Tài liệu Skkn một số chuẩn bị cần thiết để nâng cao năng lực viết luận cho học sinh thpt dạng bài nghị luận

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH TRƯỜNG THPT A HẢI HẬU BÁO CÁO SÁNG KIẾN MỘT SỐ CHUẨN BỊ CẦN THIẾT ĐỂ NÂNG CAO NĂNG LỰC VIẾT LUẬN CHO HỌC SINH THPT- DẠNG BÀI NGHỊ LUẬN Tác giả : VŨ THỊ THU THỦY Trình độ chuyên môn: Cử nhân SPNN Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THPT A Hải Hậu Hải Hậu, tháng 5 năm 2015 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1 1. Tên sáng kiến : MỘT SỐ CHUẨN BỊ CẦN THIẾT ĐỂ NÂNG CAO NĂNG LỰC VIẾT LUẬN CHO HỌC SINH THPT- DẠNG BÀI NGHỊ LUẬN 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến : Dạy và học viết luận tiếng Anh- Dạng bài nghị luận 3.Thời gian áp dụng sáng kiến : 2012-2015 4.Tác giả : Họ và tên : VŨ THỊ THU THỦY Năm sinh : 08/04/1980 Nơi sinh: Tân Thịnh- Lạng Giang- Bắc Giang Nơi thường trú : Hải Hưng- Hải Hậu- Nam Định Trình độ chuyên môn : Cử nhân Sư phạm ngoại ngữ Chức vụ công tác : Giáo viên Nơi làm việc : Trường THPT A Hải Hậu Địa chỉ liên hệ : Trường THPT A Hải Hậu Điện thoại : 0917515009 5.Đơn vị áp dụng sáng kiến : Tên đơn vị : Trường THPT A Hải Hậu Địa chỉ : Khu 6- Thị Trấn Yên Định –Hải Hậu- Nam Định Điện thoại : 03503877089 MỤC LỤC 2 I. ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN II. THỰC TRẠNG III. GIẢI PHÁP 1. Các dạng bài luận thường gặp 2. Cấu trúc cơ bản của một bài luận 3. Một số bước để có một bài luận hoàn chỉnh 4. Một số thủ thuật để viết một bài luận hay 5. Một số gợi ý để viết một bài nghị luận hay 6. Một số gợi ý để phân biệt nhận dạng đề bài của một bài nghị luận 7. Một số bài mẫu của bài văn nghị luận IV. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN MANG LẠI V. ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ PHỤ LỤC 1. Sách tham khảo 2. Một số dàn ý của một số đề bài văn nghị luận 3 I. ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN - Viết luận là một kỹ năng khó trong việc dạy và học ở các trường THPT. - Giáo viên và học sinh ở các trường THPT đang trong thời kì làm quen với chương trình SGK mới và yêu cầu mới trong các bài thi và kiểm tra. Hơn thế nữa trước đây viết luận thường không phải là một phần chính trên lớp và các kì thi cũng như các bài kiểm tra, vì vậy mà chính giáo viên THPT cũng gặp khó khăn để tìm ra phương pháp giảng dạy viết luận một cách hiệu quả. -Một số giáo viên còn chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của vai trò viết luận trong dạy và học tiếng anh. II. THỰC TRẠNG - Sáng kiến này nhằm giới thiệu một số chuẩn bị cần thiết để viết luận. - Sáng kiến này còn muốn chỉ ra các bước cần thiết khi viết luận cũng như một số thủ thuật để giải quyết một số vấn đề tồn tại khi viết luận. - Sáng kiến cũng muốn góp phần tạo ra sự tự tin cho cả giáo viên và học sinh trong việc dạy và học viết luận nhất là dạng bài nghị luận. -Phạm vi: Đề tài của sáng kiến muốn đề cập tới các cách để nâng cao năng lực viết luận, đặc biệt với dạng bài nghị luận. Hơn nữa đề tài còn muốn nghiên cứu quá trình dạy và học viết luận tiếng anh ở trường THPT A Hải Hậu. - Đối tượng: Học sinh THPT A Hải Hậu - Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu sách tham khảo, thảo luận với đồng nghiệp, và áp dụng vào giảng dạy để quan sát và rút kinh nghiệm. III. GIẢI PHÁP 1. Các dạng bài luận thường gặp 1.1 Bài luận miêu tả 2.1 Bài luận định nghĩa 3.1 Bài luận minh họa 4.1 Bài luận tương phản/so sánh 5.1 Bài luận nguyên nhân /kết quả 6.1 Bài luận tường thuật 7.1 Bài luận phân tích 8.1 Bài luận phân loại 9.1 Bài luận tranh luận, thuyết phục 10.1 Bài luận nghiên cứu 11.1 Bài luận phê bình văn học 2. Cấu trúc cơ bản của một bài luận 4 Cấu trúc chung Thâu tóm sự chú ý , đưa ra luận đề (tránh nhắc lại đề bài) Ý tưởng 1 - câu chủ đề - giải thích 123Kết Ý tưởng 2 - câu chủ đề - giải thích 123Kết Ý tưởng 3 - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) (Từ nối) (Từ nối) Khẳng định lại luận đề Khẳng định lại các ý tưởng lớn 5 3. Một số bước để có một bài luận hoàn chỉnh 1.3 Tư duy động não - Viết luận là nhằm thể hiện quan điểm riêng, sự sắc bén của lý luận. - Tạo ra hàng loạt các câu hỏi có liên quan tới chủ đề, rồi suy nghĩ và nảy ra các lý luận. 2.3 Tìm và làm rõ luận đề chính - Luận đề có ý nghĩa rất lớn trong bài luận. - Luận đề cũng là một nhiệm vụ đầy thử thách mà người viết phải vượt qua. - Luận đề phải là câu cô đọng súc tích bao quát được ý tưởng chính và thể hiện cho người đọc biết ý tưởng của bài luận. 3.3 Lập dàn ý - Phác họa bài luận. - Phác họa mỗi đoạn của bài luận bằng một ý tưởng chính để làm rõ luận đề. - Chỉ các thông tin chi tiết mà bao gồm trong mỗi đoạn. 4. Một số thủ thuật để viết một bài luận hay 1.4 Đọc càng nhiều càng tốt để khám phá các cách và cấu trúc viết luận hay, từ đó bài luận sẽ trở lên chuyên nghiệp và sinh động. 2.4 Sử dụng càng nhiều từ đồng nghĩa càng tốt vì như vậy có thể tạo ra một bài luận phong phú. 3.4 Làm theo 4 bước cơ bản để tạo ra một bài luận hay. Bốn bước cơ bản sau đây sẽ góp phần vào việc tạo ra một bài luận hoàn chỉnh và hay, đó là: Thống nhất, Đúng trật tự sắp xếp, Mạch lạc chặt chẽ và Hoàn thiện. Yếu tố 1: Thống nhất. Sự thống nhất trong một bài luận bắt đầu từ câu luận đề. Mỗi bài luận đều có từ hai đến ba câu luận đề tượng trưng cho hai hoặc ba đoạn trong phần thân bài. Tất cả các luận đề này đều làm rõ một ý mà tác giả muốn làm rõ quan điểm xuyên suốt trong bài luận. Yếu tố 2: Đúng trật tự sắp xếp là cách tác giả sắp xếp các ý tưởng theo trật tự,trật tự đó là trật tự về thời gian hoặc tầm quan trọng hay một trật tự nào khác thì một bài luận hay phải là bài có cách tổ chức, bố cục rõ ràng mà khiến người đọc dễ dàng hiểu đặc biệt được biểu hiện qua các từ nối cái mà đóng vai trò rất quan trọng trong một bài luận nhất là bài nghị luận, nó khiến cho người đọc dễ dàng thâu tóm ý chính cũng như không bị bối rối và hiểu lầm. Yếu tố 3: Mạch lạc chặt chẽ Mạch lạc là tiêu chuẩn để bài luận dễ hiểu , các câu trong một đoạn và các đoạn trong một bài cần được liên kết lại để tạo thành một thể thống nhất. Cách tốt nhất để tạo ra sự cô đọng này là việc sử dụng các từ nối. Các từ này như cây cầu nối câu này với câu kia, đoạn này với đoạn kia để tạo ra sự dễ hiểu. Chặt chẽ là cách sử dụng các từ kết nối như là: And so we see . . . , Additionally . . . , Therefore . . . , However . . . and On the other hand . . . 6 Yếu tố 4: Sự hoàn thiện. Hoàn thiện là bài luận phát triển hay và hợp lý nhất .Nếu tất cả các câu các đoạn đều rõ ràng hợp lí và làm rõ luận đề thì bài luận đó là hoàn thiện. Nếu vavs vâu các đoạn không đủ hoặc không đủ thông tin chứng minh cho luận đề thì bài luận đó là không hoàn thiện. Thông thường mỗi bài luận có 3 ý tưởng lớn trong thân bài và 1 đoạn mở bài, 1 đoạn kết, đây là cấu trúc của 1 bài luận hoàn thiện. Kết bài hay đoạn cuối cùng là rất quan trọng và phải khẳng định lại được luận đề và các luận điểm chính. 4.4 Sử dụng các từ kết nối như là các trạng từ thường đứng ở đầu đoạn hoặc giữa các câu. Việc sử dụng các từ nối này khiến bài luận mềm mại và chuyên nghiệp hơn. CÔNG CỤ TẠO RA SỰ MẠCH LẠC CHẶT CHẼ Kết nối ý tưởng, sử dụng từ nối Mục đích, Ý nghĩa Kết nối câu Đưa thêm quan điểm hoặc đưa ra quan điểm tương đồng Also addition Beside moreover Furthermore in Kết nối mệnh đề MĐ chính MĐ phụ And Nor (‘and not’) Kết nối nội dung Another(adj) An aditional(adj) too So sánh Also Likewise Similarly too An Both…and Not only…but also neither…nor As Just as As…as Like / alike Just like Similar to (be)alike (be)similar Đưa ra quan điểm đối lập However Nonetheless In contrast Instead In / by comparison Nevertheless Still On the other hand On the one hand For example For instance But Yet But rather Although Even although Though Whereas while Despite In spite of Compared to/with (be)different (be)dissimilar (be)unlike Differ from Đưa ra ví dụ Such as Like An example of Including 7 Tạo ra trật tự sắp xếp theo thời gian First,second First of all now,then, Then, next after Meanwhile Last, finally then gradually After As As soon as Before Now that Since Until _____ When While soon after that since Tạo ra trật tự Above all sắp xếp theo tầm First and foremost quan trọng More/most importantly Significantly Primarily Last but not least Giới thiệu lí do nguyên nhân Đưa ra nguyên nhân kết quả A more important_ The most important_ The second most important_ the primary_ for Accordingly As a result Consequently Hence Thus Therefore The first, the second, the next, the last, the final______ Before____ After____ Since 19_____ In the year_____ Because Since as so 8 Result from (be) the result of Due to Because of The effect of The consequence of As a result of As a consequence of Result in Cause Have an effect on Affect The cause of The reason for Nhấn mạnh In fact In particular Giải thích That is Indeed Đưa ra quan điểm thay thế Otherwise However Kết luận All in all In brief In conclusion In short In summary Indeed Repetition of words that or If Unless It is clear that… We can see that... The evidence suggests that… These examples show that… 5. Một số gợi ý để viết một bài nghị luận hay 1.5 Đây là các bước để viết 1 bài nghị luận hay. + Quyết định quan điểm ngay ở câu chủ đề. + Đưa ra những ví dụ quan điểm và lí do chứng minh cho luận đề chính. + Phát triển đoạn theo đúng trật tự sắp xếp. + Sử dụng các từ và cụm từ để kết nối các câu và các đoạn trong bài luận. + Viết theo văn phong trang trọng, giới thiệu chủ đề và đưa ra những tranh luận thuyết phục. Thông thường, 1 bài nghị luận gồm có 3 phần sau  Phần 1 : Mở bài Phần này nên giới thiệu chủ đề và đưa ra quan điểm rõ ràng. Các cụm từ thường được sử dụng trong phần mở bài như sau. + Some people claim/believe/say.... + It is sometimes said that..... + The question is.... + We often read/hear that..... + In my opinion..., I strongly believe that..., I am in favor of..., it seems to me that.... + From my point of view, as far as I can see, as I see it.... + Many people think that…However, I think… 9 + According to some people,…., Personally, I believe… + Some people are for the opinion that… Nevertheless, in my opinion,…  Phần 2 : Thân bài Trong phần này nên sử dụng các ví dụ và lí do để chứng minh cho quan điểm chính. Thân bài thường gồm ít nhất 2 đoạn, trong đó có thể bao gồm 1 đoạn mang quan điểm đối lập, tuy nhiên người viết phải chứng minh tại sao nó là quan điểm không thuyết phục. Một số cụm từ thường dùng trong phần thân bài - Đưa thêm quan điểm + What's more... + In addition... + Furthermore, moreover.... - Đưa quan điểm đối lập + Although, even though.... + Despite... + Despite the fact that.... + However.. - Quan điểm đối lập (tán thành/phản đối) + On the one hand/side....on the other... + While it's true that..... + You could also argue that........ + Nevertheless..../ However... + One advantage..../ Another disadvantage is that.... + Opponents of this idea claim/ maintain that… + Those who disagree/ are against these ideas may say/ assert/ point out that… + Some people may disagree with this idea. + Others may argue/ think that… + There may be some truth in their argument, however it cannot be denied that… Phần 3 : Kết luận Trong phần này nên tóm tắt lại ý chính và khẳng định lại quan điểm bằng những ngôn từ khác (đồng nghĩa) Các cụm từ thường dùng + On balance..., + I feel../I believe that.... + Summarizing..., + To sum up.../in conclusion../ + All in all, I believe that.... + Given this, it can be concluded that..... + For all the above reasons, I am convinced that…  10 2.5 Ba mẫu cấu trúc bài luận Tất cả các chủ đề nghị luận đều có các ý tưởng đồng tình và trái chiều. Trước khi viết 1 điều rất cần thiết là phải tìm được 3 quan điểm rồi quyết định quan điểm nào là đồng tình quan điểm nào là phản bác. 11 Mẫu 1 Thâu tóm sự chú ý , đưa ra luận đề (tránh nhắc lại đề bài) Ý tưởng 1(quan điểm của tác giả) - câu chủ đề - giải thích 123Kết Ý tưởng 2(quan điểm của tác giả) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) (Từ nối) t Khẳng định lại luận đề Khẳng định lại các ý tưởng lớn 12 Ý tưởng 3(quan điểm của tác giả) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) Mẫu 2 Thâu tóm sự chú ý , đưa ra luận đề (tránh nhắc lại đề bài) Ý tưởng 1(quan điểm của tác giả) - câu chủ đề - giải thích 123Kết Ý tưởng 2(quan điểm của tác giả) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) (Từ nối) Khẳng định lại luận đề Khẳng định lại các ý tưởng lớn 13 Ý tưởng 3(quan điểm phản bác) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) Mẫu 3 Thâu tóm sự chú ý , đưa ra luận đề (tránh nhắc lại đề bài) Ý tưởng 1(quan điểm phản bác) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) Ý tưởng 2(quan điểm phản bác) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) t Khẳng định lại luận đề Khẳng định lại các ý tưởng lớn 14 Ý tưởng 3(quan điểm phản bác) - câu chủ đề - giải thích 123Kết (Từ nối) 6. Một số gợi ý để phân biệt nhận dạng đề bài của một bài nghị luận Thông thường, bài nghị luận thường có những câu hỏi trong đề bài như sau. + To what extend do you agree or disagree? + What is your opinion on this? + What do you think (of this statement)? + What are your opinions about….? + Is it a good idea to….? + To what extent is …. always good? + Which of the views do you agree with? + Should people marry before 25? + Discuss the extent to which you agree or disagree with the given statement? + Do you believe…? Ví dụ: Some people argue that immigrants should adopt the local culture when immigrating to a new country. An alternative view is that they can adapt to a new environment by establishing a minority community. Discuss these two views and give your opinion. ==> Discussion. Some people argue that immigrants should adopt the local culture when immigrating to a new country. An alternative view is that they can adapt to a new environment by establishing a minority community. What is your opinion? ==> Argument. 7. Một số bài mẫu của bài văn nghị luận 15 BÀI MẪU 1 Đề bài: Nowadays, computers are an important part of most people’s everyday lives. This change has improved the way people live. To what extent do you agree or disagree? Bài làm: Dàn ý: Mở bài Thay đổi tích cực: - Increased access to information. - Better communication. - Business, transactions and goverment conferencing - (Your opinion). Thay đổi tiêu cực: - Physical and psychological problems. 16 - (Your opinion). Đoạn thân bài 1: (Topic sentence) To begin with, computers have substantially improved people’s lives. (Supporting Idea 1)Needless to say, increased access to information is one of the most evident ways computers have changed the way we live. (Example 1) From work, to hobbies, to learning about world events and scientific advancements, the Internet has given people immediate access to information that was previously difficult or even impossible to get. (Expanding 1) With more and better information, we can make smarter decisions. (Supporting Idea 2) Another beneficial change to people’s lives that can be directly attributed to computers is that of better communication technologies. (Example 2) These include the most personal exchanges carried out via email or instant messaging, to the most complex communication satellite systems that allow us to watch a World Cup game live from the other side of the world. Đoạn thân bài 2: (Supporting Idea 3) Moreover, on top of these advances in our ability to obtain information and communicate, computers facilitate everyday business, transactions and government conferencing. (Expanding 1) People nowadays can do business online, which saves them a lot of time and money. (Example 1) Online systems allow people to do their banking, pay the bills, and even buy a new wardrobe without having to leave home or even putting pen to paper.(Expanding 2)Similarly, goverment conferencing can take place online with no need to travel long distances to attend meetings. (Example 2) This form of meeting is becoming more and more popular in many countries. (Concluding) Thus, since the advent of computers, people’s lives have changed a lot in a positive way. 17 Đoạn thân bài 3: (Topic sentence) Some observers might say this all sounds great, yet there are downsides to the computer revolution that lessen some of the appeal of these benefits, if only slightly. (Supporting idea 1) The most prominent is physical problems. (Expanding 1) If people spend so much time at their computers, they do not get enough exercise, which can lead to numerous health problems. (Supporting idea 2) Psychollogically , with too much time spent sitting in front of computers, they do not develop healthy interpersonal skills. (Example 2) Increases in depression and violence are two visible effects of this problem. Kết luận (Summary) It is far from clear where the changes computers have brought to our lives will eventually take us. Like all new technology, computers bring mixed blessings to peole’s everyday lives. (Opinion) At present, I believe the benefits outweigh the negative consequences. BÀI MẪU 2 18 You should spend about 40 minutes on this task. Present a written argument to an educated reader with no specialist knowledge of the following topic. In the last 20 years there have been significant developments in the field of information technology (IT), for example the World Wide Web and communication by email. However, these developments in IT are likely to have more negative effects than positive in the future. To what extent do you agree with this view? Give reasons for your answer and include any relevant examples from your own experience or knowledge. You should write at least 250 words. 1) Mở bài Đề bài này chỉ viết trong khoảng thời gian 40 phút nên phải viết mở bài thật nhanh và rõ ràng mạch lạc. Trong mở bài nên nêu được 2 điều   Chỉ ra chủ đề của bài viết(luận đề chính) Nói rõ được quan điểm của tác giả Đây là 1 ví dụ cho một mở bài với đề bài như trên The last two decades have seen enormous changes in the way people's lives are affected by IT, with many advances in this field. However, while these technological advances have brought many benefits to the world, it can be argued that these developments in IT will result in more negative impacts than positive. 2) Thân bài Với một bài luận hay cần có từ 2 đến 3 đoạn thân bài 19 Với mỗi đoạn thân bài cần có một ý lớn (câu chủ đề) sau đó là các câu chứng minh, giải thích Đây là ví dụ cho một đoạn thân bài của đề bài trên To begin, email has made communication, especially abroad, much simpler and faster, resulting in numerous benefits for commerce and business. Furthermore, the World Wide Web means that information on every conceivable subject is now available to us. For example, people can access news, medical advice, online education courses and much more via the internet. It is evident that these improvements have made life far easier and more convenient for large numbers of people and will continue to do so for decades to come. Ý tưởng xuyên suốt trong đoạn này là ích lợi của công nghệ thông tin và có 2 ý củng cố cho ý lớn được gạch chân. Không có hạn chế được đưa ra trong đoạn này vì nó sẽ làm mất đi tính mạch lạc chặt chẽ của đoạn văn. Phần lớn bài luận này sẽ tập chung nói đến những ảnh hưởng tiêu cực của công nghệ thông tin, vì tác giả đề cập tới những tiêu cực nhiều hơn trong phần mở bài, chính vì vậy mà hai đoạn còn lại trong thân bài đều đề cập tới mặt tiêu cực. Câu chủ đề của 2 đoạn tiếp theo là phần in đậm. Nevertheless, the effects of this new technology have not all been beneficial. For example, many people feel that the widespread use of email is destroying traditional forms of communication such as letter writing, telephone and face-to-face conversation. This could result in a decline in people's basic ability to socialize and interact with each other on a dayto-day basis. The final body paragraph gives the last negative effect: In addition, the large size of the Web has meant that it is nearly impossible to regulate and control. This has led to many concerns regarding children accessing unsuitable websites and viruses. Unfortunately, this kind of problem might even get worse in the future at least until more regulated systems are set up. 3) Kết luận Kết luận cần có các ý như sau   Khẳng định lại quan điểm của bài luận Đưa một số suy nghĩ về tương lai Sau đây là một kết luận làm ví dụ: 20