Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Skkn một số kinh nghiệm dạy và học phân môn luyện từ và câu lớp 2...

Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm dạy và học phân môn luyện từ và câu lớp 2

.DOC
20
109
70

Mô tả:

Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 PhÇn I : ®Æt vÊn ®Ò 1 – LÝ do chän ®Ò tµi M«n TiÕng ViÖt lµ mét m«n häc gãp phÇn quan träng trong viÖc gióp c¸c em häc c¸c m«n häc kh¸c. D¹y TiÕng ViÖt ë tiÓu häc lµ d¹y ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho ngêi b¶n ng÷ v× b¶n th©n c¸c em ®· biÕt tiÕng mÑ ®Î. Chóng ta cÇn d¹y cho c¸c em biÕt c¸ch sö dông ng«n ng÷ sao cho phï hîp trong m«n TiÕng ViÖt ë tiÓu häc bao gåm nhiÒu ph©n m«n nh: TËp ®äc, chÝnh t¶, kÓ chuyÖn, tËp lµm v¨n, tËp viÕt vµ luyÖn tõ vµ c©u. Mçi ph©n m«n ®Òu cã nh÷ng vai trß quan träng riªng. Nhng ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ mét ph©n m«n mµ t«i yªu thÝch nhÊt. V× ®©y lµ ph©n m«n ®ãng vai trß quan träng ®èi víi viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña häc sinh nãi chung vµ ®èi víi häc sinh líp 2 nãi riªng. Trong thùc tÕ, ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cã vÞ trÝ rÊt quan träng, lµ ch×a khãa më ra kho tµng v¨n hãa trªn mäi lÜnh vùc ®êi sèng, x· héi cña con ngêi. H¬n n÷a, ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u gióp häc sinh lÜnh héi TiÕng ViÖt, v¨n hãa, lµ c«ng cô giao tiÕp t duy vµ häc tËp. §èi víi häc sinh khi sö dông TiÕng ViÖt th× viÖc LuyÖn tõ vµ c©u cã mét vai trß quan träng nã gióp häc sinh cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông TiÕng ViÖt ®¹t hiÖu qu¶ cao trong häc tËp c¸c m«n v¨n hãa, trong viÖc viÕt v¨n b¶n. XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých yªu cÇu cña m«n TiÕng ViÖt trong trêng tiÓu häc nh»m t¹o cho häc sinh n¨ng lùc sö dông TiÕng ViÖt, v¨n hãa vµ hiÖn ®¹i ®Ó suy nghÜ, giao tiÕp vµ häc tËp. Th«ng qua viÖc häc TiÕng ViÖt rÌn cho häc sinh n¨ng lùc t duy, ph¬ng ph¸p suy nghÜ gi¸o dôc cho c¸c em t tëng, t×nh c¶m trong s¸ng. Cã nh vËy míi thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô ®µo t¹o häc sinh thµnh nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn toµn diÖn. Trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ gi¶ng d¹y t«i ®· n¾m ®îc nh÷ng c¬ së lÝ luËn cña c«ng t¸c gi¸o dôc häc sinh ®Æc biÖt lµ chÊt lîng d¹y vµ häc ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cña líp 2. T«i ®· t×m hiÓu nh÷ng phÇn nµo vÒ néi dung vµ biÖn ph¸p thùc tÕ trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. §Æc biÖt lµ nh÷ng biÖn ph¸p d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cho häc sinh líp 2 nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¶ng d¹y. MÆt kh¸c, ®èi víi gi¸o viªn chÊt lîng gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ nhiÖm vô hµng ®Çu. Cã d¹y tèt th× kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh míi ®îc n©ng cao. Gi¸o viªn cã d¹y tèt hay kh«ng ®îc ®¸nh gi¸ ë chÝnh thµnh tÝch häc tËp cña c¸c em. KÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em lµ thíc ®o qu¸ tr×nh phÊn ®Êu rÌn luyÖn cña chÝnh b¶n th©n mçi gi¸o viªn. Cho nªn khi gi¶ng d¹y mçi gi¸o viªn tiÓu häc ph¶i truyÒn ®¹t hÕt søc m×nh cho c¸c em häc tËp. 2. C¬ së thùc tiÔn Trong qóa tr×nh d¹y häc víi lßng say mª nghiªn cøu t×m tßi häc tËp céng víi sù yªu thÝch TiÕng ViÖt, ch÷ ViÖt víi nh÷ng tõ vµ c©u phong phó mang nhiÒu ý nghÜa ®· -1- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 híng t«i ®Õn víi ®Ò tµi “Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häcph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 2” . H¬n n÷a trong qu¸ tr×nh d¹y häc t«i thÊy ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u chiÕm mét lîng thêi gian t¬ng ®èi nhiÒu cña m«n TiÕng ViÖt. Nhng thùc tÕ viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n nµy vÉn cha ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao. Kh«ng chØ viÖc d¹y mµ viÖc häc ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u hiÖn nay nh×n chung kÕt qu¶ ®¹t ®îc cha cao v× nhiÒu lÝ do kh¸ch quan mang l¹i. Thùc tÕ trÎ em thµnh phè vµ thÞ x· cã kh¶ n¨ng häc vµ lµm bµi tËp ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u tèt h¬n trÎ em vïng n«ng th«n vµ trÎ em vïng s©u, vïng xa. §iÒu ®ã dÔ hiÓu v× tÇm hiÓu biÕt, vèn sèng, vèn kinh nghiÖm, thùc tÕ m«i trêng giao tiÕp vµ ®iÒu kiÖn thêi gian cña c¸c em còng kh¸c nhau lµm cho kh¶ n¨ng t duy vµ ®é s¸ng t¹o còng kh¸c biÖt. NÕu trÎ cã ®iÒu kiÖn sèng tèt th× kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt sÏ tèt h¬n. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh häc ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u häc sinh cßn rÊt khã kh¨n trong viÖc ph©n biÖt c©u, ch÷, tõ vµ tiÕng gi÷a c¸c tõ trong c©u vµ nhËn biÕt c©u trong qu¸ tr×nh häc vµ lµm bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u nh viÖc lùa chän vµ sö dông c¸c tõ trong c©u v¨n hay dÔ hiÓu dïng c¸c tõ ®Ó ®Æt c©u theo môc ®Ých nãi. Trong giao tiÕp nhiÒu khi c¸c em dïng tõ ®Æt c©u cha chÝnh x¸c, ®«i khi cßn lñng cñng v× c¸c em cßn nhá tuæi, t duy ph¸t triÓn cha cao nªn c¸c em thêng nãi vµ lµm nh suy nghÜ cña m×nh mµ cha cã sù lùa chän tõ, c©u cho thÝch hîp, cha cã sù trau chuèt trong c¸ch dïng tõ, c©u trong c¸c c©u nãi. ChÝnh v× vËy, cÇn cã sù híng dÉn cña gi¸o viªn, sù ®Þnh híng ®óng ®¾n ®Ó c¸c em ph¸t triÓn theo híng tÝch cùc. Bªn c¹nh ®ã, kh«ng ph¶i gi¸o viªn nµo còng cã chuyªn m«n v÷ng vÒ LuyÖn tõ vµ c©u, kh«ng ph¶i gi¸o viªn nµo còng giái trong giao tiÕp còng nh trong viÖc sö dông tõ vµ c©u. Víi nh÷ng c¬ së lÝ luËn trªn vµ c¨n cø vµo thùc tiÔn nh ®· nªu trªn t«i ®i s©u vµo t×m hiÓu kh¶ n¨ng ph©n biÖt tõ vµ c©u, kh¶ n¨ng nhËn biÕt tõ vµ c¸ch dïng tõ ®Ó ®Æt c©u cña häc sinh tiÓu häc, cô thÓ lµ häc sinh líp 2 ®Ó thÊy ®îc nh÷ng u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña häc sinh trong qu¸ tr×nh häc tËp nãi chóng vµ häc luyÖn tõ vµ c©u nãi riªng. Tõ ®ã nªu ra c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt cô thÓ nh»m kh¾c phôc ®îc nh÷ng khã kh¨n vµ víng m¾c cña gi¸o viªn vµ häc sinh khi d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc ph©n m«n nµy ë tiÓu häc nãi chung vµ líp 2 nãi riªng. 3. Môc ®Ých nghiªn cøu Nghiªn cøu néi dung ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 2, dù giê häc hái ®ång nghiÖp ®ång thêi ®iÒu tra kh¶o s¸t viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn vµ häc sinh líp 2. Tõ ®ã thÊy ®îc nh÷ng khã kh¨n víng m¾c cña gi¸o viªn vµ häc sinh th«ng qua c¸c giê d¹y vµ c¸c bµi tËp luyÖn tõ vµ c©u ®Ó t×m ra mét sè biÖn ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc m«n TiÕng ViÖt nãi chung vµ ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u nãi riªng ë tiÓu häc. -2- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 4. §èi tîng, ph¹m vi vµ kÕ ho¹ch nghiªn cøu a. §èi tîng Häc sinh líp 2A1 cña trêng tiÓu häc NghÜa §«, quËn CÇu GiÊy , thµnh phè Hµ Néi. b. Ph¹m vi nghiªn cøu Ngay tõ ®Çu n¨m häc, t«i ®· chó ý t×m hiÓu vÒ t×nh h×nh cña líp vµ thÊy r»ng trong m«n TiÕng ViÖt ®Æc biÖt ë ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u chÊt lîng häc cña häc sinh cßn cha cao. ChÝnh v× thÕ mµ t«i ®· chän ®Ò tµi: “ Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2” . Trªn thùc tÕ häc sinh cßn cã mÆt h¹n chÕ vµ thiÕu sãt nhÊt ®Þnh so víi yªu cÇu chung ®a ra. HiÓu ®îc tÇm quan träng cña viÖc dïng tõ , ®Æt c©u vµ so s¸nh víi thùc tr¹ng t×nh h×nh häc tËp cña líp t«i, t«i rÊt b¨n kho¨n vµ lo l¾ng, t×m ra mét biÖn ph¸p gi¶i quyÕt kÞp thêi tríc m¾t vµ rÌn luyÖn l©u dµi ®Ó híng dÉn c¸c em nh÷ng biÖn ph¸p dïng tõ ®Æt c©u cã hiÖu qu¶. c. KÕ ho¹ch nghiªn cøu * Kh¶o s¸t høng thó häc tËp vµ gi¶ng d¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn vµ häc sinh th«ng qua c¸c bµi häc vµ trao ®æi gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh. - T×m ®äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan tíi viÖc ph©n biÖt, tõ, c©u, x¸c ®Þnh c¸c bé phËn vµ dïng tõ ®Æt c©u cña häc sinh tiÓu häc xung quanh ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u. - §iÒu tra t×nh h×nh gia ®×nh vµ nhµ trêng cã liªn quan tíi chÊt lîng vµ häc tËp cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn vµ häc sinh. * Kh¶o s¸t thùc tr¹ng viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn vµ häc sinh ®Ó thu thËp sè liÖu, ph©n tÝch ®èi chiÕu vµ so s¸nh … - T×m ra nh÷ng sai sãt vµ dù ®o¸n nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sai lÇm ®ã. - §Ò ra biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng sai lÇm mét c¸ch chÝnh x¸c vµ khoa häc. - §Ò xuÊt ý kiÕn víi nh÷ng c¬ quan chøc n¨ng ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p c¶i thiÖn viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u. Ph¸t huy kh¶ n¨ng t duy vµ tëng tîng cña häc sinh tiÓu häc th«ng qua c¸c bµi tËp cña m«n häc nµy. Tõ ®ã, ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, thiÕt thùc ®Ó n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u, ph¸t huy kh¶ n¨ng t duy cña häc sinh. -3- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 PhÇn II : Néi dung I. C¬ së lÝ luËn cña viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u 1. VÞ trÝ, vai trß cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 ch¬ng tr×nh míi, m«n tõ ng÷ - ng÷ ph¸p ®îc kÕt hîp thµnh mét m«n häc míi ®ã lµ ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u. Nã lµ mét m«n häc gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o trong ch¬ng tr×nh TiÕng ViÖt míi cña líp 2. Ngay tõ ®Çu cña ho¹t ®éng häc tËp ë trêng, häc sinh ®· ®îc lµm quen víi lÝ thuyÕt cña tõ vµ c©u. Sau ®ã, kiÕn thøc ®îc më réng thªm vµ n©ng cao dÇn ®Ó phôc vô cho nhu cÇu ngµy mét t¨ng trong cuéc sèng cña c¸c em còng nh trong lao ®éng, häc tËp vµ giao tiÕp. Vai trß quan träng ®Æc biÖt trong hÖ thèng ng«n ng÷, lµ ®¬n vÞ trung t©m cña ng«n ng÷. ChÝnh v× vËy, d¹y luyÖn tõ vµ c©u cã vÞ trÝ rÊt quan träng, kh«ng cã mét vèn tõ ®Çy ®ñ th× kh«ng thÓ n¾m ®îc ng«n ng÷ nh mét ph¬ng ph¸p giao tiÕp. ViÖc d¹y tõ vµ c©u ë giai ®o¹n ®Çu gióp häc sinh n¾m ®îc tiÕng mÑ ®Î, t¹o ®iÒu kiÖn häc tËp vµ ph¸t triÓn toµn diÖn. Kh¶ n¨ng gi¸o dôc nhiÒu mÆt cña luyÖn tõ vµ c©u lµ rÊt to lín. Nã cã nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷, t duy l«gic vµ c¸c n¨ng lùc trÝ tuÖ nh trõu tîng hãa, kh¸i qu¸t hãa, ph©n tÝch tæng hîp… vµ c¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc nh tÝnh cÈn thËn, cÇn cï. Ngoµi ra, ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cßn cã vai trß híng dÉn vµ rÌn cho häc sinh kÜ n¨ng nãi, ®äc, viÕt. LuyÖn tõ vµ c©u lµ m«n häc nÒn t¶ng ®Ó häc sinh häc c¸c m«n häc kh¸c trong tÊt c¶ c¸c cÊp häc sau, còng nh trong lao ®éng vµ giao tiÕp trong cuéc sèng, bëi nã gióp häc sinh cã n¨ng lùc nãi ®óng. Tõ ®ã, sö dông TiÕng ViÖt v¨n hãa mét c¸ch thµnh th¹o lµm c«ng cô t duy ®Ó häc tËp giao tiÕp vµ lao ®éng. 2. NhiÖm vô cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u. D¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë trêng tiÓu häc nãi chung vµ ë líp 2 nãi riªng cã nhiÖm vô cung cÊp cho häc sinh mét sè kh¸i niÖm tõ vµ c©u c¬ b¶n, cung cÊp cho c¸c em mét sè kiÕn thøc ban ®Çu c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt vÒ tõ, c©u, c¸c kiÓu tõ, c¸c kiÓu c©u…. nhng ph¶i võa søc ®èi víi løa tuæi c¸c em. D¹y luyÖn tõ vµ c©u cã nhiÖm vô trang bÞ cho häc sinh mét hÖ thèng kh¸i niÖm, sù hiÓu biÕt vÒ cÊu tróc ng«n ng÷ vµ nh÷ng quy luËt hµnh chøc cña nã. Cô thÓ lµ luyÖn tõ vµ c©u ë tiÓu häc gióp cho häc sinh hiÓu vÒ cÊu t¹o cña tõ, kh¸i niÖm vÒ tõ vµ c©u. Nh÷ng kÜ n¨ng mµ häc sinh cÇn ®¹t trong giê luyÖn tõ vµ c©u: BiÕt dïng tõ, c©u trong nãi vµ viÕt, nãi ®óng, dÔ hiÓu vµ sö dông c¸c c©u v¨n hay, nhËn ra nh÷ng tõ, c©u kh«ng cã v¨n hãa ®Ó lo¹i ra khái vèn tõ, ngoµi ra häc sinh cßn n¾m ®îc v¨n hãa chuÈn cña lêi nãi. -4- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 H¬n n÷a, ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cßn rÌn cho häc sinh kh¶ n¨ng t duy l«gic cao vµ kh¶ n¨ng thÈm mÜ. NhiÖm vô chñ yÕu cña viÖc d¹y tõ vµ c©u gióp häc sinh më réng , ph¸t triÓn vèn tõ (phong phó hãa vèn tõ), n¾m ®îc nghÜa cña tõ (chÝnh x¸c hãa vèn tõ), qu¶n lÝ ph©n lo¹i vèn tõ (hÖ thèng hãa vèn tõ vµ luyÖn tËp sö dông tõ), tÝch cùc hãa vèn tõ. NhiÖm vô rÌn luyÖn vÒ c©u cña ph©n m«n luyÖn tõ, lµm quen víi c¸c kiÓu c©u nh : Ai lµ g× ? Ai lµm g× ? Ai thÕ nao ? mét sè thµnh phÇn trong c©u, tËp dïng mét sè dÊu c©u (dÊu chÊm , dÊu phÈy, dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than, träng t©m lµ dÊu chÊm vµ dÊu phÈy) 3. T¸c dông cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u XuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ®· ®îc tr×nh bµy ë trªn, gióp häc sinh ph©n biÖt c©u vµ tõ, tõ vµ tiÕng , c¸c kiÓu c©u ®¬n …trong ®ã biÕt dïng tõ ®Æt c©u, biÕt më réng vèn tõ vµ gi¶i nghÜa tõ, biÕt dïng dÊu c©u phï hîp. Nã gãp phÇn bæ sung kiÕn thøc, rÌn luyÖn t duy vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch cho häc sinh (th«ng qua c¸c kÜ n¨ng c¸c em dïng tõ ®Ó ®Æt c©u) Nh vËy ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cã t¸c dông to lín trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t duy ng«n ng÷ cho häc sinh. Qua ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u c¸c em n¾m ®îc tõ vµ më réng vèn tõ, gi¶i nghÜa cña tõ vµ vÕ c©u. C¸c em n¾m ®îc c¸c kiÓu c©u, c¸c dÊu c©u (dÊu chÊm , dÊu phÈy, dÊu chÊm hái, dÊu chÊm than), biÕt c¸ch sö dông tõ vµ c©u phï hîp víi ng÷ c¶nh vµ lêi nãi. Ngoµi ra, néi dung ch¬ng tr×nh cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë tiÓu häc ®îc x©y dùng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn lêi nãi cña häc sinh, gióp c¸c em më réng thªm kiÕn thøc trong qu¸ tr×nh häc tËp, lao ®éng vµ giao tiÕp ngµy mét tèt h¬n, tiÕn bé h¬n, ®¹t kÕt qu¶ cao h¬n. II. Thùc tr¹ng cña viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u 1.Kh¶o s¸t ch¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa M«n luyÖn tõ vµ c©u líp 2 c¶ n¨m cã 35 bµi t¬ng øng víi 35 tiÕt vµ d¹y trong thêi gian 1 tiÕt/ 1 tuÇn: + K× I gåm 18 bµi trong ®ã cã hai bµi «n tËp vµ 16 bµi míi. + K× II gåm 17 bµi trong ®ã cã 2 bµi «n tËp vµ 15 bµi míi. S¸ch gi¸o khoa TiÕng ViÖt líp 2 ®îc chia thµnh hai tËp (tËp mét vµ tËp hai) mçi tËp dïng trong mét k×. ë s¸ch TiÕng ViÖt líp 2 ®îc tr×nh bµy riªng theo tõng ph©n m«n : TËp ®äc, kÓ chuyÖn, chÝnh t¶, tËp viÕt, luyÖn tõ vµ c©u, tËp lµm v¨n . -5- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 ë líp 2 sù t¬ng quan sè tiÕt häc gi÷a ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u víi c¸c ph©n m«n kh¸c trong m«n TiÕng ViÖt nh sau : Sù ph©n bè c¸c tiÕt trong m«n TiÕng ViÖt TËp ®äc Häc k× I Häc k× II 72 68 KÓ chuyÖn 18 17 ChÝnh t¶ TËp viÕt 36 34 18 17 LuyÖn tõ vµ c©u 18 17 TËp lµm v¨n 18 17 Nh vËy, thêi gian dµnh cho viÖc häc LuyÖn tõ vµ c©u so víi c¸c ph©n m«n kh¸c còng t¬ng ®èi nhiÒu (chØ kÐm ph©n m«n tËp ®äc vµ chÝnh t¶). Sang häc k× II sè tiÕt häc mét tuÇn cña m«n häc nµy vÉn ®îc gi÷ nguyªn. 2. Kh¶o s¸t høng thó d¹y vµ häc luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn vµ häc sinh. a. Høng thó cña gi¸o viªn §Ó biÕt ®îc høng thó d¹y m«n luyÖn tõ vµ c©u cña gi¸o viªn t«i ®· trß chuyÖn trùc tiÕp víi c¸c gi¸o viªn trong khèi nãi riªng vµ gi¸o viªn trong trêng nãi chung th«ng qua c¸c c©u hái : - C¸c chÞ thÝch d¹y m«n häc nµo nhÊt ? - C¸c chÞ cã thÝch d¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u kh«ng ? - D¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cã khã kh«ng ? - Khi d¹y c¸c chÞ chuÈn bÞ ®å dïng trùc quan nh thÕ nµo ? - C¸c chÞ thêng dïng ph¬ng ph¸p d¹y häc g× chñ yÕu khi d¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ? * Qua trß chuyÖn víi c¸c chÞ cïng khèi, cïng trêng t«i ®· thu ®îc kÕt qu¶ nh sau: C¸c chÞ ®Òu cã ý kiÕn cho r»ng kh«ng thÝch d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u víi c¸c ph©n m«n kh¸c trong TiÕng ViÖt víi lÝ do : - D¹y LuyÖn tõ vµ c©u lµ khã so víi c¸c ph©n m«n kh¸c. Cã nhiÒu tõ, c©u cha ph©n ®Þnh râ rµng(®ang cßn nhiÒu tranh c·i) nªn x¸c ®Þnh vµ chèt l¹i cho häc sinh lµ khã, trong khi gi¶ng d¹y gi¸o viªn cßn bÝ tõ vµ gi¶i nghÜa tõ cho häc sinh cßn lóng tóng. - Giê luyÖn tõ vµ c©u thêng trÇm kh«ng s«i næi vµ kh«, häc sinh Ýt chó ý vµo bµi, gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ nhiÒu ®å dïng cho mét tiÕt d¹y nh : tranh ¶nh, b¶ng phô, phÊn mµu… - D¹y luyÖn tõ vµ c©u lµ khã v× ngay c¶ gi¸o viªn nhiÒu khi cßn cha râ vµ ph©n biÖt chÝnh x¸c c¸c tõ, c©u nªn rÊt khã trong viÖc gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu ®îc néi dung bµi. VÝ dô : Khi d¹y bµi : “ Tõ ng÷ vÒ mu«ng thó” (tuÇn 23) -6- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Sau khi d¹y xong bµi, phÇn cñng cè gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh c¸c nhãm t×m tªn c¸c con thó nguy hiÓm vµ thó kh«ng nguy hiÓm th× lóc ®ã cã häc sinh nªu : Con r¾n Thùc ra lµ sai v× r¾n kh«ng ph¶i lµ loµi thó mµ ®ã lµ loµi bß s¸t. - §å dïng trùc quan ë trêng cßn Ýt cha ®¸p øng ®ñ cho c¸c tiÕt häc, gi¸o viªn ph¶i lµm ®å dïng trùc quan rÊt nhiÒu, vÏ tranh phï hîp víi c¸c tiÕt d¹y ®Ó híng dÉn häc sinh n¾m ®îc bµi. Ngoµi ra cßn sö dông b¶ng phô ghi vÝ dô vµ c¸c bµi tËp. VÝ dô : Còng víi bµi d¹y trªn ë tuÇn 23, khi d¹y t«i ph¶i ®i su tÇm c¸c tranh ¶nh c¸c con vËt nh: lîn rõng, bß rõng, tª gi¸c, chån…. Sau ®ã phãng tranh to ®Ó häc sinh nh×n râ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña loµi thó nguy hiÓm vµ biÕt ®îc v× sao nã nguy hiÓm. - Ph¬ng ph¸p mµ gi¸o viªn thêng sö dông trong tiÕt nµy ®ã lµ : gi¶ng gi¶i, hái ®¸p, gîi më, lµm mÉu, luyÖn tËp … cïng víi ph¬ng ph¸p trùc quan. b.Høng thó cña häc sinh T«i ®· lËp ra nh÷ng hÖ thèng c©u hái, x©y dùng phiÕu tr¾c nghiÖm ®Ó ®iÒu tra høng thó vµ viÖc häc luyÖn tõ vµ c©u cña häc sinh líp 2A1 Em h·y ®iÒn dÊu (x) vµo « trèng mµ em cho lµ hîp víi em nhÊt: C©u 1 : Em cã thÝch häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u kh«ng ? - RÊt thÝch : 6/ 25 em = 24% - B×nh thêng : 8/ 25 em = 32% - Kh«ng thÝch : 11/ 25 em = 44% C©u 2: Trong giê luyÖn tõ vµ c©u em thêng : - Chó ý nghe gi¶ng: 16/25 em = 64% - Ph¸t biÓu ý kiÕn x©y dùng bµi : 15/ 25 em = 60% - ChØ nghe kh«ng ph¸t biÓu ý kiÕn : 9/25 em = 36% - Kh«ng chó ý vµo bµi : 0 em = 0% C©u 3 : Em cã lµm ®Çy ®ñ bµi tËp cña ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u kh«ng ? - Cã : 21/ 25 em = 84% - Kh«ng : 0 em = 0% - Cßn thiÕu : 4/ 25 em =16% * Qua kh¶o s¸t t«i thÊy: - PhÇn lín häc sinh kh«ng thÝch häc ph©n m«n nµy, sè häc sinh thÝch lµ rÊt Ýt vµ c¸c em ®Òu lµ nh÷ng häc sinh m«n häc nµy còng nh c¸c m«n häc kh¸c. - MÆc dï ph©n m«n nµy kh«ng g©y nhiÒu høng thó ®èi víi c¸c em nhng trong giê häc c¸c em vÉn lu«n chó ý nghe bµi, h¨ng h¸i gi¬ tay ph¸t biÓu ý kiÕn x©y dùng bµi. - PhÇn lín c¸c em ®Òu tù häc vµ tù lµm bµi, lµm ®Çy ®ñ c¸c bµi tËp ë líp. -7- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 - MÆc dï cha g©y ®îc høng thó nhiÒu nhng hÇu hÕt häc sinh ®Òu cã th¸i ®é tÝch cùc trong viÖc luyÖn tõ vµ c©u. 3.Kh¶o s¸t thùc tr¹ng kh¶ n¨ng n¾m kiÕn thøc luyÖn tõ vµ c©u cña häc sinh th«ng qua c¸c bµi tËp * Nh÷ng c¨n cø ®Ó ®¸nh gi¸. - H×nh thøc: viÕt ®Ñp, kh«ng sai lçi chÝnh t¶, tr×nh bµy râ rµng, kh«ng g¹ch xãa. - Néi dung : Thùc hiÖn ®óng yªu cÇu cña bµi. - Lµm ®óng chÝnh x¸c vÒ kiÕn thøc. Ngoµi ra, cßn u tiªn, khguyÕn khÝch nh÷ng häc sinh cã sù s¸ng t¹o, viÕt ®îc nhiÒu c©u v¨n hay c¶m xóc ch©n thµnh. * Néi dung kh¶o s¸t : Bµi tËp 1: §iÒn vµo ngoÆc ®¬n () dÊu chÊm hoÆc dÊu hái: Nam nhê chÞ viÕt th th¨m «ng bµ v× em míi vµo líp 1, cha biÕt viÕt ( ) ViÕt xong th, chÞ hái: - Em cã muèn nãi thªm g× n÷a kh«ng ( ) CËu bÐ ®¸p: D¹ cã ( ) ChÞ viÕt hé em vµo cuèi th : “ Xin lçi «ng bµ v× ch÷ ch¸u xÊu vµ nhiÒu lçi chÝnh t¶”. + §¸p ¸n bµi tËp 1 : Nam nhê chÞ viÕt th th¨m «ng bµ v× em míi vµo líp 1, cha biÕt viÕt (.) ViÕt xong th, chÞ hái: - Em cã muèn nãi thªm g× n÷a kh«ng (?) CËu bÐ ®¸p: D¹ cã (.) ChÞ viÕt hé em vµo cuèi th : “ Xin lçi «ng bµ v× ch÷ ch¸u xÊu vµ nhiÒu lçi chÝnh t¶”. Líp SÜ sè 2A1 25 KÕt qu¶ ®iÓm bµi tËp 1 Sè ®iÓm vµ % §iÓm 9 - 10 §iÓm 7 - 8 §iÓm 5 - 6 10 8 7 (40%) (32%) (28%) §iÓm díi 5 0 (0%) * Sau khi lµm bµi tËp nµy, t«i thÊy häc sinh ®Òu hiÓu vµ n¾m ®îc yªu cÇu cña bµi. Mét sè em tr×nh bµy bµi s¹ch, ®Ñp, viÕt ®óng chÝnh t¶. - D¹ng bµi tËp nhËn biÕt dÊu chÊm , dÊu hái häc sinh ®· lµm quen tõ ®Çu n¨m häc ®Õn b©y giê. Tuy nhiªn cßn mét sè em x¸c ®Þnh dÊu chÊm cha chÝnh x¸c, c¸c em -8- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 cßn nhÇm gi÷a dÊu chÊm vµ dÊu hái. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sai sãt nµy lµ do c¸c em cha n¾m ®îc kh¸i niÖm, kh«ng chÞu khã lµm bµi tËp vµ cha chó ý nghe bµi gi¶ng trªn líp. Bªn c¹nh ®ã cã mét sè em cha x¸c ®Þnh ®îc c©u ®Ó ®Æt dÊu chÊm hoÆc dÊu hái. Bµi tËp 2 : Chän tõ ng÷ thÝch hîp råi ®iÒn vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh mét c©u hoµn chØnh: a/ Ch¸u ….. «ng bµ. b/ Con …… cha mÑ. c/ Em ….. anh chÞ. §¸p ¸n bµi tËp 2: a/ Ch¸u yªu th¬ng, kÝnh yªu… «ng bµ. b/ Con th¬ng yªu, yªu quý….. cha mÑ. c/ Em yªu quý, kÝnh mÕn …. anh chÞ. -9- Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 KÕt qu¶ ®iÓm bµi tËp 2 Líp SÜ sè 2A1 25 §iÓm 9 - 10 16 (64%) Sè ®iÓm vµ % §iÓm 7 - 8 §iÓm 5 - 6 6 4 (24%) (16%) §iÓm díi 5 0 (0%) * Sau khi t×m ®îc c¸c tõ ng÷ nãi vÒ t×nh c¶m nh : yªu mÕn, th¬ng yªu, kÝnh mÕn , quý mÕn …. Häc sinh vËn dông c¸c tõ ng÷ ®ã ®Ó vµo lµm bµi tËp . VËy ®Ó lµm ®îc bµi tËp nµy, ®ßi hái häc sinh ph¶i n¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ tõ vµ c©u. Häc sinh ph¶i x¸c ®Þnh tõ chÝnh x¸c ®Ó ®iÒn vµo chç trèng thµnh c©u hoµn chØnh. VÝ dô : Ch¸u yªu th¬ng «ng bµ. - Nãi chung c¸c em hiÓu bµi vµ lµm bµi tËp tèt, c¸c em x¸c ®Þnh ®óng tõ cÇn ®iÒn vµo chç trèng t¬ng ®èi chÝnh x¸c, nhiÒu em tr×nh bµy bµi s¹ch sÏ cho nªn ®iÓm cña c¸c em kh¸ cao. - Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã mét sè em cßn cha x¸c ®Þnh ®óng tõ ®Ó ®iÒn vµo bµi tËp, cã em n¾m kiÕn thøc cha ch¾c nªn khi lµm bµi tËp cßn tÈy xãa rÊt nhiÒu. Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t th«ng qua bµi tËp nµy t«i thÊy häc sinh n¾m tõ t¬ng ®èi ch¾c vµ ®iÒn tõ vµo bµi tËp mét c¸ch chÝnh x¸c, chøng tá ë bµi tËp nµy c¸c em hoµn thµnh nã kh«ng mÊy khã kh¨n. Bµi tËp 3: G¹ch mét g¹ch díi bé phËn c©u tr¶ lêi c©u hái Ai ? G¹ch hai g¹ch díi bé phËn c©u tr¶ lêi c©u hái lµm g× ? MÉu : Chi / ®Õn t×m b«ng cóc mµu xanh. a. C©y xßa cµnh «m cËu bÐ. b. Em häc thuéc ®o¹n th¬. c. Em lµm ba bµi tËp to¸n. §¸p ¸n bµi tËp 3: a. C©y / xßa cµnh «m cËu bÐ. b. Em / häc thuéc ®o¹n th¬. c. Em / lµm ba bµi tËp to¸n. KÕt qu¶ ®iÓm bµi tËp 3 Líp SÜ sè 2A1 25 §iÓm 9 - 10 8 (32%) - 10 - Sè ®iÓm vµ % §iÓm 7 - 8 §iÓm 5 - 6 12 5 (48%) (20%) §iÓm díi 5 0 (0%) Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 * Qua bµi tËp 3, t«i thÊy häc sinh ®Òu hiÓu vµ n¾m ®îc bµi, häc sinh tr×nh bµy bµi s¹ch ®Ñp, tr×nh bµy bµi khoa häc. - D¹ng bµi tËp nhËn biÕt vÒ bé phËn c©u nµy, häc sinh b¾t ®Çu lµm quen tõ ®Çu n¨m häc nhng cßn mét sè em x¸c ®Þnh tõ, c©u cha chÝnh x¸c. Qua bµi tËp nµy, t«i thÊy viÖc n¾m c¸c c©u chia theo môc ®Ých nãi cña c¸c em lµ rÊt tèt, g¹ch díi c¸c bé phËn c©u chÝnh x¸c. 4. KÕt luËn kh¶o s¸t. a. u ®iÓm cña häc sinh HÇu hÕt häc sinh ®Òu cã ý thøc lµm bµi tËp, cã th¸i ®é tÝch cùc trong viÖc häc vµ lµm bµi tËp luyÖn tõ vµ c©u. XÐt mét c¸ch toµn diÖn c¸c em ®Òu n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ luyÖn tõ vµ c©u. C¸c d¹ng bµi tËp cô thÓ c¸c em ®Òu tù ®éc lËp suy nghÜ lµm bµi theo ®óng kh¶ n¨ng cña m×nh, kh«ng nh×n bµi cña b¹n. Mét sè em lµm bµi tËp ®¹t kÕt qu¶ t¬ng ®èi cao, biÕt c¸ch tr×nh bµy bµi vµ ch÷ viÕt s¹ch ®Ñp. Qua bµi tËp dïng tõ ®Æt c©u dïng dÊu chÊm , dÊu chÊm hái häc sinh ®· béc lé t×nh c¶m trong s¸ng cña løa tuæi häc trß. Cô thÓ lµ løa tuæi tiÓu häc hån nhiªn c¸c em ®· thÓ hiÖn ®îc t×nh c¶m, ®¹o ®øc, t×nh yªu ®ång lo¹i vµ yªu quª h¬ng ®Êt níc qua c¸c c©u v¨n, bµy tá ®îc suy nghÜ, t tëng tiÕn bé rÊt ®¸ng tr©n träng. §©y lµ bíc ®Çu häc sinh tiÕp xóc vµ lµm quen víi LuyÖn tõ vµ c©u nªn c¸c bµi lµm cña c¸c em cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thiÕu sãt c¶ vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng. b. Nhîc ®iÓm cña häc sinh Do nhËn thøc cña c¸c em chñ yÕu lµ c¶m tÝnh nªn sù vËn dông vèn sèng vµo trong bµi tËp cßn thiÕu chÝnh x¸c. Bªn c¹nh ®ã kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh tõ, c©u cña häc sinh cßn kÐm, c¸c em cßn nhÇm lÉn gi÷a dÊu chÊm vµ dÊu chÊm hái. Tõ viÖc lµm bµi tËp cña häc sinh ta dÔ dµng thÊy ®îc kh¶ n¨ng t duy vµ s¸ng t¹o cña häc sinh lµ cha cao, víi bµi tËp ®ßi hái sù t duy vµ s¸ng t¹o th× kÕt qu¶ lµm bµi tËp cña c¸c em cßn h¹n chÕ. c.VÒ kÜ n¨ng cña häc sinh ViÖc rÌn luyÖn bèn kÜ n¨ng c¬ b¶n: nghe, nãi, ®äc, viÕt cho häc sinh cha thêng xuyªn v× vËy kh¶ n¨ng diÔn ®¹t cña c¸c em cha thùc sù tèt ë c¶ hai mÆt nãi viÕt, khi giao tiÕp t«i thÊy häc sinh nãi cha lu lo¸t. §ång thêi c¸c em thêng nãi theo ®óng suy nghÜ cña m×nh. - 11 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Nh×n chung kh¶ n¨ng giao tiÕp vµ n¾m b¾t vÊn ®Ò cña c¸c em cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn bµn, ph¶i t×m ra nguyªn nh©n vµ cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cña häc sinh. III. Mét sè biÖn ph¸p trong gi¶ng d¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u 1. §Ó cã thÓ häc tèt ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u, ngay tõ ®Çu tiÕt häc ngêi gi¸o viªn ph¶i kh¬i sù tß mß, høng thó häc cho c¸c em b»ng chÝnh lêi giíi thiÖu cña m×nh. Khi giíi thiÖu bµi luyÖn tõ vµ c©u ë tuÇn 3: “ Tõ chØ sù vËt. KiÓu c©u : Ai lµ g×?”. §©y chÝnh lµ bµi häc víi chñ ®Ò : B¹n bÌ. Gi¸o viªn cã thÓ hái : Trong tuÇn c¸c em ®· häc nh÷ng bµi tËp ®äc nµo nãi vÒ b¹n bÌ ? Sau khi häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn sÏ giíi thiÖu: C¸c con ®· ®îc häc nh÷ng bµi tËp ®äc nãi vÒ t×nh b¹n. C¸c con cã biÕt tõ chØ sù vËt lµ g× kh«ng ? vµ muèn nãi víi kiÓu c©u Ai lµ g× ? con sÏ nãi nh thÕ nµo . H«m nay c« sÏ cïng c¸c con t×m hiÓu vÒ tõ chØ sù vËt vµ kiÓu c©u : Ai lµ g× ? HoÆc t«i cã thÓ dïng tranh ¶nh ®Ó giíi thiÖu bµi nh»m g©y høng thó, t¹o nhu cÇu häc bµi ë häc sinh. VÝ dô : Khi d¹y bµi ë tuÇn 26: “Tõ ng÷ vÒ s«ng biÓn. DÊu phÈy” T«i ®· su tÇm mét sè tranh ¶nh vÒ c¸c loµi c¸ níc ngät vµ níc mÆn. Sau ®ã giíi thiÖu cho häc sinh biÕt ®©y lµ c¸c loµi c¸ nhng ®Ó biÕt ®©u lµ c¸ níc ngät ? §©u lµ c¸ níc mÆn ? Chóng ta cïng nhau t×m hiÓu qua bµi häc h«m nay. 2. Gi¸o viªn cÇn ph©n ra c¸c kiÓu bµi trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u a. D¹y bµi lÝ thuyÕt vÒ tõ. ë líp 2, cã nh÷ng bµi d¹y vÒ lÝ thuyÕt tõ nh : Tõ vµ c©u, Tõ ng÷ chØ sù vËt (Danh tõ), Tõ ng÷ chØ ho¹t ®éng, tr¹ng th¸i (§éng tõ), Tõ ng÷ chØ ®Æc ®iÓm, t×nh c¶m (TÝnh tõ) …. Nh÷ng bµi häc nµy lµ tæng kÕt nh÷ng kiÕn thøc ®îc rót ra tõ nh÷ng bµi tËp häc sinh ®îc lµm. Kh¸c víi ch¬ng tr×nh líp 2 cò, ch¬ng tr×nh líp 2 míi häc sinh ®îc lµm bµi tËp sau ®ã míi rót ra kiÕn thøc träng t©m cña bµi. D¹y nghÜa cña tõ ®îc hiÓu lµ néi dung ®èi tîng vËt chÊt, lµ sù ph¶n ¸nh ®èi tîng cña hiÖn thùc trong nhËn thøc ®îc ghi l¹i b»ng tæ hîp ©m thanh x¸c ®Þnh. ®Ó lµm t¨ng vèn tõ cho häc sinh, gi¸o viªn cÇn ph¶i cung cÊp nh÷ng tõ míi b»ng nh÷ng tranh ¶nh, ho¹t ®éng hay lêi nãi mµ gi¸o viªn ®a ra. C«ng viÖc ®Çu tiªn cña d¹y tõ lµ ph¶i lµm cho häc sinh hiÓu nghÜa cña tõ, hiÓu ®îc tÇm quan träng cña viÖc d¹y nghÜa cña tõ vµ nã cßn lµ nhiÖm vô sèng cßn trong sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ em. Muèn thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy ngêi gi¸o viªn ph¶i hiÓu nghÜa cña tõ, ph¶i biÕt gi¶i nghÜa phï hîp víi môc ®Ých d¹y, phï hîp víi ®èi tîng häc sinh. Gi¶i nghÜa tõ b»ng trùc quan lµ biÖn ph¸p gi¸o viªn ®a vËt thËt, tranh ¶nh, … Gi¶i nghÜa tõ b»ng trùc quan chiÕm vÞ trÝ quan träng trong gi¶i nghÜa tõ ë tiÓu häc v× nã gãp phÇn gióp häc sinh hiÓu - 12 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 nghÜa cña tõ mét c¸ch dÔ dµng nhng c¸ch gi¶i nghÜa nµy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ kh¸ c«ng phu. VÝ dô: Bµi “Tõ chØ sù vËt” (tuÇn 3) gi¸o viªn gi¶i nghÜa cho häc sinh c¸c tõ chØ sù vËt nh : bé ®éi, c«ng nh©n, c©y dõa, c©y mÝa… th«ng qua tranh vµ lêi nãi cña gi¸o viªn. Ngoµi ra, gi¸o viªn cßn gi¶i nghÜa b»ng ng÷ c¶nh, ®ã lµ ®a tõ vµo trong mét nhãm tõ, mét c©u, mét c©u, mét bµi ®Ó lµm râ nghÜa cña tõ trong ng÷ c¶nh. Gi¸o viªn kh«ng cÇn gi¶i thÝch mµ nghÜa cña tõ tù béc lé trong ng÷ c¶nh . VÝ dô : Bµi Tõ vµ C©u (tuÇn 1). Gi¶i thÝch tõ “nhµ”, gi¸o viªn cã thÓ ®a tõ nhµ vµo trong c©u: N¬i em ë lµ ng«i nhµ ba tÇng. b. D¹y bµi më réng vèn tõ C¬ së cña viÖc hÖ thèng hãa vèn tõ lµ sù tån t¹i cña tõ trong ý thøc con ngêi, tõ tån t¹i trong ®Çu ãc con ngêi kh«ng ph¶i lµ nh÷ng yÕu tè rêi r¹c mµ lµ mét hÖ thèng. Chóng ®îc s¾p xÕp theo mét hÖ thèng liªn tëng nhÊt ®Þnh gi÷a c¸c tõ nµy víi tõ kh¸c cã mét nÐt g× chung khiÕn ta nhí ®Õn tõ kia nªn tõ ®îc tÝch lòy nhanh chãng h¬n. Tõ míi cã thÓ ®îc sö dông trong lêi nãi vµ khi sö dông nhê hÖ thèng liªn tëng, häc sinh nhanh chãng huy ®éng lùa chän tõ phï hîp víi yªu cÇu giao tiÕp. Víi môc ®Ých tÝch lòy nhanh chãng vèn tõ vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông tõ mét c¸ch dÔ dµng, gi¸o viªn ®a ra nh÷ng tõ theo mét hÖ thèng vµ ®ång thêi x©y dùng mét bµi tËp hÖ thèng hãa vèn tõ trong d¹y tõ. ë líp 2, c¸c em ®îc häc tõ theo chñ ®Ò, cø 2 tuÇn c¸c em ®îc häc mét chñ ®Ò. VÝ dô : TuÇn 21 vµ 22 c¸c em häc chñ ®Ò “chim chãc” th× ë luyÖn tõ vµ c©u c¸c em ®îc häc tõ ng÷ vÒ chim chãc vµ më réng vèn tõ c¸c tõ ng÷ vÒ loµi chim. Khi häc sinh cha n¾m ch¾c tõ th× gi¸o viªn cÇn gîi ý tõ vµ gióp häc sinh hiÓu ®îc nghÜa cña tõ vµ n¾m ch¾c hÖ thèng tõ mét c¸ch thµnh th¹o, biÕt dïng tõ ®Ó ®Æt c©u. Gi¸o viªn cÇn ®Þnh híng nh÷ng tõ nhÊt ®Þnh, cÇn thu hÑp ph¹m vi liªn tëng l¹i. VÝ dô : Khi d¹y bµi “ Tõ ng÷ vÒ c¸c m«n häc” (tuÇn 7) Gi¸o viªn ®a ra nh÷ng c©u hái gîi tõ ®Ó gióp häc sinh n¾m ®îc hÖ thèng cña tõ trong chñ ®Ò “ ThÇy c«” nh : - Trong thêi kho¸ biÓu, nh÷ng m«n häc nµo em ®îc häc nhiÒu nhÊt? (M«n To¸n vµ TiÕng ViÖt) - Ngoµi ra em cßn häc nh÷ng m«n häc nµo kh¸c n÷a ? (Tù nhiªn –X· héi, ®¹o ®øc, nghÖ thuËt, ……) - Trong m«n TiÕng ViÖt em häc gåm cã nh÷ng ph©n m«n nµo ? (TËp ®äc, chÝnh t¶, luyÖn tõ vµ c©u, tËp viÕt, kÓ chuyÖn, tËp lµm v¨n) - 13 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 - Trong m«n nghÖ thuËt em thÊy cã nh÷ng ph©n m«n nµo ?(thñ c«ng, ©m nh¹c, mÜ thuËt) - Sau ®ã gi¸o viªn dïng nh÷ng tÊm b×a kh¸c mµu ®Ó ph©n biÖt c¸c m«n häc. Gi¶i c¸c bµi tËp hÖ thèng hãa vèn tõ, häc sinh sÏ x©y dùng ®îc nh÷ng nhãm tõ kh¸c nhau. §Ó híng dÉn häc sinh lµm nh÷ng bµi tËp nµy gi¸o viªn cÇn cã nh÷ng vèn tõ cÇn thiÕt vµ ph©n biÖt ®îc c¸c lo¹i tõ. VÝ dô : Chän tõ ng÷ thÝch hîp råi ®iÒn vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh mét c©u hoµn chØnh: a/ Ch¸u ….. «ng bµ. b/ Con …… cha mÑ. c/ Em ….. anh chÞ. - Gi¸o viªn ph¶i x¸c ®Þnh cho häc sinh ë bµi tËp nµy ph¶i ®iÒn nh÷ng tõ ng÷ nãi vÒ t×nh c¶m mµ c¸c em ®· ®îc häc. - Sau ®ã häc sinh cã thÓ ®iÒn nhiÒu tõ cã nghÜa t¬ng tù nhau nh c©u a. Ch¸u ….. «ng bµ (häc sinh cã thÓ ®iÒn: kÝnh yªu, kÝnh träng, th¬ng yªu….) c. D¹y bµi tÝch cùc hãa vèn tõ D¹ng bµi tËp nµy kh«ng chØ gióp häc sinh n¾m ®îc nghÜa mµ cßn lµm râ kh¶ n¨ng kÕt hîp tõ. Nh÷ng bµi tËp ®îc sö dông ë líp 2 lµ bµi tËp ®iÒn tõ, bµi tËp ®Æt c©u , bµi tËp t¹o tõ…. VÝ dô : Bµi “ Tõ ng÷ vÒ t×nh c¶m” (tuÇn 12) Dïng mòi tªn () nèi c¸c tiÕng sau thµnh nh÷ng tõ cã hai tiÕng råi ghi c¸c tõ t×m ®îc vµo dßng díi. yªu th¬ng quý mÕn kÝnh - Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh b»ng c¸ch : Híng dÉn c¸c em t¹o c¸c tõ theo tõng tiÕng díi d¹ng s¬ ®å c©y. Nh tiÕng“ yªu” ta cã c¸c tõ: yªu th¬ng, yªu quý, yªu mÕn..t¬ng tù nh vËy häc sinh sÏ t¹o c¸c tõ tiÕp theo. Víi c¸c d¹ng bµi tËp nµy gi¸o viªn cÇn cho häc sinh ph©n tÝch ®Ò bµi mét c¸ch râ rµng. Khi cÇn gi¸o viªn cã thÓ gi¶i thÝch ®Ó c¸c em n¾m ®îc yªu cÇu cña bµi tËp. Khi híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp, gi¸o viªn ph¶i n¾m ch¾c tr×nh tù gi¶ng bµi, cÇn cã nh÷ng dù tÝnh cho nh÷ng t×nh huèng vµ nh÷ng lçi häc sinh m¾c ph¶i khi gi¶i bµi tËp ®Ó söa ch÷a kÞp thêi. - 14 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 VÝ dô : Khi d¹y bµi : “ Tõ ng÷ vÒ mu«ng thó” (tuÇn 23) - Sau khi d¹y xong bµi, phÇn cñng cè gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh c¸c nhãm t×m tªn c¸c con thó nguy hiÓm vµ thó kh«ng nguy hiÓm th× lóc ®ã cã häc sinh nªu : Con r¾n - Khi ®ã, gi¸o viªn ph¶i gi¶i thÝch cho häc sinh hiÓu r¾n kh«ng ph¶i lµ loµi thó mµ lµ loµi bß s¸t nªn kÓ tªn r¾n vµo ®©y lµ sai. Cuèi cïng gi¸o viªn ph¶i kiÓm tra, ®¸nh gi¸ nh»m kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh. Muèn cho häc sinh mét mÉu s¶n phÈm tèt nhÊt th× ngêi gi¸o viªn ph¶i chuÈn bÞ mÉu lêi gi¶i ®óng vµ dïng nã ®èi chiÕu víi bµi lµm cña häc sinh. Víi nh÷ng bµi lµm sai gi¸o viªn kh«ng nhËn xÐt chung mµ chØ râ bµi häc sinh sai ë ®©u vµ chuyÓn tõ lêi gi¶i sai sang lêi gi¶i ®óng. d. D¹y bµi kh¸i niÖm c©u Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸i niÖm c©u cã thÓ chØ ra theo c¸c bíc sau : §a ng÷ liÖu vµ ph©n tÝch ng÷ liÖu víi môc ®Ých lµm râ nh÷ng dÊu hiÖu b¶n chÊt cña kh¸i niÖm. Kh¸i qu¸t hãa dÊu hiÖu thiÕt lËp quan hÖ gi÷a c¸c dÊu hiÖu cña kh¸i niÖm ®a thuËt ng÷ (häc sinh n¾m thao t¸c so s¸nh vµ tæng hîp) §Ó chuÈn bÞ d¹y kh¸i niÖm c©u gi¸o viªn cÇn ®Æt trong hÖ thèng ch¬ng tr×nh ®Ó thÊy râ vÞ trÝ cña nã ®ång thêi ph¶i n¾m ch¾c néi dung kh¸i niÖm. §©y chÝnh lµ néi dung mµ gi¸o viªn cÇn ®a ®Õn cho häc sinh. Do tÝnh chÊt thùc hµnh còng nh ®Ó phï hîp víi ®èi tîng häc sinh nhá tuæi nªn mçi gi¸o viªn khi d¹y cÇn tù lËp mét b¶ng ghi râ thø tù c¸c kh¸i niÖm c©u ®îc d¹y ®Ó thÊy ®îc c¸i nh×n tæng qu¸t vµ chÝnh x¸c. Nh vËy, ®Ó thùc hiÖn gi¶ng d¹y phÇn kh¸i niÖm c©u trong mét bµi, gi¸o viªn cÇn linh ho¹t sö dông kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p nh : trùc quan, hái ®¸p, ®Ó ph©n tÝch, so s¸nh vµ gi¶ng gi¶i ®Ó rót ra kiÕn thøc cña bµi häc . Môc ®Ých cuèi cïng cña viÖc d¹y kh¸i niÖm c©u trong nhµ trêng lµ sö dông chóng mét c¸ch cã ý thøc ®Ó thùc hiÖn chÝnh x¸c t tëng, t×nh c¶m trong h×nh thøc nãi vµ viÕt. V× vËy, thùc hµnh c©u nhÊt thiÕt ph¶i ®îc d¹y mét c¸ch cã ®Þnh híng, cã kÕ ho¹ch th«ng qua hÖ thèng bµi tËp c©u. C¸c bµi tËp nhËn diÖn , ph©n tÝch trong qu¸ tr×nh híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp gi¸o viªn cÇn ®Æt ra nh÷ng c©u hái thÝch hîp ®èi víi mçi thµnh phÇn häc sinh nhËn diÖn ra chóng. Nh÷ng bµi tËp x©y dùng tæng hîp chñ yÕu n»m ë cÊp ®é c©u, nã ®îc x©y dùng thµnh nhãm : Nhãm c¸c bµi tËp theo mÉu gåm : - Bµi tËp viÕt theo mÉu lµm râ ý nghÜa cña c©u. - Tr¶ lêi c©u theo mÉu cã s½n. - 15 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Nhãm c¸c bµi tËp nµy, gi¸o viªn ®a ra c¸c vÝ dô vµ lµm mÉu. ë ®©y vÝ dô ph¶i lµ mÉu ®Ých thùc vµ c©u hái cÇn dÇn dÇn t¨ng ®é khã. VÝ dô : Khi d¹y c©u kiÓu : Ai / lµ g× ? Tríc khi vµo bµi d¹y gi¸o viªn cÇn ph©n tÝch mÉu, cho häc sinh lÊy vÝ dô theo c©u kiÓu Ai / lµ g× ? Sau ®ã míi ®i vµo thùc hµnh nãi vµ viÕt theo c©u kiÓu Ai / lµ g× ? C©u kiÓu Ai/ lµ g× ? tøc lµ giíi thiÖu vÒ ngêi, vËt …nµo ®ã. VÝ dô : - Lan/ lµ häc sinh líp 2A (Ai / lµ g× ?) Ai lµ g× - §iÖn tho¹i/ lµ ph¬ng tiÖn th«ng tin nhanh nhÊt. (C¸i g× / lµ g× ?) C¸i g× lµ g× - Cß vµ V¹c/ lµ ®«i b¹n th©n (Con g× / lµ g× ?) Con g× lµ g× Sau ®ã gi¸o viªn cho häc sinh thùc hµnh víi bµi tËp sau : Bµi tËp 1 : §Æt c©u theo mÉu díi ®©y råi ghi vµo chç trèng Ai (hoÆc c¸i g×, con g×) lµ g× ? MÉu : B¹n V©n Anh lµ häc sinh líp 2A ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… Bµi tËp 2 : Ghi tõ ng÷ thÝh hîp vµo chç trèng ®Ó t¹o thµnh c©u: Ai (hoÆc c¸i g×, con g×) lµ g× ? ………………………………………………… Em ………………………………………………… Lµ ®å dïng häc tËp th©n thiÕt cña em. C¸c nhãm bµi tËp s¸ng t¹o gåm c¸c d¹ng bµi nh : Bµi tËp biÕn d¹ng c¸c kiÓu c©u, bµi tËp x¸c ®Þnh dÊu c©u vµ tù viÕt hoa, bµi tËp x©y dùng theo cÊu tróc ®· cho, bµi tËp cho tríc ®Ò bµi yªu cÇu ®Æt c©u, bµi tËp dùa vµo tranh ®Ó ®Æt c©u, cho tõ yªu cÇu ®Æt c©u… Víi nhãm bµi tËp nµy gi¸o viªn cÇn ®a tranh ®Ó ph©n tÝch chñ ®Òvµ lµm mÉu… Híng dÉn häc sinh lµm bµi vµ bæ sung thªm ®Ó cã nh÷ng c©u v¨n hay ®ñ ®é lín, cã cÊu tróc c©u ®Çy ®ñ vµ cã søc biÕu hiÖn ®ång thêi dïng ph¬ng ph¸p trß ch¬i ®Ó kÝch thÝch s¸ng t¹o, thi ®ua häc tËp cña häc sinh. Gi¸o viªn cÇn ph¶i cã n«i dung râ rµng vÒ sè lîng bµi tËp nhiÒu tiÕt kh«ng thÓ sö dông hÕt bµi tËp trong s¸ch häc sinh mµ ph¶i lùa chän hoÆc lµm phiÕu bµi tËp ®Ó gi¶m bít thêi gian lµm bµi tËp, tÝch cùc hãa ho¹t ®éng cña häc sinh. - 16 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Kh©u tæ chøc lµm bµi tËp gi¸o viªn ph¶i n¾m ®îc tr×nh tù lµm bµi tËp vµ dù tÝnh ®îc nh÷ng c©u tr¶ lêi cña häc sinh vµ nh÷ng sai ph¹m mµ c¸c em cã thÓ m¾c ph¶i ®Ó chuÈn bÞ s½n ph¬ng ¸n söa ch÷a khi häc sinh kh«ng gi¶i ®îc bµi tËp th× gi¸o viªn ph¶i c¾t nhá tõng bíc ®Ó söa sai cho häc sinh. Ph¶i dµnh thêi gian ®óng møc cho kh©u kiÓm tra, ®¸nh gi¸. Cã thÓ cho häc sinh kiÓm tra lÉn nhau, ®¸nh gi¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cho ®iÓm nh÷ng cã mÉu lêi gi¶i ®óng ®Ó häc sinh tù ®èi chiÕu, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña m×nh. 3. §Ó viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ®îc tèt, t«i cßn quan t©m tíi mét sè ®iÓm sau: Gi¸o viªn ph¶i thêng xuyªn trau dåi kiÕn thøc, lËp b¶ng ch¬ng tr×nh ®Ó thÊy ®îc mèi quan hÖ vµ møc ®é yªu cÇu cña mçi bµi häc. C¸c bµi tËp cÇn ph¶i phï hîp víi ®èi tîng häc sinh, gi¸o viªn cÇn linh ho¹t sö dông c¸c bµi tËp thiÕt thùc cã t¸c dông trùc tiÕp ®èi víi häc sinh. §èi víi mçi d¹ng bµi tËp cÇn cã tµi liÖu tham kh¶o cho c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh nh»m bæ sung kiÕn thøc vµ më réng tÇm hiÓu biÕt. T duy cña häc sinh t¹o cho c¸c em cã c¬ së ®Ó ph¸t triÓn ãc s¸ng t¹o, trÝ tëng tîng phong phó. VÝ dô : Khi d¹y c¸c tiÕt híng dÉn TH TiÕng ViÖt vµo buæi chiÒu, víi bµi “¤n c¸c tõ ng÷ vÒloµi chim” t«i ®· ®a ra c¸c c©u hái vÒ loµi chim. Sau ®ã yªu cÇu häc sinh gi¶i thÝch vµ nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c loµi chim ®ã. Nh : C©u ®è thø nhÊt : Con g× nho nhá C¸i má xinh xinh Ch¨m nhÆt, ch¨m t×m B¾t s©u cho l¸ - Con chim s©uC©u ®è thø hai : Má dµi l«ng biÕc Trªn cµnh lÆng yªn Bçng vót nh tªn Lao m×nh b¾t c¸ Lµ con chim g× ? - Chim bãi c¸ C©u ®è thø ba : Má cøng nh dïi Gâ lu«n kh«ng mái C©y nµo s©u ®ôc - 17 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Cã t«i ! Cã t«i ! - Chim gâ kiÕn - - 18 - C©u ®è thø t : Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 Con g× ®Ëu ë trªn cao Cóc cu g¸y rén ®ãn chµo n¾ng mai - Chim cu g¸y Sau khi häc sinh ®· gi¶i xong c©u ®è vÒ c¸c loµi chim, gi¸o viªn hái : Dùa vµo c¸c c©u ®è ë trªn con h·y nªu ®Æc ®iÓm cña con chim s©u, chim bãi c¸, chim gâ kiÕn, chim cu g¸y ? ViÖc rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng : nghe, ®äc, nãi vµ viÕt cÇn ®a vµo ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n vµ thêng xuyªn h¬n. NhÊt lµ hai kÜ n¨ng nãi vµ viÕt. CÇn chó ý söa nãi ngäng cho häc sinh, söa nh÷ng lçi chÝnh t¶ cho häc sinh vµ luyÖn cho c¸c em viÕt c¸c c©u v¨n hay vµ néi dung ®¶m b¶o vÒ mÆt h×nh thøc. PhÇn III : KÕt luËn Ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng cho viÖc ph¸t triÓn v¨n hãa cña ®Êt níc, bëi v× mét ®Êt níc ph¸t triÓn th× tríc tiªn con ngêi ph¶i ph¸t triÓn. Cho nªn viÖc rÌn luyÖn tõ vµ c©u cho häc sinh lµ thiÕt thùc mang ®Çy ®ñ ý nghÜa. Thùc tÕ cho thÊy trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u th× kÜ n¨ng dïng tõ ®Ó ®Æt c©u lµ rÊt c¬ b¶n vµ träng t©m cña m«n TiÕng ViÖt. Muèn lµm bµi tËp luyÖn tõ vµ c©u ®óng vµ kh«ng sai yªu cÇu häc sinh ph¶i n¾m ch¾c lÝ thuyÕt vµ c¸c quy t¾c, ®Þnh nghÜa, kÜ n¨ng lµm bµi tËp. Qua kÕt qu¶ thùc nghiÖm vµ thùc tÕ gi¶ng d¹y ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2, t«i thÊy ®Ó tiÕt d¹y cã kÕt qu¶ tèt cÇn thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p : 1. So¹n bµi c¸c tiÕt luyÖn tõ vµ c©u thËt cÈn thËn vµ cã chÊt lîng. 2. Thêng xuyªn ®äc c¸c tµi liÖu, trao ®æi kinh nghiÖm gi¶ng d¹y, trau dåi kiÕn thøc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u víi c¸c ®ång nghiÖp. 3. Tæ chøc häc tËp b»ng nhiÒu h×nh thøc: häc c¸ nh©n, häc nhãm, h¸i hoa d©n chñ ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh 4. Sö dông ®å dïng trùc quan, lµm tranh minh häa ®Ó t¹o høng thó häc tËp cho häc sinh vµ nhí nhanh néi dung bµi häc. 5. Dïng hÖ thèng c©u hái gîi më gióp häc sinh t×m ®îc nh÷ng tõ cã nghÜa ®Ó ®Æt c©u. - 19 - Mét sè kinh nghiÖm d¹y vµ häc ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u ë líp 2 6. CÇn qu¸n triÖt ph¬ng ph¸p lÊy häc sinh lµm trung t©m, coi häc sinh lµm chñ thÓ cña ho¹t ®éng nhËn thøc, biÕn c¸c em thµnh ngêi chñ ®éng trong qu¸ tr×nh häc tËp, lÜnh héi tri thøc. C¸c em ph¶i hoµn toµn tù m×nh tham gia mäi ho¹t ®éng nhËn thøc vµ giao tiÕp. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn t«i viÕt ®Ò tµi vÒ luyÖn tõ vµ c©u cña líp 2 nªn t«i thiÕt nghÜ m×nh kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt ban ®Çu. T«i rÊt mong ®îc sù gãp ý ch©n thµnh cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp ®Ó ®Ò tµi nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ néi ngµy 10 th¸ng 4 n¨m 2005 Ngêi viÕt Vò ThÞ Thu Hµ - 20 -
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan