Mô tả:
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
Mét sè vÊn ®Ò khã kh¨n gÆp ph¶i
khi gi¶ng d¹y bµi nhiÖt kÕ- nhiÖt giai lý 6, lùc ®Èy ¸c si mÐt
lý 8 vµ híng kh¾c phôc khã kh¨n
A. §Æt vÊn ®Ò
§Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña sù nghiÖp ®æi míi ®Êt níc
phï hîp víi yªu cÇu CNHH§H ®Êt níc, nghµnh gi¸o dôc ®µo t¹o ph¶i
®µo t¹o ra nh÷ng con ngêi cã ®øc, cã tµi n¨ng ®éng s¸ng t¹o lµm
ciÖc cã khoa häc kû luËt vµ hiÖ qu¶.Nh÷ng n¨m gÇn ®©y nghµnh ®·
kh«ng ngõng ®æi míi néi dung häc cña trß, c¸ch d¹y cuat thÇy nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ gi¸o dôc .
M«n vËt lý lµ c¬ së cña nhiÒu nghµnh khoa häc kü thuËt, v× vËy ngêi
häc hiÓu vµ nhËn thøc ®îc c¸c hiÖn tîng, quy luËt vËt lý lµ rÊt quan
träng. Vai trß cña s¸ch gi¸o khoa cung cÊp néi dung kiÕn tøc c¬ b¶n
hiÖn ®¹i s¸t víi thùc tÕ lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu cho ngêi häc.
Bªn c¹nh ®ã vai trß chñ ®¹o cña ngêi thÇy trong viÖc híng dÉn häc
sinh lÜnh héi nh÷ng kiÕn thøc còng rÊt quan träng. Ngêi thÇy trong
qu¸ tr×nh d¹y häc ph¶i lµm cho häc sinh thÊy ®ùoc, hiÓu ®îc, hiÓu
®îc.vµ biÕt ¸p dông nh÷ng c¸i m×nh ®· häc vµo cuéc sèng thêng
ngµy.
Néi dung s¸ch gi¸o khoa , vai tß chñ ®¹o cña thÇy ngoµi viÖc cung
cÊp th«ng tin kiÕn thøc c¬ b¶n cßn ph¶i rÌn cho häc sinh t¸c phong
suy nghÜ , ph©n tÝch hiÖn tîng vµ lµm viÖc cã khoa häc nhÇm phÊt
triÓn nh©n c¸ch cña m×nh. Ngêi thÇy ph¶i t¹o cho häc sinh lßng yªu
khoa häc, yªu cuéc sèng vµ nghÞ lc v¬n lªn tríc nh÷ng khã kh¨n khi
®óng tríc t×nh huèng cã vÊn ®Ò.
Qua gi¶ng dþ vËt lý bËc THCS t«i thÊy ®a sè néi dung kiÕn thøc häc
sinh dÔ häc , dÔ hiÓu vµ mang l¹i nhiÒu thong tin míi cho häc sinh.tuy
nhiªn vÉn cßn gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n cho ngêi d¹y , ngêi häc dÉn
®Õn hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y chua cao ë m«n lý 6, 8. qua thùc tÕ gi¶ng
d¹y, suy nghÜ tr¨n trë toi m¹nh d¹n nghÜ ra mét vµi híng kh¾c phôc
theo ý chñ quan cña m×nh.
B. Néi dung
I. NhiÖt kÕ – NhiÖt giai
a. Tr×nh tù c¸c bíc ®i cña s¸ch gi¸o khoa
1. NhiÖt kÕ
H·y nhí l¹i bµi häc vÒ nhiÖt kÕ ®· häc ë líp 4 vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau
®©y:
1
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
C1. Cã 3 b×nh ®ùng níc a, b ,c cho thªm níc ®¸ vµo b×nh a ®Ó cã níc
l¹nhcho thªm níc nãng vµo b×nh c ®Ó cã níc Êm.
a. Nhóng ngãn tay trá cña bµn tay ph¶i vµo b×nh a, nhóng ngãn
tay trá cña bµn tay tr¸i vµo b×nh c c¸c ngãn tay cã c¶m gi¸c thÕ
nµo? ( h×nh 22.1)
b.Sau mét phót rót c¶ hai ngãn tay ra, cïng nhóng vµo b×nh b
(h×nh 22.2)c¸c ngãn tay cã c¶m gi¸c thÕ nµo?Tõ thÝ nghiÖm nµy
cã thÓ rót ra kÕt luËn g×?
2
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
C2: Cho biÕt thÝ nghiÖm vÏ ë h×nh 22.3 vµ h×nh 22.4 dïng ®Î lµm
g×?
C3: h·y quan s¸t råi so s¸nh c¸c nhiÖt kÕ vÏ ë h×nh 22.5 vÒ GH§,
c«ng dông råi ®iÒn vµo b¶ng 22.1 (sgk)
C4: CÊu t¹o cña nhiÖt kÕ y tÕ cã ®Æc ®iÓm g×? CÊu t¹o nh vËy cã
t¸c dông g×?
3
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
b. Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i khi d¹y phÇn trªn.
- Môc tiªu cña bµi häc ë môc 1 lµ cho häc sinh biÕt cÊu t¹o cña nhiÖt
kÕ vµ c«ng dông cña c¸c nhiÖt kÕ kh¸c nhau.
Nõu gi¸o viªn khi d¹y bµi nµy kh«ng suy nghÜ kü vÒ híng d¹y, c¸c cuu
hái phô ®Æt ra thªm cho häc sinhth× sÏ gÆp ph¶i mét ssè khã kh¨n vãng m¾c khi tr¨ lêi häc sinh thßng tr¨ lêi sai vÊn ®Ì cÇn hái.
+ ë môc b c©u C1, yªu cÇu häc sinh rót ra kÕt luËn g×? th× häc
sinh th¬ng tr¶ lêi vu v¬ kh«ng râ ý ®å c©u hái.
+ ¥ c©u hái C2 th× ý ®å cña c©u hái nµy lµ cho häc sinh biÕt c¸ch
chia ®é cña nhiÖt kÕ nhng häc sinh th¬ng tr¶ lêi h×nh 22.3 nhiÖt kÕ
®Ó ®o nhiÖt ®éi cña h¬i níc ®ang s«i, h×nh 22.4 dïng ®Ó ®o nhiÖt
®é cña níc ®¸ dang tan.
+ Qua môc nµy häc sinh vÉn chua biÕt cÊu t¹o bªn trong, bªn ngoµi
cña nhiÖt kÕ nh thÕ nµo, vµ v× sao nhiÖt kÕ cã thÓ ®o nhiÖt ®é.
Häc sinh còng cha biÕt c¸ch ®o nhiÖt ®é nh thÕ nµo?
+ ë c©u C4 th× häc sinh lóng tóng tríc c©u tr¶ lêi nµy v× kh«ng biÕt
quan s¸t vµo ®©u ®Ó tr¶ lêi v× c©u hái chua râ.
Nh÷ng khã kh¨n trªn dÉn ®Õn gi¸o viªn mÊt th× giê cho viÖc tr¶ lêi
cña häc sinh do ®o bµi häc d¹y thêng bÞ thiÕu giê.
c.Híng kh¾c phôc
Theo ý chñ quan cña t«i khi d¹y bµi nµy th× gi¸o viªn cã thÓ chØnh
söa mét sè c©u hái cho râ h¬n vµ cã thÓ thªm mét sè c©u hái phòo
h¬n gióp häc sinh dÔ hiÓu dÔ tr¶ lêi t¨ng tÝnh tß mß .
1. NhiÖt kÕ
H·y nhí l¹i bµi häc nhiÖt kÕ ®· häc ë líp 4 ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái sau
®©y.
C1: cã ba b×nh a, b, c cho thªm níc ®¸ vµo b×nh a ®Ó cã níc l¹nh,
cho thªm vµo b×nh c ®Ó cã níc Êm.
a. Nhóng ngãn tay trá cña bµn tay vµo b×nh a, nhóng ngãn tay trá
cña bµn tay tr¸i vµo b×nh c (h×nh 22.1 sgk) c¸c ngãn tay cã c¶m
gi¸c thÕ nµo?
b. Sau mét phót, rót c¶ hai ngãn tay råi nhóng vµo b×nh b (h×nh
22.2 Sgk) c¸c ngãn tay cã c¶m gi¸c thÕ nµo? Tõ thÝ nghiÖm nµy
em cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ c¶m gi¸c chÝnh x¸c nãng l¹nh
cña tay?
C2: Quan s¸t nhiÖt kÕ vµ m« t¶ cÊu t¹o cña nhiÖt kÕ? Khi nong lªn th×
chÊt láng trong èng qu¶n nh thÕ nµo vµ ngîc l¹i?
C3: Quan s¸t h×nh 22.3 vµ h×nh 22.4 h·y m« t¶ c¸ch chia ®é cho
nhiÖt kÕ?
4
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
C4: quan s¸t råi so s¸nh nhiÖt kÕ ë h×nh 22.5 vÒ GH§, §CNN, cong
dông vµ ®iÒn vµo b¶ng 22.1 (sgk)
C5: quan s¸t ®iÓm A trong èng qu¶n cña nhiÖt kÕ y tÕ vµ cho biÕt t¹i
®ã cã ®Æc ®iÓm g×? cÊu t¹o nh vËy cã t¸c dông gi?
C6: H·y nªu c¸ch ®o nhiÖt ®é cña nhiÖt kÕ y tÕ?
II/ Lùc ®Èy ¸c si mÐt
- Khi d¹y bµi nµy mét sè khã kh¨n mµ gi¸o viªn thêng gÆp ph¶i ë môc
II ®é lín cña lùc ®Èy ¸c si mÐt.
a. Tr×nh tù c¸c bíc ®i cña s¸ch gi¸o khoa
I.
T¸c dông cña chÊt láng lªn vËt nhóng ch×m trong nã (sgk)
II. §é lín cña lùc ®Èy ¸c si met
1. Dù ®o¸n
TruyÒn thuyÕt kÓ r»ng mét h«m ¸c si met ®ang n»m trong bån t¾m
®Çy níc chît ph¸t hiÖn ra r»ng «ng ta nhÊn ch×m ngêi trong nøoc
cµng nhiÒu th× lùc ®Èy do níc t¸c dông lªn «ng cµng m¹nh. nghÜa lµ
thÓ tÝch phÇn níc bÞ chiÕm chç cµng lín th× lùc ®Èy cña níc cµng
m¹nh.
Dùa vµo nhËn xÐt mµ ¸c si mÐt dù ®o¸n ®é lín cña lùc t¸c dông lªn
vËt nhóng ch×m trong chÊt lángb»ng träng lîng phÇn chÊt láng bÞ
vvËt chiÕm chç.
2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra
b»ng nhiÒu thÝ nghiÖm kh¸c nhau ngêi ta ®· kh¼ng ®Þnh ®îc dù
®o¸n trªn lµ ®óng. Sau ®©y lµ mét trong nhøng thÝ nghiÖm nµy
( H×nh 10.3 a, b, c)
C3: h·y chøng minh r»ng thÝ nghiÖm ë h×nh 10.3 chøng tá dù ®o¸n
vÒ ®é lín cña lùc ®Èy ¸c si met nªu trªn lµ ®óng.
3. C«ng thøc tÝnh ®é lín cña lùc ®Èy acsimet
NÕu gäi V lµ thÓ tÝch cña phÇn chÊt láng bÞ vËt chiÕm chç vµ d lµ
träng lîng riªng cña chÊt láng th× ®é lín cña lùc ®Èy acsmet ®îc tÝnh
b»ng
c«ng thøc FA=d.V
5
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
b. Nh÷ng khã kh¨n gÆp ph¶i.
- Khi d¹y bµi nµy gi¸o viªn th¬ng lóng tóng trong viÖc híng ®Én
häc sinh lµm thÝ nghiÖm kiÓm chøng ®Ó rót ra lùc ®Èy cña
chÊt láng t¸c dông lªn vËt b»ng träng lîng khèi chÊt láng bÞ vËt
chiÕm chç
( FA= P)
- Khi häc bµi nµy häc sinh khã h×nh dung mét c¸ch cô thÓ nÕu
gi¸o viªn chØ diÔn t¶ b»ng lêi ®Én ®Õn häc sinh hiÓu bµi mét
c¸h m¬ hå.
6
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
- Khi x©y dùng c«ng thøc FA = d.V th× gi¸o viªn thêng ¸p ®Æt cho
häc sinh dÉn ®Õn häc sinh khã hiÓu.
c. Híng kh¾c phôc
Theo c¸ nh©n t«i khi d¹y bµi nµy th× gi¸o viªn cã thÓ lµm nh sau:
- Yªu cÇu häc sinh t×m hiÓu dông cô thÝ nghiÖm, c¸ch tiÕn hµnh
thÝ nghiÖm.
- Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm vµ chó ý häc sinh khi
lµm thÝ nghiÖm sao cho vËt nÆng ë môc b, c ph¶i ngËp trong níc vµ kh«ng ch¹m vµo ®¸y hay thµnh cèc.
- Gi¸o viªn ph©n c«ng nhãm häc sinh lµm thÝ nghiÖm vµ ph¸t
dông cô cho häc sinh lµm thÝ nghiÖm theo nhãm.
- Tríc khi d¹y gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n b¶ng phô c¸c bíc thÝ nghiÖm
ë nhµ.
- Gi¸o viªn yªu cÇu nhãm häc sinh lµm thÝ nghiÖm vµ ghi kÕt qu¶
thÝ nghiÖm cña nhãm m×nh theo c¸c bíc sau:
Nhãm 1 Nhãm
2
B1: ®o träng lîng P1
vËt nÆng P1 = ? N
….N
Nhãm
3
= P1 = … P1
=….N
N
7
Nhãm
4
P1
=...N
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
B2: nhóng vËt ngËp P2 = …
vµo
nøoc
trong N
b×nh trµn ®o P2 = ?
F® = P1N
P2
F® = P1 – P2 = ? N
=…..N
P2 = … P2 = … P2 = …
N
N
N
F® =P1- F®= P1- F®=P1P2
P2
P2
=…..N
B3: ®æ níc trµn ra ë P1’ =..N P1’
cèc B vµo cèc A ®o
=..N
P’ = ? N
Pníc trµn ra = P1’ – P2
Pn =P1’P2
Pn=P1’P2
= ..N
= ..N
=..N
=..N
P1’
=..N
P1’
=..N
Pn=P1’P2
Pn=P1’P2
= ..N
= ..N
B4: so s¸nh F® vµ Pníc
trµn ra
Sau khi häc sinh lµm thÝ nghiÖm xong gi¸o viªn cho häc sinh nhËn xÐt
kÕt qu¶ lµm thÝ nghiÖm cña c¸c nhãm. §a sè häc sinh sÏ so s¸nh ë bíc
B4 lµ Fd = Pn ( F® lµ lùc ®Èy cña níc t¸c dông lªn vËt, Pn lµ träng lîngcña níc trµn ra còng chÝnh lµ träng lîng phÇn níc bÞ vËt chiÐm
chç). Nõu lµm sai th× gi¸o viªn cã thÓ chØ ra nguyªn nh©n sai.
- Khi x©y dùng c«ng thøc F A = d.V th× gi¸o viªn c¨n cø vµo bíc 4 vµ
lµm nh sau:
+ Chóng ta gäi V lµ thÓ tÝch níc trµn ra, d lµ träng lîng riªng cña
níc vËy träng lîng nuíc trµn ra sÏ lµ P = d.V
+ Theo bøoc 4 ta kiÓm chøng dù ®o¸n F® = Pn nªn suy ra FA= d. V
+ c«ng thøc trªn kh«ng nhøng dïng trong trêng hîp nhóng vËt vµo
n¬c mµ cßn ®óng cho c¸c trêng hîp khi nhóng vËt vµo chÊt láng
kh¸c vµ c«ng thøc ®ã chÝnh lµ c«ng thøc tÝnh ®é lín cña lùc ®Èy
ac si met.
+ Tõ c«ng thøc F = d.V gi¸o viªn cho häc sinh thÊy ®î lùc ®Èy ac
si mÐt t¸c dông lªn vËt kh«ng phô thuäc vµo chÊt lµm vËt mµ chØ
phô thuéc vµo träng lîng riªng cña chÊt láng vµ thÓ tÝch phÇn chÊt
láng bÞ vËt chiÕm châ.
- Gi¸o viªn cho hs thÊy kh«ng nh÷ng chÊt láng cã lùc ®Èy ¸c si mÐt
mµ cã c¶ trong chÊt khÝ. C«ng thøc trªn vÉn ®îc ¸p dông cho lùc ®Èy
ac si mÐt cña chÊt khÝ.
8
T¸c gi¶:T¨ng Ngäc Diªn
C. Bµi häc kinh nghiÖm
Tríc khi gi¶ng d¹y gi¸o viªn cÇn nghiªn cøu kü bµi d¹y nhÊt lµ nh÷ng
bµi khã, nh÷ng néi dung khã hiÓu gi¸o viªn cã thÓ t×m ra mét ph¬ng
¸n tèi u ®Ó gi¶ng day sao cho häc sinh dÔ hiÓu, dÔ häc vµ hiÖu qu¶
gi¶ng d¹y coa h¬n.
Khi lªn líp gi¸o viªn kÕt hîp nhÒu ph¬ng ph¸p, nhiÒu c¸ch thøc d¹y häc
nh»m t¹o sù say mª ham häc cña ngßi häc.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y cÇn thßng xuyªn ®Æt nh÷ng c©u hái t¸c
®éng ®ång thêi ba ®èi tîng kh¸, trung b×nh, yÕu. C¸c c©u hái dua
ra s¸t víi néi dung bµi häc râ rµng dÔ hiÓu. NÕu khã cã thÓ sö dông
c©u hái hîi më ®Ó hs tr¶ lêi.
Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá cña t«i, víi t«i ®ã lµ bµi häc
kinh nghiÖm. Nã cã thÓ cha chÝnh x¸c l¾m rÊt mong sù góp ®ì cña
®ång nghiÖp ®Ó t«i n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kÝnh mong sù
®ãng gãp ý kiÕn cña mäi ngêi. Xin ch©n thµnh c¸m ¬n.
Ngµy 19 th¸ng 4 n¨m 2009
Ngêi viÕt :
T¨ng Ngäc Diªn
9
- Xem thêm -
.PDF 
9 
8 
102 
