Tài liệu Skkn một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên

SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên MỤC LỤC Tên nội dung I. Phần mở đầu 1. Lí do chọn đề tài 2. Mục đích, nhiệm vụ 3. Đối tượng nghiên cứu 4. Phạm vi nghiên cứu 5. Phương pháp nghiên cứu II. Phần nội dung 1. Cơ sở lí luận 2. Thực trạng 3. Những giải pháp, biện pháp tiến hành 3.1. Mục tiêu của giải pháp và biện pháp 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 3.2.1. Nâng cao nhận thức tầm quan trọng công tác bồi dưỡng ..... 3.2.2. Lập kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ giáo viên 3.2.3. Bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cho giáo viên ........... 3.2.4. Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá 3.2.6. Nâng cao công tác tự học, tự rèn, tự sáng tạo 3.2.7. Tăng cường công tác biểu dương, khen thưởng 3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp, biện pháp 3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học …. III. Phần kết luận, kiến nghị 1. Kết luận 2. Kiến nghị Tài liệu tham khảo I. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 1 Trang 1 1 2 2 2 2 3 6 6 6 6 7 9 12 13 15 15 15 16 16 17 18 19 21 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Như chúng ta biết, trường học là tổ chức cơ sở của hệ thống giáo dục, là nơi tập hợp những người thực hiện nhiệm vụ dạy và học. Trong đó, giáo viên là lực lượng chủ chốt có vai trò quan trọng và quyết định chất lượng của các hoạt động giáo dục ở nhà trường, là cầu nối học sinh với các lực lượng xã hội. Chất lượng dạy học và giáo dục của nhà trường phụ thuộc vào trình độ và khả năng của đội ngũ giáo viên là chủ yếu. Muốn có trò giỏi thì phải có thầy giỏi. Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội hiện nay thì người thầy phải có đủ phẩm chất và năng lực. Công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên có tầm quan trọng chiến lược, có tính chất quyết định chất lượng dạy học trong nhà trường, bởi lẽ lao động sư phạm là lao động sáng tạo, đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức sâu và toàn diện, luôn bổ sung cái mới nhằm hoàn thiện nghệ thuật sư phạm. Tính đa dạng, phức tạp của hoạt động giảng dạy và hoạt động giáo dục đòi hỏi người lãnh đạo nhà trường phải thường xuyên chú ý đến việc bồi dưỡng nâng cao trình độ lí luận và nghiệp vụ của giáo viên. Trong những năm gần đây, đội ngũ giáo viên của toàn tỉnh nói chung và huyện nhà nói riêng đã được đào tạo bài bản, số giáo viên đạt trình độ trên chuẩn ngày càng cao dẫn đến chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới của chương trình và sách giáo khoa, đội ngũ giáo viên cần có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm vững vàng hơn; bản thân mỗi giáo viên cần phải nâng cao ý thức tự học, tự nghiên cứu, tự rèn luyện và lãnh đạo nhà trường thường xuyên có kế hoạch bồi dưỡng thì mới đáp ứng được. Là cán bộ quản lý phụ trách hoạt động chuyên môn, tôi luôn băn khoăn, trăn trở và xác định làm tốt công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên sẽ tạo nên sự chuyển biến cao về chất lượng dạy và học cũng như chất lượng giáo dục. Để giữ vững và phát huy những thành tích đã đạt được trong thời gian qua, tiếp tục củng cố, hoàn thiện các tiêu chí để tiến tới phấn đấu đạt trường Chuẩn Quốc gia mức độ 2, tôi thấy cần phải nâng cao hơn nữa trình độ nghiệp vụ chuyên môn cho giáo viên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường. Vì vậy, tôi chọn đề tài “Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên” . 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài Giúp cho giáo viên có nhận thức đúng đắn về công tác bồi dưỡng chuyên môn nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho bản thân và chất lượng giáo dục cho học sinh. Nghiên cứu thực trạng của đơn vị và đưa ra một số biện pháp về bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại đơn vị, đáp ứng nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường trước yêu cầu đổi mới hiện nay. 3. Đối tượng nghiên cứu Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 2 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tại trường TH Trần Phú. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Đội ngũ giáo viên và chất lượng học sinh trường TH Trần Phú từ năm học 2013 - 2014 đến nay. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp trải nghiệm thực tế. - Phương pháp thống kê. - Phương pháp phân tích, tổng hợp. II. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Phải có đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, giỏi về chuyên môn, có tính nhân văn cao thì mới có chất lượng giáo dục cao, tạo sự chuyển biến của đội ngũ giáo viên hiện nay mới đảm bảo thực hiện nội dung và phương pháp giáo dục. Đây là vấn đề then chốt của sự nghiệp giáo dục mà chúng ta phải trăn trở vượt qua mọi khó khăn để giải quyết cho bằng được”. Thật vậy, đội ngũ cán bộ giáo viên là lực lượng quyết định sự nghiệp giáo dục đào tạo của đất nước. Chất lượng giáo dục của nhà trường cao hay thấp phụ thuộc rất lớn vào tay nghề của giáo viên. Chính các thầy cô giáo mang lại những giá trị cao quý nhất góp phần nâng cao chất lượng, bồi dưỡng nhân tài và hoàn thiện nhân cách người học sinh, từ đó tạo ra mọi giá trị khác cho cuộc sống của bản thân, gia đình và cộng đồng. Bất kỳ một nhà trường nào muốn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đều phải chú ý đến việc bồi dưỡng nâng cao chất lượng chuyên môn của đội ngũ giáo viên. Bởi, bồi dưỡng để làm tăng thêm trình độ hiện có về kiến thức, kỹ năng, thái độ nhằm giúp cho giáo viên thực hiện công việc đạt kết quả tốt hơn. Đây là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu của ngành giáo dục nói chung và của các trường Tiểu học nói riêng. Vì thế, công tác bồi dưỡng và phát triển đội ngũ cần phải thực hiện một cách có tổ chức, có kế hoạch và luôn đổi mới cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn giúp nhà trường không chỉ giải quyết những vấn đề hiện tại mà còn chuẩn bị đáp ứng những yêu cầu của tương lai. Hiện nay, toàn ngành đang tiếp tục thực hiện đổi mới chương trình giáo dụcphổ thông, vấn đề nâng cao trình độ lý luận chính trị và trình độ nghiệp vụ chuyên môn cho giáo viên ngày càng trở nên cấp bách. Có thực hiện tốt điều này Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 3 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên thì chất lượng giáo dục mới được nâng cao. Chính vì vậy, người giáo viên phải có đủ trình độ chuyên môn nghiệp vụ; có ý thức học tập, rèn luyện, bồi dưỡng thường xuyên về mọi mặt; linh hoạt, nhạy bén và sáng tạo trong đổi mới phương pháp dạy học sao cho phù hợp với trình độ và đối tượng học sinh. Để làm tốt những yêu cầu trên, đòi hỏi người lãnh đạo cần xác định cho mình một hướng đi đúng đắn, biết xây dựng kế hoạch bồi dưỡng thiết thực, biết lựa chọn nội dung bồi dưỡng thích hợp để xây dựng được tập thể đội ngũ giáo viên vững vàng tay nghề, có trách nhiệm với công việc, đáp ứng được các yêu cầu đổi mới hiện nay nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục tại đơn vị. 2. Thực trạng 2.1. Thuận lợi - khó khăn - Thuận lợi: Nhà trường được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; sự chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo. Phòng và Sở Giáo dục - Đào tạo thường xuyên tổ chức các chuyên đề nhằm bồi dưỡng chuyên môn giáo viên. Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên đạt trình độ trên chuẩn khá cao (43/48 đồng chí, tỉ lệ 89,6%). Phần lớn các giáo viên có phẩm chất đạo đức tốt, đoàn kết, có tinh thần trách nhiệm; chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và các quy định của ngành. Nhiều giáo viên có năng lực chuyên môn vững vàng, dày dặn kinh nghiệm trong công tác và năng động, sáng tạo trong dạy học. Nhà trường trang bị đầy đủ các loại sách, tài liệu tham khảo hướng dẫn dạy học cũng như thiết kế bài giảng, tạo điều kiện cho giáo viên có nhiều lựa chọn để nghiên cứu, học hỏi. Đã tạo được sự đồng thuận cao của Cha mẹ học sinh và nhân dân nên cơ sở vật chất trường lớp ngày càng khang trang. - Khó khăn: Khả năng nhận thức của giáo viên không đồng đều, số giáo viên trên 45 tuổi tương đối đông (18 đồng chí) nên khó khăn trong việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức cũng như ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Đơn vị có hai điểm trường, phân hiệu Buôn Trấp có 100% học sinh là người dân tộc thiểu số tại chỗ, hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhận thức của gia đình, cộng đồng và khả năng tiếp thu của các em hạn chế. Vì thế, hàng năm tỉ lệ học sinh lưu ban tại phân hiệu còn nhiều. Công tác xã hội hóa giáo dục tại đơn vị chưa phát huy tốt nên việc động viên, khích lệ giáo viên, học sinh mới chỉ dừng lại ở mặt tinh thần là chủ yếu. Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 4 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Một số giáo viên đã ỷ lại, lệ thuộc vào tài liệu, không nghiên cứu, tìm tòi; thậm chí có giáo viên tải bải giảng trên mạng về làm giáo án của mình không cần chỉnh sửa. Điều đó đã làm mai một năng lực chuyên môn, hiệu quả tiết dạy thấp, không phù hợp với thực tế của lớp, của trường. 2.2. Thành công - hạn chế - Thành công: Đội ngũ giáo viên ý thức được việc bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn là nhiệm vụ của mỗi cá nhân nên đa số giáo viên có ý thức tự học tự rèn tốt, chủ động đổi mới các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học, tham gia tích cực các phong trào mũi nhọn trong nhà trường. - Hạn chế: Một số giáo viên còn lúng túng trong vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng đổi mới, việc học tập bồi dưỡng thường xuyên theo các Mô-đun chưa thường xuyên và chưa hiệu quả. 2.3. Mặt mạnh - mặt yếu - Mặt mạnh: Nhiều giáo viên có chuyên môn vững vàng, hàng năm được Phòng Giáo dục và Đào tạo điều động tham gia các phong trào mũi nhọn của ngành, như: chuyên đề, tư vấn các nội dung chuyên môn, làm công tác thi giáo viên dạy giỏi huyện và bồi dưỡng học sinh năng khiếu dự thi các cấp,… Số giáo viên và học sinh tham gia các cuộc thi do Phòng và cấp trên tổ chức ngày càng tăng cả về số lượng và chất lượng. Trường có 06 giáo viên được tham gia các lớp bồi dưỡng cán bộ quản lí và được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường tiểu học trong huyện. - Mặt yếu: Một số giáo viên còn hạn chế về năng lực, về kỹ năng sư phạm chưa mạnh dạn đổi mới và có suy nghĩ yên phận thủ thường. 2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động Trong những năm gần đây nhờ sự chỉ đạo sát sao của Phòng Giáo dục và Đào tạo, sự quan tâm phối hợp của địa phương và sự chỉ đạo linh hoạt của cán bộ quản lí nhà trường, sự đoàn kết của nội bộ cao nên đã tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội thực hiện tốt công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn. Song việc bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mang lại hiệu quả chưa cao bởi các nguyên nhân sau: Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 5 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên - Khả năng nhận thức của giáo viên không đồng đều; ý thức tự giác của một số giáo viên chưa cao, chưa chịu khó rèn luyện và học hỏi kinh nghiệm, làm việc chưa đưa hết khả năng,… - Lãnh đạo nhà trường tuy đã nhận thức đúng về vấn đề bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên song thực hiện chưa đúng quy trình, chưa có kế hoạch cụ thể, công việc đôi khi còn chồng chéo, chưa mạnh dạn giao việc cho giáo viên để họ được độc lập sáng tạo thực hiện,... nên chưa phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của giáo viên. Ngoài ra, việc bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên chưa thường xuyên, công tác biểu dương, khen thưởng chưa kịp thời, xây dựng lực lượng nòng cốt phối hợp trong các hoạt động còn mỏng. 2.5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng Trường Tiểu học Trần Phú nằm ngay trung tâm thị trấn Buôn Trấp, trình độ dân trí cao. Cơ sở vật chất được trang bị tương đối đầy đủ, đáp ứng cho việc tổ chức các hình thức học tập phát huy tính tích cực của học sinh. Đội ngũ giáo viên trong trường cơ bản đủ về số lượng và cơ cấu đầy đủ các bộ môn theo quy định cấp tiểu học. 100% giáo viên có trình độ đạt chuẩn, trong đó giáo viên trên chuẩn 37/39 đồng chí, đạt tỉ lệ 94,8%. Đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn tương đối đồng đều, vững vàng, nhiệt tình trong giảng dạy và các hoạt động khác của nhà trường; luôn chủ động tìm tòi kiến thức qua sách báo, mạng để phục vụ cho tiết dạy, nghiên cứu nhiều tài liệu, thiết kế bài dạy phù hợp với đối tượng học sinh. Toàn trường có 28/39 giáo viên đã từng tham gia dự thi và đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện. 100% học sinh cư trú tại địa bàn của nhà trường, các em đi học chuyên cần, ý thức học tập tốt. Phần lớn cha mẹ học sinh quan tâm và coi trọng đến hoạt động học tập của con em mình nên việc nâng cao chất lượng giáo dục phần nào cũng thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, trong địa bàn vẫn còn nhiều gia đình học sinh thuộc diện hộ nghèo, đời sống kinh tế khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa ít quan tâm theo dõi đến việc học của con em mình. 100% học sinh tại phân hiệu Buôn Trấp là người dân tộc Êđê, phần lớn các em đọc chưa thông, viết chưa thạo tiếng Việt, kĩ năng giao tiếp hạn chế nên giáo viên gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học của bản thân. Một số em tại điểm trường chính, ý thức tự học, tự rèn chưa cao, sự quan tâm, phối hợp của gia đình và nhà trường còn hạn chế nên giáo viên chưa phát huy đối đa năng lực chuyên môn của bản thân. Đa số giáo viên nữ, số giáo viên có tuổi đời cao tương đối đông; nhiều giáo viên vẫn thực hiện dạy học “đại trà” theo chuẩn kiến thức kĩ năng cho mọi đối tượng học sinh, chưa đáp ứng việc dạy học theo nhu cầu của người học. Nội dung Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 6 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên chương trình, sách giáo khoa những năm gần đây có sự điều chỉnh, việc đánh giá xếp loại học sinh theo Thông tư 30 cũng hoàn toàn mới, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học không còn cứng nhắc như trước, mức độ yêu cầu của mỗi tiết học ngày càng cao, ngoài chương trình chính khóa còn có phải thực hiện nhiều nội dung tích hợp, lồng ghép,… Đây là những vấn đề khó khăn cơ bản mà đội ngũ giáo viên không phải ai cũng thực hiện tốt, đòi hỏi mỗi giáo viên thường xuyên tự bồi dưỡng trau dồi chuyên môn nghiệp vụ để điều chỉnh phương pháp dạy của bản thân. Hay nói cách khác, giáo viên muốn tự khẳng định mình thì không có con đường nào khác là phải cố gắng tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao kiến thức, tay nghề. Vì vậy, là người cán bộ quản lý phải tìm ra những biện pháp thích hợp để bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tại đơn vị mình nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện đồng bộ của ngành giáo dục đặt ra hiện nay. 3. Giải pháp, biện pháp 3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp Các giải pháp, biện pháp giúp Lãnh đạo nhà trường có kế hoạch bồi dưỡng năng lực giáo viên đạt hiệu quả; giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của việc bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nâng cao ý thức tự học, tự rèn, tự sáng tạo; nâng cao chất lược giáo dục của đơn vị và tạo uy tín trong nhân dân. 3.2. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 3.2.1. Nâng cao nhận thức tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn giáo viên Công tác bồi dưỡng và nâng cao chất lượng đội ngũ nhằm giúp giáo viên có đủ năng lực thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông, nâng cao sự hiểu biết về các vấn đề giáo dục. Xây dựng một đội ngũ giáo viên mạnh về số lượng và vững về chất lượng để có khả năng thực hiện nội dung giáo dục toàn diện của nhà trường. Phát huy tinh thần cộng tác và vai trò của tổ, nhóm chuyên môn, khuyến khích giáo viên làm việc chăm chỉ, tích cực để thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Đồng thời, nâng cao ý thức tự học và có khả năng tự đánh giá tốt hơn khi họ có sự tiến bộ trong công việc. Để công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên đạt kết quả tốt thì lãnh đạo nhà trường cần : - Bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng, chính trị cho giáo viên: Tổ chức học tập quán triệt các văn bản, chỉ đạo đổi mới giáo dục phổ thông của nhà nước, của ngành; làm tốt công tác tuyên truyền vận động mọi lực lượng tham gia thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông. Tổ chức tốt bồi dưỡng thường xuyên từng chu kì cho toàn thể giáo viên. Nhà trường tạo mọi điều kiện thuận lợi cho đội ngũ giáo viên được tiếp xúc với các phương tiện thông tin đại chúng. Xây Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 7 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên dựng một thư viện trường học có đủ các loại sách, tư liệu tham khảo, các loại báo, tạp chí để giáo viên tham khảo nhằm cập nhật thông tin và mở rộng hiểu biết. - Bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên: Đây là công việc hàng đầu; là công việc không thể thiếu được trong suốt quá trình giảng dạy của họ. Giáo viên phải có chuyên môn vững vàng và sâu rộng. Muốn vậy, giáo viên phải bồi dưỡng những kiến thức cập nhật, nâng cao kiến thức và kỹ năng để có đủ năng lực dạy tốt môn học mà mình được phân công. Đối với những giáo viên còn hạn chế về năng lực thì phải được bồi dưỡng để đạt chuẩn theo quy định. Trên cơ sở đó giáo viên tự rèn cho mình khả năng thể hiện kỹ năng sư phạm nhuần nhuyễn. - Bồi dưỡng về năng lực công tác cho giáo viên: Năng lực công tác của giáo viên chỉ có thể có được trên cơ sở quá trình rèn luyện, học tập và rút kinh nghiệm không ngừng của bản thân và đồng nghiệp, bao gồm: kỹ năng tổ chức hoạt động giảng dạy - giáo dục, kỹ năng nhận thức và giải quyết tình huống trong dạy học - giáo dục,... Để giúp giáo viên có năng lực công tác vững vàng, nhà trường luôn tạo điều kiện bằng cách tin tưởng giao việc cho giáo viên để họ mạnh dạn và chủ động thực hiện. Từ những việc làm nói trên, người cán bộ quản lí phải kiên trì, luôn đi đầu trong mọi hoạt động để làm gương cho đội ngũ giáo viên và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, chủ yếu, phải làm. Cùng với sự cộng tác của các thành viên, mọi lực lượng trong và ngoài nhà trường giúp giáo viên nhận thức đúng tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng năng lực chuyên môn và vai trò của người giáo viên trong giai đoạn mới. Vì vậy, cán bộ quản lí cần lập kế hoạch cụ thể, xác định đúng yêu cầu, mục tiêu, nội dung, đối tượng và thời điểm bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên sao cho phù hợp. 3.2.2. Lập kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Thực tế cho thấy, trong một tập thể trường học, trình độ chuyên môn và kĩ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên không đồng đều. Kiến thức học từ các trường đào tạo với việc giảng dạy thực tế tại đơn vị có phần khác biệt nhau. Phải qua một thời gian rèn luyện, trải nghiệm thì giáo viên mới tích lũy và nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho bản thân. Vì thế, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là việc làm thường xuyên của các nhà trường và hàng năm Ban lãnh đạo là người chủ động lập kế hoạch cụ thể bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ giáo viên được tiến hành các bước như sau: * Phân loại giáo viên: Để làm tốt điều này, trước hết Lãnh đạo nhà trường phải nắm rõ trình độ Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 8 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên chuyên môn của giáo viên để phân công, sắp xếp bố trí chuyên môn giảng dạy các khối lớp sao cho phù hợp điều kiện năng lực của từng giáo viên. Vào đầu năm học, căn cứ vào kết quả xếp loại chuyên môn của năm học trước; trò chuyện, trao đổi, thăm dò qua đồng nghiệp, qua phụ huynh học sinh; so sánh mức độ tiến bộ của giáo viên qua dự giờ một số tiết để xác định năng lực giảng dạy, từ đó tiến hành phân loại chất lượng giáo viên. Việc làm này giúp người lãnh đạo thu thập thông tin một cách chính xác để có kế hoạch bồi dưỡng phù hợp. Tại đơn vị tôi công tác, thông thường phân giáo viên thành 03 nhóm: + Nhóm 1: Các giáo viên cốt cán có năng lực chuyên môn vững vàng, có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và bồi dưỡng đội ngũ, ý thức tiến thủ cao. Các giáo viên nhóm 1 thường được nhà trường cơ cấu giữ các chức vụ kiêm nhiệm của tổ chuyên môn hoặc thành viên các tổ bồi dưỡng, tổ tư vấn chuyên môn. + Nhóm 2: Các giáo viên có kinh nghiệm và năng lực chuyên môn song tuổi đời cao (trên 45 tuổi). + Nhóm 3: Các giáo viên còn hạn chế về năng lực chuyên môn, ý thức tự học tự rèn chưa cao; giáo viên mới ra trường (công tác dưới 3 năm). Trong quá trình phân công chuyên môn, chúng tôi sắp xếp các “nhóm” giáo viên trên sao cho cân đối, hài hòa giữa các “tổ chuyên môn” cả về độ tuổi cũng như trình độ chuyên môn nghiệp vụ. * Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng: Đầu năm học, nhà trường xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên với chiến lược trải dài trong cả năm học. Kế hoạch bồi dưỡng được cụ thể hóa trong kế hoạch tháng, kỳ, năm và đưa vào Nghị quyết Hội nghị Viên chức. Nhà trường phân công những giáo viên có trình độ chuyên môn vững vàng kèm cặp giáo viên có năng lực giảng dạy hạn chế, giáo viên cốt cán kèm cặp các giáo viên khác cùng tổ để đảm bảo tính kế thừa liên tục. Đặc biệt quan tâm, nâng cao trình độ trên chuẩn đào tạo cho những giáo viên trẻ, có năng lực chuyên môn, bằng hình thức tạo điều kiện cho giáo viên đi học các lớp trên chuẩn. Trong năm, nhà trường bố trí các giáo viên tham gia các lớp tập huấn, chuyên đề do Sở, Phòng GD&ĐT cũng như Cụm chuyên môn tổ chức; sau đó về triển khai nhân rộng tại đơn vị. Tăng cường công tác dự giờ chéo khối để tất cả các giáo viên có thể tự tin dạy các khối lớp kế cận. * Thành lập hội đồng bồi dưỡng, tổ tư vấn: Để công tác bồi dưỡng có chất lượng cao và mang tính trọng tâm thì đòi hỏi nhà trường cần thành lập các Hội đồng bồi dưỡng, tổ tư vấn để giúp đỡ, hỗ trợ giáo viên hoặc học sinh về nội dung, phương pháp thực hiện. Trong đó: Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 9 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên + Hội đồng bồi dưỡng: được thành lập khi có giáo viên và học sinh tham gia các cuộc thi của Phòng và cấp trên tổ chức. + Tổ tư vấn: được thành lập khi hoạt động chuyên môn có những nội dung mới - khó, chưa thống nhất trong quá trình thực hiện nhằm giám sát, kiểm tra, trao đổi, tháo gỡ khó khăn để cùng nhau thực hiện tốt hơn. Đầu năm, bám vào nhiệm vụ của năm học, các công văn, hướng dẫn chuyên môn của Sở và Phòng Giáo dục - Đào tạo, bản thân tôi tham mưu với Hiệu trưởng thành lập các Hội đồng bồi dưỡng, tổ tư vấn chuyên môn để thực hiện tốt các phong trào mũi nhọn cũng như hoạt động chuyên môn. Sau đó, Hiệu trưởng ra quyết định các Hội đồng bồi dưỡng, tổ tư vấn gồm các thành viên sau: Chủ tịch hội đồng bồi dưỡng (Tổ trưởng tổ tư vấn) : Hiệu trưởng Phó chủ tịch hội đồng bồi dưỡng (Tổ phó tổ tư vấn): Phó Hiệu trưởng Thành viên hội đồng bồi dưỡng (tổ tư vấn): Các tổ trưởng tổ chuyên môn và một số giáo viên đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện trở lên. Tại đơn vị TH Trần Phú, năm học 2015 - 2016 chúng tôi đã tiến hành thành lập các hội đồng bồi dưỡng, tổ tư vấn sau: + Hội đồng bồi dưỡng: Hội đồng bồi dưỡng thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện, Hội đồng bồi dưỡng thi viết chữ đẹp, Hội đồng bồi dưỡng giải toán - tiếng Anh trên Internet, Hội đồng bồi dưỡng Giao lưu tiếng Việt của chúng em,… + Tổ tư vấn: Tổ tư vấn dạy học Tiếng Việt 1 – CGD, Tổ tư vấn dạy học theo chương trình VNEN, Tổ tư vấn viết sáng kiến kinh nghiệm, Tổ tư vấn về kiểm tra, đánh giá học sinh theo TT30, Tổ tư vấn thực hiện tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số,... Hàng tháng, các thành viên trong Hội động bồi dưỡng hoặc Tổ tư vấn tiến hành dự giờ, trao đổi góp ý về những mặt mạnh, mặt yếu, chia sẻ kinh nghiệm về cách khắc phục những mặt yếu đó. 3.2.3. Bồi dưỡng kĩ năng sư phạm cho giáo viên thông qua nhiều hình thức: Các phương pháp bồi dưỡng rất phong phú, đa dạng, mỗi phương thức đều có những ưu điểm, hạn chế riêng, đòi hỏi những điều kiện thực hiện khác nhau. Chọn những phương pháp nào tùy thuộc vào thực tiễn của nhà trường, nhưng để bồi dưỡng giáo viên hiệu quả và thiết thực các cán bộ quản lý cần phải tích cực đổi mới cách làm. * Bồi dưỡng cách thiết kế bài dạy: Muốn tiết dạy thành công trước hết phải có công tác chuẩn bị, đầu tiên là lập kế hoạch bài dạy. Việc lập kế hoạch bài dạy trên cơ sở định hướng chỉ đạo Công Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 10 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên văn 5842 của Bộ GD&ĐT và theo tinh thần Hướng dẫn số 138/HD-SGD&ĐT ra ngày 09/2/2007 “Giáo án tinh gọn nhưng đầy đủ nội dung”. Giáo án thể hiện rõ các phần cơ bản như sau: - Mục tiêu: Nghiên cứu kỹ nội dung, xác định mục tiêu phù hợp với đối tượng học sinh và đảm bảo sát với yêu cầu cơ bản về chuẩn kiến thức, kỹ năng các môn học, thái độ học tập của học sinh qua từng bài học. Điều chỉnh mục tiêu ở sách giáo viên cho phù hợp với tình hình học sinh lớp mình. - Chuẩn bị đồ dùng dạy và học: Căn cứ vào nội dung từng bài, người soạn cần định hướng một số hình thức tổ chức hoạt động phù hợp với từng học sinh, nhóm học sinh để chuẩn bị các thiết bị, đồ dùng dạy của giáo viên và đồ dùng học tập của học sinh. - Các hoạt động dạy và học: Xác định nội dung, phương pháp giảng dạy đối với giáo viên, yêu cầu cần học đối với từng đối tượng học sinh, kể cả học sinh cá biệt (nếu có). Từ các định hướng trên, giáo viên lập kế hoạch bài dạy một cách hợp lý. Quá trình thực hiện được sự tiếp sức của các thành viên trong hội đồng bồi dưỡng. * Bồi dưỡng đội ngũ thông qua thao giảng, hội giảng, chuyên đề, thi giáo viên dạy giỏi các cấp: - Hàng năm cứ vào tháng 10, 11 nhà trường phát động thao giảng, Hội giảng, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường. Mỗi giáo viên dạy 03 tiết/năm, trong đó: thao giảng 01 tiết, thi giáo viên dạy giỏi cấp trường 2 tiết (01 tự chọn, 01 bắt buộc và chéo môn, chéo khối). Giáo viên cần nghiên cứu bài kĩ, làm đồ dùng dạy học bổ sung để phục vụ cho bài giảng của mình. Đây là cơ hội để mọi giáo viên đều phải cố gắng thể hiện khả năng của mình trước đồng nghiệp, đồng thời là dịp học tập kinh nghiệm, tự đối chiếu với bản thân, rút ra những điểm mạnh cần phát huy, những điểm yếu cần khắc phục. Vì thế, chất lượng giảng dạy ngày càng được nâng lên rõ rệt. Xuất phát từ việc dự giờ được tiến hành có kế hoạch nên nhà trường đã phát hiện ra những giáo viên có năng lực, chọn đi thi giáo viên dạy giỏi cấp huyện. Đồng thời cũng kịp thời tư vấn, giúp đỡ các giáo viên còn hạn chế về năng lực vươn lên trong chuyên môn. - Căn cứ vào kế hoạch năm học và tình hình thực tiễn của đơn vị, nhà trường xây dựng chỉ tiêu mỗi khối tổ chức 1 - 2 chuyên đề/kì và giao quyền chủ động cho các tổ chuyên môn lựa chọn nội dung chuyên đề phù hợp với đặc thù của khối. Trên cơ sở định hướng chung của nhà trường, các tổ tập trung chuyên đề các nội dung mới, khó, những vấn đề trong dạy học giáo viên chưa hiểu, còn băn khoăn trăn trở. Ngoài ra, các trường tiểu học trong Cụm chuyên môn phối hợp với nhau Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 11 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên chọn nội dung phù hợp với địa phương và đối tượng học sinh để thực hiện chuyên đề cụm trường nhằm thống nhất cao trong quản lí, chỉ đạo công tác chuyên môn. * Dự giờ, thăm lớp: Thăm lớp dự giờ là hoạt động mang tính chất thường xuyên của tất cả giáo viên. Qua dự giờ giúp người dự nhận thấy được ưu điểm của đồng nghiệp để học hỏi và những thiếu sót để tránh. Để bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên, đầu năm học nhà trường lập kế hoạch thăm lớp dự giờ, quy định chung dự ít nhất 18 tiết/năm đối với các giáo viên có thời gian công tác từ 5 năm trở lên và trên 25 tiết/năm đối với giáo viên mới ra trường. Hàng tháng, Lãnh đạo nhà trường cùng với khối trưởng chuyên môn hoặc các giáo viên trong tổ tiến hành luân phiên dự giờ dưới nhiều hình thức khác nhau như: dự giờ có báo trước, dự giờ đột xuất, dự hết tiết hoặc một hoạt động của tiết học theo hình thức cat-lats,… Trong quá trình dự giờ, chúng tôi quan tâm hướng dẫn cho giáo viên đạt được các yêu cầu sau: - Đảm bảo yêu cầu kiến thức kỹ năng cơ bản, chính xác. - Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phải phù hợp với đặc trưng của bộ môn, phù hợp với bài dạy. - Sử dụng đồ dùng dạy học có hiệu quả cao nhất. - Phát huy tích cực, chủ động, sáng tạo, hứng thú học tập của học sinh. Qua tiết dạy, học sinh phải được hướng dẫn kĩ năng thực hành, được liên hệ thực tế cuộc sống, được mở rộng kiến thức và tự rút ra bài học. - Quan tâm cả ba đối tượng học sinh, đặc biệt động viên, giúp đỡ kịp thời học sinh yếu không để các em đứng bên lề lớp học, đồng thời chú trọng phát huy năng lực học sinh năng khiếu đáp ứng theo “nhu cầu” của người học. - Tiết dạy phải được diễn ra nhẹ nhàng, tự nhiên, học sinh thoải mái, tiếp thu kiến thức và biết vận dụng. - Tạo lập được mối quan hệ thầy - trò gần gũi và thân thiện. Sau khi dự giờ, người dự tự nhận xét ưu, khuyết điểm và góp ý cho người dạy theo các tiêu chí đánh giá xếp loại đã quy định một cách chân tình, mang tính xây dựng, giúp người dạy phát huy những mặt mạnh, điều chỉnh những mặt còn hạn chế của mình. Nhờ việc dự giờ được tiến hành có kế hoạch, thường xuyên nên đã bồi dưỡng được những giáo viên có chuyên môn giỏi, tham gia dự thi giáo viên dạy giỏi các cấp, đồng thời giúp đỡ các đồng chí giáo viên còn hạn chế về tay nghề vươn lên trong chuyên môn. * Bồi dưỡng - kĩ năng dạy học trên lớp: Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 12 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Thông qua dự giờ, Hội đồng bồi dưỡng giúp đỡ cho giáo viên về kĩ năng dạy học trên lớp. Cụ thể: - Trên cơ sở dự kiến trong bài soạn của mình, khi lên lớp giáo viên phải biết: vận dụng linh hoạt phương pháp dạy học theo đặc trưng từng bộ môn, lựa chọn hình thức dạy học cho phù hợp theo đối tượng của lớp mình, sử dụng đồ dùng dạy học hiệu quả,... - Trong tiết học, giáo viên luôn theo dõi, giám sát và thực hiện đánh giá học sinh kịp thời qua từng hoạt động học, ghi nhận những cố gắng dù nhỏ của học sinh. Khuyến khích động viên các em tham gia xây dựng bài, tự tìm tòi, tự chiếm lĩnh kiến thức, tự đánh giá mức độ đạt được và chú trọng rèn luyện kỹ năng sống cho các em. 3.2.4. Nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn Tổ chuyên môn là một bộ phận thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo dục học sinh, là “trung tâm” bồi dưỡng giáo viên nhằm giúp giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn nói chung và thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá nói riêng. Đồng thời, tổ chuyên môn là nơi phát hiện ra những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khó khăn của từng giáo viên trong quá trình giảng dạy và giáo dục. Sinh hoạt tổ chuyên môn là hoạt động chia sẻ giữa các đồng nghiệp về chuyên môn, là môi trường tốt nhất cho những giáo viên còn hạn chế về năng lực và chưa có kinh nghiệm trong giảng dạy, nhất là giáo viên tập sự có dịp để trao đổi, học tập kinh nghiệm, nâng cao trình độ tay nghề. Quy định tổ chuyên môn sinh hoạt: ít nhất 2 lần/tháng. Mỗi tháng Lãnh đạo nhà trường duyệt kế hoạch của tổ để chỉ đạo tổ sinh hoạt có hiệu quả. Để hoạt động của tổ chuyên môn phát huy hiệu quả cần thực hiện tốt các yêu cầu sau : Một là, chọn tổ trưởng chuyên môn. Tổ trưởng tổ chuyên môn là người “cứng” về chuyên môn, có uy tín với đồng nghiệp, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc và có khả năng lãnh đạo tổ của mình. Những vấn đề gì ngoài khả năng giải quyết của tổ, tổ trưởng sẽ kiến nghị với Ban Giám hiệu để tìm biện pháp giải quyết kịp thời. Trong sinh hoạt tổ chuyên môn, khối trưởng triển khai kế hoạch hoạt động năm, kì, tháng, tuần của tổ; phân công từng tổ viên thực hiện các chuyên đề, sắp xếp thời gian để các thành viên trong tổ đi dự giờ, dự chuyên đề. Tổ chức thảo luận rút kinh nghiệm, đi đến thống nhất về hướng lựa chọn phương pháp giảng dạy, các hình thức tổ chức dạy học, cách sử dụng đồ dùng trực quan… phù hợp với từng đối tượng học sinh, từng bài, từng giai đoạn của tiết học. Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 13 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Hai là, thay đổi nhận thức về sinh hoạt tổ chuyên môn. Trước đây, nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn chủ yếu được thực hiện theo lối truyền thống, cụ thể: + Đầu năm, xây dựng kế hoạch năm - kì; thảo luận một số vấn đề theo yêu cầu của nhà trường (như: Dự thảo kế hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học, Phương hướng Hội nghị, chỉ tiêu thi đua của trường, góp ý nhiệm vụ năm học của Ngành, …). + Hàng tháng: Họp đánh giá công tác chuyên môn tháng qua, triển khai công tác tháng tới; tổ chức một số chuyên đề,.... Để đáp ứng yêu cầu đổi mới dạy học hiện nay, ngoài cách sinh hoạt truyền thống, tổ chuyên môn cần đi sâu vào việc trao đổi, thảo luận những vấn đề mà tổ viên còn lúng túng, những nội dung “mới” về chuyên môn nhằm chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ khó khăn và khắc phục những hạn chế trong quá trình giảng dạy. Ví dụ: Thông tư 30/BGDĐT về Hướng dẫn đánh giá, xếp loại học sinh tiểu học có hiệu lực từ ngày 28/8/2015 và đưa vào thực hiện đại trà tại các trường học chính thức bắt đầu ngày 15/10/2015. Đây là nội dung mới và là điểm “nóng” của toàn xã hội. Mặc dù đã được tập huấn nhiều lần song không phải giáo viên nào cũng hiểu và thực hiện đúng tinh thần của Thông tư. Thời gian đầu mới thực hiện, giáo viên lúng túng, áp lực, thậm chí có những ý kiến bình luận, phản hồi mang tính không tích cực. Là cán bộ quản lí phụ trách công tác chuyên môn, bản thân đã chỉ đạo các tổ trưởng tổ chức các chuyên đề về cách ghi lời nhận xét trong vở (sản phẩm) học sinh, cách tư vấn bằng lời trực tiếp với học sinh trong mỗi hoạt động học, cách ghi lời nhận xét trong sổ Theo dõi chất lượng và Học bạ,… nhằm trao đổi, đưa ra các giải pháp thích hợp để thực hiện kiểm tra, đánh giá học sinh một cách nhẹ nhàng và hiệu quả. Ba là, phát huy vai trò của các giáo viên đầu đàn trong tổ chuyên môn. Mỗi tổ chuyên môn đều có những giáo viên đầu đàn, như: giáo viên lớn tuổi sẽ có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy và công tác chủ nhiệm lớp; giáo viên dạy giỏi cấp huyện - tỉnh sẽ có năng lực chuyên môn vững vàng và có kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh năng khiếu tham gia các phong trào mũi nhọn,... Bộ phận giáo viên này là đầu tàu, dẫn dắt tổ chuyên môn thực hiện tốt các nhiệm vụ chuyên môn nói chung, là cánh tay nối dài của tổ trưởng tổ chuyên môn khi tham gia các hoạt động của nhà trường giao. Vì vậy, nhà trường phối hợp với các tổ khối trưởng, đoàn thể phát huy vai trò của các giáo viên đầu đàn nhằm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên một cách nhanh nhất. 3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 14 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Kiểm tra, đánh giá nhằm giúp giáo viên phát huy ưu điểm, khắc phục tồn tại. Trong quá trình kiểm tra, người kiểm tra phải chỉ ra được ưu điểm, mặt mạnh, đồng thời nêu cụ thể những điểm yếu, tồn tại của người được kiểm tra nhằm từng bước giúp họ khắc phục; tránh tư tưởng cào bằng làm nhụt ý chí phấn đấu và ý thức trách nhiệm của những giáo viên có năng lực. Ngay từ đầu năm học, Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ trường học quy định nội dung, hình thức, thời gian cụ thể ; phân công thành phần kiểm tra và tổ chức thực hiện thường xuyên theo kế hoạch. Sau đó triển khai đến từng đoàn thể, bộ phận có liên quan để cùng nhau thực hiện. Việc chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên được tiến hành theo kế hoạch cụ thể, chi tiết, khoa học có phân công nhiệm vụ rõ ràng. Cần linh hoạt các hình thức kiểm tra, như: kiểm tra theo định kì, kiểm tra đột xuất, tiến hành khảo sát chất lượng, phỏng vấn nhanh,... Riêng đối với những giáo viên ý thức chưa cao, nhà trường hoặc tổ khối trưởng thường xuyên kiểm tra đột xuất nhằm rèn cho họ tính tự giác trong mọi trường hợp. Thông qua kế hoạch giảng dạy, giáo án, dự giờ, hồ sơ sổ sách, xem vở ghi của học sinh,… để đánh giá hoạt động chuyên môn của giáo viên. Kịp thời nhắc nhở, sửa chữa, bổ sung những thiếu sót của giáo viên khi thực hiện quy chế chuyên môn hàng tuần, hàng tháng nhằm từng bước bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Ví dụ: - Khi kiểm tra công tác soạn giảng: cần quan tâm từ việc xác định mục tiêu của bài dạy, công tác chuẩn bị đồ dùng, phương tiện đến nội dung của từng hoạt động. Hệ thống câu hỏi và bài tập phải có sự phân hóa; thể hiện rõ các hình thức dạy học (cá nhân, thảo luận nhóm đôi - nhóm lớn, trò chơi học tập,...) sao cho phù hợp với đối tượng học sinh và không gian lớp học. Trình bày đầy đủ các cột mục, câu lệnh của giáo viên và dự kiến phần trả lời của học sinh phải tương ứng nhau đảm bảo bài soạn tinh gọn song đầy đủ nội dung. Tránh tình trạng giáo viên tải bài soạn từ mạng Internet để đối phó, giáo án chỉ đưa ra một sườn chung chung không có nội dung, phương pháp và hình thức dạy học không phù hợp với thực tế, nhiều phông chữ, kiểu chữ,.... Khi kiểm tra gặp những trường hợp trên, nhắc nhở và yêu cầu giáo viên soạn lại nhằm giúp họ chú trọng và đầu tư vào công tác soạn giảng của mình. - Kiểm tra chất lượng dạy học: Thông qua dự giờ, người dự cần quan sát kĩ hoạt động giữa thầy - trò như thế nào ? Việc sử dụng phương pháp, hình thức dạy học theo hướng đổi mới ra sao? Đã quan tâm các đối tượng học sinh chưa ? Kịp thời động viên, giúp đỡ học sinh hoặc chú trọng phát huy năng lực học sinh năng khiếu chưa ? Tiết dạy diễn ra có tự nhiên không ? Việc vận dụng kiến thức vào thực hành như thế nào ? ... Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 15 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên - Kiểm tra hồ sơ chuyên môn: thông qua từng loại sổ sách, người kiểm tra có thể đánh giá được sự đầu tư của giáo viên từ khâu sắp xếp, trình bày văn bản, cách ghi chép đến nội dung, chất lượng các loại hồ sơ. - Kiểm tra công tác tự học, tự rèn: thông qua hồ sơ, thông qua việc cập nhật thông tin bài giảng, bằng quan sát, đánh giá hàng ngày… Để công tác kiểm tra, đánh giá đạt hiệu quả và có ý nghĩa thiết thực, sau mỗi lần kiểm tra, các thành viên kiểm tra và được kiểm tra cùng ngồi lại với nhau trao đổi, chia sẻ, góp ý trực tiếp trên tinh thần xây dựng. Đồng thời chú trọng việc khắc phục sau kiểm tra; nghĩa là, lần kiểm tra tiếp theo, trước khi kiểm tra các nội dung mới, tiền hành kiểm tra lại việc khắc phục những thiếu sót đã góp ý lần trước. Nếu thấy chưa chỉnh sửa, tiếp tục góp ý và đề nghị khắc phục. 3.2.6. Nâng cao công tác tự học, tự rèn, tự sáng tạo: Thực tế cho thấy, không có con đường nào hữu hiệu nhất bằng việc tự học, tự rèn luyện của chính bản thân mình. Giáo viên tự học tự rèn bằng nhiều cách như: đọc tài liệu, sách báo, truy cập mạng internet, dự giờ thăm lớp, trao đổi thảo luận với đồng nghiệp,… Đầu năm học, đơn vị chúng tôi tổ chức cho tất cả cán bộ, giáo viên đăng kí kế hoạch tự bồi dưỡng của mình, nêu rõ nội dung bồi dưỡng, người giúp đỡ, thời gian kiểm tra công nhận kết quả tự bồi dưỡng. Hàng tháng, tổ chuyên môn giám sát, kiểm tra, tư vấn thêm những vấn đề trong quá trình học tập, nghiên cứu hoặc qua quá trình giảng dạy lên lớp có điều gì bất cập, khó khăn cùng nhau trao đổi nhằm tháo gỡ để thực hiện tốt hơn. Cuối tháng 4, nhà trường phối hợp với các tổ trưởng đánh giá, xếp loại và xét thi đua về công tác này. 3.2.7. Tăng cường công tác biểu dương, khen thưởng Một yếu tố không thể thiếu được là động viên, khen thưởng kịp thời và thích đáng với những thành tích của giáo viên, học sinh. Bởi, thông qua biểu dương, khen thưởng để nhân rộng tấm gương tiêu biểu điển hình và phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của mỗi giáo viên nhằm thúc đẩy phong trào dạy học ngày càng phát triển đi lên. Qua đó, khích lệ các thầy cô giáo luôn gắn bó hết mình với nghề nghiệp, đem hết khả năng và trí tuệ phục vụ cho học sinh học tập đạt kết quả cao tiến tới hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Để phong trào này thực sự có ý nghĩa thiết thực đòi hỏi người cán bộ quản lý làm tốt việc đánh giá đội ngũ, phát hiện những giáo viên có cố gắng vươn lên trong quá trình tự học, tự rèn luyện và biểu dương những giáo viên và học sinh đạt thành tích cao trong trong phòng trào dạy tốt, học tốt. 3.3. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 16 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên Lãnh đạo nhà trường phải đầu tàu gương mẫu trong việc nâng cao ý thức tự học tự rèn, có kế hoạch chiến lược lâu dài về công tác bồi dưỡng đội ngũ phù hợp với năng lực của từng nhóm giáo viên và tình hình thực tế của đơn vị. Làm tốt công tác phối kết hợp giữa nhà trường với các đoàn thể, lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ tổ trưởng tổ chuyên môn thực sự là cánh tay nối dài của cán bộ quản lí trong thực hiện công tác dạy học. Mặt khác, mỗi giáo viên phải thực sự coi mình là yếu tố quyết định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục để từ đó thực hiện tốt công tác tự học, tự rèn, tự sáng tạo trong chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay. 3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Nếu như giáo viên không nhận thức đúng vai trò trách nhiệm của mình thì việc lập kế hoạch bồi dưỡng, phân công giáo viên bồi dưỡng,.. cũng không đạt hiệu quả. Có bồi dưỡng mà không kiểm tra đánh giá, không khen thưởng cũng không có động lực thúc đẩy chất lượng. Do đó các biện pháp có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ trợ cho nhau. 3.5. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu * Kết quả khảo nghiệm: Sau hơn 2 năm vận dụng những giải pháp, biện pháp về công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên tại đơn vị, tôi tiến hành khảo nghiệm chất lượng đội ngũ giáo viên và học sinh để từ đó điều chỉnh kế hoạch, nội dung và biện pháp bồi dưỡng sao cho phù hợp. Kết quả thu được như sau: Trình độ GV Thời gian Trước khảo nghiệm (Đầu năm học 2013-2014) Sau khảo nghiệm TSGV Xếp loại chuyên môn GV Chất lượng HS Đại học Cao đẳng Trung cấp Tốt Khá TB TB trở lên (Hoàn thành) 39 14 20 5 33 5 1 94,4% 5,6% 39 19 18 2 36 3 0 97,6% 2,4% Dưới TB (Chưa HT) (CKI 2015 - 2016) * Giá trị khoa học: Bảng số liệu trên là minh chứng thể hiện chất lượng và hiệu quả của công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Cán bộ quản lý, giáo viên đã có nhận thức đúng đắn và ý thức trách nhiệm cao trong công tác tự học, tự bồi dưỡng. Trình độ chuyên môn của đội ngũ giáo viên ngày càng nâng cao, việc đổi mới phương pháp trong dạy học được giáo viên chú trọng đầu tư, chất lượng giờ dạy của giáo viên đã tiến bộ vượt bậc. Số giáo viên Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 17 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên tham gia theo học các lớp trên chuẩn ngày càng đông, chất lượng giáo dục của nhà trường năm sau cao hơn năm trước góp phần giữ vững danh hiệu trường đạt Chuẩn Quốc gia. 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu Qua quá trình chỉ đạo và thực hiện công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, tập thể nhà trường đã đạt được kết quả như sau : Giáo viên đã quan tâm, chú trọng đến công tác tự học, tự rèn; tích cực đọc báo ngành, các tạp chí, tài liệu về chuyên môn, tra cứu tài liệu trên mạng Internet để phục vụ cho công tác soạn giảng. 100% giáo viên đã ứng dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng, hàng năm nhiều giáo viên chủ động thiết kế giáo án trình chiếu phục vụ giảng dạy, chuyên đề, thao - hội giảng,... Nhiều giáo viên vận dụng linh hoạt các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học theo hướng đổi mới phù hợp với tình hình cụ thể của lớp. Chất lượng giờ dạy của giáo viên qua kiểm tra, dự giờ cho thấy đã có những cải thiện đáng kể. Số lượng giáo viên dạy giỏi các cấp ngày càng tăng, nhiều giáo viên được Phòng Giáo dục và Đào tạo điều động tham gia các hội thi, chuyên đề của ngành; đồng thời họ cũng là những hạt nhân tiêu biểu và cánh tay nối dài hỗ trợ đắc lực cho lãnh đạo nhà trường giúp đỡ một số giáo viên còn hạn chế về năng lực, kĩ năng sư phạm vươn lên trong chuyên môn. Chất lượng phong trào mũi nhọn của cả giáo viên với học sinh trong 3 năm gần đây đạt kết quả rất khả quan. Cụ thể: - Về giáo viên: Tham gia các cuộc thi TS GV Năm học Giáo viên dạy giỏi & Tổng phụ trách Đội giỏi Cấp trường Cấp huyện 02 Nhì, 05 Công nhận 2013 - 2014 39 35 2014 - 2015 39 36 (Học kì I) 39 Khuyến 37 (Không tổ chức) (Không tổ chức) 03 2015 - 2016 Cấp tỉnh khích; 06 Công nhận Chữ viết đẹp Cấp trường Cấp huyện Cấp trường Cấp huyện 36 bản 10 bản (10A, 6B, 22C) (1A, 3B, 6C) 30 (Không tổ chức) 32 01 Công nhận 38 bản 09 bản (9A, 3B, 26C) (1A, 3B, 5C) 38 bản (Không tổ chức) (8A, 5B, 25C) 7 đặc cách & 2 GV đăng kí dự thi 03 CN (02 GVTH & 01 TPT Đội) Viết sáng kiến kinh nghiệm 35 Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 18 Thiết kế Bài giảng điện tử 03 (Xếp loại: 2B, 1C) (Không tổ chức) 01 (Xếp loại B) SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên - Về học sinh: Nhờ đẩy mạnh công tác bồi dưỡng giáo viên mà chất lượng của trường luôn được nâng cao. Kết quả tham gia các hội thi do các cấp tổ chức như sau: Toáng mạng Internet Năm học Trường Huyện 65 2013 2014 2014 2015 34 (11 Nhất, 9 Nhì, 10 Ba, 13 KK, 22 CN) (4 Nhì, 6 Ba, 24 CN) 66 37 (8 Nhất, 9 Nhì, 14 Ba, 16 KK, 19 CN) (2 Nhất, 2 Nhì, 9 Ba, 6 KK, 19 CN) 63 2015 2016 (Học kì I) (8 Nhất, 6 Nhì, 8 Ba, 21 KK, 20 CN) 31 (1 Nhất, 2 Ba, 28 CN) Tiếng Anh (IOE) Tỉnh Trường Huyện Giao lưu HSNK Huyện 33 02 KK (3 Nhất, 4 Nhì, 5 Ba, 12 KK, 9 CN) Tỉnh (TT thơ) 34 9 (1 Ba, 8 CN) (3 Nhất, 4 Nhì, 3 Ba, 3 KK, 30 CN) 02 (1 Nhì, 1 Ba) Chữ viết đẹp Trường 22 (3 Nhất, 4 Nhì, 4 Ba, 6 KK, 5 CN) 43 06 KK (3 Nhất, 4 Nhì, 3 Ba, 3 KK, 30 CN) 7 CN (Không tổ chức) 41 Chưa có kết quả (2 Nhất, 6 Nhì, 3 Ba, 11 KK, 19 CN) (Không tổ chức) Huyện Tỉnh 03 02 (1 Nhì, 2 Ba) & Giải Nhì toàn đoàn (1 Nhì, 1 Ba) & Giải Nhì toàn đoàn 18 34 (3 Nhất, 4 Nhì, 3 Ba, 3 KK, 30 CN); Giải Nhì toàn đoàn) Huyện Giao lưu DTTS 23 (4 Nhất, 5 Nhì, 6 Ba, 8 CN) (1Nhất 2 Nhì, 3 Ba, 5 KK, 8 CN); (Không tổ chức) KK góc trưng bày) 26 9 CN (Không tổ chức) (4 Nhất, 4 Nhì, 5 Ba, 5 KK, 8 CN) (Không tổ chức) Chưa tổ chức Với những kết quả trên, trong những năm gần đây nhà trường đã tạo được đồng thuận và niềm tin của cha mẹ học sinh, phát huy tối đa năng lực của đội ngũ giáo viên, học sinh và đạt thành tích trong tốp đầu của ngành giáo dục huyện nhà. III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho giáo viên là nhiệm vụ quan trọng số 1 trong các nhà trường nhằm đem lại hiệu quả thiết thực của quá trình giáo dục. Đây là việc làm thường xuyên, lâu dài, đòi hỏi từ lãnh đạo đến đội ngũ giáo viên phải vừa làm, vừa học, vừa rèn luyện tay nghề bằng sự sáng tạo và lòng yêu nghề của bản thân. Muốn nâng cao công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, người lãnh đạo cần đảm bảo các yêu cầu sau: Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 19 SKKN: Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên - Phải có quyết tâm cao, đủ phẩm chất, năng lực, uy tín. Thường xuyên thực hiện tốt công tác tự học tự rèn để làm gương cho giáo viên; chịu khó sưu tầm tài liệu, học tập kinh nghiệm mọi nơi, mọi lúc để truyền đạt lại cho giáo viên. - Phải có biện pháp quản lý, chỉ đạo và kế hoạch tổng hợp toàn diện vừa cụ thể, vừa thiết thực, có tính khả thi và phù hợp với tình hình thực trạng của đơn vị. Nếu không xây dựng, bồi dưỡng được đội ngũ sư phạm thành một tập thể “đủ về số lượng, mạnh về chuyên môn, đồng đều về cơ cấu” thì không thể nâng cao được chất lượng dạy và học. - Luôn đặt công tác bồi dưỡng đội ngũ lên hàng đầu; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, khen thưởng và động viên kịp thời để ngày càng tăng lực lượng giáo viên dạy giỏi cũng như giúp một số giáo viên còn hạn chế về chuyên môn vượt khó để vươn lên trong công tác. - Lấy việc sinh hoạt tổ chuyên môn và tăng cường việc thăm lớp, dự giờ là phương tiện hữu hiệu nhất để nâng cao năng lực chuyên môn của các thầy cô giáo. Đây cũng là phương pháp tốt nhất để xây dựng đội ngũ giáo viên. - Trang bị đủ sách, thiết bị, đồ dùng dạy họ c, tài liệu… để giúp giáo viên nghiên cứu, học tập , bồi dưỡng kiến thức. Ngoài ra, bản thân mỗi giáo viên phải thực sự coi mình là yếu tố quyết định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục để từ đó có ý thức tự học, tự nghiên cứu, tự rèn luyện chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Phối hợp tốt với đồng nghiệp trong các hoạt động mũi nhọn, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. 2. Kiến nghị * Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo: Tiếp tục tổ chức cho một số cán bộ quản lý và giáo viên cốt cán học tập lý luận chính trị. Mở các hội thảo chuyên đề để đội ngũ cán bộ, giáo viên các trường được giao lưu học hỏi lẫn nhau. * Đối với nhà trường: Làm tốt công tác tuyên truyền để giúp đội ngũ giáo viên cùng nhân dân thấy rõ tầm quan trọng của việc dạy và học trong nhà trường. Đẩy mạnh hơn nữa công tác xã hội hoá giáo dục nhằm động viên giáo viên, học sinh kịp thời khi đạt thành tích cao trong phong trào mũi nhọn. Trên đây là một vài kinh nghiệm về đề tài Một số kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên. Rất mong sự góp ý chân thành của Hội đồng sáng kiến kinh nghiệm các cấp để đề tài tôi được hoàn thiện hơn nhằm góp phần nâng cao kinh nghiệm công tác quản lí chuyên môn. Đinh Thị Minh Phượng - Trường Tiểu học Trần Phú 20