Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
I. Lý do chän ®Ò tµi
Gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng viÖt lµ mét c«ng viÖc cã ý nghÜa quan
träng. C«ng viÖc nµy nh»m vµo nhiÒu môc tiªu cô thÓ kh¸c nhau. Mét trong
nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n nhÊt mµ cè Thñ tíng Ph¹m V¨n §ång ®· nãi: Ph¶i
lµm sao cho “ë níc ta sè ngêi viÕt tèt, nãi tèt... mçi ngµy mét nhiÒu h¬n. Yªu
cÇu nµy rÊt quan träng v× x· héi ta ®ang ph¸t triÓn, v× ta ®ang lµm c¸ch m¹ng
t tëng vµ v¨n ho¸ vµ c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt”. Muèn ®¹t tíi môc tiªu
nµy chóng ta nhÊt thiÕt ph¶i lo tæ chøc cho ®«ng ®¶o quÇn chóng, häc sinh ®Æc
biÖt lµ häc sinh tiÓu häc ®îc rÌn luyÖn ng«n ng÷ mét c¸ch cã hiÖu qu¶, nhÊt lµ
®äc, viÕt ®óng dÊu hái, ng·.
RÌn luyÖn ng«n ng÷ lµ mét ho¹t ®éng gi¸o dôc, gi¸o dôc ng«n ng÷.
Nã ph¶i ®îc x©y dùng trªn nh÷ng c¬ së lý luËn khoa häc v÷ng ch¾c. Nhng rÌn
luyÖn ®äc tèt, viÕt tèt kh«ng thÓ ®¬n thuÇn tËp trung vµo viÖc trang bÞ lý
thuyÕt ng«n ng÷, lý thuyÕt khoa häc vÒ TiÕng viÖt mµ tríc hÕt lµ ph¶i ®a ngêi
häc vµo ho¹t ®éng ng«n tõ, vµo thùc tiÔn ®äc, viÕt mét c¸ch cô thÓ, qua ®ã mµ
h×nh thµnh nh÷ng kü n¨ng, nh÷ng thãi quen ®óng chuÈn. Muèn thÕ cÇn ph¶i
x¸c lËp mét quy tr×nh thùc hµnh, x©y dùng mét hÖ thèng nh÷ng bµi tËp ®îc
c©n nh¾c, tÝnh to¸n dùa trªn c¸c quy luËt ng«n ng÷ häc, gi¸o dôc häc, t©m lý ng«n ng÷ häc (cô thÓ lµ c¸c quy luËt tiÕp nhËn vµ vËn dông tiÕng mÑ ®Î), gióp
häc sinh - nhÊt lµ häc sinh tiÓu häc cã thãi quen ®äc vµ viÕt ®óng dÊu hái, ng·.
RÌn luyÖn cho häc sinh nh÷ng n¨ng lùc cÇn thiÕt trong giao tiÕp nhÊt lµ trong
khi viÕt. §Ó ®¹t ®îc môc ®Ých Êy lµ c¶ mét qu¸ tr×nh phÊn ®Êu bÒn bØ cña toµn
ngµnh gi¸o dôc, cña mäi trêng häc, trong ®ã mçi mét gi¸o viªn ®øng líp ®ãng
mét vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh cho häc sinh thãi quen, kü n¨ng
®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶.
Lµ mét ngêi gi¸o viªn ®îc trùc tiÕp gi¶ng d¹y, t«i nhËn thÊy häc sinh
cña miÒn Trung nãi chung vµ cña Qu¶ng B×nh nãi riªng ®Òu nãi - ®äc ph©n
biÖt thanh hái ng· cha chuÈn nªn khi viÕt thêng ph¹m lçi chÝnh t¶ lµ lÉn lén
hai dÊu thanh nµy. Cã thÓ nãi ®©y lµ lo¹i lçi phæ biÕn nhÊt. ChÝnh v× vËy víi
mong muèn h×nh thµnh cho häc sinh thãi quen vµ kü n¨ng vËn dông quy t¾c
ph©n biÖt hái ng· khi ®äc vµ viÕt, t«i ®· chän ®Ò tµi “Một số kinh nghiệm
vận dụng quy tắc phân biệt lỗi hỏi -ngã lỗi cho học sinh tiểu học” .
II. C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn
1. C¬ së lý luËn:
Trong nÒn v¨n ho¸ d©n téc, ng«n ng÷ cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt. Nh×n ë
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ng«n ng÷ d©n téc lµ mét s¸ng t¹o cña céng ®ång x· héi.
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 1
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
Nã h×nh thµnh tõ xa xa, thËm chÝ tõ tríc nh÷ng ngµy d©n téc ra ®êi. Khi ®îc
vËn dông trong giao tiÕp h»ng ngµy cña x· héi, nã kh«ng ngõng ®îc trau dåi,
®îc bæ sung vµ hoµn thiÖn ®Ó ngµy mét tinh x¸c h¬n t¬ng øng víi møc ®é
phong phó, khÐo lÐo, tinh x¶o cña nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt vµ tinh thÇn cña x·
héi, ®Ó ®¹t tíi kh¶ n¨ng diÔn ®¹t ®îc tÊt c¶ mäi ý tëng cña con ngêi ë tõng giai
®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh.
Ng«n ng÷ lµ mét trong nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña d©n téc. Mét céng
®ång ngêi nÕu kh«ng cïng chung tiÕng nãi th× lµm sao g¾n liÒn thµnh d©n téc?
Trong x· héi ph¸t triÓn hiÖn nay, khi mµ sù vËn dông ch÷ viÕt ®¹t mét
møc ®é cùc kú réng lín, viÖc viÕt ®óng chÝnh t¶ ®èi víi con ngêi hiÖn ®¹i trë
thµnh mét yªu cÇu kh«ng thÓ coi nhÑ. Theo gi¸o sù tiÕn sü NguyÔn Kh¸nh
Toµn: “ph¸t ©m th× cã thÓ ch©m chíc chø chÝnh t¶ th× ph¶i chÝnh x¸c”.
Nhµ trêng phæ th«ng, ®Æc biÖt nhµ trêng tiÓu häc cã mét nhiÖm vô
quan träng vµo bËc nhÊt lµ trau dåi ng«n ng÷ cho häc sinh, lµ ®µo t¹o häc sinh
vÒ mÆt ng«n ngò. Ng«n ng÷ d¹y trong nhµ trêng ph¶i lµ ng«n ng÷ chuÈn mùc,
chuÈn mùc c¶ vÒ chÝnh t¶. Cho nªn cÇn ph¶i ®Æt viÖc luyÖn chÝnh t¶ thµnh vÊn
®Ò. Ph¶i lµm sao cho ngµy cµng nhiÒu häc sinh ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶. Muèn
vËy c«ng viÖc rÌn luyÖn ph¶i tæ chøc mét c¸ch thêng xuyªn, ®óng ph¬ng ph¸p
vµ cã hiÖu qu¶.
2.C¬ së thùc tiÔn:
Trong qu¸ tr×nh d¹y häc vµ gi¸o dôc, chóng ta thêng hay ®Ò cËp ®Õn
mèi quan hÖ gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh còng nh ¶nh hëng cña nã ®èi víi qu¸
tr×nh d¹y häc. Bëi chÝnh sù t¸c ®éng qua l¹i cña mèi quan hÖ nµy sÏ gãp phÇn
quyÕt ®Þnh chÊt lîng cña qu¸ tr×nh d¹y häc.
Cø nh×n trÎ em tríc tuæi ®Õn trêng tiÓu häc (tõ 2 - 5 tuæi) häc nãi,
chóng ta cã thÓ thÊy ®îc nhiÒu ®iÒu ®Æc biÖt, cã thÓ nãi lµ kú diÖu n÷a. §ã lµ
c¸c em kh«ng ph¶i nhê ai d¹y c¶. Tõng bíc mét c¸c em tiÕn tíi ph¸t ©m gièng
nh ngêi lín. Trong qu¸ tr×nh nµy, m«i trêng giao tiÕp ®ãng vai trß v« cïng
quan träng. NÕu mäi ngêi giao tiÕp víi trÎ ®Òu ph¸t ©m chÝnh x¸c th× sÏ gióp
c¸c em cã nh÷ng ng«n ng÷ chuÈn x¸c. §èi víi ngêi d©n Qu¶ng B×nh nãi riªng
vµ to¸n miÒn Trung nãi chung, ph¸t ©m lÉn lén gi÷a dÊu hái, ng· nªn dÇn dÇn
sù ph©n biÖt dÊu hái, ng· trong trÎ rÊt khã kh¨n. Ph¸t ©m kh«ng ®óng hái, ng·
th× dÉn ®Õn viÖc lÉn lén trong khi viÕt lµ mét ®iÒu d¬ng nhiªn. ChÝnh v× vËy
khi trÎ bíc vµo trêng häc, ngêi gióp trÎ ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶ ®ã lµ ngêi thÇy.
ThÇy gi¸o tiÓu häc gi÷ vai trß chñ ®éng trong viÖc gi¸o dôc tiÓu häc, gióp häc
sinh h×nh thµnh nh÷ng c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn ®óng ®¾n vµ l©u dµi vÒ
rÌn luyÖn ng«n ng÷, cô thÓ lµ viÕt ®óng chÝnh t¶. Tõ viÖc gi¸o dôc, gióp ®ì cÇn
h×nh thµnh cho häc sinh ý thøc tù gi¸c, thÝch thó thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp,
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 2
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
vËn dông - kiÓm tra quy t¾c chÝnh t¶ mäi lóc, mäi n¬i. C¸c em ph¶i häc, ph¶i
®äc, ph¶i viÕt míi nhí ®îc quy t¾c chÝnh t¶ l©u dµi. DÇn dÇn ý thøc ®äc, viÕt
®óng dÊu hái, ng· sÏ trë thµnh thãi quen, kü n¨ng cña b¶n th©n. Theo sù híng
dÉn cña gi¸o viªn, häc sinh biÕt tù kiÓm tra, ®¸nh gi¸ vµ biÕt söa ch÷a nh÷ng
lçi sai trong bµi lµm cña m×nh.
Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®iÒu t«i nhËn thÊy râ lµ ®a sè c¸c em rÊt
lóng tóng khi ph©n biÖt hái, ng·. ChÝnh viÖc ph©n biÖt dÊu hái, ng· lÉn lén ë
c¸c em ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ®éi ngò gi¸o viªn. Qua c¸c ®ît kh¶o s¸t,
nhÊt lµ c¸c giê d¹y chÝnh t¶, t«i th¸y rÊt Ýt em viÕt ®óng, nh÷ng häc sinh viÕt
®óng thêng lµ nh÷ng häc sinh giái, c¸c em viÕt víi chÝnh nhËn thøc cña c¸c
em chø kh«ng theo mét quy t¾c, quy luËt nµo. §èi víi nh÷ng trêng thuéc vïng
miÒn khã kh¨n, sè lîng häc sinh giái rÊt h¹n chÕ vËy th× nh÷ng em viÕt ®óng
chÝnh t¶ lµ bao nhiªu? B¶n th©n t«i ®· suy nghÜ vµ tr¨n trë rÊt nhiÒu. Ph¶i lµm
g× vµ lµm nh thÕ nµo ®Ó gióp c¸c em viÕt ®óng chÝnh t¶, gãp mét phÇn rÊt lín
vµo qu¸ tr×nh gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng viÖt? Sau bao nhiªu suy nghÜ,
t×m tßi nghiªn cøu vµ tr¶i nghiÖm, t«i ®· m¹nh d¹n ®a vµo c¸ch vËn dông quy
t¾c ph©n biÖt dÊu hái, ng· cho trêng, cho líp.
III. Thùc tr¹ng viÖc vËn dông quy t¾c ph©n biÖt
hái, ng· ë trêng tiÓu häc mü Thuû.
Ngay nh÷ng n¨m ®Çu thay s¸ch, thùc hiÖn ®æi míi gi¸o dôc, trêng tiÓu
häc Mü Thuû ®· triÓn khai thùc hiÖn vËn dông quy t¾c ph©n biÖt hái, ng·. T«i
nhËn thÊy kü n¨ng ph©n biÖt cña gi¸o viªn ®îc n©ng lªn râ rÖt, kh«ng khÝ líp
häc s«i næi h¬n, c¸c tiÕt chÝnh t¶ ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n vµ chÊt lîng kh¶o s¸t
chÝnh t¶ - nhÊt lµ phÇn bµi tËp ph©n biÖt hái, ng· còng v× thÕ mµ ®îc n©ng cao
h¬n. ChÝnh v× lÎ ®ã, b¶n th©n t«i víi c¬ng vÞ lµ mét ngêi trùc tiÕp gi¶ng d¹y
líp 3, t«i lu«n x¸c ®Þnh cho m×nh b¶n lÜnh v÷ng vµng, thÓ hiÖn râ vai trß tiªn
phong trong viÖc vËn dông quy t¾c ph©n biÖt hái, ng· cho häc sinh líp 3 hiÖn
nay ë trêng tiÓu häc Mü Thuû. Sau ®©y t«i xin tr×nh bµy nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ
t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm nhµ trêng vµ thùc tr¹ng cña viÖc vËn dông quy t¾c ph©n
biÖt hái ng· cña gi¸o viªn vµ häc sinh
1. §èi víi gi¸o viªn:
§Ó gióp häc sinh vËn dông tèt c¸c quy t¾c vÒ dÊu hái, ng·, gi¸o viªn
ph¶i cã qu¸ tr×nh nghiªn cøu, häc hái chu ®¸o, nghiªm tóc, ph¶i n¾m v÷ng
tõng quy t¾c vµ c¸ch vËn dông. Khi lªn líp, gi¸o viªn cÇn ph¶i x¸c dÞnh môc
tiªu vµ hiÖu qu¶ tõng quy t¾c, cÇn ®éng viªn, khuyÕn khÝch häc sinh häc thuéc
vµ m¹nh d¹n vËn dông quy t¾c ë mäi lóc, mäi n¬i. Gi¸o viªn cÇn chÞu khã
kiÓm tra thêng xuyªn c¸c quy t¾c gióp häc sinh ghi nhí l©u vµ râ rµng. X©y
dùng phong trµo thi ®ua häc vµ vËn dông quy t¾c gi÷a c¸c tæ. Tæ chøc c¸c trß
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 3
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
ch¬i cã néi dung vËn dông quy t¾c hái, ng·. CÇn quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn
nh÷ng ®èi tîng häc yÕu (nhÊt lµ kü n¨ng ph©n biÖt hái ng·)
2. §èi víi häc sinh:
Trong nh÷ng giê d¹y vËn dông quy t¾c chÝnh t¶, yªu cÇu häc sinh thùc
hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, cô thÓ vµ cã hiÖu qu¶. §Ó vËn dông ®îc nhanh,
®óng, yªu cÇu häc sinh ph¶i häc thuéc. Cã thÓ tæ chøc nh÷ng giê häc nhãm,
ngo¹i kho¸ ®Ó tù kiÓm tra lÉn nhau, gióp häc sinh cã c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn n¨m
v÷ng quy t¾c. Kh«ng chØ gióp häc sinh n¾m v÷ng c¸ch vËn dông quy t¾c mµ
qua nh÷ng giê häc ®ã cßn gióp c¸c em m¹nh d¹n, tù tin khi ®äc, viÕt.
Kh«ng chØ n¾m v÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o viªn, häc sinh mµ trêng
chóng t«i ®· m¹nh d¹n thùc hiÖn tèt c¸ch vËn dông c¸c quy t¾c dÊu hái, ng·
trong nh÷ng giê chÝnh t¶ vµ ngoµi giê lªn líp. ChÝnh nhê thùc hiÖn tèt c¸c quy
t¾c mµ tÊt c¶ gi¸o viªn chóng t«i ®· nhÑ nhµng h¬n trong nh÷ng bµi tËp ®iÒn
dÊu hái, ng·; ph©n biÖt hái, ng·; häc sinh høng thó thùc hµnh ph©n biÖt hái,
ng·; kh«ng khÝ líp häc s«i næi h¬n, nhÊt lµ sè lîng häc sinh biÕt ph©n biÖ hái,
ng· ngµy cµng t¨ng, kÕt qu¶ mang l¹i thËt ®¸ng khÝch lÖ.
* Tuy vËy trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy vÉn cßn mét sè
tån t¹i chÝnh:
Ben c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc, trêng tiÓu häc Mü Thuû vÉn cßn
nh÷ng bÊt cËp ë gi¸o viªn vµ häc sinh nªn hiÖu qu¶ ®em l¹i cha ®¸p øng víi
yªu cÇu cña ngµnh. Trong khi thùc hiÖn c¸ch vËn dông quy t¾c, mét sè gi¸o
viªn kh«ng chÞu khã nghiªn cøu, häc hái, t tëng cßn ng¹i khã; nhiÒu häc sinh
ý thøc häc cha cao, lêi häc thuéc, lêi vËn dông nªn mét sè em vÉn cßn lóng
tóng khi ph©n biÖt hái, ng· ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chÊt lîng häc tËp cña c¸c
em. Sau ®©y lµ chÊt lîng chÝnh t¶ ®Çu n¨m cña häc sinh líp 3C:
* ChÊt lîng chÝnh t¶ ®Çu n¨m cña häc sinh:
TS
Giái
Kh¸
TB
YÕu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
24
4
16,7
12
50
6
25
2
8,3
* Kü n¨ng ph©n biÖt lçi hái, ng·
TS
Tèt
Kh¸
TB
Cha ®¹t
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
24
9
37,5
7
29,2
4
16,7
4
16,7
Tríc thùc tr¹ng ®ã, vai trß cña ngêi gi¸o viªn trong qu¸ tr×nh híng dÉn
häc sinh vËn dông quy t¾c ph©n biÖt hái ng· hÕt søc nÆng nÒ vµ cßn nhiÒu khã
kh¨n. Sau ®©y t«i xin m¹nh d¹n nªu ra mét sè quy t¾c ph©n biÖt hái, ng· mµ
trêng chóng t«i ®· thùc hiÖn:
IV. Mét sè quy t¾c vËn dông ph©n biÖt hái, ng·.
1. Quy t¾c trong tõ l¸y:
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 4
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
Trong c¸c tõ l¸y cña TiÕng viÖt cã quy luËt bæng, trÇm. Thanh ®iÖu
tiÕng ta, c¨n cø vµo ®é cao chia lµm hai nhãm: nhãm bæng (thuéc ©m vùc cao)
gåm c¸c thanh: s¾c - hái - kh«ng vµ nhãm trÇm (thuéc ©m vùc thÊp) gåm c¸c
thanh: huyÒn - ng· - nÆng. Trong tõ l¸y, tiÕng thø nhÊt ®· mang thanh bæng th×
tiÕng thø hai còng sÏ mang thanh bæng; ngîc l¹i tiÕng nµy ®· mang thanh trÇm
th× tiÕng kia còng mang thanh trÇm (®é 700 tõ)
VÝ dô:
a. T¬ng øng gi÷a c¸c thanh bæng
- Ngang + hái: nho nhá, lÎ loi, vui vÎ...
- S¾c + hái: V¾ng vÎ, tr¾ng trÎ, l¶nh lãt...
- Hái + hái: láng lÎo, ®ñng ®Ønh, thñng th¼ng...
b. T¬ng øng gi÷a c¸c thanh trÇm:
- HuyÒn + ng·: sõng s÷ng, rÒn rÜ, s½n sµng...
- NÆng + ng·: réng r·i, ®Ñp ®Ï, ch÷ng ch¹c.
- Ng· + ng·: dÔ d·i, nhÔu nh·o, nhâng nhÏo...
* Lu ý: ChØ cã 16 tõ l¸y “ng· + ng·”(nhÔ nh·i, nghÔnh ng·ng, rçi r·i,
vâ vÏ, cò kü, mòm mÜm, bç b·, dâ dÔ, âng ·nh, nhòng nh½ng, chìm ch·m,
chòn chÜn, lç l· vµ 3 tõ trªn), sè cßn l¹i (hái + hái) ®é 60 tõ.
§Ó nhí quy t¾c nµy, ta ph¶i thuéc c©u:
ChÞ HuyÒn, mang NÆng, Ng· ®au
Anh S¾c Kh«ng Hái mét c©u gäi lµ
MÑo nµy cã nghÜa lµ gÆp mét tõ l¸y cã mét tiÕng m×nh b¨n kho¨n
kh«ng biÕt hái hay ng· th× nh×n ë tiÕng ®i cïng: nÕu tiÕng nµy cã thanh huyÒn,
hoÆc ng·, hoÆc nÆng th× cø viÕt ng·; nÕu cã thanh s¾c, hoÆc hái, hoÆc kh«ng
th× cø viÕt hái. Cßn gÆp mét tõ kh«ng biÕt nªn viÕt hái hay ng· th× t¹o mét tõ
l¸y; nÕu t¹o ®îc th× theo luËt bæng trÇm nh nãi trªn mµ quyÕt ®Þnh.
VÝ dô:
- Nã kh«ng chÞu nghØ tay.--> nghØ (hái hay ng·) --> nghØ ng¬i --> viÕt
víi hái: nghØ (v× ng¬i thanh kh«ng, thuéc nhãm bæng - s¾c, hái, kh«ng)
- Nã kh«ng chÞu suy nghÜ --> nghÜ (hái hay ng·?) --> nghÜ ngîi -->
viÐt víi ng·: nghÜ (v× ngîi thanh nÆng thuéc nhãm trÇm - huyÒn, ng·, nÆng)
Cã mét vµi ngo¹i lÖ cÇn nhí: ngoan ngo·n, se sÏ (khe khÏ) , ve v·n,
n«ng nçi, bÒn bÜ, niÒm në, phØnh phê, h¼n hoi, luån lái, nµi nØ, hå hëi, xµi xÓ,
m×nh mÈy, bÏ bµng, l¼ng lÆng, vÎn (v¬n) vÑn (16 tõ)
2. Quy t¾c trong tõ H¸n ViÖt
Víi tõ H¸n ViÖt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò hái, ng· cã thÓ dùa vµo mÑo sau:
M×nh nªn nhí viÕt lµ dÊu ng·.
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 5
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
C©u nµy thÓ hiÖn quy luËt lµ mét yÕu tèt H¸n ViÖt b¾t ®Çu b»ng m
(m×nh), n (nªn), nh (nhí), v (viÕt),l (lµ), d (dÊu), ng(ng·) th× viÕt lµ dÊu ng·
®óng nh mÑo ®· nªu trªn. VÝ dô:
- B¾t ®Çu b¨ng m: m· lùc, mÉn c¶m, giê m·o...
- B¾t ®Çu b»ng n: Truy n·, nç lùc, trÝ n·o...
- B¾t ®Çu b»ng nh: nhÉn n¹i, nhòng nhiÔu, nh·n hiÖu..
- B¾t ®Çu b»ng v: vò khÝ, vÜ tuyÕn, vò lùc..
- B¾t ®Çu b»ng l: l·nh ®¹m, l·ng phÝ, lÔ ®é...
- B¾t ®Çu b»ng d: d· man, dòng khÝ, dÜ v·ng...
- B¾t ®Çu b»ng ng: nghÜa vô, hµng ngò, ngìng mé...
Ngo¹i lÖ: ng¶i cøu (tªn mét c©y thuèc)
Ngoµi 7 phô ©m ®· nªu, tõ H¸n ViÖt ®i víi phô ©m ®Çu kh¸c hoÆc
kh«ng cã phô ©m ®Çu (b¾t ®Çu b»ng nguyªn ©m th× viÕt lµ dÊu hái. Trêng hîp
viÕt dÊu ng· cã kho¶ng 30 tõ ngo¹i lÖ, ®îc t¸c gi¶i Phan Ngäc tr×nh bµy trong
mét bµi th¬ nh sau ®Ó ta dÔ nhí:
Kü tµi, b·i bá, bÜ ®en
H÷u b¹n, phÉu mæ, tÜnh yªn, c÷u hßm
TiÔn ®a, tiÔu diÖt, trÉm vua
TrÜ trÎ, tr÷ cÊt, huyÔn mª, hç cïng.
Hçn lo¹n, h·m h¹i, ®·ng bu«ng
QuÈn khèn, h÷u cã, ®·ng ®êng thªnh thang
X· x·, ho·n chËm, quü r¬ng
SuyÔn suyÔn, quü giÊu, tiÔn tªn, tiÔn lµm
H÷u ph¶i, cìng Ðp, trÜ chim
TuÉn chÕt, kü h¸t, dÔ em, sÜ trß
Chó thÝch:
- Kü: kü thuËt, kü x¶o
- B·i: b·i kho¸, b·i c«ng
- BÜ: bÜ cùc, vËn bÜ
- PhÉu: phÉu thuËt, gi¶i phÉu
- H÷u: b»ng h÷u, h÷u nghÞ, h÷u Ých, t h÷u.
- TiÔn: tiÔn biÖt, tèng tiÔn, thùc tiÔn
- Hçn: hçn lo¹n, hçn chiÕn
- §·ng: phãng ®·ng, quang ®·ng
- X·: x· héi
- Quü: c«ng quü, thñ quü
- SuyÔn: hen suyÔn
- Ho·n: tr× ho·n
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 6
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
- Cìng: cìng bøc
- Hç: hç trî
- H·m: h·m h¹i
- SÜ: tiÕn sÜ, b¸c sÜ
- TrÜ: Êu trÜ
- Tr÷: tÝch tr÷, dù tr÷
- QuÉn: khèn quÉn
- HuyÔn: huyÔn hoÆc
- C÷u: linh c÷u
- TrÉm: vua
Häc thuéc bµi th¬ trªn, cã thÓ viÕt ®óng hái, ng· cho vµi ngh×n tõ H¸n
ViÖt.
3. Quy t¾c ng÷ nghÜa:
Nh÷ng tõ song thøc (tõ mµ ©m, nghÜa gièng nhau v× cã cïng nguån
gèc) vÒ mÆt thanh ®iÖu còng ®îc ph©n bè theo quy luËt bæng trÇm. Tõ ®ã ta cã
hai mÑo sau:
- L·i - lêi - lîi
- T¶n - t¸n - tan
Nh÷ng mÑo nµy chØ râ khi ta ®øng tríc mét tõ kh«ng biÕt nªn viÕt hái
hay ng· mµ t×m ®îc mét d¹ng song thøc viÕt víi ng·, hoÆc huyÒn, hoÆc nÆng
(l·i - lêi - lîi) th× cø viÕt dÊu ng·; ngîc l¹i, nÕu t×m ®îc mét d¹ng song thøc
viÕt víi hái, hoÆc s¾c, hoÆc kh«ng (t¶n - t¸n - tan) th× cø viÕt dÊu hái. VÝ dô:
* MÑo l·i - lêi - lîi:
- L·i - lê: chÜa - ch×a; câi - cßi; ®Éy - ®Çy...
- L·i - lîi: ®ç - ®Ëu; lìi - lîi...
- L·i - l·i: bÎn lÎn, r÷a - v÷a; quÉy - vÉy...
* MÑo T¶n - t¸n - tan:
- T¶n - t¸n: b¶o - b¸o, b¶n - vèn...
- T¶n - tan: qu¼ng - qu¨ng, tña - tua, vÓnh - vªnh
- T¶n - t¶n: bæ - mæ, pháng - bæng, rñ - nhñ...
TiÕng ViÖt cã ®é 1.900 ch÷ mang dÊu hái, 900 ch÷ mang dÊu ng·. Khi
ph©n biÖt, ta cÇn vËn dông nh÷ng quy t¾c trªn. ®èi víi nh÷ng ch÷ kh«ng quy
t¾c, ta ph¶i ghi nhí m¸y mãc. VÝ dô: Trõ 4 phã tõ khëi ®Çu b»ng ch (ch¼ng,
ch¶, chöa, chØ), c¸c phã tõ cßn l¹i ®Òu mang dÊu ng· (11 tõ): mçi, nh÷ng,
bçng, còng, vÉn, h·y, h½ng, ®· sÏ, m·i, n÷a.
V/ KÕt qu¶ ®¹t ®îc
Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸ch vËn dông quy t¾c ph©n biÖt hái - ng· víi thêi
gian kh¸ dµi, trêng TiÓu häc Mü Thuû chóng t«i ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ sau:
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 7
Saùng kieán kinh nghieäm:
SL
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
* VÒ gi¸o viªn: TÊt c¶ gi¸o viªn ®· n¾m v÷ng vµ vËn dông cã hiÖu qu¶
quy t¾c ph©n biÖt hái - ng· vµo nh÷ng giê häc chÝnh t¶, tËp ®äc, gióp giê häc
nhÑ nhµng h¬n, trß thÝch häc vµ thÇy thÝch d¹y h¬n. ChÊt lîng d¹y häc ngµy
mét n©ng cao.
* VÒ häc sinh: C¸c em ®· thùc sù biÕt ph©n biÖt hái - ng·. N¾m ch¾c
vµ vËn dông tèt quy t¾c trong nh÷ng giê häc chÝnh t¶ ph©n biÖt hái - ng·, kÝch
thÝch häc sinh høng thó häc tËp. ChÝnh v× vËy mµ kü n¨ng ph©n biÖt hái ng·
cña häc sinh ®îc n©ng cao râ rÖt.
KÕt qu¶ ®¹t ®îc:
* Kü n¨ng ph©n biÖt hái ng·:
Tèt
Kh¸
TB
%
18
75
TS
SL
24
T¨ng
SL
%
Gi¶m
0
37,5
4 16,7 12,5
* ChÊt lîng chÝnh t¶ ®ît 4 líp 3C
Giái
Kh¸
%
T¨n
g
Gi¶
m
SL
%
T¨ng
T¨n
g
0
Gi¶
m
SL
2
SL
%
8,3
%
Gi¶m
8,4
TB
T¨n
g
T¨ng
Gi¶m
33,3 16,6
16 66,7 16,7
* §èi víi nhµ trêng:
Nhµ trêng thêng xuyªn quan t©m, gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn båi dìng n¨ng
lùc chuyªn m«n cho ®éi ngò gi¸o viªn, tæ chøc th¶o luËn, gãp ý nh»m n©ng
cao chÊt lîng d¹y häc. Nhê vËy mµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kü n¨ng ph©n
biÖt ®óng dÊu hái, ng· cña häc sinh ®· ®îc t¨ng lªn râ rÖt.
* VÒ phô huynh: C¸c bËc phô huynh ®· thùc sù quan t©m t¹o ®iÒu
kiÖn, thêi gian cho con em m×nh häc tËp tèt h¬n nh÷ng n¨m tríc ®©y.
§Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ®æi míi trong qu¸ tr×nh d¹y häc, qu¶ thËt cßn
cÇn cã sù phèi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a nhµ trêng - gia ®×nh vµ x· héi.
VI. Bµi häc kinh nghiÖm
Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, vËn dông vµ thùc hiÖn c¸c quy t¾c ph©n biÖt
hái - ng· cho häc sinh. T«i nhËn thÊy chÊt lîng ®äc, viÕt chÝnh t¶ ®îc n©ng
cao râ rÖt. Tuy kinh nghiÖm cha nhiÒu, song t«i còng xin m¹nh d¹n nªu ra mét
sè kiÕn ®Ó c¸c b¹n ®ång nghiÖp tham kh¶o, vËn dông trong qu¸ tr×nh gi¶ng
d¹y ®ã lµ:
1. Muèn häc sinh cã kü n¨ng vËn dông vµ thùc hiÖn ®óng lçi hái, ng·
th× ®iÒu ®Çu tiªn lµ ngêi gi¸o viªn ph¶i kiªn tr×, chÞu khã dÉn d¾t häc sinh
thuéc vµ n¾m ®îc luËt “hái - ng·”
2. Ng«n ng÷ cña gi¸o viªn ph¶i chuÈn, chÝnh x¸c, râ rµng khi ®äc tiÕng
mang dÊu hái - ng·
GVTH:
8
Gi¶m
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 8
Saùng kieán kinh nghieäm:
Moät soá kinh nghieäm vaän duïng quy taéc…
3. Ph¶i biÕt thu hót häc sinh, t¹o høng thó häc tËp cho c¸c em trong
mäi häat ®éng häc tËp. ®Æc biÖt gi¸o viªn ph¶i rÌn cho m×nh kü n¨ng ph©n biÖt
hái - ng· tèt.
4. Ph¶i biÕt kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p, phwong ph¸p vµ h×nh thøc d¹y häc
mét c¸ch khÐo lÐo, phï hîp ®Ó ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña häc sinh.
Häc sinh n¾m vµ vËn dông tèt, lµm cho giê häc diÔn ra nhÑ nhµng, tù nhiªn,
hiÖu qu¶.
5. Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a nhµ trêng – gia ®×nh – x· héi gióp häc
sinh häc tËp tèt h¬n nh»m thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ®æi míi gi¸o dôc trong qu¸
tr×nh d¹y häc.
VI. KÕt luËn
Gi¸o dôc tiÓu häc lµ bËc häc nÒn t¶ng trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n.
Trong gi¸o dôc tiÓu häc, c¸c néi dung d¹y häc víi dung lîng kiÕn thøc cung cÊp
cho häc sinh tuy cha nhiÒu nhng lµ nh÷ng kiÕn thøc rÊt cÇn thiÕt, lµm c¬ së ®Ó
h×nh thµnh nh©n c¸ch con ngêi ViÖt Nam díi chÕ ®é u viÖt cña chóng ta, gãp mét
phÇn lín vµo qu¸ tr×nh gi÷ g×n sù trong s¸ng cña TiÕng ViÖt.
V× vËy muèn n©ng cao sè lîng häc sinh ®äc, viÕt ®óng chÝnh t¶ th×
kh«ng chØ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ngêi gi¸o viªn ®øng líp mµ ®ã lµ tr¸ch
nhiÖm cña céng ®ång x· héi. §ã lµ c«ng viÖc l©u dµi, thêng xuyªn. Cho nªn
toµn x· héi ph¶i quan t©m, ch¨m lo. V×: “§Çu t cho gi¸o dôc lµ ®Çu t cho ph¸t
triÓn”. H¬n ai hÕt lµ nh÷ng ngêi gi¸o viªn ®îc trùc tiÕp d¹y häc sinh tiÓu häc,
b¶n th©n t«i lu«n x¸c ®Þnh cho m×nh tr¸ch nhiÖm to lín trong qu¸ tr×nh rÌn
luyÖn ng«n ng÷ cho häc sinh, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc gi÷ g×n sù
trong s¸ng cña TiÕng ViÖt.
Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nhá cña b¶n th©n, ®Ó cã t¸c dông thiÕt thùc
h¬n, réng r·i h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n rÊt mong sù ®ãng gãp tÝch cùc cña c¸c cÊp
trªn vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n.
Mü
X¸c nhËn cña h®kh
Nhµ trêng
Thuû, ngµy 20 th¸ng 5 n¨m 2008
Ngêi viÕt
NguyÔn ThÞ Hång
GVTH:
Nguyeãn Thò Hoàng
– TRÖÔØNG TH MYÕ THUÛY
Trang 9
- Xem thêm -