Tài liệu Skkn-Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở trường Tiểu học Âu Cơ

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ÂU CƠ phần i Lí do chọn đề tài Đất nước ta đang trên con đường công nghiệp hoá, hiện đại hoá và thực hiện mục tiêu: “Nâng cao dân trí - Đào tạo nhân lực - Bồi dưỡng nhân tài”. Muốn thực hiện tốt nhiệm vụ này thì đất nước phải có một đội ngũ những người có trình độ văn hoá cao, chuyên môn nghiệp vụ tốt, tay nghề vững vàng. Trong nhà trường nói chung, trường tiểu học nói riêng, đội ngũ giáo viên là một tập thể có vai trò cực kì quan trọng, quyết định sự thành bại của mỗi một nhà trường. Nó ảnh hưởng trực tiếp rất lớn tới việc thực hiện mục tiêu, chất lượng của công tác giáo dục.Có nhiều hình thức dạy học khác nhau: giáo dục từ xa, giáo dục bằng băng hình, cho dù đạt hiệu quả tới đâu thì hình thức giáo dục qua hình ảnh trực tiếp của người thầy vẫn là một phương pháp không thể thiếu được đối với học sinh bậc Tiểu học và nó mang lại hiệu quả cao nhất. Sở dĩ như vậy là vì giáo dục không đơn thuần là việc truyền thụ tri thức mà còn là truyền thụ cách giao tiếp người - người để hình thành và hoàn thiện nhân cách. Do vậy, chất lượng của giáo viên ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng của giáo dục. Một nhà trường có tập thể giáo viên đoàn kết, nhất trí cao, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, vững vàng về tư tưởng, trong sáng về phẩm chất thì chất lượng giáo dục không thể thấp kém và ngược lại. Đây chính là cái đích của công tác xây dựng đội ngũ giáo viên trong trường học. Thực tiễn giáo dục nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng nhiều năm qua cho thấy: năng lực sư phạm của giáo viên tiểu học còn nhiều bất cập. Sự bất cập rất đa dạng: cả về tri thức chuyên môn lẫn phương pháp và kĩ năng sư phạm; cả về khả năng tổ chức, quản lí quá trình dạy học - giáo dục lẫn năng lực giao tiếp ứng xử sư phạm; cả về xu hướng lẫn tình cảm sư phạm. Từ điểm xuất phát, đội ngũ giáo viên tiểu học có nguồn đào tạo đa dạng, dẫn đến sự không đồng đều về năng lực sư phạm. Ngoài ra, hoàn cảnh sống và giao tiếp thường xuyên trong một địa bàn bó hẹp cũng là những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ. Để giải quyết những bất cập ấy, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ, việc tổ chức bồi dưỡng tư tưởng, trình độ và năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên càng trở nên bức thiết, nhất là trong tình hình mới với những yêu cầu ngày càng cao đang đặt ra cho ngành giáo dục. Xuất phát từ nhận thức trên, từ thực tiễn công tác của đơn vị, sau khi được trang bị những kiến thức về lí luận và nghiệp vụ quản lí, tôi quyết định chọn đề tài: "Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Trường Tiểu học Âu Cơ". Đây là một vấn đề rộng và khó song hết sức cần thiết trong bối cảnh hiện nay, bởi nó góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, nhân tố quyết định chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục mới trong thời kì CNH, HĐH đất nước. Phần II : Nội dung đề tài Chương i : Nhận thức lí luận I. Vai trò, vị trí của giáo dục, giáo dục tiểu học 1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò, vị trí của giáo dục - đào tạo: Ngay sau khi đất nước vừa độc lập (9/1945), Người đã quan tâm và bắt tay ngay vào việc: "Diệt giặc dốt" vì người biết: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 4, NXB Sự thật, HN, 1984) Người cũng đã từng dạy: "Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người". (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 8, NXB Sự thật, Hà Nội, 1989, tr.180) Trồng cây đem lại màu xanh cho đất nước, trồng người đem lại hạnh phúc cho xã hội. Chăm lo sự nghiệp trồng người, nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài là trách nhiệm của toàn xã hội, song ngành giáo dục bao giờ cũng giữ vai trò trọng yếu. 2. Vai trò của khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo. Giáo dục là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Các Nghị quyết Đại hội của Đảng khẳng định: "Giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực thúc đẩy, là điều kiện cơ bản đảm bảo thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ đất nước. Phải coi đầu tư cho giáo dục là một hướng chính của đầu tư phát triển". Trong định hướng phát triển Giáo dục - Đào tạo, Nghị quyết lần thứ hai BCHTW Đảng khoá VIII tiếp tục khẳng định: "Muốn tiến hành CNH, HĐH thắng lợi phải phát triển mạnh Giáo dục - Đào tạo, phát huy nguồn lực con người; yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững" Nói đến giáo dục và đào tạo ngày nay cũng cần có một quan niệm mới: nâng cao dân trí là vấn đề hết sức cơ bản trong bài toán tăng trưởng kinh tế. Nhưng dân trí không đơn thuần là thanh toán nạn mù chữ hoặc vấn đề mọi người được học mặc dù đó là con đường không dễ đối với một nước còn nghèo và lạc hậu như nước ta. Vấn đề dân trí trong thời đại hiện nay là vấn đề phổ cập thông tin và tri thức khoa học là một yếu tố quan trọng để phát triển nguồn lực con người. Để có một nền giáo dục tiên tiến phải có một cơ sở vững chắc, cơ sở đó chính là giáo dục tiểu học. Không có một hệ thống giáo dục vững chắc, không thể có một hệ thống giáo dục quốc dân lành mạnh. Muốn có một hệ thống giáo dục quốc dân lành mạnh thì phải chú ý tới việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên. II. vị trí của Người giáo viên tiểu học trong sự nghiệp giáo dục Quyết định chất lượng giáo dục - đào tạo là đội ngũ giáo viên. Bác Hồ nói: "Không có thầy giáo thì không có giáo dục", Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII cũng xác định: "Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục đào tạo và được xã hội tôn vinh". Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ là khâu quan trọng nhất của quá trình quản lí nguồn nhân lực. Do vậy, việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là yêu cầu tất yếu của công tác quản lí trường học, là nhân tố trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Trong trường tiểu học, giáo viên là lực lượng giáo dục chính, giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục, là người tổ chức các quá trình phát triển của trẻ em bằng phương thức nhà trường. Với trọng trách là người quyết định chất lượng giáo dục, là người đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách, là người thực hiện sứ mệnh cao cả đầy tính nhân văn và trách nhiệm, người giáo viên tiểu học phải hội tụ một cách đầy đủ những yêu cầu về phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn để thực hiện hoàn thành mục tiêu giáo dục tiểu học. Người giáo viên tiểu học có một tầm quan trọng đặc biệt, lao động của người giáo viên tiểu học là lao động mang tính khoa học, tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu. Giáo viên tiểu học chính là trực quan gần gủi sinh động và toàn diện để các em học sinh noi theo và học tập góp phần hoàn thiện nhân cách của mình. ở tiểu học, nhiệm vụ hàng đầu của giáo viên là dạy học, điều ấy đòi hỏi họ phải nắm vững tri thức và cách thức truyền đạt, đồng thời nắm vững con đường, cách thức của sự hình thành trí tuệ và nhân cách trẻ, định hướng thúc đẩy sự phát triển đó, biết "dạy chữ" trong mục tiêu "dạy người". Để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp thì trình độ và nhân cách của người giáo viên tiểu học phải toàn diện, đa dạng; phải có kiến thức và năng lực sư phạm phong phú và tổng hợp cao. Giáo dục phải có khả năng thích ứng với những chiều hướng phát triển của xã hội, chuẩn bị cho sự thay đổi của xã hội. Giáo dục có giá trị là cốt lõi để đáp ứng xu thế hội nhập, có khả năng tiếp cận cái mới, biết cùng chung sống. Theo quan điểm của UNESCO, giáo dục nhằm thực hiện bốn mục tiêu trụ cột: 1- Học để biết; 2- Học để làm; 3- Học để tồn tại; 4- Học để biết cách chung sống và được tiến hành theo các định hướng lớn: Giáo dục là quá trình liên tục, suốt đời. Công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên có một ý nghĩa cực kì to lớn trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ về chính trị, chuyên môn và quản lí giáo dục. Vai trò của giáo viên với những phẩm chất tốt, kiến thức và năng lực chuyên môn vững vàng đáp ứng yêu cầu của sự phát triển giáo dục và phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay. Chất lượng đội ngũ giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và phụ thuộc vào công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Hai mặt này gắn bó chặt chẽ trong một thể thống nhất, trong đó công tác bồi dưỡng thường xuyên có ý nghĩa đào tạo tiếp tục là một yêu cầu không thể thiếu được sau đào tạo ban đầu. ở một số nội dung thay đổi nhiều, bồi dưỡng thường xuyên còn mang ý nghĩa đào tạo lại, cung cấp cho giáo viên tiểu học những kiến thức mới, tạo cho họ có khả năng tiếp cận sự phát triển của khoa học giáo dục, để vận dụng vào công tác giảng dạy và giáo dục học sinh trong giai đoạn mới. Trong thời đại ngày nay, khi xã hội đang vận hành cùng công cuộc đổi mới, sự nghiệp giáo dục đang đứng trước những thách thức mới thì vai trò của người giáo viên lại càng quan trọng. Họ không ngừng phải trau dồi, tích luỹ kiến thức, kinh nghiệm giảng dạy cùng với việc mở mang kiến thức mới để tồn tại và đáp ứng với đòi hỏi to lớn của xã hội. Để đội ngũ giáo viên có đủ "đức, tài" đáp ứng yêu cầu giáo dục mới thì theo tôi vấn đề bồi dưỡng cần tập trung vào những nội dung sau đây: - Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị, phẩm chất nghề nghiệp; - Bồi dưỡng về tri thức văn hoá, năng lực chuyên môn nghiệp vụ; - Bồi dưỡng về vật chất, sức khoẻ, tinh thần cho giáo viên. Chương II: Thực trạng của trường tiểu học ÂU CƠ i. tình hình Nhà trường: Trường Tiểu học Âu Cơ đóng trên địa bàn Thanh Vinh mới được thành lập từ một khu vực lẻ của trường Tiểu học Ngô Sĩ Liên vào năm 2006, cơ sở vật chất và trang thiết bị còn nhiều bất cập, học sinh chất lượng thấp. Đội ngũ giáo viên không đồng đều, từ nhiều nơi chuyển về nên chất lượng không đồng đều. Quy mô trường nhỏ, số lượng học sinh ít, chất lượng thấp. Về công tác XHHGD đã có nhiều chuyển biến tích cực, các tổ chức, đơn vị và nhân dân địa phương đã có sự quan tâm hổ trợ cho công tác giáo dục của nhà trường. Tuy vậy, do điều kiện dân sinh, dân trí còn thấp nên sự quan tâm và tạo điều kiện học tập cho con em vẫn còn nhiều hạn chế. 1.Về học sinh: Trường được thành lập năm 2006, từ một khu vực lẻ của trường TH Ngô Sĩ Liên, với số lượng học sinh ít (156 HS/5 lớp), chất lượng thấp, phụ huynh thiếu sự quan tâm đến việc học của con em. Năm học 2009-2010: 224 HS/ 7 lớp - Trong đó: + Khối lớp 1: 54/ 2 lớp + Khối lớp 2: 61/ 2 lớp + Khối lớp 3 : 38/ 1 lớp + Khối lớp 4: 38/ 1 lớp + Khối lớp 5: 33/ 1 lớp Số học sinh tăng dần hàng năm (mỗi năm tăng 1 lớp so với năm học trước). - Huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1: 45/45 Tỉ lệ: 100 % - Huy động trẻ TNTH vào lớp 6: 24/24 Tỉ lệ: 100 % - Phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi: Tỉ lệ: 98 % 2. Về đội ngũ giáo viên Năm học 2009 -2010 toàn trường có 19 cán bộ, giáo viên Trong đó: Giáo viên: 11 - Giáo viên văn hóa: 8 - Giáo viên chuyên: 2 - Tổng phụ trách Đội: 1 3. Về cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học: * Cơ sở vật chất: - Có 8 phòng học. - Phòng làm việc: 4 - Phòng vi tính: 12 máy - Bàn ghế đầy đủ nhưng đã quá cũ và không đúng quy cách. * Trang thiết bị của thư viện: Nhà trường đã tham mưu với các cấp lãnh đạo, vận động kinh phí từ nhiều nguồn để đầu tư trang thiết bị hiện đại, mua thêm tranh ảnh, đồng thời tổ chức cho giáo viên tự làm ĐDDH; đến nay Thư viện nhà trường đã đạt chuẩn theo quyết định 01 của Bộ GD&DDT. II. Nhận xét, Đánh giá chung: 1.Ưu điểm: - Được sự lãnh chỉ đạo sâu sát Đảng uỷ, chính quyền địa phương, lãnh đạo ngành, sự hổ trợ tích cực của các tổ chức đoàn thể địa phương, Hội cha mẹ học sinh. - Chi bộ Đảng đã chỉ đạo tốt các hoạt động trong nhà trường, tập thể cán bộ giáo viên đoàn kết, nhất trí, nhiệt tình trong công tác giảng dạy. - Chất lượng giáo dục và chất lượng đội ngũ được nâng lên, cơ sở vật chất được tăng cường hàng năm. 1. Tồn tại: Tổng số giáo viên văn hoá 8 người, với số lượng ít nhưng tỷ lệ giáo viên mới tuyển vào nghề cao (3/8), có những giáo viên đã ra trường gần 10 năm nay mới đứng lớp giảng dạy. Có giáo viên ra trường lâu năm nhưng khả năng vận dụng phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cuả học sinh còn nhiều hạn chế. Trong quá trình dạy học, chưa tổ chức cho học sinh tự chiếm lĩnh được tri thức, chưa tổ chức cho học sinh hoạt động phù hợp nhằm phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập và chưa có kỹ năng giúp cho học sinh tìm tòi, sáng tạo, tự khám phá cái mới, rút ra được kết luận trong giờ học được. Một số giáo viên còn ngại sử dụng đồ dùng dạy học nên tiết học trở nên khô khan thiếu sinh động, kết quả giờ học chưa cao. Năm 2006 mới thành lập, trang thiết bị được chia từ trường cũ, không đồng bộ, thiết bị thiếu, cũ. Từ thực tế trên, để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tôi xin đề xuất một số giải pháp sau: chương iii: một số giải pháp I. Giải pháp về công tác tổ chức, quản lí . 1.1. Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng 1.1.1.Quy hoạch đội ngũ: Việc lập quy hoạch xây dựng đội ngũ giáo viên giúp Hiệu trưởng có tầm nhìn xa và bao quát hơn trong công tác củng cố và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Lập quy hoạch thực chất là lập dự án về công tác xây dựng đội ngũ. Khi lập quy hoạch cần dựa vào các văn bản pháp quy của Bộ quy định về tỉ lệ giáo viên, cơ cấu về trình độ; căn cứ vào chiến lược phát triển giáo dục đào tạo của địa phương, vào tình hình thực tế của nhà trường. Quy hoạch cần đảm bảo: a. Đội ngũ giáo viên phải đủ về số lượng, đa dạng về loại hình, đồng bộ về cơ cấu đảm bảo thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện Trong quy hoạch cũng cần ghi rõ những trường hợp nào cần nâng cao trình độ, về vấn đề gì (lí luận chính trị, văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ). Về sử dụng cần dự kiến những trường hợp dự kiến đề bạt (cán bộ nguồn)... b. Dự kiến những biến động nhân sự có thể xảy ra (nghỉ hưu, thuyên chuyển, sinh đẻ, đi học) để xin kế hoạch bổ sung kịp thời. c. Bản quy hoạch cần hoàn thành trước khi vào năm học mới (đối với bản quy hoạch trong một năm) hoặc trước mỗi giai đoạn phát triển của nhà trường theo định hướng chiến lược đề ra (thường là 3-5 năm). 1.1.2. Phân loại giáo viên: Hiệu trưởng lập kế hoạch và tiến hành phân loại giáo viên để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp. Việc phân loại cần dựa vào những tiêu chí sau: * Xét về trình độ đào tạo: - Số giáo viên trên chuẩn - Số giáo viên đạt chuẩn * Xét về năng lực chuyên môn: - Số giáo viên cốt cán (đạt giáo viên dạy giỏi cơ sở trở lên) - Số giáo viên có khả năng bồi dưỡng học sinh giỏi - Số giáo viên dạy các bộ môn năng khiếu (Hát - Nhạc, Mĩ thuật, - Số giáo viên còn yếu về chuyên môn (có thể yếu về một lĩnh vực) 1.1.3. Lập kế hoạch bồi dưỡng Trên cơ sở phân loại đối tượng, lựa chọn nội dung và hình thức bồi dưỡng, Hiệu trưởng lập ra một chương trình bồi dưỡng cụ thể theo từng thời gian, từng môn, từng nội dung hoặc từng chủ đề nhất định. Bồi dưỡng cần có trọng tâm, tránh bồi dưỡng một cách tràn lan. Mục tiêu: - Đến năm 2011: + Giáo viên có trình độ trên chuẩn: 100 %, trình độ đào tạo được vận dụng vào thực tế giảng dạy và công tác đạt hiệu quả . +100% giáo viên thành thạo trong việc ứng dụng CNTT vào công tác và giảng dạy. +100% giáo viên có khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu giáo dục trong thời kì CNH, HĐH đất nước. 1.2. Sắp xếp và sử dụng Đây là khâu trọng tâm trong công tác cán bộ vì có sắp xếp, sử dụng hợp lí mới giúp mọi người phát huy năng lực, nâng cao hiệu quả công tác. Qua sử dụng, Hiệu trưởng mới nắm được mặt mạnh, mặt yếu của giáo viên để phân công hợp lí, đồng thời kết hợp sử dụng, bồi dưỡng lâu dài. Việc phân công giáo viên thường tiến hành vào đầu năm học, nhưng có thể thông báo dự kiến vào cuối năm học trước hoặc trước tháng 9 để giáo viên có điều kiện chuẩn bị. Căn cứ vào yêu cầu công tác, chuyên môn đào tạo và năng lực của từng giáo viên. Việc bố trí và sử dụng giáo viên là một trong những công việc quan trọng và phức tạp, cần chú ý: - Phân công phải phù hợp với trình độ, năng lực, sở trường công tác. - Phân công công tác phải phù hợp với đặc điểm tình hình nhà trường và chương trình giảng dạy . - Phân công cần chú ý tới việc bố trí xen kẽ giữa giáo viên giỏi và giáo viên yếu, giữa giáo viên lâu năm có kinh nghiệm với giáo viên trẻ mới ra trường để họ có điều kiện học hỏi và và giúp đỡ lẫn nhau. - Phân công công tác cần chú ý tới điều kiện sức khoẻ, hoàn cảnh gia đình. - Có chính sách luân chuyển giáo viên giữa các khối lớp, nhằm thay đổi môi trường và tạo động lực mới cho giáo viên nhưng phải đảm bảo tính kế thừa. 1.3. Tổ chức thực hiện - Tuyên truyền nhận thức cho cán bộ, giáo viên nhận thức rõ vai trò của giáo dục tiểu học, tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng giáo viên. - Lựa chọn nội dung và hình thức bồi dưỡng phù hợp với nhu cầu, đối tượng và điều kiện công tác của nhà trường: Đào tạo dài hạn, ngắn hạn, chuyên đề, hội thảo, thao giảng, thi giáo viên, giao lưu học tập kinh nghiệm. Đặc biệt chú trọng hình thức tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên, xây dựng tốt phong trào tự học, tự bồi dưỡng trong cán bộ, giáo viên. - Tham mưu, liên kết với Phòng Giáo dục - Đào tạo, phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường để làm tốt công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. 1.4. Chính sách nguồn lực - Cần xác định cho cán bộ, giáo viên hiểu rõ: bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ là quyền lợi, đồng thời là nghĩa vụ của mỗi người. Do đó mỗi cán bộ, giáo viên phải luôn có trách nhiệm và ý thức trong công tác bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn cho mình. - Nhà trường đầu tư kinh phí mua sắm tài liệu, sách báo, trang thiết bị dạy học, nối mạng Internet..để phục vụ cho công tác bồi dưỡng. - Hỗ trợ và đầu tư kinh phí cho công tác đào tạo, bồi dưỡng; có chế độ động viên khen thưởng kịp thời để khuyến khích những CB-GV có thành tích trong công tác bồi dưỡng. 1.5. Kiểm tra đánh giá Bất cứ một hoạt động nào muốn đạt hiệu quả và mục tiêu đề ra đều phải làm tốt công tác kiểm tra, đánh giá. Thực tế trong những năm qua trường Tiểu học Âu Cơ đã tiến hành khá tốt, tạo được nề nếp trong việc tổ chức và triển khai. Tuy nhiên công tác kiểm tra là việc làm thường xuyên, liên tục và cần có sự đổi mới, sáng tạo. Công tác kiểm tra phải luôn hướng tới uốn nắn những tồn tại, phát huy tốt những năng lực, sở trường, sự sáng tạo ở mỗi giáo viên. Tổng kết, đánh giá công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng để đúc rút kinh nghiệm giúp cho công tác bồi dưỡng ngày càng đạt kết quả cao hơn. II. Giải pháp về nội dung và hình thức bồi dưỡng 2.1. Về nội dung bồi dưỡng Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục, đồng thời cũng là mục đích của công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở trường Tiểu học Âu Cơ. Trên cơ sở thực trạng đội ngũ giáo viên, thực trạng công tác bồi dưỡng đội ngũ trong thời gian qua, chúng tôi xin đề xuất một số nội dung của công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên Trường Tiểu học Âu Cơ nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục của nhà trường trong giai đoạn hiện nay như sau: - Bồi dưỡng tư tưởng chính trị và phẩm chất nghề nghiệp cho giáo viên; - Bồi dưỡng kiến thức, năng lực và nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên; - Bồi dưỡng sức khoẻ, tinh thần cho giáo viên. 2.1.1. Bồi dưỡng về tư tưởng chính trị và phẩm chất nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên Với yêu cầu của giáo dục hiện nay, người giáo viên không chỉ nắm vững về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ mà còn cần phải có một bản lĩnh chính trị vững vàng, có lương tâm và đạo đức nghề nghiệp. Người giáo viên là người trực tiếp thực hiện và cụ thể hoá đường lối, chủ trương chính sách của Đảng về giáo dục. Do đó, nhiệm vụ trước hết là tập trung vào việc bồi dưỡng lí tưởng cho đội ngũ giáo viên. Lí tưởng nghề nghiệp là biểu hiện tập trung của lòng yêu nước, yêu nghề là yếu tố quan trọng trong nhân cách cao đẹp của người giáo viên đồng thời phải gắn việc bồi dưỡng lí tưởng với việc bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức của giáo viên như ý thức làm chủ tập thể, ý thức tự lực, tự cường, tinh thần đoàn kết tương trợ, ý thức tổ chức kỉ luật… Nhà trường cần tham mưu và đề nghị với các cấp lãnh đạo ngành, Đảng uỷ địa phương cho giáo viên được đi dự những lớp bồi dưỡng chính trị để từng bước nâng cao trình độ nhận thức chính trị cho đội ngũ. Chi bộ nhà trường kết hợp với Công đoàn để giúp đỡ cán bộ, giáo viên phấn đấu được kết nạp vào Đảng. 2.1.2. Bồi dưỡng về năng lực sư phạm, chuyên môn nghiệp vụ (kiến thức, kĩ năng, phương pháp) Nâng cao hiệu quả dạy học của người giáo viên là nhiệm vụ quan trọng nhất của nhà trường, đó cũng là nội dung chính của công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Đối với giáo viên tiểu học, nội dung bồi dưỡng chính là hệ thống năng lực sư phạm: phẩm chất và trình độ hiểu biết về chuyên môn nghiệp vụ *Hệ thống các năng lực sư phạm: - Năng lực nắm bắt các khoa học cơ bản, khoa học giáo dục, các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về giáo dục. - Năng lực hiểu biết tâm lý lứa tuổi học sinh - Năng lực nắm bắt phương pháp dạy học và vận dụng các phương pháp đó có hiệu quả trong thực tiễn giáo dục. - Năng lực giao tiếp với học sinh và phụ huynh học sinh. - Năng lực tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. - Năng lực tổ chức các hoạt động dạy học. Để tiến hành các hoạt động này một cách có hiệu quả, công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên cần chú ý tới việc bồi dưỡng những kiến thức, kĩ năng cụ thể sau: a. Về kiến thức: Người giáo viên tiểu học cần phải có trình độ văn hoá sâu rộng, cần có vốn hiểu biết trên nhiều lĩnh vực mà những điêù đó trong quá trình đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm chưa được học nhiều, chưa sâu và có những nội dung còn thiếu hụt. Do đó, người giáo viên cần được bồi dưỡng kiến thức ở tất cả các phân môn, cụ thể bồi dưỡng theo những nội dung sau: * Đó là những hiểu biết về các môn học: - Tiếng Việt và phương pháp dạy học Tiếng Việt. - Toán: Các yếu tố về số học, hình học, giải toán… - TN & XH: Những kiến thức về khoa học thường thức, địa lí, lịch sử, các vấn đề về giới tính. - Các kiến thức về Nhạc, Hoạ, Thể dục, công tác Đội, công tác chủ nhiệm lớp và các hoạt động đoàn thể trong nhà trường. - Các kiến thức về mối quan hệ giữa con người với con người, con người với tự nhiên, với xã hội. * Kiến thức về đối tượng: - Các kiến thức về tâm sinh lí, đặc điểm học sinh tiểu học. b. Về kĩ năng: Để tiến hành hoạt động dạy học và giáo dục trong nhà trường có hiệu quả cao, giáo viên tiểu học cần được bồi dưỡng để phát triển những kĩ năng sư phạm. Những kĩ năng sư phạm này được hình thành trên cơ sở hệ thống kiến thức của giáo viên. * Kĩ năng thiết lập các mối quan hệ với học sinh: - Những kĩ năng thiết lập mối quan hệ với học sinh như: nắm bắt những đặc điểm về tâm lí, trí tuệ, tình cảm, thể chất của trẻ; quan tâm tới từng đối tượng học sinh nhất là những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. - Những kĩ năng làm việc với tập thể, kĩ năng giao nhiệm vụ cho các nhóm, tập thể lớp. - Kĩ năng lựa chọn và sử dụng đúng đối tượng học sinh. * Kĩ năng tổ chức và triển khai các hoạt động dạy học và giáo dục: - Kĩ năng nắm bắt sự tiếp nhận nội dung học tập của học sinh - Kĩ năng đặt câu hỏi, hướng dẫn, gợi mở cho học sinh - Kĩ năng sử dụng đồ dùng và thiết bị dạy học - Kĩ năng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh. * Những kĩ năng hoạt động xã hội: - Kĩ năng tổ chức cho HS tham gia các hoạt động xã hội. -Kĩ năng phối kết hợp với các tổ chức xã hội, với các cha mẹ học sinh * Kĩ năng tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên: - Kĩ năng so sánh, đối chiếu và bổ sung các thành tựu mới của khoa học cũng như tư liệu của địa phương vào nội dung dạy học, giáo dục. - Kĩ năng lựa chọn vấn đề, lựa chọn tài liệu, lựa chọn cách đọc sách, ghi chép, tổng hợp, khái quát vấn đề. * Kĩ năng giao tiếp: - Trao đổi, tranh luận, báo cáo, phát biểu vấn đề trước đông người. - Kĩ năng giao tiếp với cấp trên, đồng nghiệp, với học sinh … c. Bồi dưỡng về phương pháp dạy học mới: Giáo viên nhận thức và nắm được bản chất của phương pháp dạy học mới là: “Lấy học sinh làm trung tâm". Trong mỗi giờ dạy, giáo viên phát huy cao nhất tiềm năng của người học, giáo viên chỉ là người thiết kế, tổ chức và hướng dẫn học sinh tiếp cận, tìm tòi và phát hiện ra kiến thức mới. Vấn đề cơ bản của bồi dưỡng phương pháp dạy học mới chính là phát huy cao độ tính tích cực của học sinh nghĩa là giáo viên không chỉ là gợi mở hướng dẫn mà còn cung cấp cho học sinh phương pháp, con đường, cách thức để học sinh tự tiếp cận, tìm ra chân lí, có bản lĩnh trước hiện thực cuộc sống đa dạng và phong phú. 2.1.3. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường để chăm lo sức khoẻ, tinh thần cho giáo viên Muốn phát huy hết năng lực trí tuệ, lòng say mê, tận tuỵ với nghề nghiệp của giáo viên thì điều đầu tiên là tạo cho họ một cuộc sổng tinh thần thoải mái. Hiệu trưởng cần phối hợp tốt với công đoàn quan tâm chăm lo lợi ích cho cán bộ, giáo viên. Cụ thể: - Tạo điều kiện cho cán bộ, giáo viên khó khăn vay vốn, xây dựng quỹ để hỗ trợ đời sống cho cán bộ, giáo viên. - Cải thiện điều kiện nơi làm việc, chăm lo xây dựng cảnh quan nhà trường xanh - sạch - đẹp,lớp học khang trang, sạch sẽ, rộng rãi, thoáng mát, có phòng nghỉ cho giáo viên tạo nên sự gắn bó với trường lớp, với học sinh và đồng nghiệp. - Có chế độ động viên, khen thưởng kịp thời, khen thưởng phải đúng người, đúng việc tạo được niềm tin, kích thích sự nỗ lực, phấn đấu của cán bộ giáo viên. - Tổ chức cho giáo viên đi tham quan, du lịch vào những dịp hè hoặc nhân các ngày lễ hội để vừa thư thái, tĩnh dưỡng sau một thời gian làm việc vất vả cũng như góp phần nâng cao sự hiểu biết cho cán bộ, giáo viên. Tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt động giải trí cho cán bộ, giáo viên. - Xây dựng mối đoàn kết thân ái trong nhà trường nhằm xây dựng một tập thể nhà trường đoàn kết vững mạnh. - Nhà trường cần thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ chính sách của nhà nước đối với cán bộ, giáo viên như: chế độ bảo hiểm, nghỉ hè, nghỉ phép, chế độ khám chữa bệnh, các chế độ đối với nữ cán bộ, giáo viên. 2.2. Hình thức bồi dưỡng Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cần phải theo hướng đa dạng hoá hình thức và phương pháp bồi dưỡng để phù hợp với trình độ, điều kiện công tác và hoàn cảnh của mỗi cán bộ, giáo viên. Trên cơ sở đó, để đảm bảo tốt cho việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở Trường Tiểu học Âu Cơ, tôi xin đề xuất một số hình thức bồi dưỡng sau đây: 2.2.1. Bồi dưỡng dài hạn: Hình thức này phù hợp với việc nâng chuẩn về trình độ chuyên môn cho giáo viên (Từ THSP lên Cao đẳng, Đại học, Cao học) trong khoảng thời gian từ một năm hoặc nhiều năm mới hoàn thành. 2.2.2. Bồi dưỡng ngắn hạn: Đây là một hình thức bồi dưỡng phù hợp nhất với giáo viên tiểu học, vì bồi dưỡng ngắn hạn thường tập trung trong dịp hè, thời gian không dài với từng chuyên đề khác nhau nhằm cập nhật kiến thức và phương pháp. Địa điểm mở lớp của loại hình bồi dưỡng này cũng linh hoạt, có thể tập trung nhiều trường do Phòng giáo dục tổ chức hay tổ chức ngay tại trường. Việc bồi dưỡng này bảo đảm được tính linh hoạt phù hợp với cá nhân người học. 2.2.3. Bồi dưỡng thông qua hội thi, hội thảo và giao lưu: - Hội thi: Hình thức này lôi cuốn được đa số giáo viên trong trường tham gia, bởi muốn có giáo viên dự thi giáo viên giỏi cấp Quận, Thành phố hay Quốc gia thì nhà trường phải phát động phong trào thi đua dạy giỏi trong nhà trường để lựa chọn những giáo viên đủ điều kiện tham gia dự thi giáo viên giỏi cấp cao hơn. Đây là một hoạt động giúp cho mỗi giáo viên phải rèn luyện và đầu tư trong suốt quá trình giảng dạy. Qua hội thi giáo viên sẽ được góp ý, bổ sung những kiến thức, kĩ năng từ các đồng nghiệp, cũng qua đây giáo viên sẽ học tập và đúc rút được nhiều kinh nghiệm hơn. - Hình thức hội thảo: Đây cũng là một hình thức bồi dưỡng có hiệu quả thiết thực, dưới dạng tổ chức bồi dưỡng các chuyên đề như: phương pháp dạy học mới, thiết kế bài dạy theo hướng tích cực hóa hoạt động của học sinh, báo cáo sáng kiến kinh nghiệm. Các hoạt động này sẽ bổ sung và làm giàu thêm những kiến thức và kĩ năng, kinh nghiệm cho giáo viên. - Ngoài ra, có thể tổ chức giao lưu trao đổi kinh nghiệm với các trường bạn, các đơn vị kết nghĩa trong địa bàn đề trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. 2.2.4. Bồi dưỡng thông qua công tác thao giảng, dự giờ: - Thao giảng: Là hoạt động chuyên môn thường xuyên theo kế hoạch, thao giảng để trao đổi một vấn đề gì mới, khó. Nội dung thường tập trung vào việc dạy mẫu, dạy chuyên đề, thao giảng hội đồng theo kế hoạch của nhà trường, qua thao giảng giúp giáo viên học hỏi, trao đổi rút kinh nghiệm, thống nhất nội dung, phương pháp dạy học. - Thăm lớp dự giờ: Đây là một hoạt động thường xuyên của mỗi giáo viên và là yêu cầu bắt buộc, phải tiến hành thường xuyên, đủ các môn, các khối lớp. Dự giờ giáo viên phải có nhận xét, rút kinh nghiệm và xếp loại từng tiết dạy. Thông qua hoạt động này giúp giáo viên nắm được kiến thức và phương pháp dạy học, qua đó học hỏi được nhiều kinh nghiệm từ các đồng nghiệp. 2.2.5. Bồi dưỡng thông qua hình thức kèm cặp, rèn nghề: Hình thức này áp dụng cho đối tượng là giáo viên trẻ mới ra trường, giáo viên còn yếu chuyên môn. Do vậy, cần có sự kèm cặp, hướng dẫn của những giáo viên giỏi, bằng cách: Tư vấn nghề nghiệp, dự giờ của giáo viên giỏi, được các thành viên hội đồng chuyên môn dự giờ để rút kinh nghiệm, hướng dẫn: từ việc soạn giáo án đến việc thiết kế và tổ chức các hoạt động dạy học khác. 2.2.6. Tự bồi dưỡng: Để thực hiện tốt nhiệm vụ bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, thì vấn đề tự học, tự bồi dưỡng là một công việc hết sức cần thiết. Nếu người giáo viên không tự bồi dưỡng nâng cao tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ thì chính là tự đào thải mình. Một trong những yếu tố không kém phần quan trọng để nâng cao hiệu quả tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên là nhà trường phải tạo điều kiện cần thiết về CSVC (thư viện, phòng đọc), giáo trình, sách hướng dẫn, các trang thiết bị dạy học… Đặc biệt là phải tạo được bầu không khí sư phạm đoàn kết, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau, phấn đấu vì mục đích xây dựng nhà trường vững mạnh. Công tác tự học, tự bồi dưỡng muốn đạt kết quả cao thì yêu cầu mỗi giáo viên phải có kế hoạch bồi dưỡng cụ thể cho mình, có sự sắp xếp hợp lí về nội dung, hình thức, thời gian bồi dưỡng. Hiệu trưởng cần có kế hoạch kiểm tra và đánh giá công tác bồi dưỡng một cách thường xuyên, động viên kịp thời những cá nhân có thành tích.. 3. Giải pháp về tăng cường cơ sở vất chất, thiết bị dạy học: Cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học là điều kiện cần thiết phục vụ cho quá trình dạy học, đặc biệt trong công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên hiện nay. Không thể tiến hành việc bồi dưỡng cho giáo viên khi mà không có tài liệu, phương tiện học tập và sách báo tham khảo. Vì toàn bộ tài liệu này sẽ là người cung cấp kiến thức cho giáo viên, là người thầy thứ hai của những người tự học, tự bồi dưỡng. Để đảm bảo sự phát triển của nhà trường trong tương lai, Trường Tiểu học Âu Cơ cần: 3.1. Về cơ sở vật chất: - Tham mưu với UBND Quận Liên Chiểu quy hoạch khuôn viên, sân chơi, bãi tập. Đầu tư xây dựng thêm các phòng chức năng: phòng truyền thống, phòng đa chức năng (Nhạc, hoạ, tiếng Anh) đảm bảo các điều kiện của trường đạt Chuẩn Quốc gia. - Nâng cấp Thư viện, phòng đọc, các thiết bị văn phòng, xây dựng tủ sách dùng chung. 3.2. Về trang thiết bị dạy học: - Đầu tư mua sắm các trang thiết bị dạy học hiện đại, các phương tiện nghe nhìn, máy vi tính, nối mạng Internet xuống các lớp học. - Mua sắm đầy đủ các tài liệu, sách báo phục vụ cho công tác giảng dạy và nghiên cứu của giáo viên. Trên đây là một số giải pháp bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ở Trường Tiểu học Âu Cơ. Trong quá trình thực hiện, cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các giải pháp. Việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cũng cần được tiến hành đồng bộ với việc xây dựng tổ chức Đảng và các tổ chức quần chúng trong nhà trường. Các hoạt động trong nhà trường đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhà trường phải phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể cùng thống nhất một mục đích hành động là xây dựng nhà trường thành một tập thể đoàn kết, vững mạnh. Phần iii Kết luận và bài học kinh nghiệm I. Bài học kinh nghiệm: Công tác bồi dưỡng đội ngũ là một việc làm cần thiết và quan trọng, là yếu tố hàng đầu quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường, do vậy để công tác bồi dưỡng đạt kết quả cần làm tốt các công việc sau: - Thường xuyên coi trọng công tác giáo dục tư tưởng chính trị, xây dựng tập thể hội đồng sư phạm đoàn kết nhất trí cao, biết thương yêu giúp đỡ nhau trong mọi hoàn cảnh cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mình. - Điều tra nắm chắc tình hình chất lượng đội ngũ để có kế hoạch bồi dưỡng phù hợp với tình hình nhà trường, phù hợp với yêu cầu phát triển giáo dục đào tạo. - Xác định nội dung bồi dưỡng chất lượng đội ngũ bao gồm nhiều nội dung, trong đó bồi dưỡng năng lực sư phạm cho mọi giáo viên được đặt lên hàng đầu. Qua những năm thực hiện chỉ đạo công tác bồi dưỡng chất lượng đội ngũ giáo viên, bản thân tôi thấy được: - Luôn coi trọng công tác tự bồi dưỡng và bồi dưỡng một cách thường xuyên, tổ chức điều hành, sắp xếp công việc nội bộ một cách khoa học, sáng tạo. - Luôn coi trọng công tác kiểm tra, đánh giá, phát huy vai trò “Dân chủ hoá trường học". - Việc xây dựng kế hoạch phải có tính khả thi cao, đảm bảo giữa nguyên tắc và tình cảm, linh động, sáng tạo trong công tác, nhằm thực hiện tốt kỹ cương trong Nhà trường, đồng thời không ngừng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của đội ngũ giáo viên. - Người Hiệu trưởng phải biết tập hợp lực lượng, động viên khuyết khích những tài năng, vật lực của mỗi thành viên nhằm tạo sức mạnh tổng hợp giúp cho công tác quản lý chỉ đạo đạt hiệu quả cao. Bảo đảm sự thống nhất giữa các tổ chức đoàn thể trong nhà trường dươi sự lãnh đạo của chi bộ Đảng. ii. Kết luận Đại hội đảng toàn quốc lần thứ X tiếp tục khẳng định:"Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu", phát triển Giáo dục và Đào tạo là một động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Yếu tố cơ bản để phát triển xã hội tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, trí tuệ, sức khoẻ và thẩm mĩ, phát triển năng lực của cá nhân, đào tạo những người lao động có kĩ năng nghề nghiệp, năng động sáng tạo, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có ý thức vươn lên để lập thân, lập nghiệp, có ý thức công dân góp phần làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, vì thế giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Đội ngũ giáo viên là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục vì sự sống còn của Giáo dục và Đào tạo là ở chất lượng Giáo dục và hiệu quả đào tạo. Thực tế trong những năm qua, đội ngũ giáo viên vẫn có những bất cập nhất là trong giai đoạn thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. Mỗi cố gắng, mỗi kết quả tuy nhỏ của đội ngũ giáo viên nhà trường sẽ có ý nghĩa to lớn cùng toàn ngành giáo dục hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho. Chính vì vậy, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên là một việc làm thiết thực đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Để đạt được mục đích là nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ chuyên môn cho đội ngũ, mỗi đơn vị, mỗi cán bộ quản lý đều có những cách làm riêng. Trên đây là một số việc làm ở trường Tiểu học Âu Cơ đã đạt hiệu quả, chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa nhiệm vụ này trong những năm học tới nhằm góp một phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp phát triển giáo dục. Liên Chiểu ngày 10 tháng 12 năm 2009 Người viết Nguyễn Thị Loan