng theå hieåu ñöôïc. ÔÛ ñaây caàn toå chöùc laïi ñoaïn hoaëc ñaûo vò trí caâu ,hoaëc laø theâm caùc phöông tieän noái , hoaëc löôïc boû nhöõng caâu mô hoà . k.Lieân keát noäi taïi: Ñöôïc hieåu laø söï lieân keát trong noäi boä moât ñoaïn vaên .Söû duïng sai caùc phöông tieän lieân keát hoaëc khoâng söû duïng caùc phöông tieän lieân keát ñeàu coù theå laøm cho noäi dung ñoaïn vaên trôû neân khoù hieåu hoaëc maïch vaên trôû neân rôøi raïc. Bôûi vaäy , vieäc duøng ñuùng luùc, ñuùng choã caùc phöông tieän lieân keát laø ñieàu quan troïng. l.Lieân keát höôùng ngoaïi: Ñoù laø söï lieân keát ñoaïn vaên vôùi ñoaïn vaên .ÔÛ heä thoáng baøi taäp reøn luyeän , lieân keát höôùng ngoaïi ñöôïc taäp trung vaøo ñoaïn môû , ñoaïn keát vaø ñoaïn phaùt trieån .Loãi ôû ñoaïn mô thöôøng laø khoâng thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng : hoaëc môû quaù daøi , môû khoâng daãn vaøo ñöôïc vaán ñeà chính, môû khoâng phuø hôïp vôùi phaàn phaùt trieån .Coøn loãi ôû ñoaïn keát thöôøng laø khoâng kheùp laïi ñöôïc vaán ñeà, keát vaán ñeà quaù loûng leõo, thieáu söï khaùi quaùt caàn thieát ...Loãi ôû ñoaïn phaùt trieån chuû yeáu laø thieáu gaén boù vôùi caùc ñoaïn xung quanh, thieáu caùc yù noái, caâu noái caàn thieát hoaëc noái khoâng ñuùng, khoâng hôïp laøm cho yù giöõa caùc ñoaïn trôû neân rôøi raïc , khoâng coù tính lieân tuïc. Ñoái vôùi nhöõng loaïi ñoaïn naøy caàn phaûi döïa vaøo töøng tröôøng hôïp sai soùt cuï theå môùi coù theå ñònh ra ñöôïc caùch söûa hôïp lí. * Ngoaøi ra ,GV caàn löu yù nhöõng ñoaïn vaên maéc loãi noäi dung thöôøng ñoàng thôøi maéc luoân loãi veà hình thöùc vaø ngöôïc laïi. Bôûi vaäy , khi tieán haønh luyeän taäp vieát ñoaïn vaên caàn vöøa chöõa loãi noäi dung vöøa chöõa loãi hình thöùc, traùnh trình traïng chæ chuù yù chöõa loãi naøy maø khoâng chöõa loãi khaùc . - GV caàn reøn cho HS kó naêng phaùt hieän loãi trong khi vieát ñoaïn vaên. Bieát caùch chöõa loãi ñoaïn vaên trong baøi vieát cuûa mình cuõng nhö cuûa ngöôøi khaùc. Traùnh vieäc maéc loãi thoâng thöôøng veà ñoaïn vaên. 1.ÑOAÏN VAÊN MAÉC LOÃI VEÀ CHUÛ ÑEÀ: Trong caùc ñoaïn vaên sau ñoaïn vaên naøo maéc loãi veà chuû ñeà,neâu roõ maéc loãi gì? a.)Khoâng nhöõng chaêm hoïc ,Haûi coøn chaêm laøm ôû nhaø cuõng nhö ôû tröôøng. Buoåi saùng ñi hoïcveà, Haûi giuùp ñôõ boá meï moïi vieäc gia ñình .Baïn thaùi rau, baêm beøo cho lôïn. Sau ñoù Haûi doïn deïp nhaø cöûa cho ngaên naép, goïn gaøng. Buoåi chieàu, hoïc baøi vaø laøm baøi xong, Haûi laïi lo böõa com chieàu .Boá , meï ñi laøm ñoàng veà thì côm canh ñaõ saün saøng. ->Ñoaïn vaên maéc loãi thieáu huït chuû ñeà(Thieáu huït haønh ñoäng) vì caâu chuû ñeà neâu maáy yù nhö : chaêm hoïc - chaêm laøm - ôû nhaø - ôû tröôøng. Nhöng ñoaïn vaên trieån khai ñöôïc yù chaêm laøm ôû nhaø chöa trieån khai ñöïôc yù chaêm laøm ôû tröôøng. Vaäy phaûi vieát theâm vaøi caâu nöõa veà vieäc chaêm laøm ôû tröôøng ñöôïc ñöôïc coi laø trieån khai ñaày ñuû. b.)Beân caïnh con coø, con traâu ñöôïc noùi ñeán nhieàu hôn caû trong ca dao, daân ca Vieät Nam. Con traâu khoâng maáy luùc thaûnh thôi, cho neân khi nghó ñeán cuoäc ñôøi nhoïc nhaèn cuûa mình, ngöôøi noâng daân thöôøng nghó ñeán con traâu.Con coø tuy coù vaát vaû, tuy coù luùc laën loäi bôø soâng nhöng coøn coù luùc bay leân trôøi xanh.Con coø , con vaïc, con noâng laø nhöõng con vaät raát gaàn guõi vôùi ngöôøi daân lao ñoäng.Chuùng mang nhöõng ñöùc tính caàn cuø, chuïi khoù cuûa ngöôøi noâng daân chaân laám tay buøn . Nhöõng luùc caàn boäc baïch noãi nieàm ,ngöôøi noâng daân thöôøng duøng con vaät ñoù ra ñeå taâm söï, ñeå giaûi baøy noãi loøng mình. ->Ñoaïn vaên coù caâu chuû ñeà ñònh höôùng noäi dung vieát veà con traâu ,do ñoù nhöõng caâu naøo noùi veà con coø laø nhöõng caâu bò laïc , laøm loaõng chuû ñeà. Söûa laïi nhö sau: Beân caïnh con coø, con traâu ñöôïc noùi ñeán nhieàu hôn caû trong ca dao, daân ca Vieät Nam. Con traâu khoâng maáy luùc thaûnh thôi, cho neân khi nghó ñeán cuoäc ñôøi nhoïc nhaèn cuûa mình, ngöôøi noâng daân thöôøng nghó ñeán con traâu. Nhöõng luùc caàn boäc baïch noãi nieàm , ngöôøi noâng daân thöôøng duøng con traâu ñeå taâm söï, ñeå giaûi baøy noãi loøng mình. c.)Trong ca dao, daân ca coù raát nhieàu con vaät ñöôïc nhaéc tôùi .Naøo laø “con coø laën loäi bôø soâng”, naøo laø con traâu caàn maãn treân ñoàng ruoäng moät naéng hai söông .Roài thì caû “caùi vaïc, caùi noâng” cuõng ñi vaøo daân ca vôùi nhöõng noãi ñaéng cay khoâng keùm con coø .Trong nhieàu baøi laïi coù caû hình aûnh “con ong, caùi kieán”, nhöõng con vaät nhoû beù nhöng khoâng keùm phaàn gaàn guõi vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng. ->Ñoaïn vaên ñaõ trieån khai ñuùng chuû ñeà neâu ôû caâu chuû ñeà. 2 )ÑOAÏN VAÊN MAÉC LOÃI VEÀ LOGIC: Ñoaïn vaên sau maéc loãi veà logic .Chæ ra loãi sai ñoù vaø chöõa laïi? Lòch söû daân toäc ta ñaõ ghi laïi bieát bao trang söû haøo huøng vôùi nhöõng teân tuoåi saùng choùi muoân ñôøi khoâng queân. Ngoâ Quyeàn ñaùnh tan quaân xaâm löôïc Nam Haùn. Nguyeãn Hueä ñaùnh tan quaân xaâm löôïc nhaø Thanh. Leâ Lôïi phaù tan quaân Nguyeân. Aæ Chi Laêng maõi maõi laø nôi moà choân quaân xaâm löïôc. Roài Traàn Höng Ñaïo laõnh ñaïo nhaân daân ñaùnh ñuoåi quaân Minh giaønh laïi neàn ñoäc laäp cho Toå quoác.Cöûa bieån Baïch Ñaèng laäp chieán coâng löøng laãy non soâng. Nhöõng teân tuoåi ñoù seõ soáng maõi cuøng non soâng ñaát nöôùc. ->Ñoaïn vaên lieät keâ loän xoän, khoâng theo trình töï thôøi gian cuûa caùc trieàu ñaïi. Phaûn aùnh sai thöïc teá khaùch quan: Leâ lôïi khoâng ñaùnh tan quaân Nguyeân, Traàn Höng Ñaïo khoâng ñaùnh tan quaân Minh. - Caâu “Cöûa bieån Baïch Ñaèng laäp chieán coâng löøng laãy non soâng” caàn ñaët ngay sau caâu “Ngoâ Quyeàn ñaùnh tan quaân xaâm löïoc Nam Haùn” vì noù boå sung theâm nghóa cho chính caâu naøy. Söûa laïi nhö sau: Lòch söû daân toäc ñaõ ghi laïi bieát bao nhieâu trang söû haøo huøng vôùi nhöng teân tuoåi saùng choùi muoân ñôøi khoâng queân. Ngoâ quyeàn ñaùnh tan quaân xaâm löôïc Nam Haùn. Cöûa bieån Baïch Ñaèng laäp chieán coâng löøng laãy non soâng.Traàn Höng Ñaïo laõnh ñaïo nhaân daân ñaùnh ñuoåi quaân xaâm löôïc Nguyeân Moâng giaønh laïi ñoäc laäp cho toå quoác. Leâ Lôïi ñaùnh ñuoåi quaân xaâm löôïc nhaø Minh. Aûi Chi Laêng maõi maõi laø moà choân quaân xaâm löôïc. Nguyeãn Hueä ñaïi phaù quaân Thanh giaønh laïi ñoäc laäp. Nhöõng teân tuoåi ñoù seõ maõi maõi soáng cuøng non soâng ñaát nöôùc. 3.LOÃI VEÀ DUNG LÖÔÏNG ÑOAÏN: a. Laõo Haïc laø moät noâng daân nhöng khoâng coù ruoäng caáy. Khi coøn söùc löïc laõo cuõng chæ ñi caày thueâ cuoác möôùn , ñoå moà hoâi soâi nöôùc maét ñeå ñoåi laáy baùt côm manh aùo. Khi giaø yeáu , laõo cuõng phaûi nai löng ra laøm vieäc , duøng söùc hôi taøn ñeå kieám soáng. Bình thöôøng nhö theá cuõng ñaõ khoå laém, huoáng chi gaëp nhöõng naêm