Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn tiếng anh lớp 5

Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tiếng Anh từ lâu đã được coi là ngôn ngữ chung của thế giới. Ngày nay nó là ngôn ngữ chính thức của hơn 53 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ngoài ra, Tiếng Anh là một ngôn ngữ đẹp, gắn liền với nhiều nét văn hóa đặc sắc từ những quốc gia sử dụng nó. Việt Nam đang trong thời kì hội nhập, đổi mới đất nước, Nhà nước đã có những chính sách thu hút vốn đầu tư của nước ngoài. Nhiều công ty liên doanh, hợp tác giữa Việt Nam với các công ty nước ngoài cũng rất phát triển. Điều đó làm cho Tiếng Anh càng trở nên quan trọng, đặc biệt là trong giao tiếp. Hiểu được tầm quan trọng đó, nhà nước ta đã đưa Tiếng Anh vào giảng dạy như môn học chính thức ở các cấp học, ngành học trong đó có cấp Tiểu học nhằm giúp các em bước đầu được tiếp xúc, lĩnh hội và phát triển một số kĩ năng cơ bản, tạo tiền đề tốt cho tương lai. Để đạt được mục tiêu trên, trước hết, người giáo viên cần có kiến thức và các kĩ năng sư phạm tốt. Và để có một tiết dạy thành công thì giáo viên phải biết tìm ra nhiều phương pháp dạy học mới, biết kết hợp nhiều yếu tố làm sao phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh, tạo điều kiện tối ưu cho học sinh rèn luyện, phát triển và nâng cao kỹ năng sử dụng ngôn ngữ vào mục đích giao tiếp chứ không phải việc cung cấp kiến thức ngôn ngữ thuần tuý theo phương pháp truyền thống. Với quan điểm này, các thủ thuật dạy học cũng như hoạt động trên lớp cũng đã được thay đổi và phát triển đa dạng hơn để có thể vận dụng một cách linh hoạt, mềm dẻo, phù hợp và đạt hiệu quả cao. Hiện nay, môn Tiếng Anh theo chương trình mới được thiết kế theo 4 kĩ năng nghe, nói, đọc và viết cụ thể và rõ ràng cho từng tiết học. Mỗi kĩ năng mang tầm quan trọng riêng của nó và cũng được thiết kế đa dạng theo nhiều dạng bài như: Phần nghe gồm Listen and repeat, Listen and write, Listen and complete… Phần đọc hiểu gồm Read and answer, Read and complete, Read and write, Read and tick.... Qua quá trình giảng dạy chương trình Tiếng Anh lớp 5, tôi nhận thấy phần đọc hiểu là phần học quan trọng vì thường các bài đọc hiểu bao gồm các kiến thức đã học, dụng ý của tác giả cho phần học này là giúp các em ôn lại phần từ mới và mẫu câu đã học nhưng không phải là ôn một cách riêng lẽ, mà là kết hợp trong một tình huống cụ thể. Ngoài ra, các bài đọc hiểu giúp các em các kĩ năng thu thập, chắt lọc thông tin, nội dung và xử lí nội dung đó vào việc áp dụng thực tế. Vì thế tôi nhận thấy phần đọc hiểu tương đối khó và khá nhàm chán nếu như giáo viên không tìm được phương pháp dạy phù hợp. Phần lớn các bài đọc hiểu thường khá dài, hình ảnh minh họa gần như là không có, các câu hỏi được đưa ra một cách đơn điệu, một số bài tương đối khó hoặc quá dễ, không phát huy được tính sáng tạo của học sinh. Một số bài học sinh chỉ cần nhìn vào câu hỏi và lướt qua bài một lần là có thể trả lời ngay được mà không cần đọc lại lần thứ hai GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 1 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 hay hiểu nội dung bài. Vì thế, các em thường không cảm thấy hứng thú khi học phần này. Vậy làm thế nào để giải quyết những vấn đề trên? Câu hỏi đặt ra đòi hỏi người giáo viên phải dành nhiều thời gian để tìm tòi, nghiên cứu những hình thức, phương pháp dạy học sao cho phù hợp, thật hấp dẫn, thu hút được sự hứng thú học tập của học sinh và tạo điều kiện tối đa cho học sinh được luyện tập tiếp thu kiến thức. Chính vì điều đó mà tôi mạnh dạn chọn đề tài Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 để nghiên cứu. Trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ một số kinh nghiệm mà bản thân đã đúc rút được trong quá trình giảng dạy cũng như qua các buổi tập huấn, dự giờ các bạn đồng nghiệp. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Đề tài giúp góp phần đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên có thể tự tin, mạnh dạn và thành thạo trong việc hướng dẫn học sinh học tốt phần đọc hiểu. Học sinh hiểu hơn về các dạng bài đọc hiểu từ đó giúp các em tìm ra được các phương pháp làm bài phù hợp với từng dạng bài, phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, hứng thú học hơn, nhớ lâu các từ mới và các cấu trúc ngữ pháp, hình thành khả năng phán đoán, phản xạ trong quá trình học và đồng thời biết vận dụng chúng trong giao tiếp. Nêu được vai trò và tầm quan trọng của phần đọc hiểu; Nghiên cứu thực trạng học sinh khối lớp 5 trường Tiểu học Trần phú và chỉ ra một số biện pháp nhằm giúp giáo viên và học sinh hiểu rõ thêm các dạng bài đọc hiểu, từ đó tìm ra phương pháp phù hợp cho từng dạng bài đó. 3. Đối tượng nghiên cứu Một số phương pháp dạy học phần đọc hiểu trong môn Tiếng Anh. 4. Giới hạn của đề tài Thái độ và chất lượng học phần đọc hiểu của học sinh lớp 5A, 5B môn Tiếng Anh trường Tiểu học Trần Phú năm học 2015 -2016. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp điều tra. - Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động. - Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Trong thời kì đổi mới đất nước, mối quan hệ giữa Việt Nam với các quốc gia trên thế giới ngày càng mở rộng nên Tiếng Anh có vai trò cực kì quan trọng ở mọi lĩnh vực, đặc biệt là trong giao tiếp. Chính vì vậy, trong những năm gần GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 2 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đưa chương trình Tiếng Anh vào giảng dạy ngay từ các lớp 3, 4, 5 cấp Tiểu học, thậm chí ở những trường có điều kiện, môn Tiếng Anh được thực hiện chương trình làm quen ngay từ lớp 1. Ngày 30/9/2008 Thủ tướng Chính phủ đã kí quyết định số 1400/QĐ-TTg, phê duyệt Đề án “ Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân” (Đề án 2020) với mục tiêu “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ở các cấp học, trình độ đào tạo, nhằm đến năm 2015 đạt được một bước tiến rõ rệt về trình độ, năng lực sử dụng ngoại ngữ của nguồn nhân lực, nhất là đối với một số lĩnh vực ưu tiên; đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng và đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hoá; biến ngoại ngữ trở thành thế mạnh của người dân Việt Nam, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”. Vì thế vai trò của giáo viên dạy Tiếng Anh thực sự rất quan trọng, vừa giúp các em nắm vững vốn từ vựng, cấu trúc ngữ pháp, những dạng bài, kiểu bài, vừa phải tìm tòi những phương pháp hay, phù hợp với lứa tuổi của học sinh tiểu học để giúp các em tiếp thu bài học một cách có hiệu quả. Trong quan điểm mới về dạy học hiện nay, người thầy không phải là người truyền thụ, nhồi nhét kiến thức, mà là người tổ chức, điều khiển và hướng dẫn học sinh tự khám phá ra kiến thức. Không khí thoải mái và thư giãn sẽ được tạo ra bằng cách cho học sinh vừa học vừa chơi, cho các em tự đoán nghĩa của từ, của bài học qua tranh ảnh, các mẩu chuyện… mà không ép buộc các em học theo một khuôn mẫu cụ thể nào. Chính vì thế, việc áp dụng đề tài của bản thân vào việc giảng dạy là một việc làm rất cần thiết và đúng đắn. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu Trong môn Tiếng Anh, phần đọc hiểu là phần học quan trọng và tương đối khó nên luôn được giáo viên và học sinh quan tâm, tìm các phương pháp để học tốt. Các bài đọc hiểu thường đầy đủ nội dung, bao quát được các vấn đề đã học bao gồm từ mới và cấu trúc ngữ pháp. Sau khi học xong học sinh có thể củng cố và nắm vững toàn bộ nội dung bài học. Tuy nhiên, phần đọc hiểu thường rất khô khan, ít tranh ảnh minh họa, ít đồ dùng bổ trợ việc dạy học. Và với mục tiêu, phương pháp dạy học truyền thống “ giáo viên là trung tâm”, ghi chép nhiều, kiểm tra bài cũ bằng hình thức viết lại từ mới, cấu trúc… với mọi kĩ năng, giáo viên thường tìm cách làm sao đó cho học sinh chỉ cần làm được bài tập mà chưa quan tâm đến việc học sinh có thấy hứng thú khi học hay không, sau khi học và làm xong bài tập sẽ vận dụng được nó như thế nào vào thực tiễn. Vì thế, thực trạng của học sinh là học và làm được các bài tập nhưng theo kiểu bắt buộc, làm cho xong nhiệm vụ để tránh bị nhắc nhở hay bị phạt, nên khi vận dụng vào giao tiếp, thực hành lại không làm được. Ngoài ra, học sinh thường không thích đọc những đoạn văn dài, nhiều chữ, nhiều từ mới. Nhưng khi làm một bài đọc hiểu các em lại hầu như lại gặp vấn đề đó. Với học sinh tiểu học, các em chưa biết suy luận nội dung câu bằng GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 3 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 những từ mới đã biết mà các em muốn biết hết gần như các từ mới và phải dịch được chính xác bài đọc trước khi làm các nhiệm vụ khác. Khi làm bài, giáo viên thường để các em tự đọc thầm và hoàn thành bài tập của mình. Vì thế khi giáo viên nêu câu hỏi chỉ có một số em đủ tự tin tham gia trả lời, còn các em khác cảm thấy ngượng ngùng, lúng túng, không giám trả lời vì các em không biết cách phát âm các từ, chưa chắc chắn câu trả lời của mình, một số em chưa làm được bài tập... Khi kiểm tra bài cũ, thay vì sử dụng phương pháp giao tiếp giữa cô và trò, giáo viên yêu cầu học sinh lên bảng ghi các từ mới và mẫu câu đã học… Việc này đã vô tình làm cho giáo viên và học sinh cảm thấy nhàm chán, rập khuôn, nên các em không hứng thú học, dẫn đến chất lượng phần đọc hiểu của học sinh chưa cao. Bản thân tôi đã làm một cuộc thử nghiệm nhỏ theo dõi thái độ học cũng như chất lượng học phần đọc hiểu của học sinh lớp 5A, 5B khi chưa áp dụng đề tài trong 6 tuần đầu của năm học 2015 – 2016 và thu được kết quả như sau: Thái độ Chất lượng Chưa thích học Hiểu bài nhanh và làm bài tập tốt Hiểu bài và làm được một số bài tập Chưa hiểu bài 5A 33 14(42,4%) 19(57,6%) 6(18,2%) 19(57,6%) 8(24,2%) 5B 32 12(37,5%) 20(62,5%) 4(12,5%) 21(65,6%) 7(21,9%) Lớp Sĩ số Thích học Với việc dạy học tập trung vào việc học từ mới, ngữ pháp và kĩ năng viết mà không theo hướng dạy giao tiếp nên tiến trình bài dạy cũng như các phương pháp dạy học truyền thống không còn phù hợp với xu hướng hiện nay, đặc biệt là với tâm lí học sinh tiểu học. Trước tình hình trên, bản thân tôi cảm thấy cần phải đổi mới phương pháp dạy học phù hợp hơn với tâm lí lứa tuổi học sinh của mình và phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay. Đó là không để học sinh học theo kiểu rập khuôn nhàm chán; Tổ chức các hoạt động cho các em vừa học, vừa chơi, vừa được nói chuyện với thầy cô và các bạn khác; Tổ chức chơi trò chơi, kể chuyện theo tranh và tìm tòi những cái mới … Chính vì nắm bắt được tâm lí và xu hướng giáo dục, bản thân mạnh dạn áp dụng đề tài vào quá trình giảng dạy của mình. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Khi đưa ra các giải pháp, biện pháp tôi muốn giúp giáo viên và học sinh hứng thú hơn với việc dạy và học phần đọc hiểu. Giáo viên áp dụng các phương pháp dạy học tốt nhất để kích thích học sinh trong quá trình học, giúp các em nắm được kiến thức bài và biết vận dụng chúng vào một số tình huống giao tiếp GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 4 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 đơn giản. Học sinh hiểu rõ các dạng bài đọc hiểu và tìm ra cách học phù hợp nhằm đạt được hiệu quả cao nhất. b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp Việc áp dụng nhiều biện pháp dạy phần đọc hiểu như sử dụng tranh ảnh, đồ dùng, công nghệ thông tin hay chơi các trò chơi… là những hoạt động mà học sinh thích nhất trong quá trình học, bởi nó không gây căng thẳng hay tạo sự nhàm chán mà nó luôn tạo sự mới mẻ, sáng tạo và hứng thú. Như chúng ta thấy, học sinh luôn tìm mọi cách và tranh thủ mọi thời gian để được chơi, các em không thích ghi quá nhiều trong một bài vì nó sẽ làm các em cảm thấy bị gò bó, nhiều em ghi bài chậm sẽ tỏ ra chán nản và mệt mỏi. Còn khi chúng ta tạo cho các em một môi trường học thoải mái như cho các em học qua các hình ảnh, các đoạn phim, các trò chơi… thì các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động, đồng thời các em cũng thể hiện tính cách, cảm xúc cũng như ý thức trong việc tham gia các hoạt động như thế. Trong thực tế, có rất nhiều phương pháp dạy học phần đọc hiểu có hiệu quả cao. Và trong một tiết dạy chúng ta có thể kết hợp nhiều phương pháp khác nhau tùy vào bài dạy và đối tượng học sinh. Thông thường các kênh hình bắt mắt, các mẫu chuyện hay, các trò chơi thú vị hay một tiết học bằng máy chiếu sẽ làm sống động tiết dạy và khích lệ sự tò mò trong quá trình học của học sinh, đồng thời chúng tạo điều kiện cho học sinh phát huy trí tuệ và tính sáng tạo, tích cực trong các em. b.1. Xác định tầm quan trọng của việc dạy học tốt phần đọc hiểu trong môn Tiếng Anh Như chúng ta đã biết, đọc là một kĩ năng rất quan trọng trong cuộc sống hằng ngày. Nó giúp chúng ta nhận biết và thu thập thông tin. Trong việc dạy học, đọc hiểu giúp giáo viên và học sinh nắm bắt và tiếp nhận những thông tin quan trọng liên quan đến kiến thức bài học. Học sinh đọc và hiểu được bài thì mới có thể nắm vững và nhớ lâu được kiến thức mình đã học. Phần đọc hiểu trong môn Tiếng Anh 5 là phần học quan trọng nên luôn được giáo viên và học sinh quan tâm, tìm các phương pháp để học tốt. Các bài đọc hiểu thường đầy đủ nội dung, bao quát được các vấn đề đã học bao gồm từ mới và cấu trúc ngữ pháp. Sau khi học xong, học sinh có thể củng cố và nắm vững toàn bộ nội dung bài học. Phần đọc hiểu giúp học sinh hình thành nhiều kĩ năng quan trọng như: biết tóm tắt nội dung thông tin, biết chắt lọc những nội dung quan trọng, biết phản xạ trước những tình huống khác nhau liên quan đến bài đọc… Thông thường, phần đọc hiểu trong sách Tiếng Anh 5 bao gồm: Read and tick (đọc và đánh dấu tích), Read and write T or F (đọc và viết đúng hoặc sai), Read and tick the right picture (đọc và đánh dấu vào bức tranh đúng), Read and answer (Đọc và trả lời), Read and complete (Đọc và hoàn thành), Read and match (Đọc và nối), Read and number the picture (Đọc và đánh số), Read and write (Đọc và viết)… Qua việc đọc và làm các bài tập, học sinh sẽ được cải thiện GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 5 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 kĩ năng đọc hiểu, củng cố kiến thức bài học. Giáo viên thông qua bài làm và sự hợp tác của học sinh có thể nắm được tình hình học tập của học sinh đối với bài học, từ đó đưa ra những biện pháp cụ thể giúp học sinh học tốt hơn môn Tiếng Anh. b.2. Quy trình dạy phần đọc hiểu trong môn Tiếng Anh Khi dạy phần đọc hiểu, dù là dạng bài đọc hiểu nào thì cũng cần tuân theo trình tự 3 bước: - Pre – reading (Trước khi đọc) - While – reading (Trong khi đọc) - Post – reading ( Sau khi đọc) Với mục tiêu dạy và học theo hướng giao tiếp, học sinh sau khi học xong có thể áp dụng kiến thức vào những tình huống giao tiếp đơn giản hằng ngày. Trong quá trình học, giáo viên chỉ là người gợi ý, học sinh là người chủ động hoạt động và thực hiện các hoạt động học tập thì mỗi giáo viên sẽ tìm cho mình những cách dạy phù hợp cho từng phần dạy. làm sao đó mục đích cuối cùng là học sinh cảm thấy hứng thú học, hợp tác vui vẻ, nắm được bài và vận dụng được kiến thức. b.3. Cách thức tổ chức các bước dạy trong phần đọc hiểu Bản thân tôi, qua thời gian giảng dạy, giự giờ, học hỏi đồng nghiệp cũng như tham gia các buổi tập huấn chuyên môn về phương pháp dạy học, nghiên cứu các tài liệu liên quan đã rút ra được một số biện pháp dạy cho các bước dạy phần đọc hiểu như sau: b.3.1. Pre – reading Ở bước dạy đầu tiên Pre- reading (trước khi đọc), nhiệm vụ của giáo viên thường là giới thiệu tình huống bài đọc, giúp các em tìm hiểu các từ mới và mẫu câu trong bài (nếu có), nói yêu cầu bài đọc và giao nhiệm vụ cho các em. Đây là bước quan trọng nhất quyết định đến thành công của bài đọc. Nếu các em hợp tác, hứng thú học thì giáo viên sẽ dễ dàng truyền thụ được kiến thức và các em sẽ hiểu được bài, đọc và làm được bài. Vậy làm thế nào để giúp các em hứng thú khi bước vào bài học và tiếp nhận thông tin bài đọc một cách chủ động, tích cực ? Điều này đòi hỏi giáo viên phải tìm cách vào đề, giới thiệu vấn đề không khô khan, nhàm chán và không quá cứng nhắc. Để thực hiện tốt bước này, bản thân tôi thường tiến hành như sau: - Sử dụng hình ảnh kết hợp các câu hỏi gợi mở. Phương pháp này thường áp dụng với những phần đọc hiểu thuộc dạng bài văn, yêu cầu học sinh phải đọc và hiểu bài đọc trước khi làm những nhiệm vụ khác như: Read and do the tasks, Read and tick T or F, Read and number the pictures, Read and answer… Nếu bài đọc có hình ảnh rõ ràng và truyền tải được nội dung thì giáo viên có thể sử dụng trực tiếp hình ảnh đó. Nếu không giáo viên sẽ tìm hình ảnh phù GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 6 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 hợp, liên quan đến nội dung bài học để giới thiệu cho các em. Sau đó, giáo viên sẽ cho học sinh khai thác bức tranh, sử dụng những câu hỏi quen thuộc với các em, liên quan đến nội dung cần truyền thụ và đặc biệt câu hỏi không được thách đố, phải rõ ràng, dễ hiểu giúp các em có thể trả lời được, bước đầu tạo sự tự tin cho các em. Ví dụ: 3. Read and answer (Unit 3: A birthday party – Tiếng Anh 5 ) Nhiệm vụ của học sinh là đọc hai tấm thiệp mời sinh nhật của bạn Lan Hương và bạn Peter Brown và trả lời 6 câu hỏi liên quan. Thay vì trực tiếp khai thác về tấm thiệp mời của 2 bạn, tôi sẽ kích thích trí tò mò của các em bằng cách đưa ra một tấm thiệp mời sinh nhật khác, chưa điền thông tin và dẫn dắt các em vào bài như sau: Giáo viên: Các em hãy tưởng tượng, ngày kia là sinh nhật của em, em muốn mời các bạn tới dự sinh nhật bằng cách viết thiệp mời. Vậy trong thiệp mời, các em sẽ cần ghi những thông tin gì? Lúc này học sinh sẽ dễ dàng trả lời được câu hỏi vì nó gần gũi với các em. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 7 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Học sinh: Trong thiệp mời, em ghi tên bạn mà em sẽ mời, thời gian tổ chức, địa điểm tổ chức. Sau đó, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát hai tấm thiệp của hai bạn Lan Hương và Peter rồi nhận xét về cách viết thiệp của hai bạn như thế nào, có giống nhau không và có giống các em không. Qua cách vào bài đó, học sinh sẽ cảm thấy tò mò và mong muốn được xem hai bạn đó viết thiệp có giống mình không, và qua đó giáo viên cũng đã vô tình giao nhiệm vụ của bài đọc cho các em. Như vậy, thay vì giáo viên yêu cầu học sinh nhìn vào tấm thiệp của hai bạn và nói về nội dung từng tấm thiệp theo kiểu bắt buộc thì giáo viên đã tạo cho các em sự tò mò và mong muốn giải đáp sự tò mò đó bằng cách tự đọc và hiểu tấm thiệp, rồi đưa ra lời nhận xét ngắn gọn nhất. Hay khi dạy phần 3. Read and do the tasks (Unit 7. My favourite Sports and Games – Tiếng Anh 5), dạy bài đọc về trò chơi trốn tìm. Trước khi tìm hiểu về nội dung trò chơi trong bài đọc, tôi sẽ yêu cầu học sinh: Kể tên một số trò chơi mà em và các bạn thường chơi ở trường hoặc ở nhà vào thời gian rảnh? Sau khi các em trả lời, giáo viên chốt lại các câu trả lời và cho các em xem hình ảnh một số trò chơi quen thuộc, trong đó có trò chơi trốn tìm. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 8 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Giáo viên: (Chỉ vào trò chơi trốn tìm) Các em có biết đây là trò chơi gì không? Học sinh: Trò chơi trốn tìm ạ. Giáo viên: Trò chơi này thường chơi ở đâu ? Học sinh: Chúng em thường hay chơi ở sân trường, trong lớp học, hoặc trong nhà ạ. Giáo viên: Các em thường chơi với ai và chơi như thế nào? Học sinh bắt đầu kể, vì là trò chơi quen thuộc nên học sinh sẽ rất hứng thú để kể. Trò chơi có khoảng bao nhiêu người, hình thức chơi thế nào…? Sau khi cho một vài bạn kể cách chơi, giáo viên chốt lại và nói: Vậy chúng ta thử xem các bạn trong sách có chơi trò trốn tìm giống chúng ta không nhé và cho các em mở sách ra đọc bài. Như vậy, giáo viên đã tạo ra cho các em một động lực để đọc bài và đặt ra nhiệm vụ cho các em khi đọc bài. Sau khi dẫn dắt vào bài, để các em đọc bài suôn sẻ, hiểu hết nội dung và không cảm thấy bế tắc khi gặp từ mới thì trước khi các em đọc bài, giáo viên giới thiệu từ mới (nếu có) hoặc ôn lại từ mới, các mẫu câu đã học có trong bài. - Sử dụng hình thức kể chuyện kết hợp hình ảnh minh họa. Giáo viên có thể sử dụng phương pháp này để kích thích sự hứng thú của học sinh khi vào bài, đồng thời kết hợp dạy từ mới và mẫu câu cho học sinh. Với tâm lí thích nghe, nhìn của học sinh, khi giáo viên sử dụng hình thức kể chuyện kèm theo những hình ảnh minh họa cụ thể, những cử chỉ điệu bộ thể hiện nội dung câu chuyện sẽ thu hút được sự tập trung sự chú ý của học sinh, dẫn dắt các em tham gia vào bài học một cách tự nhiên, không miễn cưỡng. Từ đó, các em dễ dàng nắm bắt nội dung bài đọc và ghi nhớ chúng một cách bền lâu. Tư duy của học sinh tiểu học chưa sâu, những lời giải thích suông của giáo viên trở nên rất mơ hồ đối với các em. Do vậy, dụng cụ trực quan được sử dụng một cách khoa học sẽ kích thích được suy nghĩ và trí tưởng tượng của các em, giúp các em tiếp cận với nguồn kiến thức, kích thích tư duy giúp các em tự khám phá và chiếm lĩnh tri thức. Với phương pháp này, có 2 cách kể chuyện giáo viên có thể sử dụng: GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 9 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Cách thứ nhất, giáo viên có thể đưa ra lần lượt các bức tranh, mỗi lần đưa tranh, giáo viên trực tiếp kể cho các em nghe nội dung câu chuyện liên quan đến bức tranh đó. Các bức tranh thường là những nội dung, từ mới mà giáo viên muốn truyền tải cho các em. Khi kể đến từ mình muốn dạy hay ôn tập, giáo viên đọc chậm lại và nhấn giọng để học sinh chú ý hơn. Ví dụ: Khi dạy phần 3. Read and do the tasks (Unit 5 – Our picnic to the Seaside – Tieng Anh 5) nói về nghề nghiệp mơ ước của bạn Mai. Tôi sẽ kể chuyện như sau: Hello. My name is Mai. I dream of being an astronaut some day. Maybe I will fly in space. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 10 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 I will work with other people in the spaceship. There will be engineers, technicians, scientists and doctors. We will all do special work. We will travel through space. Sometime, I will go out and walk in space. Maybe I will visit other planets. It will be very exciting. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 11 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Now I am studying hard at school and I hope my dream will be real one day. Cách thứ hai, giáo viên có thể chiếu cả đoạn văn, nhưng sử dụng hình ảnh để thay thế những từ mới cần ôn tập lại và dùng ngôn ngữ kể chuyện. Kể đến đâu, giáo viên chỉ vào hình ảnh và yêu cầu học sinh nhắc lại từ là được. Ví dụ: Khi dạy phần 4. Read and tick (Unit 10 – When will Sports Day be? – Tiếng Anh 5) Giáo viên có thể kể chuyện bằng cách sau: Hello. I’m Tra. I’m a student at Tran Phu Primary school. Our school will be next Saturday. Everyone in my class is going to take part in it. Mai and Linda are going to play and Peter’s going to play play are . Tony is going to going to play in a . Phong and Nam . Tom is going to . My classmates are practising hard for the events. We hope that we will win the competitions. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 12 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Đối với hình thức kể chuyện, điều quan trọng nhất đó là hình ảnh phải rõ ràng, bắt mắt, giọng kể của cô phải cuốn hút, có điểm nhấn. Và đặc biệt giáo viên phải nắm rõ kiến thức quan trọng của bài liên quan đến nhiệm vụ học sinh cần đọc hiểu và làm bài tập để tạo điểm nhấn ở đó. Không nên kể chuyện một cách tràn lan, thiếu có trọng tâm. *. Đối với các dạng bài như: phần Pre – reading là rất quan trọng, nó quyết định đến việc học sinh có làm được bài tập hay không. Ở dạng bài này, các em vừa đồng thời phải đọc, hiểu và điền thông tin còn thiếu, hoặc nối các câu phù hợp với nhau…. Vì thế, trong quá trình giới thiệu bài và ôn tập lại từ, cách sử dụng từ trong các ngữ cảnh khác nhau, các mẫu câu, giáo viên phải đặc biệt chú ý và sử dụng các trò chơi để giúp học sinh vừa ôn bài vừa cảm thấy thoải mái. Ví dụ: Khi dạy phần 5. Read and complete (Unit 2 – I always get up early. How about you?) Giáo viên nên tổ chức một trò chơi nhằm kích thích sự hứng thú của các em đồng thời ôn tập lại các cụm từ thường hay đi cùng với nhau. Ở bài này, tôi sẽ cho các em chơi trò MATCHING để ôn tập lại các cụm từ: do morning exercise (tập thể dục), play football (chơi đá bóng), watch TV (xem ti vi), và cách sử dụng với usually, like. Bước 1: Giáo viên chia lớp thành các nhóm (2-4 nhóm), đặt tên cho các nhóm và hướng dẫn cách chơi. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 13 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Bước 2: Giáo viên viết các phần câu có liên quan đến nội dung cần kiểm tra (hoặc dán các tấm thẻ có chứa các phần câu đã chuẩn bị sẵn lên bảng): 1. In the morning, I get up early and do… 3. In the break time, I often play … 2. I often do homework ……. 4. After dinner, I sometime watch … 5. I like ……………………………… Sau đó phát cho mỗi nhóm các tấm thẻ có chứa các phần câu còn lại: a. with my friends c. morning exercise b. reading book before go to bed d. football with my classmates e. TV with my family Bước 3: Ra hiệu lệnh “Go” để các nhóm bắt đầu chơi. Bước 4: Kiểm tra xem nhóm nào ghép nhanh và đúng nhất nhóm đó sẽ giành chiến thắng 1. In the morning, I get up early and do… a. with my friends 2. I often do homework ……………… b. reading book before go to bed 3. In the break time, I often play …… c. morning exercise 4. After dinner, I sometime watch … d. football with my classmates 5. I like ……………………………… e. TV with my family Sau khi kết thúc trò chơi, giáo viên nên chốt và nhấn mạnh các cặp từ thường đi với nhau để tạo thành nghĩa, cũng như cách sử dụng trạng từ usually/ often/ sometime…, cách sử dụng like (+ Ving) Hoặc: Khi dạy phần 5. Read and complete (Unit 7 – How do you learn English?) GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 14 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 tôi sẽ cho các em chơi trò LUCKY NUMBER để ôn lại các từ mới và mẫu câu nói về cách học các kĩ năng trong môn Tiếng Anh như sau: Bước 1: Tôi chia lớp thành 2-3 nhóm sau đó đặt tên cho mỗi nhóm và giải thích luật chơi. Bước 2: Tôi lần lượt cho từng đội lựa chọn ô số mà mình thích. Nếu đội nào chọn đúng ô số may mắn thì đội đó sẽ ghi điểm mà không cần phải trả lời câu hỏi, (hoặc ô số may mắn sẽ là ô số có số điểm cao hơn các ô số khác, tùy thuộc vào giáo viên quy định). Còn nếu đội nào chọn ô không phải là ô may mắn thì các em phải trả lời đúng câu hỏi thì ghi được điểm, nếu đội này không trả lời được thì đội còn lại sẽ có quyền trả lời. Bước 3: Khi các em trả lời hết các câu hỏi, tôi tính điểm và tuyên bố đội thắng cuộc sau đó có hình thức khuyến khích, khích lệ các em. * Lưu ý: Để thật sự có hiệu quả và gây hứng thú cho các em, tôi đã thiết kế trò chơi bằng giáo án trình chiếu, sử dụng những hình ảnh minh họa để tạo sự hứng thú và kích thích các em. Tom LUCKY LUCKY NUMBERS NUMBERS JERRY Các câu hỏi chuẩn bị cho phần này như sau: 1. How do you practise speaking English? 2. How do you learn vocabulary? GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 15 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 3. How do you practise listening English? 4. What is your hobby? 5. Do you like singing English song? 6. Do you like learning English? Sau khi các nhóm lần lượt trả lời các câu hỏi, giáo viên sẽ chốt ý các câu hỏi đó và hướng các em tới nội dung bài đọc. Khi giáo viên giới thiệu được bài, thu hút được sự chú ý và tò mò của các học sinh, đồng thời dạy (hoặc ôn tập) được từ mới và mẫu câu quan trọng, giáo viên có thể hướng dẫn học sinh đọc lại hoặc kể lại câu chuyện một vài lượt trước khi nêu yêu cầu bài đọc, giao nhiệm vụ cho các em khi thực hiện phần While – reading. b.3.2. While – reading Ở phần While – reading (Trong khi đọc), sau khi được nghe giáo viên nêu yêu cầu bài đọc và giao nhiệm vụ , học sinh thường đọc thầm bài đọc và thực hiện làm bài tập. Việc làm bài tập ở phần đọc hiểu thường được thực hiện theo cá nhân, theo cặp hay nhóm tùy vào nội dung và hình thức bài tập. Nhưng thông thường ở phần này, giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện theo cặp hoặc nhóm. Nhưng điều quan trọng nhất là giáo viên phải tạo ra được hoạt động thực hành có hứng thú, tạo sự thi đua trong học sinh để các em đọc và làm bài có hiệu quả cao, đồng thời hướng tới mục tiêu giao tiếp. Thay vì giáo viên sẽ yêu cầu các em hãy đọc lại đoạn văn và trả lời câu hỏi một cách khô khan, giáo viên sẽ kích thích các em bằng cách đánh vào tâm lí thi đua, hiếu động, thích hoạt động… của các em như tạo ra các trò chơi. Sau khi đưa ra trò chơi, luật chơi và hình thức khích lệ (phần thưởng), học sinh sẽ hứng thú đọc bài để hoàn thành bài tập và giành phần thưởng. Sau đây là một số ví dụ giáo viên có thể áp dụng cho tiết dạy có hiệu quả. * Dạng bài Read and match Với dạng bài đọc hiểu này, giáo viên nên tổ chức trò chơi MATCHING, đúng với tên gọi của bài. Trò chơi này thường được tổ chức chơi theo nhóm. Bước 1: Giáo viên chia lớp thành các nhóm (2-4 nhóm), đặt tên cho các nhóm và hướng dẫn cách chơi. Bước 2: Giáo viên viết các câu (từ) cho sẵn trong bài (hoặc dán các câu đã chuẩn bị sẵn lên bảng) sau đó phát cho mỗi nhóm các câu trả lời tương ứng. Bước 3: Ra hiệu lệnh “Go” để các nhóm bắt đầu chơi. Bước 4: Kiểm tra xem nhóm nào ghép nhanh và đúng nhất nhóm đó sẽ giành chiến thắng. Ví dụ: 6. Read and match (Review 1 – Tiếng Anh 5) GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 16 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 Sau khi hướng dẫn các em ôn tập các cách trả lời với Where, What, When hay dạng câu hỏi trả lời Yes, No, thay vì cho các em đọc bài và làm bài cá nhân, giáo viên sẽ chuẩn bị đồ dùng, tổ chức cho các em chơi trò chơi. Đầu tiên, giáo viên sẽ chia lớp thành 2 nhóm, đặt tên cho các nhóm và hướng dẫn cách chơi. Sau đó gắn các câu hỏi đã chuẩn bị lên bảng: NHÓM …. 1. Did you have a good weekend? 2. Where did you go? 3. What did you see? 4. Did your friends go with you? 5. When did you come back? và phát cho mỗi nhóm các tấm thẻ ghi câu trả lời như sau: NHÓM …. a. No, they didn’t d. We saw some children with their parents b. Yes, we did. c. Yesterday e. We went to the beach Sau khi 2 nhóm đã sẵn sàng, giáo viên cho các em chơi, nhóm nào hoàn thành trước và nối đúng nhóm đó sẽ giành chiến thắng. * Đáp án đúng là: 1. Did you have a good weekend? a. No, they didn’t 2. Where did you go? b. Yes, we did. 3. What did you see? c. Yesterday 4. Did your friends go with you? d. We saw some children with their 5. When did you come back? parents e. We went to the beach GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 17 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 * Dạng bài Read and circle Dạng bài này tôi cũng tổ chức cho các em chơi theo cặp hoặc theo nhóm, tùy thuộc vào độ khó của bài. Ví dụ: 4. Read and circle a or b (Review 1 – Tiếng Anh 5) Trước hết, tôi chia lớp thành 4 nhóm, đặt tên cho mỗi nhóm và phát cho mỗi nhóm một tờ giấy A3 có ghi sẵn câu hỏi và các câu trả lời, 1 bút lông để khoanh đáp án: NHÓM ….. 1. What does Linda usually do in the morning? a. She does morning exercise b. She goes to school 2. Did she go to school yesterday? a. Yes, she did b. No, she didn’t 3. Where did she go in the morning? a. She went shopping b. She went to the countyside 4. Where do Linda’s grandparents live? a. In the city b. In the countryside 5. When will the family visit Linda’s grandparents? a. Next week b. Next month Sau khi chuẩn bị xong, tôi sẽ cho các nhóm 5-7 phút để hoàn thành bài tập. Sau khi hết thời gian (hoặc cả 4 nhóm đều đã hoàn thành) tôi sẽ lần lượt gắn bài làm của các nhóm lên bảng. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 18 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 1. What does Linda usually do in the morning? a. She does morning exercise b. b She goes to school 2. Did she go to school yesterday? a Yes, she did b. b No, she didn’t 3. Where did she go in the morning? a. a She went shopping b. She went to the countyside 4. Where do Linda’s grandparents live? a. In the city b. b In the countryside 5. When will the family visit Linda’s grandparents? a. Next week bb. Next month * Dạng bài Read and complete Ví dụ : 4. Read and complete (Unit 6 – Lesson 3 – How many lesson do you have today? – Tiếng Anh 5) Ở bài này, tôi cũng sẽ chia lớp thành 4 nhóm, đặt tên cho mỗi nhóm và phát cho mỗi nhóm một tờ giấy A3 có ghi sẵn các câu trả lời nhưng còn thiếu thông tin, 1 bút lông để viết đáp án. Sau khi chuẩn bị xong, tôi sẽ cho các nhóm 5-7 phút để hoàn thành bài tập. Các nhóm hoàn thành xong bài của mình sẽ lần lượt gắn bài làm lên bảng. GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 19 Một số kinh nghiệm dạy học phần đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 5 1. Mai’s school started in ……August……… 2. She goes to school every day except…Saturday and Sunday …… 3. She has …four….. lesson a day. 4. She has …Maths, Vietnamese, Music and English.. on Wednesday. 5. She has Music …once a week….. 6. She has English …four times a week……. * Dạng bài Read and write/ answer. Ví dụ: 4. Read and write (Review 2 – Tiếng Anh 5) Đối với bài đọc hiểu ở dạng này, thường học sinh cảm thấy nhàm chán vì các em phải đọc cả đoạn văn dài và trả lời khá nhiều câu hỏi. Vậy nên, để tránh tâm lí chán nản cho dạng bài tập này đồng thời tiết kiệm thời gian cho bài giảng, tôi sẽ cho học sinh làm theo nhóm và giảm bớt lượng câu hỏi cho mỗi nhóm. Cụ thể như sau: Đầu tiên, tôi chia lớp thành 4 nhóm, phát bảng phụ hoặc giấy A3, bút lông cho các nhóm. Tiếp theo, thay vì yêu cầu các nhóm trả lời hết toàn bộ câu hỏi, tôi sẽ giao cho nhóm 1, 3 trả lời câu hỏi 1, 2, 3 và nhóm 2, 4 trả lời câu hỏi 4, 5. Sau khi giao nhiệm vụ cho các nhóm, tôi giới hạn thời gian cho các nhóm hoàn thành bài tập. Sau khi các nhóm hoàn thành xong phần câu hỏi của mình, tôi sẽ gắn câu trả lời của nhóm 1, 3 gần nhau và tương tự với nhóm 2, 4 để tiện so sánh. * Dạng bài Read and tick Yes (Y) or No (N)/ True (T) or False (F) Ví dụ: 4. Read and tick Yes (Y) or No (N) (Unit 8 – Lesson 3 – What are you reading? – Tiếng Anh 5) GV: Trần Thị Hương Trà – Đơn vị: Trường TH Trần Phú 20