Tài liệu Skkn một số phương pháp dạy văn bản nghệ thuật sân khấu môn ngữ văn thcs

1 “Một số phương pháp dạy văn bản nghệ thuật sân khấu môn Ngữ văn THCS” A - §Æt vÊn ®Ò I. Lý do chän ®Ò tµi: N¨m häc 2002 – 2003, thùc hiÖn NghÞ quyÕt §¹i héi Trung ¬ng §¶ng lÇn thø IX: “TÝch cùc vµ khÈn tr¬ng triÓn khai ®æi míi ch¬ng tr×nh Gi¸o dôc Phæ th«ng, cñng cè vµ ph¸t huy thµnh qu¶ xo¸ mï ch÷, phæ cËp TiÓu häc vµ THCS”, ngµnh Gi¸o dôc & §µo t¹o triÓn khai ch¬ng tr×nh Gi¸o dôc Phæ th«ng míi ®ång lo¹t trªn c¶ níc, b¾t ®Çu tõ líp 1. Cïng víi viÖc ban hµnh ch¬ng tr×nh gi¸o dôc míi, s¸ch gi¸o khoa cña tÊt c¶ c¸c m«n häc ®Òu ®îc biªn so¹n l¹i. Víi nh÷ng ®æi míi kh¸ triÖt ®Ó vÒ néi dung gi¸o dôc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®æi míi vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc trong nhµ trêng, bíc ®Çu nÒn gi¸o dôc cña níc nhµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng ghi nhËn. Tinh thÇn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc lµ biÕn qu¸ tr×nh d¹y häc thµnh qu¸ tr×nh tù häc, tùc kh¸m ph¸ vµ x©y dùng kiÕn thøc cña ngêi häc víi vai trß dÉn d¾t khÐo lÐo kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña ngêi thÇy. Nh vËy lµ thay ®æi hoµn toµn so víi ph¬ng ph¸p d¹y häc cò. ChÝnh v× thÕ, viÖc chØ ®¹o c«ng t¸c gi¶ng d¹y trong nhµ trêng nãi chung vµ m«n Ng÷ v¨n nãi riªng ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng ®Ó ®µo t¹o ®îc mét thÕ hÖ trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn ®¸p øng yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Hµng n¨m, c¸c Së – Phßng – Ban ngµnh chøc n¨ng ®Òu tæ chøc c¸c líp båi dìng ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc cho gi¸o viªn. Yªu cÇu d¹y häc theo ph¬ng ph¸p míi ®· trë thµnh tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ n¨ng lùc vµ kÕt qu¶ gi¶ng d¹y cña ngêi thÇy. ChÝnh v× vËy nhiÖm vô cña ngêi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc v« cïng nÆng nÒ. Víi ngêi gi¸o viªn d¹y v¨n, träng tr¸ch ®ã cµng nÆng nÒ h¬n, bëi ngêi gi¸o viªn d¹y v¨n kh«ng chØ truyÒn cho thÕ hÖ mai sau tri thøc mµ cßn gióp c¸c em rÌn luyÖn vÒ ®¹o ®øc, nh©n c¸ch lµm ngêi. Song, thùc tÕ ë c¸c trêng phæ th«ng hiÖn nay vÉn cßn t×nh tr¹ng gi¸o viªn cha ®¸p øng ®îc víi yªu cÇu d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi mÆc dï ®îc häc båi dìng thay s¸ch thêng xuyªn nhng viÖc so¹n gi¶ng cña ngêi thÇy kh«ng ph¶i ai còng ®¶m b¶o ph¬ng ph¸p d¹y häc ®æi míi. NhÊt lµ ®èi víi mét sè thÓ lo¹i 2 v¨n häc cã sè lîng v¨n b¶n d¹y häc t¬ng ®èi Ýt nh thÓ lo¹i hÞch, c¸o… (v¨n häc trung ®¹i), ®Æc biÖt lµ thÓ lo¹i chÌo, kÞch…(thuéc lo¹i h×nh v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu). Ngêi thÇy ®«i khi gÆp vÊn ®Ò ngay trong bµi so¹n gi¶ng cho mçi giê lªn líp cña c¸c lo¹i h×nh v¨n b¶n nµy. Lµ ngêi trùc tiÕp ®øng trªn bôc gi¶ng, t«i tõng tr¨n trë kiÕm t×m cho m×nh ph¬ng ph¸p d¹y häc ®æi míi, cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. §Æc biÖt víi c¸c v¨n b¶n nghÖ thËt s©n khÊu (lo¹i h×nh nghÖ thuËt tuy kh«ng ph¶i lµ xa l¹ nhng kh«ng hÒ quen thuéc víi ®¹i ®a sè c¸c løa tuæi häc sinh). §ã chÝnh lµ lý do th«i thóc t«i viÕt s¸ng kiÕn kÝnh nghiÖm víi ®Ò tµi: “Mét sè ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cña m«n Ng÷ v¨n THCS”. II. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi: Khi nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, môc ®Ých cña t«i lµ nh»m gãp phÇn t×m ra mét ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS cã hiÖu qu¶ cao nhÊt, tr¸nh lèi d¹y gi¶ng gi¶i thuyÕt tr×nh lª thª nhµm ch¸n trong c¸c giê v¨n häc. Bëi theo quan ®iÓm cña t«i, víi c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n míi l¹ nµy, häc sinh ®îc lµm quen vµ sau ®ã cã thÓ am hiÓu – yªu thÝch c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt cña d©n téc. VÊn ®Ò ®Æt ra tuy kh«ng míi mÎ nhng ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt th× l¹i hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n. Nã ®ßi hái ngêi thÇy ph¶i ®Çu t kh¸ nhiÒu c«ng søc, thêi gian ®Ó nghiªn cøu, t×m t liÖu ®Ó hoµn thµnh ®îc bµi so¹n gi¶ng cã kÕt qu¶ cao nhÊt. NhÊt lµ víi c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu nµy, viÖc ®a c¸c h×nh ¶nh minh ho¹ vµo gi¸o ¸n lµ mét viÖc lµm kh«ng thÓ thiÕu. Bëi häc sinh khã cã thÓ h×nh dung c¸c lo¹i h×nh s©n khÊu chØ qua sù miªu t¶, diÔn thuyÕt cña ngêi thÇy. ChÝnh c¸c h×nh ¶nh, c¸c ®o¹n b¨ng h×nh, biÓu-b¶ng minh ho¹… míi lµ yÕu tè kh¾c s©u Ên tîng cho c¸c em vÒ lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu ®ã. Nãi c¸ch kh¸c, ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu tèt nhÊt – theo t«i – nªn so¹n gi¸o ¸n Power Point cho mçi bµi d¹y. ChÝnh v× vËy, bµi so¹n cho mét giê d¹y v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu thùc sù lµ mét ®ßi hái cao víi ngêi gi¸o viªn. Nhng theo t«i thiÕt nghÜ, nÕu cã sù kÕt hîp cña tËp thÓ gi¸o viªn trong tæ chuyªn m«n th× thµnh c«ng cho bµi so¹n lµ ®iÒu ch¾c ch¾n. Cã nghÜa lµ tæ – nhãm chuyªn m«n cïng kÕt hîp cho c¸c bµi 3 so¹n cña lo¹i h×nh v¨n b¶n nµy ®Ó tæ - nhãm cã thÓ coi lµ bµi so¹n gi¶ng chung cho c¸c giê d¹y cña c¸c gi¸o viªn trong tæ. T«i tin ch¾c r»ng ®îc häc c¸c giê d¹y víi gi¸o ¸n Power Point, giê häc sÏ rÊt sinh ®éng, häc sinh høng thó häc tËp, vµ ®iÒu quan träng lµ c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ rÊt tr©n träng cña häc sinh ®èi víi c«ng søc cña ngêi thÇy. §©y còng lµ kinh nghiÖm t«i rót ra ®îc trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu, tù t×m ra ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cña m«n Ng÷ v¨n cÊp THCS. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, t«i thÊy hiÖu qu¶ gi¶ng d¹y rÊt ®¸ng phÊn khëi. Xin ®îc tr×nh bµy mét sè ph¬ng ph¸p t«i ®· thùc hiÖn cho c¸c bµi so¹n gi¶ng c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS ra ®©y. RÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c ®ång nghiÖp. B – Néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm I. C¬ së lý luËn: C¨n cø vµo Ch¬ng tr×nh S¸ch gi¸o khoa m«n Ng÷ v¨n THCS hiÖn nay, ta thÊy cã nh÷ng thay ®æi lín nh»m nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña m«n häc trong mèi quan hÖ t¬ng quan víi c¸c m«n häc kh¸c. Cô thÓ lµ: - PhÇn v¨n b¶n: dùa trªn 6 kiÓu v¨n b¶n: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh – c«ng vô. Ph©n m«n V¨n häc lùa chän c¸c v¨n b¶n tiªu biÓu ®Ó d¹y sao cho c¸c v¨n b¶n nµy ngoµi viÖc cã néi dung kiÕn thøc phï hîp víi tÇm hiÓu biÕt cña häc sinh c¸c khèi líp cßn ®¹t yªu cÇu phï hîp víi viÖc d¹y c¸c kü n¨ng TiÕng viÖt hay TËp lµm v¨n (theo yªu cÇu TÝch hîp cña ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn nay). Mçi bµi häc sÏ b¾t ®Çu b»ng viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n, sau ®ã c¨n cø trªn v¨n b¶n nµy ®Ó häc c¸c kü n¨ng kiÕn thøc TiÕng viÖt, TËp lµm v¨n cã liªn quan. C¸c kiÓu v¨n b¶n trªn ®îc d¹y theo m« h×nh 2 vßng trßn: líp 6 líp 7 – vßng 1; líp 8 líp 9 – vßng 2. Yªu cÇu vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng ë vßng 2 cao h¬n. - PhÇn TiÕng viÖt vµ TËp lµm v¨n: dïng chÝnh c¸c v¨n b¶n cña phÇn v¨n häc ®Ó gióp häc sinh t×m hiÓu c¸c kü n¨ng TiÕng viÖt, c¸c ph¬ng ph¸p TËp lµm v¨n. Qua ®ã gióp häc sinh biÕt sö dông TiÕng viÖt nh mét c«ng cô ®Ó giao tiÕp, häc tËp vµ thÓ hiÖn c¸c kiÕn thøc m×nh ®· ®îc tiÕp nhËn ë nhµ trêng. 4 Ph¬ng ph¸p d¹y häc sinh c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng theo h×nh vßng trßn nh vËy lµ hoµn toµn hîp lý. C¸c thÓ lo¹i cña c¸c kiÓu v¨n b¶n trªn qua 2 vßng trßn ®ñ ®Ó gióp häc sinh lÜnh héi kiÕn thøc vÒ thÓ lo¹i v¨n b¶n vµ néi dung ý nghÜa v¨n ch¬ng cña mçi v¨n b¶n. Riªng c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu ë cÊp THCS cã ®«i nÐt ®Æc biÖt h¬n. ë ch¬ng tr×nh líp 6, c¸c em cha ®îc lµm quen víi lo¹i h×nh nghÖ thuËt nµy. Líp 7, cuèi häc kú II, häc sinh lÇn ®Çu tiªn ®îc lµm quen víi lo¹i h×nh s©n khÊu nghÖ thuËt ChÌo qua trÝch ®o¹n “Nçi oan h¹i chång” (trÝch vë chÌo “Quan ¢m ThÞ KÝnh”) (2 tiÕt). Líp 8, còng vµo thêi gian cuèi häc kú II, còng lÇn ®Çu tiªn c¸c em ®îc lµm quen víi lo¹i h×nh s©n khÊu nghÖ thuËt Vò – Hµi kÞch qua trÝch ®o¹n “Trëng gi¶ häc lµm sang” (trÝch vë hµi kÞch “Trëng gi¶ häc lµm sang”) cña nhµ hµi kÞch vÜ ®¹i ngêi Ph¸p MoliÌre (2 tiÕt). Líp 9, tríc khi kÕt thóc ch¬ng tr×nh cuèi n¨m häc, c¸c em ®îc biÕt ®Õn s©n khÊu kÞch qua trÝch ®o¹n cña vë kÞch “B¾c S¬n” (t¸c gi¶ NguyÔn Huy Tëng) (2 tiÕt). Nh vËy, ë cÊp THCS, tæng céng c¸c em ®îc häc 6 tiÕt c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu. So víi c¸c kiÓu v¨n b¶n: tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m … th× t ¬ng ®èi Ýt – nÕu cha nãi r»ng t¸ch ra lµm thÓ lo¹i nhá th× mçi thÓ lo¹i c¸c em chØ ®îc häc 1 v¨n b¶n/2 tiÕt. ChÝnh v× vËy, lµm thÕ nµo ®Ó chØ qua 2 tiÕt häc ng¾n ngñi, c¸c em cã thÓ hiÓu râ vÒ lo¹i h×nh nghÖ thuËt nµy, ghi nhí ®îc gi¸ trÞ cña v¨n b¶n vµ yªu mÕn c¸c thÓ lo¹i nghÖ thuËt s©n khÊu - ®ã lµ mét yªu cÇu cao, ®ßi hái t©m huyÕt cña ngêi lµm thÇy trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o. V× vËy, sau mét thêi gian t×m tßi, t«i cã rót ra ®îc mét sè ph¬ng ph¸p c¬ b¶n xin ®îc tr×nh bµy trong ®Ò tµi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm : “ Mét sè ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cña m«n Ng÷ v¨n THCS”. II. Thùc tÕ gi¶ng d¹y: Tríc hÕt, xin chí hiÓu lÇm r»ng ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu trong ch¬ng tr×nh THCS hoµn toµn kh¸c biÖt so víi ph¬ng ph¸p d¹y 5 c¸c v¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i kh¸c. Mµ ë ®©y, t«i chØ muèn nhÊn m¹nh r»ng c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cã ®«i nÐt kh¸c biÖt so víi c¸c thÓ lo¹i v¨n b¶n kh¸c. V× vËy cÇn ®îc d¹y theo mét ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®Æc trng cña thÓ lo¹i v¨n b¶n nµy. Nãi nh vËy cã nghÜa lµ khi d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu ngêi thÇy còng ph¶i sö dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc theo ph¬ng ph¸p ®æi míi chung cña m«n Ng÷ v¨n: “TÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh vµ ho¹t ®éng d¹y häc cña gi¸o viªn”. Ph¬ng ph¸p nµy nh»m lµm cho vai trß ®éc t«n cña gi¸o viªn trong giê häc Ng÷ v¨n gi¶m thiÓu, ®Ò cao tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña häc sinh nh»m ®¹t ®îc môc tiªu häc tËp díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn. Mèi quan hÖ gi÷a Néi dung d¹y häc  Gi¸o viªn  Häc sinh theo híng ®a chiÒu: Häc sinh (chñ ®éng) Néi dung d¹y häc Gi¸o viªn (tæ chøc, híng dÉn) Ngêi thÇy vÉn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc nh thêng dïng trong tÊt c¶ c¸c giê häc Ng÷ v¨n: 1. Ph¬ng ph¸p d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (gi¸o viªn t¹o t×nh huèng cã vÊn ®Ò råi híng dÉn häc sinh ph©n tÝch, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ®a ra lêi gi¶i) 2. Ph¬ng ph¸p d¹y häc hîp t¸c (chia häc sinh trong líp thµnh nhiÒu nhãm nhá, c¸c thµnh viªn trong nhãm cïng chia sÎ nh÷ng suy nghÜ, kinh nghiÖm vÒ bµi häc qua trao ®æi, th¶o luËn). Ngoµi 2 ph¬ng ph¸p chung trªn, khi d¹y c¸c v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cÇn cã mét sè ph¬ng ph¸p ®Æc thï riªng – t«i sÏ xin tr×nh bµy ë néi dung tiÕp sau. III. Mét sè ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cña m«n Ng÷ v¨n THCS: Theo t«i, chuÈn bÞ cho mét tiÕt häc v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cã thÓ chia lµm nh÷ng bíc lín nh sau: Bíc 1: chuÈn bÞ cho bµi gi¶ng Bíc 2: so¹n bµi gi¶ng trªn gi¸o ¸n Power Point 6 Bíc 3: thùc hiÖn giê d¹y trªn líp bíc 1: chuÈn bÞ cho bµi gi¶ng T«i x¸c ®Þnh gåm 2 phÇn * ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: 1. §äc kü néi dung bµi gi¶ng, c¨n cø vµo s¸ch gi¸o viªn ®Ó x¸c ®Þnh: - Môc tiªu cÇn ®¹t (kiÕn thøc – kü n¨ng) - X¸c ®Þnh träng t©m bµi d¹y - Ph¸c th¶o hÖ thèng c©u hái - H×nh thµnh ph¬ng ph¸p híng dÉn häc sinh khai th¸c bµi - §Þnh híng chän c¸c h×nh ¶nh minh ho¹ cho bµi d¹y - Lªn ph¬ng ¸n bè côc cho toµn bµi 2. T×m c¸c t liÖu vµ ®äc c¸c bµi tham kh¶o bæ sung kiÕn thøc vÒ bµi d¹y. T×m ra híng khai th¸c t¸c phÈm hîp lý vµ ph¬ng ph¸p tæ chøc giê häc phï hîp víi ®èi tîng häc sinh. 3. T×m t liÖu cho giê d¹y: T«i x¸c ®Þnh mét giê d¹y gi¸o ¸n Power Point cÇn cã hai d¹ng t liÖu: - T liÖu tÜnh gåm tranh, ¶nh, b¶ng biÓu, s¬ ®å… - T liÖu ®éng gåm c¸c ®o¹n b¨ng h×nh, nh¹c, trÝch ®o¹n s©n khÊu… C¸c t liÖu nµy ®Òu cã thÓ t×m thÊy trªn Internet. * ChuÈn bÞ cña häc sinh: 1. So¹n kü bµi häc theo yªu cÇu cña gi¸o viªn: Do ®Æc trng riªng cña lo¹i h×nh v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu nªn t«i yªu cÇu c¸c em thùc hiÖn bµi so¹n ®ñ c¸c môc sau: - Kh¸i niÖm thÓ lo¹i - VÞ trÝ phÇn trÝch häc - Tãm t¾t ®îc v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu chÝnh - Tãm t¾t ®o¹n trÝch häc - So¹n c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa 2. Su tÇm c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi häc 7 Bíc 2: so¹n bµi gi¶ng Thùc tÕ, trõ n¨m häc líp 6, cßn l¹i mçi n¨m häc c¸c em ®îc lµm quen víi mét thÓ lo¹i nhá cña lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu theo ®óng ph©n phèi ch¬ng tr×nh. - Líp 7: nghÖ thuËt s©n khÊu ChÌo truyÒn thèng - Líp 8: nghÖ thuËt Hµi kÞch th«ng qua thÓ lo¹i Vò – Hµi kÞch níc ngoµi - Líp 9: s©n khÊu kÞch ViÖt Nam 1. T«i thêng dïng c¸c h×nh ¶nh ®Ó minh ho¹ cho bµi d¹y. VÝ dô: PhÇn “ T¸c gi¶ t¸c phÈm” bao giê t«i còng chiÕu ch©n dung t¸c gi¶ vµ h×nh ¶nh c¸c t¸c phÈm: NguyÔn Huy Tëng vµ c¸c t¸c phÈm cña «ng 8 MoliÌre thêi trÎ vµ bøc ch©n dung cuèi cïng tríc khi «ng qua ®êi 2. Do ®Æc thï thÓ lo¹i v¨n b¶n lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu nªn ë bµi so¹n gi¶ng t«i rÊt chó träng trong viÖc gióp häc sinh hiÓu râ kh¸i niÖm lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu cña v¨n b¶n. VÝ dô: so¹n gi¶ng cho v¨n b¶n “Quan ¢m ThÞ KÝnh”: T«i x¸c ®Þnh râ môc tiªu bµi d¹y: - VÒ kiÕn thøc: gióp häc sinh hiÓu ®îc mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña s©n khÊu ChÌo s©n ®×nh truyÒn thèng. Tãm t¾t ®îc néi dung vë chÌo “Quan ¢m ThÞ KÝnh” vµ trÝch ®o¹n “Nçi oan h¹i chång”. N¾m ®îc néi dung ý nghÜa vµ mét sè ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt (m©u thuÉn kÞch, ng«n ng÷, hµnh ®éng nh©n vËt …) cña trÝch ®o¹n nµy. - VÒ kü n¨ng: tÝch hîp víi DÊu c©u cña ph©n m«n TiÕng viÖt vµ V¨n b¶n ®Ò nghÞ cña phÇn TËp lµm v¨n. TiÕp theo t«i chó träng vµo viÖc gióp häc sinh t×m hiÓu râ kh¸i niÖm cña thÓ lo¹i s©n khÊu ChÌo. 9 VÒ kh¸i niÖm ChÌo, trong s¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 7 – tËp 2 ®· nªu rÊt râ vµ còng giíi thiÖu rÊt kü vÒ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña thÓ lo¹i ChÌo. V× vËy, ë bµi so¹n gi¶ng, sau khi t×m hiÓu vµ tham kh¶o ë mét sè s¸ch båi dìng, n©ng cao, t«i ®· rót ra kh¸i niÖm c« ®äng nhÊt vµ so s¸nh thÓ lo¹i ChÌo víi mét sè lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu kh¸c råi ®a vµo gi¸o ¸n Power Point ®Ó cho c¸c em häc sinh dÔ dµng nhËn biÕt vµ ph©n biÖt ®îc lo¹i h×nh s©n khÊu ChÌo truyÒn thèng víi c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt kh¸c. Bªn c¹nh ®ã, s©n khÊu ChÌo truyÒn thèng còng cã nh÷ng nÐt rÊt riªng biÖt so víi c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt kh¸c bëi tÝnh íc lÖ vµ c¸ch ®iÖu cao. Mçi vë ChÌo ®Òu cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c bi vµ c¸i hµi. Ngay c¶ c¸c vai ChÌo còng rÊt ®Æc biÖt. V× vËy, tríc khi ®i vµo phÇn II – T×m hiÓu v¨n b¶n, t«i gióp c¸c em lµm quen víi diÔn biÕn, hµnh ®éng kÞch qua c¸c vai ChÌo b»ng c¸ch chiÕu lªn c¸c h×nh ¶nh cña tõng vai: vai l·o, n÷ chÝnh, n÷ lÖch, th sinh, mô ¸c… 10 3. T«i lÊy tõ trªn m¹ng Internet nh÷ng trÝch ®o¹n ®Ó minh ho¹. VÝ dô, khi d¹y “Nçi oan h¹i chång”, t«i ®· copy vë chÌo “Quan ¢m ThÞ KÝnh”, chän läc nh÷ng ®o¹n diÔn hay ®Ó ®a vµo bµi gi¶ng tr×nh chiÕu cho c¸c em häc sinh xem. Theo t«i, ®©y lµ phÇn minh ho¹ hÊp dÉn, gióp c¸c em h×nh dung ra thÓ lo¹i d©n gian nµy râ nÐt nhÊt. 11 4. PhÇn néi dung bµi d¹y, t«i b¸m s¸t theo híng dÉn cña s¸ch gi¸o viªn. Tuy nhiªn, ®ã lµ sù b¸m s¸t mét c¸ch linh ho¹t. Bíc 3: Thùc hiÖn bµi d¹y trªn líp §©y lµ bíc quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh thÊt b¹i hay thµnh c«ng cña mét giê d¹y. Ngêi gi¸o viªn ph¶i thùc hiÖn ®îc tÊt c¶ mäi dù ®Þnh, ý ®å mµ m×nh ®· thÓ hiÖn trong bµi so¹n. §Æc biÖt, ph¶i lu ý ®Õn viÖc ph©n bè thêi gian cho giê d¹y. Thùc tÕ, khi thùc hiÖn bµi d¹y vë kÞch “B¾c S¬n” trong n¨m häc tríc, mÆc dï bµi so¹n gi¶ng ë nhµ t«i ®· chuÈn bÞ rÊt kü, nhng khi lªn líp, v× qu¸ sa ®µ vµo viÖc ph©n tÝch xung ®ét vµ t×nh huèng kÞch (ë ®©y lµ xung ®ét gi÷a lùc lîng c¸ch m¹ng vµ kÎ thï. Xung ®ét Êy ®îc thÓ hiÖn thµnh nh÷ng xung ®ét cô thÓ gi÷a c¸c nh©n vËt vµ xung ®ét ngay trong néi t©m ë mét sè nh©n vËt. Bªn c¹nh ®ã, xung ®ét kÞch diÔn ra trong chuçi c¸c hµnh ®éng kÞch l¹i cã quan hÖ g¾n kÕt víi nhau. ChÝnh v× vËy mµ dung lîng thêi gian dµnh cho phÇn nµy ®· vît qu¸ dù ®Þnh cña t«i trong bµi so¹n gi¶ng) nªn ë phÇn tiÕp theo, Ph©n tÝch t©m tr¹ng vµ hµnh ®éng cña nh©n vËt Th¬m, t«i ®· kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó thùc hiÖn bµi d¹y theo nh ý ®Þnh ban ®Çu. ë ®©y, t«i muèn lÊy mét bµi d¹y cô thÓ ®Ó minh ho¹. IV. §Ò xuÊt c¸ch gi¶ng “¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc” (trÝch “Trëng gi¶ häc lµm sang” cña MoliÌre): 12 1. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: Nh÷ng hiÓu biÕt vÒ vë kÞch “Trëng gi¶ häc lµm sang” vµ trÝch ®o¹n “¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc” cña M«-li-e: 1.1. T¸c gi¶: M«-li-e (1622 – 1673) sinh ë Pa-ri trong mét gia ®×nh giµu cã. ¤ng ®· tõ chèi chøc vÞ hÇu cËn nhµ vua ®Ó ®i theo con ®êng nghÖ thuËt s©n khÊu. N¨m 1644, «ng thµnh lËp ®oµn kÞch råi ®i lu diÔn kh¾p n¬i trªn níc Ph¸p. Thêi gian ®Çu, ®oµn kÞch cña «ng kh«ng mÊy thµnh c«ng. VÒ sau, M«-li-e võa tham gia diÔn kÞch, võa s¸ng t¸c kÞch b¶n. ¤ng liªn tiÕp cho ra ®êi nhiÒu vë kÞch næi tiÕng vµ gÆp h¸i ®îc nh÷ng thµnh c«ng vang déi. Do lµm viÖc qu¸ nhiÒu, kh«ng cã thêi gian nghØ ng¬i nªn sau khi hoµn thµnh vai diÔn ¸c-g«ng trong vë “Ngêi bÖnh tëng”, chØ vµi giê ®ång hå sau, M«-li-e ®· trót h¬i thë cuèi cïng. C¨m ghÐt nh÷ng vë kÞch mØa mai, ch©m chÝch cña «ng, Gi¸o héi ®· kh«ng cho phÐp mai t¸ng «ng ë nghÜa trang Xanh ¥-sta-x¬. Nhê cã nhµ vua can thiÖp, «ng míi ®îc b¹n bÌ ®a ®Õn n¬i an nghØ cuèi cïng ë nghÜa trang Xanh Gi«-dÐp vµo lóc ®ªm khuya. M«-li-e lµ nhµ hµi kÞch lín vµ lµ nguêi s¸ng lËp ra hµi kÞch cæ ®iÓn Ph¸p. 1.2. Vë hµi kÞch “Trëng gi¶ häc lµm sang” : Vë hµi kÞch 5 håi cã xen nh÷ng mµn ca vò (nªn gäi lµ Vò khóc Hµi kÞch). Tãm t¾t néi dung: ¤ng Giuèc-®anh tuæi ngoµi 40 lµ mét nhµ bu«n giµu cã tÊp tÓnh muèn trë thµnh quý téc, bíc ch©n vµo x· héi thîng lu. Tuy dèt n¸t nhng «ng muèn häc ®ßi lµm ngêi cao sang nªn thuª thÇy vÒ d¹y ®ñ c¸c thø nh ©m nh¹c, kiÕm thuËt, triÕt lý… vµ t×m c¸ch thay ®æi lèi ¨n mÆc. ¤ng ngí ngÈn ®Ó mäi ng êi lõa bÞp dÔ dµng, tõ c¸c «ng thÇy dëm ®Õn b¸c phã may… ¤ng nhê g· b¸ t íc sa sót §«r¨ng-t¬ gióp «ng thùc hiÖn giÊc méng quý téc mét c¸ch mï qu¸ng ®Ó cuèi cïng bÞ g· lîi dông biÕt bao nhiªu tiÒn b¹c. ¤ng tõ chèi g¶ con g¸i cho mét chµng trai chØ v× chµng kh«ng ph¶i lµ quý téc. Cuèi cïng chµng trai mu mÑo c¶i trang thµnh hoµng tö Thæ NhÜ Kú khiÕn «ng sung síng chÊp thuËn g¶ con g¸i cho ngay. 13 1.3. §o¹n trÝch “ ¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc” : - VÞ trÝ: thuéc líp 5 håi 2 cña vë “Trëng gi¶ häc lµm sang” - ThÓ lo¹i: Vò khóc Hµi kÞch - Tãm t¾t: ¤ng Giuèc-®anh häc lµm sang nªn ®Æt may rÊt nhiÒu c¸c bé lÔ phôc theo kiÓu giíi quý téc thêng mÆc. Khi phã may vµ thî phô mang lÔ phôc ®Õn, «ng ph¸t hiÖn ra lÔ phôc may qu¸ chËt l¹i may ngîc hoa. Nhng nghe phã may nãi “nh÷ng ngêi quý ph¸i ®Òu mÆc thÕ c¶” th× «ng l¹i xu«i ngay. V× n«n nãng muèn lµm quý téc mµ «ng ®· ®Ó cho phã may nhiÒu lÇn lîi dông. Bän thî phô xóm nhau vµo t©ng bèc «ng lµ “Quý «ng”, “§øc «ng” khiÕn «ng sung síng mãc hÕt tiÒn trong hÇu bao thëng cho chóng. 1.4. Gi¸ trÞ néi dung cña v¨n b¶n: Qua c¸c líp hµi kÞch, M«-li-e ®· ®a lªn s©n khÊu mét kiÓu tÝnh c¸ch ®¸ng phª ph¸n trong x· héi ®¬ng thêi: Trëng gi¶ häc lµm sang. §ã lµ lo¹i ngêi h¸o danh mét c¸ch mï qu¸ng, tr¬ tr¸o, ngí ngÈn, thµnh trß cêi cho thiªn h¹ mµ kh«ng hÒ biÕt, bÞ thiªn h¹ lîi dông mµ kh«ng hÒ hay. §· nhiÒu thÕ kû tr«i qua mµ søc phª ph¸n hiÖn thùc cña vë hµi kÞch vÉn cßn ®ñ søc hÊp dÉn ®èi víi mäi ngêi. 1.5. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Gi¸o viªn cho häc sinh su tÇm c¸c h×nh ¶nh, c¸c t liÖu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm. B¶n th©n gi¸o viªn còng su tÇm c¸c t liÖu trªn, copy vë kÞch “Trëng gi¶ häc lµm sang” trªn Internet; so¹n gi¸o ¸n Power Point; chuÈn bÞ m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu… 2. ChuÈn bÞ cña häc sinh: §Ó häc tèt “¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc”, häc sinh cÇn cã mét sè ho¹t ®éng chuÈn bÞ ë nhµ: 2.1. Su tÇm c¸c t liÖu vÒ t¸c gi¶ M«-li-e vµ c¸c t¸c phÈm cña «ng 2.2. Tãm t¾t trÝch ®o¹n 2.3. Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong s¸ch gi¸o khoa 14 3. §Ò xuÊt c¸ch gi¶ng v¨n b¶n “¤ng Giuèc-®anh mÆc lÔ phôc”: ë ®©y, t«i chØ xin phÐp tr×nh bµy mét sè viÖc lµm kh¸c biÖt trong giê d¹y. 3.1. ë phÇn “Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm”: t«i cho ®¹i diÖn c¸c nhãm lªn giíi thiÖu phÇn t liÖu nhãm ®· t×m ®îc (nhãm 1 giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶, nhãm 2 giíi thiÖu vÒ t¸c phÈm). Sau khi cho häc sinh nhËn xÐt, bæ sung. T«i chèt l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n: 15 16 3.2. §Ó gióp häc sinh x¸c ®Þnh râ vÞ trÝ ®o¹n trÝch häc trong vë kÞch, t«i cho c¸c em quan s¸t s¬ ®å bè côc cña vë hµi kÞch “Trëng gi¶ häc lµm sang”; c¸c em sÏ dÔ dµng x¸c ®Þnh ®îc trÝch ®o¹n n»m ë líp 5 håi 2 cña vë kÞch. §Ó c¸c em hiÓu ®îc s©u h¬n, t«i ph©n tÝch kü vÒ c¸c líp, c¸c håi: - Mét vë kÞch chia lµm nhiÒu håi, mçi håi lµ mét lÇn më mµn råi ®ãng mµn. - C¨n cø vµo sè lîng nh©n vËt ra vµo s©n khÊu, ngêi ta chia mçi håi ra lµm nhiÒu líp (cßn gäi lµ c¶nh). 17 3.3. Khi häc sinh x¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña trÝch ®o¹n (thÓ lo¹i: Vò khóc Hµi kÞch), t«i ph©n tÝch vµ chiÕu c¸c b¶ng so s¸nh ®Ó c¸c em ph©n biÖt ®îc KÞch – Hµi kÞch; Hµi kÞch – Vò khóc Hµi kÞch. VÝ dô nh b¶ng so s¸nh sau: 3.4. Sang phÇn träng t©m cña bµi häc, phÇn “T×m hiÓu ®o¹n trÝch”, tríc khi ®i vµo t×m hiÓu néi dung, t«i cho häc sinh chia c¶nh cho trÝch ®o¹n vµ ®Æt tªn cho mçi c¶nh: - C¶nh 1: ¤ng Giuèc-®anh vµ phã may - C¶nh 2: ¤ng Giuèc-®anh vµ thî phô Tríc khi ®i vµo t×m hiÓu mçi c¶nh, mét viÖc lµm kh«ng thÓ thiÕu khi d¹y t¸c phÈm nghÖ thuËt s©n khÊu lµ cÇn cho c¸c em t×m hiÓu vÒ diÔn biÕn hµnh ®éng kÞch. C¸c em sÏ t×m hiÓu trªn c¸c ph¬ng diÖn sau: nh©n vËt, hµnh ®éng kÞch, ho¹t ®éng ©m nh¹c nh¶y móa… cña tõng c¶nh kÞch. Qua ®ã tù rót ra nhËn xÐt vµ so s¸nh vÒ diÔn biÕn hµnh ®éng kÞch cña c¸c c¶nh trong mét håi cña vë kÞch. Tõ viÖc ph©n tÝch vµ so s¸nh nµy, t«i cã thÓ chèt vÊn ®Ò cho c¸c em dÔ dµng hiÓu thªm: - C¨n cø vµo lêi chØ dÉn s©n khÊu: “Bèn tay thî phô bíc vµo…” ta cã thÓ chia líp kÞch thµnh 2 c¶nh râ rÖt: c¶nh tríc gåm nh÷ng lêi tho¹i cña «ng Giuèc®anh vµ b¸c phã may; c¶nh sau gåm nh÷ng lêi tho¹i cña «ng Giuèc-®anh vµ tay thî phô. 18 - C¶nh tríc cã 4 nh©n vËt lµ phã may, thî phô, «ng Giuèc-®anh vµ gia nh©n. C¶nh sau ®«ng h¬n, s«i ®éng h¬n, cã thªm 4 tay thî phô n÷a. - C¶nh tríc chØ cã héi tho¹i gi÷a «ng Giuèc-®anh vµ phã may. C¶nh sau còng cã héi tho¹i gi÷a «ng Giuèc-®anh vµ thî phô nhng v× cã 4 tay thî phô n÷a xóm xÝt xung quanh nªn «ng Giuèc-®anh nh nãi víi c¶ 5 tay thî phô  c¶nh nµy nhén nhÞp h¬n c¶nh tríc. - Còng ë c¶nh sau, kh¸n gi¶ kh«ng chØ nghe lêi tho¹i mµ cßn ®îc xem c¸c tay thî phô cëi quÇn ¸o cò, mÆc lÔ phôc míi cho «ng Giuèc-®anh theo nhÞp nh¹c. Nªn vë kÞch s«i ®éng h¼n lªn trong nÒn ©m nh¹c vµ nh¶y móa rén rµng. S©n khÊu vµ r¹p h¸t s«i ®éng n¸o nhiÖt khi mµn h¹ kÕt thóc håi 2. Qua viÖc ph©n tÝch diÔn biÕn hµnh ®éng kÞch, häc sinh cã thÓ rót ra kÕt luËn hµnh ®éng kÞch cña c¸c c¶nh kh¸c nhau, tÊt c¶ t¹o nªn sù phong phó, sinh ®éng vµ hÊp dÉn cho vë kÞch. 3.5. C¶nh 1: “¤ng Giuèc-®anh vµ phã may” l¹i ®îc chia ra lµm 2 t×nh huèng (¸o ngîc hoa vµ ¡n bít v¶i). Nªn cho häc sinh ph©n tÝch tõng t×nh huèng. ë c¶ hai t×nh huèng, chØ cã héi tho¹i gi÷a hai nh©n vËt Giuèc-®anh – phã may, nhng thÕ chñ ®éng vµ bÞ ®éng cña hai nh©n vËt nµy l¹i biÕn ®æi qua l¹i rÊt linh ho¹t. Ngêi gi¸o viªn cÇn cho häc sinh ph©n tÝch diÔn biÕn hµnh ®éng kÞch ®Ó thÊy ®îc sù biÕn ®æi gi÷a thÕ chñ ®éng vµ bÞ ®éng cña hai nh©n vËt trªn. PhÇn nµy nªn ®Ó ho¹t ®éng nhãm, ®¹i diÖn nhãm lªn tr×nh bµy, ph©n tÝch, nhËn xÐt, bæ sung råi rót ra kÕt luËn. §¹i ®a sè häc sinh ph©n tÝch ®îc. Gi¸o viªn cã thÓ dïng c¸c c©u hái gîi më nh: ? Theo em v× sao «ng Giuèc-®anh ®ang tõ thÕ chñ ®éng l¹i bÞ ®Èy vµo thÕ bÞ ®éng vµ cuèi cïng chÊp nhËn mÆc ¸o ngîc hoa? ? ë t×nh huèng 2, qua ®èi ®¸p gi÷a Giuèc-®anh vµ phã may, em h·y ph©n tÝch ai lµ ngêi cã lçi vµ cuèi cïng ai lµ ngêi th¾ng thÕ? ? ë t×nh huèng nµy, tiÕng cêi hµi híc ®· bËt lªn cha? §ã lµ tiÕng cêi nh thÕ nµo? Ta cêi ®iÒu g×? … Häc sinh sÏ rót ra ®îc ý nghÜa cña bµi häc. TiÕng cêi ë ®©y chøa ®Çy yÕu tè mØa mai. Ta cêi v× Giuèc-®anh kh«ng hÒ cã chót chÝnh kiÕn nµo. L·o lµ mét 19 con ngêi nhu nhîc ®Õn tËn gèc rÔ. V× tÝnh häc ®ßi lµm sang mµ Giuèc-®anh ®· tù biÕn m×nh thµnh trß cêi ®Ó cho phã may lîi dông. L·o ®· mï qu¸ng tin vµo x· héi quý téc ®Ó ®Õn møc tù ®¸nh mÊt ®i chÝnh b¶n th©n m×nh… C¶nh 2: ta cã thÓ híng dÉn häc sinh ph©n tÝch t¬ng tù nh vËy. 3.6. Sau mçi c¶nh, ta nªn cã phÇn ho¹t ®éng cñng cè. VÝ dô: ë c¶nh 1, t«i ®· ®a mét sè c©u hái cñng cè nh sau: ? M«-li-e cã dông ý g× khi x©y dùng nh©n vËt Giuèc-®anh? ? Ra ®êi tõ thÕ kû XVII, theo em trong thêi ®¹i hiÖn nay, vë hµi kÞch cña M«-li-e cßn cã ý nghÜa kh«ng? ? Em nhËn xÐt thÕ nµo vÒ ngßi bót viÕt hµi kÞch cña M«-li-e? Vµ cho häc sinh lµm c¸c bµi tËp trªn phiÕu häc tËp. 3.7. Vµ mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong giê d¹y v¨n b¶n thuéc lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu, ®ã lµ tr×nh chiÕu c¸c trÝch ®o¹n minh ho¹ cho bµi d¹y. 3.8. Cuåi tiÕt häc, t«i cho c¸c em xem b¨ng h×nh . NÕu gi¸o viªn t¸ch 2 tiÕt d¹y cña v¨n b¶n nµy lµm 2 buæi day t¸ch theo thêi kho¸ biÓu, th× cã thÓ chiÕu c¶ 2 trÝch ®o¹n. VÝ dô trÝch ®oan vÒ mét trong c¸c vë kÞch cña M«-li-e, hoÆc cã thÓ trÝch trong bé phim nãi vÒ nhµ hµi kÞch vÜ ®¹i. Thùc tÕ trong giê day, khi t«i chiÕu b¨ng h×nh trÝch trogn bé phim nãi vÒ M«-li-e, c¸c em häc sinh ®· rÊt thÝch thó. V. KÕt qu¶: Víi c¸ch d¹y nµy, t«i ®· thu ®îc mét sè kÕt qu¶ bíc ®Çu ®¸ng phÊn khëi. TÊt nhiªn trong phÇn tr×nh bµy trªn, cã mét sè t×nh tiÕt kh«ng quan träng t«i ®· lîc bít. Cßn l¹i ®ã lµ c¸c bíc c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ mét bµi d¹y v¨n b¶n nghÖ thuËt s©n khÊu cña t«i. Môc ®Ých chung cña t«i khi d¹y thÓ lo¹i v¨n b¶n nµy lµ ph¶i gióp c¸c em n¾m ®îc ®Æc ®iÓm riªng cña thÓ lo¹i nghÖ thuËt s©n khÊu cã v¨n b¶n trÝch häc. C¸c em hiÓu vµ yªu mÕn lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu ®ã. T«i nhËn thÊy c¸c giê häc v¨n b¶n nµy kh¸ sinh ®éng, hÊp dÉn ®îc ®¹i ®a sè häc sinh tham gia vµo viÖc x©y dùng bµi. §Æc biÖt c¸c h×nh ¶nh, b¨ng h×nh 20 minh ho¹ ®îc c¸c em ®ãn nhËn rÊt nhiÖt t×nh. Sau mçi giê häc, c¸c em nh vui h¬n, hµo høng h¬n víi m«n häc. KÕt qu¶ kiÓm tra bµi cò cña nh÷ng bµi d¹y sö dông gi¸o ¸n Power Point cho c¸c v¨n b¶n thuéc lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu ®Òu rÊt cao v× c¸c em hiÓu vµ n¾m ch¾c néi dung bµi häc. C – KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Trong thêi buæi kinh tÕ thÞ trêng` hiÖn nay, x· héi cã rÊt nhiÒu biÕn ®éng. Løa tuæi thanh thiÕu niªn thêng bÞ hÊp dÉn vµo nh÷ng ®iÒu míi l¹ trong cuéc sèng nh truyÖn tranh, c¸c trß ch¬i ®iÖn tö, ®iÖn tho¹i di ®éng… vµ ®Æc biÖt lµ rÊt nhiÒu c¸c kªnh truyÒn h×nh chiÕu 24/24h. §iÒu ®ã khiÕn nhu cÇu ®i xem c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu ngoµi r¹p h¸t kh«ng cßn hÊp dÉn nh xa. Khi d¹y vë chÌo “Quan ¢m ThÞ KÝnh”, t«i ®· hái c¸c em häc sinh cã em nµo ®· xem trän mét vë chÌo ngoµi r¹p h¸t cha. KÕt qu¶ thËt bÊt ngê, cha tõng cã mét em häc sinh nµo trong líp ®ã ®i xem chÌo hay bÊt cø mét lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu nµo ngoµi r¹p. NÕu më tivi thÊy cã ph¸t ch¬ng tr×nh chÌo th× c¸c em còng chuyÓn kªnh kh¸c. Bëi vËy, nghÖ thuËt chÌo, nghÖ thuËt kÞch nãi, hay nãi c¸ch kh¸c lµ c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu ®èi víi ®¹i ®a sè häc sinh lµ xa l¹. ChÝnh v× vËy, qua c¸c v¨n b¶n nµy, c¸c em míi ®îc tiÕp cËn vµ hiÓu vÒ c¸c thÓ lo¹i s©n khÊu, ®Æc biÖt lµ s©n khÊu d©n gian cña d©n téc. Nªn t«i thiÕt nghÜ, qua viÖc d¹y c¸c thÓ lo¹i nghÖ thuËt s©n khÊu nµy, ngêi thÇy ®· ®a ®Õn cho c¸c em sù hiÓu biÕt, thÝch thó vµ dÉn ®Õn yªu mÕn s©n khÊu nghÖ thuËt nãi chung, yªu mÕn c¸c lo¹i h×nh nghÖ thuËt d©n gi©n nãi riªng. Trªn ®©y lµ mét vµi kinh nghiÖm nhá cña t«i khi d¹y c¸c v¨n b¶n thuéc lo¹i h×nh nghÖ thuËt s©n khÊu. RÊt mong ®îc sù ®ãng gãp, nhËn xÐt cña c¸c ®ång nghiÖp ®Ó t«i cã ®îc nh÷ng bµi d¹y hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2009 Ngêi viÕt